modiwl 10: menter
DESCRIPTION
Modiwl 10: Menter. Syniadau codi arian/menter. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/1.jpg)
Modiwl 10: Menter
![Page 2: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/2.jpg)
Syniadau codi arian/menter• Bydd nifer o ysgolion yn cynnal digwyddiadau
codi arian. Maen nhw’n ddelfrydol i ddysgwyr brofi gweithgareddau ‘go iawn’ sy’n cwmpasu’r datganiadau yn yr elfen ‘Rheoli arian’ yng nghydran rhifedd y Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Cenedlaethol (FfLlRh).
• Gall y deilliannau dysgu canlynol (mewn teip trwm) gael eu troi’n ddigwyddiad codi arian wedi’i gynllunio’n dda.
![Page 3: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/3.jpg)
Ar Drywydd Dysgu yn y FfLlRh
Os yw’n gymwys i’ch dysgwyr chi, oes cyfleoedd yn eich addysgu i ddatblygu’r sgiliau uchod? Ychwanegwch eich syniadau at y Cynllunydd rheoli arian.
Rheoli arian
Mae dysgwyr yn gallu:
Camau A • rhoi darn arian yn gyfnewid am eitem ar ôl gweld eraill yn gwneud hynny mewn siop chwarae rôl (efallai nad oes ganddynt unrhyw syniad o werth y darn arian, ond byddent yn cymryd rhan yn y rhyngweithio cymdeithasol).
Camau B • pwyntio at eitem o’u dewis o blith dwy neu dair eitem mewn siop chwarae rôl yna’n rhoi’r darn(au) arian yn gyfnewid am yr eitem
• canfod darnau arian o gasgliad cyfyngedig sydd yr un peth â’r darnau arian a ddangosir gan oedolyn.
Camau C • rhoi arian yn gyfnewid am eitem mewn siop go iawn pan fydd y darnau arian a’r dewis wedi’u paratoi ymlaen llaw
• didoli darnau arian yn unol ag un nodwedd, e.e. lliw, maint neu siâp.
![Page 4: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/4.jpg)
Deilliannau dysgu FfLlRh
Rheoli arianRheoli arian Mae dysgwyr yn gallu:
Dosbarth derbyn
• defnyddio darnau arian 1c, 2c, 5c, a 10c i dalu am eitemau.
Blwyddyn 1 • defnyddio gwahanol gyfuniadau o arian i dalu am eitemau hyd at 20c
• canfod beth yw’r cyfanswm a rhoi newid o 10c.
Blwyddyn 2 • defnyddio gwahanol gyfuniadau o arian i dalu am eitemau hyd at £1
• canfod beth yw’r cyfanswm a rhoi newid o luosrifau 10c.
![Page 5: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/5.jpg)
Rheoli arian Mae dysgwyr yn gallu:
Blwyddyn 3 • defnyddio gwahanol gyfuniadau o arian i dalu am eitemau hyd at £2 a chyfrifo’r newid
• trefnu a chymharu eitemau hyd at £10• cofnodi arian a wariwyd a chynilion.
Blwyddyn 4 • defnyddio arian i dalu am eitemau hyd at £10 a chyfrifo’r newid• rhoi eitemau yn eu trefn a’u cymharu hyd at £100• adio a thynnu cyfansymiau llai na £10 gan ddefnyddio’r nodiant
cywir, e.e. £6.85 – £2.76• rheoli arian, cymharu costau rhwng adwerthwyr gwahanol a
phenderfynu beth y gellir ei brynu o fewn cyllideb benodedig.
Blwyddyn 5 • cymharu a rhoi eitemau mewn trefn o ran cost, hyd at £1 000• adio a thynnu cyfansymiau llai na £100 gan ddefnyddio’r nodiant
cywir, e.e. £28.18 + £33.45• cynllunio ac olrhain arian a chynilion drwy gadw cofnodion
cywir• deall bod cyllidebu’n bwysig.
Blwyddyn 6 • defnyddio’r termau elw a cholled mewn gweithgareddau prynu a gwerthu a gwneud cyfrifiadau syml ar gyfer hyn
• deall y manteision a’r anfanteision sy’n gysylltiedig â defnyddio cyfrifon banc
• cymharu prisiau a deall beth sy’n cynnig y gwerth gorau am arian.
