M.Ü.İ.İ . B.F . Oergisi Prof.Dr.Kenan ERKURAL'a Armağan Yıl: 1998, Cilt: x1v, Sayı:2; s.3 ı 1-320.

MALİYET DÜŞÜRME TEKNİGİ OLARAK HEDEF

MALİYETLEME VE ÖRNEK OLAY ANALİZİ

Münir ŞAKRAK"

1- GİRİŞ

İşletmeler, son yı ll arın şiddetli rekabete dayalı ortam ında başarı lı olabilmek için

değişmek ve bu doğrultuda da bir takım yenilikleri başlatmak zorunda kalmışlardır. Bu yeni

uygulama ve yak laş ı mlar;

• Toplam ka li te yönetimi

• JIT üretim ve dağıtım sistem leri

• Zaman baz lı rekabet

• Yaf ın üretim, ya lın firma

• Müşter i odakl ı organizasyon oluşturma

• Faali yet tabanlı maliyet yönetimi

, • Çal ışan l arın yetki lendirilm esi

• Yeniden yapılanına

şek linde s ıralan abi lmekted ir. 1

Bu süreçte, Maliyet yönetimi kavramıyla birlikte, önerilen yeni sistem modelleri ve

muhasebe teknikleri, maliyet ve yönetim muhasebesine yeni bir boyut kazandırmıştır.2

• Doç.J:i>r. M.Ü. Sosyal Bilimler M.Y.0. 1 KAPLAN , Robert S. - NORTON, David P.; Tlıe Balancetl Scorecartl, Harvard Business

School Press, Boston, 1996, s.6. 2 ŞAKRAK, Münir; Maliyet Yönetimi, Yasa Yayınları, 1997, s.47.

31 2 Münir ŞAKRAK

Bu tekniklerden biri de Hedef Maliyet/eme (Target Costitıg) olarak adlandırılmaktadır. Bu makalede, hedef nıaliyetleme yaklaşımının genel çerçevesi ve nıaliyeılerde sürekli iyileştirme tekniği olarak rolünü tanımlamak amaçlanmış; bu doğrultuda da bir örnek olay incelemesi aktarılmıştır.

il- MALİYET YÖNETİM SİSTEMLERİNDE GELİŞMELER VE HEDEF MALİYETLEME

A- Maliyet Yönetiminin Artan Önemi

l 970 ' 1i yılların ortalarından itibaren işletmelerde yaşanan ve global rekabet ve teknolojik yeniliklerden kaynaklanan değişimler, organizasyonlarda finansal ve finansal olmayan bilgi lerin kullanımında çarpıcı yenilik lere öncülük etmiştir. Yeni ortam, bir organizasyonun faaliyet lerinde, iş süreçlerinde, mamul, hizmet ve müşterileri üzerinde daha anlam 1 ı maliyet ve performans bilgilerini talep etmektedir. Böyle bir ortamda lider ş irke tl e rin güçlendirilmiş maliyet sistem (erini aşağıda s ı ralanan amaçlara yönelik olarak kullandıkları vurgulan ı r: ·1

• Gerek müşteri beklentilerini karşılayacak, gerekse de karlı olarak üretilip satılabilecek mamul ve hizmetlerin tasarını ve geliştirilmesi,

• Kalite, verimlilik ve hızda gereksinme duyulan sürek li ya da aralıklı (yeniden yapıl anm a) i y il eştirmeleri işaret etmek,

• Üretim çalışanlarına, öğrenme ve sürekli iyileştirme faaliyetlerinde yardımcı olm ak,

• Mamul karışımı ve yatırım kararlarına rehberlik,

• Alternatif satıcılar arasından seçim ,

• Fiyat, mamul özellikleri , · kalite, teslim ve servis konularında müşterilerle an l aşma ,

• Hedef pazarlar ile müşteri gruplarına yönelik etkin ve verimli dağıtım ve hizmet süreçlerinin plan !anması.

·1 KAPLAN, Robert S.-COOPER, Robin; Cost mu/ Effect, Harvard ijgsiness School Press, Boston , 1998, s. 1 .

