7/22/2019 MSPO 2013

1/8

Mateusz J. Multarzyski ]

Przed Wojskiem Polskim, pomimoupywu niemal 10 lat od przejcia

pierwszych KTO Rosomak, wci stoi

konieczno generacyjnej wymiany

wielu typw koowych wozw

bojowych i pojazdw wsparcia oraz

zabezpieczenia dziaa. Chocia

w przypadku niektrych pojazdw

logistycznych alternatyw moe

stanowi gboka modernizacja nadal

perspektywicznych konstrukcji

(np. Star 266), to w wielu przypadkach

nie da si unikn zakupu nowych

platform, tak dzieje si np. z nastpcami

BRDM-w-2 i UAZ oraz Honkerw.

Kielecki salon to przede wszystkim okazja do

zaprezentowania osigni krajowego prze-

mysu obronnego, trzy czwarte stoisk zaj-

muj tradycyjnie polskie firmy i instytucje.

W tym roku to wanie krajowe firmy zaprezentowa-

y najwicej nowoci, take rnej kategorii pojaz-

dy, cho nie zawsze byy to oryginalnie polskie kon-

strukcje. Zreszt jeli do wyposaenia SZ RP maj

trafi w perspektywie kolejnych 10 lat nowoczesne

konstrukcje, to musz one powsta w kooperacji

z zagranicznymi producentami pojazdw lub wyko-

rzystaniem wielu kluczowych zespow z importu.

PYWAJCE I DRAPIENE SSAKINikt oczywicie nie spodziewa si, poza zapowie-

dzianym przez Polski Holding Obronny demonstra-torem PL-01 Concept w wersji Wozu Wsparcia Bez-

poredniego, prezentacji prototypw, czy koncepcji

nowych pojazdw, ktrych projekty maj powsta

w wyniku programw realizowanych w ramach IV

konkursu Narodowego Centrum Bada i Rozwoju.

PL-01 Concept by zapewne najczciej prezentowa-

nym w mediach i szeroko komentowanym, szczegl-

nie w Internecie, wozem, ktrego gwnym zadaniem

byo wywoanie odpowiedniego rozgosu i przyci-

gnicie zainteresowania do pawilonu PHO.

Niejako w jego cieniu pozostay inne kieleckie

nowoci, w tym demonstrator Lekkiego Opance-rzonego Transportera Rozpoznania Bbr, zaprezen-

towany przez AMZ Kutno (szerzej NTW 9/2013), kt-

rego powstanie byo wspfinansowane ze rod-

kw NCBiR (w ramach I edycji konkursu Innotech).

Pojazd ten powsta z myl o zaoferowaniu SZ RP

nastpcy zupenie przestarzaego rozpoznawczego

samochodu pancernego BRDM-2. W poowie sierp-

nia br. prototyp Bobrawyjecha z hali montaoweji przeszed pierwsze fabryczne prby trakcyjne.

Zgodnie z podpisan umow, w padzierniku po-

winny rozpocz si badania pojazdu w Wojskowym

Instytucie Techniki Pancernej i Samochodowej, kt-

re powinny zakoczy si do 31 marca 2014 roku.

Prezentowany w Kielcach prototyp nie mia

uzbrojenia i wyposaenia, moe jednak otrzyma

np. zdalnie sterowane stanowisko strzeleckie i spe-

cjalistyczne systemy rozpoznawcze oraz rozbudo-

wane rodki cznoci, w zalenoci od wymaga

kontrahenta.

Przyszo kutnowskiego pojazdu nie jest jed-nak pewna, gdy wymagania, zwarte w ogoszo-

nym przez Inspektorat Uzbrojenia na pocztku

sierpnia br. zapytaniu o udzielenie informacji (RFI),

zwizanym z analiz rynku, dotyczc moliwoci

pozyskania dla Si Zbrojnych RP Lekkiego Opan-

cerzonego transportera Rozpoznawczego (LOTR),

rni si od zaoe przyjtych przy opracowywa-

niu Bobra. Oczywicie, istnieje moliwo jego do-

stosowania do nowych wymaga m.in. w zakresie

poziomw ochrony zgodnych z STANAG 4569 (ba-

listyczna min. poziom 3, przeciwminowa min. 2a,

przeciwodamkowa/IED min. 4), co jednak wiza-oby si koniecznoci wprowadzenia powanych

zmian konstrukcyjnych, a co za tym idzie dodatko-

wymi nakadami przekraczajcymi zapewne aktual-

ny budet projektu. Nie oznacza to jednak, e AMZ

Kutno nie odpowie na RFI IU, gdy nie ma wtpliwo-

ci, e dysponuje wystarczajcym dowiadczeniem

do zbudowania LOTR-a.