![Page 6: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/6.jpg)
Rheoli arian Mae dysgwyr yn gallu:
Blwyddyn 7 • defnyddio elw a cholled mewn cyfrifiadau prynu a gwerthu
• deall y manteision a’r anfanteision sy'n gysylltiedig â chyfrifon banc, gan gynnwys cardiau banc
• gwneud penderfyniadau gwybodus yn ymwneud â gostyngiadau a chynigion arbennig.
Blwyddyn 8 • gwneud cyfrifiadau’n mewn perthynas â TAW, cynilo a benthyca
• gwerthfawrogi egwyddorion sylfaenol cyllidebu, cynilo (gan gynnwys deall adlog) a benthyca.
Blwyddyn 9 • cyfrifo gan ddefnyddio arian tramor a graddfeydd cyfnewid• deall y risgiau sy'n gysylltiedig â gwahanol ffyrdd o gynilo a
buddsoddi• disgrifio pam bod yswiriant yn bwysig a deall effaith peidio â
threfnu yswiriant.
Ymestyn • defnyddio a deall dulliau effeithlon o gyfrifo adlog• deall a dangos y broses o gyfnewid arian tramor• deall a chyfrifo treth incwm.
![Page 7: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/7.jpg)
Syniadau Mawr CymruBeth yw Syniadau Mawr Cymru?
Syniadau Mawr Cymru yw ymgyrch i geisio annog pobl ifanc i fod yn fwy entrepreneuraidd a helpu'r rhai a hoffai ddechrau busnes.
Mae'r ymgyrch yn cael ei reoli gan y Tîm Entrepreneuriaeth Ieuenctid yn Llywodraeth Cymru.
Mae'r sleidiau canlynol yn awgrymu sut y gallai'r ymgyrch ddatblygu entrepreneuriaeth gyda dysgwyr yn y sector cynradd ac uwchradd.
I gael rhagor o fanylion ac adnoddau ewch i http://ms.fs4b.wales.gov.uk/sub_sites/big_ideas_wales.aspx?lang=cy-gb
![Page 8: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/10.jpg)
Mae’r sleidiau canlynol yn rhannu rhai syniadau codi arian a menter a gafodd eu treialu gan athrawon mewn
ysgolion yng Nghymru.
![Page 11: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/11.jpg)
Syniadau codi arian/menter• Mae'r pennaeth yn rhoi £10/£20/£50 i bob dosbarth yn y gwasanaeth.
Mae pob dosbarth yn cynnal digwyddiad codi arian. Mewn gwasanaeth dilynol maen nhw'n dychwelyd y £10 ynghyd ag unrhyw elw y maen nhw wedi'i wneud.
• 'Tyfu £1' – Mae pob plentyn yn cael £1 ac mae'n rhaid iddyn nhw gael hyd i ffyrdd o'i dyfu, e.e. gwneud a gwerthu eitemau, cynnig gwasanaeth, cronni eu harian i ddechrau busnes gyda dysgwyr eraill.
• Mae'r dysgwyr yn cynnig am swm penodol o arian er mwyn dechrau menter arbennig, e.e. cynnig am ddigon o arian i hurio castell neidio neu brynu'r eitemau sydd eu hangen i redeg busnes golchi ceir. Ar ôl y digwyddiad, maen nhw'n dychwelyd yr arian ynghyd â'r elw.
• Cystadleuaeth i weld pa grŵp/dosbarth all godi'r arian mwyaf.
• Tyfu hadau – mae pob plentyn yn cael pecyn o hadau; allan nhw wneud arian drwy eu tyfu a gwerthu'r cynnyrch?
![Page 12: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/12.jpg)
Syniadau ‘Gwneud i arian dyfu’ (argymhellwyd gan athrawon)
Cynnig gwasanaeth neu gynnal sioe/digwyddiad/cystadleuaeth•Golchi ceir.•Cystadleuaeth chwaraeon a chodi tâl ar ddysgwyr i gystadlu, e.e. tennis, tennis bwrdd, cic o'r smotyn, ras hwyl.•Gwneud gwaith tŷ gartref/yn yr ysgol.•Digwyddiadau noddedig.•Cynnal sioe neu sioe dalent.•Dawns te prynhawn.•Disgo.•Bar ewinedd.•Paentio wynebau.•Diwrnod dillad eich hunan – dysgwyr yn talu i wisgo eu dillad eu hunain.•Cwis.•Ffair/gemau'r ffair, e.e. taflu sbwng at y pennaeth, map trysor.
