mungun hurungiin mayagtiig nuhuh zaavar

1.1 “Тахько” ХКомпанийн танилцуулга.

Тахько хувьцаат компани анх 1931 онд Оѐдлын артель нэртэйгээр

байгуулагдсан бөгөөд 1972 онд хоршоологчдын өмчөөс улсын өмчид

шилжиж,дотроо оѐдлын төв үйлдвэр,хүүхдийн хувцасны үйлдвэр,гэр ахуйн

эдлэлийн үйлдвэр гэсэн гурван үйлдвэрийг нэгтгэсэн оѐдлын үйлдвэрийн нэгдэл

болж,тухайн үеийн Хөнгөн ба хүнсний үйлдвэрийн Яамны харъяанд ажиллаж

байсан.

Улс орон зах зээлд шилжих эхний үед Оѐдлын үйлдвэрийн нэгдэл нь

Тахь пүүс, оѐдлын Хулан, Оюу, Номин үйлдвэрлэл гэсэн зохион байгуулалтын

хэлбэрээр богино хугацаанд ажилласан бөгөөд Монгол улсын Засгийн газрын

Өмч хувьчлалын комиссын 1992 оны 3 дугаар сарын 5-ны өдрийн 32 дугаар

тогтоолоор хувьчлагдах шийдвэр гарч,Тахько хувьцаат компани (100% хувийн

өмчид шилжсэн) байгуулагдсан үеэс одоог хүртэл тасралтгүй үйл ажиллагаа

явуулж байгаа болно.

Тус компани 1992 онд буюу хувьчлагдах үеийн эхлэлтийн балансаар

345,567.5 мянган төгрөгийн өөрийн хөрөнгөтэй,нэг бүр нь 100 төгрөгийн

нэрлэсэн үнэтэй 592,830 ширхэг энгийн хувьцаатай байсан бол 2010 оны

жилийн эцсийн байдлаар 1,399,224.4 мянган төгрөгийн өөрийн

хөрөнгөтэй,анхны үнээр тооцвол 1,140,547.6 мянган төгрөгийн үнэ бүхий үл

хөдлөх хөрөнгөтэй.

Тахько ХКомпани өмнө нь улсын үйлдвэр байхдаа оѐдлын

үйлдвэрлэлийн шугам, тоног төхөөрөмж шинэчлэхээр авсан банкны урт

хугацаатай 92,772.5 мянган төгрөг, 649,9 мянган ам.доллар,29,134.8 мянган

йений зээлтэйгээр хувьчлагдсан бөгөөд эдгээр бүх зээлийг хүүгийн хамт 1992-

1999 онуудад өөрийн орлогоор бүрэн төлж барагдуулсанаар өр төлбөргүй аж

ахуйн нэгж болсон.

Тус компани 1988 оноос Оросын Холбооны Улсын зарим компани

байгууллагын захиалгаар төрөл бүрийн оѐмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн

нийлүүлж эхэлснээр Монгол Улсад оѐмол бүтээгдэхүүний анхны экспортлогч

компани болсон юм.Улмаар 1993 оноос Америкийн Нэгдсэн Улсаас Монгол

Улсад олгосон худалдааны нэн тааламжтай нөхцлийн дагуу Америкт үйл

www.zaluu.comwww.zaluu.com

ажиллагаа явуулдаг ижил төрлийн кодмпани,худалдан авагч,захиалагч

импортлогч нартай хамтран ажиллаж,тэдний захиалгаар үйлдвэрлэсэн оѐмол

бүтээгдэхүүнийг 1993 оноос эхлэн Америкийн зах зээлд нийлүүлж жилд

дунджаар нэг сая ширхэг оѐмол бүтээгдэхүүн экспортолж байна.

Оѐмол бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх зорилгоор

Хонконг,Тайваний оѐдлын үйлдвэрлэл эрхэлдэг компаниудтай хамтран

хамтарсан хөрөнгө оруулалттай оѐдлын Айтекс, Татекс үйлдвэрүүдийг

байгуулан ажиллуулснаар жилд 2 сая гаруй оѐмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн

экспортод гаргаж байлаа.

Ийнхүү тус компани Монгол Улсын үндэсний оѐдлын үйлдвэрлэлийг

дангаараа амжилттай гүйцэтгэж байсан боловч АНУ-тай байгуулсан Засгийн

газар хоорондын худалдааны тааламжтай нөхцөл цуцлагдаж,оѐмол

бүтээгдэхүүний захиалгагүй болсон тул 2000 оноос эхлэн оѐдлын

үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг зогсоож, өөрийн байранд төрөл бүрийн ажлын

байр бий болгох,үл хөдлөх хөрөнгийн түрээсийн үйл ажиллагаа явуулснаар

Улаанбаатар хотын томоохон түрээслүүлэгч болж Мобиком корпорацийн

үйлчилгээ үзүүлэгч Тэди, М .клуб, боулинг, фитнес үйлчилгээний том төвийг

өөрийн байранд түрээсээр ажиллуулж байна.

Тахько ХК компани үүсэн байгуулагдсанаас хойш эрхэлж буй үйл

ажиллагаа, компанийн өмнө тавигдсан зорилтыг амжилттай хэрэгжүүлж,хувь

нийлүүлэгчдийн хурал,Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дотоод үйл ажиллагааг

хуулийн хүрээнд явуулж, компанийн хувьцаа эзэмшигчдэд нийтдээ 253,869,054

төгрөгийн ногдол ашиг хувиарлан олгоод байна.

Одоо тус компани нь худалдаа,хөрөнгө оруулалт,үл хөдлөх хөрөнгийн

түрээсийн зэрэг үйл ажиллагаа эрхэлдэг бөгөөд сүүлийн жилүүдэд хүлэмжийн

хийн томоохон төсөл дээр хөрөнгө оруулалт хийхээр ажиллаж эхлээд байна.Тус

компани нь одоогийн байдлаар захиргаа, техникийн үйлчилгээний гэсэн 2

албаны зохион байгуулалтын бүтэцтэй, 21 ажилтны бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж

байна.


1.2 Тахько ХК-ын удирдлага, бүтэц зохион байгуулалт

Үйлчилгээний чиглэл: Тахько ХК-ны хувьд 1999 оноос оѐдлын үйлдвэрийн

үйл ажиллагаагаа зогсоож түрээсийн үйлчилгээнд чиглэгдсэн.

ÍÁÁ-í ñóóðü :

Тахько ÕÊ íü íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëýý àêêóðýëü ñóóðèàð á¿ðòãýíý. ªºðººð

õýëáýë æèíõýíý õýðýãæèëòèéí çàð÷ìûí äàãóó àæèë ã¿éëãýýã õèéãäñýí ýñýõýýñ ¿ë

õàìààðàí õîëáîãäîõ òàéëàíò õóãàöààíä õ¿ëýýí çºâøººð÷ á¿ðòãýëä òóñãàíà.

ÍÁÁ-í ¿ç¿¿ëýëòèéí íýãæ:

Тахько ÕÊ íü íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëýý ÌÓ-í ¿íäýñíèé ìºíãºí òýìäýãò òºãðºã

ìºíãººð èëýðõèéëíý.

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí æèë:

Тахько ÕÊ-íèé õóâüä ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí æèëèéã êàëåíäèàðèéí æèëýýð

òîäîðõîéëíî. Ýíý íü 1ñàðûí 1-ýýñ ýõëýí 12 ñàðûí 31-ýýð äóóñãàâàð áîëíî.

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí èæ á¿ðäýë:

1. ¯ëäýãäýë áàëàíñ (ÑÒ-1)

2. Îðëîãî ¿ð ä¿íãèéí òàéëàí (ÑÒ-2)

3. ªì÷èéí ººð÷ëºëòèéí òàéëàí (ÑÒ-3)

4. Ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí (ÑÒ-4)

5. ÍÁÁ áîäëîãî áà нýìýëò òîäðóóëãà (ÑÒ-5)

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí áýëòãýõ:

ТУЗ-ийн дарга

Хувьцаа

эзэмшигчдийн

хурал

ТУЗ-ийн

гишүүд Гүйцэтгэх

захирал

Захиргааны

алба

Техник

үйлчилгээн

ий алба


Тахько ÕÊ íü êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãààíä àøèãëàãäàæ áàéãàà õºðºíãº, ºð

òºëáºð, îðëîãî, çàðäëûí õºäºëãººíèéã òóõàé á¿ðò íü á¿ðòãýæ æèëèéí ýõíýýñ

ºññºí ä¿íãýýð óëèðàë, õàãàñ æèë, æèë òóòàìä ñàíõ¿¿ãèéíòàéëàíãóóäûã áýëòãýí

ãàðãàíà.

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí õÿíàëò, øàëãàëò:

Тахько ÕÊ õàãàñ æèëèéí áîëîí æèëèéí ýöýñèéí òàéëàíã àóäèòûí áàéãóóëëàãààð

õÿíóóëàí áàòàëãààæóóëíà.

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí òóøààõ:

Тахько ÕÊ íü óëèðàëûí Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíã äàðàà óëèðàëûí ýõíèé ñàðûí 20-íû

äîòîð, æèëèéí ýöñèéí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíã äàðàà îíû 2 ñàðûí 10-íû äîòîð

õàðúÿà ñàíõ¿¿, òàòâàðûí áàéãóóëëàãóóä áóþó áóñàä õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäàä

òóøààíà.

Äàíñíû æàãñààëò:

Тахько ÕÊ íü ÌÓ-í ñàíõ¿¿ ýäèéí çàñãèéí ñàéäûí 2000.12.22 ºäðèéí 116 òîîò

òóøààëààð áàòëàãäñàí ÍÁÁ-í äàíñíû æàãñààëò, äàíñíû ¿ëãýð÷èëñýí çààâðûí

äàãóó åðºíõèé áîëîí çàäàðãàà äàíñóóäûã êîäëîí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿éë

àæèëëàãààíäàà ìºðäºíº.

ÍÁÁ-í àíõàí øàòíû á¿ðòãýëèéí ìàÿãò, çààâàð:

Тахько ÕÊ íü ÍÁÁ-í àíõàí øàòíû á¿ðòãýëèéí ìàÿãò, çààâðûã àøèãëàõäàà ñàíõ¿¿

ýäèéí çàñãèéí ñàéä, ¯íäýñíèé ñòàòèñêèéí ãàçðûí äàðãûí 2002 îíû 171/11 òîîò

òóøààëààð áàòëàãäñàí `ªì÷èéí á¿õ õýëáýðèéí àæ àõóé íýãæ áàéãóóëëàãàä

íèéòëýã õýðýãëýãäýõ àíõàí øàòíû á¿ðòãýëèéí ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð`-ã

¿íäýñëýíý.

ÍÁÁ-í ìàÿãò, àðãà÷ëàë:

Тахько ÕÊ ÍÁÁ-ä õºòëºãäºõ ìàÿãò, àðãà÷ëàëûã õºòëºõäºº ñàíõ¿¿ ýäèéí çàñãèéí

ñàéäûí 2002.07.04 ºäðèéí 191 òîîò òóøààëààð áàòëàãäñàí `ÀÀÍÁ-ä íèéòëýã

õýðýãëýãäýõ ÍÁÁ-í ìàÿãò, àðãà÷ëàë`-ûã ìºðäëºã áîëãîíî.

ÍÁÁ-í áàðèìò áè÷ãèéí õàäãàëàëò:

Тахько ÕÊ íü ÍÁÁ-í áàðèìò áè÷èã áîëîí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóäûã ÌÓ-í àðõèâûí

òóõàé õóóëèéí äàãóó õàäãàëíà.

1.3 ªì÷èéí á¿õ õýëáýðèéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä íèéòëýã

õýðýãëýãäýõ àíõàí øàòíû á¿ðòãýëèéí ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

Íýã. Åðºíõèé ç¿éë

Àíõàí øàòíû áàðèìò ãýæ àæèë ã¿éëãýý ãàðñíûã íîòîëæ áè÷ãýýð

á¿ðä¿¿ëñýí áîëîí áóñàä íîòîëãîîã õýëíý. Àíõàí øàòíû áàðèìò íü íÿãòëàí


áîäîõ á¿ðòãýë õºòëºõ, ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí, ìýäýýëëèéã ¿íýí, çºâ ãàðãàõ ¿íäýñëýë

áîëíî. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà äîòîîääîî ìºðäºõ áàðèìò, ìàÿãòûã ýíý

çààâàðò íèéö¿¿ëíý. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü àíõàí øàòíû ìàÿãòóóäûã

íýãäñýí æóðìààð óðüä÷èëàí äóãààðëàíà.

Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà, íÿãòëàí áîäîã÷ íü ¿éëäâýðëýë,

¿éë÷èëãýýíèé øàò äàìæëàãà, àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä ãàðñàí

õºðºíãº, ýõ ¿¿ñâýðèéí õºäëºë, ººð÷ëºëò á¿ðèéã àíõàí øàòíû áàðèìòàä áè÷èëò

õèéæ á¿ðä¿¿ëíý.

Àíõàí øàòíû áàðèìòàä ò¿¿íèéã ¿éëäñýí, çºâøººðñºí áóþó øàëãàñàí

àæèëòàí ãàðûí ¿ñýã çóðæ, òàìãà, òýìäýã äàðñíààð óã áàðèìò õ¿÷èí òºãºëäºð

áîëíî.

Àíõàí øàòíû áàðèìòûí á¿ðäýëò, ¿íýí çºâèéã ò¿¿íèéã ¿éëäñýí,

çºâøººðñºí, øàëãàæ õ¿ëýýí àâñàí àæèëòàí õàðèóöíà. Àíõàí øàòíû áàðèìòã¿é

àæèë ã¿éëãýýã á¿ðòãýë, òàéëàíä òóñãàõûã õîðèãëîíî.

Õî¸ð. Ìºíãºí õºðºíãèéí ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

1.Áýëýí ìºíãºíèé îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìò

ÍÕÌàÿãò ÌÕ-1,2

Áýëýí ìºíãºíèé ã¿éëãýý, ò¿¿íèé õàäãàëàëò õàìãààëàëò, á¿ðýí á¿òýí

áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð áýëýí ìºíãºíèé îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìòûã õºòºëíº.

Áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãûí øèéäâýðèéí äàãóó õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ áýëýí

ìºíãºíèé îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìòûã áè÷èæ íýã, õî¸ðäóãààð ãàðûí ¿ñýã

зурагдсаны дараа мөнгөний нярав зохих гүйлгээг хийнэ. “Áэлэн мөнгөний

îðëîãûí áаримт”-ààð áýëýí ìºíãèéã òîîëæ õ¿ëýýí àâ÷, çàðëàãûí áàðèìòûã

¿íäýñëýí áýëýí ìºíãèéã õ¿ëýýëãýæ ºãíº. Ýäãýýð áàðèìòóóäûã 2 õóâü ¿éëäýæ,

ìºíãº òóøààã÷ ýñâýë õ¿ëýýí àâàã÷ íàðò 1 õóâèéã ºã÷, õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ãèéí

хамт 1 хувийг нярав хадгалан “Áэлэн мөнгөний тайлан”-ä áè÷èëò õèéõ ¿íäýñëýë

áîëãîíî. Áýëýí ìºíãºíèé îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìòóóäûã äàãàëäàõ áàðèìò

áè÷ãèéí õàìò Áýëýí ìºíãºíèé òàéëàíãèéí 1 õóâüòàé õàâñàðãàí, õîëáîãäîõ

íÿãòëàí áîäîã÷èä òóøààíà. Áýëýí ìºíãºíèé íÿðàâ òàéëàíãèéí 1 õóâèéã ººðòºº

õàäãàëíà.

2.Áýëýí ìºíãº îëãîõûã õ¿ññýí ºðãºäºë


ÍÕÌàÿãò ÌÕ-3

Áýëýí ìºíãº àâàõ õ¿ì¿¿ñ áýëýí ìºíãº îëãîõûã õ¿ññýí ºðãºäëèéã àñóóëòûí

äàãóó 1 õóâü íºõºí áè÷èæ, ãàðûí ¿ñãýý çóðñíû äàðàà äàðãà, åðºíõèé íÿãòëàí

áîäîã÷îîð öîõóóëæ, ãàðûí ¿ñýã çóðóóëàí, áýëýí ìºíãºíèé çàðëàãûí áàðèìò

õàâñàðãàõààð õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷èä ºã÷, íÿðàâààñ ìºíãºº àâ÷, áàðèìòûí

1 õóâèéã íÿðàâò ¿ëäýýíý.

3.Áýëýí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí


Ìºíãºíèé íÿðàâ îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìòóóä, ìºíãº îëãîõûã õ¿ññýí

ºðãºäºë çýðãèéã ¿íäýñëýí áàðèìò òóñ á¿ðýýð ºäºð á¿ð áýëýí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé

òàéëàíã 2 õóâü ¿éëäýí, 1 õóâèéã õîëáîãäîõ áàðèìòóóäûí õàìò íÿãòëàí áîäîã÷èä

òóøààæ, ¿ëäýõ õóâèéã ººðòºº ¿ëäýýíý. Íÿãòëàí áîäîã÷ áýëýí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé

òàéëàíãèéí õóóäñûã íü õîñîîð èæèë äóãààðëàæ íÿðàâò ºãºõ áºãººä òýðõ¿¿

äóãààðûí òîî ñàíõ¿¿ãèéí æèëä òàñðàëòã¿é ìºðäºãäºæ áàéâàë çîõèíî.

4.Áýëýí ìºíãºíèé òîîëëîãûí áàòàëãàà


Ìºíãºí õºðºíãèéí íÿðàâ àæèë õ¿ëýýëöýõýä, òàéëàíò õóãàöàà /óëèðàë,

æèë/-íû ýöýñò áîëîí ãýíýòèéí òîîëëîãî õèéõýä áýëýí ìºíãºíèé ¿ëäýãäëèéã

äýâñãýðò áóþó âàëþòûí òºðºë á¿ðýýð òîîëæ, áýëýí ìºíãºíèé òîîëëîãûí

áàòàëãààã 2 õóâü ¿éëäýíý. Õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ íü òîîëëîãûí êîìèññîîñ

үйлдсэн “Áэлэн мөнгөний тооллогын баталгаа”-íû 1 õóâèéã ¿íäýñëýí ìºíãºí

õºðºíãèéí íÿðàâûí òîîöîîã áîäíî.

Ãóðàâ. Áàðàà ìàòåðèàëûí ¿íýò ç¿éëèéí ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

1. Áàðàà, ìàòåðèàë õ¿ëýýí àâàëòûí áàðèìò

ÍÕÌàÿãò ÁÌ-1

Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãààñ èðæ áàéãàà áàðàà, ìàòåðèàëûí ¿íý

á¿õèé ç¿éëñ, òîî õýìæýý, çýðýã äóãààðûí õóâüä äàãàëäàí èðñýí áàðèìòòàéãàà

òîõèðîõã¿é áàéõ, õàéðöàã, ñàâ, áàãëàà áîîäîë, ëîö, ëîìáî çàäàð÷ ãýìòñýí ¿åä

ýä õàðèóöàã÷ ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä ìýäýãäýæ áàéãóóëëàãààñ ìýðãýæëèéí

õ¿ì¿¿ñèéí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé êîìèññ òîìèëóóëæ "Áàðàà, ìàòåðèàë õ¿ëýýí àâàëòûí

áàðèìò"-ààð õ¿ëýýí àâíà. Êîìèññ "Áàðàà, ìàòåðèàë õ¿ëýýí àâàëòûí áàðèìò"-ûã

àñóóëòûí äàãóó 2 õóâü íºõºí áè÷èæ 1 õóâèéã äàãàëäàí èðñýí áàðèìòûí õàìò ýä

õàðèóöàã÷èä, ¿ëäýõ õóâèéã òýýâýðëýã÷èä ºãíº.


Ýä õàðèóöàã÷ "Áàðàà, ìàòåðèàë õ¿ëýýí àâàëòûí áàðèìò"-ààð àãóóëàõûí

á¿ðòãýëèéã õºòºëæ òàéëàíãèéí õàìò òàéëàíò õóãàöààíä ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä

èð¿¿ëíý. Õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ õóðààíãóé äàíñàíä áè÷èëò õèéæ áàðèìòûã

õàäãàëíà.

2. Îðëîãûí áàðèìò


Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãààñ èðñýí áîëîí ººðèéí ¿éëäâýðèéí öåõ,

òàñàã, òóñëàõ àæ àõóéãààñ áîëîâñðóóëñàí ç¿éë, ¿éëäâýðò òàâüæ îëãîñîí òºðºë

á¿ðèéí ìàòåðèàëûí çàðöóóëàãäààã¿é ¿ëäýãäýë, ¿éëäâýðëýëèéí ãîëîãäëîîñ

ãàðñàí ººäºñ õàÿãäàë, ¿íäñýí õºðºíãèéí óñòãàëòààñ àøèãëàñàí ìàòåðèàë, ¿íý

á¿õèé ç¿éëèéã îðëîãî áîëãîõîä ýä õàðèóöàã÷ íàð äàãàëäàí èðñýí áè÷èã

áàðèìòûã ¿íäýñëýí îðëîãûí áàðèìòûã 2 õóâü áè÷èæ, 1 õóâèéã ººðòºº àâ÷

àãóóëàõûí á¿ðòãýëä áè÷èëò õèéñíèé äàðàà òàéëàíãèéí õóãàöààíä ñàíõ¿¿ãèéí

àëáàíä, ¿ëäýõ õóâèéã òýýâýðëýã÷ áîëîí ìàòåðèàëûã òóøààã÷èä ºãíº.

3. Çàðëàãûí áàðèìò


Áàðàà, ìàòåðèàëûí ¿íýò ç¿éëñèéã õóäàëäàí àâàã÷ áàéãóóëëàãàä à÷óóëàõ, íýã

àãóóëàõ, ýä õàðèóöàã÷, íÿðàâààñ íºãººä øèëæ¿¿ëýõ, ººðèéí õýðýãöýýíýýñ èë¿¿

áóþó õýðýãöýýíä òîõèðîõã¿é ç¿éëèéã õóäàëäàí áîðëóóëàõ, íýãæèéí îðö íîðì

òîãòîîãäîîã¿é ìàòåðèàë ¿íýò ç¿éëèéã ¿éëäâýðò òàâüæ îëãîõ, çîõèõ øèéäâýðèéí

äàãóó ººð ãàçàð øèëæ¿¿ëýõýä çàðëàãûí áàðèìòûã ýä õàðèóöàã÷ çºâøººðºë

øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí 2 õóâü áè÷èæ, 1 õóâèéã ººðòºº àâ÷ òàéëàíãèéí õóãàöààíä

ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä, ¿ëäýõ õóâèéã õ¿ëýýí àâàã÷èä "Ìàòåðèàë ¿íý á¿õèé ç¿éëèéã

ãàðãàõ çºâøººðºë"-èéí õàìò îëãîíî.

4. Áàðàà ìàòåðèàëûã ãàðãàõ çºâøººðºë


Áàðàà ìàòåðèàëûí õºäºëãººíèéã ýìõ öýãöòýé áàéëãàõ, ºì÷ õºðºíãèéí

õàäãàëàëò õàìãààëàëòûã ñàéæðóóëæ, á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð

çºâøººðëèéí õóóäñûã àæ àõóéí ýðõëýã÷, íÿðàâ íàð 1 õóâü áè÷èæ ¿íý á¿õèé

ç¿éëèéã õ¿ëýýí àâàã÷èä îëãîíî. "Áàðàà ìàòåðèàëûã ãàðãàõ çºâøººðºë"-èéã

õàðóóë, ìàíààíû õ¿ì¿¿ñ à÷ñàí ç¿éëòýé òóëãàí øàëãàæ õóðààí àâ÷ äàðààãèéí

àæëûí ºäºðò ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä õ¿ëýýëãýí ºãíº. Çºâøººðºë íü ñàíõ¿¿ãýýñ

òóñãàé íîìåðëîã÷îîð äóãààðëàãäñàí áàéíà.


5. Àãóóëàõûí á¿ðòãýë


Áàðàà, ìàòåðèàëûí õºäºëãººí, ¿ëäýãäëèéí òîî õýìæýýã òóõàé á¿ðä ìýäýõ,

ò¿¿íèé á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð àãóóëàõûí á¿ðòãýëèéã ýä

õàðèóöàã÷ ìàòåðèàëûí íýð òºðºë, çýðýã, äóãààð á¿ð äýýð íýýæ õºòºëíº.

