mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid
DESCRIPTION
Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid. Bruno De Borger Universiteit Antwerpen. Overzicht. Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer Beleid ten aanzien van externe kosten Algemene principes Maatregelen op korte termijn - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/1.jpg)
Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid
Bruno De Borger
Universiteit Antwerpen
![Page 2: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/2.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 3: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/3.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 4: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/4.jpg)
Duurzame mobiliteit
“Mobiliteit die maatschappelijk wenselijk is, minder beslag legt op natuurlijke hulpbronnen (energie,
milieu), minder schade oplegt in de vorm van ongevallen en congestie,
en die economisch haalbaar is”
![Page 5: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/5.jpg)
Voordelen van mobiliteit• Economisch belang transportsector
• De vraag naar vervoer en mobiliteit is een afgeleide vraag die zeer sterk bijdraagt tot sociale interactie
![Page 6: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/6.jpg)
Nadelen van verhoogde mobiliteit: de externe kosten van transport
• Externe kosten zijn kosten die mensen door hun vervoergebruik opleggen aan anderen en waar ze zelf geen rekening mee houden bij het nemen van hun vervoerbeslissingen
• Kosten hangen o.m. af van verkeersvolumes en voertuigtechnologie (verbruik, emissietechnologie, veiligheidstechnologie): – Congestie– Ongevallen– Milieuschade– Geluidshinder
![Page 7: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/7.jpg)
Externe kosten van congestie
• Mensen houden rekening met de nadelen die zij zelf ondervinden door congestie
• Maar mensen houden geen rekening met de tijdverliezen die zij zelf veroorzaken voor anderen: externe kost
• Deze externe kosten hangen sterk samen met verkeersvolumes op bepaalde plaatsen en tijdstippen– Stedelijke omgeving– Piekuren
![Page 8: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/8.jpg)
Voorspellingen verkeersvolumes: reizigers
![Page 9: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/9.jpg)
Voorspellingen verkeersvolumes: vrachtvervoer
![Page 10: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/10.jpg)
Evolutie van de vervoerstromen over de weg
![Page 11: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/11.jpg)
Conclusie: externe kost congestie• Kosten zijn plaats- en tijdsafhankelijk, en
ze nemen sterk toe bij ongewijzigd beleid
![Page 12: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/12.jpg)
Externe kosten door milieuschade
![Page 13: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/13.jpg)
Gezondheidsimplicaties vervuiling
• Vervuiling leidt tot ademhalingsproblemen en ziektes van de luchtwegen, huidziektes, etc.
![Page 14: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/14.jpg)
Directe Marginale Externe kost luchtvervuiling en klimaatsverandering (euro/1000pkm)
0
2
4
6
8
10
12
14
Car - peak Car - off-peak BTM - peak BTM - off-peak Motor Rail
euro/100
0pkm
2005
2030
Source: FPB (2009)
![Page 15: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/15.jpg)
Directe Marginale Externe kost luchtvervuiling en klimaatsverandering per wagentype
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Euro1 Euro2 Euro3 Euro4 Euro1 Euro2 Euro3 Euro4 Euro1 Euro2 Euro3 Euro4
Diesel LPG Gasoline
euro/100
0vkm
Air pollution
Climate change
Source: HEATCO (2006), VITO and FPB
![Page 16: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/16.jpg)
Directe en Indirecte Marginale Externe kost luchtvervuiling en klimaatsverandering (reizigers)
0
2
4
6
8
10
12
14
2005 2030 2005 2030 2005 2030 2030 2030
Car - peak BTM - peak Rail Rail BASE
Rail CLEN
Rail NUC
euro/100
0pkm
Indirect
Direct
BASE: nuclear phase out starting in 2015CLEN: Climate Energy Package of January 2008 for BelgiumNUC: no nuclear phaseout
![Page 17: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/17.jpg)
