montessori magazine - thema evalueren en verantwoorden

montessoriMAGAZINE Jaargang 39 nummer 2

Maart 2016

Van wie is het onderwijs?Inspectievoorschriften beïnvloeden vrijheid van inrichting montessorikinderdagverblijfWat moet en wat mag in het primair onderwijs

Thema:evalueren en verantwoorden

De Haagse Hogeschool verzorgt in de avonduren een

montessori opleiding voor het primair onderwijs

Wij verzorgen op de dinsdagavond een tweejarige cursus die opleidt tot het montessori-

diploma. De opleiding is modulair opgezet. De cursist kan naar keuze beginnen met de

pedagogiek en didactiek van het jonge kind of die van het oude(re) kind.

De opleiding besteedt aandacht aan:

■ de theorie achter het montessori-concept;

■ de methodiek van het werken in een montessori-groep;

■ de didactiek van de verschillende montessori-werkvormen in onder-, midden- en

bovenbouw;

■ kosmische opvoeding en kosmisch onderwijs.

Desgewenst kunnen we de cursisten ook begeleiden in de (eigen) praktijk, zodat na

afronding een volledig diploma wordt verworven.

Ook degenen die al in het bezit zijn van een montessori-diploma, maar hun kennis willen

verdiepen of het werken in hun groep willen verbreden, kunnen losse modulen volgen. Zij

ontvangen een certificaat.

Voor inlichtingen en inschrijvingen:

Haagse Hogeschool:

Sector Onderwijs, Sport en Talen, PABO

Johanna Westerdijkplein 75

Postbus 13336

2501 EH Den Haag

Telefoon: (070) 445 86 30

PABO

Coördinator nascholing:

W.F.J. de Looze

[email protected]

Telefoon: 06 28911156

Montessori Coördinator:

M. Lammerts

[email protected]

Telefoon: 06-45 626 070

1_1_stA4_fc_A.indd 1 15-02-16 14:01

1

2 Column:Ontwikkelen

FloorVermeulen

3 Vanwieishetonderwijs?

PaulaLeideritz

6 ‘Demagievanhetmontessorionderwijs’,

interviewmetWilkeVos

HildiGlastravanLoon

7 Parel

MikeLouwman

8 Watmoetenwatmaginhetprimaironderwijs

MannyMoerman

10 Inspectievoorschriftenbeïnvloedenvrijheidvan

inrichtingmontessorikinderdagverblijf

EricaDirvenenJokeWerver

12 MettribandkanhetteamvanDePlotterzich

goedverantwoorden

BobMolier

14 ‘Montessorikindvolgsysteemalsevaluatie-en

verantwoordingsinstrumentderuggengraatvan

onscyclischhandelen’

BobMolier

16 LeerKRACHTleidtDeventermontessoriteamsdeweg

door‘alleswatmoet’

BobMolier

18 DeKwestie

20 Column:Verantwoordexperimenteren

FemkeCools

21 Column:6-voordeleraar?

QuincyElvira

22 MKCwordtMOC-‘Wiesamengaatkomtverder’inde

nieuwemontessoriopleidingen

MartineLammerts

13 MOCbiedtoverzichteindtoetsenbasisonderwijs

DebbievanderBurgh

24 Artikelenopmontessorinet

Colofon

Foto voorblad: Rolf van KoppenLeerlingen op de Eerste Westlandse Montessorischool in Monster (EWMM) bewijzen hun kennis van bladvormen

Inhoud

Vanderedactie

BobMolier

Hoofdredacteur Montessori Magazine

HetthemavanMontessoriMagazineisditkeer:evalu-erenenverantwoorden.

Lerarenzuchtenonderadministratievedruk.Zijzitten‘kleminschema’s,toetsenenprotocollen’,zoalseenleraarhetnoemtineenuitzendingvanDeMonitor1(10janu-ari).InspecteurEricvanBaarschotzegtindezelfdeuitzending:‘Dekwaliteit

vanonderwijsstaatvoorop.Endekwaliteitvandeleraar.Deschoolmoetaantoonbaarmakendatleerlingendebegeleidingenondersteuningkrijgendiezijnodighebben.’VanBaarschotnoemtdatgeenadministratie.EnstaatssecretarisDekkerzegt:‘Watzijnaldieplannendiescholenmoetenmaken?Hetiseenhardnekkigprobleemdaterfantoomregelsbestaanwaarvanonderwijszegt:datmoetenwijvanuitinspectieenministerie.Alsadministratiegeenenkelebijdragelevertaangoedonder-wijsadviseerik:doehetniet.’2

Watmoeternuwelenwatniet?Watmoetenwaarzitruimte?JuridischschooladviseurSaschaBraszlegtuitwatdewethieroverzegt.

PaulaLeideritzvraagtzichafvanwiehetonderwijsis.Zijzetuiteenhoedemachtvandeinspectieisgegroeiddoordatdiekwaliteitsaspectengingbeoordelendienietopdewetgebaseerdzijn.Erisinmiddelseenondoorzichtigewildgroeiaaneigenin-spectieregelsontstaandiebotstmetdegrondwettelijkevrijheidvanonderwijs.MaardankzijinzetendeskundigheidvandrieledenvandeTweedeKamerligternueeninitiatiefwetsvoorstelomdemachtvandeinspectieindedammen.Eindgoedalgoed?Nee:nudreigendebewindsliedenoponderwijstekomenmetgedifferentieerdtoezichtdatweerleidttotverscherpttoe-zicht.Laathetnietgebeuren,trekmassaalaandebel!Inmiddelslooptdeinspectiealvooruitopdenieuwewijzevantoezichthouden–nogzonderdatgedifferentieerdetoezicht.EgbertdeJongtoontzichinDeKwestieenthousiastoverhetrecenteinspectiebezoekindeHaarlemmermeer.

Hoeevaluerenmontessorischolendeopbrengstenendekwaliteitvanhunonderwijsenhoeverantwoordenzijzich?Inditmagazinevertellenbetrokkenenovertribantverantwoorden,overwerkenmetLeerKRACHTenoverhetmkvs.EnhetMKC,datvanafnuMontessoriOntwikkelcentrum(MOC)heet,zetaspectenopeenrijvandedrieeindtoetsenwaarbasisscholenuitkunnenkiezen.

1 http://demonitor.ncrv.nl/uitzendingen/werkdruk-leerkrachten-basisonder-

wijs-nog-hoger-geworden

2 Na deze oproep van de staatssecretaris kreeg De Monitor ruim 150 mails

van leerkrachten die aangaven dat ze graag willen weten wat dan precies

‘overbodige administratie’ is en zich afvragen of ze met hun schooldirectie in

conflict komen als ze inderdaad minder administratie gaan bijhouden. De

staatssecretaris gaat - naar verwachting op 9 maart - met een aantal van

deze leraren in gesprek om oplossingen te vinden. De redactie houdt u op

de hoogte.

nummer2|jaargang39

Montessori Magazine nummer 2 | jaargang 39

2

Vooruligteennieuweeditievanonsmagazine.Eenvanonzeprofessionelecommunicatiemogelijkheden.Vande

verenigingnaaronzeledenendebuitenwereld,maarooknadrukkelijkvooronzeledenonderling.DeNMVkiest

erbewustvoorommetonzecommunicatienietenkelte‘zenden’maarjuisteenplatformtecreërenenopdie

maniermetelkaarhetgesprekaantegaan.Dewebsitewww.montessorinet.nliseenmooivoorbeeldhiervan.En

wewillenalsNMVdaarmeergebruikvangaanmaken.Daaromhoudenwealonzecommunicatiemogelijkheden

nogeensgoedtegenhetlicht.DecommissieCommunicatieonderleidingvanWilkeVosisdaaropditmoment

meebezig.Alsuideeënhebt,kuntudiebijdezecommissiekwijtviahetsecretariaat.

IkbentrotsopdegroteopkomsttijdensonzejaarlijkseledenvergaderinginUtrechtinnovember.Hetwasgoedom

teziendaterzóveelmensenkwamendaterstoelenbijmoesten.Erwasookveelmetelkaartebespreken,nieuwe

bestuursledenwerdenbenoemdenzittendeherbenoemd,onzelectorPatrickSinssprakboeiendoverzijnonderzoeken

hetboek‘KiezenvoorMontessori’vanElsWasmannwerdoverhandigdaanalleaanwezigen.Hetismooiomteziendat

veelactieveledendemeerwaardeervarenvaneenjaarlijksebijeenkomst,waarbijikmijwelafvraagoféénbijeenkomst

–losvandeformelebesluitvorming–nietteweinigis.Alsbestuurzullenweiniedergevalkijkenofwenogeenander

momentinhetjaarkunnenvindenwaaropwemetledenkunnenbijpratenoverontwikkelingenindevereniging.

Binnenkortstaathetjaargesprekmetdeinspectieophetprogramma.Deinspec-

teur-generaalheeftdegoedegewoonteomiederjaarmetvertegenwoordigersvan

deverschillendescholenwaarmeeookwijalsNMVsamenwerkentesprekenover

deresultateninhetjaarrapport‘DeStaatvanhetOnderwijs’.Volgensmijisons

onderwijsinNederlandsterk,juistdoordediversiteit.Datmoetenwebehouden

ennogverderversterken.Natuurlijkiseraltijdmogelijkheidtotverbetering.

BinnendeNMVzijnwijcontinumetscholeningesprekoverdekwaliteit.Decom-

missieToelatingenerkenningdoetenormgoedwerkdoorscholentevisiterenen

aanbevelingentedoenvoorwatbeterkan.Juistdooronzeeigenvisitatieskunnen

weextralettenopkwaliteitvanhetonderwijs,maarwelvanuitonzeeigenideeën.

Hetdenkenoveronzeeigenideeënstaatgelukkignietstil.Methetlectoraat,

maarookmetonskenniscentrumblijvenwenadenken.Momenteelrondenwe

deadviezenovereennieuweopleidingvoorleerkrachtenaf.Hetkenniscentrum

heetvoortaanMontessoriOntwikkelcentrum(MOC).Datisnietalleenomdatde

afkortingMKCvanhetkenniscentrumverwarringopleverdemetdeafkortingvan

MontessoriKindcentra,maarookomdatontwikkelenvannieuweinzichtentotde

keybusinessvanhetMOCbehoort.DemedewerkersvanhetMOCpratenuin

dezeeditiegraagweerbij.

Ikwensuveelleesplezier.

[email protected]

Ontwikkelen

FloorVermeulenO

Column


3

Thema

Ontwikkelen

We kunnen ons het nauwelijks voorstel-

len, maar begin 19e eeuw werd de in-

specteur van Onderwijs bij een bezoek

aan school hartelijk toegezongen door

leraren en leerlingen. Nu brengt een

bezoek van de inspectie behoorlijk wat

stress en veel administratie met zich

mee. Bovendien blijkt uit verschillende

onderzoeken dat een meerderheid van

schoolleiders, schoolbesturen en leraren

uit primair en voortgezet onderwijs

vindt dat de onderwijsinspectie zich met

teveel zaken bemoeit waardoor het be-

ginsel van onderwijsvrijheid aangetast

wordt. Hoe is dat zo gekomen en wat

gaat en moet er binnenkort veranderen

in het toezicht?

Deboosdoener:‘Naarandereaspectenvankwaliteit’LoekHermansheeftin2002alsVVD-

ministervanOnderwijsdeOnderwijsin-

spectieverzelfstandigdendetakenvan

deinspectieuitgebreid.Deinspectie

moestzichvolgenshemontwikkelen

van‘oogenoorvandeministervan

Onderwijsnaareenspiegelvande

samenleving,vaninstrumentvande

ministernaarhulpmiddelvoorscholen,

oudersenleerlingen’.Deinspectie

kreegookruimerebevoegdhedenen

debeoordelingenvanscholenworden

sindsdienopenbaargemaaktop

www.onderwijsinspectie.nl.

Opzichishetvanzelfsprekenddater

toezichtwordtgehoudenopdekwaliteit

vanscholen.MaarsindsdeWetophet

Onderwijstoezicht(WOT)van2002is

hettoezichtgerichtop(1)denaleving

vanjuridischbindendeeisen,die

vastliggenindeWetPOenVOenop

(2)overigekwaliteitsaspecten.Juridisch

bindendeeisennoemtmenookwel

deugdelijkheideisen.Datzijninwezen

alkwaliteitseisen.Voorbeeldenhiervan

zijndeurennorm,debevoegdheidvan

deleraren,dekerndoelen,hetschool-

plan.Dedeugdelijkheidseisenzijnte-

vensbekostigingsvoorwaarden.Binnen

dezewettenenregelsmogenscholen

welzelfbepalenopwelkemanierzij

lesgevenofhunzorgwillenvormgeven.

Ookmogenzebinnendezevoorwaar-

denzelfkiezenwelkeonderwerpenzij

voorhunleerlingenbelangrijkvinden

enwelkemethodesenmaterialenze

daarvoorwillengebruiken.

Maar,ennukomthet,deWOTmaakthet

mogelijkdatdeinspectieviadecategorie

kwaliteitsaspectenookeenoordeelkan

vellenoverhetpedagogischklimaat,het

schoolklimaat,degebruiktelesmetho-

den,deeffectiviteitvanhetdidactisch

handelenvanhetonderwijspersoneel,

deleerlingenzorg,overdeinhoud,het

niveauendeuitvoeringvandetoetsen,

tests,opdrachtenofexamensenoverde

kwaliteitvanhetonderwijspersoneel.De

concreteinhoudwordtnietvastgesteld

bijofkrachtenswettelijkvoorschrift,

maardoordeinspectieineenbij‘beleids-

regel vast te stellen toezichtkader’.Alsaan

dekwaliteitseisennietvoldaanis,dan

kandatnietleidentoteensanctievanhet

ministerie,maarweltoteenopenbaar

gemaakt,negatiefoordeeloverdeschool.