Z Kutna do Kielc przyjecha rwnie Hipopotam(NTW 7/2013), bdcy najwikszym koowym pojaz-

dem opancerzonym na tegorocznym MSPO. Jak wi-

da AMZ Kutno konsekwentnie poszerza swoje

portfolio i to o nowe kategorie wozw, w tym py-

wajcych, w ktrych stosowane s nowe rozwiza-

nia konstrukcyjne jak np. samonony kadub (Bbr).

W Kielcach nie zabrako rwnie ubra, kt-

ry poza stoiskiem AMZ prezentowany by rwnie

w pawilonie PHO w wersji nonika mobilnego stacji

POJAZDY WOJSKOWE

2 6 1 0 / 2 0 1 3

Prezentowany w Kielcach pojazd Oncillazosta wyposaonyw stanowisko sterowane rcznie z wntrza pojazdu, umoliwiajce

rwnie zwalczanie celw powietrznych, na ktrym mona zamontowa

12,7 mm wkm. Pustynny kamufla pojazdu moe wskazywa

na kierunki, gdzie przede wszystkim bdzie o n promowany.

7/22/2019 MSPO 2013

2/8

radiolokacyjnejSoa. Ciekawszy jednak by, ze wzgl-

du na wprowadzone modyfikacje w ukadzie za-

wieszenia, egzemplarz nieco schowany w gbi ze-

wntrznej ekspozycji kutnowskiego producenta.

Poza cikimi opancerzonymi pojazdami AMZ

Kutno zaprezentowao rwnie Land Rovera Defen-

der 90 w wersji Lekkiego Pojazdu Uderzeniowego

(LPU), ktry zostanie opisany w dalszej czci artykuu.Z kolei na stoisku Wojskowych Zakadw

Mechanicznych S.A. z Siemianowic lskich swo-

j premier mia pojazd Szakal 2, bdcy polskwersj minoodpornego wozu Aravis firmy Nexter

(NTW 9/2013). Gwn rnic pomidzy francuskim

a polskim Aravisem jest zredukowana do 11 tonmasa bojowa pojazdu. Moliwe byo to dziki wyko-

rzystaniu krtszej kabiny-cytadeli, stworzonej z my-

l o odmianie logistycznej i zmniejszeniu poziomu

ochrony systemu SAFEPRO do 2, za przeciwmino-

wego do 3a wg STANAG 4569A/B. adowno wy-

nosi ok. 2 ton, cho ze wzgldu na nono pod-

wozia, podobnie jak poziomy ochrony, moe by

zwikszona, co jednak wie si ze wzrostem masy

caego pojazdu.

mian specjalistycznych, ktre bd mogy zastpi

zarwno obecnie eksploatowane pojazdy rnych

klas, jak i dotd nieobecne w SZ RP, np.: wz roz-

poznawczy artylerii, czy alternatywa dla nieopance-

rzonych wozw dowodzenia (np. ZWD-3).

KOT TYGRYSI ZE STALOWEJ WOLI

Jedn z sensacji tegorocznego salonu by na pew-no pojazd Oncilla, zaprezentowany przez firm Mis-ta Sp. z o.o. ze Stalowej Woli. Spka ta powstaa

w 1991 roku i zajmuje si przede wszystkim pro-

dukcj rwniarek (od 1996 r.) i spawanych konstruk-

cji stalowych. Przy produkcji maszyn drogowych

Mista wsppracuje z renomowanymi dostawcami

takimi jak: Cummins, Deutz, Iveco, ZF Passau GmbH,

NAF GmbH itp.

W tym roku, za spraw nabytej od spki La-

cenaire Limited Co. licencji, firma rozszerzya swoj

ofert o pojazd opancerzony Oncilla (gatunek dra-

pienego ssaka z rodziny kotowatych, zamieszkuj-

cy Ameryk rodkow i Poudniow). Cho nazwa

licencjodawcy, jak i samego wozu brzmi do eg-

zotycznie, to prezentowana w Kielcach konstrukcja

w ofercie Ukroboronservice, nie udao si dotd

znale nabywcy na niego zarwno na Ukrainie, jak

i za granic.

Szans dla tej konstrukcji, niejako nowym ot-

warciem, moe by rozpoczcie jej licencyjnej pro-

dukcji w Polsce, szczeglnie e przedstawiciele fir-

my Mista informowali o finalizowaniu zawarcia kon-

traktu na dostaw Oncilli dla nieujawnionego od-biorcy zagranicznego.Zgodnie z planami stalowowolskiej spki, w tym

roku ma zosta rozpoczta produkcja serii prbnej

pojazdw, ktre maj zosta dostarczone odbiorcy

przed kocem br. Firma dysponuje pen dokumen-

tacj techniczn, dziki czemu bdzie moga reali-

zowa cay cykl produkcyjny Oncilli poczwszy odspawania kaduba, do wykonania ktrego zostan

wykorzystane blachy pancerne z miejscowej Huty

Stali Jakociowych S.A. Planowana jest sukcesywna

polonizacja i westernizacja konstrukcji, co na pew-

no wpynie korzystnie na jej jako, trwao, a-

two w obsudze i serwisowaniu przy jednocze-

snym zachowaniu atrakcyjnej ceny.