![Page 13: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/13.jpg)
Syniadau ‘Gwneud i arian dyfu’ (argymhellwyd gan athrawon)
Syniadau gwneud/gwerthu•Gwerthu byrbrydau/smwthis/nwyddau diangen/eitemau Masnach Deg/cacennau/ac ati.•Siop ffrwythau'r ysgol – grwpiau o ddysgwyr yn cynllunio ac yn rhedeg y siop eu hunain am wythnos, e.e. dewis o ffrwythau, cebab ffrwythau, smwthis, salad ffrwythau. Pa grŵp sy'n gwneud yr elw mwyaf?•Arwerthiant/addewidion – cynigion ysgrifenedig ar gyfer eitemau sydd ar werth, y cynnig gorau yn ennill yr eitem.•Llenwi cwpan de/jar jam ag eitemau a'u gwerthu, e.e. blodau, melysion, pennau, goleuadau te.•Eisteddfod – gwerthu cynnyrch Cymreig•Eitemau wedi'u personoli – ffotograffau, tywelion te, mygiau, magnetau, cylch allweddi, calendrau a bagiau.•Cardiau pen-blwydd neu Nadolig, e.e. o waith llaw, cyhoeddedig, wedi'u personoli.•Un bêl-droed yw'r wobr a dylai'r dysgwyr benderfynu sut y gallan nhw wneud yr arian mwyaf ohono, e.e. cic o'r smotyn, raffl, hysbysebu, y tîm lleol yn arwyddo'r bêl a chynnal arwerthiant.•Tyfu pecyn o hadau a gwerthu'r cynnyrch.
![Page 14: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/14.jpg)
Syniadau ‘Gwneud i arian dyfu’ (argymhellwyd gan athrawon)
Syniadau gwneud/gwerthu•Agor ‘siop dros dro’ yn gwerthu eitemau i’r cyhoedd.•Gwneud a gwerthu llyfrau, e.e. hoff ryseitiau athrawon, jôcs, cerddi, straeon.•CD neu DVD o gyngerdd/caneuon ysgol.•Oriel gelf ac arwerthiant.•Gemwaith.•Eitemau brecwast/bore goffi/te prynhawn/barbeciw.•Marchnad/arwerthiant cist car ar iard yr ysgol.•Modelau yn seiliedig ar brosiect Eden.•Hufenau a hylifau/eitemau pampro.•Gardd yr ysgol – tyfu a gwerthu cynnyrch.•Gwneud eitemau i’w gwerthu o ddeunyddiau wedi’u hailgylchu, e.e. addurniadau Nadolig.
![Page 15: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/15.jpg)
Syniadau ar gyfer defnyddio’r arian a godwyd
• Defnyddio’r arian i ‘wella’r’ ysgol, defnyddio’r syniadau a awgrymwyd gan y dysgwyr, e.e. i brynu offer dosbarth/ysgol, gemau amser chwarae gwlyb, amser chwarae awyr agored/offer chwaraeon, adnoddau TGCh, eitemau ar gyfer gardd yr ysgol.
• Taith dosbarth diwedd tymor/trît/parti/prom.
• Rhoi'r arian i elusen, e.e. offer ar gyfer ysgol efeillio, pwmp dŵr.
• Prynu darn o fforest law/enwi seren.
• Rhannu’r elw – 50% at elusen, 50% i'r dosbarth/ysgol.
![Page 16: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/16.jpg)
Cofnodi, cynllunio ac olrhain yr arian a wariwyd ac a gynilwyd
Syniadau:• Gosod swm targed i’r dysgwyr ei godi, e.e. £200 ar gyfer
offer chwarae awyr agored.
• Gall dysgwyr gynllunio sut i godi’r arian.
• Cofnodi’r arian a gynilwyd/wariwyd neu elw a cholled, e.e. mae’r dysgwyr yn cynllunio eu ffyrdd eu hunain o gofnodi, defnyddio mantolenni, taenlenni.
• Gofyn y cwestiwn i’r dysgwyr neu arddangos y cwestiwn yn y neuadd ‘Faint yn rhagor sy’n rhaid i ni gynilo i gyrraedd y targed?’.
![Page 17: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/17.jpg)
Holiadur
Syniadau:
Gallech chi ofyn i’r dysgwyr gynllunio a chwblhau holiadur cyn y digwyddiad i gael yr wybodaeth ganlynol.
•Beth hoffech chi ei weld/ei wneud yn y digwyddiad?