PrincipiëlediscussieDekwaliteitsaspectenhebbenvanmeet

afaanterdiscussiegestaan.Zowelde

OnderwijsraadalsdeRaadvanState

hebbenafwijzendgereageerdopdeze

uitbreidingin2002.Beideadviesorga-

nenbetwijfeldenoflerarenenschool-

leidershetonderscheidwetenaante

brengentussendeugdelijkheidseisenen

kwaliteitsaspecten.Hetoordeelvande

RaadvanStatewasscherp:‘Systeemen

praktijkvanhetonderwijstoezichtstaan,

Vanwieishetonderwijs?

PaulaLeideritzv

Thema

waarhetbetreftkwaliteitsoordelenin

aanvullingopdeugdelijkheidseisen,

verafvandetekstendebedoelingvan

artikel23vandeGrondwet’.

Bijzonderescholenmeteenreligieuze/

levensbeschouwelijke/onderwijskundige

grondslagendeoppositieinhetparle-

menttrokkenkrachtigaandebel.Deze

zogenaamdekwaliteitseisenwaren

immersnietgebaseerdopdeweten

betekendeneenenormeinperkingvan

devrijheidvanonderwijsendeprofessi-

oneleruimtevandeleraren.Oud-minis-

terHermanswastotaalongevoeligvoor

dezeprincipiëleargumenten.

InmiddelsishetToezichtkadervandeIn-

spectieuitgewerktineenwaarderingska-

dermetruim90indicatorendieafgevinkt

wordenomtebeoordelenofdeschool

basiskwaliteitheeft.Hetonderscheid

tussendecontrolerendeenstimulerende

taakvandeInspectieisgeheelverwaterd.

Indepraktijkhebbendenietopdewet

gebaseerdeaspectenvankwaliteitbo-

vendieneenongewenstenormerendeen

sturendewerking.Nietvoornietswordt

weleensgezegddatonderwijslandde

SovjetzoneinNederlandis.

FantoomwetgevingenactieIndetv-uitzendingMonitorvanJohan

vanderKeukenvan11januari2016over

dealarmerendhogewerkdrukinhet

basisonderwijs,zeiSanderDekker,de

VVD-staatssecretarisvanOnderwijs,

datdeuitgebreideadministratiedie

scholenbijhoudenvoordeinspectie

enhetministeriehelemaalnietnodig

is:‘Dathoeftnietvanons!’Enhijriep

tijdensdeuitzendingdelerareninhet

basisonderwijszelfsopomtestoppen

metoverbodigeadministratie.

Hijzeiookdathijjuistprobeertdere-

geldrukinhetonderwijsteverminderen,

maarhelaasopallerlei‘fantoomwetge-

vingen–regels’stuit.Datbegripheefthij

nietvanzichzelf,maarleidtrechtstreeks

terugnaardeconclusiesvanhetrapport

vandecommissieDijsselbloemTijd

voor Onderwijs(2008).Inditeindrapport

wordthetrisicovanfantoomwetgeving

omschreven:‘Menseninhetonderwijs

denkendatbepaalderegelswettelijk

verplichtzijn,terwijldatniethetgevalis.’

Indeeindconclusiesbakendedecom-

missiedeverantwoordelijkhedenvan

overheidenschoolaf:‘Deoverheidgaat

overhetwat:deonderwijsinhoud,de

scholengaanoverhethoe:deinrichting

vanhetonderwijsenhetpedagogisch

didactischeklimaat.Hettoezichtvan

deInspectiemoetzichdanookprimair

beperkentotwettelijkedeugdelijkheidsei-

senzoalsonderwijstijdenbevoegdheid

vanleraren,maardeinspectieging

aanvullendekwaliteitseisenaanscholen

stellenmeteeneigenvisieopdidactiek,

zonderdathiervooreenwettelijkebasis

is.DaarmeetradentreedtdeInspectie

indeonderwijsvrijheidvanscholen.’1

Opditmomentisdeinspectiezijn

imagovanboemanalaanhetveran-

deren.Datzagenhoordejeookbij

Monitor.Degeïnterviewdeinspecteur

zeiuiteindelijkdat‘ergeenboekwerken

aanadministratienodigzijn,alser

maareengoedverhaalis’.

Enlatenweeerlijkzijn:ookhetonder-

wijsvelddraagtschuldaanhetontstaan

vanfantoomwetgeving.2Wiekentniet

deriedel:Hetschoolbestuurzegt:het

moetvandeinspectie.Dedirectiezegt:

hetmoetvanhetbestuur.Dedocenten

zeggen:hetmoetvandedirectie?De

betrokkeneninhetonderwijszouden

veelmeermoetenopkomenvoorde

identiteitvanhunschooldoormeerin-

tellectueleongehoorzaamheidtetonen.

Vlaensoepinéénbord?OpnaareeneigenkwaliteitszorgvandeschoolDankzijdeenormeinzetendeskun-

digheidvandrieex-lerarenTweede

KamerledenBisschop(SGP),Van

Meenen(D66)enRog(CDA),ishun

initiatiefwetsvoorstelomdeuitdijende

invloedvandeinspectieintedammen

metovergrotemeerderheidaangeno-

men.HetvoorstelligtnubijdeEerste

Kamerenzalnaarverwachtingper1

augustus2017vankrachtworden.Kern

vandewetisdatvlaensoepnietmeer

opéén bordliggen,hetwordentwee

aparteporties.Deprimairetaakvan

deInspectiewordthettoezichtopde

nalevingvandedeugdelijkheidseisen

tevensbekostigingsvoorwaardendiede

overheidkanstellen.Zijvormenderug-

gengraatvandeonderwijskwaliteit.De

secundairetaakwordthetadviserenvan

scholenhoezijhunonderwijskunnen

verbeteren,maardannietopbasisvan

kwaliteitsaspectenenindicatorendie

deinspectieontwikkeldheeft,maarop

basisvandeeigenvisievandeschool

zoalsneergelegdisinhetschoolplan.

Immers‘goedonderwijsligtnietdehan-

denvandeoverheid,maarindehanden

vandocenten,schoolleiders,oudersen

leerlingen’.3De‘overigekwaliteitsaspec-

ten’uitdeWOTwordendusgeschrapt.

Inhetschoolplanmoetdeschoolhelder

4

nummer2|jaargang39

1 Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen.

2 Fantoomwetgeving: Onderwijsopbrengsten en schoolprestaties van de leerlingen; klassenmanagement

en eisen van groepsplannen; individuele handelingsplannen voor elk kind; kleutertoetsen; vastleggen en

verantwoorden van aanwezigheid van sociale competenties met genormeerde instrumenten. Genoemd in

publieke optredens van hoofdinspecteur primair onderwijs Arnold Jonk en tijdens debat TK 25 juni 2015.

Foto: Rien Walrave


Thema

beschrijven:hierstaanwijvoorendaar

willenweopbeoordeeldworden.De

inspectiemoetcontrolerenofdeschool

eenverhaalheeftenofzeditwaar

maakt.Isereenverschiltussenverhaal

enwerkelijkheiddankandeinspectie

adviserenhoeditteverbeteren,maar

deschoolrichtzichopwatzijzelfals

eenverbeteringzietennietopwatde

inspectiebelangrijkvindt.Deeigenkeu-

zesvandeschoolkunnenafwijkenvan

deadviezenvandeinspectiezonderdat

dittot(bekostigings)sanctiesleidt.

AandeinhoudvandeSchoolgidswordt

daaromeenextraelementtoegevoegd:

dekwaliteitszorgvandeschool.Aan

deoudersmoetenzoweldeconclusies

diedeschoolopbasisvanhaareigen

kwaliteitszorgtrektalsdeeventuele

vervolgactieswordenmedegedeeld.

Kortom:metditwetsvoorstelwordtde

professionelevrijheidvanlerarenen

schoolleidersbeterbeschermddoor

beperkingenvandevrijheidvanonder-

wijsalleenmogelijktemakenopbasis

vandedeugdelijkheidseisen.Numaar

hopendathetministerieendepolitiek

zichverrewetentehoudenvaneen

uitbreidingvandedeugdelijkheidseisen.

Hetisimmerstijddathetonderscheid

tussenhetwat(overheid)enhethoe

(scholen)vanhetonderwijsnueindelijk

eensvormeninhoudkrijgt.4

ActietegendeOliebollentest!Benjenetenthousiastgewordenover

hetherstelvandeprofessionelevrijheid

vanonderwijsdoorhetwetsvoorstel

Bisschope.a.,blijkendehuidigebe-

windsliedenvanonderwijsookbezigte

omhetOnderwijstoezichtteverande-

ren.UithunbriefToezicht in transitie

vanmaart2014staatdatzijtoewillen

naareengedifferentieerdtoezicht.Net

alsinhetwetsvoorstelBisschopgaan

debewindsliedenuitvandeautono-

mievanscholenenhetafleggenvan

publiekeverantwoording.Niksmis

mee,maaromhet‘verbeterpotentieel’

vanscholeninzichtelijktemaken,gaat

deinspectieelkeschooleenpredicaat

geven.Erkomtinditvoorsteleenset

wettelijkestandaarden(breedkwaliteits-

begrip)omdeafzonderlijkescholente

kunnenkwalificerenals‘voldoende’,

‘goed’en‘excellent.Ookdescholendie

voldoendeofgoedzijn,moetenzich

verbeterenen ‘kunnen daarbij onder-

steund worden door OCW om de gerichte

feedback van de inspectie te vertalen naar

concrete verbeteracties’.Hetkwaliteits-

profielvandeinspectiewordtomreden

vantransparantieeveneensopenbaar

gemaakt.

Dittypegedifferentieerdtoezichtleidt

helaasweertoteenverscherpingvanhet

toezichtvandeinspectieenstaathaaks

ophetinitiatiefvoorstelvanBisschop

e.a.Hetaantalindicatorenwaaropscho-

lenbeoordeeldwordenisinhetvoorstel

vanOCWaanzienlijkuitgebreid.

Uitdepilotsgedifferentieerdtoezicht

waaraanscholeninhetschooljaar

2014-2015meededen,komtnietalleen

eenaantalvoordelenvanditandere

toezichtnaarvoren–bredereengelijk-

waardigedialoogmetinspectie,beter

maatwerk,meerruimtevoorjeeigen

verhaal-maarookdekritiekdathetaan

descholenzelfisomtebepalenwelke

maatstavenvoorgoedonderwijszij

hanteren.Datisprimairnieteenzaak

vandeinspectie.

DeTweedeKamerledenzijnevenmin

enthousiast.Aandevoorgesteldefijn-

mazigebeoordelingdoordeInspectie

hebbenzijgeenbehoefte.Zijstellen

opnieuwdathetaandescholenzelfis

omtebepalenwathetbesteonderwijs

isennietaandeoverheid.

VoordeSPzijndeplannen‘eennieuwe

dimensievandeheersendetoetsgekte

dieveelbureaucratiemetzichmee-

brengtenleidttoteenracenaarde

toptussenscholen’.Bovendienisde

aannameverkeerddatscholenkoekjes-

fabriekenzijndieviaeenoliebollentest

metelkaarmoetenconcurreren.

HetantwoordopdevraagVan wie is dat

onderwijs?isdusnogsteedsniethelder.

Maaralsdeprofessioneleruimtevanle-

rarenenscholenjeliefis,alsjenietwilt

datdeoverheidzichviadeinspectie

gaatbemoeienmetallerleiaspectendie

deidentiteitvanjouwschoolbetreffen,

alsjenietwiltdatdevechteconomie

zichverplaatsnaarhetonderwijsveld,

gadanonmiddellijkindeactiemodus.

Trekmassaalaandebelbijdepolitieke

partijenendeonderwijsbonden.Start

desnoodseenpetitie,5maarzorgdatdit

voorstelingetrokkenwordtofingrijpend

geamendeerd.Hetroermoetom!6

3 Tweede Kamerverslag van de behandeling initiatiefvoorstel naar een doeltreffender regeling van onder-

wijstoezicht, 25 juni 2015

4 ‘De rolverdeling tussen overheid en onderwijsveld is niet wezenlijk veranderd. Nog steeds bemoeit de

overheid zich intensief met het onderwijs op de scholen’. Advies Onderwijspolitiek na de commissie-

Dijsselbloem , Onderwijsraad, Den Haag, 2014.

5 Het voorstel van minister Melanie Schultz om meer bebouwing langs de kust mogelijk te maken heeft zij

na massaal protest gelukkig ingetrokken.

6 http://www.hetroermoetom.nu/

5

Foto: Rien Walrave


6

Thema

Hetmontessorionderwijsheeftdeaf-

gelopenjarenflinkonderdrukgestaan

vandeinspectie.Deinspectiewilde

lesroosterszien,hadbezwaartegende

flexibelefruitpauzeofverwachttedater

dagelijksopvastetijdengroepsinstruc-

tieswerdengegeven.

WelkerolspeeltdeNMV-commissie

Toelatingenerkenningindeondersteu-

ningvanmontessorischolen,zodatzij

hunidentiteitkunnenbewaren?Ikvroeg

hetWilkeVos,hijwaslidvandeNMV-

commissieToelatingenerkenningdie

hethuidigevisitatietrajectopzette.

Klopthetbeelddaternunogweinigverschilistussensommigemontessorischolenenhetreguliereonderwijs?‘Nee,datbeeldkloptniet!Alsikeen

schoolbinnenkom,danvoelikdirect

ofheteenmontessorischoolis.Het

gaatomdemagie,datklinktraar,maar

daarzitvolgensmijweldeessentie.