Oncilla to pojazd z samononym, pancernym

POJAZDY WOJSKOWE

2 71 0 / 2 0 1 3

Zmniejszenie masy Aravisa/Szakala2 miao nacelu spenienie konkretnych wymaga zawartych

w zapytaniu o udzielenie informacji (RFI) dotycz-

cym pozyskania wielozadaniowego pojazdu dla

Wojsk Specjalnych (kryptonim Pegaz), ktre zostao

ogoszone przez IU MON jeszcze w 2012 roku.

Podobnie jak w przypadku Aravisa, rwniena bazie Szakala2 moliwe bdzie stworzenie od-

jest dobrze znana jest to opracowany przed sied-

miu laty w Charkowskim Biurze Konstrukcyjnym

Budowy Maszyn (ChBTM) im. Aleksandra Morozowa

pojazd Dozor-B. Pomimo pozytywnych opinii ukra-iskich wojskowych o Dozorze, ktry powsta z my-

l o krajowym odbiorcy (pojazd wykorzystujeniektre zespoy BTR-80, a take GAZ-2975 Tigri GAZ-3937 Wodnik), a nawet umieszczenia go

kadubem o dugoci 5450 mm (bez wycigarki),

szerokoci 2450 mm i wysokoci 2300 mm (bez uz-

brojenia), a jego masa cakowita to 8800 kg. W rod-

ku mona zamontowa do 9 foteli: dla 3-osobowej

zaogi (kierowca, dowdca, operator uzbrojenia)

plus 6-osobowego desantu.

Zastosowano niezalene zawieszenie wszyst-

kich k, na ktrych zamontowano opony Michelin

Jeden z prototypwubra-P, w k trym wprowadzono mody fikacje zawieszenia (pomalowane na to), obejmujce m.in. zastosowanie now ych wzmocnionych amortyzatorww ukadzie czterech na most napdow y, wzmocnionych resorw na obu osiach i drkw stabilizacyjnych z przodu i z tyu, regulowanych drkw reakcyjnych z przodu i z tyu,

wzmocnionych oson bbnw hamulcowych chronicych przed zanieczyszczeniem wntrza bbna. Po p rawej:Szakal2 zosta pomalowany w kamufla odpowiadajcy polskimwarunkom terenowym i wyposaony w zdalnie sterowane stanowisko strzeleckie ProtectorM151 firmy Kongsberg.

7/22/2019 MSPO 2013

3/8

XZL o rozmiarze 335/80 R20 i wkadki typu runflat fir-

my Hutchinson. Rozstaw osi wynosi 3100 mm, roz-

staw k 2000 mm, a minimalny przewit 400 mm.

Ukad napdowy pojazdu skada si z silni-

ka Deutz BF 4M 1013FC o mocy 140 kW/190,5 KM

i maksymalnym momencie obrotowym 700 Nm,

ktry poczony jest z 5-biegow automatyczn

skrzyni Allison 1000 LCT. Stay napd na wszyst-kie koa przenoszony jest za porednictwem 2-bie-

gowej skrzyni rozdzielczo-redukcyjnej. Dodatkowe

przekadnie redukcyjne (tzw. zwolnice) zastoso-

wano w piastach k. Centralny mechanizm rni-

cowy moe by blokowany w trakcie jazdy w trud-

nym terenie.

Oncilla moe pokonywa brody o gbokocido 1 metra, zbocza o nachyleniu do 31 i pionowe

przeszkody o wysokoci 400 mm. Zasig pojazdu na

utwardzonych drogach to 750 km, a jego prdko

POJAZDY WOJSKOWE

2 8 1 0 / 2 0 1 3

AMPV moe by m.in. uzbrojony

w zdalnie sterowane stanowisko

strzeleckie FLW 200 z 12,7 mm

wkm M2HB. Wyposaenie

obejmuje m.in. centralny system

pompowania k, elektryczn

wycigark, sztywny hol oraz

system filtrowentylacyjny.

