multipl skleroz da tanı yöntemleri · multipl sklerozda genel tanı • ms un klinik tanısı...

64
Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri Doç.Dr.Nebahat Taşdemir Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD,Diyarbakır

Upload: vukhanh

Post on 09-Mar-2019

221 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri

Doç.Dr.Nebahat TaşdemirDicle Üniversitesi Tıp Fakültesi

Nöroloji AD,Diyarbakır

Page 2: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

SSS nin beyaz cevherini tutan ilerleyici,inflamatuar ve demiyelinizan hastalık olan Multipl Skleroz(MS) SSS ni etkileyen bütün kronik hastalıklara benzeyebilir.

• SSS deki multipl tutulmuş alanları olan ve kliniği iyi oturmuş vakalarda tanı koymak kolay, erken vakalarda tanı koymak daha zordur.

• MS da tanı klinik, paraklinik ve laboratuar bulgularının dikkatli bir şekilde yorumlanması ile konur.

Page 3: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Multipl Sklerozda genel tanı

• MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır.• Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte olan hastalıkları ortadan

kaldırmaya yönelik olmalı.• MR görüntüleme ve BOS bulguları laboratuar testleri arasında

anahtar teşkil etmekte, zaman içinde de hassasiyetleri giderek artmaktadır..

• Diğer yardımcı laboratuar testleri de tanıyı destekler.• Multipl Skleroz un doğru tanısı önemlidir.• Doğru tanı ile hastadaki belirsizlik ortadan kalkar.• Tedavi görecek adaylar belirlenir.• Gerek hastanın ve gerekse hastalığın prognozunu belirlemede

yarar sağlar.• MS u taklit eden hastalıkları ayırt etmede önem teşkil eder

Page 4: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Multiple Skleroz da Tanı Kriterleri Tarihçesi

Jean-Martin Charcot 1868 yılında:• Nistagmus• intansiyonel tremor• konuşma bozukluğu ile • 1936 yılında Otto Marburg:

– Uhtohoff bulgusu(Optik diskin temporal bölgesinde solukluk)

– Abdominal refleksin yokluğu– Piramidal yol tutulumu ve bunların kombinasyonu ile

MS u tanımlamıştır.

Page 5: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

•1961 yılında Schumacher, •1972 Mc Alpine kendi kriterlerini yayınladı. •1983 yılında Poser tarafından yeni bir kriter yayınlandı. Hastalığın immünolojik , nörolojik, nörooftalmolojik, nöropatolojik, klinik nörofizyoloji,nöropsikoloji, nöroradiyoloji, ve ürolojiyide kapsayan geniş bir sınıflama yapmıştır. •Daha sonra McDonald ve arkadaşları •2001 yılında MS da yeni tanı kriterlerini yayınladı.

Page 6: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Schumacher in Multipl Skleroz tanı kriterleri

Uygun yaş(10-50 yaş arası)SS Sisteminin beyaz cevher hastalığı olması,Lezyonların zamansal ve yer açısından yaygın olmasıObjektif anormalliklerin olmasıAtakların 24 saatten uzun, ataklar arasında 1 ay ara olmasıYavaş, adım adım 6 aydan uzun bir zamanda progresyon göstermesiLezyon ve klinik bulgulara başka bir açıklama getirilememesi,Tanının bir nörolog tarafından konması

Schumacher GA, Beebe G, Kibler RF, et al.Problems of experimental trials of therapy in multıple sclerosis.Report by the panel on the evaluation of experimental trials of

therapy in multıple sclerosis. Ann NY Acad Sci 1965: 122:552-568.