Diemagiezitvooralinhetpedagogisch

klimaat,datvormkrijgtdoordatwij

meerdereleeftijdsgroepenbijelkaar

zetten.Maarookdoordevrijheidvan

werkkeuzeenwerktempoendekeuze

inmateriaal.Ineenmontessorischool

zitzelfstandigheidinhetDNA.Iedereen

diebinnenkomtkentenherkentdecul-

tuur.Opregulierescholeniszelfstandig

werkenonderdeelvandewerkwijze

gemaakt;eenaangeleerdtrucje.

Eenaantalgewoontesopmontessori-

scholenisessentieelvoordesfeer:’s

ochtendsruiltiederkindzijnschoenen

omvoorpantoffels,geeftdeleerkracht

eenhand,verzorgtzijnplantjeen

ruimthetkleedjeop.Hierdoorisereen

duidelijkeovergangvandethuissitu-

atienaarschoolendezerituelenzijn

bepalendvoordesfeer.’

Benjetevredenoverhethuidigevisitatietraject?‘Opditmomentniethelemaal.Tijdens

eenvisitatiebekijktdecommissieofer

heterogenegroepenzijn,ofervrijheidin

werkkeuzeenwerktempois,ofkinderen

kunnenkiezenuiteenvariatieaan

materiaalentaakgerichtaanhetwerk

zijn.Ookbeoordeeltdecommissieof

deaanspreektoonvandeleerkrachten

gelijkwaardigenrespectvolendevoorbe-

reideomgevinginordeis.Alseenschool

onvoldoendevoldoetaandeindicatoren

vandeNMV,danvolgternatweejaar

eenhervisitatie.Ditgeeftdescholenhet

gevoeldatergeengesprekmetdeNMV

mogelijkisoverhoezijzichverderkun-

nenontwikkelen.Erzijnteveelscholen

dieeenhervisitatiekrijgenenalsweniet

betermetdescholeningesprekgaan

eneenandersoortdocumentvoorde

visitatiesontwikkelen,gaanwemontes-

sorischolenverliezen.HetMontessori

Kenniscentrumwilsamenmetdecom-

missieToelatingenerkenningeennieuw

trajectvormgevendatmeergerichtisop

hetsamenmetscholenontwikkelenvan

demontessoriwerkwijze.’

Watkunnenscholendoenomhunmontessori-identiteittebewaren?‘Deinspectieheeftnogsteedseenaantal

standaarden.Jemoetalsschoolbijvoor-

beeldvoldoenaandekerndoelen,maar

scholenmoetenookduidelijkaangeven

waarzijvoorstaan,welkeontwikkelin-

genzijhebbendoorgemaaktenwelke

ontwikkelpuntenernogliggen.De

werkwijzeengemaaktekeuzesmoeten

onderbouwdwordenmetargumenten

gebaseerdopdemontessorivisie.Wij

Demagievanhetmontessorionderwijs

HildiGlastravanLoon

Een aantal gewoontes op montessorischolen is essentieel voor de sfeer


7

hebbenvanuithetNMV-bestuurcontact

meteenwerkgroepbijdeinspectiedie

zichbezighoudtmetvernieuwingsscho-

len.Dezewerkgroepwildevanonsweten

wateeninspecteurkanverwachten

alshijopeenmontessorischoolkomt.

Onzeinformatieisverwerktineenintern

document,waardoorinspecteursbekend

horentezijnmetdemontessorivisie,

werkwijzeendelaatsteontwikkelingen.

Veelscholenhebbenookmethunbe-

stuurtemaken,vaakgeenmontessori-

besturen,bijwiezijzichheldermoeten

profilerenalsmontessorischool.

Directeurenmoetenuitleggenwathet

vooreenbestuurbetekentalszijeen

montessorischoolwillen.

Wewillenindemontessorischoolkun-

nenverantwoordenopallelagendiehet

onderwijskent.Dievandeleerling,de

schoolendeinspectie.HetMKClaat

opditmomenteenkindwerkdossier

ontwikkelendatlosgebruiktkanworden

enincombinatiemetbijvoorbeeldCito.

Hetisgebaseerdoptribandverant-

woorden,eeninstrumentomonderwijs

teverantwoordenéntrouwteblijven

aanhetmontessoriconcept.Naarver-

wachtingishetkindwerkdossierinde

tweedehelftvan2016beschikbaar.

Hebjeverdernogtipsvoorscholen?‘Blijfindemaatschappijstaan,want

infeiteismontessorihelemaalhet

onderwijsvande21eeeuw.Verdiepje

Thema

InspectiebrochuremontessorionderwijsDeonderwijsinspectiegeeftinspecteursdiemontessorischolenbezoekenalvelejarende

brochure‘Hetmontessoribasisonderwijs’mee:‘Dezenotitiewileenreferentiekaderzijnvoor

inspecteursenandereinspectiemedewerkersvooreenzorgvuldigebeoordelingvandeonder-

wijskwaliteiteneenkwaliteitsbevorderendedialoogmetdebesturenenpersoneelsledenvande

montessorischolen.’VanuitdeNMVhebbenJannekeGelukenElsWestrahieraanmeegewerkt.

Debrochure,metachtergrondinformatieoverhetmontessorionderwijseneenaantalaandachts-

puntenbijdeverschillendekwaliteitsstandaarden,isin2015(weer)vernieuwddooreen‘expert-

groepconceptscholen’vandeinspectie.Deinspectiemoetdenieuwebrochurenogvaststellen,

maareerstvraagtzijhetNMV-bestuuromadvies.Deconceptbrochurewordtwelalgebruiktbij

inspectiebezoekenaanmontessorischolen.

nogeensindemontessoritheorie,weet

wathetisenverbindhetmetmoderne

inzichten.Wewetennietwatkinderen

straksnodighebben,maarweweten

weldatwedewaardenvantoenooknu

kunnengebruiken.Zoalssamenwerken,

respectvolmetelkaaromgaan,maar

ookhetverzorgenvandeomgeving

belangrijkewaardenblijven.Ikdenkdat

hettijdwordtomdekosmischeeducatie

weeralshartvanonsonderwijstegaan

vormgeven.Hetisdelaatstetijdeen

ondergeschovenkindjegeweest.De

nadrukligtnuteveeloprekenenentaal.’

Wilke Vos is directeur van montessori-

school De Kleine Prins, bestuurslid van de

NMV en voorzitter van de sectie Bao.

Parel

MikeLouwmandocent Scholengemeenschap Pantarijn Wageningen

‘Moetjeperseeendagdeelvrijzijn?’

vraagteenmentorleerling.Normaal

gesprokenvraagtzewaaromurenvan

ziekedocentenopgevangenworden.

Nuishetanders.‘Ikwilheelveel

doen’,zegtze.Hetrechtomeen

dagdeelvrijtehoudenmoetdaarvoor

wijken.Ikkijkmethaarmeenaar

hetroostervoordevolgendeweek.

Opdeplekwaarnormaalgesproken

lessenstaan,verschijnennamenvan

workshops:ecodorpbouwen,Islam

voorbeginners,tweedehandskleding

maken,dialectspreken,hitcompone-

ren.Deworkshopsmakendeeluitvan

dePantarijnweek.IndePantarijnweek

zijndeleerlingenaanzet;zijbepalen

watzegaandoenengaanleren.Het

aanbodisgevarieerdendesfeerop

schoolhooggespannen.Leerlingen

zijnbenieuwdnaardeworkshopsen

dedocentennaardereactiesvande

leerlingen.Maarbovenalishetvoor

iedereenduidelijkwaaromergeleerd

wordt:omdatiedereenwil.

p


8

Thema

Hetiseenjaarlijksterugkerendfeno-

meenwaarmaarweinigscholennaar

uitkijken:hetbezoekvandeinspectie.

Devoorbereidingopzo’nbezoek

wordtveelalalsenerverendervaren

ensomsiserzelfssprakevanenige

paniek.Hoekomtdattoch?Enisdat

welterecht?Juridischadviseurvoorhet

onderwijsSaschaBraszvindtvanniet.

Zijzietvoorscholenvooralalleruimte

omhuneigenheidvormtegeven.

Wat moet en wat mag van de inspectie

SaschaBrasz:‘Regelmatigstellen

besturenuithetprimaironderwijsmij

dezevraagendieintrigeertmij.Want

hiermeemaaktdevragenstellermij

duidelijkdatdefocusvooraldaarop

ligt:ophettoezichtdoordeinspectie.

Maardaarbegintdekwaliteitvanons

onderwijsnietmee.Alsikdataangeef,

zieikvrijwelaltijdverrasteblikken.’

Hoe zit het dan precies?

‘Hetisvrijeenvoudig.Dekwaliteitvan

onderwijsisprimairgeregeldinde

Grondwet.Daarinstaatdatdeoverheid

moetzorgenvooronderwijs.Tegelijker-

tijdmagdeoverheidzichnietteveelmet

hetonderwijsbemoeien:devrijheidvan

onderwijs.DeGrondwetonderscheidt

daarnaastdriedeugdelijkheidseisen:

jepersoneelmoetbekwaamzijn,het

moetzedelijkzijnenjemoettoezicht

toestaanopdenalevingvandewettelijke

(minimum)eisen.Degedachteerachter

is:alsjepersoneelbekwaamenzedelijk

is,dankomthetmetdekwaliteitwel

goed.Endatiseigenlijkietsheelmoois.

DeGrondwetzegtfeitelijk:Julliezijnde

professionals,julliewetenhoejekwalita-

tiefonderwijsvormgeeft.’

Is dat alles?

‘Nee,zoueenvoudigishetnuookweer

niet.Aanvullendzijnnogenkelelagere

Watmoetenwatmaginhetprimaironderwijs?

MannyMoerman

wettenvanbelang,zoalsdeWetop

hetprimaironderwijsendeWetophet

onderwijstoezicht.Dezewettenregelen

zakendiebetrekkinghebbenopde

minimumeisenwaaraanonderwijsmoet

voldoen.Denkdaarbijaanwettelijke

kerndoelen,eisenaantaalenrekenen.’

Wat is binnen dit kader de rol van de

Inspectie?

‘Goedevraag.Eeninspectierapportis

weldegelijkvanwaarde.Hetisalleen

belangrijktebeseffenwatdiewaarde

preciesis.Deinspectiehoudttoezicht

opdewettelijkedeugdelijkheidseisen.

Dekwaliteitsaspecten,diedebasisvor-

menvoorhettoezichtskader,omvatten

deelsdezewettelijkedeugdelijkheidsei-

senendeelseigeninzichtenvande

inspectie.Deafgelopenjarenisdoor

dezevermengingtenonrechtedein-

drukontstaandatjealsschoolaanalle

normenvanhettoezichtkadermoet

voldoen.Maardatisdusnietzo.’

Welke ruimte heeft een school dan

precies?

‘Heelveel.Hetgaateromdatjezelf

alsschoolnadenktoverwatvoorjou

kwaliteitvanonderwijsishoejedie

kwaliteitwiltborgen.Jekuntdusprima

jeeigenvisievolgen,zolangjeaan

deminimumkwaliteitseisenvoldoet.

Kinderenmoetenbijvoorbeeldeenon-

onderbrokenontwikkelingdoormaken.

Dieontwikkelingmoetjedanwelkun-

nenvolgen,vastleggenenrapporteren.

Inhettoezichtkadervandeinspectie

staanindicatorenwaarnaardeinspec-

teurskijkenenwaaropzebeoordelen.

Indatzelfdetoezichtkaderstaatook:

“Pastoeofleguit”.Ditbetekentdatje

álsjewiltafwijkenproactiefuitlegtdat

eenindicatornietskanzeggenoverde

kwaliteitvanjouwonderwijs.’

Alsjehetnieteensbentmeteenoor-

deelvandeinspectie,danadviseerik:

gaingesprek.Vraagaanwelkwettelijk

aspectjenietvoldoet.Wistjedathet

afnemenvanjaarlijkseCito-toetsen

geenwettelijkeeisis?Ookdekleuter-

toetsisnietverplicht.Endattussenre-

sultatenoptaalenrekenenvoldoende

moetenzijnisookgeenwettelijkeeis.’

Wat kan je doen als je het oneens blijft

met een inspecteur?

‘Komjeernunietuitmetdeinspec-

teur,diendaneenklachtin.Ofga

naarderechter.Bezwaarenberoep

tegeneenoordeelvandeinspectie

wordtstraksmogelijk,netzoalsbij

beslissingenvandegemeenteende

belastingdienst.Ditisvoorscholenerg

belangrijk.Wantjuistdaardoorkomter

duidelijkheidenmeerdiversiteit,wat

cruciaalisvoordekwaliteitvanons

onderwijs.Danishetwelbelangrijkdat

scholenhunruimtepakkenendatzij

zichoverhunkeuzesverantwoorden.’

Eenuitgebreideversievanditartikel

staatopmontessorinet:

http://bit.ly/20NVEOn

w

Sascha Brasz

ADVPAG9

Sascha Brasz

saxion.nl/apo

Mastertrack montessorionderwijsMaster Leren & Innoveren Onderzoekende Ontwerper (MLI OO)

Wil jij een master halen en je tegelijkertijd verder professionaliseren in montessorionderwijs?

Neem je graag het voortouw in het verbeteren van het montessorionderwijs op jouw school?

Schrijf je in voor de Master Leren en Innoveren Onderzoekende Ontwerper van Saxion in Deventer.

Deze master heeft een speciale en unieke track montessorionderwijs. De master MLI OO leidt je op

tot onderzoekende ontwerper. Ondertussen verruim je door middel van de mastertrack je montessori-

kennis en -vaardigheden. De mastertrack montessorionderwijsonderwijs bestaat uit vier modulen:

1 Het waartoe van het montessorionderwijs

2 Observeren

3 Zelfsturing kun je leren

4 Het onderwijs voorbij

REDENEN OM TE KIEZEN VOOR DEZE MASTERTRACK :> De competenties die je opdoet zijn praktisch en direct toepasbaar in je onderwijspraktijk.