Oshkosh prezentowa w Kielcach M-ATV w wersji Special Forces Vehicle gwnie z myl o polskim DWS, ktre p oszukuje wielozadaniowego pojazdu (programPegaz).Germazowski AMRV G04 w pewnych zadaniach, realizowanych w strefach wysokiego zagroenia atakami bombowymi/minowymi, moe zastpi pojazdy kategorii HMMWV,

zapewniajc zaodze wyszy poziom ochrony. Wz ma zamontowane zdalnie sterowane stanowisko strzeleckie ZSMU 1276A3 z ZM Tarnw z 12,7 mm wkm WKM-B.

maksymalna siga 105 km/h. Podstawowy pancerz

zapewnia ochron balistyczn na poziomie 2 wg

STANG 4569A, ktr mona zwikszy do pozio-

mu 3 za pomoc dodatkowego opancerzenia. Wn-

trze kaduba/przedziau zaogi zostao wyoonewykadzin przeciwodamkow.

ZAGRANICZNE POJAZDY OPANCERZONEPoza Arravisem/Szakalem 2 i Oncill swoj polsk

premier mia, rozwijany przez konsorcjum, Krauss-

-Maffei Wegmann/Rheinmetall Defence (obecnie

odpowiedzialny za ten projekt jest oddzia Rhein-

metall MAN Military Vehicles GmbH RMMV) po-

jazd AMPV (Armoured Multi-Purpose Vehicle). Kon-

strukcja ta powstaje od 2008 roku we wsppracy

z Engineering Center Steyr GmbH, ktry odpowia-

da za opracowanie i przebadanie podwozia oraz

ukadu napdowego AMPV. W pojedzie tym za-

stosowano rwnie austriack jednostk napdo-

w: 6-cylindrowy silnik Steyr Motors GmbH rodziny

Monoblock M16 SCI o mocy 200 kW/272 KM. Silnikpoczony jest z automatyczn skrzyni biegw ZF,

a napd przenoszony jest na wszystkie koa za po-

rednictwem skrzyni rozdzielczo-redukcyjnej GHM

Transmission.

AMPV zosta stworzony gwnie z myl o nie-

mieckim programie GFF (Geschtzten Fhrungsund Funnktionsfahrzeuge), klasa II, ale jak na razie

przegrywa konkurencj ze szwajcarskim Eaglem,ktrego kolejn parti 100 EagleV w wersji opan-cerzonego wozu dowodzenia Bundeswehra zaku-

pia w tym roku.

AMPV to nowoczesna konstrukcja czca w so-

bie zalety samononego, opancerzonego nadwozia

monocoque, niezalenego zawieszenia i napdu na

wszystkie koa.

Prezentowany w Kielcach pojazd w wersji Typ 2a

ma mas wasn 7300 kg, adowno 2600 kg i do-

puszczaln mas cakowit ok. 9900 kg. Jego wy-

miary to (odpowiednio): dugo 5365 mm, szero-

ko 2275 mm, wysoko 2190 mm. Pancerz pojaz-

du, w ktrym wykorzystano zarwno stal pancern,

jak i elementy ceramiczne, zapewnia ochron na

poziomie 3/3b wg STANG 4569A/B.

W planach byy rwnie lejsze wersje: Typ 1

o DMC 7300 kg i odmiana patrolowa, przystoso-wana do transportu w adowni migowca CH-

53 o DMC 5300 kg, jednak bez konkretnego

zainteresowania ze strony odbiorcw zapew-ne nie powstan, zwaywszy e AMPV w wer-sji bazowej Typ 2A nie znalaz do tej pory na-

bywcw.Drugi raz na kieleckim salonie by prezento-

wany Oshkosh M-ATV Special Forces Vehicle (NTW

9/2010, 11/2012), tym razem na wasnym stoisku fir-

my Oshkosh Defence. W tym roku pojazd pokaza-

no w jednobarwnym, zielonym malowaniu, bardziej

odpowiednim np. dla europejskiego teatru dziaa.

Oczywicie, rodzina M-ATV obejmuje kilka odmian

pojazdu, w tym taktyczny ambulans/wz ewaku-

acji medycznej i ciarowk z krtk 2-drzwiow

kabin i skrzyni adunkow, przystosowan rw-

nie do transportu kontenerw montowanych na

pojazdach HMMWV. Wszystkie zasadnicze zespo-

y, w tym ukad napdowy z silnikiem Caterpillar

C-7 o mocy 272 kW/370 KM i automatyczn skrzy-

7/22/2019 MSPO 2013

4/8

ni biegw Allison 3500 SP oraz niezalene zawie-

szenie TAK-4 s takie same we wszystkich wers-

jach M-ATV.