Àãóóëàõûí á¿ðòãýëèéã äýâòýð ìàÿãòààð õºòºëíº. Ò¿¿íèé õóóäàñ íýã á¿ðèéã

äóãààðëàí, õóóäàñíû òîîã òàâüæ õàðèóöàã÷ íÿãòëàí áîäîã÷ íü ýä õàðèóöàã÷èä

æèëèéí ýõýíä õ¿ëýýëãýí ºãíº.

Ìàòåðèàë, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéí õºäºëãººíèéã ýä õàðèóöàã÷èä "Áàðàà,

ìàòåðèàëûí ¿íý á¿õèé ç¿éëèéí îðëîãî, çàðëàãûí áàðèìò"-èéã ¿íäýñëýí

àãóóëàõûí á¿ðòãýëèéã áèåò íýãæýýð õºòºëæ ºäºð òóòìûí ¿ëäýãäëèéã

òîäîðõîéëîõûí õàìò òàéëàíò õóãàöààíä õàðèóöàã÷ íÿãòëàí áîäîã÷îîð òàéëàíãàà

õÿíóóëæ ¿ëäýãäëèéã áàòëóóëàí ãàðûí ¿ñýã çóðóóëíà. Àãóóëàõûí á¿ðòãýëèéí

õóóäàñ á¿ðèéã äóãààðëàæ, ýöñèéí õóóäñàíä íÿãòëàí áîäîã÷ íèéò äóãààðûí òîîã

òàâüæ, ñàíõ¿¿ãèéí òýìäýã äàðíà.

6. Øààðäàõ õóóäàñ


Ìàòåðèàëûí ¿íý á¿õèé ç¿éëñèéã áàéãóóëëàãûí ¿éëäâýðëýë, äîòîîä

õýðýãöýýíä çàðöóóëàõ øààðäëàãà ãàðñàí ¿åä óã ç¿éëèéã àâ÷ çàðöóóëàõ õ¿í

"Øààðäàõ õóóäàñ"-ûã 1 õóâü ¿éëäýæ çºâøººðºë àâíà. Ýä õàðèóöàã÷ øààðäàõ

õóóäñûã ¿íäýñëýí ìàòåðèàë, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéã òàâüæ îëãîñíû äàðàà àãóóëàõûí

á¿ðòãýëä áè÷èëò õèéæ, òàéëàíò õóãàöààíä íÿãòëàí áîäîã÷èä õ¿ðã¿¿ëíý.

7.Òîîöîî áîäñîí áàðèìò


Ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûã æèëèéí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí ãàðãàõûí ºìíº, ýä

õºðºíãèéí õàðèóöàã÷ áîëîí ýä õºðºíãèéí òîîöîîòîé õîëáîîòîé àæèëòàí

ñîëèãäîõ ¿åä, ýä õºðºíãº äóòàãäñàí, ýä õºðºíãèéã õóóëü áóñààð çàðöóóëñàí áàéæ

áîëçîøã¿é ãýæ ¿çñýí ¿åä, áàéãàëèéí ãàìøèã, ãàë ò¿éìýð çýðýã ãýíýòèéí àþóëûí

äàðàà, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã ººð÷ëºí áàéãóóëñàí, òàòàí áóóëãàñàí,

äàìïóóðñàí ãýæ çàðëàñàí çýðýã òîõèîëäîëä õèéíý.

Òîîëëîãûí äàðàà ýä õàðèóöàã÷ íàðûí òîîöîîã áîäîæ èë¿¿äëèéã îðëîãî

áîëãîõ áà äóòàãäëûã òºë¿¿ëýõ, ýñâýë çàðëàãà áîëãîæ øèéäâýðëýíý.


Ýä õàðèóöàã÷èéí òîîöîî áîäñîí áàðèìòûã õîëáîãäîõ íÿãòëàí áîäîã÷ 2 õóâü

íºõºí áè÷èæ òîîëëîãûí êîìèññûí ãèø¿¿ä ãàðûí ¿ñýã çóðæ áàòàëãààæóóëíà.

Áàðèìòûí íýã õóâü íÿãòëàí áîäîã÷èä, ¿ëäýõ õóâü ýä õàðèóöàã÷èä õàäãàëàãäàíà.

8.Ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûí á¿ðòãýë


Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí á¿ðòãýëèéí áîäëîãûí áàðèìò áè÷èãò çààñíû

äàãóó òîîëëîãûã ÿâóóëíà. Òîîëëîãûí êîìèññ ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûã òîãòîîñîí

õóãàöààíä çààâðûí äàãóó ¿íýí çºâ, ÷àíàðòàé ÿâóóëæ òîîëëîãûí ÿâö ¿ð ä¿íã

êîìèññûí õóðëààð õýëýëöýæ, òîîëëîãûí á¿ðòãýëèéã 2 õóâü ¿éëäýæ áàéãóóëëàãûí

óäèðäëàãàä òàíèëöóóëàí áàòëóóëæ, ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä õ¿ðã¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

Ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûí á¿ðòãýëä áàéãóóëëàãûí íýð, ýä õºðºíãèéí íýð

òºðºë, õààíà àøèãëàãäàæ áàéãàà, õºðºíãèéí ÷àíàð áàéäàë çýðãèéã òýìäýãëýõèéí

õàìò òîîëëîãûí á¿ðòãýëèéí õóóäàñ á¿ðèéí àðä òîîëëîãûí êîìèññûí äàðãà,

ãèø¿¿ä, ýä õàðèóöàã÷ ãàðûí ¿ñýã çóðíà.

7. Áàðàà ìàòåðèàëûí òàéëàí


Áàðàà ìàòåðèàëûí òàéëàíã àãóóëàõûí íÿðàâ, ýä õàðèóöàã÷ íü àæ àõóéí

íýãæ, áàéãóóëàãûí á¿ðòãýëèéí áîäëîãûí áàðèìò áè÷èãò çààñàí õóãàöààíä

àãóóëàõûí á¿ðòãýëä ¿íäýñëýí ìàòåðèàëûí íýð òºðºë òóñ á¿ðèéí òîî õýìæýýãýýð

íýãòãýí ãàðãàíà. Áàðàà ìàòåðèàëûí òàéëàíã íÿðàâ, ýä õàðèóöàã÷ íàð äýýð

õºòëºãäºæ áóé àãóóëàõûí á¿ðòãýëòýé òóëãàí øàëãàæ õ¿ëýýæ àâíà.

8. Àæèë÷èí, àëáàí õààã÷äûí õýðýãëýæ áàéãàà ýä õºðºíãèéí

àøèãëàëòûí á¿ðòãýë


Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí àæèë÷èí, àëáàí õààã÷äûí àëáàí õýðýãöýýíä

ýçýìøèæ áàéãàà ýä õºðºíãèéã íýð òºðëººð àíãèëàí á¿ðòãýæ, óã á¿ðòãýëèéã

òîîëëîãûí êîìèññ 3 õóâü ¿éëäýæ, 1 ä¿ãýýð õóâèéã ñàíõ¿¿ãèéí àëáàíä, 2 äóãààð

õóâèéã àæ àõóéí ýðõëýã÷ (íÿðàâ)-ä, ¿ëäýõ õóâèéã ýä õàðèóöàã÷èä ºãíº.

Àæèë÷èí, àëáàí õààã÷äûí õýðýãöýýíä àøèãëàãäàæ áàéãàà ýä õºðºíãèéí áýëýí

áàéãàà ¿ëäýãäëèéã òîîëëîãûí êîìèññ ¿çýæ áèå÷ëýí òîîëîîä òîîëëîãî ÿâóóëñàí

õóãàöààã òîäîðõîé çààí òîîëëîãûí á¿ðòãýëä ãàðûí ¿ñýã çóðíà.


Äºðºâ. Õºäºëìºð öàëèí õºëñíèé ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

1. Àæëûí öàã àøèãëàëòûí á¿ðòãýë

ÍÕÌàÿãò ÖÕ-1

Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí àæèë÷èí àëáàí õààã÷äûí àæëûí öàã

àøèãëàëòàíä áàéíãûí õÿíàëò òàâèõ, ¿éëäâýðëýëä çàðöóóëñàí õºäºëìºð, öàëèí

õºëñíèé õýìæýýã çºâ òîäîðõîéëîõ, õºäºëìºðèéí ñàõèëãà áàò, àæëûí öàã

àøèãëàëòûã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð àæëûí öàã àøèãëàëòûí á¿ðòãýëèéã õºòºëíº.

Àæëûí öàã àøèãëàëòûí á¿ðòãýëèéã ñàðûí ýõýíä õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷

àæèë÷èí, àëáàí õààã÷ íýã á¿ðèéí íýðýýð íýýæ, öàã á¿ðòãýã÷èä õ¿ëýýëãýí ºãíº.

¯éëäâýðèéí ãàçðóóäàä öåõ, òàñàã, ýýëæ, õýñãèéí äàðãà, ìàñòåð, òîî á¿ðòãýã÷

çýðýã õ¿ì¿¿ñ á¿ðòãýíý. Àæëûí öàã á¿ðòãýã÷èä ñàðä (ñàðûí ýõíèé, ýöñèéí öàëèí

áîäîõ ¿åä) 2 óäàà õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷îîð àæëûí öàãèéí á¿ðòãýëèéã

øàëãóóëíà. Àæëûí öàãèéã á¿ðòãýõäýý õ¿í íýã á¿ðèéí ºãëºº, ºäºð àæèëäàà èðñýí

öàãèéã 1, 3 ìºðºíä, ºäºð, îðîé òàðñíûã 2, 4 ä¿ãýýð ìºðºíä òóõàéí ºäðèéí íèéò

àæèëëàñàí öàãèéã 5 äóãààð ìºðºíä, èë¿¿ àæèëëàñàí öàãèéã àæèëëàñàí öàãò

îðóóëàõã¿éãýýð çîõèõ øèôðýýð àæèëëàñàí öàãèéí àðä 5 äóãààð ìºðºíä òóñ òóñ

á¿ðòãýíý.

Ñàðûí ýöýñò àæèëëààã¿é öàãààñ øàëòãààíòàéã íü çîõèõ øèôðýýð 11 ä¿ãýýð

áàãàíàä íºõºæ áè÷íý.

Öàã àøèãëàëòûã õàâñðàëò 1 –ä çààãäñàí òîîí áîëîí ¿ñãèéí øèôðýýð öàãèéí

á¿ðòãýëä òýìäýãëýëýý õèéæ á¿ðòãýæ áîëíî. Öàã á¿ðòãýã÷èä ñàðûí ýöýñò õ¿í íýã

á¿ðèéí öàã àøèãëàëòûí òîîöîîã ãàðãàæ íÿãòëàí áîäîã÷èä èð¿¿ëíý.

2. Àæëûí öàãèéí òîîöîî


Ñàðûí ýöýñò öàã á¿ðòãýã÷ àæëûí öàãèéí òîîöîîã õ¿í íýã á¿ðýýð áîëîí, öåõ,

òàñàã, ýýëæ, õýñãèéí õýìæýýíä ãàðãàæ õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷îîð øàëãóóëæ

õ¿ëýýëãýí ºãíº. Àæëûí öàãèéí òîîöîîã ¿íäýñëýí öàëèí õºëñíèé òîîöîîã õèéõ

òóë öàã á¿ðòãýã÷èä òîîã öýâýð íÿìáàé, çàñâàðã¿éãýýð íºõºí áè÷ñýí áàéõ

øààðäëàãàòàé.

Õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ àæëûí öàãèéí òîîöîîã àæëûí öàã àøèãëàëòûí

á¿ðòãýëòýé õ¿í íýã á¿ðýýð òóëãàí øàëãàæ õ¿ëýýí àâñàíû ýöýñò, äàðààãèéí

øàòíû öàã àøèãëàëòûí á¿ðòãýëèéã îëãîíî.

3. Àæëûí äààëãàâàð


ÍÕÌàÿãò ÖÕ-3à,3á

Õèéñíýýð áîëîí öàãààð öàëèíæäàã õ¿ì¿¿ñèéí ã¿éöýòãýñýí àæëûã

òîäîðõîéëæ, öàëèí õºëñèéã òîîöîîëîõûí òóëä àæëûí äààëãàâðûã õýðýãëýíý.

Àæëûí äààëãàâðûã àæèë ýõëýõèéí ºìíº öåõ, òàñàã, ýýëæ, õýñãèéí äàðãà, ìàñòåð,

òîî á¿ðòãýã÷ íàð àæèë÷èí íýã á¿ðýýð áóþó õýñýã, òàñãààð íýã õóâü áè÷èæ

òºâëºðñºí æóðìààð îëãîíî. Àæèë÷èä àæèë ýõëýõèéí ºìíº àæëûí äààëãàâàðò

áè÷èãäñýí àæèëòàé òàíèëöàæ, òîäðóóëàõ ç¿éëèéã ëàâëàæ àæèëäàà îðíî.

Òóõàéí àæëûã äóóñòàë àæëûí äààëãàâðûã àæèë÷èä ººðòºº õàäãàëæ àæèë

äóóññàíû ýöýñò ýä øàëãàã÷ààð íºõºí áè÷èëò õèéëãýæ, àæëûí ã¿éöýòãýëèéã

õ¿ëýýí àâàõàä ìàñòåðò ºãíº. Àæèë÷èí íýã á¿ðýýð áè÷èõ àæëûí äààëãàâðûã ÖÕ–

3à ìàÿãòààð, õýñýã òàñãààð ã¿éöýòãýõ àæëûí äààëãàâðûã ÖÕ–3á ìàÿãòààð á¿ðòãýõ

áºãººä àæèë÷èí íýã á¿ðèéí çýðýã, öàëèíã õóâààðèëàõ êîýôôèöèåíò, öàëèíã

îëãîõ õýëáýðèéã õ¿í á¿ðýýð íºõñºí áàéõ øààðäëàãàòàé.

4. Öàëèíãèéí òîîöîîíû êàðò


Öàëèíãèéí òîîöîîíû êàðòûã àæëûí öàãèéí òîîöîî, àæëûí äààëãàâðûã

¿íäýñëýí, öàëèí õºëñ õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ ñàðä íýã óäàà íºõºí áè÷èæ

äàðãà, åðºíõèé íÿãòëàí áîäîã÷îîð áàòëóóëæ òàìãà òýìäýã äàðñàí áàéíà.

Öàëèíãèéí òîîöîîíû êàðòûã àæèë÷èí, àëáàí õààã÷èä íýã á¿ðèéí ¿íäñýí

íýìýãäýë öàëèí, ñóóòãàëóóäûã çºâ òîîöîîëîõîä çîðèóëàí õýðýãëýíý.

Öàëèíãèéí òîîöîîíû êàðòààð àæèëëàãñàäûí öàëèíã îëãîæ áîëíî.

5. Öàëèí îëãîõ õ¿ñíýãò

ÍÕÌàÿãò ÖÕ-5à, 5á

Öàëèí îëãîõ õ¿ñíýãòèéã õýðýãëýñíýýð àæèë÷èí àëáàí õààã÷ íýã á¿ðèéí

öàëèíãèéí îëãîëòîíä áàéíãûí õÿíàëò òàâèõ çîðèëãîòîé þì. Öàëèí îëãîõ

õ¿ñíýãòèéã, õàðèöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ öàëèíãèéí òîîöîîíû áè÷èëòèéã ¿íäýñëýí

ÖÕ–5á ìàÿãòààð õèéæ, äàðãà, åðºíõèé íÿãòëàí áîäîã÷îîð áàòëóóëàí, ìºíãºí

çàðëàãûí áàðèìò áè÷èæ õàâñàðãàæ ìºíãºíèé íÿðàâò õ¿ëýýëãýí ºãíº.

Ìºíãºíèé íÿðàâ õ¿í íýã á¿ðò öàëèíã îëãîæ ãàðûí ¿ñýã çóðóóëæ äóóññàíû

ýöýñò áýëýí ìºíãºíèé òàéëàíä áè÷èëò õèéæ, íÿãòëàí áîäîã÷èä õóãàöààíä íü

èð¿¿ëíý.


Àæèë÷èí àëáàí õààã÷äàä îëãîñîí ñàðûí ýõíèé óðüä÷èëãàà öàëèí, õºëñèéã

ÖÕ-5à ìàÿãòààð îëãîæ, öàëèí, õºëñíèé ñàðûí ýöñèéí òîîöîîã öàëèíãèéí

òîîöîîíû êàðò ÖÕ-4 ìàÿãòààð õèéíý.

Òàâ. ¯íäñýí õºðºíãèéí ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

1. ¯íäñýí õºðºíãº õ¿ëýýí àâàõ, øèëæ¿¿ëýõ áàðèìò

ÍÕÌàÿãò ¯Õ-1

Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ¿íäñýí õºðºíãèéã øèíýýð õ¿ëýýí àâàõ áóþó

çîõèõ øèéäâýðýýð øèëæ¿¿ëýõýä áàéãóóëëàãûí äàðãà, çàõèðëûí òóøààë áîëîí

õîëáîãäîõ øèéäâýðýýð òîìèëîãäñîí êîìèññ õºðºíãèéí íýð òºðºë á¿ð äýýð

õ¿ëýýí àâàõàä íýã õóâü, øèëæ¿¿ëýõýä 2 õóâü íºõºæ áè÷íý.

¯íäñýí õºðºíãèéã øèíýýð õ¿ëýýí àâàõàä òîìèëîãäñîí êîìèññ äàãàëäàí

èðñýí áàðèìò áè÷ãèéã ¿íäýñëýí ¯Õ-1 ìàÿãòûã àñóóëòûí äàãóó íºõºí áè÷èæ, àæ

àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí äàðãà, çàõèðëààð áàòëóóëàí, äàãàëäàõ áàðèìòûã

õàâñàðãàí àæëûí 3 õîíîãèéí äîòîð íÿãòëàí áîäîã÷èä èð¿¿ëíý.

¯íäñýí õºðºíãº õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷, áàðèìò, äàãàëäàí èðñýí áè÷èã

áàðèìòûã òóëãàí øàëãàñíû ýöýñò ¿íäñýí õºðºíãèéí äàíñàíä áè÷èëò õèéæ,

ÍÕÌàÿãò ÁÌ-10-èéã àñóóëòûí äàãóó íºõºí õºòºëíº.

¯Õ-1 áàðèìò íü îðëîãî áîëãîõ, øèëæ¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí ¿íäñýí áàðèìò

áîëæ ñàíõ¿¿ãèéí áàðèìòàíä õàäãàëàãäàíà.

2. ¯íäñýí õºðºíãèéí ºðãºòãºë, ñàéæðóóëàëò, èõ çàñâàðûã õ¿ëýýí àâàõ

áàðèìò


¯íäñýí õºðºíãèéí ºðãºòãºë, ñàéæðóóëàëò, èõ çàñâàð õèéñýí çýðýãò ãàð÷

áàéãàà çàðäëûí õýìæýýã òóõàé á¿ðä íü ¿íýí çºâ òîäîðõîéëîõ, çàñâàðûí àæëûí

÷àíàðò ¿íýëýëò ºãºõ çîðèëãîîð àæèë ã¿éöýòãýã÷èéí òºëººëºã÷èéã áàéëöóóëàí

åðºíõèé (àõëàõ), íÿãòëàí áîäîã÷ áàðèìòûã 2 õóâü ¿éëäýæ, áàéãóóëëàãûí äàðãà,

çàõèðàë áîëîí õîëáîãäîõ ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòíààð áàòëóóëæ, íýãä¿ãýýð

õóâèéã ººðòºº àâ÷, ¿ëäýõ õóâèéã çàñâàðûí àæèë ã¿éöýòãýã÷èä ºãíº.

¯íäñýí õºðºíãº õàðèóöñàí íÿãòëàí áîäîã÷ ¯Õ-2 áàðèìòûã ¿íäýñëýí

äàíñíû áè÷èëòèéã õèéæ, ÍÕÌàÿãò ÁÌ-10-ûí õîëáîãäîõ ¿ç¿¿ëýë¿¿äèéã íºõºí

õºòºëíº. Ñàíõ¿¿ãèéí áàðèìò áîëãîí õàäãàëíà.


3. ¯íäñýí õºðºíãº àøèãëàëòààñ õàñàõ áàðèìò


Òºðºë á¿ðèéí ¿íäñýí õºðºíãèéã àøèãëàëòààñ õàñàõ øàëòãààíûã òîãòîîõ

çîðèëãîîð ¿íäñýí õºðºíãèéí íýð òºðºë òóñ á¿ð äýýð ¯Õ-3 áàðèìòûã òîìèëîãäñîí

êîìèññ 2 õóâü áè÷èæ, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí äàðãà, çàõèðëààð

áàòëóóëñàíû ýöýñò íýãä¿ãýýð õóâèéã íÿãòëàí áîäîã÷èä, õî¸ðäóãààð õóâèéã

ìàòåðèàë õ¿ëýýí àâàã÷èä èð¿¿ëíý.

Õàðèóöñàí íÿòëàí áîäîã÷ ¯Õ-3 áàðèìòûã ¿íäýñëýí äàíñàíä áè÷èëò õèéæ

ÍÕÌàÿãò ÁÌ-10-èéã àñóóëòûí äàãóó íºõºí õºòºëæ áàðèìòûã õàäãàëíà.

4. ¯íäñýí õºðºíãèéã äîòîîäîä øèëæ¿¿ëýõ äàãàëäàõ õóóäàñ


Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí äîòîîäîä íýã öåõ, òàñàã, õýñýã, áðèãàä

õýëòñýýñ íºãºº öåõ, òàñàã, õýñýã, áðèãàä õýëòýñò ¿íäñýí õºðºíãèéã øèëæ¿¿ëýõ

àãóóëàõ, ñêëàäààñ àøèãëàëòàíä ºãºõºä çîõèõ øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí öåõ, òàñàã,

áðèãàäûí äàðãà, ìàñòåð, àãóóëàõûí íÿðàâ íàð 2 õóâü áè÷èæ, íýãä¿ãýýð õóâèéã

íÿãòëàí áîäîã÷èä, ¿ëäýõ õóâèéã õºðºíãº õ¿ëýýí àâàã÷èä èð¿¿ëíý. Õàðèóöñàí

íÿãòëàí áîäîã÷ äàãàëäàõ õóóäñûã õ¿ëýýí àâ÷, ÍÕÌàÿãò ÁÌ-10-ä áè÷èëò õèéæ

áàðèìòàíä õàâñàðãàí õàäãàëíà.

Çóðãàà. Òîîöîîíû ìàÿãòûã íºõºõ çààâàð

1. Íýõýìæëýõ

ÍÕÌàÿãò ÒÌ-1

Íýõýìæëýõ íü à÷óóëñàí áàðàà, ¿ç¿¿ëñýí ¿éë÷èëãýýíèé õºëñèéã íýõýìæëýõ

¿íäñýí áàðèìò áîëîõ áºãººä á¿õ òºðëèéí òîîöîîíû äàíñäûã õºòëºõ àíõàí

øàòíû áàðèìò áîëíî. Íýõýìæëýõèéã òîîí äýñ äàðààëëààð äóãààðëàíà. ÍªÀÒ

ãýñýí ìºðºíä íèéë¿¿ëñýí áàðàà, ¿ç¿¿ëñýí àæèë ¿éë÷èëãýýíä íîãäîõ Íýìýãäñýí

ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûã áè÷íý. Õýñãèéí ä¿íã òóõàéí ¿åä ìºðäºæ áóé ÍªÀÒ-èéí

õóâèàð ¿ðæ¿¿ëæ ÍªÀÒ-èéí ä¿íã òîîöîîëíî. Íýõýìæëýã÷ áàéãóóëëàãûí äàðãà,

íÿãòëàí áîäîã÷ ãàðûí ¿ñýã çóðæ, òàìãà äàðíà.