> Vanaf de eerste bijeenkomst ben je bezig met een eigen project, binnen jouw school.

> Je wordt begeleid door een onderzoeker van het lectoraat Vernieuwingsonderwijs.

> Je studeert samen met studenten die werkzaam zijn in het montessorionderwijs.

> Er is ruime aandacht voor het ontwerpen van montessorionderwijs.

Meer informatie vind je op: saxion.nl/montessori

1_1_stA4_fc_C.indd 1 15-02-16 14:07


10

Thema

Al bladerend door het boek The Child

is father of the man1 zien we op foto’s

hoe Montessori de omgeving voor het

jonge kind inricht. De teksten naast

elke foto verduidelijken wat we zien en

geven inzicht in Montessori’s keuzes

voor materiaal en meubilair. Hoe an-

ders is de werkelijkheid in de huidige

montessorikinderdagverblijven. Waar

ligt dit aan? Is het onze interpretatie

van Montessori’s aanwijzingen of spe-

len de richtlijnen van de GGD’s en hun

inspecteurs een rol?

Feitisdatdeinrichtingaanstringente

regelsisgebonden.Regelsdievaakin-

Inspectievoorschriftenbeïnvloedenvrijheidvaninrichtingmontessori-kinderdagverblijf

EricaDirvenenJokeWerver

druisentegenMontessori’svisie.Som-

migeregelshebbenmetdeArbowette

makenendienenterbeschermingvan

demedewerkers,andereregelsdienen

deveiligheidengezondheidvankinde-

ren.Zezijnregelmatiginconflictmet

devrijheidvanhetkind.

Hoewordtdevrijheidaangetast?Mon-

tessoriplaatstbijvoorbeeldhetbedvan

hetkind,eenmatrasje,opdegrond,

zodathetkindnaardeomgevingtoe

kanbewegen.Indemeestekinderdag-

verblijvenslaapthetkindhoogvoorde

rugvandeleidsterenachtereenhek,

omdatdeomgevinggevaarkanople-

verenenhetkinduitbedkanvallen.

Hetkindisopdezewijzevolkomen

afhankelijkvandevolwassene.Volgens

Montessorimoetjejuisthetgevaaruit

deomgevingverwijderenofafscher-

men,zodathetkindonbelemmerd

kanexplorerenzodrahetwakkeris.

Trouwens,watvoorwereldbeeldgeeft

eenbedmetspijlenvoorhetkind?Wij

reserverenspijleninonzemaatschap-

pijvoordierenengevangenen.

Eenandervoorbeeld:hetzitmeubilair.

Heteerstestoeltjeentafeltjehebben

eenbijzonderefunctie:hetkindkan

onafhankelijk,nietindearmenvande

i

1 Silvana Quattrocchi Montanaro, The Child is Father of the Man is verkrijgbaar bij Nienhuis

Foto: www.howwemontessori.com


11

Thema

moeder,zelfstandigeten.Inveelcul-

turenwordtdezepsychologischestap,

hetloskomenvandemoederendeel

wordenvandegemeenschap,gevierd

dooreenkleinefeestelijkemaaltijd

aantebieden.Montessoribeschrijft

hoeeenlagetafelenstoelopkinder-

maatditonafhankelijkeetenmogelijk

maken.Devolwassenezitineerste

instantietendienstevanhetkindop

eenkrukjeernaastomtebegeleidenen

voortedoenhoemeneet.Laterwordt

deeetactiviteituitgebreidmethettafel-

dekkenenafruimendoorhetkindzelf.

Deinspectievraagtverhoogdekinder-

stoelen,-bankenenverhoogdetafels,

dievervolgensvaakvoordeveiligheid

vanhetkindzijnuitgerustmettrapjes

entuigjes.Zoblijfterweinigvande

zelfstandigheidover.

Ookbijhetverschonenmoetenwezo

minmogelijkmeubilairgebruiken,ten

behoevevandezelfstandigheidvanhet

kind.Opdegrondkaneenkindzich

veiligenzelfstandigbewegenenwij

begeleidenhetdaarbij.Indebabyfase

isnogweleencommodenodig.Deze

draaienweeenkwartslagvoorde

taalontwikkeling.Weleggendebabyzo

neerdaterdirectoogcontactmogelijk

isenhetzichtopdemond,hetspraak-

apparaat,gewaarborgdis.Zokande

verzorgerallehandelingen,lichaams-

delenenkledingstukkenbenoemen.

Zodrahetkindzelfstandighetpotje

oftoiletkangebruiken,duskanstaan,

verschonenwehetopdegrond.Wij

zittendanopeenkrukje,rechtvoor

hetkind.Hetkindheeftzozichtop

dehandelingen,hetzietdelichame-

lijkeprocessenenkanwaarmogelijk

meehelpen.Enwelatenhetproduct,

depoepluier,ookevenzien.

Hoogmeubilairkanopvelemanieren

invloedhebbenopdeontwikkeling.

Hetbeperktdebewegingsruimteende

werkkeuze.Steljetocheensvoordat

jeineenfantastischeomgevingineen

hogebankgeplaatstwordtmetjuistdat

doosjemateriaaldatjenietinteressant

vindt.Jewordtopstandigofapathisch.

Ofsteljevoordatjemetjezelfgekozen

werkoverallerleibankenmoetklaute-

ren.Dangeefjeop,ofjeleertvolwasse-

nenvoorjekarretjetespannen.Vrijheid

vanbewegingisdemotoronderalle

ontwikkelingsprocessen.

Zienwedaaromtegenwoordigzoveel

passievejongekinderendiezichaan

volwassenenvastklampen?Eenkind

verhuisttegenwoordiginveelkinder-

dagverblijvenvanwipstoeltjenaarbox

envanhoogmeubilairnaarslaapkooi-

tje.Wegevendenieuwemediavaakde

schulddatkinderenlichamelijkinactief

zijn,maarmisschienligtdeoorzaakvan

ditprobleemwelveelvroeger:inhet

vastpinnenvanbaby’sendreumesen.

Wordthetniettijdhardertewerken

aanderealisatievaneenopvrijheid

vanbewegengebaseerdekinderop-

vang?Inspectiekanovertuigdworden

vandemontessoriprincipes.Ookou-

derskunnenhelpendoorbijvoorbeeld

toestemmingtegevenvoorhetslapen

opdegrond.Wijmoetenduidelijker

vertellenwaarwijvoorstaan.

Foto: www.howwemontessori.com


12

Thema

MettribandkanhetteamvanDePlotterzichgoedverantwoorden

BobMolier

m‘In 2006 was De Plotter een

montessori school in spagaat,’ vertelt

directeur Irma Pieper. ‘We besloten

om weer een echte montessorischool

te worden. We formuleerden montes-

soriaanse kernwaarden als basis voor

ons dagelijks werk. Maar we vonden de

woorden nog niet om ons te verant-

woorden, uit te leggen wat we precies

deden. En dat lukte met behulp van

triband verantwoorden.’

TweescholenopéénpleininZutphen.

TegenhetouderegebouwvanChriste-

lijkebasisschoolDeWegwijzersteekt

hetfelrodeMontessorikindcentrum

dePlotterfris,groot(350leerlingen,

25teamleden)enhelderaf.Achter

deramenvandespeelzaalnaastde

ingangkrioelenpeuters,enkelekijken

nieuwsgierignaarbuiten.Hetgebouw

met13lokalenwasoorspronkelijk

bedoelddoortweescholen,maarDe

Plotteriszogegroeiddatnu,vierjaar

nadeopening,zelfsdeteamkamer

dienstdoetalsonderbouwlokaal.

TienjaargeledenstondDePlotter

erheelandersvoor.Depraktijkwas

afgedrevenvandemontessorivisie.De

lerarengavenveelmethodegebonden

groepslessen.Ommeergroepslessen

mogelijktemakenwashettweejaarklas-

sensysteemingevoerd.Ditleverdeniet

opwatwijwilden,namelijkeengoede

montessorischoolzijn.Toenzijnwe

omdetafelgaanzittenenwestelden

onsdevraag:‘Willenweeenmontes-

sorischoolblijvenenhoedoenwedat?’

Hetteamkoosvoormontessorien

steldetienkernwaardenop.Nustaan

lesdoelenenleerlijnen1weercentraal.

Endeschoolwerktweermethetdrie-

jaarklassensysteem.Pieper:‘Methet

schaamroodopdekakenovertuigden

wedeoudersdatdittochbeteris.’Zelf-

standigwerkenisonzebasis.Wegeven

daarbijookgroepslessenalsgymnas-

tiekenkosmisch.Bijkosmischwillen

weverwonderingopwekken,intrinsieke

DekernwaardenvandePlotter

Wijzijneenerkendmontessorikindcentrum.

WijzettenonderwijsleermiddeleninvanuitderichtlijnenvanMaria

Montessori,afgestemdopindividueleonderwijsbehoeftenenleerdoelen

vankinderen.

Wijgevenopeigenwijzevormaandeoriëntatieoponszelfendewereld.

Hierbijzijnwijvoortdurendopzoeknaaronderlingerelatiesenverbanden.

Wijbetrekkenoudersinonzevisieophetuitdagenvanmontessoriopvoe-

dingen-onderwijs.

Wijmakengebruikvanelkaarstalentenenzijnalsteamtrotsopons

kindcentrum.

Wijmakenbewustkeuzes,genietenvanonswerkendelenditmetelkaar.

Wijbouwendefacettenrondomde21thcenturyskills(samenwerken,

probleemoplossendvermogen,ict-geletterdheid,creativiteit,kritisch

denken,communiceren,socialeenculturelevaardigheden,samenwerken)

verderuitbinnenonzemontessorivisie.

Wijleggenverantwoordingafoveronsonderwijsdooreencontinueinter-

actietussenleerlingenleerkrachtbinnendecontextvankindcentrumen

samenleving.

motivatievankinderenoproepen.Zo

hebbenweeenpaardageneensoort

eivanpapier-machéineenklasgezet,

jekonhorendatdaarwatinzat.Na

eenpaardagenbrakdateienkwamer

eendinouit.Tijdenseenthemakrijgen

kinderenalgemenelessenenverwerken

zeonderzoeksvragenenleervragendie

zijzelfhebbenbedacht.Almetalbenik

1 Naast de montessorimaterialen, zoals ook het nieuwe Taal: Doen! werkt de school met Taalzee en Rekentuin, met Handschrift, Nieuwsbegrip XL en de Leeslijn

van Kees de Baar.

Bewijs van leerling op de EWMM


13

Thema

heeltrotsoponsteam:deregieisterug

bijdeleraarenbijdekinderen.’Haar

gevoelpastbijdekernwaardevande

Plotter:hetteamgenietenstraalttrots

uitoverdemaniervanwerken.

BewijzenaandewandEenstagiaireonderzochtindeschool

ofdekernwaardenindeklassenterug

tevindenwaren.Debevindingenwaren

positief.Pieper:‘Maareenvraagbleef

nogopenstaan:hoekunnenweons

breedverantwoorden,naarkinderen,

ouders,bestuur,inspectie?Wezochten

daarbijnaardejuistewoordenenhoe

wedatkondeninrichten.Infebruari2014

nodigdenweAnnemiekeZwart2uitdie

onsverteldeovertribandverantwoorden.

Datsloothelemaalaanbijonzevraag.

Ookomdatwijderegiebijlerarenenbij

kinderenwildenleggen.Elfteamleden

volgdendemasterclassTribandverant-

woordenindeeigenschool.Erhaakten

ookmontessorianenaanvanandere

montessorischolenuitRegioOost.’

Bijtribandwordenopbrengstenverant-

woordopdrieniveaus,dezogeheten

‘banden’.DatgaatopDePlotterals

volgt:Inband1verantwoordtdedirectie

zichnaarinspectieenbestuurmet

landelijketoetsen,metdeonderwijs-

kundigerapportennaarhetvoortgezet

onderwijsenookmetzoietsalshet

verkeersexamen.Inband2verantwoor-

denlerarenzichnaardirectie,ouders

enkinderen.Hierbinnenvallende

gesprekscyclussenmetdedirecteur,de

gesprekkenmetdeib-er,collegialecon-

sultaties,kindgesprekkenmetouders

énkinderen,ende‘vertraagdeweek’:

datisdelaatsteweekineenperiodevan

tienweken,waarinelkeleraarindividu-

eelmetdeleerlingendedoelenvande

afgelopenperiodedoorspreektendie

voordekomendeperiode.Endatgaat

nietalleenomleerinhoud,maar–in

lijnmetdeideeënvanGertBiesta3–

naastkwalificatieookomsocialisatieen

persoonsvorming.Inband3verant-

woordendekinderenzichaanouders,

leerkrachtenendirectie.Diebewijzen

hangeninschoolaandewandeninen

buitendelokalenendekinderennemen

zeopinhunportfolio’svoortaal,spel-

ling,rekenenenkosmisch.

LeerlingvolgsysteemHetteamheeft-datwasweleveneen

klus-voorelkeperiodevantienweken

opalleleerstofonderdelendedoelen

omschreven.Passenddaarbijisde

voorbereideomgevingingericht,zodat

dekinderenbinnenleerlijnenzelfstandig

hunwerkkunnenkiezen.Pieper:‘Alskin-

derenaaneendoelwerkendanbewijzen

zijuiteindelijkdatzehetdoelbehaald

hebben.Datkaneengymleszijn,een

presentatie,eendictee,eentoets.Het

kanbijdeleerkracht,bijoudersofbijmij.