Na tegorocznym MSPO, w ramach wysta-

wy narodowej, swj potencja prezentowa turec-

ki przemys obronny. Turcja jest od 1952 r. czon-

kiem NATO i dysponuje drug co do liczebnoci

(750 000 onierzy) armi w Sojuszu. Jedn z naj-

wikszych grup przemysowych w Turcji jest pry-

watny holding Ko, do ktrego od 1976 roku na-

ley rwnie firma Otokar Otobs Karoseri Sa-nayi A.S. (zaoona w 1963 r. i bdca pocztko-

wo producentem licencyjnych autokarw Magirus

Deutz). Firma ta jest rwnie producentem szero-

kiej gamy pojazdw wojskowych i wozw bojo-

wych, w tym rwnie opancerzonych oraz naley

do konsorcjum odpowiedzialnego za opracowanie

i produkcj tureckiego czogu podstawowegoAltay

(NTW 12/2012).

W tym roku na stoisku Otokara mona byo zo-

baczy pywajcy transporter Arma 6x6 i najbar-dziej znany pojazd tej firmy Cobr (NTW 6/2010),

ktra bya rwnie prezentowana podczas zeszo-

rocznego MSPO. Szkoda, e turecki producent nie

zdecydowa si na prezentacj pojazdu nowej ge-

neracji CobryII, ktra jest wiksza i nie bazuje napodzespoach Humvee.

WROCAWSKIE MRAP-YW tym roku na MSPO powrci wrocawski Germaz

ze swoim wielozadaniowym pojazdem opancerzo-

nym AMRV (Armoured Multi-Role Vehicle) (NTW

10/2010). Tym razem pokazano go w trzech odso-

nach: AMRV G02, AMRV G04 i AMRV G10, z ktrych

dwie pierwsze miay swoj premier w tym roku.

Pierwsza i ostatnia z wymienionych wersji prezen-

towane byy w postaci samego kaduba, a tylko

AMRV G04 osadzony by na podwoziu Unimoga

U5000, ktre jest nonikiem dla caej rodziny.

AMRV G02 to odmiana logistyczna z krtk,

dwudrzwiow kabin i skrzyni adunkow, ktrej

adowno wynosi 2500 kg. Moe by ona rwnie

wykorzystana jako baza rnego typu zabudw

specjalistycznych np. kontenerowych. Co ciekawe,

przestrze adunkowa jest chroniona przez inte-gralny deflektor w ksztacie litery V, ktry stano-

wi jeden element wraz doln czci kabiny zaogi.

AMRV G04 to wersja ciarowo-osobowaz 4-drzwiow kabin-kapsu i krtk, nieopance-

rzon skrzyni adunkow. adowno pojazdu wy-

nosi 1500 kg, a jego zaog stanowi 4 onierzy.

POJAZDY WOJSKOWE

2 91 0 / 2 0 1 3

Na skrzyni adunkowej nadwozia w wersji AMRV G02 z amontowany zosta system transportu onierzy ROPS bry tyjskiej firmy VSS (NTW 9/2013), ktra rwnie dostarcza

przeciwwybuchowe fotele dla kierowcy i dowdcy, zainstalowane w pojazdach Germaza. Na stoisku ustawiony by take kadub AMRV w wersji G10, z zamontowanym

zdalnie sterowanym stanowiskiem strzeleckim HitroleLight firmy Oto Melara z 12,7 mm wkm M2HB.

Defenderw wersji LPU wyposaony jest w trzy s tanowiska strzeleckie/ogniowe, w tym obrotnic na ktrej moe by zamontowane uzbrojenie gwne w postaci

12,7 mm wkm lub 40 mm automatycznego granatnika. Tylne stanowisko, ze wzgldu na 3-osobow zaog, naley traktowa jako dodatkowe/zapasowe, uywane

np. w sytuacji awarii broni zamontowanej na obrotnicy. Oryginalne fotele Land Rovera zostay zamontowane do przestrzennej klatki rurowej,

ktra stanowi element nony dla wszystkich dodatkowych akcesoriw. Prawy fotel jest umocowany wyej, co uatwia strzelanie z umieszczonego przed nim,

z prawej strony, karabinu maszynowego. Pod fotelami wygospodarowano przestrze na wyposaenie osobiste zaogi.

7/22/2019 MSPO 2013

5/8

Pierwszy prototyp pojazdu, czyli wersja G10,

ktry mia swoj premier na MSPO w 2010 roku,

zosta przebudowany zgodnie z wymaganiami po-

tencjalnego odbiorcy. Zmiany polegay na doda-

niu drugiej pary bocznych drzwi i zastpienia po-

jedynczych tylnych par drzwi, co zwizane byo

z inn konfiguracj wntrza wozu, fotele dla desan-

tu w liczbie szeciu sztuk zostay ustawione porod-

ku, w paszczynie wzdunej pojazdu, plecami do

siebie. Kolejne dwa fotele zamocowane s przodem

do kierunku jazdy, a dostp do nich moliwy jest

przez drug par bocznych drzwi. W sumie AMRVG10 mieci do 10 onierzy (2+2+6).