Page 7: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Poser in Multipl Skleroz tanı kriterleri

• Klinik olarak kesin MS tanısı için:• A1: 2 atak, muayenede 2 lezyon• A2: 2 atak+ muayenede 1 lezyon+ 1 paraklinik lezyon

• Laboratuar destekli kesin MS• B1: 2 atak+ 1 lezyon veya 1 paraklinik lezyon+anormal BOS• B2: 1 atak+ 2 lezyon veya 1 paraklinik lezyon+anormal BOS• B3: 1 atak+ 1 lezyon+ 1 paraklinik lezyon+anormal BOS

• Klinik olarak olası MS te• C1:2 atak+ muayenede 1 lezyon• C2: 1 atak+ muayenede 1 lezyon+ 1 paraklinik lezyon

• Laboratuar destekli olası MS te• D1:2 atak+anormal BOS

Poser C, Patty D,Scheinberg L et al.New diagnostic criteria for multıple sclerosis:guidelines for research protocols.Ann Neurol 1983:13:227-31

Page 8: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

McDonald ın Multipl Skleroz tanı kriterleri

• Klinik olarak kesin MS• 1:2 atak+Muayenede 2 lezyon• 2: 2 atak+1lezyon+ MRI veya 2MRI lezyon+anormalBOS• 3:1 atak+ muayenede 2 lezyon+ MRI• 4: 1 atak+1 lezyon+ MRI veya 2 MRI lezyon anormal

BOS• 5:Progressif hastalık+ anormalBOS+MRI+

– a) 9 dan çok MRI lezyon veya 2 den çok spinal kord lezyonu veya 4-8 beyin MRI lezyonu+1 spinal kord lezyonu

– b) Anormal VEP+ 4 den çok beyin lezyonu veya 4 den az MRI lezyonu+1 spinal kord lezyonu

McDonald et al.Recommended Diagnostic Criteria for MS.Ann Neurol 2001:50-121-127

Page 9: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Hastalık Seyri

• Relapsing-remiting

• Kronik progressif(Sekonder Progresif)

• Başlangıçtan beri progressif(Primer Progresif)

• Benign MSDr.G Ebers den

Page 10: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS un karekteristik klinik relapsların özellikleri:

• Motor anormallikler( güçsüzlük, spastisite)• Sensoriyal bozukluklar (uyuşukluk, paresteziler,

ağrı,lhermitte bulgusu)• Serebellar anormallikler(inkoordinasyon, dengesizlik,

tremor)• Görme bozuklukları ( görmede monooküler azalma ve

gözde ağrı, renkli görmede bozulma)• Beyin sapı anormallikleri( diplopi, trigeminal nevralji,

internükleer oftalmopleji)• Mesane disfonksiyonu ( inkontinas ve taşma değişme)• Seksüel disfonksiyon• Kognitif bozulma• Konstipasyon , nadiren diare, gayta inkontinansı

Page 11: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

BaşlangıçYaşı

Sayı Optik Nörit Duysal Motor(Akut)

Motor(Gizli)

DiplopiVe/veyaVertigo

Dengebozukluğu

<20 131 22.9 46.5 6.1 3.8 17.6 13.7

20-29 435 22.8 52.2 7.3 6.2 12.4 11.3

30-39 310 13.2 44.2 6.8 14.5 11.0 14.8

40-49 173 9.2 33.5 2.9 30.6 16.8 12.7

49> 47 6.3 31.9 4.2 46.8 12.8 10.6

Total 1096 17.2 45.4 6.2 13.9 12.9 13.2

Weinshenker RG,et al. Brain 1989:112:133-146

MS Kliniği Başlangıç Semptom Yüzdesi

Page 12: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Genç bireylerde MS u düşündüren Klinik Sendromlar

• Tek taraflı optik nörit• Tamamlanmamış transvers miyelit• İnternükleer oftalmopleji• İsole beyinsapı veya serebellar sendromlar• Multifokal SSS beyaz cevher sendromu• Trigeminal nevralji,• Lhermitte bulgusu• Paroksismal nörolojik ataklar( Kısa, sterotipik, repetetive)• Aşırı güçsüzlük, sıcak intoleransı

Page 13: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS un tanısında kullanılan Paraklinik testler-1

• Primer testler:

• Kan testleri: alternatif tanıları dışlamak için yapılan testler• Kontrastlı ve kontrassız kranial MR• Kontrastlı ve kontrassız spinal kord MR• Beyin Omurilik sıvısının analizi

