PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ GIÁ PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ GIÁ TRỊ TRỊ

CHẨN ĐOÁN CỦA CỘNG HƯỞNG TỪ CHẨN ĐOÁN CỦA CỘNG HƯỞNG TỪ TRONGTRONG

TỔN THƯƠNG SỤN CHÊM GỐI DO CHẤN TỔN THƯƠNG SỤN CHÊM GỐI DO CHẤN THƯƠNG.THƯƠNG.

TÊN ĐỀ TÀITÊN ĐỀ TÀI

ĐẶT VẤN ĐỀĐẶT VẤN ĐỀĐẶT VẤN ĐỀĐẶT VẤN ĐỀ

Chấn thương khớp gối đặc biệt tổn thương sụn Chấn thương khớp gối đặc biệt tổn thương sụn chêm là một chấn thương thường gặp.chêm là một chấn thương thường gặp.

Khớp gối có cấu tạo phức tạp, được giữ vững và Khớp gối có cấu tạo phức tạp, được giữ vững và hoạt động nhờ sụn chêm, dây chằng trong và ngoài hoạt động nhờ sụn chêm, dây chằng trong và ngoài khớp, bao khớp…khớp, bao khớp…

Sụn chêm có vai trò hết sức quan trọng trong sự Sụn chêm có vai trò hết sức quan trọng trong sự vận động khớp gối, việc đánh giá chính xác tổn vận động khớp gối, việc đánh giá chính xác tổn thương sụn chêm đẻ có hướng điều trị kịp thời thương sụn chêm đẻ có hướng điều trị kịp thời nhằm tránh những hậu quả không đáng có giữ một nhằm tránh những hậu quả không đáng có giữ một vai trò hết sức quan trọngvai trò hết sức quan trọng

Đánh giá tổn thương sụn chêm chủ yếu dựa vào Đánh giá tổn thương sụn chêm chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng, phương pháp này có độ đặc thăm khám lâm sàng, phương pháp này có độ đặc hiệu cao nhưng tính nhạy thấp, khi đó cần bổ sung hiệu cao nhưng tính nhạy thấp, khi đó cần bổ sung bằng phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Trong đó bằng phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Trong đó cộng hưởng từ có vai trò quan trọng,tuy nhiên có ít cộng hưởng từ có vai trò quan trọng,tuy nhiên có ít tác giả đi sâu nghiên cứu một cách hệ thống về vấn tác giả đi sâu nghiên cứu một cách hệ thống về vấn đề này, bởi vậy chúng tôi nghiên cứu đề tài:đề này, bởi vậy chúng tôi nghiên cứu đề tài:

Phân tích đặc điểm hình ảnh và giá trị của cộng Phân tích đặc điểm hình ảnh và giá trị của cộng hưởng từ trong tổn thương sụn chêm gối do chấn hưởng từ trong tổn thương sụn chêm gối do chấn thương nhằm hai mục tiêu:thương nhằm hai mục tiêu:

MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀIMỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀIMỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀIMỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn chêm gối do chấn thương trên phim cộng chêm gối do chấn thương trên phim cộng hưởng từ.hưởng từ.

2.2. Nhận xét giá trị chẩn đoán của cộng hưởng Nhận xét giá trị chẩn đoán của cộng hưởng từ trong tổn thương sụn chêm gối do chấn từ trong tổn thương sụn chêm gối do chấn thương đối chiếu với nội soi.thương đối chiếu với nội soi.

SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU SỤN CHÊM KHỚP GỐISƠ LƯỢC GIẢI PHẪU SỤN CHÊM KHỚP GỐISƠ LƯỢC GIẢI PHẪU SỤN CHÊM KHỚP GỐISƠ LƯỢC GIẢI PHẪU SỤN CHÊM KHỚP GỐI

TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ SỤN CHÊMTỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ SỤN CHÊM

1. Tăng diện tích truyền tải lực qua khớp1. Tăng diện tích truyền tải lực qua khớp

2. Chia đều sức ép từ trên xuống dưới2. Chia đều sức ép từ trên xuống dưới

3. Tạo sự vững khớp gối3. Tạo sự vững khớp gối

4. Phân bố đều bôi trơn và dinh dưỡng sụn 4. Phân bố đều bôi trơn và dinh dưỡng sụn khớpkhớp

5. Lấp đầy khe khớp: bao khớp và hoạt dịch 5. Lấp đầy khe khớp: bao khớp và hoạt dịch không bị kẹt vào khe.không bị kẹt vào khe.