Prof.Dr.Kenan ERKURAL'a Armağan 313

Yukarıda sıralanan amaçlar,

yaklaşımların çarp ı c ı şek il de ağ ırlık

i ş l etm e lerin başarılı olab ilm eleri için

özetlenebi im ektedir:

işletmelerin yap ılanmasında müşteri odak lı

kazandığ ın ı. oıtaya koymaktadır. Bu çerçevede

gerek li değişim zorun lulukl arı aşağıdaki şek ilde

"Fonksiyonel uzmanlık, müşıeri odaklı işleııııe süreçleri ile bütünleştirilmek

zorundadır. Standart ıiıamul ve hizmeılerin kütle üretimi; hedef müşteri gruplarına göre

özelleştil-ilebilen yeni mamul ve hizmetlerin esnek, karşılık veren ve yüksek kalitede dağılımı

ile . yer değiştirmek zorundadır. Mamul, hizmet ve işletme süreçlerinin yenilik ve

geliştirilmeleri, yeni becerilere sahip çalışanlar, ileri bilgi teknolojisi ve bu amaca uygun

düzenlenmiş organizasyon prosedürleriyle oluşturulacaktır. "4

Yukarıda özetlenen müşrer i odak lı ve mam ul ilişkili zorunluluk ların ön plana ç ıktı ğı

bir ortamda firma l arın yaşamlarını sürdürebi lm eleri için de, maliyetlerini azimle

yönetmeleri gereğ i vurgu lanır. Birçok firma için yaşamlarını sürdürebilm ek, tüm mamul

ömründe ve tüm değerler zincirl*) içinde maliyetlerin düşürülmesi için güç lü bir baskı

yaratacak olan, il eri maliyet yönetim sistemlerini geliştireb i lm e yeten eğine bağ lı hale

gelmiştir. 5

' B- Maliyet Yönetim Tekniği Olarak Hedef Maliyetleme

Ge li şmi ş maliyet sistem !erinde, maliyetler üç yo ldan yönetilmektedir. Birinci yol,

gelecekteki mamullerin malzvetlerini yönetmek; ikinci yol , mevcut mamullerin maliyetlerini

yönetmek ve üçü ncüsü ise, işgiicünün girişimci ruhundan yararlanmaktır. Japon firmaları

tarafından , ge lecektek i mamullerin maliyetlerini yönetmek üzere ge li şt iril en üç maliyet

yönetimi tekniğ i , s ı rasıy l a hedef maliyet/eme (targeı costing), değer mühendisliği (value

engineering) ve organiza:,yonlar arası maliyet yönetim sistemleri şek linde sıralanmaktadır.6

4 KAPLAN , R. S. - NORTON, D. P.; a.g.k., s. 18.

<'> "Değerler Zinciri(DZ), herhangi bir sektörde yer alan bir firmanın a lımlarını karşılayan

satıcıların hamınadde kaynaklarından başlayıp , nihai tüketiciye ulaşan tüketim mallarının

yaşam dönemler inin sonu na kadar uzanan tüm aşamalarda değer yaratan faaliyetlerin

birbirine bağ lı bütUrıü" olarak tan ımlanmaktad ır . Bu yaklaşım, her bir firmayı sadece bir

parçası olduğu , değer yaratan faa liyetler zincirinden oluşan bir çevre içinde.görür. (Bkz.

SHANK, J.K.-GOVlNDARAJAN, V.; Strategic Cost Ma11ageme11t, Tlıe Free Press, New

York, 1993, s. 13 'ten a lmtı ; ŞAKRAK, M.; a.g.k.,s. 105.)

5 COOPER, Robin - SLAGMULDER, Regine; Target Costing {l/U/ Value E11gi11eeri11g,

Productivity Press, Portland, 1997, s.7. 6 A.g.k., s.7.