• Sekonder testler

• Evok potansiyeller• En yararlı test görsel uyarılmış potansiyellerdir.• Somatosensorial EP(alt ekstremiteler için)• Nörojenik mesaneyi tesbit için urodinamik testler• Mesane USG

Page 14: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS un tanısında kullanılan Paraklinik testler-2

• Sistometrogram• Nörokognitif testler• Otonomik testler( Sempatik cilt refleksi)• Diğer testler:• Biopsi(Cilt biyopsisi, Beyin ve leptomeningslerin biyopsisi• Lakrimal, dudak, tükrük bezi….)• Angiografi(Serebral, floresein, MR angiografisi)• Elektrofizyolojik testler( Sinir iletim çalışmaları, elektromiyografi)• Akciğer grafisi • Schirmer testi• Tükrük bezi sintigrafisi• Beyin SPECT• Kveim testi• Gallium testi

Page 15: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS da diğer testler• Erken demans ve depresyon ayırımının gerektiği

durumlarda özellikle belirgin entelektüel ve zihinsel sorunların erken evrelerinde nörofizyolojik testler faydalıdır.

• Ürolojik değerlendirme: Aniden idrara sıkışma hissi ve sık idrara çıkma gibi semptomları olan hastalarda işeme sonrası rezidüel idrar miktarına bakılması ve bir ürodinami yapılması yeterlidir.

• Oftalmolojik incelemeler: Görme alanı, keskinliği, renk görüşü ve skotom varlığı hakkında temel incelemeler yapılmalıdır.

Page 16: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• Bütün hastalar infeksiyon varlığı açısından ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.Bu amaçla aerobik ve anaerobik kan kültürleri, idrar analizi, kültürü ve akciğer grafisi çekilmelidir.

• Manyetik rezonans görüntüleme(MRG) MS tanısı almış hastaların %95 inde anormaldir.Fakat anormal MRG bulguları klinik bulgular olmadığı sürece tek başına MS tanısı koymak için yeterli değildir.

• Brod SA,Lindsey JW Wolinsky JS:Multıple sclerosis: clinical presentation, diagnosis and treatment.Am Fam Physician 54:1301,1996

Page 17: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• Muhtemel MS li vakaların %70 inde MRG bulguları anormalken, olası MS vakalarının%30-70 inde anormaldir.

• MS lu vakaların bazılarında da MRG bulguları tamamen normal olabilir veya MR lezyonları %5-10 yanlış tanılara yol açabilir.

• Muhtemel MS tanısı alan hastaların %50 sinde pozitif MRG bulguları tanıyı kesinleştirir.

Page 18: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• İlk başvuruda yaygın MRG lezyonu olanlarda MS tanısı daha sık konur.

• Lezyonların ventriküllere çok yakın oluşu, 6 mm den büyük oluşu ve infratentorial lezyonların varlığı diğer karakteristik özellikleridir.

• Lezyonlar T2 ağırlıklı görüntülemede artmış sinyal bulgusu verirken, T1 ağırlıklı görüntülerde azalmış yoğunlukta izlenir.

• Lezyonlar özellikle lateral ventriküllerin çevresinde, beyin sapı beyaz cevherinde,serebellumda ve spinal kordda yerleşiktir.

• Sagital görüntülerde atrofi gösterebilen, korpus kallozum yerleşimli lezyonlar MS için daha spesifiktir.

• Ancak MS tanısı koymak için klinik bulgusu olan, iki farklı lezyonla birlikte en az iki atak öyküsü gerekmektedir.

• Filipini G,ComiGC,Cosi V et al:Sensitivities and predictive values of paraclinical tests for diagnosing multıple sclerosis.J Neurol1241:132,1994

• Rolak LA:The diagnosis of multıple sclerosis. Neurol Clin 13:147,1995• Francis GS,Evans AC,Amold DL:Neuroimaging in multıple sclerosis.Neurol Clin 13:147,1995

Page 19: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• Altı hafta sonra tekrarlanacak MRG de eğer yeni lezyonlar görülürse muhtemel MStanısı konur.

• Evoked (uyarılmış) potansiyeller, IgG indeksi ve üç ay sonrası BOS da oligoklonal bantları içeren ek çalışmalar yapılmalıdır.