Mijncollega’swetendatikmijnwerk

veelleukervindalssomskinderenlangs-

komenmetbewijzen.Hetgaatsteeds

omeigenaarschap.Kinderenwillenzich

verantwoordenovereendoelwatzijzich

gesteldhebben,lerarenenikook.’

Dewerkwijzeleidtooktoteenandere

omgangmettoetsenenregistreren.

DePlotterwerktindeonderbouwmet

leerlingvolgsysteemBosos.Pieper:

‘Weberadenonsophoeweonsnaast

Bososnogmoetenbewijzenrichting

externen.Isdecitotoetseenwenselijke

aanvulling?Hetleerlingvolgsysteemdat

deleerkrachteninvullenisnuleidend

omkinderengoedtevolgenvanuitde

leerdoelenenleerlijnen.Wezoekeneen

goedleerlingvolgsysteemvoordegroe-

pen3totenmet8waarinwijonskunnen

verantwoordenoverdeleerdoelenen

leerlijnen.WewerkenmetParnasSysen

weonderzoekenmetBertDijksmavan

demogelijkhedenvanleerlingvolgsys-

teemCentermontessori.Daarinkanje

zelfjeleerdoeleninvullen.Entriband

biedteenverantwoordingskaderwaarvan

wijenonzekinderenzelfeigenaarzijnen

datwasprecieswatwezochten.’

Achtergrondartikelen op montessorinet

IrmaPieper:‘Ziemijengeefmijderuimteentijd,

danneemikmijnverantwoordelijkheid’;

http://bit.ly/1QSmkoW

AnnemiekeZwart:Tribandverantwoorden,

ontwikkelingenbetekenis;

http://bit.ly/1Ldnhnx

2 Hogeschool Leiden3 Biesta, G.J.J. (2011) Goed onderwijs en de cultuur van het meten. Ethiek, politiek en democratie. Den Haag: Boom Lemma

Bewijs van leerling op De Plotter

Bewijzen van leerlingen op de Eerste Westlandse Montessorischool Monster (EWMM)


14

Thema

‘Het montessorikindvolgsysteem

(mkvs) is het enige monitoringsysteem

voor het volledige montessoricurricu-

lum’, zegt Els Mattijssen, die het mkvs

heeft ontwikkeld. Waarom zijn dan niet

alle montessorischolen in het basison-

derwijs daarop overgestapt? De meest

gehoorde reden: het mkvs is te bewer-

kelijk. Maar er zijn ook scholen die er

naar grote tevredenheid mee werken.

Directeur Maaike Kramer van de Eerste

Westlandse Montessorischool in Mon-

ster (EWMM) noemt het mkvs ‘als

evaluatie en verantwoordingsinstru-

ment de ruggengraat van ons cyclisch

handelen’.

Kramer:‘Hetmkvsbiedtonsteam

eengezamenlijketaalwaarmeewe

onshandelenophetkindenelkaar

kunnenafstemmen.Hetiseenmiddel

waarmeeweinternenexterncommu-

nicerenoverdeontwikkelingvanonze

kinderenendeontwikkelingvanons

alsschool.Hetis,naeenenormeen

inhoudelijkezoektochtderuggengraat

gewordenvanonscyclischhandelen.

Inhetkadervantribandverantwoorden

ishetmkvsvoordeEWMMnuook

onmisbaaropband2(schoolniveau)

en3(landelijkniveau).Wevolgenen

waarderendeuniekeprestatiesvanhet

individuelekindindevollebreedte.

Enwehebbeneenmindmapontwik-

keldwaaropwedevierniveausvan

hetgebruikvanhetmkvsinéénkeer

weergeven.’

‘Montessorikindvolg-systeemalsevaluatie-enverantwoordingsinstrumentderuggengraatvanonscyclischhandelen’

BobMolier

Mattijssen:‘Hetmkvsishetenige

monitoringsysteemvoorhetvolledige

montessoricurriculumenhetbeslaat

zevenontwikkelingsgebieden:perioden

vangroei,waarneming,motoriek,taal,

rekenen-wiskunde,geometrieenken-

nisgebieden.Dekrachtis:hetbestrijkt

zowelfeitenkennis-dekerndoelen

enreferentieniveauszijnherkenbaar

opgenomen-alsvaardighedenen

begrip.Wehebbenhiervoorbewust

gekozen,opbasisvantekstenvan

MariaMontessori1.Zijzeioverhet

specifiekekenmerkvanhaareducatie:

“Webiedendekinderenacademische

kennisengevendiekennisvervolgens

betekenis.Hetspecifiekevanmijn

onderwijsisdatkinderenenerzijds

degelegenheidkrijgenkennisopte

nemen,teonthoudenenopteslaanin

hetgeheugen,anderzijds-enditishet

belangrijkste-kunnenzeopeenpsy-

chologischniveaudedieperliggende

betekenissenontdekkenenonder-

zoeken.”DetaxonomievanBloomis

goedbruikbaaromgerichtverdiepende

vragentestellenaankinderenenom

teanalyserenhoekinderenhunkennis

opbouwen(construeren)enontwikke-

lentotdehogereordesindenken.’2

Hetmkvsleentzichookgoedvoor

reflectieoppersoonlijkeenschoolon-

twikkeling.Mattijssen:‘Lerarendelen

opteamniveaukennis,vaardigheden

entoepassingsmogelijkhedenvan

curriculuminhoud.Ondersteunddoor

M

1 M. Montessori Gesammelte Werke, deel 11: Psychoarithmetik; en deel 12: Psychogeometrie; Herder1 Bloom, B. S. (ed). (1985). Developing Talent in Young People. New York: Ballantine Books.

Els Mattijssen


15

Thema

helptekstenkunnenzijbepalenwelke

doelenzijzichopbouw-enteamni-

veaubinnenhetcurriculumwillen

stellenenvervolgenskunnenzijdie

zelfuitwerkenenevalueren.Elkeleraar

kanvoorzichzelfconcreetformuleren

wathijnodigheeftomdezedoelente

bereiken.’

NietallehokjeszwartEllenPeulen,leraaronderbouwop

basisschoolNovaMontessoriinVenlo,

vondhetaanvankelijklastigommet

hetmkvstewerken.‘Ikbenbegonnen

methetinvoerenvansignaleringenen

hetplannenvanlesjes.Daarnahebik

geprobeerdteregistreren.Ikhadveel

moeitemetdetaal,watbetekenenal

dietermen?Zelfsalsjedeuitlegleest

ishetlastig.Ookdedoelenzijnniet

concreet.Hetkindkantellen,akoes-

tisch.Tothoeverdan?Ikhad2jaar

gewerktmetKIJKdatheelduidelijke

onderwijsdoelenheeft.Dusdatwas

evenschrikken.Ikbengaanzoekenin

dehandleiding3endaarstaatletterlijk:

“Hetmkvsisgéénregistratiemiddel

omonderwijsleerdoelenvastteleg-

gen”.Jevolgtdeontwikkeling.Dusniet

allehokjeshoevenzwartgekleurdte

worden.Datwaseengeruststelling.Ik

vraagmewelafhoedatindemidden-

enbovenbouwwerkt.Indeonderbouw

zijndeonderwijsdoelenveelbeperkter

enbeterteoverzien.’

ElsMattijssenbevestigt:‘Hetmkvs

isorganischenconcentrischenniet

bedoeldalseenlineairaftekenpro-

gramma.Bijgoedgebruikgeefthet

eenbreedbeeldvanhoedeleraarhet

ontwikkelingsprocesheeftgevolgden

begeleid.Lerarendiemethetmkvs

werken,handelenplanmatigendoelge-

richt,zenemenbeslissingenoverhun

begeleidingsrollen:gerichtafwachten,

gerichtobserveren,gerichtbegeleiden

engerichtevalueren;ditopbasisvan

deanalysevanhunobservaties(signa-

leringen).’

DeNMVismede-eigenaarvanhet

mkvs.35Nederlandsemontessorischo-

lenwerkenermeeenhetmkvsheeft

eenvasteplekindeerkendemontesso-

riopleidingen.DeExpertisegroep-mkvs

vandeNMVgaathetmkvsevalueren

enplaatsenindediscussieoverhet

onderwijsin2032.

InopdrachtvandeNMVheeftUnilogic

eendigitaleversiegemaaktvanhet

mkvs.Inhetkadervandeeisenvanhet

ministerievanonderwijsmetbetrek-

kingtothetPassendOnderwijsheeft

Unilogiceenprogrammaontwikkeld

waarmeemenopgeheeleigenwijze

‘groepsplannen’kaninrichten.Datkan

gaanoveralleindividuelekinderenin

éénoverzichten/ofovergroependie

opeenbepaaldcriteriumbijelkaarzijn

gezet.Erstaateeninstructiefilmopde

sitevanUnilogic.4

3 Handleiding mkvs, Unilogic.nl4 http://www.eduscope.nl/modules/mkvs/


16

Thema

De leraren van montessorischool De

Ontdekking willen na een jaar door-

gaan met LeerKRACHT, directeur Inge

Bokelmann ervaart dat haar team meer

betrokken is bij de schoolontwikke-

ling en de resultaten komen ten goede

aan de kinderen. Montessorischool

l’Ambiente klom dankzij goede resul-

taten met LeerKRACHT in een jaar

tijd uit het dal van zwakke school tot

basisarrangement. Directeur Wyneke

de Vries: ‘Wij gaan nu anders om met

alles wat moet en ook de inspectie is

positief over LeerKRACHT.’ Leerkracht

Truus Neutel is ‘absoluut enthousiast’.

LeerKRACHTleidtDeventermontessoriteamsdewegdoor‘alleswatmoet’

BobMolier

‘Nalesbezoekenbijelkaar,feedbacken

experimentenverloopthetbeginvande

schooldagbeter’,verteltIngeBokel-

mann.‘Dekinderengaannu,nadatze

deleraareenhandhebbengegeven,

vloteneffectiefaanhetwerk.Nietalle

lerarenpakkenditopdezelfdemanier

aan,maarheteffectisoveralzichtbaar.

DoorLeerKRACHTzijndelerarenmeer

betrokkenbijdeontwikkelinginDeOnt-

dekkingenonzeslagkrachtneemttoe.’

Tweejaargeledenzetteeendirecteur

vaneenanderebasisschoolinDe-

venterBokelmannenDeVriesophet

spoorvanLeerKRACHT.Zijverdiepten

zicherinenwerdenenthousiast.De

Vries:‘Bijschoolontwikkelingmóeter

zoveelenikmerktedatweprocessen

oppaktenwaarvandeeffectenlater

wegsijpelden.Ikzochtnaarsamen-

hangenstructuur.DatleekLeer-

KRACHTtebieden.Daaromhebikhet

aanhetteamvoorgelegd.’

IngeBokelmanndeeddatook.‘Want

LeerKRACHTbiedteenaanpakomtot

dekerntekomenenhethandelenvan

deleerkrachtstaatcentraal.Diekrijgt

duidelijkvoorogenwaarwesamen

aanwerkenenwatdaarbijdeeigen

l

V.l.n.r. Wyneke de Vries, Inge Bokelmann en Truus Neutel


17

Thema

rolis.Vooralhetwoordeigenaarschap

spreektmijaan:deverantwoordelijk-

heidvoordeeigenendeschoolontwik-

kelingkomtbijleerkrachtenteliggen.

Datpastuitstekendbijmontesso-

rionderwijs,wantwijwillenookde

kinderenlerenverantwoordelijkheid

overhunwerktedragen.’Deteams

vanbeidescholenwerdenenthousiast,

vooraltoenlerarenenLeerKRACHT-

coachesvananderescholenerover

kwamenvertellen.Beidescholenstart-

teninaugustus2014metLeerKRACHT

enzijwerkennauwsamen.

WerkwijzeHetmottovanLeerKRACHTis:‘Elke

dagsameneenbeetjebeter’.Leer-

KRACHTkentdriekerninterventies:

bord-enteamsessies,lesbezoekenen

feedbackgesprekkennadelesbezoeken

entenslottegezamenlijkelesvoorbe-

reidingen.

Eenbordsessieduurteenkwartier.Het

teamstaat(letterlijkook)vooreen

bordkortstilbijdeafgesprokendoe-

len.Erkaneenlangereteamsessieop

volgen,waarbijééndoelcentraalstaat.

Lerarengaaneenspertweeàdrie

wekenbijelkaarkijken.Debezochte

leraarbepaaltzelfwaarzijfeedbackop

vraagt.Bokelmann:‘Bijeenlesbezoek

gaathetnietoverwateenkindkan

maaroverhoejealsleraarhandelt.Je

leertnadenken:waaromdenkjedat

jewatmoet,hoegajedaarmeeom?

Welkekeuzeshebjedaarbij?Weetjeer

genoegvanofwiljebijleren?Jekunt

ookvancollega’sleren,bijvoorbeeld

tijdensdegezamenlijkelesvoorberei-

ding.’DeVries:‘Delesvoorbereiding

doenwijopmontessorischolenanders

danopdereguliereschool.Hetkan

eenkosmischeleszijn,lesvoorgroepje

ofvooreenkindalleen.Delerarenbe-

sprekendelesdoelenenhoezijdeles

opbouwen.Waarpasthetindeleerlijn?

Ikziedatlerarenditprettigvinden

wantnusprekenzijoverhunvak.’

DestartBokelmannendeVrieservarenwerken

metLeerKRACHTalseenproces

vancultuurveranderingdatgoede

begeleidingvraagt.VanuitdeStichting

LeerKRACHTkrijgtelkeschooleen‘ex-

pert-coach’,diehetprocesbegeleidt,

inputenfeedbackgeeft.Enelkeschool

steltzelfeencoachaan,liefsteen

eigenpersoneelslid,dieurenkrijgtom

hetprocesgoedtelatenverlopen.De

coacheswordenintensiefgeschoold.