Directe Marginale Externe kost luchtvervuiling en klimaatsverandering vrachtvervoer (euro/1000tonkm)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
LDV HDV Rail IWW
euro/100
0tkm
2005
2030
Source: FPB (2009)
![Page 18: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/18.jpg)
Directe en Indirecte Marginale Externe kost luchtvervuiling en klimaatsverandering vrachtvervoer (euro/1000tonkm)
0
2
4
6
8
10
12
2005 2030 2005 2030 2005 2030 2030 2030
HDV IWW Rail Rail BASE
Rail CLEN
Rail NUC
euro/100
0ton
km
Indirect
Direct
Source: FPB (2009)BASE: nuclear phase out starting in 2015CLEN: Climate Energy Package of January 2008 for BelgiumNUC: no nuclear phaseout
![Page 19: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/19.jpg)
Evolutie totale emissies transport in Belgie (FPB) (road, rail, IWW in Belgium)
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2010 2015 2020 2025 2030
CO
Broeikasgassen
NOx
PM
NMVOS
SO2
Source: FPB (2009)
![Page 20: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/20.jpg)
Conclusie externe milieukosten
• Externe kosten van milieuschade in de vervoersector nemen globaal af in de toekomst– Door betere voertuigtechnologieen,
verbeterde brandstoffen, strengere emissienormen,etc.
– Ondanks toename vervoervolumes
• Uitzondering: CO2
![Page 21: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/21.jpg)
Externe kosten ongevallen
![Page 22: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/22.jpg)
Evolutie verkeersdoden (2000-2009. Bron: ITF) nemen af…
![Page 23: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/23.jpg)
…maar blijven belangrijk (cijfers 2009; Bron ITF)
![Page 24: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/24.jpg)
Conclusies externe kosten
• Externe kosten blijven in de toekomst belangrijk
• Milieuschade en ongevallenrisico’s nemen af door betere voertuigtechnologie en beleid gericht op terugdringen ongevallen, maar blijven aandacht vragen
• Maar congestie zal toenemen en wordt relatief belangrijker in de toekomst
![Page 25: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/25.jpg)
Marginal external costs of passenger transport in (FPB 2009)
0
100
200
300
400
500
600
euro/100
0pkm
Congestion
Air pollution and climate change
Accidents
![Page 26: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/26.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 27: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/27.jpg)
Beleid ten aanzien van externe kosten: algemene principes
• Principe 1: een brede waaier van maatregelen (prijzen, investeringen, regelgeving, etc) is nodig
• Principe 2: breng de belastingen meer in overeenstemming met de toegebrachte maatschappelijke schade (externe kosten) van vervoerbeslissingen
• Principe 3: milieu- en ongevallenkosten kunnen door reglementering en technologische ingrepen zeer sterk verbeteren, de congestie niet
• Principe 4: congestie vereist herziening van de beprijzing: varieer in tijd en ruimte
![Page 28: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/28.jpg)
Ingredienten ‘efficient’ beleid
• Differentiatie van beprijzing naar externe kosten en toegebrachte maatschappelijke schade
• Impliceert een vorm van ‘rekeningrijden’ in brede zin, samen met afbouw vaste belastingen en brandstofbelastingen
• Investeringen in openbaar vervoer• Investeringen voor zwakke weggebruiker: fietspaden,
stallingen bij stations etc.• Gerichte investeringen in weginfrastructuur• Milieuschade beperken door technologische stimuli• Herbekijken fiscaliteit bedrijfswagens• Aanmoedigen carpoolen, car-sharing, telewerk, etc.• Beter doorrekenen werkelijke parkeerkosten
![Page 29: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/29.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 30: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/30.jpg)
Maatregelen op korte termijn
• 1. Diesel versus benzine
• 2. Herbekijken fiscaliteit bedrijfswagens
• 3. Milieunormen en –subsidies
• 4. Lage emissiezones
![Page 31: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/31.jpg)
1. Diesel versus benzine