314 Milnir ŞAKRAK

Bu Uç teknik, Japon maliyet yönetiminin de tanımlayıcısı niteliğindedir. Bu arada mevcur mamullerin üretimiyle ilgili maliyetlerin yönetimine yardımcı olmak üzere kullanılan teknikler ise kaizen maliyet/eme, mamul maliyet/eme ve işlemsel kontrol olarak s ıral aıım aktad ır.

Bu çerçevede, Hedef Maliyet/eme (HM) tekniğinin , gelişimi Japon yönetim düşünces indek i ge li şm e l e r paralelinde gerçekleşmiştir. Kısaca lKM olarak ifade edilen Japon yönetim düşüncesi, lnnovation (yenilik) . KaiZen (sürekli iyileştirme) ve Maintenance (devamltlık) olmak üzere üç temel konu üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu kapsa,m içinde ge li şt iril e n maliyet yönetim sistemlerinin de aşağıdaki teknikleri kullandığı vurgulanır.7

• Yen iliklere yönelik HM,

• Slirekli iyileşt irgı eye yönelik kaizen maliyetleme,

• Maliyet i st ikrarına yönelik, maliyetleri tarihsel düzeylerinde koruyabilmek.

Stratej ik bir kar ve maliyet yönetim süreci olarak ifade edilen HM tekniği özetle, "'hir mamule ait heklenen kar oranını kazandıracak kabul edilebilir maliyet düzeyı" Şeklinde

ta nını lan an hede/maliyet kavramına dayanm aktadır. 8

Birçok Japon firması, düşük maliyetlerle üretilebilecek tasarım lan seçme yönünde ilretim mühendis lerini harekete geçirmek üzere HM yaklaşımını kullanmaktadırlar. Bu yak l aş ım son derece basit bir öze sah iptir:9

• Gelecekteki mamu ilerin satış fiyatları hedef pazarda belirlenir.

• Gerçek leştirilm es i amaçlanan kar marjı, bu satış fiyatından dilşillür.

• Kalan rakam, mamulün üretilmek zorunda olduğu hedef maliyet düzeyini gösterir.·

7 SAKURA I, Michiharu - SCARBROUGH , D. Paul; Japanese Cost Manage111ent, Crisp Publications. Inc., Menlo Park. 1997, s. 35. 8 AN SARI. Shahid L.-BELL. Jan E. and The CAM-1 Target Cost Core Group; Target Costing-Tlıe Next Frontier in Strategic Cost Mamıgement, Irwin Professional Publishing, C lıi cago, 1997, s. 10. ') KAPLAN, R. S.- COOPER, R.; a.g.k., s.217.

Prof.Dr.Kenan ERKURAL 'a A'rmağan 315

Hedef Pazarda Oluşan Satış Fiyatı

(-) Amaçlanan Kar

HEDEF MALİYET

Yukarıda basitçe formüle edi len HM, pazar bazlı mamul maliyetini ifade etmektedi_r.

Eğer HM, öngörü üretim maliyetinin altında ise firma, rekabete dayalı dönem sürecince,

birim maliyetlerini düşürmeye çalışmak, HM düzeyini yakalamaya çalışmak zorundadır. 10

HM yaklaşımında, yeni mamulün maliyeti, mamul dizayn sürecinin bir sonucu

olmaktan çok, bu sürecin bir girdisi olmaktadır. Çok işlevli mamul dizayn ekibi,

müşterilerin talep ettiği işlev ve kalitede olan ve aynı zamanda da firmanın beklediği karı

elde etmesini sağlayacak hedef maliyet düzeyinde üretilebilecek olan mamullerin dizaynını

sağlamak zorundadırlar.

Bir mamulün hedef maliyetine ulaşmak üzere çaba harcanması , mamul dizayn

sürecinde ileri düzeyde maliyet disiplini yaratmaktadır. Bu açıdan bakıldığında HM, mamul

dizayn sürecini disipline etmek Uzere kullanılan maliyet yönetim tekniği olarak da

tanım lanabilmektedir. 11

111- HEDEF MALİYETLEMEDE UYGULAMA SÜRECİ

A- Sürecin Temel Özellikleri

HM tekniğiyle ilgili her şeyden . önce vurgulanması gereken özellik, tekniğin

uygulanmasında as ıl önemli olanın, uygulanma biçimi olduğu şeklinde ortaya konmaktadır.