2. Ìºíãºí óðüä÷èëãààíû òàéëàí



Ìºíãºí óðüä÷èëãààíû òàéëàí íü ãàäààä, äîòîîä àëáàí òîìèëîëò,

õàíãàìæèéí óðüä÷èëãàà ãýõ ìýò á¿õ òºðëèéí ìºíãºí óðüä÷èëãààíû ã¿éöýòãýëèéã

òàéëàãíàõ ¿íäñýí áàðèìò þì. Óðüä÷èëãàà àâàã÷ûí ãàðãàñàí ã¿éöýòãýë áà

îëãîñîí óðüä÷èëãàà, õîëáîãäîõ àíõàí øàòíû áàðèìòòàé õàðüöóóëàí íÿãòëàí

áîäîã÷ óðüä÷èëãàà òàéëàíã õÿíàõ áà èë¿¿/äóòóó çàðöóóëàëòûã óðüä÷èëãààíû

çîðèóëàëò òóñ á¿ðýýð ãàðãàíà. Õÿíàñàí ä¿í ãýñýí áàãàíàä íÿãòëàí áîäîã÷

áàðèìòààð íîòëîãäîæ, òîîöñîí ä¿íã áè÷èõ áà èë¿¿ ýñâýë äóòóó çàðöóóëàëòûã

óðüä÷èëãààíû çîðèóëàëò á¿ðýýð õîëáîãäîõ ìºðºíä áè÷íý.

¯ëäýãäýë áóþó èë¿¿ çàðöóóëñàí ä¿íãèéí òàëààð ìºíãºí îðëîãî çàðëàãûí

õýää¿ãýýð áàðèìòààð îðëîãî ýñâýë çàðäàë áîëãîñîí øèéäâýðèéã òýìäýãëýíý.

Ýíý òýìäýãëýëèéã õÿíàñàí íÿãòëàí áîäîã÷ ¿éëäýíý.

3. Òîîöîîíû ¿ëäýãäëèéí áàòàëãàà


Õàðèëöàã÷ òàëóóäûí õîîðîíä ãàðñàí àæèë ã¿éëãýýã òîäðóóëàí òàéëàíò

¿åèéí ýöýñ äýõ õîîðîíäûí òîîöîîíû ¿ëäýãäëèéã áàòàëãààæóóëàõäàà óëèðàë,

æèëèéí ýöýñò õàðèëöàã÷ òàëóóä òîîöîîíû ¿ëäýãäëèéí áàòàëãààã ¿éëäýíý.

Øààðäëàãàòàé áîë ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí äóíäóóð õèéæ áîëíî. Òîîöîîíû

¿ëäýãäëèéí áàòàëãààã òîîöîî ¿¿ññýí äàíñ òóñ á¿ðýýð õºòëºíº. 2 áàéãóóëëàãûí

òîîöîîíû áàðèìòûã òîîöîîíû ¿ëäýãäëèéí áàòàëãààíû õàâñðàëòàä íýãòãýæ

ãàðãàíà.

4. Æîëîî÷èéí òîîöîîíû õóóäàñ


Òóõàéí áàéãóóëëàãûí õºíãºí òýðýã íü ÿìàð àëáàí òóøààëòíû õýðýãöýýíä

¿éë÷èëñýí òàëààðõè ã¿éöýòãýëèéã ãàðãàõäàà æîëîî÷èéí òîîöîîíû õóóäàñûã

õýðýãëýíý. Õºíãºí òýðýã õýðýãëýñýí àëáàí òóøààëòàí õýäýí êì ÿâñíàà õÿíààä

ãàðûí ¿ñýã çóðíà. Òîîöîîã íÿãòëàí áîäîã÷ õèéæ, íèéò ä¿íãýýð ò¿ëø, øàòàõóóíû

õýìíýëò, õýòðýëòèéã ãàðãàíà.


Åðºíõèé æóðíàë

Îãíîî Àæèë ã¿éëãýýíèé óòãà Êîä Äàíñíû íýð

Õàðèëöàõ äàíñ

Ëàâëàãàà Äåáåò Êðåäèò

01.12.2009 Êîìïüþòåð õóäàëäàæ àâñàí 4S622/02

Êîìïüþòåð 1500000

1500000

ÒÄ-1

Ìºíãº ÁÌÎ-1

01.12.2009 Áичиг хэрэгт олгосон 4.1

Áè÷èã õýðãèéí çàðäàë

47,717

ØÕ-1

ÕÌ 47,717 ÁÌØ1

01.12.2009 Òî/òºõ õóäàëäàí àâñàí. 1200654

Òî/òºõ 125,000,000

125,000,000

ÒÄ2 Ìºíãº Çð-1

01.12.2009

Öýâýðëýãýýíèé ìàòåðèàë òàâüæ îëãîñîí 3.2.1

Öýâýðëýãýýíèé ìàòåðèàëûí

çàðäàë

66,260.26

66,260.26

ØÕ-2 ÕÌ

01.12.2009 Ñýëáýã òàâüæ îëãîñîí 3.5.1

Ñýëáýã õýðýãñýëèéí çàðäàë

6917800.74

6917800.74

ØÕ-3 ÕÌ ÁÌØ2

01.12.2009

Àðèóòãàë öýâýðëýãýýíèé õýðýãñýë òàâüæ îëãîñîí 3.7.2

Àðèóòãàë öýâýðëýãýýíèé ìàòåðèàë

88228.27

88228.27

OÐ-2 ÕÌ ÁÌØ30


03.12.2009 Түрээсийн îðëîãî 4À130/07

Ìºíãºí õºðºíãº 285,000,000

285,000,000

àâëàãà íýõýìæëýõ

04.12.2009

Àâëàãà òºëºãäºæ 35% íü ýðãýæ òºëºãäºâ 200*220

Ìºíãº 105,000,000

105,000,000 OÐ-2

05.12.2009 öàëèíãèéí óðüä÷èëãàà 4D120/08

Öàëèíãèéí óðüä÷èëãàà

2705871

2705871

Öàëèíãèéí õ¿ñíýãò

Ìºíãº ÁÌØ5

07.12.2009 õàìãàìæûí ç¿éë çàðöóóëñàí 5Î890/04

Õàíãàìæèéí ìàò-ã çàð

17,000,000

17,000,000

Íýõ-2

Ìºíãº ÁÌØ3

08.12.2009 Íÿðàâûí àëäàà 1.5E+07

Àâëàãà 12,000,000

OÐ-10 Ìºíãº 12,000,000 ÁÌØ4

09.12.2009 ìîáèêîìûí óòàñíû òºëáºð 200*220

óòàñíû òºëáºðèéí çð

938,000,000

938,000,000

Íýõ-3 Ìºíãº kacc zr

10.12.2009 Àæëûí õóâöàñ òàâüæ îëãîñîí 3.7.1

Àæëûí õóâöàñíû çàðäàë

3,754,916

ØÕ-4 ÕÌ 3,754,916 ÁÌØ5

10.12.2009

Хуучин тоног төхөөрөмжөө зарсан 7.8.8

Ìºíãº 7,065,000

7,065,000

OÐ-5 Áîðëóóëàëò ÁÌØ7


12.12.2009 òîìèëîëòûí çàðäàë 5Ì412/03

òîìèëîëòûí çàðäàë

740,000,000

740,000,000

Ìºíãº kacc zr

12.12.2009 Потрон конторд тавьж олгосон 3.2.8

Ïîòðîíû çàðäàë 307,056

ØÕ-5 ÕÌ 307,056 ÁÌØ33

13.12.2009 òàòâàð äààòãàëûí ºð

4À528/122

òàòâàð äààò ºð çð 28,950,000

28,950,000

Íýõ-4 Ìºíãº

Áîðëóóëàëò ÁÌØ10

15.12.2009 ºðãºòãºë äóóñààã¿é áàðèëãûí çàðäàë

5À412/105

áàðèëãûí çàðäàë 250,000,000

250,000,000

OÐ-6

Ìºíãº ÁÌØ-10

18.12.2009 Түрээсийн орлого 4R696/12

Ìºíãº 775,000,000

775,000,000

OÐ-7

Áîðëóóëàëò ÁÌØ11

19.12.2009 Àâëàãà òºëºãäºâ íÿðàâààñ 50*150

Ìºíãº 12,000,000

12,000,000

OÐ-8

àâëàãà Íýõ-5

19.12.200

9 Ï.Ï¿ðýâèéí àâëàãà îðæ èðñýí

Ìºíãº 740,000,000

740,000,000 Àâëàãà ÎÐ-11

20.12.2009 çàõèðëûí ñàíäàë øèðýý àêòëàñàí 6Ñ186/12

25,000,000

25,000,000

OÐ-9

ÁÌØ13


22.12.2009

Áýýæèíãèéí Îðèåíòàë Áрилиаинс компаниас барилгын

материал оруулж ирсэн

01040801 01010001 01040401

ÒÝÌ Òýýâðèéí ÇÐ Ãààëèéí òàõ Áóñàä çàðäàë

75189800.5 2812725.0 3759011.0 167668.9 81,929,184.0

0

ÁÌØ15 ÇÐ-1 ÇÐ-2 Çð-3

Ìºíãº

22.12.2009

Цахилгааны багаж худалдан àâñàí. Î1040060

ÒÝÌ Òýýâðèéí ÇÐ

7600000 2812725

10,412,725 ÁÌØ 16

23.12.2009 Конторт будаг тавьж олгосон Î1040060

Ä¯ 2,082,560

2,082,560

23.12.2009 Áусад зардал 1524598

Çð 42,750,000

42,750,000 ÁÌØ 17

23.12.2009

Конторт барилгын материал òàâüæ îëãîñîí Î1040801

Ä¯ 14,084,873.90

14,084,873.90 ÁÌØ 18

24.12.2009 Мантажны утас тавьж тавьсан Î1050601

Ä¯ 20,560,000

20,560,000

24.12.2009

Түрээсийн талбайд утас тавьж îëãîñîí Î1040801

Ä¯ 14,346,817.44

14,346,817.44

ÁÌØ 19 ÒÝÌ

25.12.2009


Ä¯ 9,089.92

9,089.92

ÁÌØ 20 ÒÝÌ


26.12.2009


Ä¯ 4,808,106.40

4,808,106.40

ÁÌØ 21 ÒÝÌ

27.12.2009

Түрээсийн талбайд утас тавьж îëãîñîí O1040001

Ä¯ 17,409,875.30

17,409,875.30

ÒÝÌ ÁÌØ 22

28.12.2009


Ä¯ 9,732,437.28

9,732,437.28

ÒÝÌ ÁÌØ 23

28.12.2009 Àæëûí áàãàæ õýðýãñýë îëãîñîí 3.5.3

Àæëûí áàãàæ õýðýãñýëèéí çàðäàë

162,311.34

ØÕ-6

29.12.2009


Ä¯ 2,211,500.74

2,211,500.74

ÒÝÌ ÁÌØ 24 30.12.200

9 Түрээсийн талбайд утас тавьж

îëãîñîí O1040401

Ä¯ 244602.507

244602.507 30.12.200

9 Зэс утас түрээсийн талбайд

òàâüñàí 3.2.7

Òîõèæèëòûí çð 37,500

ØÕ-4

31.12.2009 ÕÌ òàâüæ îëãîñîí 4.2

ÕÌ Çð 289,008.10

289,008.10

ØÕ-7 ÕÌ ÁÌØ-25


2.1 Компанийн тайлан баланс

'Тахько'' ÕÊ

тайлант огноо: 2009 оны 4-ð

улирал

Ñàíãûí ñàéäûí

2006 îíû 68 òîîò

òóøààëààð

áàòëàâ

ÁÀËÀÍÑ

Áýëòãýñýí îãíîî:2009.12.31

/òºãðºãººð/

¹ Áàëàíñûí ç¿éë ¯ëäýãäýë

12-ð ñàðûí 31 1-ð ñàðûí 1

1 Õºðºíãº

Ýðãýëòèéí õºðºíãº

ÌÒÀÕ 403775857 1084251973

äàíñíû àâëàãà 7053917766 8699704741

áóñàä àâëàãà 240396636 257255522.1

áàðàà ìàòåðèàë 6659754473 7292089298

ÓÒÇ 47077 594645

ÝÕ-í ä¿í 14357891808 17333896180

Ýðãýëòèéí áóñ õºðºíãº

¿íäñýí õºðºíãº 2.61478+11 2.61618E+11

õóèìòëàãäñàí ýëýãäýë -1.65778E+11 -1.70327E+11

áóñàä ¿íäñýí õºðºíãº 11425181856 11481410718

õóèìòëàãäñàí ýëýãäýë -6785366384 -7019923286

äóóñààã¿é áàðèëãà 0 168201598.6

áèåò áóñ õºðºíãº 158344164.9 158344164.9

õóèìòëàãäñàí ýëýãäýë -59859265.79 -67722343.89

ÝÁÕ-í ä¿í: 1.00439E+11 96010844600

Íèéò õºðºíãº 1.14797E+11 1.13345E+11

2 ªð òºëáºð áà Ýª

ÁÕªÒ

äàíñíû ºãëºã 10657194095 8208323547

öàëèíãèéí ºãëºã 512788400 0

ÕÀÎÀÒ-í ãºëºã 0 5485

ÍªÀÒ-í ºãëºã 111167903.7 33859281.57


áàíêíû áîãèíî õóãàöààò

çýýë 500000000 0

áóñàä ºãëºã 31691818 40709717

ÓÎÎ 93054383.4 1838223532

ÁÕªÒ-í ä¿í 11905896600 10121121562

ÓÕªÒ

óðò õóãàöààò çýýë 67463297501 63802515466

íèéò ºð òºëáºðèéí ä¿í 79369194101 73923637028

Ýçýìøèã÷èéí ºì÷

ºì÷(òºðèéí) 34135335516 34135335516

õóâüöààò êàïèòàëûí ä¿í 34135335516 34135335516

äàõèí ¿íýëãýýíèé íººö 36299617530 36299617530

õóð.àøèã, (àëäàãëàë)

-òàéëàíãèéí ¿åèéí 3993751772

-ºìíºõ ¿åèéí -35007601066 -35007601066

Ýçíèé ºì÷èéí ä¿í 35427351979 39421103751

Íèéò ýõ ¿¿ñâýð 1.14797E+11 1.13345E+11


2.2 Компанийн орлогынтайлан

'Тахько'' ХК

Ñàíãèéí ñàéäûí2006 îíû

òàéëàíò îãíîî:2009 îíû 4-р

улирал 68 òîîò òóøààëààð áàòëàâ.

Îðëîãûí òàéëàí

Áýëòãýñýí îãíîî:2010.04.16 (òºãðºãººð)

¹ ¯ç¿¿ëýëò Òàéëàíò õóãàöààíû ä¿í

¯¯À-íû îðëîãî

áîðëóóëàëòûí îðëîãî 15752154099

áîðëóóëàëòûí áóöààëò 0

áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò 0

Íèéò 15752154099

ÁÁª 15815218350

Íèéò àøèã, àëäàãäàë -63064251.29

¯íäñýí áîëîí íýìýãäýë öàëèí 180598942

ÍÄØ 28414161.4

çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé çàðäàë 30180000

àøèãëàëòûí çàðäàë 1405719.24

àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë 160488

òýýâðèéí çàðäàë 4680965.31

ÒÝÌ-í çàðäàë 15205809.81

ýëýãäýëèéí çàðäàë 45343398.76

øóóäàí õîëáîîíû çàðäàë 2540206.55

áóñàä çàðäàë 28663510.78

¯¯À-íû çàðäëûí ä¿í 337193201.9

¯¯À-íû àøèã, (àëä) -400257453.1

òîðãóóëü õºí. Àøèã, (àëä) 7137560.8

Â.õàíøèéí ººð÷ëºëòèéí

õýðýãæñýí àøèã, àëä 6274258.37

Â.õàíøèéí ººð÷ëºëòèéí

õýðýãæñýí àøèã, àëä 4027629713

áóñàä 352967693


¯Á¯À-íû àøèã, àëä-í ä¿í 4394009225

ÒªÀøèã, àëä 3993751772

îðëîãûí òàòâàðûí çàðäàë 0

ÒÒÄÀ 3993751772

Öººíõºä íîîãäîõ õóâü 0

Åðäèéí àæèëëàãààíû àøèã,

àëä 3993751772

îíöãîé øèíæòýé ç¿éëñ 0

Òàéëàíò ¿åèéí öýâýð àøèã 3993751772

“Тахько” ÕÊ

ªì÷èéí ººð÷ëºëòèéí òàéëàí

Тайлант огноо: 2009оны 4-р улирал

¹ ¯ç¿¿ëýëò õóâüöààò

êàïèòàë ÍÒÊ

äàõèí

¿íýëãýýíèé

çºð¿¿

ãàäààä

âàëþò

õºðâ¿¿

ëýëò

õóðèìòëàãä-

ñàí àøèã

Н

и

й

т

2009.10.01 34135335516 0

362996175

30 0 -35007601066 35427351979

Ò¯ÖÀ 3993751772 3993751772

2009.12.31 34135335516

362996175

30 -31013849294 39421103751

Захирал:……………./ /

Åðºíõèé íÿ-бо:………………/ /


Áýëýí ìºíãºíèé òàëààð

¯éëчилгээний øèíæèëãýýíýýñ õàðàõàä áýëýí ìºíãºíèé ¿ëäýãäýëèéí õýìæýý

1084.2 ñàÿ òºãðºã áàéãàà íü ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 182.7 ñàÿ òºãðºãººð,

îíû ýõíèé ¿ëäýãäýëýýñ 680.4 ñàÿ òºãðºãººñ íýìýãäñýí ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéíà. Ýõíèé

óëèðàëûí áàéäàëààð íèéò ìºíãºí õºðºíãèéí óðñãàëûã ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åòýé

õàðèöóóëæ ¿çâýë

¯ç¿¿ëýëò¿¿ä

2008 îíû 4-ð

óëèðàë

2009 îíû 4-ð

óëèðàë Çºð¿¿

ä¿í/ñàÿ òºã õóâü ä¿í/ñàÿ òºã õóâü ä¿í/ñàÿ òºã õóâü

ìº

íãº

íè

é î

ðî

õ ó

ðñãà

ë

Түрээсийн орлого 7420.3 64.2 8177.5 60 757.2 10.2

талбайн

түрээсийн орлого 3602.1 31.2 4798.3 35.2 1196.2 33.2

Газрын түрээсийн

орлого 441.2 3.8 575.3 4.2 134.1 30.4

áàíêíû çýýë 0 0 0

áóñàä 94.1 0 89.2 0.7 -4.9 -5.2

Íèéò îðîõ

óðñãàë 11557.7 100 13640.3 100 2082.6 18

Ìº

íãº

íè

é ã

àð

àõ ó

ðñãà

ë

öàëèí 1589.9 14 1623.6 12.5 33.7 2.1

ñýëáýã òîñ

øàòõóóí 1278.1 11.3 1144.8 8.8 -133.3 -10.4

Áээжин 4610.1 40.6 6142.9 47.4 1532.8 33.2

èõ çàñâàðûí õºëñ 387.4 3.4 353 2.7 -34.4 -8.9

ÍÄØ 477.5 4.2 494.3 3.8 16.8 3.5

ÍªÒ 0 809 6.2 809

áóñàä òàòâàðò 207.8 1.8 238.8 1.8 31 14.9

çýýë, çýýëèéí

õ¿¿ä 1757.1 15.5 512.5 4 -1244.6 -70.8

òºìºð çàìä 390 3.4 904 7 514 131.8

áóñàä çàðäàë 654.5 5.8 736.7 5.7 82.2 12.6

Íèéò ãàðàõ

óðñãàë 11352.4 100 12959.6 100 1607.2 14.2


2010 îíû 1-ð óëèðàëä íèéòäýý 23640.3 ñàÿ òºãðºã êàññ áîëîí õàðèëöàõ

äàíñàíä áýëíýýð òºâëºð÷ 12959.6 ñàÿ òºãðºãèéã çàðöóóëñàí áàéíà. Íèéò

îðëîãûí 60%-ã Мобиком корпорациас, 35.2%-ã Ньютел ÕÊ-ààñ, 4.2%-ã түрээсийн

áîðëóóëàëòààñ îðñîí îðëîãî ýçýëæ áàéíà.áýëýí ìºíãºíèé òºâëºðºëòèéí õýìæýý

ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 18% áóþó 2082.6 ñàÿ òºãðºãººð íýìýãäñýí áàéíà.

Ýíý íü түрээсийн ¿íý íýìýãäñýíòýé õîëáîîòîé. Äàíñàíä îðñîí îðëîãûã ç¿é

çîõèñòîé õóâààðèëæ àæèëëàñàí áºãººä íèéò çàðöóóëñàí òºëáºðèéí 47.4% áóþó

6142.9 ñàÿ òºãðºãèéã Áээжингийн түншдээ øèëæ¿¿ëñýí Äîòîîäûí áàíêíû

çýýëèéí ºðèéã á¿ðýí òºëæ áàðàãäóóëñàí áàéíà. Áàíêíû çýýëèéí õ¿¿ä 12.5 ñàÿ

òºãðºãèéí çàðäàë ãàðñàí áàéíà. Óëñûí òºñºâò òºëºõ òàòâàð, íèéãìèéí

äààòãàëûí øèìòãýëèéí òºëáºðèéã õóóëèéí õóãàöààíä á¿ðýí áàðàãäóóëæ áàéíà.

Äàíñíû àâëàãûí òàëààð

Àâëàãûí ä¿í ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 653.6 ñàÿ òºãðºãººð áóóðñàí

áîëîâ÷ îíû ýõíýýñ 22.8% áóþó 1662.7 ñàÿ òºãðºãººð ºññºí áàéíà. Íèéò

õºðºíãºíä àâëàãûí ýçëýõ õóâèéí æèí 7.9 % áàéíà. Äàíñíû àâëàãûã ºíãºðñºí

îíû ìºí ¿å áîëîí îíû ýõíèé ¿ëäýãäýëòýé õàðüöóóëæ ¿çâýë:

Àâëàãûí òºðºë 2009.03.31 2010.01.01 2010.03.31 ýçëýõ

õóâü

ªºð÷ëºëò

ºíãºðñºí

îíû ìºí

¿åýñ

îíû

ýõíýýñ

Мобиком

корпораци 971.3 961.3 961.3 11 -10 0

Ньютел ÕÊ 8299.7 5983.1 7631.6 85 -668.1 1648.5

Шинэст ÕÊ 0 0 0 0 0 0

Талбайн

түрээсийн

орлого 86.1 89.4 62.4 1 -23.7 -27

àëáàí

áàéãóóëëàãà 56.1 253.6 299.9 3 243.8 46.3

ÍªÀÒ-ûí

óðüä÷èëãàà 175.6 0 0 0 -175.6 0

áóñàä àâëàãà 21.8 6.9 1.8 0 -20 -5.1

Ä¯Í 9610.6 7294.3 8957 100 -653.6 1662.7


Мобиком корпорациàñ àâàõ õóðèìòëàãäñàí àâëàãà íèéò àâëàãûí 11%-ã

ýçýëæ áàéíà. Ньютел ÕÊ-èé ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 668.1è ñàÿ òºãðºãººð

áóóð÷ õàðèí îíû ýõíýýñ 1662.7 ñàÿ òºãðºãººð ºñ÷ýý. 1-ð óëèðàëûí áàéäëààð

öàõèëãààíû áîðëóóëàëòûí îðëîãî òºâëºð¿¿ëýõ òºëºâëºãºº 84.5 %-ð áèåëëýý.

Шинэстийн áîðëóóëàëòûí îðëîãûã á¿ðýí òºâëºð¿¿ëñýí áàéíà. Талбайн

түрээсийн áîðëóóëàëòûí àâëàãà ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 23.7 ñàÿ îíû

ýõíýýñ 27.0 ñàÿ òºãðºãººð áóóðñàí áàéíà. Àëáàí áàéãóóëëàãûí àâàõ àâëàãà îíû

ýõíýýñ 46.3 ñàÿ òºãðºãººð ºññºí áàéíà.

Áàðàà ìàòåðèàëûí òàëààð:

Áàðàà ìàòåðèàëûí ¿ëäýãäýë ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 5.3% áóþó 408.4 ñàÿ

òºãðºãººð áóóð÷ õàðèí îíû ýõíýýñ 9.5% áóþó 632.3 ñàÿ òºãðºãººð ºññºí áàéíà.