• Fiscaliteit is verantwoordelijk voor sterke uitbreiding van het dieselpark– Relatief hoge vaste belasting gecombineerd
met relatief lage belasting per liter (en, gegeven brandstofefficientie van diesel, per kilometer)
• De “verdieselijking” van het wagenpark is niet wenselijk
![Page 32: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/32.jpg)
Aandeel diesel in het wagenpark
![Page 33: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/33.jpg)
Aandeel dieselwagens nieuwe inschrijvingen in Belgie
![Page 34: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/34.jpg)
Samenstelling wagenpark
• Aandeel diesel van 17% (1985) naar 59% (2009)• Evolutie zet zich door de laatste jaren
![Page 35: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/35.jpg)
Milieuschade klimaatopwarming en luchtverontreiniging (FPB 2009)
![Page 36: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/36.jpg)
Milieuprestaties benzine versus diesel
• Diesel scoort lichtjes beter dan benzine wat betreft klimaatopwarming
• Diesel presteert merkelijk minder goed voor klassieke luchtverontreiniging (vooral PM)
• De maatschappelijke schade van diesel, per afgelegde kilometer, is groter dan voor benzine (ondanks grotere energie-efficientie van diesel)
![Page 37: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/37.jpg)
Conclusie
• De lagere brandstofbelasting op diesel is maatschappelijk niet wenselijk
• Er is geen overtuigend economisch argument voor het belastingnadeel (jaarlijkse verkeersbelasting) op het bezit van een dieselwagen
![Page 38: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/38.jpg)
2. Fiscale behandeling bedrijfswagens
• Fiscaliteit stimuleert bedrijfswagens– Voordelig voor werkgevers
• Financieringskost aftrekbaar, andere kosten (onderhoud, etc.) aftrekbaar in functie van CO2-uitstoot
• BTW aanschaf deels aftrekbaar
– Voordelig voor werknemers• Belastbaar voordeel van alle aard bij privé gebruik• Gunstig regime, afhankelijk van pendelafstand en type
wagen
• Bedrijfswagens hebben productieve- en een verloningscomponent
![Page 39: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/39.jpg)
Gebruik bedrijfswagens
• Bron: Copenhagen Economics (2010)
![Page 40: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/40.jpg)
‘Kwaliteit’ bedrijfswagens (Copenhagen Economics)
![Page 41: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/41.jpg)
Pendelafstand, positie in het bedrijf en % met bedrijfswagen (Vacature)
Afstand
Top Mgmt
Middle Mgmt
Professional
Staff Administratief
0-10 42 28 18 5 2
10-20 52 34 20 8 3
20-30 58 41 27 9 3
30-40 61 42 29 13 4
>40 69 51 35 22 5
![Page 42: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/42.jpg)
Gevolgen fiscaliteit
• Impliciete subsidies voor bedrijfswagens is niet wenselijk – Toename in aantal wagens– Meer gereden kilometers
• Meer bedrijfswagens naarmate de pendelafstand toeneemt• Kans op wagengebruik pendel neem toe voor bedrijfswagens• Relatief meer gebruikt tijdens piek- dan tijdens daluren
• Congestie neemt toe• Milieuschade neemt wellicht toe (en niet af)!• Zware budgettaire kost voor de overheid
![Page 43: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/43.jpg)
Conclusie
• Bouw subsidiering van bedrijfswagens stelselmatig af in combinatie met verlaging fiscaliteit op arbeid en geleidelijke invoering congestieheffingen
• Eindresultaat: Stel het productief element van bedrijfswagens vrij van belasting, maar belast het verloningselement
![Page 44: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/44.jpg)
3. Emissienormen en -subsidies
• In principe goede maatregelen, maar:– Geen overdreven nadruk op CO2 alleen– Rekening houden met kosten van dit beleid
• Kosten van betere voertuigtechnologie• Potentieel verlies aan belastinginkomsten• Kosten van subsidies
• Conclusie: – Subsidies zijn niet noodzakelijk verantwoord– Emissienormen kunnen te streng zijn
![Page 45: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/45.jpg)
4. Lage emissiezones
• Laat sterk vervuilende voertuigen niet toe (of enkel bij betaling van een boete) in vb. stedelijke omgeving
• Geintroduceerd in meer dan 80 steden in Europa (Duitsland, Italie, Nederland, etc.)