• Sık tekrarlanan MRG lerde T2 ağırlıklı görüntülerde gadolonyum verilmesi sonrası yeni gelişen lezyonlarda geçici bir belirginlik izlenmiştir.

• Vakaların 2/ 3 ünde bu lezyonlar 4-6 hafta daha belirginlik gösterirken, ancak%2 sinden azında üç ayı geçen sürede belirginlik izlenir.Belirginleşen lezyonlar zamanla birleşme eğilimindedir.

• T2 ağırlıklı kesitlerde izlenen lezyonlar küçülme eğiliminde olmakla beraber yok olmazlar.

• Çalışmalar MRG atak hızının klinik atak hızından çok daha fazla olduğu gösterilmiştir.Primer progresif MS da, sekonder progresif MS ve ve RR MS formunagöre MRG de daha yeni lezyon oluşumu izlenir.

• Olsson T: Cerebrospinal fluid.Ann Neurol 36(Suppl):S100,1994• Thompsaon AJ,Miller D,Youl B, et al: Serial gadolinium enhanced MRI in relapsing remitting multıple sclerosis of varying disease duration.Neurology 42:60,1992.

Page 20: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

BOS incelemesi-1• MS un akut alevlenmesiyle birlikte BOS da

lenfositik ya da polimorfnükleer pleositoz görülebilir.

• Bu kısa süreli ve milimetreküpte 200 hücreyi geçmeyen bir durumdur. BOS proteinleri özellikle erken vakalarda ve akut alevlenmeler sırasında yükselir.Bu yükseliş nadiren desilitrede 100 mg ın üstüne çıkar.

• Bir çok vakada total protein seviyesinin %13 ünü geçecek kadar gamaglobülin yükselişi izlenir.

• Vakaların %70 inde IgG indeksi ile gösterilen anormal intratekal IgG sentezi vardır.

Page 21: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

BOS incelemesi-2• Vakaların % 70 inde IgG indeksi ile gösterilen

anormal intratekal IgG sentezi vardır. Beyin omurilik sıvısında IgG oligoklonal bandların Isoelektrik Fokus (IEF)tekniği ile değerlendirilmesi gerekir. IgG indeksi: BOS Ig G ∕ Serum Ig G

BOS albümini ∕Serum albüminiformülü ile hesaplanır.

O.7 nin üzerindeki indeks değeri BOS da IgG sentezini gösterir.

Page 22: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• BOS ta en spesifik testtir.• Agaroz jel elektroforez isoelektrik fokuslama yöntemiyle

oligoklonal bandların tesbiti mümkündür.• Sensitivitesi yüksektir. Başlangıçta hastaların %60-65

pozitiftir. Sonuçta %90-95 pozitif olması gerekir. Bir kez pozitif olan band pozitif kalır.

• Yalancı pozitiflik oranı %4-9 dur.( inflamatuar ve infeksiyöz hastalıklarda da pozitif olabilir).

• İntratekal IgG üretimi :IgG indeksine veya 24 saatlik IgG üretimine bakılarak tesbit edilir.

• Başlangıçta %60-65 pozitiftir. %70-90 pozitif olabilir. Yalancı pozitiflik oranı BOS protein düzeyi ile artar, düşük protein düzeyi ile azalır.

BOS da Oligoklonal Bandlar:

Page 23: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• %70 Kesin MS tanısı için IgG indeksinin 0.7 den büyük olması, normal BOS ta hücre sayısının mm3 de 5 den az olması gerekir.

• Yaklaşık %50 klinik olarak kesin MS tanısı almış hastaların BOS unda mm3 de 5 den fazla hücre bulunur.

• mm3 de 5 - 35 hücre sayısı MS düşündürür. Oysaki mm3 de 35- 50 hücre sayısı MS (%1) nadiren destekler . Bu durum MS den çok infeksiyonun göstergesidir.

Page 24: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• Santral sinir sistemi hasarının spesifik olmayan bir bulgusudur. spesifiklik oranı düşüktür. Sensitivitesi de değişkendir.