Áàðàà ìàòåðèàëûí ººð÷ëºëòèéã òºðºë òóñ á¿ðýýð íü àâ÷ ¿çâýë:

Òºðºë 2009.03.31 2010.01.01 2010.03.31 ýçëýõ

õóâü

ººð÷ëºëò

ºíãºðñºí

îíû ìºí

¿åýñ

îíû

ýõíýýñ

Газар 1533.4 506.5 716.8 10 -816.6 210.3

Áарилга 292.5 458.4 227.7 3 -64.8 -230.7

Талбай 82.8 84.1 63.7 1 -19.1 -20.4

Хангамжийн

ìàòåðèàë 103.1 80.1 53.3 1 -49.8 -26.8

Àжилчдийн

багаж /ê-9/ 1929.9 1837.6 1791.5 25 -138.4 -46.1

ñýëáýã

ìàòåðèàë 3758.8 3693.1 4439.1 61 -680.3 746

Ä¯Í 7700.5 6659.8 7292.1 100 -408.4 632.3

Õàñâóó ÕÕÊ-òàé áàéñàí ãýðýýíèé äàãóó барилгын материал îíû ýõýíä

íèéë¿¿ëýãäñýíýýð áàðàà ìàòåðèàëûí ¿ëäýãäýëèéã íýìýãä¿¿ëýõ ãîë øàëòãààí

áîëëîî.


ªð òºëáºð ýçýìøèã÷èäèéí ºì÷èéí òàëààð:

Нèéò ýõ ¿¿ñâýðèéí 8.9%-ã ÁÕªÒ, 34.8%-ã Ýª 56.3%-ã ÓÕÇªð ýçýëæ áàéíà.

Áîãèíî õóãàöààò ºãëºãèéí ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 32.1%-ð áóóðñàí áàéíà.

Òºðºë 2009.03.3

1

2010.01.0

1

2010.03.3

1

ýçëýõ

õóâü

ººð÷ëºëò

ºíãºðñº

í îíû

ìºí

¿åýñ

îíû

ýõíýýñ

ÁÍ-ä òºëºõ ºð 5399.2 3284.4 2050.4 20 -3348.8 -1234

òàò.äààòãàëûí

ºð 2.8 111.2 33.9 0 31.1 -77.3

ÓÕÇª-í õ¿¿ 7961.2 716.7 6157.9 61 -1803.3 -1010.8

æèëèéí ¿ð ä¿í 512.8 0 0 -512.8

áàíêíû çýýë 1397.6 500 0 -1397.9 -500

áóñàä ºãëºã 45.2 21.7 40.7 0 -4.5 9

ÓÎÎ 100.3 297.1 1838.2 18 1737.9 1541.1

Ä¯Í 14906.3 11905.9 10121.1 100 -4785.2 -1784.8

Өмнөх òºñâººñ батлагдан ºãñºí 2100.0 ñàÿ òºãðºãèéí òàòààñûã газарын

òºëáºðò á¿ðýí øèëæ¿¿ëñýí áºãººä óëèðàëûí ýöýñò Áээжинд 1777.5 ñàÿ

òºãðºãèéí ºðèéí ¿ëäýãäýëòýé áàéíà. Òºñâººñ îëãîñîí òàòààñààñ áèçíåñ

òºëºâëºãººíèé äàãóó 350.0 ñàÿ òºãðºãèéã îðëîãîîð õ¿ëýýí çºâøººð÷ 1750.0 ñàÿ

òºãðºãººð ÓÎÎ-ð á¿ðòãýñýí áàéíà.


3.1 ªðòºã, çàðäëûí á¿ðòãýë

Õàðèóöàõ àëáàí òóøààëòàí: - Îðëîã÷ íÿãòëàí áîäîã÷

- Òºëºâëºëòèéí ìýðãýæèëòýí

- Áóñàä íÿãòëàí áîäîã÷ид

- Õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòàíóóä

Àíõàí øàòíû áàðèìò: - øààðäàõ õóóäàñ áîëîí áóñàä õîëáîãäîõ áàðèìòóóä

¯íäýñëýõ áàðèìò, áè÷èã: - ÍÁÁ-í òóõàé õóóëü áîëîí áóñàä õîëáîãäîõ õóóëü

Çàðäàë ãýäýã íü òóõàéí òàéëàíãèéí õóãàöààíû òóðøèä áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí

áîëîí ¿íäñýí áóñ ¿éë àæèëëàãààã ã¿éöýòãýõòýé õîëáîîòîéãîîð öýâýð õºðºíãºíä

ãàðàõ áóóðàëò þì. ªºðººð õýëáýë çàðäàë ãýäýã íü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõòàé

õîëáîîòîéãîîð õºðºíãº áóóðóóëàõ ººð ÿìàð íýã áàéäëààð àøèãëàãäàõ ýñâýë ºð

òºëáºð ¿¿ñýõ ÿâäàë þì.

Тахько ÕÊ-íèé õóâüä оѐдлын үйлдвэрлэл ÿâóóëäàã áºãººä ¿éëäâýðëýñýí

öэргийн хувцасаа äàìæóóëàí õýðýãëýã÷èäýä ò¿ãýýõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã

áàéãóóëëàãà þì.

Çàðäëûã õ¿ëýýí çºâøººð÷ á¿ðòãýõ Тахько ÕÊ íü ÍÁÁ-í ÎÓÑ-ã áàðèìòëàí

æèíõýíý õýðýãæèëòèéí çàð÷ìûí äàãóó á¿ðòãýëýý õºòëºõ òóë òýäãýýðèéã ìºíãººð

òºëºãäñºí ýñýõýýñ ¿ë õàìààðàí ¿éë ÿâäàë, àæèë ã¿éëãýý õèéãäñýí òóõàéí

òàéëàíãèéí õóãàöààíä íü õ¿ëýýí çºâøººð÷ á¿ðòãýëä òóñãàíà. Тахько ÕÊ-èé õóâüä

çàðäëóóäûã äàðààõ áàéäëààð àíãèëàí, òàéëàíãèéí ýöñèéí ä¿íãýýð îðëîãî ¿ð

ä¿íãèéí òàéëàíä òóñãàíà.

1. Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã (ÁÁª)

2. ¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë

3. ¯éë àæèëëàãààíû áóñ çàðäàë áóþó ãàðç

ÁÁª ãýäýã íü ò¿ãýýñýí ýð÷èì õ¿÷íèé áîðëóóëàëòûí îðëîãîä íîîãäîõ ºðòºã þì.

Òàéëàíò õóãàöààíû áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã òîîöîõäîî òóñ

êîìïèàíèé ¿éëäâýðëýëèéí àëáàíààñ Öàõèëãààí, äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýòýé

õèéñýí òîîöîîíû àêò áîëîí `` Äóëààí, ýð÷èì õ¿÷ õ¿ëýýí àâàõ ìàÿãò``-ð ãàðãàæ

ºãñºí ìýäýýëýëä ¿íäýñëýíý.

¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë ãýäýã íü ÿìàð íýãýí á¿òýýãäýõ¿¿í àæèë ¿éë÷èëãýýíèé

ºðòºãò øèíãýýãäýõã¿é áîëîâ÷ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîéãîîð

ãàð÷ áàéäàã åðºíõèé óäèðäëàãûí çàðäàëä áîëîí äóëààíûã ò¿ãýýõ õàíãàõ

áîðëóóëàõòàé õîëáîãäîí ãàðñàí çàðäëààñ á¿ðäýíý.


``Тахько`` ÕÊ íü äàðààõ ¿éë àæèëëàãààíû çàðäëûí äàíñóóäûã àøèãëàíà. ¯¿íä:

- ¯íäñýí áîëîí íýìýãäýë öàëèí

- ÍÄØ-í çàðäàë

- ÒÓÇ-í çàðäàë

- Òýýâðèéí çàðäàë

- Áè÷èã õýðãèéí çàðäàë

- Õºäºëìºð õàìãààëàëûí çàðäàë

- Òýýâýð øàòàõóóíû çàðäàë

- Õàíãàìæèéí çàðäàë

- Ñýëáýã õýðýãñýëèéí çàðäàë

- Çàñâàðûí çàðäàë

- Ýëýãäëèéí çàðäàë

- Øàãíàëûí çàðäàë

- Ñóðãàëò, àæèë÷äûã õºãæ¿¿ëýõ çàðäàë

- Òîìèëîëòûí çàðäàë

- ÍÀ-í çàðäàë

- Öàõèëãààí äóëààíû çàðäàë

- Óñíû çàðäàë

- Óäèðäëàãà õÿíàëòûí çàðäàë

- Õîëáîîíû çàðäàë

- Äààòãàëûí çàðäàë

- Áîðëóóëàëòûí çàðäàë

- Ò¿ëøíèé çàðäàë

- Òóñëàõ ìàòåðèàë

- Õàðóóë

- ¯ë õºäëºõ õºðºíãèéí çàðäàë

- ÀÕÁ-í çýýëèéí õ¿¿

- ÀÍ çàðäàë

- Áóñàä õîëáîãäîõ çàðäëûí äàíñóóäûã àøèãëàíà.

¯éë àæèëëàãààíû áóñ çàðäàë áóþó ãàðç ãýäýã íü êîìïàíèé òóñëàõ

àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í áóþó ãàðñàí çàðäàë þì. Ýäãýýðèéã èõýâ÷ëýí õîëáîãäîõ

õàññàí öýâýð ä¿íãýýð òàéëàãíàíà.


3.2 ÁÁª: ¯éëäâýðëýæ ò¿ãýýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã òîîöîõ:

1. ¯éëäâýðëэлийн àæèë ã¿éëãýýíä àøèãëàãäàõ àíõàí øàòíû áàðèìòóóä:

- Øààðäàõ õóóäàñ ÍÕ Ìàÿãò ÁÌ-6

- Ãýðýý ä¿ãíýñýí àêòóóä

- Òåõíèê òîîöîîíû èíæåíåðèéí áýëòãýñýí ÒÝÇ¯-í òàéëàí

- Óëñûí ìýäýý Ìàÿãò ÒÝÇ¯-1

- Áóñàä ¯ÍÇ-ä õàìààðàãäàõ òîîöîîëîëóóä

- ¿éëäâýðëýëèéí ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ öåõ, ¿éë÷èëãýý áîëîí áóñàä ¿éë

àæèëëàãààòàé õîëáîãäîõ áóñàä áàðèìòóóä

2. Ìàÿãòûã íºõºõ åðºíõèé çààâàð

- Òåõíèê òîîöîîíû æóðàì çààâàðûã ¿íäýñëýí òîîöîîëîõ

- Áàòëàãäñàí íîðì, íîðìàòèâèéã ¿íäýñëýí òîîöîîëîõ

- Õýìæ¿¿ð òîîëóóðûí ççàëòûã ¿íäýñëýí òîîöîîëîõ

- Á¿ðòãýë ìýäýýëýëèéí áóñàä ñèñòåìä òîäîðõîéëñîí çààâðûã ìºðäëºã

áîëãîõ

- Ãýðýýíä çààñàí íºõöºë õóãàöààíäàà ¿éëäýõ

Áîäëîãî

1. Õàìààðàãäàõ ç¿éëñ

- ¿éëäâýðëýëèéí äóëààíû ºðòºã

- ¿éëäâýðëýëèéí öàõèëãààíû ºðòºã

- Ñ¿ëæýýíèé íýìýëò óñíû ºðòºã

2. Çàðäëûí á¿ðòãýë ò¿¿íä òàâèãäàõ øààðäëàãà, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí

çàðäëûã á¿ðòãýëä òóñãàõ ¿å øàò

2.1. Óäèðäëàãûí ìýäýýëýëèéí õýðýãöýý

- ºðòºã òîäîðõîéëîõ áóþó ÁÌ-í ¿íýëãýý áà îðëîãî òîäîðõîéëîõ(ÁÁª

òîîöîõ)

- áîãèíî áîëîí óðò õóãàöààíû òºëºâëºëò áà øèéäâýð ãàðãàõ

- õÿíàõ ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëýõ

Óäèðëàãûí á¿ðòãýë

Ñàíõ¿¿ãèéí

á¿ðòãýë

Çàðäëûí á¿ðòãýë


2.2. Çàðäëûí á¿ðòãýëèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåìä òàâèãäàõ øààðäëàãà:

- Çàðäëûí ìýäýýëëèéí øààðäëàãàòàé á¿õ îáúåêòîîð, ¿ð ä¿íã íü

òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîéãîîð õóðèìòëóóëàõ

- Õóðèìòëóóëñàí á¿õ ìýäýýëýë õýðýãöýý õàíãàõóéö áàéõ

- Çàðäëûã ãàðñàí òóõàé á¿ðò á¿ðòãýëä ¿íýí çºâ òóñãàõ

- Ìýäýýëýë îéëãîìæòîé ýíãèéí ìàÿãò òàéëàíãààð èëýðõèéëýãäñýí áàéõ

- Õÿíàëò òàâèõ ¿¿äíýýñ çàðäëûí ìýäýýëýëýýð øóóðõàé õàíãàõ

áîëîìæòîé áàéõ

- Óäèðäëàãûí á¿õ øàòàíä çàðäëûí ìýäýýëëèéã àøèãëàõ íýãäñýí çàãâàðòàé

áàéõ

2.3. Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã á¿ðòãýëä òóñãàõ 6 ¿å øàò:

- ÒÝÌ-í õàíãàìæ àøèãëàëòûã á¿ðòãýëä òóñãàíà (ØÌ-í çàðäëûã Ä¯

äàíñíû äåáåòýä áè÷íý.)

- Õºäºëìºðèéí àøèãëàëòûã á¿ðòãýíý (ØÕ-í çàðäëûã Ä¯ äàíñíû äåáåòýä

áè÷íý)

- ¯ÍÇ-ã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýíý

- ¯ÍÇ äàíñàíä õóðèìòëàãäñàí çàðäëààñ ¯Áª-ò íîîãäîõ õýñãèéã

õóâèàðëàæ óã äàíñíû êðåäèòýýñ Ä¯ äàíñíû äåáåòýä áè÷èëò õèéíý.

Ã¿éöýòãýë çàðäëààð õóâèàðëàõààñàà èë¿¿ óðä÷èëàí òîîöñîí íîðìîîð

õóâèàðëàõ íü èë¿¿òýé áàéäàã. Ýíý íü ¿éëäâýðëýëèéí ºðòºã çàðäëàà

õÿíàõ, áóóðóóëàõ ¿íäýñëýë áîëæ ºãäºã.

- ¯Áª-ð íü ¿éëäâýðëýëýýñ àâ÷ îðëîãî áîëãîíî. Ýíä ºðòãººð íü Ä¯

äàíñíû êðåäèòýýñ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í äàíñíû äåáåòýä áè÷íý.

- Áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã

òîäîðõîéëæ áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã äàíñàíä á¿ðòãýíý.

¯ÍÇ-ä àæèëëàãñàäûí íèéãìèéí çàðäàë íýðòýéãýýð õàðóóëàõ, áóñàä àëáà

õýëòýñ õýñýãò îëãîõ íèéãìèéí çàðäàë íü ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýýíèé

çàðäàë, ¿éë÷èëãýýíèé õýñýãò õàìààðàãäàõ íü ¿éë÷èëãýýíèé íèéò çàðäàëä

òóñãàãäàõ áà òýäãýýðèéí íèéëáýð íü ñòàíöûí íèéò õýìæýýãýýð ãàðñàí

íèéãìèéí çàðäëûí õýìæýýòýé òýíö¿¿ áàéíà.

¯íäñýí áîëîí òóñëàõ öåõèéí àæèëëàãñäûí öàëèíãààñ áóñàä àëáà

õýëòýñ, õýñãèéí àæèëòàíóóäûí öàëèíãèéí çàðäëûã ¿éë àæèëëàãààíû

çàðäëààð á¿ðòãýõ áà ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòàíóóäàä îëãîñîí öàëèíãèéí

çàðäëûã ¿éë÷èëãýýíèé íèéò ºðòºãò õóðèìòëóóëæ ¿éë÷èëãýýíèé çàðäëààð

õóâèàðëàíà.


¯éëäâýðëýëèéí áóñàä íýìýãäýë çàðäëûã çàðäëûí ç¿éë òóñ á¿ðýýð ¿íäñýí

áîëîí òóñëàõ öåõ òóñ á¿ðýýð õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ áà ¯Áª òîãòîîãäñîí

íîðì íîðìàòèâààð õóâààðèëíà. Æóðíàë áè÷èëò íü ¯ÍÇ-í õÿíàëò äàíñíû

êðåäèòýýñ öàõèëãààí äóëààíû Ä¯ äàíñíû äåáåòýä íîðìàòèâààð, ìºíãº

áîëîí ÁÌ, Äª, ÓÃÇ äàíñíû êðåäèòýýñ æèíõýíý ã¿éöýòãýëýýð íü ¯ÍÇ-í

õÿíàëò äàíñíû äåáåòýä áè÷èæ, òàéëàíò õóãàöààíû ýöýñò ã¿éöýòãýë áîëîí

íîðìàòèâûã õàðèöóóëàí õîëáîãäîõ àðãà õýìæýýã àâàõ áà õýðýâ õýòðýëò

¿¿ðýã õàðèóöëàãàòàé õîëáîãäîëã¿é áîë ÁÁª-ð¿¿ áè÷íý. Õýðýâ óã õýòðýëò

õóâü õ¿ì¿¿ñèéí õàðèóöëàãàã¿é ¿éëäýëòýé õîëáîîòîé áîë òóõàé

õîëáîãäîã÷îîñ àâàõ àâëàãààð á¿ðòãýí äàðàà øàòàíä òºë¿¿ëýõ àðãà

õýìæýý àâíà.

¯ÍÇ-ã öàõèëãààí äóëààíû ºðòºãò õóâèàðëàõäàà ýð÷èì õ¿÷íèé

ñèñòåìä ìºðäºãäºæ áàéãàà õóâü áîëîí õýìæýýã áàðèìòëàíà.

¿éëäâýðëýëèéí ºðòãèéí òàéëàíã óäèðäëàãàä çîðèóëàí äàðààõ áàéäëààð

áýëòãýí ñàð á¿ð ¿éëäâýðëýëèéí óäèðäàõ àæèëòàíû õóðàëä òàíèëöóóëíà.

¿éëäâýðèéí ÁÁª-í òàéëàíã äàðààõ áàéäëààð áýëòãýí óäèðäàõ äýýä

áàéãóóëëàãàä óëèðàëä òàíèëöóóëíà.

¯éëäâýðëýëèéí ºðòºã çàðäàëä õàìààðàãäàõ òîãòîîãäîõ áîëîìæòîé á¿õ

íîðì íîðìàòèâûã áîëîâñðóóëàí ìºðäºõ, øèíý÷ëýõ, òîîöîæ áóé ñóóðü

¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ¿éëäâýðëýëèéí îíöëîã áîëîîä ºðòºãò íèéö¿¿ëýí îíîâ÷òîé

òîäîðõîéëîõ áîäëîãî áàðèìòàëíà.

¯éëäâýðëýëò ÁÁª çàðäëûí ã¿éöýòãýë, íîðì íîðìàòèâûã ñàëáàðûí

ò¿âøèí áîëîí ºìíºõ æèëèéí ìºí ¿åèéí ã¿éööýòãýëòýé æèøèõ,

ºðòãèéííýìýãäñýí áîëîí õýìíýñýí øàëòãààíûã òîäðóóëàí óäèðäàãûí á¿õ

øàòàíä òàíèëöóóëæ õýëýëö¿¿ëýõ, äàðàà øàòíû àðãà õýìæýý,

òºëºâëºëòºíä ¿íäýñëýë áîëãîí àøèãëàõ, ýíý òºðëèéí ñóäàëãààíû

ìýäýýëýëèéí áààç á¿ðä¿¿ëýõ òàëààð ¿éëäâýðëýëèéí öåõ, àëáà,

õýëòýñ¿¿äèéí àæëûí ÷èã ¿¿ðýãò îðóóëàí õýðýãæ¿¿ëíý.


3.3 ªðòºã òîîöîõ àðãà, ºðòãèéí ñèñòåì

Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã õîëáîãäîõ ºðòãèéí îáúåêòîîð

õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýæ, ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿í, ã¿éöýòãýñýí àæèë

¿éë÷èëãýýíèé íýãæèéí ºðòãèéã òîîöíî. ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã

òîîöîõ 2 àðãà àøèãëàäàã.

1.Àæëûí çàõèàëãûí àðãà

2.Òåõíîëîãèéí ¿å øàòíû àðãà

Ýäãýýð àðãóóä íü ºðãºí àøèãëàãääàã áîëíî. Àæëûí çàõèàëãûí àðãààð

ºðòºã òîîöîæ áàéãàà òîõèîëäîëä çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ õàðèóöëàãûí

òºâ áóþó ºðòãèéí îáúåêò íü òîäîðõîé àæèë þìóó á¿òýýãäýõ¿¿í, ýñâýë çàõèëãà

ãýðýý áàéäàã. Ýíý íºõöºëä öåõ õýñãèéí äîòîîä äàõü ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í ,

òîäîðõîé àæèë òóñ á¿ðýýð çàðäëûí óðüä÷èëñàí òºñºâ çîõèîæ ò¿¿íèé äàãóó

çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýæ ºðòºã òîîöíî. Òîäîðõîé àæèë á¿òýýãäýõ¿¿í

çàõèàëãààð çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ áîëîëöîîã¿é áîë òåõíîëîãèéí ¿å

øàòíû àðãûã õýðýãëýíý.Ò¯ØÀ-í íºõöºëä çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ

õàðèóöëàãûí òºâ íü ¿éëäâýðëýëèéí òîäîðõîé ¿éë ÿâö ýñâýë áèåäààñàí öåõòàñàã

áàéíà. Òîäîðõîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýä õýäýí öåõ þìóó àæëûí ¿å øàò äàìæóóëàí

¿éëäâýðëýæ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íä øèëæ¿¿ëäýãíºõöºëä àøèãëàíà. Á¿òýýãäýõ¿¿í

îëîí ¿å øàò äàìæèæ ¿éëäâýðëýäýã áîë ºìíºõ ¿å øàòíû ºðòãèéã äàðààãèéí ¿å

øàòíû õàãàñ áîëîí áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýñýí ºðòºã áîëãîí øèëæ¿¿ëýõ

çàìààð ¿å øàò òóñ á¿ðýýð ºðòºã òîîöíî. Àæëûí çàõèàëãûí áîëîí òåõíîëîãèéí ¿å

øàòíû àðãààð ºðòºã çàðäëûã á¿ðòãýõýä åðºíõèé äýâòðèéí Ä¯ äàíñûã àøèãëàõ

áºãººä òîäîðõîé àæëûí çàõèàëãûí äýëýãðýíã¿é á¿ðòãýë áà öåõ áðèãàäûí

äýëãýðýíã¿é á¿ðòãýë õºòºëíº. Àæëûí çàõèàëãûí áîëîí òåõíîëîãèéí ¿å øàòíû

àðãûã ¿íäýñëýí ºðòºã òîîöõîä ò¿¿íä íîîãäóóëæ áàéãàà çàðäëààñ íü õàìààðóóëàí

òóñ á¿ðä íü 3 ¿íäñýí õóâèëáàð àøèãëàæ áîëíî. ¯¿íä:

1. Á¿ðýí øèíãýýõ çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ ñèñòåì

à. Ã¿éöýòãýëèéí á¿ðýí øèíãýýëòèéí àðãààð ºðòºã òîîöîõ

á. Øóóä çàðäëûã ã¿éöýòãýëýýð, íýìýãäýë çàðäëûã ã¿éöýòãýëä íîîãäîõ

çºâøººðºãäñºí òºñâººð ºðòºã òîîöîõ

2. Íîðìàòèâ çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ ñèñòåì

3. Øóóä çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ ñèñòåì

Àæëûí çàõèàëãûí àðãûí íºõöºëä ãîëîãäîë àæëûí çàðäëûí á¿ðòãýë


¯éëäâýðëýëèéí ¿éë àæèëëàãààíû ÿâöàä ýëäýâ õàÿãäàë ãîëîãäîë ÿìàð íýã

õýìæýýãýýð ãàðäàã. Ýíý ãîëîãäîë õàÿãäàëûã ÍÁÁ-ä òóñãàæ áàéõ øààðäëàãàòàé.