1. Tăng diện tích truyền tải lực qua khớp1. Tăng diện tích truyền tải lực qua khớp

2. Chia đều sức ép từ trên xuống dưới2. Chia đều sức ép từ trên xuống dưới

3. Tạo sự vững khớp gối3. Tạo sự vững khớp gối

4. Phân bố đều bôi trơn và dinh dưỡng sụn 4. Phân bố đều bôi trơn và dinh dưỡng sụn khớpkhớp

5. Lấp đầy khe khớp: bao khớp và hoạt dịch 5. Lấp đầy khe khớp: bao khớp và hoạt dịch không bị kẹt vào khe.không bị kẹt vào khe.

TỔNG QUAN CƠ SINH HỌC SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ SINH HỌC SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ SINH HỌC SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ SINH HỌC SỤN CHÊM

TỔNG QUAN CƠ CHẾ RÁCH SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ CHẾ RÁCH SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ CHẾ RÁCH SỤN CHÊMTỔNG QUAN CƠ CHẾ RÁCH SỤN CHÊM

1.Lực ép từ trên xuống2.Lực xoay3.Dạng hay khép4.Gấp hay duỗi

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG SỤN CHÊMTỔN THƯƠNG SỤN CHÊM

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG SỤN CHÊMTỔN THƯƠNG SỤN CHÊM

Ch n oán t n th ng s n chêm d a vào:ẩ đ ổ ươ ụ ựCh n oán t n th ng s n chêm d a vào:ẩ đ ổ ươ ụ ự1. Cơ chế chấn thương1. Cơ chế chấn thương2. Khám lâm sàng2. Khám lâm sàng3. Hình ảnh học3. Hình ảnh học4. Nội soi4. Nội soi

Ch n oán t n th ng ph i h p nh :ẩ đ ổ ươ ố ợ ưCh n oán t n th ng ph i h p nh :ẩ đ ổ ươ ố ợ ư1. Tổn thương dây chằng bên ngoài1. Tổn thương dây chằng bên ngoài2. Tổn thương dây chằng bên trong2. Tổn thương dây chằng bên trong3. Tổn thương dây chằng chéo trước3. Tổn thương dây chằng chéo trước4. Tổn thương dây chằng chéo sau.4. Tổn thương dây chằng chéo sau.

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG SỤN CHÊMTỔN THƯƠNG SỤN CHÊM

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG SỤN CHÊMTỔN THƯƠNG SỤN CHÊM

A- Khám lâm sàng: - A- Khám lâm sàng: - điểm đau chóiđiểm đau chói Nghiệm pháp Mc MurrayNghiệm pháp Mc Murray Nghiệm pháp AppleyNghiệm pháp Appley

B- Chẩn đoán hình ảnh:B- Chẩn đoán hình ảnh:- Chụp X-quangChụp X-quang- Siêu âmSiêu âm- Chụp cản quang khớpChụp cản quang khớp- Nội soi khớp gốiNội soi khớp gối- Chụp cộng hưởng từChụp cộng hưởng từ

Hình nh s n chêm trên c ng h ng t ả ụ ộ ưở ừHình nh s n chêm trên c ng h ng t ả ụ ộ ưở ừHình nh s n chêm trên c ng h ng t ả ụ ộ ưở ừHình nh s n chêm trên c ng h ng t ả ụ ộ ưở ừ

Phân lo i t n th ng s n ạ ổ ươ ụPhân lo i t n th ng s n ạ ổ ươ ụchêm chêm

i t ng và ph ng pháp Đố ượ ươi t ng và ph ng pháp Đố ượ ươnghiên c uứnghiên c uứ

i t ng và ph ng pháp Đố ượ ươi t ng và ph ng pháp Đố ượ ươnghiên c uứnghiên c uứ

Những bệnh nhân được chẩn đoán Những bệnh nhân được chẩn đoán tổn thương sụn chêm trước và sau tổn thương sụn chêm trước và sau

phẫu thuật nội soi gối.phẫu thuật nội soi gối.

Có chụp cộng hưởng từ .Có chụp cộng hưởng từ .