DeVrieswerdcoachopdeandere

school:DeOntdekking.Voorafgaand

aanhetschooljaarwaarinDeOntdek-

kingenl’Ambientestarttenkreegzijin

augustus2014driedagen‘bootcamp’

volinformatieoverhetprogramma

vanLeerKRACHT.Daarnakreegvan

elkdeelnemendteameendeel(vier

totzesleraren)tweedagenbootcamp,

metopDeOntdekkingDeVriesals

schoolcoachenmetdeeigendirecteur

Bokelmann.Vervolgensstartteeen

kleindeelvanhetteamonderbegelei-

dingvanDeVries.Bokelmann:‘Niet

allelerarenkunnenmeteenmeedoen,

dusikmoestgoednadenkenhoeik

gingorganiseren.Ikmoestooktijdig

debordsessiesplannen.’LeerKRACHT

werktmetperiodesvanachtweken.

Nadeeersteperiodekanhetheleteam

meedoen.NetalsdeVrieservaartBo-

kelmannenthousiasmebijdeleraren.

‘Vooralbijlesbezoekenenfeedback-

gesprekkenhebbenzijbaat.Feedback

oefenenwijopteamniveau.Hetis

makkelijkerompositievedingente

benoemendanleerpunten.Datmoet

veiligvoelenendaarvoorisvertrouwen

nodig.’

PizzasessiesInDeventerdoenveelscholenmee

metLeerKRACHT.In‘pizzasessies’,

eenuitnodigendeterm,spreken

deelnemersuitDeventerelkaar.Boke-

lmann:‘Hetisprettiguittewisselen

watgoedgaatenwatbeterkan.Som-

migeteamsmoesteneendrempelover

ombijelkaarindegroeptekijken.Ook

horenweindezesessieshetvervolg

vanhetprogramma.’

DeelnemersvanLeerKRACHTgaan

ookopbezoekbijbedrijvendiewerken

volgenshet‘lean-principe’.Daarbij

luisterendemanagersheelgoednaar

demensenopdewerkvloer.DeVries:

‘Eenmanagerheeftzijnkantoorzelfs

letterlijkopwerkvloergezet.Dievroeg

zichafhoehijietsvanhetwerkkon

zeggenalshijervervanafzat.Ookop

schoolwerkthetalsdedirectiegoed

luistertnaarhetteam.Onsdoelisde

kwaliteitvanhetonderwijsteverbe-

teren,dewerkdrukteverminderenen

hetplezierinhetwerkteverhogen.De

bedrijvendiewebezochtenwerkenal

jarenzoengaanernietmeestoppen.

Ookwijwillenditdoorzetten.Delera-

renzeggen:“Wegaannietterughè?”’

LeerkrachtTruusNeutel(DeOntdekking)overLeerKRACHT‘Ikbenabsoluutenthousiast.HetteamheeftdankzijLeerKRACHTeengroteinvloedopdeagenda.Hetonderlingver-

trouwenisgegroeid.Wehebbengeleerdelkaarfeedbacktegevenenwemerkendatiedereenhetbestemetelkaarvoor

heeft.WedelendevisiedatnieteenhogeCitoscorehetdoelis,maardatleerlingenvaardighedenbeheersen.Enwij

bedenkenwatwijmoetenkunnenomeenkinddieteleren.Datbetekentvoorons:zelfreflectieenzelfontwikkeling.En

bijbordsessiesverdelenwetaken.Somsblijktdateencollegaonverwachtevaardighedenheeft;welerenelkaarbeter

kennen.Wieeenopdrachtgaatuitwerkenvraagtalleenhulpaanhetteamalsdatnodigis.Ikhebdaardoornietbijalles

hetoverzicht,maarhebervertrouwenindathetloopt.LeerKRACHTgeeftenergie,wantwepratenoveronswerk.Ikzit

ernogtekortvoorinhetonderwijs,maarikhoorleraren–ookvananderescholen-zeggen:doorLeerKRACHTkrijgen

weonsvakterug.’


18

Hetisgoeddatdeinspectiedeguldenmiddenwegzoekttussenenerzijdscijfer-

matigafrekenenvanscholen(toezicht)enanderzijdsstimulerendatscholenhun

eigenverbeterplannenvoorhetvoetlichtbrengen.Elkeprofessioneleorganisatiewil

datdeonderwijsresultatenopordeblijvenofverbeteren.

Maarachteriedergetal,percentageofstatistiekziteenverhaal.Hetgaatnietalleen

om‘tellen’,maarookom‘vertellen’.Hetgaatzowelom‘rekenschapafleggen’als

om‘verantwoorden’waardiecijfersvandaankomenenhoedeschooldaarmeeom

wilgaan.Watmijbetreftmoetdaarbijhetaccentmeerliggenopverantwoording

danoprekenschapafleggen.Wietesterkfocustophetgetalinplaatsvanophet

verhaalerachter,kweekteerderangstenverlammingdaneenschooldiewilleren

vangemaaktefoutenenvolinspiratieeenanderekoersinwilslaan.

Inhetvoortgezetmontessorionderwijsbestaataleenlangetraditievanonder-

lingecollegialevisitatie.Deschoolbeschrijftzelfhoedebredemontessoridoelen

endevmo-karakteristiekengerealiseerdworden.Dezereflectienodigtdeteams

uitomaantegevenwaarzetrotsopzijnenwelkepuntenverbeteringbehoeven.

NMV-visitatiecommissiesonderzoekeninhoeverreditzelfbeeldvanvmo-scholen

overeenkomtmetdepraktijk.Enzijdoenookaanbevelingen.

Hetzoudoodzondezijnalsdeinspectieditsoortprocesseneneigenverbeterplan-

nennietzoumeenemen.Scholenwordenalsteedsmeeropgezadeldmetformatsen

protocollen.Wemoetenervooroppassendattoezichtencontroleniethetonbedoel-

deeffectkrijgendatzegaanverstikkeneneenremzettenoponderwijsvernieuwing.

Deinspectielijktzichmethetnieuwetoezichtkaderhiervanbewusttezijn.Wij

moetenervoorzorgendatsystematischekwaliteitszorgendeaangeleverdekwali-

teitsinformatiegoedopordezijn.Danbiedthetnieuweinspectiekaderinderdaad

meermogelijkhedenvoormontessoriaanswerken.

Gabriël Enkelaar

Teamleider onderbouw (havo-

vwo) scholengemeenschap

Pantarijn in Wageningen

De Kwestie

Ikhadnooitzoveelmoeitemeteeninspectiebezoek.Natuurlijkhoorterweleensoort

gezondespanningbij.Maarhetbeeldvanmijnschoolwerddoorhetbezoekversterkt

ofaangescherpt.Ikhebookgeenprobleemgehadmeteeninspecteurdiebijvoorbeeld

moeitehadmethetmontessorisysteemofdieerafwijzendtegenoverstond,alhoordeik

ommijheensomsanderegeluiden.

Recentverwelkomdeikdeeersteinspecteurdiewerktevolgenshetnieuwetoezichtkader.

Voorafgaandaanhetbezoekmoestenwijeenflinkezelfanalysemaken,meteenkritischer

blikdanvoorheen.Dezeanalysewasdebasisvoorhetbezoek.Samenmetdeinspecteur

bezochtdedirectieverschillendegroepen,warenergesprekken.Deinspectiesprakmet

ouders,kinderenenmethetteamenwashiereenmooiedagmeebezig.

Aanheteindevandedaggafdeinspecteurzijnterugkoppeling,gespiegeldaanonze

eigenanalyse.Indezeterugkoppelingherkendehetteamzich.Omdatdezeterugkoppe-

lingaansluitbijdeeigenontwikkelingvandeschoolkonhetteamzichookvindeninde

aanbevelingenvoorverdereontwikkeling.Ikhadsterkhetgevoeldatdeinspecteurals

eenkritischepartnermeekijktnaardeorganisatieenhelptominzichttekrijgeninwatwe

aankunnenpakken.Hetiskrachtigdatdeinspecteurhierbijaansluitopdeontwikkeling

vandeschoolzelf.Enwekregenhetbasisarrangementweertoegekend.

Ikwasalbesttevredenoverdeinspectiebezoekenmaarnubenikzelfsenthousiast.Om-

dathettoezichtechtaansluitbijwaardeschoolmeebezigis,krijgtheteenmeerwaarde.

Deinspecteurgafonssterkhetgevoeldatwewordengezienendatdehijmeedenkt.In

hetverslagvandeinspectiemaghetbestuurdanooknoghaareigenzienswijzeophet

bezoekweergevenendatmaakthethelemaalcompleet.Alhebikdeervaringdatwetten

regelmatigwordenaangepast,ikhoopdatditnogeentijdzoblijft.

Egbert de Jong

Algemeen directeur

Montessorivereniging

Haarlemmermeer

kMethetvernieuwdeinspectietoezichtkunnenwijbetermontessoriaanswerken

In de vorige editie over de

vrijeschool verscheen een

foute bijdrage van Gabriël

Enkelaar. De juiste tekst

staat op montessorinet:

http://bit.ly/1Jucda4

Zie beknopte informatie over de nieuwe Wet op het onderwijstoezicht op

montessorinet, http://bit.ly/1Q9g2yc, en uitgebreide informatie op de site

van de inspectie, http://bit.ly/1QY1XGU.


19Deonderwijsinspectiegaatmethaartijdmeeenlanceert,naasteenuitgebreidenoti-

tie,eenmodernanimatiefilmpjewaarindebelangrijksteveranderingenophettoezicht

wordenuitgelicht.Iedereveranderingiswelkomineenstoffiglandschapvantoezicht

waarindeleerresultaten(descoresopdetoets)zogenaamddeafspiegelingvormen

vanhetonderwijsproces.

Eendubbelzinnigmantradatalenigejarenresoneertinonderwijslandis‘toezichthou-

denopafstand’.Inhetkortkomtheteropneerdat‘goedescholen’minderbezocht

worden,maardatschoolleidingofbestuurdevereistedocumentenperpostverstuurt

endatdeinspectieopbasisdaarvanvertrouwenhoudtindeonderwijskwaliteit.

OpditmomentvindteropdeMontessorischoolinLeidschenveeneenprojectplaats

overLeonardodaVinci.Inallegroepen,vanonder-totbovenbouw,wordtermethart

enzielgewerktronddezehomouniversalis.Deveelkleurigheidvanditprojectgeeft

lerarenhandvattenommaterialentebedenkenenalgemenelessenvoortebereiden.

Kinderenvergapenzichaanzijncartografischesuperioriteitdieindestadsplattegrond

vanImolaistezien.Eenanderegroepkinderenverdieptzichinhetkleurgebruiken

perspectiefin‘LaGioconda’.Eenleraaruitdebovenbouwheeftzichverdieptinde

symboliekvan‘Hetlaatsteavondmaal’enmaaktopeenknappemanierdeverbinding

metdeNederlandsetijdgenootHieronimusBosch.Dekinderenschrijveninspiegel-

schrift,makenuitvindingennaenvoerenfilosofischegesprekken.Alsjedeschoolnu

binnenkomtwaanjejezelfinFlorenceenademjeLeonardoDaVinci.

Dekomendetweewekenbrandtditvuureenpaartandjeslager,doordeafnamevan

detweejaarlijkseCito-toetsen.Dezetoetsengeveneenbeeldvandeprestatiesvan

kinderenopdevastegebiedenvanCitoenvanuitdevraagstellingvanCito.Dezetoet-

senwordenafgenomenomdatdeschoolditbelangrijkvindt,netzoalshetbelangrijk

gevondenwordtdatkinderenzichkunnenverliezenineenmachtigproject.Enerzijds

ishetprachtigdatweineenlandlevenwaarhetbovenstaandesamenkangaan,toch

zouikdeinspecteurvanharterondleidendoorFlorenceenanderszouikgraagwat

foto’senfilmpjeswillensturen.EndansturenwedeCito-scoresmee.

De Kwestie

Demontessorikinderdagverblijvenen-peuterspeelzalenkrijgenjaarlijkseeninspectie

vandeGGD.Delaatstejarenkomtookdeonderwijsinspectieopbezoek,bijpeuter-

groepenmetdoelgroepkinderenenmeteenvve-programma.

Vanuithetwerkveldhoorikdatbeideinspectieseenbelemmeringzijnvoorhetwerken

vanuitdevisievanMariaMontessori.Ikhebditzelfnooitzoervaren.Uiteraardvraagt

alleswat‘vreemd’en‘anders’isvoorinspectiesomverdereverduidelijkingenuitwer-

kinginpedagogischbeleid,werkplannen,arbo-verantwoordingetc.Datjedaarbijeen

goedekwaliteitscyclusopzetwaarinjezakenverduidelijkt,evalueertenborgtisvoor

mijnietmeerdanlogisch.

Opdemontessorikinderdagverblijvenwaarikinhetverledenalsleidinggevendeheb

mogenwerken,slapendekindereninopenbedjes,staatalleenlaagmeubilair,staan

materialenalsschaartjes,porseleinserviesenglaswerkinvrijtoegankelijkeopen

kastenenmakendekinderenzelfdekeuzeofzeindebuitenruimtewillenspelen.Dit

hoeftdusnietaltijdmetdehelegroep.Wehebbenditenanderemontessoriwerkwij-

zenprimakunnenverantwoordennaardeinspecteursvandeGGD.