Ýíý íü ¿éëäâýðëýëèéí ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä ÷àíàðûí øààðäëàãà õàíãààã¿é

ìàòåðèàë àøèãëàõ, ìàøèí òåõíèê õóó÷ðàõ, ýâäðýõ, õàäãàëàõ, òýýâýðëýõ

çºð÷ëèéí óëìààñ ãàð÷ áîëíî.

- Õàÿãäàë òºëºâëºñºí õýìæýýíýýñ áàãà ãàðñàí òîõèîëäîëä òóñãàéëàí

á¿ðòãýëä òóñãàäàãã¿é, õàðèí óã õàÿãäàëûã õýðýãöýýòýé ãàçàð íü õóäàëäàõ

òîõèîëäîëä áîðëóóëàëòûí¿íýýð ¿íýëæ îðëîãîä àâäàã. Ýíý ¿åä õàÿãäàëûã

îðëîãîîð íü á¿òýýãäýõ¿¿íèé ººðèéí ºðòãèéã áóóðóóëàõ áè÷èëò õèéæ

áîëíî.

- Õàÿãäàë õýâèéí õýìæýýíýýñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä òóñãàéëàí õàäãàëæ

áîðëóóëàõ áîëîìæòîé ¿íýýð íü îðëîãî áîëãîíî. Ò¿¿í÷ëýí õàÿãäëààñ îëîõ

îðëîãûí õýìæýýãýýð çàðäëûã áóóðóóëàí äàéâàð á¿òýýãäýõ¿¿íèé áàéäëààð

Ä¯ äàíñíû êðåäèòýýñ õõàÿãäàë ìàòåðèàëûí äåáåòýä îðëîãî áîëãîæ

áîëíî. Ïðàêòèêò õàÿãäëûã èõýâ÷ëýí áîðëóóëàõ õ¿ðòýë ÿìàð íýãýí áè÷èëò

õèéãääýãã¿é õóâèëáàðûã àøèãëàäàã.

Òåõíîëîãèéí ¿å øàòíû àðãààð ºðòºã òîîöîõ

Çàðäëûã ¿éëäâýðëýëèéí öåõ òàñàã áóñàä ¿éëäâýðëýëèéí íýãæýýð íýýñýí

Ä¯ äàíñààð õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýíý.

ØÌ-í çàðäëûã ò¿¿õèé ýä ¿íäñýí ìàòåðèàëûí äàíñíû êðåäèòýýñ

õîëáîãäîõ Ä¯ äàíñíû äåáåòýä ã¿éöýòãýëýýð íü

ÎÇÖ-ã òîîöîîëæ öàëèíãèéí ºãëºã äàíñíû êðåäèòýýñ õîëáîãäîõ Ä¯

äàíñíû äåáåòýä ã¿éöýòãýëýýð íü

¯ÍÇ-ã öåõ òàñàã ¿éëäâýðëýëèéííýãæ òóñ á¿ðýýð íýýñýí

¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë äàíñàíä õîëáîãäîõ äàíñíû êðåäèòýýñ áîäèò

õýìæýýãýýð õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýíý.

Õóðèìòëóóëæ òîîöîîëñîí íýìýãäýë çàðäëûã óðüä÷èëàí òîãòîîñîí íîðì,

òîîöñîí ñóóðü ¿ç¿¿ëýëòèéí ã¿éöýòãýëèéí äàãóó òîäîðõîéëæ õîëáîãäîõ

íýìýãäýë çàðäàë äàíñíû êðåäèòýýñ Ä¯ äàíñíû äåáåòýä áè÷èæ ºãíº.

1. ªðòãèéí îáúåêò á¿ðýýð íèéò áîëîí íýãæèéí ºðòãèéã õóðèìòëóóëàõ,

íýãòãýõ, òîîöîõîä ¿éëäâýðëýëèéí ºðòãèéí òàéëàíã àøèãëàíà. Ýíý ºðòºã

òîîöîæ, ¿éëäâýðëýëèéí ýöñèéí ¿ëäýãäýëèéã òîäîðõîéëîõ ¿íäýñëýë

áîëäîã.

2. Ä¯ äàíñàíä õóðèìòëóóëñàí çàðäëûã ¿éëäâýðëýëèéí

á¿òýýãäýõ¿¿íä íîîãäóóëàí íýãæèéí ºðòãèéã òîäîðõîéëäîã.


3. Íýã äàìæëàãà ¿å øàòíû áýëýí áîëñîí àæëûã ºðòãººð íü

äàðààãèéí äàìæëàãà öåõýä øèëæ¿¿ëýõ çàìààð òàéëàíò õóãöààíû ýöýñò

äàìæëàãà ¿å øàò áóþó öåõ òàñàã ¿éëäâýðëýëèéí íýãæ òóñ á¿ðèéí

øèëæñýí ºðòºã Ä¯, ÁÁª-ã òîîöíî.

Áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí ¿å øàò äàìæëàãûí ¿íäñýí 3 òºðëèéí

õºäºëãººí áàéäàã.

1. ¯éëäâýðëýæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿í íü ¿éëäâýðëýëèéí õîëáîãäîõ á¿õ øàò

äàìæëàãûã äýñ äàðààëëàí äàìæèæ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëíî.

2. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîäîðõîé õýñýã áèå äààñàí öåõ¿¿ä äýýð çýðýã õèéãäýæ

ýöñèéí äàìæëàãàä ýöýñëýí áîëîâñðóóëæ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íä øèëæäýã

áàéæ áîëäîã. Èéì õºäºëãººíèé ¿åä çàðäëûã ýõëýýä öåõ òàñàã òóñ á¿ð äýýð

ØÌ, ØÕ, ¯ÍÇ-ð àíãèëàí á¿ðòãýæ ¿éëäâýðëýõ öåõýä áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íä

øèëæ¿¿ëäýã.

3. ¯éëäâýðëýí ãàðãàæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿í íü òîäîðõîé õºäºëãººíººð

ñîíãîñîí öåõ äàìæèí ¿éëäâýðëýæ áîëíî.

Òåõíîëîãèéí ¿å øàòíû àðãûí õàÿãäàë, ãîëîãäîë ãýõ øàëòãààíààð ýëäýâ

õîðîãäîëóóä ãàðíà. Ýíý õîðîãäîëûã õýâèéí áà õýâèéí áóñ ãýæ àíãèëíà.

Ã¿éöýòãýëýýð ãàðñàí ãîëîãäîë íü òºëºâëºãººò õîðîãäîëîîñ áàãà áàéâàë

õýâèéí õýìæýýíèé õîðîãäîëòîé, ò¿¿íýýñ èë¿¿ ãàðâàë èë¿¿ ãàðñàí õýìæýý

íü õýâèéí áóñ õîðîãäîë áàéíà.õýâèéí õîðîãäîëûã òóñãàéëàí òîîöîæ

ò¿¿íä çàðäàë õóâèàðëàõã¿é. Õàðèí ò¿¿íä íîîãäîõ çàðäëûã Ä¯-ä ¿ëäñýí

¿éëäâýðëýëèéí ÁÁª-ä õóâààðèëàí øèíãýýæ, òýäãýýðèéí íýãæèéí ºðòãèéã

íýìýãä¿¿ëíý. Èëýð÷ áàéãàà öàã õóãàöààã õàðãàëçàí ò¿¿íä íîîãäîõ ºðòãèéã

ÿìàð ºðòºãò øèíãýýõ àñóóäëûã øèéäâýðëýíý. Õýâèéí áóñ õîðîãäîëä

íîãäîõ ºðòãèéã òóñãàéëàí òîîöîæ, õîëáîãäîõ Ä¯ äàíñíû êðåäèòýýñ õýâèéí

áóñ õîðîãäîë äàíñíû äåáåòýä òóñãàí øàëòãààíûã èëð¿¿ëýí òàéëàíò

õóãàöààíû ýöýñò ÁÁª þìóó ¯À-íû áóñ àëäàãäëûí äàíñíû äåáåòýä áè÷èæ

ºãíº.

3.4 ¯éëäâýðëýëèéí ºðòãèéí òàéëàí

ªðòãèéí òàéëàíä äàðààõ ç¿éëñ òóñãàãäàíà. ¯¿íä:


1. Òîëãîéí õýñýã: ýíä êîìïàíèé áîëîí öåõèéí íýð áóþó äóãààð, ºðòãèéí

òàéëàí ãàðãàæ áàéãàà õóãàöàà õýðýãëýæ áàéãàà àðãà çýðãèéã òóñãàíà.

2. Òîî õýìæýýíèé ¿ç¿¿ëýëò: ýíä öåõèéí ¿éëäâýðëýæ áàéãàà

á¿òýýãäýõ¿¿íèé íèéò òîî õýìæýý áîëîí ò¿¿íèé îðëîãî, çàðëàã, ¿ëäýãäëèéã

õîëáîõ îðëîãî, çàðëàãûí ñóâãààð íü áàëàíñæóóëàí õàðóóëíà.

3. Үéëäâýðëýëèéí ºðòãèéí õýñýã: ýíý íü òóõàéí öåõ áóþó ºðòãèéí îáúåêòýä

òóñãàãäàõ çàðäàë, çàðäëûí õóâààðèëàëò ãýñýí 2 õýñãýýñ á¿ðäýíý.

Òóõàéí öåõýä òóñãàãäàõ çàðäëûã íèéò áîëîí íýãæèéí ºðòãººð íü òîäîðõîéëîí

õàðóóëàõ áºãººä òýð íü Ä¯-í ýõíèé ¿ëäýãäýë ºìíºõ öåõýýñ òàéëàíò õóãàöààíä

øèëæèæ èðñýí ºðòºã, òóõàéí öåõýä íýìýãäýæ ãàðñàí çàðäàë çýðãýýñ á¿ðäýíý.

Çàðäëûí õóâààðèëàëòûí õýñýãò ýêâèâàëåíò á¿òýýãäýõ¿¿íýýð òîîöñîí íýãæèéí

ºðòãººð äàðààãèéí öåõýä áîëîí áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íä øèëæ¿¿ëñýí ºðòºã, õýâèéí

áóñ õîðîãäîë Ä¯-ä íîãäîæ áàéãàà ºðòãèéã õàðóóëíà. ªðòºã íü ìàòåðèàëûí,

õºäºëìºðèéí, ¯ÍÇ çýðãýýð òîäîðõîéëîãäîíî. Òóõàéí ºðòãèéí îáúåêòûí á¿õ

çàðäëûã õóâààðèëæ õàðóóëàõ ó÷ðààñ ýíýõ¿¿ õóâààðèëàãäñàí çàðäëûí ä¿íòýé

òýíö¿¿ áàéíà.

¯éëäâýðëýëèéí ºðòãèéí òàéëàíãèéí çàãâàð:

¯éëäâýðëýñýí áà ÁÁª-í òàéëàí

(1) ØÌÇ

200Õ-01-01-íû ÒÝÌ

Õóäàëäàí àâàëò

Àøèãëàõàä áýëýí áàéãàà ÒÝÌ

Õàñàõ íü: àøèãëàñàí ØÁÌ

200Õ-01-31-íû ÒÝÌ

Àøèãëàñàí ØÌ

Øóóä õºäºëìºðèéí çàðäàë

¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë:

(ØÁÌ, ØÁÕ, ÍÄØ, ýëýãäýë, äààòãàë, áóñàä çàðäàë)

¯éëäâýðëýëèéí íèéò çàðäàë


(4) íýìýõ íü: 200Õ-01-01-íû Ä¯

Õàñàõ íü: 200Õ-01-31-íû Ä¯

¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã

200Õ-01-01 áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í

Õàñàõ íü: áîðëóóëáàë çîõèõ á¿òýýãäýõ¿¿í

200Õ-01-31 áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í

Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã (ÁÁª)

Áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýë

Áàðàà ìàòåðèàëä õàìààðàãäàõ ç¿éëñ ò¿¿íèé àíãèëàë

Тахько ÕÊ íü ººðèéí ¿íäñýí áèçíåñ áîëîõ цэргийн хувцасны үйлдвэрлэлийн ¿éë

àæèëëàãààã õýâèéí çîãñîëòã¿é ÿâóóëàõàä áàðàà ìàòåðèàëûí ç¿éëñèéã

àøèãëадаг байсан.Ýíэ íü ¿éëäâýðëýëèéí ¿íäñýí ÒÝÌ õóäàëäàõ çîðèëãîîð îëæ

ýçýìøñýí áàðàà, ¿éë àæèëëàãààíû õàíãàìæèéí ç¿éëñ áîëîí çàñâàðûí ìàòåðèàë

ñýëáýãýýñ á¿ðäýíý. Áàðàà ìàòåðèàëä õàìààðàõ áèåò ç¿éëñ:

1. ¿íäñýí ÒÝÌ (í¿¿ðñ ìàçóò)

2.çàìä ÿâàà áàðàà

3. Õàäãàëàìæèéí ìàòåðèàë ( òоног төхөөрөмж,хөвөн даавуу, õàíãàìæèéí

ç¿éëñ, ñýëáýã, öàõèëãààí õîëáîî ñýëáýã õàíãàìæèéí ç¿éëñ, ìåõàíèê òîíîã

òºõººðºìæ áà õàíãàìæèéí ç¿éëñ, áàðèëãûí ìàòåðèàë õàíãàìæèéí ç¿éëñ, ñàâ

áàãëàà áîîäîë, áóñàä õàíãàìæèéí ç¿éñ ã.ì)

Тахько ÕÊ-íä õºðºíãèéí õºäºëãººíèéã á¿ðòãýõ àæëûã õàðèóöàõ íÿ-áî áàéíà.

Õàðèóöàã÷ íü áàðàà ìàòåðèàëûí õóäàëäàí àâàëò, àøèãëàëò, ¿ð àøèã, ¿ð

á¿òýýëòýé çàðöóóëàëò àøèãëàëòààñ õàñàõ çýðãèéã áàãòààñàí áàðàà

ìàòåðèàëûí óäèðäëàãûí á¿õ àñóóäàëûã õàðèóöíà. Õàðèóöàã÷ íü ÁÌ-í ñòàòóñ

äýýð õèéñýí ÿìàð íýã ººð÷ëºëò ýñâýë õàðèóöàã÷èéã ººð÷èëñºí ººð÷ëºëòèéã

áàðàà ìàòåðèàëûí òàéëàíä öàã õóãàöààíû ¿íäýñëýëòýéãýýð íàðèéâ÷ëàí

á¿ðòãýñýí ýñýõèéã ìýäýæ áàéõ ¸ñòîé.

Áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýëèéí ñèñòåì


Тахько ÕÊ íü ÁÌ-ã áàéíãûí ñèñòåì àøèãëàí õºòºëíº. Á¿ðòãýëèéí àðãûã òóóøòàé

õýðýãëýíý.

Îðëîãîä àâàõ: Áàðàà ìàòåðèàëûí ºðòºã á¿ðòãýõ çàð÷ìûã ¿íäýñëýí

òîäîðõîéëñîí ºðòãººð á¿ðòãýíý. ¯¿íä:

Îðëîãîä àâàõ ºðòºã=Àíõíû ¿íý+áýëòãýë àæèëëàãààíû çàðäàë

Áàðàà ìàòåðèàëûã ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä ºðòºã çàõ çýýëèéí ¿íý 2-í àëü áàãààð íü

¿íýëíý. Áàðàà ìàòåðèàëûí ÍÁÁ-í áîäëîãî íü äàðààõ ¿íäñýí çàð÷ìóóäûã

ìºðäëºã áîëãîíî.

1. ºðòãèéí çàð÷èì

2.òàñðàëòã¿é çàð÷èì

3. áîäèòîé áàéõ çàð÷èì

4. ìºíãººð èëýðõèéëýõ çàð÷èì

Á¿õ áàðàà ìàòåðèàëûí õóäàëäàí àâàëò áà çàðöóóëàëòûã õàðèóöëàãà õ¿ëýýñýí

Ñàíõ¿¿ á¿ðòãýëèéí õýëòñèéí äàðãà áîëîí õàðèóöñàí íÿ-áî íàðààð õÿíóóëæ

áàòëóóëíà. Õºðºíãèéã õàðèóöäàã Õàðèóöàã÷ íü õîëáîãäîõ ìàÿãòûã áºãëººäáàðàà

ìàòåðèàëûí ñèñòåìä á¿ðòã¿¿ëýõýýð õºðºíãèéí íÿ-áî ºãíº.

Áàðàà ìàòåðèàë çàðëàãà áîëãîõ áàðàà ìàòåðèàëûí ºðòºã

Á¿õ áàðàà ìàòåðèàëûã çàðëàãàäàõ, áîðëóóëàõ ñàíàëûã ñàíõ¿¿ á¿ðòãýëèéí

õýëòñèéí äàðãààð áàòëóóëíà. ÍÁÁÎÓÑ-í äàãóó áàðàà ìàòåðèàëûã çàðëàãà

áîëãîõîä ÝÀÝÇ, ÑÀÝÇ, ÆÄªÀ-ã õýðýãëýæ áîëíî. Тахько ÕÊ-íèé õóâüä Äóíäàæ

ºðòãèéí àðãûã àøèãëàí áàðàà ìàòåðèàëûí ºðòºã òîîöíî.

Áàðàà ìàòåðèàëûã ºðòºã áà çàõ çýýëèéí ¿íèéí àëü áàãààð íü ¿íýëýõ

Õóó÷ðàëò, ýâäðýë, ¿íèéí ººð÷ëºëò ãýõ ìýò áàðàà ìàòåðèàëûí ¿íý öýíýý Àª-ñ

äîîãóóð áîëîõ òîõèîëäîëä ÁÌ-í ¿íý öýíèéã áóóðóóëñàíààð á¿ðòãýëä òóñãàæ

ºãíº. Õºðºíãèéí èðýýä¿éí àøèãò áàéäàë Àª-ºº áàãà áîëñîí òîõèîëäîëä Àª-í

çàð÷ìûã ìºðäºõã¿é. Òóõàé öàã ¿åèéí îðëîãîîñ íýãýíò îðëîãî îëîõ ÷àäâàð íü

áóóðñàí áàðàà ìàòåðèàëûí ãàðçûã õàñíà. Ýíý òîõèîëäîëä áàðàà ìàòåðèàëûí

àíõíû ºðòãèéã óã Àª ýñâýë ÇÇ¯-í àëü áàãààð íü ¿íýëíý.

Áàðàà ìàòåðèàëûí äîòîîä õÿíàëòûí ñèñòåì ò¿¿íèé áîäëîãî áà æóðàì


Áàðàà ìàòåðèàëûí õóâüä ÁÌ-í îðëîãî áîëãîõ æóðàì, ÁÌ-ã çàðëàãà áîëãîõ

æóðàì, äîòîîä õÿíàëòûã ñàéæðóóëàõ òàëààð áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãààñ áàòëàí

ãàðãàñàí á¿ñàä ä¿ðýì æóðàìûã ìºðäëºãº áîëãîíî. Áèçíåñèéí òºëºâëºãºº, òºñºâ,

íîðì íîðìàòèâûã ã¿éöýòãýëòýé õàðèöóóëàí ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, èðýýä¿éí ¿éë

àæèëëàãààíäàà àøèãëàõ, áàðàà ìàòåðèàëûí òîîëëîãî òîîöîîã æóðìûí äàãóó

õèéí ÍÁÁ-í áè÷èëòòýé òóëãàí øàëãàõ ã.ì

Òîäðóóëàãà, çàëðóóëãà õèéõ òóõàé

Çàëðóóëãà: àóäèòààñ ãàðñàí á¿õ çºð¿¿ áà çàëðóóëãûã õÿíóóëæ øèëæ¿¿ëýõýýñ íü

ºìíº áàòëóóëàõûí òóëä ã¿éöýòãýõ çàõèðàë áà ÑÁÕ-í äàðãàä òàéëàãíàíà.

Òîõèðóóëàëò: ÁÌ-í íÿ-áî íü ñàðûí ¿íäýñëýëòýéãýýð ÁÌ-í ñèñòåì áà åðºíõèé

äýâòýðèéí ñèñòåìèéã òîõèðóóëíà. ßìàð íýã çºð¿¿ ãàðâàë çàëðóóëãà õèéæ

øèëæ¿¿ëýõýýñýý ºìíº Ñàíõ¿¿ á¿ðòãýë ýðõýëñýí äàðãàä òàéëàãíàíà.

Òàéëàãíàëò: ÁÌ-í á¿ðòãýëòýé õîëáîîòîé äàðààõ òàéëàíãóóäûã áýëòãýíý.

Àøèãëàõ àíõàí øàòíû ìàÿãò:

1. Áàðàà ìàòåðèàëûí îðëîãûí áàðèìò

2. Áàðàà ìàòåðèàëûí çàðëàãûí áàðèìò

3. Àãóóëàõûí á¿ðòãýë

4. Øààðäàõ õóóäàñ

5. Ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûí á¿ðòãýë

6. Áàðàà ìàòåðèàëûí òîîöîî áîäñîí áàðèìò

ÍÁÁ-í ìàÿãò

7. Áàðàà ìàòåðèàëûí îðëîãûí æóðíàë

8. Áàðàà ìàòåðèàëûí çàðëàãûí æóðíàë

9. Áàðàà ìàòåðèàëûí îðëîãûí òàéëàí

10. Áàðàà ìàòåðèàëûí çàðëàãûí òàéëàí

ÁÌ¯ÁÇ-í ìàÿãòóóä

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-1---------ÁÌ-í ÕÀ-í áàðèìò

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-2---------ÁÌ-í îðëîãûí áàðèìò

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-3---------ÁÌ-í çàðëàãûí áàðèìò

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-4---------ÁÌ ãàðãàõ çºâøººðºë

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-5---------àãóóëàõûí á¿ðòãýë


- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-6---------øààðäàõ õóóäàñ

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-7---------òîîöîî áîäñîí áàðèìò

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-8---------ýä õºðºíãèéí òîîëëîãûí á¿ðòãýë

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-9---------ÁÌ-í òàéëàí

- ÍÕÌàÿãò ÁÌ-10--------àæèëòàí àëáàí õààã÷äûí õýðýãëýæ áàéãàà ýä

õºðºíãèéí àøèãëàëòûí á¿ðòãýë

3.5 Öàëèí õºëñíèé á¿ðòãýëèéí áîäëîãî

Õºäºëìºðèéí çàðäëûí á¿ðòãýë, òîîöîîëîëò

¯íäñýí öàëèí ãýäýã íü òóõàéí àæèë÷íû õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæèë áîëîí àæèëëàñàí

íèéò öàãò òóëãóóëàí îëãîõîîð òîîöîîëñîí íèéò öàëèí þì. Õàðèí íýìýãäýë

öàëèí ãýäýã íü èë¿¿ öàãûí õºëñ, àìðàëò, áàÿð ¸ñëîëûí àæèëëàñíû õºëñ, óäààí

æèë àæèëëàñíû íýìýãäýë çýðýã áóñàä òýòãýëýã, øàãíàë óðàìøóóëàëóóäààñ

á¿ðäýíý. Тахько ÕÊ íü óäèðäàõ áà èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòíû àëáàí òóøààëûí

öàëèíãèéí æèøãèéã ã¿éöýòãýõ çàõèðàëûí 2003.01.09 ºäðèéí 16 òîîò òóøààëûí 1-

ð õàâñðàëòààð àæèë÷äûí òàðèôò öàëèíã ã¿éöýòãýõ çàõèðàëûí 2003.01.09 ºäðèéí

2-ð õàâñðàëòàä çààñíû äàãóó òóñ òóñ ìºðäºíº. Тахько ÕÊ íü ¿íäñýí öàëèí äýýð

äàðààõ íýìýãäýë¿¿äèéã îëãîäîã. ¯¿íä:

1. ¯ð ä¿íãèéí øàãíàë: ¿¿íèéã òóñ êîìïàíè íü äàðààõ 2 õóâèëáàðààð òîîöîæ

îëãîäîã. ¯¿íä: ñàðûí ¿ð ä¿íãèéí øàãíàë ýíý íü êîìïàíèé íàéäâàðòàé ¿éë

àæèëëàãàà, òåõíèê ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿ãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã äýýøë¿¿ëýõ ¿¿ðãýý

áèåë¿¿ëýõýä àæèëëàãñàäûí èäýâõè ñàíàà÷ëàãà, ìàòåðèàëëàã ñîíèðõîëûã

ºðí¿¿ëýõ çîðèëîãîîð ÝÕÓÃ-ûí äàðãûí 2000 îíû 44 òîîò òóøààëûí 1-ð õàâñðàëò

çààñíû äàãóó ÝÕÓÃ-ûí õàðúÿà ¿éëäâýð¿¿äèéí äàðãà äàðãà íàðò ñàðûí

àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íãýýð øàãíàë îëãîõ æóðàìûã áàòëàí ãàðãàñàí. Óã æóðàì

¸ñîîð àæèë÷èí àëáàí õààã÷äûí ñàðûí àæëûí ¿ð ä¿íä ëíäýñëýí ñàðûí ¿íäñýí

öàëèíãèéí 80% õ¿ðòëýõ õýìæýýãýýð óðàìøóóëíà. Æèëèéí àæëûí ¿ð ä¿íãèéí

øàãíàë êîìïèàíèéí òàéëàíò æèëèéí òåõíèê ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí

òºëºâëºãººò çîðèëòûã õàíãàõàä àæèë÷äûí îðóóëñàí õóâü íýìýðèéã ¿íäýñëýí

æèëèéí àæëûí ¿ðä¿íãýýð øàãíàë îëãõ çîðèëãîîð Тахько ÕÊ-íèé ÒÓÇ 2003.01.23

ºäðèéí 03 òîîò òîãòîîëûí õàâñðàëòààð æèëèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íãýýð

øàãíàë îëãîõ æóðàìûã áàòàëñàí. Óã æóðàìä çààñàíû äàãóó àëáà õýëòýñ

õýñã¿¿äèéí æèëèéí àæëûí òàéëàíã õýëýëöñýí ä¿íã õàðãàëçàí çàõèðëûí

çºâëºëèéí õóðëààñ 5 ñàð õ¿ðòëýõ õóãàöààíû ¿íäñýí öàëèíãèéí õýìæýýãýýð


øàãíàëûí ñàíã áàéãóóëàõ áºãººä àëáà õýëòýñ õýñã¿¿ä òóõàéí áàòëàãäñàí

øàãíàëûí ñàíä áàãòààí àæèë÷èääàà ¿ð ä¿ãèéí øàãíàëûã îëãîíî.