Çünkü Japonya'da bu teknik (makalenin giriş bölümünde de vurgulanan) yönetim

alanındaki yeniliklerin ortaya çıkardığı ilişkiler ağ ı içine oturmaktadır. Bu aynı zamanda,

HM tekniğin in aşağıda sıralanan bazı önemli özelliklere sahip personel tarafından

uygu land ı ğ ı anlamına gelmektedir: 12

10 BERLINER, Callie - BRIMSON, JamerA; Cost Manageme11tfor Today's Advanced ' .

Manufacturing, Harvard Business School Press, Boston: 1988, s.9. 11 COOPER,, R. - SLAGMULDER, R.; a.g.k., ş. I. 12 SAKURAI, M. - SCARBROUGH, D. P.; a.g.k., s.37-38.

/

316 Münir ŞAKRAK

• Gruplar halinde daha iyi çalışırlar,

• İş rotasyonu için gerekli değer zinciri yaklaşımında daha olgun bir bakış açısına sahiptirler, ·•

• Her biri kendilerini , yenilik, sürekli iyileştirme ve istikrar için. adamışlardır.

HM ile tasarım ve üretimdeki yenilikler doğrultusunda ve toplam yaşam dönemince maliyet tasarrufu üzerinde yoğunlaşarak maliyetlerin kapsam it olarak yönetilmesi amaçlanır. Bu teknik, maliyetlerin düşürülmesi doğrultusunda, temel disiplin olarak mühendislik yoluyla üretim ve pazarlama işlevlerini bütünleştirir . Ayrıca bağımsız olarak, bilgisayar destekli üretim (BDÜ) ortamı da üretim, teknoloji ve pazarlama işlevlerini bir iletişim ağıyla bütünleştirmektedir . 13

HM, bir açık sistem yaklaşımını ' ,temsil etmektedir. Buna göre, firmanın içinde bulunduğu çevre~e uyumu ön planda tutulmakta, sistem yapısının açıklanmasında daha karmaş ık bir etkileşim ağı dikkate alınmakta, fiili sonuçlar öncesinde hataların önlenmesine yönelik çabalar devreye sokulmakta ve zaman içinde sürekli iyileştirme hedeflenmektedir.

HM süreci üç temel aşamadan oluşmaktadır: 14

1) Müşteri tatmininde odaklanarak yeni mamul planlaması ve dizaynı,

2) Firmanın stratejik politikası doğrultusunda bir hedef maliyetin belirlenmesi ve erişilebilir maliyetin bu düzeye •yaklaşnrılması,

3) Değer Mühendisliği ve diğer maliyet düşürme tekniklerini kullanarak hedef maliyete ulaşmak .

Yukarıda sıralanan üç aşamadan sonuncusu, HM sürecinin başarısında kritik aşamayı temsil etmektedir.

B- Hedef Maliyetleme ve Değer Mühendisliği

HM tekniğinin her şeyden önce bir kar yönetimi tekniği olduğu ifade edilmektedir. Tekniğin uygulanmasındaki amaç, gelecekte ü'retile~ek mamuller ile, firmanın uzun dönemli kar planlamasında tanımlanmış karın elde edilmesini sağlamaktır. Bu amaca da

13 A.g.k., s.36. 14 SAKURAI, M. - SCARBROUGH, D. P.; a.g.k:, s.40 .

Prof.Dr.Kenan ERKURAL'a Armağan 317

anca~, mamullerin müşteri beklentilerini karşılaması ve hedef maliyet düzeyinde üretilmesi

ile ulaşılabilecektir. 15

Bu çerçevede, bir yandan firma müşterilerinin temel beklentileri olan mamul

özellikleri ve kalite açısından maksimum tatminin sağlanması amaç'lanırketı, öte yandan da

hedef maliyete ulaşacak şekilde mamul maliyetlerinin düşürülmesi gerekmektedir. İşte bu

gereklilik, aslında kavramsal yapısıyla basit bir süreç olarak görünen HM tekniğinin

karmaşık yönünü ve uygulama zorluğunu oıtaya koymaktadır. Bu .nedenle maliyet yönetim

tekniği olarak HM uygu lam asında başarı , diğer bir takım tekniklerle birlikte uygulanması ve

desteklenmesine bağlı bulunmaktadır. Özellikle de değer mühe11disliği (va/ue engineering)

olarak adlandırılan maliyet düşürnı"e tekniği, bu açıdan önem kazanmıştır.