• Pek çok BOS çalışması Kan beyin bariyerinin fonksiyonel bütünlüğü hakkında önemli ipuçları verir.

• Kan-Beyin bariyer fonksiyonu yaşla birlikte değişir. Disfonksiyonu hakkındaki herhangi bir bulgu MS i destekler niteliktedir.

• MBP Strokta ve pekçok nörodejeneratif hastalıkta pozitif bulgu verebilir.

Miyelin Basic Protein(MBP)

Page 25: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

BOS da oligoklonal bandların pozitif olduğu hastalıklar

• İnflammatuar ve İnfeksiyöz Hastalıklar,

• Viral ansefalitler, • Nöroboreliozis, Kronik • Fungal Menenjit, • Nörosifiliz,• Subakut Sklerozan

Panensefalit,

• Progressif Rubella Panansefaliti,

• Serebrovasküler Hastalıklar,

• Guillain –Barre sendromu,

• Intrakranial tümörlerdir. dışlanmalıdır.

Page 26: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 27: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 28: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 29: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

BOS ta MS tanısını destekleyen bulgular

• İsoelektrik fokuslama yöntemi ile IgG oligoklonal bandların gösterilmesi

• IgG indeksinin yükselmesi• mm3 de 50 den az mononükleer hücre

görülmesi.

McDonald WI, Compston A,Edan G

, et al. Recommended diagnotic criteria for multıple sclerosis: guidelines from the international Panel on the diagnosis of multıple sclerosis. Ann Neurol 2001: 50:121-127

Page 30: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Intratekal IgG üretimi

• İgG indeksine veya 24 saatlik IgG üretimine bakılarak saptanır.

• Başlangıçta %60-65 pozitiftir sonuçta %70-90 pozitif olabilir.

• Bir kez pozitif olan test hep pozitiftir.• Yalancı pozitiflik BOS ta protein düzeyi ile

ilgilidir. BOS ta protein yüksek ise, yalancı pozitiflik artar. BOS ta protein düzeyi düşük ise azalır.

Page 31: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 32: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Multıple sklerozda izlenen değişikliklere benzer olan,MRG ile saptanmış beyaz cevher bozuklukları

gösteren hastalıklar

• İnflamatuar Hastalıklardan – SSS isole anjitis – SLE – Primer Sjögren Sendromu– Behcet Hastalığı – Poliarteritris Nodosa – Miyasteni Gravis

• İnfeksiyon Hastalıklardan– Lyme Hastalığı – Brusellozis – AIDS

• Adrenolökodistrofi • Mitokondrial Ansefalopati • Spinoserebellar dejenerasyon • Arnold-Chiari malformasyonu• Akut intermitent Porfiria• Eales Hastalığı• Yaşlanma• HIV ansefaliti

• Granülomatöz HastalıklarSarkoidozis

Wegener granülomatozisİsole spinal kord Sendromu

Kompresif lezyonlarVitamin B12 yetersizliğiHTLV1HAM-TSP

Akut dissemine ansefalomiyelitisLeberin Optik Atrofisiİntrakranial tümörMigren iskemisindenProg.multifokal lökoansefalopatiSerebrovasküler hastalıklardanLenfoma,Moya moya hastalığındanErişkin başlangıçlı lökodistrofilerden

Page 33: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS un tanısında alternatif tanıları dışlamak için diğer kan testlerini de yapmak önemlidir

• Testler Alternatif tanılar• ANA, anti-dsDNA• , anti-ribonükleoproteinler Kollajen vasküler astalıkları• İlgili antikorlar, kriyoproteinler (SLE,Sjögren sendromu,mix

KDH)• Antikardiolipin antikorları Antifosfolipit sendromu• Viruslara karşı Ak.(retrovirus,herpes vs) infeksiyon(tropikal spastik • pp • Spiroketlere(B.burgdoferi,T.pallidum) HTLV-1 ilgili

miyelopati,AİDS• Lyme hast. Sifiliz,

brusellozis• Diğer bakteriler(Chlamydia pneumoniae) Chlamydia ansefalomiyelit)• Seçilmiş antijenler için Polymerase chain reaction • Endokrin çalışmaları(tiroid fonk.test. glukoz,kortizol) Tiroid hastalığı,hipoglisemi• Addison hast.• Vitamin araştırması(Vit B12 ve E,homocysteine• Metilmalonik asit, folat) Vitamin yetersizlik

sendromu

Page 34: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS un tanısında alternatif tanıları dışlamak için diğer kan testleri