2. Óäààí æèë àæèëëàñíû íýìýãäýë: Тахько ÕÊ íü àæèëòàí àëáàí õààã÷èääàà

ýð÷èì үйлдвэрчний эвлэлд àæèëëàñàí õóãаöààã íü õàðãàëçàí ¿íäñýí

öàëèíãèéí 40% õ¿ðòýëõ õýìæýýãýýð óäààí æèë àæèëëàñàíû íýìýãäýë

îëãîíî

3.

¹

Àæèëñàí

õóãàöàà

Àëáàí òóøààëûí áîëîí òàðèôò öàëèíãààñ îëãîõ õóâü õýìæýý

Ýýëæèéí Ýýëæèéí áóñ

1 2-4 æèë 15 10

2 4-7 æèë 25 20

3 7-10 æèë 30 25

4 10-15 æèë 35 30

5 15-ñ äýýø 40 35

--- Áóñàä: äýýðõ íýìýãäýë¿¿äýýñ ãàäíà Тахько ÕÊ íü ººðèéí àæèë÷èääàà

êîìïàíèé çàõèðàëûí çºâëºë ¿éëäâýð÷íèé ýâëýëèéí õîëáîîíû òýðã¿¿ëýã÷èäèéí

2002.08.15 ºäðèéí õàìòàðñàí õóðëûí 340/14 òîîò òîãòîîëûí õàâñàðàëòààð

áàòëàãäñàí õàìòûí ãýðýýíä çààñíû äàãóó äàðààõ íýìýãäýë¿¿äèéã îëãîíî.

- Øºíèéí öàãààð àæèëëàñàíû íýìýãäýëèéã àëáàí òóøààëûí òàðèôò

öàëèíãèéí 50% îëãîíî.

- Ñóë çîãñîëòûí îëãîâîðûã òóõàéí àæèëòàíû ¿íäñýí ¿íäñýí öàëèíãèéí

60%-ð áîäîæ îëãîíî.

- Èë¿¿ öàãààð áîëîí 7 õîíîãûí àìðàëòûí ºäºð àæèëëàñàí àæèëòàíûã

íºõºí àìðóóëààã¿é áîë õºëñèéã 2 äàõèí íýìýãä¿¿ëæ îëãîíî.

- Оѐдлын ñàëáàðûí áàéãóóëëàãàä 20-ñ äýýø æèë àæèëëàñàí àæèëëàãñàäûã

50,60,70,80 íàñíû îéã òîõèîëäóóëàí àæèëëàæ áàéãàà áîë ýðõýëæ áàéãàà

àëáàí òóøààëûí 1 ñàðûí ¿íäñýí öàëèíã, òýòãýâýðò ãàðñàí áîë 50.000

òºãðºãèéí óðàìøóóëàë îëãîíî.

- Áàéãóóëëàãûí õºäºëìºðèéí àâðàãûã 200.000 õ¿ðòýë, áàéãóóëëàãûí õ¿íäýò

äýâòýðò áè÷èãäýãñýäèéã 2 õ¿ðòýë ñàðûí ¿íäñýí öàëèíãààð øàãíàíà.

- Оѐдлын ñàëáàðò ¿ð á¿òýýëòýé àæèëëàñàí àæèë÷èäûã 100.000 õ¿ðòýëõ

òºãðºãººð øàãíàæ óðàìøóóëíà.


- Оѐдлын òýðã¿¿íèé àæèëòàí áîëîí òóñ ñàëáàðò àæèëëàæ áàéãàà áóñàä

ñàëáàðûí òýðã¿¿íèé àæèëòàíä 3000 òºãðºã, ãàâúÿàò àæèëòàí, òºðèéí

øàãíàëòàíä 10.000 òºãðºã, õºäºëìºðèéí áààòàðò 15.000 òºãðºãèéí

óðàìøóóëàëûã ñàð áîëãîí îëãîíî.

- Äîêòîðûí çýðýãòýé àæèëòàíä àëáàí òóøààëûí àëáàí òóøààëûí ñàðûí

öàëèíãèéí 15% õ¿ðòýë, äýä äîêòîðûí çýðýãòýé àæèëòàíä àëáàí òóøààëûí

ñàðûí öàëèíãèéí 20% õ¿ðòýëõ øàãíàë îëãîíî.

Тахько ХК нь ажилчин тус бүрээр „‟Ажил эрхлэлтийн түүх‟‟-ûã õºòëºõ

áºãººä óã áàðèìò áè÷èãò òóõàé àæèëòàíû àæèëä îðñîí õóãàöàà àëáàí

òóøààë öàëèí õºëñíèé õýìæýý õºäºëìºðèéí ãýðýý áîëîí ò¿¿íèé õ¿÷èí

òºãºëäºð áàéõ õóãàöààíû òàëààð òóñãàñàí áàéíà. Õýëòýñ àëáà õýñýã òóñ

á¿ðèéí ìàñòåð èíåæåíåð¿¿ä íü àæèë÷èí àëáàí õààã÷äûí àæëûí öàã

àøèãëàëòàíä õÿíàëò òàâèõ çîðèëãîîð àæèëäàà èðñýí áîëîí ÿâñàí öàãèéã

á¿ðòãýæ öàëèí òîîцож олгох үед „‟Ажлын цаг ашиглалтын бүртгэл‟‟-ã ÖÕ-1

ìàÿãòààð íýãòãýí ãàðãàæ áàòàëãààæóóëíà. Ìºí ñàðûí ýöýñò öàëèíã áîäîæ

олгохын тулд мастер инженерүүд нь „‟Ажлын цаг ашиглалтын бүртгэл‟‟-ã

нэгтгэн „‟Ажлын цагын тооцоо‟‟ (ЦХ-2 ìàÿãòààð)-ã öåõ òàñàã àëáàäààð

íýãòãýí õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòàíààð áàòàëãààæóóëàí ñàíõ¿¿ä ºãíº.

Õèéñýíýýð öàëèíã òîîöîí îëãîäîã ¿åä àæèë÷äûí ¿éëäâýðëýñýí

á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæèëä ¿íäýñëýí àæèëëàñàí öàãèéã

тодорхойлон цалинг тооцож олгохын тулд „‟Ажлын даалгавар‟‟ (ÖÕ-3à)-ûã

бэлтгэн эцсийн дүнг „‟Ажлын даалгаварын нэгтгэл‟‟ (ЦХ-3á)-ýýð íýãòãýí

òóõàéí àæèëòàíû íèéò öàëèíãèéí ä¿íã òîîöîîëíî. Öàëèí õºëñíèé íÿ-áî

ажлын цагийн тооцоонд үндэслэн „‟цалингийн тооцооны карт‟‟ (ЦХ-4)-ã

áýëãýíý. Öàëèíãèéí êàðòàíä òóõàéí àæèë÷íû ¿íäñýí öàëèí öàãèéí áîëîí

ºäðèéí òàðèôò öàëèí, òàéëàíò õóãàöààíä àæèëëàñàí íèéò öàãèéã øºíèéí

öàãààð, èë¿¿ öàãààð áàÿð ¸ñëîëûí ¿åýýð àæèëëàñàí ýñýõýýð íü

äýëýãðýíã¿é õàðóóëàõààñ ãàäíà õîëáîãäîõ ñóóòãàëóóäûã á¿ðýí ñóóòãàæ

æèíõýíý ãàðò îëãîõ öàëèí òîîöîîëíî. Тахько ÕÊ íü ñàðä 2 óäàà òàâüæ

îëãîõ áºãººä ñàð á¿ðèéí ýõíèé 15-íû äîòîð óðüä÷èëãàà öàëèíã

„‟Цалингийн урьдчилгаа олгох хүснэгт‟‟ (ЦХ-5à)-ýýð òàâüæ îëãîíî. Õàðèí

сарын эцэст „‟цалин олгох хүснэгт‟‟ (ЦХ-5á)-ýýð ýýð æèíõýíý ãàðò îëãîõ

öàëèíãèéí ä¿íãýýð 30-íû äîòîð öàëèíã òàâüæ îëãîíî

Öàëèíãèéí á¿ðòãýë


Õºäºëìºðèéí çàðäëûí ä¿íã áîäèòîéãîîð òîîöîîëñîíû äàðàà íèéò ä¿íãýýð íü

äàðààõ æóðíàëûí áè÷èëò¿¿äèéã õèéõ çàìààð òàéëàíò õóãàöààíû çàðäàë áîëãîí

á¿ðòãýíý.

- Цалингийн урьдчилгаа олгох үед „‟Цалингийн урьдчилгаа олгох хүснэгт‟‟

äýõ ä¿íä ¿íäýñëýí

ÄÒ: Öàëèíãèéí óðüä÷èëãàà

ÊÒ: Ìºíãºí õºðºíãº

- Ñарын эцсийн цалинг тооцоолсон үед „‟ЦОХ‟‟ дэх дүнд үндэслэн ГОЦ

áîëîí ñóóòãàëûí ä¿íãýýð

ÄÒ: Öàëèíãèéí çàðäàë

ÊÒ: ÍÄØ-í ºãëºã

ÊÒ: ÝÌÄ-í ºãëºã

ÊÒ: ÕÀÎÀÒ-í ºãëºã

ÊÒ: Öàëèíãèéí óðüä÷èëãàà

ÊÒ: Öàëèíãèéí ºãëºã

- Íèéò öàëèíãèéí çàðäëûã ã¿éöýòãýëä ãàðñàí ä¿íãýýð íü õàðèóöëàãûí

òºâ¿¿äýýð õóâààðèëàí á¿ðòãýõ ¿åä

ÄÒ: èíæåíåðèéí àëáà, çàñâàðûí àëáà, òåõíèê õÿíàëòûí õýñýã,

õàíãàìæèéí õýëòýñ, ¿éëäâýðëýëèéí àëáà, áîëîâñîí õ¿÷íèé

õýëòýñ, ñóäàëãàà õºãæëèéí õýëòýñ, ÑÁÕ, áîðëóóëàëòûí õýñýã,

íèéãýì àæ àõóé, òºñëèéí àæëûí õýñýã

ÊÒ: Öàëèíãèéí çàðäàë

- Íèéò òîîöîîëñîí öàëèíãààñ áîäîæ àæèë îëãîã÷îîñ òºëæ áóé íèéãìèéí

äààòãàëûí øèìòãýëèéí ä¿íãýýð

ÄÒ: ÍÄØ-í çàðäàë

ÊÒ: ÍÄØ-í ºãëºã

- Íèéãìèéí äààòãàëûí áàéãóóëëàãààñ áóöààí îëãîæ áàéãàà òýòãýìæèéí

ä¿íãýýð

ÄÒ:ÍÄØ-í ºãëºã


ÊÒ:öàëèíãèéí ºãëºã

- Öàëèí òàâüæ îëãîõ ¿åä æèíõýíý ãàðò îëãîõ öàëèíãèéí ä¿íãýýð

ÄÒ: öàëèíãèéí ºãëºã

ÊÒ: ìºíãºí õºðºíãº

ÍÄØ-í ºãëºã

Íèéãìèéí äààòãàëûí òóõàé õóóëèéí äàãóó òóñ áàéãóóëëàãàòàé õºäºëìºðèéí

ãýðýýíèé äàãóó õàìòðàí àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàí àëáàí õààã÷èä íü íèéãìèéí

äààòãàëä çààâàë äààòãóóëàõ ¸ñòîé. Óã õóóëèíä çààñàíû äàãóó äààòãóóëàã÷

áîëîí àæèë îëãîã÷ íü äîîð äóðüäñàí õóâü õýìæýýãýýð ÍÄØ-ã òîîöîí äàðàà

ñàðûí 5-íû äîòîð íèéãìèéí äààòãàëûí áàéãóóëëàãûí òºâëºðñºí õàðèëöàõ

äàíñàíä õèéíý.

Äààòãàëûí òºðºë

Òºëºõ øèìòãýëèéí õýìæýý

Àæèë îëãîã÷ Äààòãóóëàã÷

Òýòãýâýð 13.5 5.5

Òýòãýìæ 1.0 1.0

¯ÎÌØª 2.0 0.0

Àæèëã¿éäýë 0.5 0.5

Íèéò ä¿í 17.5 7.0

Íèéãìèéí äààòãàëûí òóõàé ¯ÎÒØª-íèé äààòãàëûí øèìòãýëèéã õºäºëìºðèéí

ýð¿¿ë àõóé, àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéäëààñ íü õàìààðàí

ÿëãàâàðòàé òîãòîîõ áºãººä ¿¿íèéã íèéãìèéí äààòãàëûí ¿íäýñíèé çºâëºëèéí

ñàíàëûã ¿íäýñëýí çàñãèéí ãàçðààñ áàòàëíà. Тахько ÕÊ-íû õóâüä ¯ÎÌØª-íèé

äààòãàëûí øèìòãýëèéã 2%-ð áîäîæ ºãäºã.

ÝÌÄ-í ºãëºã: Èðãýíèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí òóõàé õóóëèéí äàãóó

äààòãóóëàã÷ áîëîí êîìïàíè íü äîîð äóðüäñàí õóâü õýìæýýãýýð ÝÌÄØ-ã

òîîöîîëîí äàðàà ñàðûí 5-íû äîòîð òºâëºîñºí õàðèëöàõ äàíñàíä øèëæ¿¿ëíý.

Êîìïàíè Äààòãóóëàã÷

ÝÌ-í äààòãàë 3.0 3.0

ÕÀÎÀÒ-í ºãëºã: Тахько ÕÊ-íû àæèë÷èäûí ñàð á¿ðèéí îðëîãî õàðèëöàí àäèëã¿é

áºãººä îðëîãîîñ ÕÀÎÀÒ-ûã òîîöîí øèëæ¿¿ëäýã áºãººä õóóëèéí äàãóó èðãýíèé

æèëèéí íèéò îðëîãîîñ òàòâàðûã òîîöäîã òóë æèëèéí ýöñèéí òîîöîîãîîð

òàòâàðûí èë¿¿ òºëºëòòýé ãàðàõ òîõèîëäîë íèëýýí ò¿ãýýìýë áàéäàã. Ýíý


òîõèîëäîëä òàòâàðò èë¿¿ òºëñºí õýìæýýãýýð òàòâàðûí àëáàòàé òîîöîî õèéí

ñóóòãàæ àæèë÷äàä ìºíãèéã íü áóöààí îëãîíî.

¹

Àëáàí òàòâàð õîîãäóóëàõ æèëèéí

îðëîãûí õýìæýý

Àëáàí òàòâàðûí õóâü

1 0-2400.000 10%

2 2400.001-4800.000 240.0+2400.0 äýýø 20%

3 4800.001 òºãðºãººñ äýýø 720.0+4800.0 äýýø 40%

Öàëèíã òàâüæ îëãîõ: Тахько ÕÊ íü öàëèíãàà êàññààð òàâüæ îëãîäîã áàéæ

áàéãààä îäîîãîîð öàëèíãèéí íýðèéí äàíñ àøèãëàõ çàìààð öàëèíã áàíêààð

äàìæóóëàí òàâüæ îëãîõ áîäëîãî áàðèìòàëæ áàéíà.

Õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà ò¿ð àëäñàíû òýòãýìæ: Åðäèéí ºâ÷èí áîëîí àõóéí

îñëûí óëìààñ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà ò¿ð àëäàõààñ ºìíºõ 3 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø

ñàð òýòãýìæèéí äààòãàëûí øèìòãýë òºëæ àæèëëàñàí äààòãóóëàã÷ õºäºëìºðèéí

÷àäâàðàà ò¿ð àëäñàíû òýòãýìæ àâàõ ýðõòýé. Õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà àëäñàíû

òýòãýìæ 1 óäààãèéí äýýä õÿçãààð íüõîðò õàâäàð, ñ¿ðüåãýýð àíõ ºâ÷èëñºí

òîõèîëäîëä 156 õîíîã áóñàä òîõèîëäîëä 78 õîíîãîîñ õýòðýõã¿é.

¹ Øèìòãýë òºëæ àæèëëàñàí õóãàöàà Òýòãýìæ áîäîõ õóâü

1 5 õ¿ðòýëõ æèë 45

2 5-14 55

3 15 áà ò¿¿íýýñ äýýø 75

Æèðýìñýí áîëîí àìàðæñàíû òýòãýìæ: Ñ¿¿ëèéí 12 ñàðûí õºäºëìºðèéí õºëñ

áîëîí ò¿¿íòýé àäèë îðëîãûí äóíäàæààñ 70%-òàé òýíöýõ õýìæýýíèé ìºíãèéí 4

ñàðûí òóðøèä íèéãìèéí äààòãàëûí ñàíãààñ îëãîíî.


4.1 Санхүүгийн шинжилгээ : / 2007 он /

/ сая/төг /

№

Балансын зүйл

2006 он

12-31

2007 он

12-31

өөрчлөлт

Босоо

шинжилгээ

Хэвтээ

шинжилгээ

2006 2007 2006 2007

1.Хөрөнгө

1.Эргэлтийн

хөрөнгө

А, Áэлэн мөнгө 272,7 211,1 -61,6 0,3% 0,2% % 77,4%

Á, Дансны авлага 5981,1 5378,1 -603 6,7% 6,2% % 89,9%

В, Áараа материал 5726 5544,3 -181,7 6,4% 6,2% 100% 96,8%

Г, Урьдчилж

төлсөн зардал

4,5 0 -4,5 0,0% 0,0% 100% 0,0%

Эргэлтийн /хөр

Зардал

11984,3 11133,5 -850,8 13,4% 12,9% 100% 92,9%

2. Эргэлтийн бус/

Хөр

А.Үндсэн хөрөнгө 120902,8 126788,5 5885,7 135,6

%

146,6

%

100% 104,9

%

Хасах : элэгдэл -43781,9 -51518,9 -7737 -

49,1%

-59,6% 100% 117,7

%

Цэвэр үндсэн

хөрөнгө

77120,9 75269,6 1851,3 86,5% 87,1% 100% 97,6%

Á.Дуусаагүй

барилга

0 0,0% 0,0% 100%

В.Áиет бус хөрөнгө 37,4 59,6 22,2 0,0% 0,1% 100% 159,4

%

Эргэлтийн бус

Хөрөнгийн дүн

77158,3 75329,2 -1829,1 86,6% 87,1% 100% 97,6%

Нийт хөрөнгө 89142,6 86462,7 -2679,9 100% 100% 100% 97,0%

Эх үүсвэр

1. Áогино хуг/өглөг


Эдийн засаг, санхүүгийн чадавхийг тодорхойлох үндсэн гол харьцааны

шинжилгээ :

ÁН-дэд төлөх өр 227 215 -12 0,3% 0,2% 100% 94,7%

НДШ-ийн өр 0,6 1175,2 0,0% 0,0% 100%

Цалингийн өглөг 420 481 -2 0,5% 0,5% 100% 99,5%

Татварын өр 0,3 47,6 47,3 0,0% 0,1% 100% 15867%

Áанкны зээл 0 0,0% 0,0% 100%

Урт хугацаат зээл,

Зээлийн хүү

2865,8 4001,2 1135,4 3,2% 4,6% 100% 139,6

Áусад өглөг 4,9 16,2 11,3 0,0% 0,0% 100% 330,6%

Урьд/ олсон орлого 85,4 80,0 -5,4 0,1% 0,1% 100% 93,7%

Áог/ хуга/өглөгийн

дүн

3603,4 4778,6 1175,2 4,0% 5,5% 100% 132,6%

2. урт хугацаат

өглөг

Дамжуулан зээлдэх

өрийн бичиг

59403,5 57157,7 -2245,8 66,6% 66,1% 100% 96,2%

Урт хуга/ өглөгийн

дүн

59403,5 57157,7 -2245,8 66,6% 66,1% 100% 96,2%

3. Эзэмшигчдийн

өмч

Төрийн 34135,3 34135,3 0 38,3% 39,5% 100% 100,0%

Хурим/алдагдал -7999,6 -9608,9 -1609,3 -9,0% -

11,1%

100% 120,1%

Эзэмшигчдийн

өмчийн дүн

26135,7 24526,4 1609,3 29,3% 28,4% 100% 93,8%

өр төлбөр ба


өмчийн дүн

89142,6 86462,7 -2679,9 100% 100% 100% 97,0%


Үзүүлэлтүүд Харьцаа 2006 2007

Эргэлтийн хөрөнгийн

харьцаа

Эргэлтийн хөр / нийт хөр 0,134 0,129

Нөхөлтийн коэфициент Эргэлтийн хөр / богино

хугацаат өр

3,33 2,33

Áиет хөрөнгийн хувийн жин Áиет хөр/ нийт хөр 0,866 0,871

Түргэн хөрвөх энгийн

харьцаа

ЭХ-бараа материал / ÁХӨТ 1,74 1,17

Эргэлтийн гаднах хөрөнгө Авлага / нийт хөр 0,067 0,062

Авлага цуглуулах дундаж

/Хугацаа/

Авлага 360 хоног /

борлуулалт

80 32

Төлбөр төлөх дундаж

Хугацаа

Дансны өр 360 хоног

/Áорлуулалт

48 61

Áараа материалын эргэц ÁÁӨӨ / ÁМ нөөц 4,65 5,28

өрийн харьцаа Нийт өр / нийт хөр 0,71 0,72

өр хөрөнгийн харьцаа УХӨТ / эзэмшигчдийн өмч 2,27 2,33

Урт хуга/ өр нийт хөрөнгийн

Харьцaa

УХӨТ / нийт хөрөнгө 0,67 0,66

Ажлын капитал Эргэлтийн хөр – ÁХӨТ 8380,9 6354,9

өөрийн эргэлтийн капитал Авлага + материалын нөөц-

ÁХӨТ

8103,7 6143,8

Мөнгөний эргэлт Áорлуулалт / ажлын

капитал

3,19 4,42

Áиет хөр/эзнийөмчийн

харьцаа

Áиет хөр / эзний өмч 2,95 3,07

Хөрөнгийн ачаалал Áорлуулалт / нийт хөрөнгө 0,3 0,32

Капитал өгөөмж Áорлуулалт / үндсэн

хөрөнгө

0,35 0,37

Ñанхүүгийн хараат байдал Нийт эх үүсвэр / эзний өмч 3,41 3,53

Хөдөлмөрийн бүтээмж Áорлуулалт / ажиллагсдын

тоо

27,87 29,26

Санхүүгийн үзүүлэлтийн судалгаа / 2008он /


№

Балансын зүйл

0.7.12.3

1

08.12.31

өөрчл

өлт

Босоо

шинжилгээ

Хэвтээ

шинжилгээ

2007 2008 2007 2008

1 Нэгж Мян.төг Мян.төг Мян.төг % % % %

2 Хөрөнгө

3 Эргэлтйин

хөрөнгө

4 А.Áэлэн мөнгө 211.1 696.2 458.1 0.0% 0.8% 100% 329.8%

5 Á.Дансны

авлага

5378.1 7575.9 2197.8 6.2% 8.5% 100% 140.9%

6 В.Áараа

материал

5544.3 7050.9 1506.6 6.4% 7.9% 100% 127.2%

7 Г.Урьдчилж

төлсөн

Зардал

0 2.2 2.2 0.0% 0.0% 100%

8 Эргэлтийн

хөр/дүн

11133.5 15325.2 4191.7 12.9% 17.3% 100% 137.6%


хөрөнгө

9 А. Үндсэн

хөрөнгө

126788.