DeeerstekeerdatwedeGGDenonderwijsinspectiemochtenontvangenvoorde

voorschoolseeducatiekregenweuiteraardooktehorendateengecertificeerde

methodevoorwaardewasvoordevoorschoolseeducatieopdepeutergroepen.De

begeleidstersopdegroep,ervarenmontessoripeuterleidsters,zijnaandeslaggegaan

enhebbenvve-indicatorenen-doelengekoppeldaandemontessoriwerkwijze.Dit

heeftgeresulteerdineenmontessoribronnenboekenwerkboek.Daarinlatenwezien

watwedoenenhoewedatdoenenhoedataansluitbijonzeeigendoelenenbijde

kadersvandeinspectie.Hetwaseenmooicomplimentvooriedereentoenwebijde

daaropvolgendeinspectieoprechtewaarderingkregenvoordemontessoriwerkwijze

endeerkenningalsvve-locatie.Ondertussenhebbenmeerderegemeentesdeerken-

ningvanmontessorialswerkwijzeindevoorschoolovergenomenenwerkendeze

locatiesmethetmontessorivve-bronnenboekenwerkboek.Mailmijalsjehierover

meerwiltweten:[email protected].

Margot Schreurs

Lid NMV-sectie Het jonge kind

Werkzaam bij Korein

Maarten Stuifbergen

Groepsleraar Montessorischool

Leidschenveen

Montessoriopleider Haagse

Hogeschool

Studiebegeleider Hogeschool

Leiden

Student onderwijswetenschap-

pen Open Universiteit


20

Column

Zaterdag23januarijl.presenteerdede

CommissieSchnabelheteindrapport

Onderwijs2032.Ikmochtdaaralsleraar

sprekeninhetkadervancurriculum-

ontwikkelingenzei:‘Ikzagdatikveel

kinderennietwerkelijkkonbereikenals

ikmeaandemethodeshield.Hadhet

gevoeldatikgeenbetekenisvolonder-

wijsgaf.Dusikbegonteexperimenteren

metvakgebiedenwaarinmijnexpertise

enpassielagen:taal,kunst,Engels,

geschiedenis.Enikwasheelblijdat

ikvlotaandeslagkoninhetmontes-

sorionderwijs,waarinhetstrevenisom

zelfinhoudtegevenaanjeonderwijs,

kijkendnaarhetindividuelekind.Dat

waswatikwilde,alwashetnietgemak-

kelijk.Jehebtveelkennisnodigenmoet

jezelfblijvenontwikkelen.’

Wiljealsleraarderuimtepakkenomje

onderwijszelfvormeninhoudtegeven,

danisdatnieteenvoudig.Jehebtniet

alleenveelkennisnodig,jemoetook

voortdurendnadenkenoverdevraag

ofwatjedoetnogsteedshetjuisteis.

Nietalleenvoorjezelf,maarindeeerste

plaatsvoorjekinderen.Endaarnaast

hebjenatuurlijktemakenmetouders,

collega’s,schoolleider,bestuurder,de

inspectieendepolitiek.Erisalleen

eenverschiltussenrekeninghouden

metdezepartijenenjeerteveelop

focussen.Enhetverschilinafweging

-inwelkematejerekeninghoudtmet

welkepartij-zitheminhetkunnen

verantwoordenvandekeuzesdieje

maakt.Elkedagweermoetjealsleraar

kunnenbeargumenterenwaaromjede

dingenzodoetzoalsjezedoet.Jemoet

jekeuzeskunnenuitleggenaanelke

willekeurigepartijdiebijjouindeklas

komtkijken.Vankindtotpoliticus.

ToenikwerdgenomineerdalsLeraar

vanhetJaar,beleefdeikmijngeluk-

kigstewerkjaarooit.Nietvanwegede

nominatie,maardoordemanierwaarop

iktoenmetdekinderenwerkte:ik

pakteveelruimteomsamenmethente

experimenteren.Ikvoeldedebehoefte

omkinderenveelmeerruimtetegeven

voorhuneigenideeënenwerddaarbij

geholpendoormijnTrainingExcellente

LeerkrachtSocialemedia(TELS).Er

gingeenprachtigedigitalewereldopen

voormijendekinderen.Wildeikdaar

ookéchtwatmeedoen,danmoestik

mijnonderwijsveranderen.Mijnschool-

leidergafmijdevrijheidombuitende

basisvakkenomteexperimenterenen

volledighetinitiatiefneerteleggenbij

dekinderen.Weleerdenenwerkten

onderzoekendvanuitmeervoudigeintel-

ligentieenweexperimenteerdenmet

zoveelmogelijkICTensocialemedia.

Watwasikeengelukkigeleraar.Enmet

mijdekinderen.Wewarenenthousiast,

leergierigenkondenvertellenwatwede-

den,waaromwehetdeden,watweleer-

denenhoebelangrijkhetvooronswas

datwekondengaanvooronzeeigen

ideeën.Wehaddeneenheerlijkjaar,een

fijnegroep,eengoedverhaal.Dustoen

Verantwoordexperimenteren

VVD’erKarinStrausmetonsbestuur

bijonswildekomenkijken,waszevan

hartewelkom.Wededenvanalleswat

nergensbeschrevenstond:hetwas

nietterugtevindenindekerndoelen,

nietbeschreveninhetschoolplanof

stichtingsdocument,niettoetsbaar,

nietzichtbaarophetafvinklijstjevan

deinspectie.Maaronsverhaalwas

goed.Wekondenonsverantwoorden.

Experimentereniszowaardevol.Ex-

perimenterenmetICTisnoodzakelijk.

Zorgdathetverantwoordgebeurt,dat

jedoelensteltendeeltmetjekinderen

enhunouders.Datjegelukkigbent

injeklasenjeiedereenwiltlatenzien

watjulliesamenbereikenelkedag.

Inspecteur:kommaarbinnen!

Bijdecurriculumherijkinginhetkader

vanOnderwijs2032zijnnudeleraren

aanzet.Wiljemeewerkenaannieuwe

kerndoelenenkeuzeruimtediescho-

lenzoudenmoetenhebben?Houddan

www.onsonderwijs2032.nlenwww.

onderwijscooperatie.nlindegaten.We

hebbenlerarenmetgoedeideeënover

hetcurriculumhardnodig!

FemkeCoolsFemke Cools is leerkracht en ICT-coördinator aan de Montessorischool Nijmegen, maar nu is

zij gedetacheerd bij de Onderwijscoöperatie waar zij werkt aan curriculumontwikkeling.


21

6Column

‘Jefocustjevolledigopdateneexamen

ofproefwerkdatjehebtendatjehetdan

goedkentendathebjelieverdandatje

heternanoggoedkent.’‘Ikleeralleen

maarvoortestjes.Danbenikheteen

weeklaterweervergeten.’Tweeuitspra-

kenvanleerlingenindedocumentaire

‘6-voordeleraar’van27januari2016.Ik

vreesdatdezetweeuitsprakenindica-

tiefzijnvoorhetvoortgezetonderwijs.

Maareigenlijkwilikhetindezecolumn

nietteveelhebbenoverhettoetsenvan

leerlingen.Nou,evendan.EenKamer-

brief1stemdemijvanuitmijnmontesso-

riperspectiefnietoptimistisch.Belang-

rijkevaardighedenenhoudingenals

samenwerken,plannen,creatiefdenken,

eenkritischehoudingendoorzettings-

vermogenkunnennietofnietgoedmet

schriftelijketoetsenwordengetoetsten

datisooknietnodig,aldusDekker.Dat

klinktsympathiek,geenverantwoording

viaschriftelijketoetsen.Boud2(1990)

wijstopeeneffectvandeinhoudvan

toetsingophetleren.Zowelleerlingen

alsdocentenhebbendegewoonteom

hunlerenofdoceren,doordeconse-

quentiesdieaandetoetsingverbonden

zijn,terichtenopdieonderwerpenen

verwerkingsniveausdieaanbodkomen

indetoetsing.Hetzogenaamdepre-

evaluatie-effect3bijleerlingenenteaching

for the test4bijdocenten.Alsjezakenals

kritischencreatiefdenkennietexpliciet

ineindexamenprogramma’steruglaat

komen,ishetnietvreemddatlessen

zichdaarnietoprichten.Maarikging

hetnietovertoetsenhebben.

Nee,waarikmevooralopwilrichten

isdetitelvandedocumentaire,6-voor

deleraar.Isde6-terecht?Vertonenwe

hetzelfdegedragalsonzeleerlingen?

Docerenweenkelenalleenvoorde

toets?Enwiebeoordeeltdeleraarin

hetvoorgezetonderwijsmetdeze6-?

Indedocumentairewijstdeuniversiteit

methetvingertjenaarhetvoortgezet

onderwijsoverhetgemisaanbasis-

vaardigheden,doetBeterOnderwijs

Nederlandooknogeenduitinhetzakje

ennatuurlijkisdeAObvandepartij.

Derestvandocumentairegaatweinig

overdekwaliteitvandedocent.Want,is

die6-nouterecht?Alsikhetonderwijs-

verslag2013/20145opensla,lijkthetop

heteersteoogmeetevallen.Vanuitde

perceptiesvandeinspecteursblijktdat

debasisvaardighedenvandocentenin

hetvoortgezetonderwijsuitgedruktin

duidelijke/begrijpelijkeuitleg,doelgerich-

teopbouw,ofleerlingenactiefbetrokken

zijnbijdeles,enhetgevenvanfeedback

eengoedkrijgt:een8+.Daarnaastgeeft

72%vandeleerlingenen73%vandeou-

derseenruimevoldoendetotgoedvoor

dekwaliteitvanhetonderwijs6,geen6-.

Deafgelopenvijfjaarzijnerprocentueel

minderzwakkescholeninhetvoortgezet

onderwijs.Deeindexamencijfersverto-

neneenstabielverloop.Ooknietecht

indicatorenvaneen6-.

Hetisnietalleengouddaterblinkt.

Docenteninhetvohebbenmoeitemet

hetafstemmenvanhunonderwijsopspe-

cifiekeleerlingenofleerlinggroepen.Daar

scorenzevolgensdeinspectieonvol-

doendeop.Maarwaarómdifferentiëren

docenteninhetvoortgezetonderwijson-

voldoende?Zouhetzokunnenzijndatde

schoolexamens/centraleexamens(met

1goedantwoord,1oplossingsstrategie)

waardocentenhunlessenopafstemmen

weinigruimtebehoeventotdifferenti-

atie?Wordterrekeninggehoudenmet

differentiatiebijhetcentraalschriftelijke

eindexamen?Zitinhetgebrekvandif-

ferentiërende6-voordeleraar?Datlijkt

metekortdoordebocht.Deze6-voor

deleraarroeptemotieop,maardevraag

hoevaneen6-naareen8tekomen,blijft

helaasachterwege.6-voordeleraar,wat

meetdatcijfernoueigenlijkécht?

6-voordeleraar?

QuincyElviraDocent management & organisatie en economie aan het

Montessori Lyceum Amsterdam; lerarenopleider en onderzoeker aan de

Radboud Docenten Academie in Nijmegen

1 Brief van Staatssecretaris Sander Dekker d.d. 13 juni 2014 aan de voorzitter van deTweede Kamer der Staten Generaal. Verkregen op 27 januari 2015

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2014/06/13/kamerbrief-over-nut-en-waarde-van-toetsing-in-het-funderend-onderwijs2 Boud, D. (1990). Assessment and the promotion of academic values. Studies in Higher Education, 15(1), 101-111. 3 Segers, M., Nijhuis, J., & Gijselaers, W. (2006). Redesigning a learning and assessment environment: The influence on students’ perceptions of assessment demands

and their learning strategies. Studies in Educational Evaluation, 32(3), 223-242. 4 Popham, W. J. (2001). Teaching to the test. Educational Leadership, 58(6), 16-20.5 Inspectie van het onderwijs. (2015). De staat van het onderwijs. Onderwijsverslag 2013/2014. Utrecht: Inspectie van het onderwijs. 6 Smit, F., Wester, M., Craenen, O. & Schut, K. (2011). De visie van leraren, ouders en leerlingen op de kwaliteit van het onderwijs. Onderzoek naar kwaliteitsa-

specten van het onderwijs onder leraren, ouders en leerlingen. Nijmegen: ITS, Radboud Universiteit Nijmegen en OIG.

‘Wie alleen gaat komt ver, wie samen

gaat komt verder’. Dit Afrikaans

gezegde vormt de start in het visiestuk

‘Visie op montessori-educatie’ dat het

MOC aan het uitwerken is. Het doel is

om de montessoriopleidingen in een

nieuwe vorm te gieten.

InMontessoriMagazine39-1beschreefhet

MOCdeuitgangspuntenvanhetnieuwe

opleidingsplan.Indecemberhebbende

klankbordgroependesectieBaodeinhoud

vanVisieopmontessori-educatieendebe-

schrijvingenvandemontessoribekwaam-

hedenverfijnd.EnnuverzamelthetMOC

ideeënvoormanierenwaaropstudenten

kunnenaantonendatzijaangestelde

competentiesvoldoen.HetMOCstemtdit

afmetdeopleidersensectieBao.

Nogevenkortdeuitgangpuntenopeen

rij.‘Visieopmontessori-educatie’be-

schrijfthetkadervanwaaruitopleidingen

verbindendmetelkaarwerkenenwaar-

toedemontessorileraarwordtopgeleid.

Debeschrijvingvandemontessori-

bekwaamhedenbiedteenoverzicht

vanrelevanteenactuelemontes-

soribekwaamhedenwaarmeewehet

vaardigheidsniveauendeontwikkeling

vanzittendeentoekomstigelerarenin

beeldkunnenbrengen.

‘Wiesamengaatkomtverder’indenieuwemontessoriopleidingen

MartineLammerts

Dekoppelingvandenieuwemontes-

soribasisbekwaamhedenendenieuwe

maniervanbewijzenzijnonderdeel

vandemontessoriopleiding.