Bệnh nhân được phẫu thuật nôi soi Bệnh nhân được phẫu thuật nôi soi gối từ 10/2007-10/2009 tại bệnh viện gối từ 10/2007-10/2009 tại bệnh viện

thể thao. thể thao.

Ph ng pháp nghiên c uươ ứPh ng pháp nghiên c uươ ứ Ph ng pháp nghiên c uươ ứPh ng pháp nghiên c uươ ứ

Thiết kế nghiên cứu:Thiết kế nghiên cứu:Dùng phương pháp mô tả cắt ngang, hồi cứu và tiến Dùng phương pháp mô tả cắt ngang, hồi cứu và tiến

cứu.cứu.

Kỹ thuật thu thập thông tin:Kỹ thuật thu thập thông tin:Các thông tin cần nghiên cứu được thu thập theo Các thông tin cần nghiên cứu được thu thập theo

một bệnh án mẫu.một bệnh án mẫu.Số liệu được thu thập từ các hồ sơ và phim chụp Số liệu được thu thập từ các hồ sơ và phim chụp

CHT có kết quả PT. CHT có kết quả PT. Kết quả chụp CHT được học viên và giáo viên Kết quả chụp CHT được học viên và giáo viên

hướng dẫn đọc theo một bệnh án mẫu độc lập với hướng dẫn đọc theo một bệnh án mẫu độc lập với kết quả PT – GPB kết quả PT – GPB

Các bi n s và ch s nghiên ế ố ỉ ốCác bi n s và ch s nghiên ế ố ỉ ốc uức uứ

Tuổi theo nhóm.Tuổi theo nhóm.Khớp Giới Khớp Giới tổn thương.tổn thương.Thời gian từ lúc bị chấn thương đến khi Thời gian từ lúc bị chấn thương đến khi

chụp MRI.chụp MRI.Hình ảnh tổn thương sụn chêm. Hình ảnh tổn thương sụn chêm.

Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn chêm trên cộng hưởng từ. chêm trên cộng hưởng từ.

Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn Mô tả đặc điểm hình ảnh tổn thương sụn chêm trên cộng hưởng từ. chêm trên cộng hưởng từ.

Vị trí tổn thương.Vị trí tổn thương.Phân loại tổn thương.Phân loại tổn thương.Tổn thương phối hợpTổn thương phối hợp. .

Giá trị của CHT trong chẩn đoán tổn Giá trị của CHT trong chẩn đoán tổn thương sụn chêm thương sụn chêm

Giá trị của CHT trong chẩn đoán tổn Giá trị của CHT trong chẩn đoán tổn thương sụn chêm thương sụn chêm

Thống kê và so sánh sự phù hợp giữa chẩn đoán Thống kê và so sánh sự phù hợp giữa chẩn đoán CHT với chấn đoán PT nôi soi sau mổ về các chỉ CHT với chấn đoán PT nôi soi sau mổ về các chỉ số: số:

- Vị trí tổn thương. - Vị trí tổn thương.

- Đặc điểm tổn thương. - Đặc điểm tổn thương.

-Bằng các thuật toán thống kê và bằng cách tính -Bằng các thuật toán thống kê và bằng cách tính độ nhậy, độ đặc hiệu, độ chính xác và giá tri dự báo độ nhậy, độ đặc hiệu, độ chính xác và giá tri dự báo âm tính, giá tri dự báo dương tính.âm tính, giá tri dự báo dương tính.

DỰ KIẾN KẾT QUẢDỰ KIẾN KẾT QUẢ

Đặc điểm chung của tổn thương sụn chêm. Đặc điểm chung của tổn thương sụn chêm. Tuổi bệnh nhânTuổi bệnh nhân Giới tínhGiới tínhĐặc điểm hình ảnh Đặc điểm hình ảnh Phân bố của vị trí. Phân bố của vị trí. Triệu trứng lâm sàngTriệu trứng lâm sàngThời gian từ khi mắc bệnh tới khi vào việnThời gian từ khi mắc bệnh tới khi vào viện

KÜ thuËt chôp CHT khíp gèiKÜ thuËt chôp CHT khíp gèi

Khíp gèi ®­îc ®Æt trong mét coil chôp khíp Khíp gèi ®­îc ®Æt trong mét coil chôp khíp gèi ( coil nµy nªn cã kÝch th­íc phï hîp ®Ó gèi ( coil nµy nªn cã kÝch th­íc phï hîp ®Ó

tõ tr­êng thu nhËn tèt h¬n ) tõ tr­êng thu nhËn tèt h¬n ) T­ thÕ khíp gèi gÊp 15 ®é. T­ thÕ khíp gèi gÊp 15 ®é.