Niezalenie od odmiany, podstawowy pancerz

AMRV, wykonany ze stali pancernejArmox500T firmy

SSAB o gruboci 10 mm, zapewnia ochron balistycz-

n na poziomie 2 wg STANG 4569A. Zwikszenie

ochrony do poziomu 3 lub 4 jest moliwe poprzez

zastosowanie dodatkowego opancerzenia kompo-

zytowego. Odporno na eksplozje min odpowiada

poziomowi 4a/4b wg STANAG 4569B.

DEFENDER ZAMIAST HONKERA?

Oczywicie na tegorocznym MSPO nie mogo za-brakn reprezentacji potencjalnych kandydatw

co prawda nielicznych na nastpc Honkera, kt-rych to poszukiwanie rozpoczo si od ogoszenia

w czerwcu przez IU MON zamiaru przeprowadzenia

dialogu technicznego (NTW 8/2013). Wikszo za-

interesowanych producentw, z wiadomych wzgl-

dw, nie chciao si ujawnia przed odbyciem spo-

tka z przedstawicielami IU, ktre planowano gw-

nie na wrzesie. Std w Kielcach mona byo jedynie

zobaczy, poza samym Honkerem, ktrego produ-cent Fabryka Samochodw Honker Sp. z o.o. rw-

nie zgosi si do dialogu, tylko Land Rovery De-fenderyw dwch rnych konfiguracjach.

Jedn z nich, wspomniany wczeniej Defen-der90 w wersji Lekkiego Pojazdu Uderzeniowego,

zaprezentowaa firma AMZ Kutno. Jest to efekt

wsppracy polskiej firmy z polskim przedstawicie-

lem marki Land Rover firm JLR Polska Sp. z o.o.

Celem byo stworzenie pojazdu speniajcego, ogo-

szone w zeszym roku, wymagania dla Lekkiego

Pojazdu Uderzeniowego (LSV), przeznaczonego dla

pukw rozpoznawczych Wojsk Ldowych (NTW

7/2012). Jednym z gwnych kryteriw bya masa

wasna pojazdu ograniczona do 1700 kg, co miao

umoliwi transport na zawiesiu pod migowcem.

W celu osignicia tak niskiego limitu masy, si-

gnito po najkrtszego Defendera90 o rozstawie osi

wynoszcym 92,9 cala (2360 mm). Cho masa wa-

sna bazowego pojazdu (wersja cywilna) wynosi tyl-ko 1770 kg (DMC to 2505 kg), to konieczne byo zmo-

dyfikowanie nadwozia (usunito jego grn poow

wraz z drzwiami i przedni szyb), aby pomimo insta-

lacji dodatkowego wyposaenia i uzbrojenia uzyska

mas wasn na wymaganym poziomie.

Defender 90 napdzany jest 4-cylindrowym,turbodoadowanym silnikiem wysokoprnym z in-

tercoolerem i bezporednim wtryskiem paliwa (com-

mon rail) o poj. skokowej 2198 cm3, ktry osiga

moc maksymaln 90 kW/122 KM i maksymalny mo-

ment obrotowy 360 Nm. Stay napd wszystkich

k przenoszony jest za porednictwem 6-biego-

wej manualnej skrzyni i 2-biegowej skrzyni roz-

dzielczo-redukcyjnej. Centralny mechanizm rni-

cowy ma standardow blokad. Dodatkowo pojazdzosta wyposaony w samoblokujce si mechani-

zmy rnicowe Torsena w przednim i tylnym mo-

cie, ukad hamulcowy (tarczowe hamulce wszyst-

kich k) z ABS i ETC oraz koa z oponami Goodyear

WranglerMT/R o rozmiarze 235/85 R16.W ramach modyfikacji realizowanych przez

AMZ Kutno zamontowana zostaa m.in. instalacja

elektryczna 12V/24V, gwny wycznik owietlenia,

zmodyfikowany panel rodkowy tablicy rozdziel-

czej, klatka rurowa zastpujca grn cz nadwo-

zia, uchwyty na dodatkowe wyposaenie, montae

do uzbrojenia itp.

Drugim Defenderem w Kielcach by przedsta-wiciel militarnej, zgodnej ze standardem British Ar-

my (dawniej wersja Wolf), rodziny tych pojazdw

Long Range Patrol Vehicle Tactical (LRPV (T)), zbu-

dowany na bazie Defendera110. Pojazd ten prezen-towaa firma Bees-Pol Sp. z o.o. razem z brytyjsk fir-

m Hobson Industries Ltd. (zaoon w 1987 roku),

ktra jest autoryzowanym dostawc czci zamien-

nych i usug logistycznych oraz wsparcia eksploata-

cji dla instytucjonalnych i wojskowych uytkowni-

kw Land Roverw.