Toekomstgerichtopvoedenvraagtvan

montessoriprofessionalseenvisieopde

driepijlersduurzaamheid,medeburger-

schapenindividualiteit.Demontessori-

professionalkanhiermeewerkenvanuit

deomgeving,metallefactorendaarom

heen,enkanzichverantwoorden.Hier-

bijnemendevaardighedenobserveren,

signaleren,afwachtenentoepassenvan

interventieseenbasaleplaatsin.

Demontessoribekwaamhedenzijninge-

deeldopdrieniveaus:startbekwaam,ba-

sisbekwaamenmontessorivakbekwaam.

Inhoudelijkbeslaatdemontessoriom-

scholingen-opleidingdeterreinen

vakinhoudelijkbekwaam,vakdidactisch

bekwaamenpedagogischbekwaam.

Demontessoriopleidingwerktvanuithe-

dendaagse,wetenschappelijkonderbouw-

deinzichten.Hetindividueleleerproces

vandecursiststaatcentraal,zodatcursis-

tenverschillendecompetentieskunnen

ontwikkelendoorverschilleninkeuze,

cyclus,duurentempo.Deopleiding

sluitnauwaanbijdepraktijkomgeving.

Decursist,deopleiderendedirecteur

22

Vereniging

Montessori Magazine nummer2|jaargang39

wToekomstgericht opvoeden vraagt van montessoriprofessionals een visie op de drie pijlers

duurzaamheid, medeburgerschap en individualiteit. De montessoriprofessional kan hiermee

werken vanuit de omgeving, met alle factoren daarom heen, en kan zich verantwoorden.

Hierbij nemen de vaardigheden observeren, signaleren, afwachten en toepassen van

interventes een basale plaats in.

De montessoribekwaamheden zijn ingedeeld op drie niveaus: startbekwaam, basisbekwaam

en montessorivakbekwaam. Inhoudelijk beslaat de montessoriomscholing en -opleiding de

terreinen vakinhoudelijk bekwaam, vakdidactsch bekwaam en pedagogisch bekwaam.

De montessoriopleiding werkt vanuit hedendaagse, wetenschappelijk onderbouwde

inzichten. Het individuele leerproces van de cursist staat centraal, zodat cursisten

verschillende competentes kunnen ontwikkelen door verschillen in keuze, cyclus, duur en

tempo. De opleiding sluit nauw aan bij de praktjkomgeving. De cursist, de opleider en de

directeur hebben daarin allemaal een even grote verantwoordelijkheid. De werkplek neemt

namelijk een belangrijke plaats in bij het ontwikkelen van bekwaamheden. En vandaar ook:

‘Wie samen gaat komt verder’.

Na vaststelling door het NMV-bestuur, naar verwachtng eind maart, verspreidt het MOC de

stukken onder het basisonderwijs en de opleidingen en worden zij geplaatst op

montessorinet. Directeleden kunnen deze nieuwe bekwaamheden dan gebruiken bij

bijvoorbeeld loopbaan- en functoneringsgesprekken.MKCheetvanafnuMontessoriOntwikkelcentrum(MOC)VanafnugaathetMontessoriKenniscentrum

(MKC)verderonderdenaamMontessori

Ontwikkelcentrum(MOC).Datheefthet

NMV-bestuuringoedoverlegmethetMOC

besloten.DeafkortingMKCriepintoene-

mendemateverwarringopmetmontessori-

kindcentra,dieookdeafkortingMKCvoeren.

Enerkomensteedsmeermontessorikind-

centra.

DenieuwenaamMOCheeftinvloedopde

emailadressen.Voortaanzijndemedewer-

kerstebereikenonder:

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Hetalgemenee-mailadresis

Hetpost-enbezoekadresblijftonveranderd:

NederlandseMontessoriVerenigingontwik-

[email protected]

Bezuidenhoutseweg251-253

2594AM‘s-Gravenhage

hebbendaarinallemaaleenevengrote

verantwoordelijkheid.Dewerkplekneemt

namelijkeenbelangrijkeplaatsinbijhet

ontwikkelenvanbekwaamheden.Envan-

daarook:‘Wiesamengaatkomtverder’.

NavaststellingdoorhetNMV-bestuur,

naarverwachtingeindmaart,verspreidt

hetMOCdestukkenonderhetbasison-

derwijsendeopleidingenenwordenzij

geplaatstopmontessorinet.Directie-

ledenkunnendezenieuwebekwaam-

hedendangebruikenbijbijvoorbeeld

loopbaan-enfunctioneringsgesprekken.


23

Vereniging

eAllebasisscholenscholenmoeten

opbrengstenverantwoordenmeteen

eindtoets.Zijkunnenkiezenuitdrie

eindtoetsen.Omdescholenbijde

keuzeterwilletezijnheefthetMOC

gegevensvandewebsiteshieroverin

schemagezet.1Ditiseenkorteversie,

eenuitgebreiderschema(metonder

meerafnamedata,voorbeeldenvan

antwoordgeven,facultatievetoetsen,

scoringswijzeenmogelijkhedentot

extraondersteuning)staatop

montessorinet:http://bit.ly/20oEyRM.

Alledriedetoetsenzijnintezienbij

hetMOC.Ukuntzeookbijdeuitge-

versopvragen.

EindtoetsenbasisonderwijsDebbievanderBurgh

HetMOCzalbinnenkortopmontes-

sorinetinhetdocument‘Kenmerken

vanscholen’dekeuzespublicerendie

deverschillendemontessorischolen

hebbengemaakt.Datmaakthetmak-

kelijkeromervaringentedelen.

Centraleeindtoets(CITO) ROUTE8(A-VISIONB.V.) IEPEindtoets(bureauICE)

Website www.cito.nl http://route8.nl www.toets.nl

Afname Toetsboekjesmetantwoorden-

bladendigitaal.

Digitaal:adaptief(iederkind

maakteenunieketoets,af-

hankelijkvandeantwoorden)

enleerlingenkiezenzelfde

volgordevandeonderdelen.

Werkeninboekjes.Optionele

plustoetsisdigitaal.

Afnameduur Driedagdelen 2à3klokuren Op2ochtendeninmaximaal

2uur

Onderdelen Taal

lezen

schrijven

grammatica

taalverzorging

woordenschat

Rekenen

Opgaven met en zonder context

getallen

verhoudingen

metenenmeetkunde

verbanden

Taal

luistervaardigheid

leesvaardigheid

taalverzorging

woordenschat

begrippenlijst

Rekenen


getallen

verhoudingen

metenenmeetkunde

verbanden

Taal

lezen

woordenschat

schrijven

taalverzorging

Rekenen


(zo min mogelijk taal)

getallen

verhoudingen

metenenmeetkunde

verbanden

Extraondersteuning braille-versie

audio-versie

pdfvoortekst-naar-spraak

software

vergroteversie

zwart-witversie

aparteversievoordyslexie

aparteversievoordyscalculie

mogelijkheidtotaanvragen

extratijd

kinderenkunnenzelftekst

vergroten

aparteversievoorkinderen

metdyslexie

aparteversievoorkinderen

metdyscalculie

kinderenmetauditieve

beperkingkunnenonderdelen

overslaan

apartemogelijkhedenvoor

kinderenmetvisuelebeper-

king

gesprokenversieviacd

vergroteversie

versieinzwart-wit

braille-versie

Deschoolkannaareigenin-

zichtondersteuningbiedenin:

tijdsduur

toestaaninstellenvanvragen

3 Aan dit schema kunnen geen rechten worden ontleend.


24

Thema

ColofonMontessori MagazineiseenuitgavevandeNederlandseMontessori

Verenigingenverschijntdriekeerperjaar.

RedactieEricaDirven,JokeWerver,PaulaLeideritz,HildiGlastravanLoon,

BobMolier(hoofdredactieeneindredactie)

Redactieadres(voorartikeleneninhoudelijkemededelingen)

E-mail:[email protected]

[email protected]

[email protected]

Roghorst184,6708KSWageningen

Telefoon:(070)3315282

GrafischevormgevingenadvertentieverkoopEMediaGroepB.V.

Keizelbos1,1721PJBroekopLangedijk

Postbus18,1720AABroekopLangedijk

Telefoon:(0226)331600

Fax:(0226)331601


Website:www.elma.nl

AbonnementenLedenvandeNMVontvangenMontessori Magazinegratis.

Dekostenvaneengewoonlidmaatschapbedragen€31,91.De

abonnementsprijsvoorniet-ledenbedraagt€20,26.Reductieis

mogelijkvoorstudenten.

Aanmelding:

Perfax:(070)3814281

Pere-mail:[email protected]

Menontvangtnaaanmeldingeenacceptgirokaart.

Lossenummerszijnverkrijgbaarbijhetsecretariaat.

CentraalSecretariaatNMV(voorinformatieoverabonnementen)

Bezuidenhoutseweg251-253

2594AM’sGravenhage

Telefoon:(070)3315282


WebsitesNMV:

www.montessori.nl

www.montessorinet.nl

SluitingsdatumkopijMontessoriMagazine39-3(juni2016):

14mei2016

Kopijaanleveren:[email protected]

Geheleofgedeeltelijkeovernamevanartikelenuitsluitendna

schriftelijketoestemmingvandeuitgever.

Deredactietrachtbijallegebruikteafbeeldingendeeigenaarteachterhalen.

Waarditnietisgelukt,vragenwijderechthebbendeomcontactoptenemen.

ISSNnummerKoninklijkeBibliotheek:ISSN2352-2623

MontessorinetVanwege de enthousiaste aanvoer van (lange) arti-

kelen voor Montessori Magazine heeft de redactie

besloten een paar artikelen onverkort te plaatsen

op montessorinet. Daarvan zijn – met vermelding

van de links naar montessorinet - verkorte versies

opgenomen in dit magazine.

Voor enkele artikelen was geen ruimte en die zijn in

hun geheel geplaatst op montessorinet:

Vanaf2015werktPatrickSinsvoorde

NMValslectorvernieuwingsonderwijs.

Hijisallangeractiefvoorvernieu-

wingsscholen.Sins:‘In2014kwamen

erdoordiverseveranderingeninhet

werkveldvanhetvernieuwingsonderwijsnieuwerelevante

thema’saanhetlichtdievragenompraktijkgerichtwe-

tenschappelijkonderzoek:onderwijseffectiviteit,hetleren

vanleraren,bredevormingenzelfsturendleren(zoals

21steeeuwvaardigheden).Daaromisdesamenwerking

binnenhetlectoraatuitgebreidnaardevernieuwings-

scholendiezijnaangeslotenbijdeNederlandseJenaplan

Vereniging,deNederlandseMontessoriVerenigingdebe-

wegingvoorFreinetpedagogiekenVerenigingBijzondere

Scholen.’WaarkomtSinsvandaanenwatdrijfthem?

DestandvanzakenvandenieuweWet

ophetonderwijstoezicht(WOT).

DeTweedeKamerheeftop29sep-

temberingestemdmethetinitiatief-

wetsvoorstel‘Naareendoeltreffend

onderwijstoezicht’.Ditwetsvoorstelmaakteenscherp

onderscheidtussendetoezichtstaakendeadviserende/

stimulerendetaakvandeInspectie.Hetsteltdathet

oordeelvandeInspectiegebaseerdmoetzijnopwettelijk

vastgesteldedeugdelijkheidseisen.Hetwetsvoorstel

gaatnunaardeEersteKamervoorbehandelingende

verwachtingisdathetin2016wordtaangenomen.Dan

treedtdewetper1augustus2017inwerking.

Opmontessorinetstaandehoofdlijnenvandezewet

(overgenomenvandesitevandeonderwijsinspectie).

Eenvandezehoofdlijnen:‘Wijwilleninonstoezicht

nauweraansluitenbijeigeninformatievanbesturenen

scholen.Naarmatezijeenbeterprocesvanaansturing

hanterenenbetereinformatiebeschikbaarhebben,zalde

inspectiemeerruimteenvertrouwenkunnengeven.’

AnnemiekeZwartbeschrijftdeontwik-

kelingvantribandverantwoordenen

debetekenishiervan.

http://bit.ly/1o209TF

http://bit.ly/1Q9g2yc

http://bit.ly/1Ldnhnx

Groepsverblijven

Samen dichtbij groen

• Voor groepen van 14 tot 500 personen

• Overnachten in groepsgebouwen, safaritenten en tentenkampen• Voor elk budget een verblijf

mogelijk• Overnachten vanaf € 16,- p.p.p.d. incl. 3 maaltijden per dag

Handig!• Altijd dichtbij de natuur • Altijd als enige in een verblijf• Veel speelmogelijkheden

rondom de verblijven• Catering: standaard drie

maaltijden p.p.p.d. rekening houdend met dieet- en eetwensen

42 groepsverblijven door heel Nederland

Contact:0800 - 400 400 4 (gratis)

[email protected]

NIEUW:safarikampen in Blaricum en Vierhouten!

• Overnachten vanaf € 16,- p.p.p.d.

EDUscope®

én

MKVS-Digitaal

www.eduscope.nl

Schoolvaardigheidstoetsen: kies voor het andere leerlingvolgsysteem

www.boomtestuitgevers.nl

Op elk moment in het jaar af te nemen

Toegelaten door de Onderwijsinspectie

COTAN-ok

Nieuw: SVT Spelling (100% dictee)

Vijf Schoolvaardigheidstoetsen verkrijgbaar als voordelig totaalpakket

Bestel een gratis informatiepakket of maak een afspraak met ons bij u in huis!

1_1_stA4_fc_C.indd 1 15-02-16 14:19

www.bokabox.nl

Logisch, leerzaam en leuk!

Leren met Bokabox Verkeer gaat effectiever!

Nu ook met het Bokabox Kwartet!

Gecertificeerd door de NMV

montes

sorinederlandsemontessorivereniging

1_1_stA4_fc_A.indd 1 15-02-16 14:20

montessori magazine - thema evalueren en verantwoorden

Documents