•Beth fyddech chi’n dewis gwario eich arian arno yn y digwyddiad?
•Faint fyddech chi’n barod i’w dalu?
![Page 18: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/18.jpg)
Cynghorion di-ffael ar gyfer digwyddiadau llwyddiannus
• Hysbysebu'n dda.
• Cymryd archebion ymlaen llaw os oes modd i leihau gwastraff.
• Annog dysgwyr i gymharu prisiau ar gyfer defnyddiau. Maen nhw'n sylweddoli'n fuan drwy ddewis y pris gorau gallan nhw wneud yr elw mwyaf posibl.
• Rhoi cyfle i ddysgwyr gael diwrnod heb wisg ysgol i ddod ag eitemau i'w gwerthu yn y ffair.
• Rhannu dysgwyr Blwyddyn 5/6 yn grwpiau bach i fod yn 'gyfrifwyr/rheolwyr' ar gyfer y dosbarthiadau eraill yn yr ysgol. Mae hyn yn rhoi profiad go iawn iddyn nhw o weithio ar lefel briodol ac mae hefyd yn helpu athrawon dosbarth dysgwyr iau.
• Ymarfer stondin/digwyddiad cyn y diwrnod ei hun drwy chwarae rôl.
![Page 19: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/19.jpg)
Chwarae rôlGall roi cynnig ar stondin/digwyddiad drwy chwarae rôl helpu’r dysgwyr i sylweddoli a datrys heriau posibl. Dylai hyn helpu’r digwyddiad i redeg yn ddiffwdan.
Enghreifftiau:
•Angen prisio a rhoi newid, e.e. os yw’r prisiau yn 25c, bydd angen llawer o 5c i roi newid; os yw’r eitemau yn 99c, bydd angen llawer o 1c; neu benderfynu newid y pris i £1.
•Ydy’r prisiau yn hawdd i’r cwsmeriaid eu darllen?
•Ydych chi am hysbysebu cynigion arbennig?
•Oes angen system giwio?
•Faint o werthwyr/tiliau sydd eu hangen? Ble ddylech chi roi’r tiliau?
•Beth yw pris 2, 3, 4, 5 eitem? Fyddai rhestr o’r rhain yn ddefnyddiol (e.e. gwerthu calendrau am £1.25 yr un)?
•Oes angen bagiau cludo arnoch chi?
•Fyddai archebu eitemau ymlaen llaw yn helpu (e.e. cebab ffrwythau, eitemau wedi’u personoli)?
![Page 20: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/20.jpg)
Cysylltiadau llwyddiannusMae ysgolion wedi cynnal digwyddiadau codi arian llwyddiannus mewn cydweithrediad ag:• Ysgolion Iach (bwyd iach/siop fwyd ffrwythau/digwyddiadau chwaraeon)• Masnach Deg• codi arian ar gyfer ysgol efeillio/plentyn wedi’i fabwysiadu mewn gwlad arall• grŵp menter eu hysgol uwchradd leol• busnesau lleol, e.e. siopau lleol ar gyfer nwyddau, argraffwyr/cyhoeddwyr ar gyfer hysbysebu neu argraffu cardiau/calendrau• cystadlaethau/mentrau menter ieuenctid• diwrnod cydweithredu Ewropeaidd.
![Page 21: Modiwl 10: Menter](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061614/568152d6550346895dc0f08b/html5/thumbnails/21.jpg)
Gwefannau ac adnoddau• Syniadau Mawr Cymru
Ymgyrch i geisio annog pobl ifanc i fod yn fwy entrepreneuriaeth a helpu'r rhai a hoffai ddechrau busnes.http://ms.fs4b.wales.gov.uk/sub_sites/big_ideas_wales.aspx?lang=cy-gb
• Enterprise troopershttp://ycriwmentrus.com/home-2/
• Adnoddau Dynamo http://ms.fs4b.wales.gov.uk/sub_sites/yes/content/dynamo/curriculum_materials/dynamo_1.aspx?lang=cy-gb
• pfeg Amryw o adnoddau menter ac astudiaethau achos yn addas ar gyfer ymarferwyr cynradd ac uwchradd.www.pfeg.org Gweler ‘Enterprise’, Learning about money in the primary classroom.
• Trade Your Way www.bbc.co.uk/schools/teachers/tradeyourway
• Values, Money and Me – Entrepreneur Challengewww.valuesmoneyandme.co.uk/calculators/challenge.html