Hobson Industries, poza produkcj i sprzeda

czci zamiennych, generalnymi remontami/mo-dernizacjami: pojazdw, silnikw (3.5 V8, 300 Tdi,

2,5D, 2,5P), skrzy biegw (LT85, R380 i LT77),

skrzy rozdzielczych (LT230) oraz innych podze-

spow, zajmuje si rwnie wspprodukcj mili-

tarnych odmian Defenderw. Samochody przezna-

czone dla wojskowych odbiorcw s wstpnie mili-

taryzowane na linii produkcyjnej w zakadach Land

POJAZDY WOJSKOWE

3 0 1 0 / 2 0 1 3

Prezentowany w Kielcach DefenderLRPV (T) to pojazd ponad 20-letni, ktry po generalnym remoncie odpowiadafabrycznie nowemu samochodowi. Zosta on wyp osaony m.in. w pautomatyczny system pompowania k

(STIS), w skad ktrego wchodz specjalne zawory, przewody oraz kompresor; zestaw opancerzenia (klasa B6)

chronicy przedni psfer (180), koa z wkadkami typu runflat firmy Runflat International.

Fabryka Samochodw Honkerna swoim stoisku prezentowaa dwa pojazdy, w tym Honkerapick-up wyposaonegow gsienice i opancerzenie kabiny na poziomie 2 wg STANG 4569 (dostarczone m.in. przez firm Scanfiber

Composites A/S) i model sof t-top z nowym silnikiem Andorii o mocy 110 kW/150 KM. W obu pojazdach zastosowano

rwnie diodowe owietlenia (take reflektory ze wiatami mijania/drogowymi) firmy Truck-Lite Europe Ltd.Wci otwarte pozostaje jednak pytanie cz y te zmiany wystarcz, aby wojsko nadal chciao zamawia Honkery?

7/22/2019 MSPO 2013

6/8

7/22/2019 MSPO 2013

7/8

POJAZDY WOJSKOWE

3 2 1 0 / 2 0 1 3

Rovera, a potem trafiaj do Hobsona, ktry montu-

je na nich wzmocnione podzespoy tzw. heavy duty

(wzmocnione mosty, zawieszenie, ukad hamulco-

wy itp.) i wyposaenie specjalne (klatka, montae

do uzbrojenia, uchwyty na sprzt cznoci itp.). Lis-

ta modyfikacji jest bardzo duga i obejmuje tak is-

totne elementy jak rama podwozia, w ktrej wzma-

cniane s m.in. punkty mocowania zawieszenia.Zabiegi te pozwalaj na zwikszenie DMC pojaz-

du do 3800 lub 4000 kg, z jednoczesnym zachowa-

niem trwaoci caej konstrukcji na niezmienionym

poziomie, a nawet wyszym ni w cywilnych wer-

sji Defendera.Cao modyfikacji wprowadzanych w militar-

nych Defenderach jest sum dowiadcze wynie-sionych z eksploatacji kolejnych generacji Land Ro-

verw w Siach Zbrojnych Wielkiej Brytanii.

Firma Hobson jest rwnie odpowiedzialna za

militaryzacj jednostek napdowych poprzez przy-

stosowanie ich do zasilania jednolitym paliwem

pola walki. W jej ofercie znajduj si rwnie ze-

stawy opancerzenia dla Defendera, zapewniajceochron na poziomie B6.

BOJOWY WIRUS I RATOWNICZA BUKOVINANa tegorocznym MSPO mona byo obejrze jesz-

cze jeden pojazd powstay w wyniku ogoszenia

w 2012 r. wymaga dla LPU Concept LPU-1 Wirus(NTW 10/2012).

Na ubiegorocznym MSPO firma Concept

Sp. z o.o. z Bielska Biaej zaprezentowaa prototyp

LPU-1, ktrego konstrukcja zostaa oparta na spraw-

dzonych podzespoach Toyot Hilux i Land Cruiser.Przy projektowaniu pojazdu udzia brali byli onie-

rze WP, rwnie operatorzy si specjalnych, ktrzy

dysponowali dowiadczeniem bojowym wyniesio-

nym z misji w Iraku i Afganistanie.

W tym roku LPU-1 Wirus by prezentowany

w pawilonie PHO, z racji kontynuowania prac nad

pojazdem w ramach konsorcjum, ktrego celem

jest opracowanie i wykonanie lekkiego, 2-osiowe-

go, terenowego pojazdu szturmowego dla wojsk

specjalnych i ldowych Lekkiego Pojazdu Ude-

rzeniowego LCU Wirus. W jego skad weszy nast-

pujce firmy: PHO Sp. z o.o., Concept Sp. z o.o. (po-jazd), ZM Tarnw S.A. (uzbrojenie), Maskpol S.A.