5

133724.

3

6935.8 146.6

%

150.7

%

100% 105.5%

1

0

Хасах: элэгдэл -

51518.9

-60387.3 -8868.4 -

59.6%

-68.0% 100% 117.2%

1

1

Цэвэр үндсэн/

Хөр

75269.6 73337 -1932.6 87.1% 82.6% 100% 97.4%

1

2

Á.дуусаагүй

барилга

0 0.0% 0.0% 100%

1

3

В.биет бус

хөрөнгө

59.6 86.2 26.6 0.1% 0.1% 100% 144.6%

1

4



75329.2 73423.2 -1906 87.1% 82.7% 100% 97.5%

1

5

Нийт хөрөнгө 86462.7 88748.4 2285.7 100% 100% 100% 102.6%

1 Эх үүсвэр


6

1

7

Áогино хуга/

Өглөг

1

8

ÁН-дэд төлөх

өр

215 3367.5 3152.5 0.2% 3.8% 100% 1566.3%

1

9

НДШ-ийн өглөг 0.6 0.7 0.1 0.0% 0.0% 100% 116.7%

2

0

Цалингийн

өглөг

418 452 34 0.5% 0.5% 100% 108.1%

2

1

Татварын өр 47.6 16.4 -31.2 0.1% 0.0% 100% 34%

2

2

Áанкны зээл,

зээлийн

Хүү

2567.4 2567.4 0.0% 2.9% 100%

2

3

Урт хугацаат

зээл


4001.2 6562.1 2560.9 4.6% 7.4% 100% 164.0%

2

4

Áусад өглөг 16.2 37.9 21.7 0.0% 0.0% 100% 234.0%

2

5

Урьдчилж олсон

Орлого

80.0 92.7 12.7 0.1% 0.1% 100% 115.9%

2

6

Áогино хугацаат

Өглөгийн дүн

4778.6 13096.7 8318.1 5.5% 14.8% 100% 274.1%

2

7


өглөг

2

8

Дамжуулан

зээлдэх

Зээлийн өр

57157.7 59155.3 1997.6 66.1% 66.7% 100% 103.5%

2

9


Өглөгийн дүн

57157.7 59155.3 1997.6 66.1% 66.7% 100% 103.5%

3

0


өмч

3

1

Төрийн 34135.3 34135.3 0 39.5% 38.5% 100% 100.0%


3

2

Хуримтлагдсан

Алдагдал

-9608.9 -17638.9 -8030 -

11.1%

-19.9% 100% 183.6%

3

3


Өмчийн дүн

24526.4 16496.4 -8030 28.4% 18.6% 100% 67.3%

3

4

Өр төлбөр ба

Эзэмшигчийн

өмчийн

Дүн

86462.7 88748.4 2285.7 100% 100% 100% 102.6%

Эдийн засаг, санхүүгийн чадавхийг тодорхойлох үндсэн гол харьцааны

шинжилгээ

Үзүүлэлт Харьцаа 2007 2008 2009

Эргэлтийн хөрөнгийн

харьцаа

Эргэлтийн хөр / нийт хөр 0,129 0,173 0.125

Нөхөлтийн коэфициент Эргэлтийн хөр / богино

хугацаат өр

2,33 1,17 1.205

Áиет хөрөнгийн хувийн

жин

Áиет хөр/ нийт хөр 0,871 0,827 0.875

Түргэн хөрвөх энгийн

харьцаа

ЭХ-бараа материал / ÁХӨТ 1,17 0,63 0.65

Эргэлтийн гаднах

хөрөнгө

Авлага / нийт хөр 0,062 0,085 0.064

Авлага цуглуулах

дундаж

Хугацаа

Авлага 360 хоног /

борлуулалт

32 77 65

Төлбөр төлөх дундаж

Хугацаа

Дансны өр 360 хоног /

Áорлуулалт

98 193 172

Áараа материалын

эргэц

ÁÁӨ / ÁМ нөөц 5,28 5,23 6.97

өрийн харьцаа Нийт өр / нийт хөр 0,72 0,81 0.69

өр хөрөнгийн харьцаа УХӨТ / эзэмшигчдийн өмч 2,33 3,58 1.9

Урт хугацаат өр нийт

хөрөнгийн

УХӨТ / нийт хөрөнгө 0,66 0,667 0.588


Харьцаа

Ажлын капитал Эргэлтийн хөр – ÁХӨТ 6354,9 2228,5 2452

өөрийн эргэлтийн

капитал

Авлага + материалын

нөөц-

ÁХӨТ

6143,8 1530,1 2048.2

Мөнгөний эргэлт Áорлуулалт / ажлын

капитал

4,42 15,83 16.267

Áиет хөрөнгө эзний

өмчийн харьцаа

Áиет хөр / эзний өмч 3,07 4,45 2.835

Хөрөнгийн ачаалал Áорлуулалт / нийт хөрөнгө 0,32 0,4 0.347

Капитал өгөөмж Áорлуулалт / үндсэн

хөрөнгө

0,37 0,48 0.397

Ñанхүүгийн хараат

байдал

Нийт эх үүсвэр / эзний өмч 3,53 5,38 3.24

Хөдөлмөрийн бүтээмж Áорлуулалт / ажиллагсдын

тоо

29,26 37,45 42.16

Санхүүгийн шинжилгээ : / 2009 он /

/ сая/төг /

№ Балансын зүйл 2008 он

12-31

2009 он

12-31

өөрчлө

лт

Босоо

шинжилгээ

Хэвтээ

шинжилгээ

2008 2009 2008 2009

1.Хөрөнгө

1.Эргэлтийн

хөрөнгө

А, Áэлэн мөнгө 696.2 403.8 -292.4 0.8% 0.4% 100% 58.0%

Á, Дансны авлага 7575.9 7294.3 -281.6 8.5% 6.4% 100% 96.3%

В, Áараа материал 7050.9 6659.8 -391.1 7.9% 5.8% 100% 94.5%

Г, Урьдчилж

төлсөн зардал

2.2 0 -2.2 0.0% 0.0% 100% 0.0%

Эргэлтийн /хөр

Зардал

15325.2 14357.9 -967.3 17.3% 12.5% 100% 93.7%

2. Эргэлтийн бус/


Хөр

А.Үндсэн хөрөнгө 133724.3 272903.3 139179 150.7% 237.7

%

100% 204.1

%

Хасах : элэгдэл -60387.3 172563.1 -

112175.

8

-68.0% -

150.3

%

100% 285.8

%

Цэвэр үндсэн

хөрөнгө

73337 100340.2 27003.2 82.6% 87.4% 100% 136.8

%

Á.Дуусаагүй

барилга

0 0.0% 0.0% 100%

В.Áиет бус хөрөнгө 86.2 98.4 12.2 0.1% 0.1% 100% 114.2

%



73423.2 100438.6 27015.4 82.7% 87.5% 100% 136.8

%

Нийт хөрөнгө 88748.4 114796.5 26048.1 100% 100% 100% 129.4

%

2.

Эх үүсвэр

1. Áогино хуг/өглөг

ÁН-дэд төлөх өр 3367.5 3284.4 -83,1 3,8% 2.9% 100% 97.5%

НДШ-ийн өр 0.7 0 -0,7 0.0% 0.0% 100% 0.0%

Цалингийн өглөг 452 512.8 60,8 0.5% 0.4% 100% 113.5%

Татварын өр 16.4 111.2 94,8 0.0% 0.1% 100% 678%

Áанкны зээл 2567.4 500 -2067,4 2.9% 0.4% 100% 19.5%

Урт хугацаат зээл,


6562.1 7168.7 606,6 7.4% 6.2% 100% 109.2%

Áусад өглөг 37.9 31.7 -6,2 0.0% 0.0% 100% 83.6%

Урьд/ олсон орлого 92.7 297.1 204,4 0.1% 0.3% 100% 320.5%

Áог/ хуга/өглөгийн

дүн

13096.7 11905.9 -1190,8 14.8% 10.4% 100% 90.9%

2. урт хугацаат өглөг 100%

Дамжуулан зээлдэх

өрийн бичиг

59155.3 67463.3 8308 66.7% 58.8% 100% 114.0%

Урт хуга/ өглөгийн 59155.3 67463.3 8308 66.7% 58.8% 100% 114.0%


4.2 2007 оны тайлангийн шинжилгээ

Үйл ажиллагааны талаар :

Тахько ХК нь 2007 онд 587, 7 сая төгрөгний түрээсийн орлого олсон.Нийт

88,14%-буюу „‟Тэди” гар утасны үйлчилгээний төвд түрээслүүлсэн. 5,46%-ийг

өөрийн хэрэглээ, 7,4%-ийг “Ньютел” ХХК нд түрээсэлсэн. Энэ нь хотын төвд

байрлал сайтай газар үйл ажиллагаа явуулж нийслэлийн томоохон

түрээслүүлэгч болсон. Мөн хувьцаа гаргаж түүнийхээ ноогдол ашигаас

нилээдгүй ашиг олдог.Гэвч энэ онд вальютын ханшны зөрүүнээс болж бага

зэргийн алдагдалд орсон.

Санхүү эдийн засгийн үзүүлэлтүүд :

2007 оны тайлан тэнцэлээр тус компани нь 11133,5 сая/төг-ийн

эргэлтийн, 75329,2 сая/төг-ийн эргэлтийн бус хөрөнгөтэй , 4778,6 сая төгрөгийн

ÁХӨТ , 57157,7 сая төгрөгийн УХӨТ –тэй , 24526,4 сая/төгрөгийн эзэмшигчдийн

өмчтэй бөгөөд нийтдээ 86462,4 сая төгрөгийн үлдэгдэлтэй гарсан. Нийт

хөрөнгийн 12,9%-г эргэлтийн хөрөнгө , 87,1%-г эргэлтийн бус хөрөнгө эзэлж

байна. Áүтээгдэхүүн борлуулалтаас 28072,7 сая/төгрөг үйлдвэрлэлийн бус үйл

ажиллагаанаас 1240,3 сая/төг , нийт 29313,0 сая төгрөгний орлоготой ажиллаж ,

үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд 28729,9 сая/төг , үйлдвэрлэлийн бус үйл

ажиллагаанд 1475,3 сая/төг , ажилтны нийгмийн зардалд 537,5 сая/төг нийт

дүн

3. Эзэмшигчдийн

өмч

Төрийн 34135.3 34135.3 0 38.5% 29.7% 100% 100%

Дахин үнэлгээний

Нэмэгдэл

36299.6 36299,6 0.0% 31.6% 100%

Хурим/алдагдал -17638.9 -35007.6 -17368,7 -19.9% -30.5% 100% 198.5%


өмчийн дүн

16496.4 35427.3 18930,9 18.6% 30.9% 100% 214.8%

өр төлбөр ба


өмчийн дүн

88748.4 114796.5 26048,1 100% 100% 100% 129.4%


30742,7 сая/төг-ний зардлыг зарцуулж нийт 1429,7 сая/төг-ний алдагдалтай

ажилсан.

Эргэлтийн хөрөнгийн талаар :

Бэлэн мөнгө бэлэн мөнгөний хэмжээ өмнө оны мөн үеийнхээс 61,6 сая/төг-өөр

буюу 22,6%-иар буурсан байна. Áэлэн мөнгийг тухай бүрт нь эргэлтэнд оруулж

байсан бөгөөд дансанд орсон нийт мөнгийг зүй зохистой хувиарлахыг гол

зорилгоо болгон ажилласан. Нийт мөнгөн орлого , зарлагын урсгалыг авч үзвэл

Мөнгөний нийт зарцуулалтын 11,2 тэр бум төгрөгийг Áээжин дэх түншдээ төлсөн

нь өнгөрсөн оны түвшинд байна. Улсын төсөвт төлөх татвар, нийгмийн даатгалын

шимтгэлийг хуулийн дагуу цагтухайд нь төлж өр төлбөр үүсгэлгүй ажилласан.

2007 онд гэхэд 2,1 тэрбум төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн байна.

Дансны авлагын талаар : авлагыг төрөл тус бүрээр нь өнгөрсөн оны мөн

үеийнхтэй харьцуулбал

/ сая,төг /

Авлагын төрөл 2006-12-31 2007-12-31 Өөрчлөлт

Мобиком корпораци 1183,3 973,3 -210,0

Ньютел ХК 3875,7 3816,6 -59,1

Шинэст ХК 49,7 40,2 -9,5

Түрээсийн авлага 148,2 148,5 0,3

Жижиг хэрэглэгч 17,9 21,1 3,2

Албан байгууллагаас авах 153,1 377,5 224,4

НӨАТ 545,9 -545,9

Áусад авлага 7,3 0,9 -6,4

Нийт авлага 5981,1 5378,1 -603,0

Нийт авлага оны эхнээс 10% буюу 603,0 сая/төг -өөр буурсан байна. Энэ

онд борлуулалтын хэсэг сайн ажилласнаар оны борлуулалтын орлогыг бүрэн

төвлөрүүлж „‟ Мобиком” корпацийн авлагыг өнгөрсөн 59,1 сая/төг-өөр , „‟Ньютел‟‟


ХК-ийн авлагыг 9,5 сая төг-өөр буурууллаа. өмнөх авлагаас 210,0 сая/төг-ийг

барагдуулснаар „‟Мобиком‟‟ корпорациас 973,3 сая/төг-ийн авлагын

үлдэгдэлтэй болсон. Газрын түрээсийн авлага оны эхний үлдэгдлээс 0,3 сая/төг-

өөр өссөн бөгөөд Талбайн түрээсийн авлагын 38,2%-ийг буюу 56,8 сая/төг-ийг

Мон- ноос ХХК-ийн хуримтлагдсан авлага эзэлж байгаа юм

Эргэлтийн бус хөрөнгийн талаар :

Үндсэн хөрөнгийн талаар : өнгөрсөн онд 1445,5 сая,төг-ийн үндсэн хөрөнгийг

шинээр авч , 4587,2 сая,төг-ийн их засварын ажил хийгдсэнийг тухайн тоноглол

тус бүр дээр тооцож капиталжуулалт хийсэн.

Үндсэн хөрөнгийн үлдэгдлийг авч үзвэл :

/ сая,төг/

2006-12-31 2007-12-31

Хөрөнгийн төрөл Дүн Эзлэх хувь Дүн Эзлэх

хувь

Áарилга байгууламж 11117,7 9% 12712,4 10%

Машин тоног төхөөрөмж

тээврийн хэрэгсэл

106187,8 88% 109986,8 86,8%

Тавилга эд хогшил 328,1 0,3% 414,0 0,3%

Áусад 3269,2 3% 3673,3 2,9%

Нийт хөрөнгө 120902,8 100% 126788,5 100%

Хуримтлагдсан элэгдэл 43655,1 36% 51518,9 40,6%

Үлдэгдэл өртөг 77247,7 64% 75269,6 59,4%

ТӨХорооны зөвшөөрлийн дагуу 2006 оны үндсэн хөрөнгийн тооллогоор актлах

санал оруулсан 146,6 сая,төг-ийн хөрөнгийг данснаас хассан.

Эх үүсвэрийн талаар : нийт эх үүсвэрийн 5,5%-ийг ÁХӨТ, 28,4%-ийг

Эзэмшигчдын өмч , 66,1%-ийг урт хугацаат төслийн зээлийн төлөгдөөгүй

үлдэгдэл эзэлж байна. ÁХӨТ-ийг ангилал тус бүрээр нь авч үзвэл.


/ сая/төг-өөр /

Өглөгийн төрөл 2006-12-31 2007-12-31 өөрчлөлт

Албан байгууллагад төлөх 227,0 215,0 -12,0

Татвар даатгалын өглөг 0,3 48,2 47,9

Урт хугацаат зээл , зээлийн хүү 2865,8 4001,2 1135,4

Урьдчилж орсон орлого 85,4 80,0 -5,4

Жилийн үр дүнгийн шагнал 420,0 418,0 -2,0

Áусад 4,9 16,2 11,3

Нийт өглөг 3603,4 4778,6 1175,2

Áогино хугацаат өглөг оны эхнээс 32,6% буюу 1175,2 сая,төг-өөр өссөн

байна. НÁÁОУÑ-ын дагуу 2008 онд гэрээний дагуу төлөх үндсэн төлбөр 2552,8

сая,төг-ийн богино хугацаат өр төлбөрт шилжүүлэн бүртгэсэн нь энэхүү

өсөлтийн гол шалтгаан болсон. Энэ онд зээл , зээлийн хүүгийн төлбөрт

графикаар 3,7 тэр,бум төгрөг төлөхөөс 2523,3 сая,төг-ийн төлбөр хийсэн байна.

Жилийн үр дүнгийн шагналыг 3-н сараар тооцож 380,0 сая,төг НДШ-д 38,0

сая,төг нийт 418,0 сая,төг-ийг тухайн оны зардалд тусгаж өглөг үүсгэлээ.

Ашиг алдагдлын талаар:

Ханшийн зөрүү : тайлант хугацаанд вальютын ханшийн тэгшитгэлээс 806,5

сая/төг-ийн орлого олж , 1068,1 сая/төг-ийн зардал гарч 261,6 сая/төг-ийн

алдагдал үүсжээ. Үндсэн үйл ажиллагаанаас 1168,2 сая/төг-ийн алдагдалтай

ажилласан байна. Үүнд :

Тогтмол зардын хэтрэлтээс -128,7 сая/төг

Дулааны зардлын хэмнэлтээс + 574,7 сая/төг

Тээврийн зардлын өсөлтөөс -200,9 сая/төг

Áүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн өсөлтөөс + 359,0 сая/төг

Үнэ тариф нэмэгдээгүйгээс -1772,3 сая/төг


Нийт 1429,8 сая/төг-ийн алдагдалтай ажиллалаа.

4.3 “Тахько‟‟ХК-ний 2007 оны хэмнэсэн зардлууд : / сая.төг /

№ Үзүүлэлт 2007 оны

Төлөвлөгөө

2007 оны

Гүйцэтгэл Өөрчлөлт Хувь

1 Түлш 13785153 13411327,9 -373825,1 -2,71

2 Туслах

материал 125974,5 99004,7 -26969,8 -21,41

3

Дулаан

дамжуулах

зардал

730664,3 729570,9 -1093,4 -0,15

4 Шатахуун 104320,7 81923,1 -22397,6 -21,47

5 Урсгал засвар 900000 757673,2 -142326,8 -15,81

6 Цалин 2609307,3 2505613,5 -103693,8 -3,97

7 НД-ын шимтгэл 561861,5 546031,6 -15829,9 -2,82

8 Ус 131714,2 121468,5 -10245,7 -7,78

9 Газрын төлбөр 93777,3 59787,3 -33990 -36,25

10 Томилолт 20700 18377,6 -2322,4 -11,22

11 Áичиг хэрэг 18000 17708,3 -291,7 -1,62

12 Холбоо 16415,4 15926,7 -488,7 -2,98

13 ХХ-н зардал 107200 96527,7 -10672,3 -9,96

14 Гал команд 57939,1 47748,8 -10190,3 -17,59

15 ÁОХ зардал 24000 23739,5 -260,5 -1,09

16 Маркетингийн

зардал 17300 7477,3 -9822,7 -56,78

17 Удирдлагын

зардал 136922 131852,7 -5069,3 -3,7

18 Үл хөдлөхын

татвар 78715,1 77898,9 -816,2 -1,04

19 Зээлийн хүү 1110626,3 1102823,6 -7802,7 -0,7


20 ҮХ-н даатгал 20300 20198 -102 0

21 ДҮТ-н даатгал 1513,8 1094,5 -419,3 -27,7

22 АНЗ 537952 537534,4 -417,6 -0,08

Нийт хэмнэлт 21190356,5 20411308,7 -779047,8 -2,2

2007 оны тус станц нь нийт 21190356,5 сая/төг зардал төлөвлөсөн бөгөөд

үүнээс гүйцэтгэлийн үед нийт 779047,8 сая/төг хэмнэсэнээс дулааны зардал

373825,1 сая төгрөг гарсан.

Баланс /2008/

№

Áалансын зүйл

Үлдэгдэл

1-р сарын 1 12-р сарын 31

1 Хөрөнгө 0.00 0.00

2 Эргэлтийн хөрөнгө 0.00 0.00

3 Мөнгө ба түүнтэй адилтгах

хөрөнгө 211,127,108.93 696.217.499.18

4 Áогино хугацаат хөрөнгө

оруулалт 0.00 0.00

5 Үнэлгээний хасагдуулга 0.00 0.00

6 Дансны авлага 4.999.758.657.25 6.988.337.391.25

7 Найдваргүй авлагын

хасагдуулга 0.00 0.00

8 Áусад авлага 378.371.005.65 587.570.018.50

9 Áараа материал 5.544.313.084.77 7.050.887.299.35

10 Мал, амьтад 0.00 0.00

11 Урьдчилж төлсөн зардал/тооцоо 0.00 2.200980.93

12 Эргэлтийн хөрөнгийн дүн 11.133.569.856.60 15.325.213.189.21


13 Эргэлтийн бус хөрөнгө 0.00 0.00

14 Үндсэн хөрөнгө 120.099.516.670.12 126.153.493.282.20

15 Хуримтлагдсан элэгдэл -48.739.541.818.31 -56.824.888.915.01

16 Áусад үндсэн хөрөнгө 6.688.960.229.22 7.570.863.279.59

17 Хуримтлагдсан элэгдэл -2.779.387.615.87 -3.562.409.893.79

18 Дуусаагүй барилга 0.00 0.00

19 Мал, амьтад 0.00 0.00

20 Áиет бус хөрөнгө 59.633.879.64 86.183.630.65

21 хуримтлагдсан элэгдэл 0.00 0.00

22 Хөрөнгө оруулалт ба бусад

хөрөнгө 0.00 0.00

23 Үнэлгээний хасагдуулга 0.00 0.00

24 Эргэлтийн бус хөрөнгийн дүн 75.329.181.344.80 73.423.241.383.64

25 Нийт хөрөнгийн дүн 86.462.751.201.40 88.748.454.572.85

26 Өр төлбөр ба эзэмшигчдийн

өмч 0.00 0.00

27 Өр төлбөр 0.00 0.00

28 Áогино хугацаат өр төлбөр 0.00 0.00

29 Дансны өглөг 4.216.267.538.99 9.961.981.016.85

30 Цалингийн өглөг 418.000.000.00 452.000.000.00

31 Орлогын татварын өглөг 0.00 0.00

32 ХАОАТ-ын өглөг 959.285.07 0.00

33 НӨАТ-ын өглөг 46.633.696.92 0.00


34 Áусад татварын өглөг 0.00 16.431.601.00

35 ЭМНД-ийн шимтгэлийн өглөг 574.113.00 661.747.00

36 Ногдол ашгийн өглөг 0.00 0.00

37 Áанкны богино хугацаат зээл 0.00 2.535.020.000.00

38 Áусад өглөг 16.134.524.00 37.897.095.00

39 Урьдчилж орсон орлого 80.049.146.30 92.741.484.78

40 Богино хугацаат өр

төлбөрийн дүн 4.778.618.304.28 13.096.732.944.63

41 Урт хугацаат өр төлбөр 0.00 0.00

42 Урт хугацаат векселийн өглөг 0.00 0.00

43 Урт хугацаат зээл 57.157.708.149.23 59.155.258.833.10

44 Урт хугацаат бондын өглөг 0.00 0.00

“Тахько‟‟ ХК

Тайлант огноо: 2008 оны 12-р сар

№

Áалансын зүйл

Үлдэгдэл

1-р сарын 1 12-р сарын 31

1 Áусад урт хугацаат өглөг 0.00 0.00

2 Урт хугацаат өглөгийн

хасагдуулга

0.00 0.00

3 Урт хугацаат өр төлбөрийн дүн 57.157.708.149.23 59.155.258.833.10

4 Өр төлбөрийн нийт дүн 61.936.326.453.51 72.251.991.777.73

5 Эзэмшигчдийн өмч 0.00 0.00

6 Өмч : а. Төрийн 34.135.335.515.56 34.135.335.515.56

7 Á. Хувийн 0.00 0.00


8 Халаасны хувьцаа 0.00 0.00

9 Хувьцаат капиталын дүн 34.135.335.515.56 34.135.335.515.56

10 Нэмж төлөгдсөн капитал 0.00 0.00

11 Дахин үнэлгээний нөөц 0.00 0.00

12 Эзэмшигчдийн өмчийн бусад

хэсэг

0.00 0.00

13 Хуримтлагдсан ашиг /алдагдал/ 0.00 0.00

14 Тайлангийн үеийн 0.00 -8.029.961.952.77

15 Өмнөх үеийн -9.608.910.767.67 -9.608.910.767.67

16 Эзэмшигчдийн өмчийн дүн 24.526.424.747.89 16.496.462.795.12

17 Үүнээс : цөөнхийн хувь оролцоо 0.00 0.00

18 Өр төлбөр ба эзэмшигчдийн

өмчийн дүн

86.462.751.201.40 88.748.454.572.85

2008 оны тайлан тэнцлээр тус компани нь 15325,2 сая төгрөгийн

эргэлтийн , 73423,2 сая төгрөгийн эргэлтийн бус хөрөнгөтэй , 13096,7 сая

төгрөгийн богино хугацаат, 59155,3 сая төгрөгийн урт хугацаат өртэй, 16496,4

сая төгрөгийн эзэмшигчдийн өмчтэй нийтдээ 88748,4 сая төгрөгийн үлдэгдэлтэй

гарлаа. Нийт хөрөнгийн 17,3%-ийг эргэлтийн хөрөнгө, 82,7%-ийг эргэлтийн бус

хөрөнгө эзэлж байна.