Değer Mühendis/iği (DM}, müşteri beklentileri olan mamul özellikleri ve kaliteden

taviz vermeksizin, mamul maliyetlerini düşürme yollarının bulunması için kullanılan . bir

teknik olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre değer mühendis/iği, hedef maliyete

u/aş_nıak için kullanılan bir anahtar, HM'nin önemli bir parçasıdır. 16.

DM tekniğinin özü, sistematik olarak, bir mamulün maliyetini etkileyen tüm

faktörlerin incelenmesi ve böylelikle de kabul edilebilir maliyet ve istenen kalite ve

güveniriik standart ları dÜzeyincİeki mamul hedeflerini karşılayacak yöntemlerin

bulunmasına dayann:ıaktadır.

iV- ÖRNEK OLAY ANALİZİ

Önceki bölümlerde HM tekniği ana hatlarıyla incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın

bu· bölümünde ise; HM tekniğinin uygulanmasına yönelik örnek bir olay 17 aktarılmak

suretiyle, hedef maliyetin oluşturulması · ve analiziyle ilgili sürecin · açıklanması

amaçlanın ıştır.

A- ·Hedef Maliyetin Belirlenmesi

X Firması C marka yeni bir otomobil geliştirmeyi planlamaktadır. Aşağıdaki tabloda

görüldüğü gibi bir mamul geliştirme planı, yeni mamul geliştirme komitesi tarafından

ortaya konmuştur.

15 COOPER, R. - SLAGMULDER, R.; a.g.k., s.8. 16 COOPER, R. - SLAGMULDER, R.; a.g.k., s.9. 17 SAKURAI, M. - SCARBROUGH, O. P .. ; a.g.k., s.46-50

318 Münir ŞAKRAK

Aşamalar Maliyet Düşürme Programı Komiteler Geliştirme Müşteri Gereksinmelerinin Tartışılması Mamul Geliştirme Komitesi Planlama Hedef Maliyetin Öngörü im esi Mamul Dizayn Komitesi Gene l Dizayn Ekip Faaliyetleri Sıfır Hedef Maliyet Komitesi Mamul Dizaynı Değer Mühend i sliği

Deneme Üretimi Değer Mühendisliği 1. Hedef Maliyet Komitesi Test Değerlemesi Değer Mühendisliği . Son Test Değer Mühendisliği 2. Hedef Maliyet Komitesi İlk Üretim Standartların O lu şturulması 3. Hedef Ma li yet Komitesi Seri Üretim Sürek li İyileştirmeye Dayalı (Kaizen) Üretim Komitesi

1

Ma 1 iyet leme , Yönetım bır proje ek ıbı tasarlamış ve bır hedef malıyet oluşturmuştur. Proje ekıbı,

mühendislik , pazarlama, satın alm a ve muhasebe gibi farklı bölümlerden olmak üzere çeşitli uzmanlardan o lu şturu lmu ştur.

Mamu l Geliştirme Komitesi, planlanan sat ı ş fiyatı olan 4 milyon Yen bedelle satılacak bir otomobi l üretilmesine karar vermiştir. Hedef kar, şirket stratejisi içinde yer alan ·'satış karlılığ ı " oran ı kullanılarak% 20 düzeyinde belirlenmiştir. Buna göre otomobil başına hedef kar, 4 milyon Yen'lik sat ış bedelinin %20'si, yani 800.000 Yen olarak oıtaya çıkm ı şt ır . 800.000 Yen'lik hedef karın planlanan satış fiyatı olan 4 milyon Yen'den düşülmesiyle kalan 3.2 milyon Yen, hedef maliyet tutarını oluşturmuştur. Bundan sonra Hedef Maliyet Ekipleri o lu ştu rulniuş ve bu ekipler çalışma l arına başlamıştır.