C¸c chuçi xung cÇn chôp gåm T1 Sagital, T2 C¸c chuçi xung cÇn chôp gåm T1 Sagital, T2 Sagital , T1 Coronal, T2 axial vµ Stir Coronal Sagital , T1 Coronal, T2 axial vµ Stir Coronal Céng h­ëng tõ cã thÓ c¾t ®­îc mäi h­íng bëi Céng h­ëng tõ cã thÓ c¾t ®­îc mäi h­íng bëi vËy ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cã h×nh ¶nh râ nÐt vÒ vËy ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cã h×nh ¶nh râ nÐt vÒ d©y ch»ng cÇn chôp theo h­íng ®i cña d©y d©y ch»ng cÇn chôp theo h­íng ®i cña d©y

ch»ng.ch»ng.

KÜ thuËt chôp CHT khíp gèiKÜ thuËt chôp CHT khíp gèi

Khíp gèi ®­îc ®Æt trong mét coil chôp khíp Khíp gèi ®­îc ®Æt trong mét coil chôp khíp gèi ( coil nµy nªn cã kÝch th­íc phï hîp ®Ó gèi ( coil nµy nªn cã kÝch th­íc phï hîp ®Ó

tõ tr­êng thu nhËn tèt h¬n ) tõ tr­êng thu nhËn tèt h¬n ) T­ thÕ khíp gèi gÊp 15 ®é. T­ thÕ khíp gèi gÊp 15 ®é.

C¸c chuçi xung cÇn chôp gåm T1 Sagital, T2 C¸c chuçi xung cÇn chôp gåm T1 Sagital, T2 Sagital , T1 Coronal, T2 axial vµ Stir Coronal Sagital , T1 Coronal, T2 axial vµ Stir Coronal Céng h­ëng tõ cã thÓ c¾t ®­îc mäi h­íng bëi Céng h­ëng tõ cã thÓ c¾t ®­îc mäi h­íng bëi vËy ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cã h×nh ¶nh râ nÐt vÒ vËy ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cã h×nh ¶nh râ nÐt vÒ d©y ch»ng cÇn chôp theo h­íng ®i cña d©y d©y ch»ng cÇn chôp theo h­íng ®i cña d©y

ch»ng.ch»ng.

D©y ch»ng chÐo sau cã h×nh ¶nh kh¸ râ nÐt , D©y ch»ng chÐo sau cã h×nh ¶nh kh¸ râ nÐt , nã nã

gi¶m tÝn hiÖu hoµn toµn trªn tÊt c¶ c¸c chuçi gi¶m tÝn hiÖu hoµn toµn trªn tÊt c¶ c¸c chuçi xung, xung,

cã tÝnh chÊt ®ång nhÊt, bê râ nÐt dÔ x¸c cã tÝnh chÊt ®ång nhÊt, bê râ nÐt dÔ x¸c ®Þnh. ®Þnh.

Cã thÓ x¸c ®Þnh trªn c¶ mÆt ph¼ng Sagital Cã thÓ x¸c ®Þnh trªn c¶ mÆt ph¼ng Sagital vµ vµ

Coronal nhÊt lµ khi gèi ®­îc ®Î t­ thÕ xoay ra Coronal nhÊt lµ khi gèi ®­îc ®Î t­ thÕ xoay ra ngoµi ngoµi

nhÑ . nhÑ .

D©y ch»ng chÐo tr­íc v× cã kÝch th­íc nhá h¬n D©y ch»ng chÐo tr­íc v× cã kÝch th­íc nhá h¬n khã khã

x¸c ®Þnh h¬n so víi chÐo sau , trªn T1 vµ T2 x¸c ®Þnh h¬n so víi chÐo sau , trªn T1 vµ T2 ®Òu ®Òu

gi¶m tÝn hiÖu , h×nh ¶nh ACL nhiÒu khi kh«ng gi¶m tÝn hiÖu , h×nh ¶nh ACL nhiÒu khi kh«ng ®ång ®ång

nhÊt do hiÖu øng thÓ tÝch khèi b¸n phÇn , nhÊt do hiÖu øng thÓ tÝch khèi b¸n phÇn , ngoµi ra do ngoµi ra do

ë gi÷a ba bã cña d©y ch»ng cã líp mì. ë gi÷a ba bã cña d©y ch»ng cã líp mì. Trªn mÆt ph¼ng Coronal rÊt khã ®Ó x¸c ®Þnh Trªn mÆt ph¼ng Coronal rÊt khã ®Ó x¸c ®Þnh

ACL. ACL.