![Page 46: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/46.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 47: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/47.jpg)
Maatregelen op lange termijn
• Voer stelselmatig nieuwe vormen van beprijzing in voor het gebruik van infrastructuur – Zone- of cordon prijzen in de steden (Londen,
Stockholm)– Kilometerheffingen op autowegen (Duitsland)– Electronisch rekeningrijden (VS, vb. Californie)
• Pas tarieven in de mate van het mogelijke aan de veroorzaakte externe schade aan
![Page 48: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/48.jpg)
Historiek invoering nieuwe vormen van prijszetting
• Succesvol: Singapore (1975), Bergen (1986), Oslo (1991), Trondheim (1991), London (2003), Stockholm (experiment 2006, invoering 2008)
• Mislukte pogingen: Edinburgh, Manchester, Birmingham, Coventry, Lyon, New York, etc.
• Toekomstige invoering: Nederland (?), San Francisco (?)• Meer mislukte dan succesvolle pogingen
![Page 49: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/49.jpg)
• 1. Politici zijn overwegend tegen systemen als rekeningrijden – Ze zouden nadelig zijn voor zwakkere sociale
groepen– Ongewenste neveneffecten (sluikverkeer)
• 2. De bevolking is ex ante overwegend tegen– Meer betalen zonder zekerheid over eventuele
voordelen
Waarom zijn nieuwe vormen van beprijzing nog niet op grote schaal
doorgevoerd?
![Page 50: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/50.jpg)
• Als algemene statement is dit duidelijk fout: hangt sterk af van het gebruik van de inkomsten!
• Voorbeeld Stockholm toont aan dat invoering nieuwe beprijzing op een sociaal aanvaardbare wijze perfect mogelijk is
Is rekeningrijden nadelig voor de zwakkere groepen?
![Page 51: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/51.jpg)
Voorbeeld Stockholm: cordonprijzen
• Bron: Eliasson et al. (2006, 2009)
![Page 52: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/52.jpg)
Voorbeeld Stockholm
• Twee cordons– In de piekperiode 15 SEK (7u-9u en 16u-19u)– In de dalperiode 10 SEK (9u-16u, na 19u)
• Voertuigkilometers in de piek dalen met 20% in het centrum
• Gebruik van het openbaar vervoer en de fiets neemt toe met 5-8%
• Inkomsten bedragen 1300 miljoen SEK (170 miljoen Euro)
![Page 53: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/53.jpg)
Gebruik van de inkomsten
• Vier alternatieven voor het gebruik van de inkomsten– Gelijke verdeling naar alle volwassen
inwoners (lump sum)– Beter openbaar vervoer– Investeringen autowegen– Proportionele verlaging inkomstenbelasting
![Page 54: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/54.jpg)
Verdelingseffecten naar inkomen (vóór gebruik inkomsten)
![Page 55: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/55.jpg)
Verdeling naar inkomen
• Hogere inkomens maken meer en langere trips en rijden meer in de piekperiode
• Hogere inkomens betalen meer van de heffingen, hebben iets hogere aanpassingskosten, maar waarderen de uitgespaarde tijd het meest
• Uiteindelijk netto effect is licht progressief
![Page 56: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/56.jpg)
Verdeling naar inkomen: gebruik inkomsten
![Page 57: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/57.jpg)
Verdeling naar inkomen
• Lump sum is licht progressief (lage inkomens betalen weinig en krijgen relatief veel terug), hogere inkomens verliezen
• Investeren in openbaar vervoer is sterk progressief omdat lagere inkomens veel meer openbaar vervoer gebruiken
• Reduceren inkomstenbelasting is zeer regressief: lagere inkomens verliezen (meer werklozen, lagere aanslagvoeten), hogere inkomens gaan erop vooruit
![Page 58: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/58.jpg)
Verdeling naar gezinstype na gebruik inkomsten
![Page 59: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/59.jpg)