Mühendisler hep birlikte, güncel tek~oloji standartları bazında oluşan maliyetleri çekmişler ve buna göre ortaya ç ıkan toplam maliyet, otomobi l başına 3.5 milyon yen olmuştur. Bu rakam , izin veri len maliyet düzeyinden 300.000 Yen daha fazlaydı. Maliyet düşürme amacıyl a DM projeleri birkaç kez uygulandı. Sonuçlar, ilk Hedef Maliyet Komitesine sunu ldu ve bu aşamada maliyet düşürme için daha fazla olanak bulmak üzere, mevcut proje üzerinde çalışıldı. Hedef maliyet, öneri niteliğinde 3.2 inilyon Yen olarak oluşturuldu.

Çeşit li parçalarda ve dönüşüm maliyetlerinde maliyetler düşürü ldü ve sonuçta maliyetlerin 3.225 milyon Yen düzeyine kadar çeki lebi lm esi olanakl ı hale ı geldi. Bu sonuçlar da · İkinci Hedef Maliyet Komitesine sunuldu. Bu komite, istenen mamul özel liklerinde bir değişikliğe gitmeden hedef maliyet düzeyine ulaşabilmek için gerekli 25.000 Yen'lik maliyet düşüşünü gerçekleştirememişt i .

Üçüncü Hedef Maliyeı Kom itesi, 3.2 Yen'lik düzeyin hedef maliyet, olması gerektiğine ve üretim sürecinde 25.000 Yen' lik farkın ortadan kaldırı lm ası için maliyet kontrolü faa liyetlerinde yoğun laş ılm ası gerektiğine karar verdi. Böylelikle, yeni model otomobil için 3.2 milyon Yen düzeyinde hedef maliyet o luşturulmuş oluyordu. Bu hedef

Prof.Dr.Kenan ERKURAL 'a Armağan 319

maliyet, standart maliyet olarak dikkate a lınmış ve firma, ümitlerini üretim aşamasındaki

maliyet kontrolüne dayandırmıştı.

B- Hedef Maliyetin Ana liz i

Seri üret im için tüm h azırlıkla r tamamland ı ve otomob il üretimine başlandı. Neyse

ki: seri· üretim aşamas ı öncesinde DM sürecinde gerçek l eştir il en maliyet düşürme

çal ı şmal a rı tatmin ed iciyd i . . Bu düşünce firma yetkili leri aç ı sından, 3.2 milyon Yen

düzeyine ulaş ın caya kadar gerek li olan maliyet düşürmenin bu aşamada gerçek l eştiri ldi ği

anlamına geliyordu.

Yeni mark a otomobil oldukça tutulmuştu. (3ununla birlikte, genel ekonomik koşullar

üretim lı acnı in in düşük kalmasına neden oldu. Satış lıacrQ i 20.000 otomobil düzeyinde ,

pl a nl anmı ş iken . ancak 18.000 araba satılmıştı. Yine de C marka otomobil böyle bir

ekon omik ortanı da iy i i ş yapmıştı.

Üretim başladıktan 1 ay sonra fiili sonuçlar toplanmış ve hedef maliyetlere göre

sapm a ana li zi yapılmıştı. Buna göre ortaya ç ıkan iki temel bulgu da şöyleydi:

· • Oluml u madde maliyeti sapması nedeniyle, toplam madde maliyetleri araba

başın a 40.000 Yen düşmüştür. Diğer maliyet düşürme çabalarının sonucu da araba başına

10.000 Yen ·idi.

• !kinci olarak da: satı ş hacmindeki dü şüş sonucu . birim başına sabit maliyetler her ·

araba için 60.000 ye ıı y ükse lı~ıi ş ti.