(osony balistyczne) i Cenrex Sp. z o.o.

Na MSPO zaprezentowano Wirusaw penej bo-jowej kompletacji, z zamontowanym uzbrojeniem,

rodkami cznoci i dodatkowym wyposaeniem

oraz uzbrojeniem w postaci m.in. pojemnikw na

zapasow amunicj, 60 mm modzierza LM-60D,

czy uchwytw na bro osobist zaogi.

Inn ciekaw konstrukcj, rwnie powsta

w bielskim Concepcie, jest lekki pojazd amfibij-ny do celw ratowniczych Bukovina. Jest on efek-tem realizacji projektu badawczo-rozwojowegoMobilny system dowodzenia, obserwacji, rozpo-

znania i cznoci, finansowanego przez NCBiRw ramach XI konkursu na realizacj projektwrozwojowych w obszarze bezpieczestwo wew-ntrzne pastwa.

W Bukovinie, podobnie jak w Wirusie, wyko-rzystane zostay podzespoy samochodw tereno-

wych Toyota, w tym silnik wysokoprny 3.0 D-4D

(1KD-FTV) o mocy 126 kW/171 KM i 5-biegowa

skrzynia automatyczna. Wszystkie koa posiadaj

niezalene zawieszenie, a ich napd w trybie2WD/4WD realizowany jest przez 2-biegowy reduk-

tor (elektropneumatycznie zaczany napd przed-

niej osi). Silnik i skrzynie zostay zamontowane cen-

tralnie, a napd wodny (water-jet lub pump-jet)

z tyu. Konstrukcja pojazdu skada si z dwch cz-

ci: podwoziowej i nadwoziowej, obu wykonanych

jako aluminiowe, samonone konstrukcje. W pod-

woziu zastosowano rwnie wzmacniajce ramy

szcztkowe.

W skad konsorcjum realizujcego projekt Buko-viny, poza firm Concept Sp. z o.o., weszy rwnie:

Akademia Morska z Gdyni, Sprint S.A. z Olsztyna,

AMZ Kutno i Przemysowy Instytut Motoryzacji.

Pomimo kryzysu i konkurencji ze strony lon-

dyskich targw DSEi, na tegorocznym MSPO mo-

na byo zobaczy kilka ciekawych pojazdw, gw-

nie prezentowanych przez krajowych producen-

tw, ktrzy przede wszystkim koncentruj si na

naszym rynku. Do polskich odbiorcw skierowa-

ne s zreszt rne projekty rozwojowe finansowa-

ne przez NCBiR, ktrych rezultatem byy niektre

z prezentowanych pojazdw.

Wrd nieobecnych naley z pewnoci wy-mieni licznych potencjalnych oferentw nastp-

cw UAZ-w-469 i Honkerw, ktrzy zapewne wo-leli na razie nie odkrywa kart i pozna najpierw

dokadnie wymagania i potrzeby SZ RP. Wszyscy do-

skonale sobie zdaj spraw z faktu, e od ogoszenia

RFI, czy chci przeprowadzenia dialogu techniczne-

go, do prezentacji ostatecznych wymaga i otwar-

cia przetargu upynie jeszcze sporo wody w Wile.

Na razie priorytetami s migowce i systemy obro-

ny przeciwlotniczej/przeciwrakietowej, a nastp-

cy Honkera, czy Stara 266 musz poczeka na swo-

j kolej. Cho oczywicie prace i w t ych obszarach

ruszyy, a w przyszym roku naley oczekiwa ich

efektw np. w postaci sformuowania ostatecznych

wymaga dla nastpcy Honkerwi UAZ-w.

Fotografie w artykule: Mateusz Multarzyski, Andrzej Kiski.

Cho Wirusjest stosunkowoniewielkim pojazdem (d. 4000 mm)

to, dziki jego duej adownoci

wynoszcej 1040 kg, udao sina nim upakowa spor ilo

uzbrojenia, amunicji i dodatkowego

wyposaenia. Obrotnic o kcie

obrotu 230 zastpiono pen obrotnic.

Pozwala to na prowadzenie

ognia z gwnego uzbrojenia we

wszystkich kierunkach (360).

Zaog Bukovinystanowi dwchstraakw-ratownikw, ktrzy

zajmuj miejsca w kabinie. Pojazd

moe transportowa ludzi lub

adunki o masie 1000 kg (w trakcie

pywania warto ta moe by

zwikszona). Wyposaenie Bukovinyjest b ogate (m.i n. radar, sonar,

uraw hydrauliczny o udwigu 200 kg,

przedni i tyln w ycigark

elektryczn o ucigu 5500 kg,

kamer IR itp.).

7/22/2019 MSPO 2013

8/8