Verdeling naar beroep na gebruik inkomsten
![Page 60: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/60.jpg)
Conclusies gevalstudie Stockholm
• Effecten op individuele groepen (hoge en lage inkomens, mannen en vrouwen, gezinstypes, etc.) hangen meer af van het gebruik van de inkomsten dan van rekeningrijden op zich
• Sluikverkeer vormt geen probleem indien de ganse zone wordt beprijsd
![Page 61: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/61.jpg)
Waarom is de bevolking tegen? De rol van onzekerheid
• Onzekerheid over de werking van de nieuwe systemen kunnen ertoe leiden dat een meerderheid tegen is vóór de invoering, alhoewel een meerderheid voor is na de invoering
• Voorbeeld Stockholm
![Page 62: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/62.jpg)
Stockholm: wijziging in houding
![Page 63: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/63.jpg)
Hoe kan men meer politieke steun verwerven voor nieuwe prijsinstrumenten
zoals rekeningrijden?
• Werk de onzekerheid over de gevolgen bij de bevolking weg
• Kans op implementatie neemt toe (De Borger-Proost (2012)):– Door toestaan experimenten (niet door
referenda!)– Door koppelen opbrengsten aan openbaar
vervoer
![Page 64: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/64.jpg)
Conclusie
• Voer cordon prijzen in voor de grote steden
• Voer kilometerheffingen in op de grote autowegen
• Gebruik de inkomsten voor beter openbaar vervoer
• Overtuig de bevolking door het uitvoeren van grootschalige experimenten
![Page 65: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/65.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 66: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/66.jpg)
Problemen van besluitvorming (vooral bij investeringen)
• Meerdere elkaar deels overlappende overheden zijn betrokken
• ‘Common Pool Probleem: Locale of regionale politieke vertegenwoordigers hebben incentive om (bron Knight (2004)):– Hun locale of regionale projecten te bevoordelen– Deze projecten te laten financieren door regionale of
federale fondsen• Gevolgen
– Zeer inefficiente projecten worden goedgekeurd– Goedkeuring zet andere regios aan gelijkaardige
grootschalige projecten voor te stellen, dus nog meer inefficientie
![Page 67: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/67.jpg)
Gebrek aan transparantie
• Splits zeer grootschalige projecten op in deelprojecten– Beheersbaarheid– Transparantie – Laat concurrentie tussen aannemers spelen,
dus geen zeer grootschalige consortia
![Page 68: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/68.jpg)
Naar betere beslissingsprocedures
• Belang van (goede) kosten batenanalyse– Uniforme methodologie– Houd rekening met alle relevante
alternatieven– Houd rekening met de financiering
• De nood aan kwaliteitscontrole (second opinion)
![Page 69: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/69.jpg)
Overzicht
• Inleiding: duurzame mobiliteit en de externe kosten van vervoer
• Beleid ten aanzien van externe kosten– Algemene principes– Maatregelen op korte termijn– Maatregelen op lange termijn: implementatie en
maatschappelijke aanvaardbaarheid
• Problemen inherent aan de besluitvorming• Conclusies
![Page 70: Mobiliteit: uitdagingen voor een geïntegreerd beleid](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022062222/56815956550346895dc69276/html5/thumbnails/70.jpg)
Algemeen besluit
• Herzie fiscaliteit benzine versus diesel• Bouw subsidies bedrijfswagens af• Werk een strategie uit om nieuwe
prijsinstrumenten in te voeren – Experimenten– Betere studies naar verdelende gevolgen Belgie
• Werk planning uit om invoering rekeningrijden aan te vullen met compenserende maatregelen
• Verplichte en onafhankelijke kosten-baten in met externe controle bij grootschalige infrastructuurwerken