Bu sonuçlara göre de. fii li maliyet 3.21 milyon Yen olarak, y ani araba başına 10.000

Yen olmak üzere hedef maliyetin üzerinde gerçekl eşmişti .

. Oçiinc ii Hedel Mcı/~vet Komitesinde, bir tartışma fiili maliyetin araba başına 3.2

maliyet düzeyine nası l düşürü l eceğ i konusuna odaklanmıştı. Bu görüşmenin sonucunda;

300 üretim persone linin , sat ış dest~ğ i için satış bölümüne kaydırılması bir teklif olarak

sunuldu. Bu teklif firm a içinde, öncelik li görev rotasyonlarında personelin deneyimli olması

nedeni y le bir anlam ifade etmekteydi. Firma yöneticileri ve çalışanları , bu projenin gelecek

aydan itibaren uygul anm as ı konusunda mutabık kaldılar .

V- SONUÇ.

Hedef Ma li yet, Japonya'da ortaya ç ı kan ve ge li ştiri l en bir stratejik maliyet yönetimi

aracıd.ır. Önce li kle montaja daya lı sanayi a l an ında uygulanmış· ve hızla entegre üretim

sanay ii , yazıl ım üret imi ve di ğer sanayi a l an l arına yay ılmı ştıı:. HM özellikle de bilgisayar

deste.k li yüksek teknoloji oıtam ında çok daha etkin bir süreç olarak görü im ektedir.

Teknik, bas it bir kavramsa l yapıy a sahip olmak la birlikte, karmaşık ve çok yön lü bir

süreçtir. HM . her şeyd en önce, rekabete daya lı bir çevrede faa liyet gösteren işletmelerde

Münir ŞAKRAK

\

gelişen yönetim uygulamaları ve diğer maliyet · yönetim teknikleri ile birlikte uygulandığında başarılı sonuçlar ortaya ko.yabilmektedir.

' Hedef Maliyetleme sürecinin en önemli aşamasında, maliyet düşürme teknikleri ön plana çıkmakta ve bu doğrultuda gelişen değer mühendisliği anahtar role sahip bulunmaktadır.

Maliyet ' yönetim tekniği olarak HM yaklaşımı üzerinde düşünüldüğünde, uygulamada başarısızlık olasılıkları nede~iyle bazı sakıncalara sahip olduğu da açıktır. Bununla birlikte HM, son yıllarda öncelikle ·Japonya olmak üzere ABD gibi gelişmiş ülkelerde yayınlanan eserlerde geniş olarak incelenmeye başlanan ve uygulama örnekleri de hızla a11aıı bir tekniktir. Ülkemiz işletmelerinde uygulanabilirliği açısından da konll'(lun daha geniş olarak incelenmesi ve tartışılması yararlı olacaktır .. Konunun, bir yandan kavramsal yapı, öte yandan da uygulamaya yönelik sistem tasarımı yönlerinden ele alınarak tartışılması gerekli görünmektedir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

ANSARI. Shahid L.-BELL, Jan E. and The CAM-1 Target Cost Core Group; Tllrget Costing-The Ne.xt Frontier i11 Strateg'ic Cost Mmuıgeme11t, lrwin Professional Publishing, Chicago, 1997·.

BERLINER, Cı:illie - BRIMSON, Jamer A.; CostMmuıgemellffor Totlay's Atlvll11ced Mmıufltcturi11g, Harvard Business School Press, Boston, 1988.

COOPER, Robin - SLAGMULDER1 Regine; Tıtrget Costing ""'' Value Engineeri11g, Productivity Press, Portland, 1997.

KAPLAN, Rob,ert S. - NORTON. David P.; Tile Balımcecl Scorectml, Harvard Business School Press, Boston, 1996.

KAPLAN, Robert S.-COOPER, Robin; Cost mu/ Effect, Harvard Business School Press, Boston, 1998.

SAKURAI, Michiharu - SCARBROUGH, O. Paul: Japımese Cost Mllmtgenıent, Crisp Publications, ine., Menlo Park, 1997.

ŞAKRAK. Münir; Mllliyet Yönetimi, Yasa Yayınları, 1997.

/