• Anjiotensin konverting enzim. IgG, kalsiyum Nörosarkoidozis• Sedimantasyon hızı, C reaktif protein,• ANCA Vaskülit• Çok uzun zincirli yağ asitleri

Adrenolökodistrofi,admyelnörop• Mitokondrial DNA mutasyonları Mitokondrial

sitopati•

(Leber,Leigh,Kearns-Sayre, MELAS,MERRF

• Antinöronal Ak. Paraneoplastik send.

• Antiasetilkolin reseptör Ak. Miyasteni gravis• Periferik yayma Akantositozis• Genetik testler Genetik

hastalıklar

Page 35: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MR da MS i taklit eden hastalıklar

• MS Variyantları: Charcot ,Devic ,Schilder,Marburg,İsole sendromlar• Normal yaşlanma• Alzheimer Hastalığı• Migren• Subkortikal arteriosklerotik ansefalopati veya Binswanger hastalığı• Multipl Metastas• Vaskülit: Sjögren sendromu,poliarteritis nodoza,SLE,Behcet,Arterit• Sarkoidozis• Lökodistrofiler• Ensefalitler• KIDP• Funiküler myelosis(B12 yetersizliği)

Page 36: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MS tanısında Paraklinik Bulgular

• Pozitif MR nedir (Aşağıdaki kriterlerden 4 tanesinden 3 olmalıdır)

• 1 Gadolinum tutan lezyon veya Gadolinum tutan lezyon yoksa 9• hiperintens lezyon

• 1 veya daha fazla infratentorial lezyon

• 1 veya daha fazla juxtakortikal lezyon

• 3 veya daha fazla periventriküler lezyon, 1 kord lezyonu 1 beyin lezyonunun yerine geçer.

Page 37: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 38: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Multipl Sklerozda MR bulguları

• MR görüntüleme MS şüphesi altında olan hastaların tanısı için en değerli paraklinik araştırmadır.

• Hastalığın aktivitesini ve progresyonunu izlemede önemlidir.• Konvansiyonel T2 ağırlıklı ve kontrast madde Gadolinumlu MR ve

T1 ağırlıklı MR bulgularıyla hastalığın aktivitesini izlemek mümkündür.

• T1 ağırlıklı MR da hipointens lezyonlar miyelinin makromoleküler yapısının yıkılması sonucu gelişir.

• T1 ağırlıklı MR da kronik kara delikler axon kaybı, doku hasarı ve kalıcı nörolojik hasarın göstergesidir.

• Demiyelinizasyona ilaveten ödem, gliozis ve inflamasyon T2 ağırlıklı MR da sinyal artışına neden olur.

• Tüm bunlardan dolayı MS in tanısı için spesifik değil, ancak sensitivitesi yüksektir.

• MS tanısı almış hastaların %95 inde MRG bulguları anormaldir.

Page 39: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

MRG BULGULARI

• Fakat anormal MRG bulguları klinik bulgular olmadığı sürece tek başına MS tanısı koymak için yeterli değildir. Muhtemel MS li vakaların %70 inde, olası MS vakalarının %30 ila %70 inde anormaldir.

• Lezyonların ventriküllere çok yakın oluşu, 6 mm den büyük karakteristik oval oluşu ve Dawson parmağı şeklinde oluşu ve infratentorial lezyonların varlığı diğer karakteristik özelliklerdir.

• Lezyonlar T2 ağırlıklı görüntülemede artmış sinyal bulgusu verir. Lezyonlar özellikle lateral ventriküllerin çevresinde, beyin sapı beyaz cevherinde, serebellumda ve spinal korda yerleşiktir.