Trªn T2 ACL ®Ó thÊy h¬n lµ T1, bê tr­íc th­êng Trªn T2 ACL ®Ó thÊy h¬n lµ T1, bê tr­íc th­êng gi¶m tÝn hiÖu h¬n so víi bê sau cã h­êng ®i gi¶m tÝn hiÖu h¬n so víi bê sau cã h­êng ®i

song song song víi ®­êng gian låi cÇu ( ®­êng gian låi song víi ®­êng gian låi cÇu ( ®­êng gian låi

cÇu ). cÇu ).

C¸c lo¹i tæn th­¬ng d©y chằng : C¸c lo¹i tæn th­¬ng d©y chằng : §øt hoµn toµn hay mét phÇn . §øt hoµn toµn hay mét phÇn . §øt chç b¸m x­¬ng hay ë gi÷a . §øt chç b¸m x­¬ng hay ë gi÷a . §ông dËp d©y ch»ng .§ông dËp d©y ch»ng .

KÕt LuËn :KÕt LuËn :1. §Æc ®iÓm tæn th­¬ng d©y ch»ng 1. §Æc ®iÓm tæn th­¬ng d©y ch»ng chÐo tr­íc trªn MRI gåm cã 4 type sau :chÐo tr­íc trªn MRI gåm cã 4 type sau :

Type IType I : 48% : 48%T¨ng kÝch th­íc d©y ch»ng T¨ng kÝch th­íc d©y ch»ng T¨ng tÝ hiÖu d©y ch»ng trªn c¶ T1vµ T¨ng tÝ hiÖu d©y ch»ng trªn c¶ T1vµ

T2.T2.

Type II ( 21%). Type II ( 21%). D©y ch»ng chÐo tr­íc n»m ngang. D©y ch»ng chÐo tr­íc n»m ngang. PhÇn b¸m trªn bÞ ®øt. PhÇn b¸m trªn bÞ ®øt.

TypeIIITypeIII (18%). (18%).MÊt hoµn toµn tÝn hiÖu cña d©y ch»ng MÊt hoµn toµn tÝn hiÖu cña d©y ch»ng

chÐo . chÐo .

Type IV: (11 %) . Type IV: (11 %) . MÊt tÝnh liªn tôc cña d©y ch»ng .MÊt tÝnh liªn tôc cña d©y ch»ng .

Type V (2%).Type V (2%).ACL cã h­íng th¼ng ®øng so víi b×nh th­ACL cã h­íng th¼ng ®øng so víi b×nh th­

êng do bÞ giËt ®øt ®Çu b¸m d­íi .êng do bÞ giËt ®øt ®Çu b¸m d­íi .

Type V (2%).Type V (2%).ACL cã h­íng th¼ng ®øng so víi b×nh th­ACL cã h­íng th¼ng ®øng so víi b×nh th­

êng do bÞ giËt ®øt ®Çu b¸m d­íi .êng do bÞ giËt ®øt ®Çu b¸m d­íi .

§Æc ®iÓm tæn th­¬ng d©y ch»ng chÐo §Æc ®iÓm tæn th­¬ng d©y ch»ng chÐo sau trªn MRI: Ýt gÆp so víi chÐo tr­íc.sau trªn MRI: Ýt gÆp so víi chÐo tr­íc.Cã hai thÓ: Cã hai thÓ:

1. §øt t¹i vÞ trÝ ®Çu b¸m x­¬ng 1. §øt t¹i vÞ trÝ ®Çu b¸m x­¬ng chÇy. chÇy. 2. §øt ë gi÷a .2. §øt ë gi÷a .

Chóc thµnh c«ng Chóc thµnh c«ng Chóc thµnh c«ng Chóc thµnh c«ng