Page 40: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 41: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 42: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 43: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 44: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 45: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 46: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 47: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 48: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 49: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 50: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Figure 2. FLAIR sequence image of a sagittal section from the brain of a patient with MS. Multiple high-signal white lesions (arrows)radiate from the surface of the lateral ventricles.

Page 51: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Evok (Uyarılmış potansiyeller)-1

• MS li hastaların %80 inde görsel uyarılmış P100 potansiyellerin distal latansları uzamış olarak elde edilir.

• Bu hastaların çoğunda hiçbir visüel semptom yoktur.Aynı şekilde MS lu vakaların %70 inde beyin sapı uyarılmış potansiyellerin 5 dalgasında dalga kaybı veya distal latansların uzaması gibi MS lehinde pozitif bulgular verir.

Page 52: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Uyarılmış Potansiyeller-2

• Bu vakaların bir kısmında beyin sapı tutulumuna bağlı klinik bulgular gözlenmez. MS lu vakaların % 60 ında somatosensoryal evok potansiyeller pozitif bulgu verir. Transkranial magnetik stimülasyonla santral iletim zamanı ölçülebilir. MS lu hastalarda santral iletim zamanının uzamış olduğu tesbit edilir.

Page 53: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• Anormal EVOK potansiyellerin varlığı SSS nin heterojen tutulumuna ek objektif bulgular sağlar.

Page 54: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 55: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 56: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 57: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 58: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte
Page 59: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Anti MOG antikorları:• Klinik izole sendromlarda ve MS un klinik

seyrinin takibinde önemli bir biomarkırdır.• MS u destekler.

• Berger T,Rubner P,Schautzer F,et al.Antimyelin antibodies as a predictor of clinically definite

• Multıple sclerosis after a fırs demylinating event.N Eng J.Med 2003:349:139-145

Page 60: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

Antibodies to native myelin oligodendrocyte glycoprotein are serologic markers of early inflammation in multiple sclerosis.

Lalive PH, Menge T, Delarasse C, Della Gaspera B, Pham-Dinh D, Villoslada P, von Budingen HC, Genain CP.Department of Neurology, University of California, San Francisco, CA 94143, USA.

• MS lu hayvan modellerinde SSS otoimmündemiyelinizan hastalıklarında preklinik serolojik markır olarak erken dönemde tesbit edilmiştir

Page 61: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

İnflamatuar Mediatörler• İnterlökinler• İnterferonlar• TNFa• TGFB• IL-1• IL-6• Soluble Sitokin reseptörleri• IL-1R• Il-1R antagonisti• TNFR• IL2R

• Adhesion molekülleri• ICAM1• VCAM1• Lenfosit ve endoteliyal

selektinler

Page 62: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

İnflamatuar Mediatörler• İnflamatuar mediatörler ve sitokinler MS te hastalığın

aktivitesini gösterir.

• İnflamatuar mediatörler lezyon formasyonunda yer alır.• Anti-inflamatuar mediatörler ve IL-1 reseptör antagonisti

gibi sitokinler veya transforming büyüme faktörü-beta hastalık stabil olduğunda yüksektir.

• Bu süre içinde lokal interferon-gama da yüksektir

• TNF-alfa ve interlökin-6(IL-6) hastalığın relapslarında yükselir.

Page 63: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte

• RRMS te spesifik bir biomarkır olarak IgM anti-glycan(a1,4) Glc(a) antikorlar tesbit edildi.

• Bu biomarkır hastalığın tanı ve tedavi etkinliğinin gözlenmesinde, diğer nörolojik ve otoimmün hastalıklara göre RRMS formunda önemli derecede yüksek tesbit

• edilmiştir.

• Lolli F, Mulinacci B, Carotenuto A,Bonetti B,Sabatino G,Mazzanti B, et al.An N-glucosylated peptide detecting disease-specific autoantibodies, biomarkers of MS.Proc Natl.Acad Sci.USA,2005:102:10273-8

Page 64: Multipl Skleroz da Tanı Yöntemleri · Multipl Sklerozda genel tanı • MS un klinik tanısı laboratuar destekli olmalıdır. • Kan testleri alternatif tanıları veya birlikte