Бэлэн мөнгөний талаар : үлдэгдлийн шинжилгээнээс харахад бэлэн мөнгөний

үлдэгдэл өмнө оны мөн үеийнхээс 485,1 сая төгрөгөөр буюу 229,8%-иар өссөн

байна. бэлэн мөнгийг тухай бүрт нь эргэлтэнд оруулж байсан бөгөөд дансанд

орсон нийт мөнгийг зүй зохистой хувиарлахыг гол зорилгоо болгон ажиллалаа.

Нийт мөнгөн орлого, зарлагын урсгалыг авч үзвэл.

/сая төгрөгөөр/


Үзүүлэлтүүд

2007 он 2008 он Зөрүү

Дүн Хувь Дүн Хувь Дүн Хувь

М

өн

гөн

ий

оро

хУ

рсга

л

Мобиком

корпораци

20927.6 76.0 24218.6 69.6 3291.0 15.7

Ньютел ХК 4221.1 15.3 5937.4 17.1 1716.3 40.7

Шинэст ХК 209.0 0.8 0.0 -209.0 -100.0

Түрээсийн орлого 1724 6.3 1933.5 5.6 209.5 12.2

Áанкны зээл 2301.6 6.6 2301.6

Áусад 464.4 1.7 399.7 1.1 -64.7 -13.9

Нийт орох

урсгал

27546.1 100 34790.8 100 7244.7 26.3

М

өн

гөн

ий

га

ра

х у

рсга

л

Цалин 2896.9 10.5 4438.2 12.9 1541.3 53.2

Ñэлбэг, тос шат 5873.9 21.3 7096.8 20.7 1222.9 20.8

Áээжин түнш 11182.3 40.5 13642.7 39.8 2460.4 22.0

Их засварын

хөлс

2106.5 7.6 3004.5 8.8 898.0 42.6

НДШимтгэлд 1114.0 4.0 1357.5 4.0 243.5 21.9

НӨТ 540.0 2.0 500.0 1.5 -40.0 -7.4

Áусад татварт 412.6 1.5 573.8 1.7 161.2 39.1

ÑЭЗЯ-ны зээл 300.0 1.1 0.0 -300.0 -100.0

Áанкны

зээл,зээлийн

Хүүд

0 0.0 104.0 0.3 104.0

Төмөр замд 1220.0 4.4 1572.4 4.6 352.4 28.9


Áусад

ажиллагааны

Зардалд

1951.5 7.1 2015.8 5.9 64.3 3.3

Нийт гарах

урсгал

27597.7 100 34305.7 100 6708.0 24.3

2008 касс болон харилцах дансанд нийтдээ 34,8 тэрбум төгрөг төвлөрсөн

нь өнгөрсөн оныхоос 6,7 тэрбум төгрөгөөр өссөн үзүүлэлттэй байна. арилжааны

банкуудаас дансны дундаж үлдэгдэлд олгосон хүүгийн орлогод 32,6 сая

төгрөгийн нэмэгдэл төлөвлөгдөөгүй орлогыг олсон.

Мөнгөний хувиарлалтыг авч үзвэл нийт зарцуулалтын 39.8%-ийг буюу

13.6 тэрбум төгрөгийг Áээжинд байна. улсын төсөвт төлөх татвар, нийгмийн

даатгалын шимтгэлийг хуулийн дагуу цаг тухайд нь төлж өр үүсгэлгүй

ажиллалаа. Зөвхөн энэ онд л гэхэд 2431.3 тэрбум төгрөгийг бэлэн мөнгөөр

1078.1 сая төгрөгийг хоорондын тооцоогоор хааж нийтдээ 3509.4 сая төгрөгийг

төсөвт төвлөрүүлсэн байна.

Дансны авлагын талаар : авлагыг төрөл тус бүрээр нь өнгөрсөн оны мөн үетэй

харьцуулбал :


Авлагын төрөл 2007-12-31 2008-12-331 Өөрчлөлт

Мобиком корпораци 973.3 971.3 -2.0

Ньютел ХК 3816.6 5903.1 2086.5

Шинэст ХК 40.2 0.0 -40.2

Түрээсийн авлага 148.5 91.7 -56.8

Жижиг хэрэглэгч 21.1 22.3 1.2

Албан байгууллагаас

авах

377.5 185.7 -191.8


НӨАТатвар 373.1 373.1

Áусад авлага 0.9 28.7 27.8

Нийт авлага 5378.1 7575.9 2197.8

Нийт авлага оны эхнээс 40.9% буюу 2197.8 сая төгрөгөөр өссөн байна.

Мобиком корпораци нь гэрээний үүргээ биелүүлсэнгүй. Тиймд авлага өнгөрсөн

оны мөн үеэс 2086.5 сая төгрөгөөр өссөн байна. энэ онд Мобиком корпорацид

28722.8 сая төгрөгний газрыг борлуулсан нь өнгөрсөн оны тэнцэтгэлээс 5793.9

сая төгрөгөөр илүү байна. Мобиком корпораци нь 26669.3 сая төгрөгний төлбөр

хийж борлуулалтын орлого төвлөрүүлэх төлөвлөгөөг 92.8 %-иар биелүүллээ.

Гэрээний дагуу орлого хугацаандаа төвлөрүүлээгүйн торгуульд 32.9 сая

төгрөгийн алданги тооцож дансанд тусгалаа. Нийт төлбөрийн 90.8 % буюу

24218.6 сая төгрөгийг харилцах дансанд бэлэн мөнгөөр, 9.2% буюу 2450.7 сая

төгрөгийг хоорондын тооцооны протоколоор хийжээ.

Мобиком корпорацийн хувьд борлуулалтын орлогыг бүрэн төвлөрүүлж өр,

авлагын тооцооны үлдэгдэлгүй гарлаа. Энэ онд Ньютел ХК-д НӨТ-тэй дүнгээр

7626.6 сая төгрөгийн борлуулалт хийжээ. Нийт төлбөрийн 77.4 % буюу 5937.4

сая төгрөгийг бэлэн мөнгөөр, 22.6% буюу 1729.4 сая төгрөгийг хоорондын

тооцооны протоколоор 7666.8 сая төгрөгийн төлбөр хийжээ.оноос хойш

төлөгдөхгүй байсан Мон ноос ХК-ийн 56.8 сая төгрөгийн авлагыг энэ онд

барагдуулж чадлаа. Оны эцэст 185.7 сая төгрөгийн албан байгууллагаас авах

авлагатай гарсан нь оны эхнээс 191.8 сая төгрөгөөр буурчээ.

Гол томоохон авлагуудыг дурьдвал :

- Мобиком корпораци 127,2 сая төгрөг

- Ньютел ХК 22,0 сая төгрөг

- Шинэст ХК 30,5 сая төгрөг байна.

Мөнгөн гүйлгээний тайлан /2008/


/төгрөгөөр/

Үзүүлэлт

Өмнөх оны дүн Тайлант жилийн

дүн

Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ 0.00 0.00

Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн орлого 27.495.115.220.50 32.929.665.637.89

Áорлуулалтын болон худалдан

авагчдаас орсон орлого

27.217.419.547.34 32.314.240.641.71

Туслах үйл ажиллагаанаас орсон мөнгө 3.714.725.00 0.00

Даатгалын нөхвөрөөс хүлээн авсан

мөнгө

27.030.130.00 6.536.000.00

Áусад 246.950.818.16 608.888.996.18

Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн зарлага 26.005.277.931.70 33.975.158.986.16

Ажиллагчдад олгосон мөнгө 3.134.104.957.00 4.670.322.087.00

Нийгмийн даатгалын байгууллагад

төлсөн мөнгө

877.500.000.00 1.357.797.000.00

Түүхий, эд материал худалдан авахад

төлсөн мөнгө

12.454.805.000.00 15.213.067.750.00

Ашиглалтын зардалд төлсөн мөнгө 2.971.906.012.40 4.239.606.768.61

Түлш шатахуун, тээврийн хөлс, сэлбэг

хэрэгсэлд

Төлсөн мөнгө

4.748.567.326.47 6.895.629.388.61

Áэлтгэн нийлүүлэгчид төлсөн бусад

мөнгө

135.688.309.00 227.837.516.98

Төлсөн хүү 0.00 104.038.111.21

Төлсөн орлогын татвар 992.078.000.00 924.712.840.00


даатгалын төлбөрт төлсөн мөнгө 39.278.885.00 43.956.440.00

Áусад 651.349.441.83 298.191.083.75

Үйндсэн үйл ажиллагааны цэвэр мөнгөн

гүйлгээний дүн

1.489.837.288.80 -1.045.493.348.27

Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны

мөнгөн гүйлгээ

0.00 0.00

Худалдсан урт хугацаат хөрөнгийн

орлого

0.00 0.00

Худалдаж авсан урт хугацаат хөрөнгө -105.700.486.65 -156.004.165.21

Худалддсан хөрөнгө оруулалтын орлого 0.00 0.00

Худалдаж авсан хөрөнгө оруулалт -1.124.648.839.37 -614.972.096.27

Хүлээн авсан хүү,ногдол ашиг 0.00 0.00

Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны

цэвэр мөнгөн

Гүйлгээний дүн

-1.230.349.326.02 -770.976.261.48

Ñанхүүгийн үйл ажиллагааны мөнгөн

гүйлгээ

0.00 0.00

Гаргасан хувьцаа 0.00 0.00

Áанкнаас авсан зээл -300.000.000.00 2.301.560.000.00

Ñанхүүгийн түрээсийн өглөгийн төлбөр 0.00 0.00

Зээлийн төлөлт 0.00 0.00

Улсаас өгсөн санхүүжилт 0.00 0.00

Төрөл бүрийн хандив 0.00 0.00

Урт хугацаат өрийн тайлангийн

хугацааны төлөлт

0.00 0.00


Мөнгөөр төлсөн ногдол ашиг 0.00 0.00

Хүү ба урамшуулалын орлого 0.00 0.00

Валютын ханшны зөрүү 0.00 0.00

Ñанхүүгийн үйл ажиллагааны цэвэр

мөнгөн

Гүйлгээний дүн

-300.000.000.00 2.301.560.000.00

Áүх цэвэр мөнгөн гүйлгээ -40.512.037.22 485.090.390.25

Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийн

эхний үлдэгдэл

272.741.825.51 211.127.108.93

Мөнгө , түүнтэй адилтгах хөрөнгийн

эцсийн үлдэгдэл

211.127.108.93 696.217.499.18

Орлогын тайлан /2008/

№

Үзүүлэлт

Өмнөх оны дүн

Тайлант жилийн

дүн

1 Үндсэн үйл ажиллагааны 0.00 0.00


орлого

2 Áорлуулалтын орлого 28.088.764.185.29 35.274.987.930.35

3 Áорлуулалтын хорогдол ба

буцаалт

0.00 0.00

4 Áорлуулалтын хөнгөлөлт 0.00 0.00

5 Áорлуулалтын орлогын дүн 28.088.764.185.29 35.274.987.930.36

6 Áорлуулсан бүтээгдэхүүний

өртөг

28.368.924.070.04 36.842.579.190.81

7 Нийт ашиг /алдагдал/ -280.159.884.75 -1.567.591.260.46

8 Үйл ажиллагаа / борлуулалт / 0.00 0.00

9 Үндсэн болон нэмэгдэл цалин 369.886.086.00 585.445.842.00

10 Нийгмийн даатгалын шимтгэл 85.112.205.60 92.640.413.32

11 Засвар үйлчилгээний зардал 80.980.000.00 94.510.000.00

12 Ашиглалтын зардал 9.505.241.96 4.569.485.52

13 Түрээсийн зардал 0.00 0.00

14 Албан томилолтын зардал 11.531.301.92 17.653.336.48

15 Тээврийн зардал 22.771.917.52 38.743.399.79

16 Түүхий эд материалын зардал 51.685.785.51 200.763.371.14

17 Элэгдлийн зардал 107.191.967.31 130.629.309.51

18 Зар сурталчилгааны зардал 0.00 0.00

19 Шуудан, холбооны зардал 11.010.128.77 10.812.446.90

20 Шатахууны зардал 0.00 0.00

21 Найдваргүй авлагын зардал 0.00 0.00


22 Шагнал урамшуулалын зардал 0.00 0.00

23 Зээлийн хүүгийн зардал 0.00 0.00

24 Áусад зардал 148.877.527.83 157.769.166.48

25 Үйл ажиллагааны зардлын дүн 898.552.162.42 1.333.536.765.14

26 Үндсэн үйл ажиллагааны ашиг,

алдагдал

-1.178.712.047.17 -2.901.128.025.60

27 Үндсэн бус үйл ажиллагааны

ашиг, алдагдал

0.00 0.00

28 ҮÁ үйлдвэрлэл,үйлчилгээний

ашиг, алдагдал

0.00 0.00

29 Торгууль хөнгөлөлтийн ашиг,

алдагдал

33.396.699.29 36.897.944.32

30 Ногдол ашгийн орлого 0.00 0.00

31 Валютын ханшийн

өөрчлөлтийн хэрэгжсэн

Ашиг алдагдал

-450.504.58 -15.514.946.66

32 Валютын ханшийн

өөрчлөлтийн хэрэгжээгүй

Ашиг, алдагдал

-261.534.324.44 -5.307.697.646.84

33 Хувьцаа, бондын зардлын

хорогдуулга

0.00 0.00

34 Хараат болон хамтарсан

үйлдвэрээс

Олсон ашиг

0.00 0.00

35 Áусад -22.480.534.14 157.480.722.01

36 Үндсэн бус үйл ажиллагааны -251.068.663.87 -5.128.833.927.17


ашиг, алдагдлын

Дүн

37 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг

/алдагдал/

-1.429.780.711.04 -8.029.961.952.77

38 Орлогын татварын зардал 0.00 0.00

39 Татварын дараах ашиг

/алдагдал/

-1.429.780.711.04 -8.029.961.952.77

40 Цөөнхөд ноогдох хувь 0.00 0.00

41 Ердийн ажиллагааны

ашиг,/алдагдал/

-1.429.780.711.04 -8.029.961.952.77

42 Онцгой шинжтэй зүйлс, цэвэр 0.00 0.00

43 Тайлант үеийн цэвэр ашиг,

алдагдал

-1.429.780.711.04 -8.029.961.952.77

44 Нэгж хувьцаанд ногдох

ашиг,алдагдал

0.00 0.00

Богино хугацаат өрийг ангилал тус бүрээр нь авч үзвэл :


Өглөгийн төрөл 2007-12-31 2008-12-31 Өөрчлөлт

Албан байгууллагадп төлөх 215.0 3367.5 3152.5

Татвар , даатгалын өглөг 48.2 17.1 -31.1

Урт хугацаат зээл, зээлийн хүү 4001.2 6562.1 2560.9

Áанкны зээл зээлийн хүү 2567.4 2567.4

Урьдчилж олсон орлого 80.0 92.7 12.7

Жилийн үр дүнгийн шагнал 418.0 452.0 34.0

Áусад 16.2 37.9 21.7


Нийт өглөг 4778.6 13096.7 8318.1

Áогино хугацаат өглөг оны эхнээс 174.1% буюу 8318.1 сая төгрөгөөр

өссөн байна. НÁÁОУÑ-ын дагуу 2009 онд гэрээний дагуу төлөх үндсэн төлбөр

2766.9 сая төгрөгийг богино хугацаат төлбөрт шилжүүлэн бүртгэлээ. Энэ онд

зээл, зээлийн хүүгийн төлбөрт графикаар 3052.8 мянган ам.долларыг төлөхөөс

1018.7 мян ам.долларын төлбөрийг хийсэн. 2006 оноос хойш зээлийн гэрээний

дагуу графикаар төлөгдөөгүй үлдэгдлийн хэмжээ 2867.5 мян ам.долларт хүрээд

байна.

Орлогын талаар :

Áүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтээр 35254.1 сая төг-ний орлоготой ажиллаж

төлөвлөгөөг 103.0%-иар биелүүлэв.

Эргэлтийн бус хөрөнгө :

Үндсэн хөрөнгийн талаар : энэ онд 1175.0 сая төгрөгийн үндсэн хөрөнгийг

шинээр авч, 6163.4 сая төгрөгийн их засвар, ТЗÁАХ-ний ажил хийгдсэнийг

тухайн тоноглол тус бүр дээр тооцож капиталжуулалт хийлээ. Үндсэн хөрөнгийн

үлдэгдлийг авч үзвэл :


Хөрөнгийн төрөл

2007-12-31 2008-12-31

Дүн Эзлэх хувь Дүн Эзлэх хувь

Áарилга байгууламж 12712.4 10% 18442.1 14%

Машин тоног төхөөрөмж

Тээврийн хэрэгсэл

109986.8 87% 109572.4 82%

Тавилга эд хогшил 414.0 0% 587.5 0%

Áусад 3673.3 3% 5122.3 4%

Нийт хөрөнгө 126786.5 100% 133724.3 100%


Хуримтлагдсан элэгдэл 51518.9 44% 60387.3 45%

Үлдэгдэл өртөг 75267.6 56% 73337.0 55%

ТӨХорооны зөвшөөрлийн дагуу 2007 оны үндсэн хөрөнгийн тооллогоор актлах

санал оруулсан 301.4 сая төгрөгийн хөрөнгийг данснаас хаслаа.

Өр төлбөр ба эзэмшигчдийн өмчийн талаар:

Нийт эх үүсвэрийн 14.8-ийг богино хугацаат өр төлбөр, 18.6 %-ийг

эзэмшигчдийн өмч, 66.7%-ийг урт хугацаат өр төлбөр эзэлж байна.

Тахько ХК-ны 2008 оны жилийн зардлын гүйцэтгэл

2009-01-27 /мян.төгрөгөөр/

д/

д

Зардлын

төрөл

Анхны

төлөвлөгөө ГНТөлөвлөгөө Гүйцэтгэл

Сар Он Сар Он Сар Он

1 Цалин 391588.

3

3936165

.0

391588.

3

3936165.

0

437937.

3

4131023

.6

2 Жилийн үр

дүн

400000.

0

400000.

0

400000.

0 400000.0

400000.

0

400000.

0

3 НДШимтгэ

л

102906.

5

575101.

4

102906.

5 575101.4

108702.

3

599876.

2

4 Түлшний

зардал

256540

3.9

1676460

9.4

2802230

.7

17991789

.9

2837508

.4

1794577

6.0

5

Түлш

дамжуулах

Зардал

98938.3 996354.

0 98938.3 996354.0

121622.

7

1111213

.6

6 Туслах

материал 15046.6

132658.

2 28929.0 184940.0 19573.3

159674.

7


7 Áагаж эд

ахуй 4500.0 52920.0 4500.0 52920.0 548.5 49130.0

8

Хөдөлмөр

хамгаалал

ын зардал

10787.5 129450.

0 10787.5 129450.0 13390.8

106250.

4

9 Урсгал

засвар 60935.0

900000.

0 60935.0 900000.0

135394.

7

1025737

.7

10 Харуулын

зардал 21793.3

261519.

6 21793.3 261519.6 18396.5

233935.

3

11 Галын

зардал 6746.7 80960.4 6746.7 80960.4 9033.4 69269.8

12 Цахилгаан

ы зардал 0.1 3099.7

13

Худалдан

авсан

Цахилгаан

3982.9 21505.5

14

Өөрийн

хэрэгцээни

й

Цахилгаан

13579.1 248358.

9 13579.1 248358.9 17877.1

243508.

2

15 Усны


131962.

3 10148.4 131962.3 15914.2

166479.

5

16 Холбоо 2210.6 19636.2 2210.6 19636.2 958.8 16659.9

17 Áичиг

хэрэг 2122.0 21477.0 2122.0 21477.0 2455.1 21468.4

18 Томилолт 1725.0 20700.0 1725.0 20700.0 9051.9 20138.1

19 Үндсэн 772537. 9270444 772537. 9270444. 774540. 9163277


хөрөнгийн

Элэгдэл

0 .0 0 0 7 .9

20

Шатахуун

тээврийн

Зардал

14600.0 134332.

4 14600.0 134332.4 8763.9

119189.

9

21

Үл хөдлөх

хөрөнгийн

Татвар

7033.3 84399.9 7033.3 84399.9 6610.1 79323.0

22 Зээлийн

хүү

108762.

8

1171153

.6

108762.

8

1171153.

6

125467.

6

1184656

.5

23 Газар

эдэлбэр 7814.8 93777.6 7814.8 93777.6 16009.7 75733.7

24 Áорлуулал

тын зардал 1550.0 18600.0 1550.0 18600.0 1717.0 2927.1

25 Удирдлагы

н зардал 18741.2

192801.

0 18741.2 192801.0 15408.3

179689.

2

26 ЭХЗГазры

н зардал 7875.8 94509.6 7875.8 94509.6 7875.9 94510.0

27 ДҮТ-н

зардал 132.5 2000.0 132.5 2000.0 769.6 3537.0

28 ÁОХ

зардал 2000.0 28000.0 2000.0 28000.0 9014.9 14870.4

29

Үнд

хөрөнгийн

Даатгал

20300.0 20300.0 20198.0 20198.0

30 Áусад


147658.

4 12304.8 147658.4 10651.9

116160.

8


31 АНЗардал 151449.

0

1167900

.0

151449.

0

1167900.

0

235588.

4

797295.

8

Үйлдвэри

йн зардал

481323

2.4

3709774

8.9

5063941

.6

38377211

.20

5384964

.00

3817611

5.9

32

Үйл

ажиллагаа

ны бус

зардал

14938.6 179263.

3 -99364.0 342090.7 -99364.0

342090.

7

33

Валют

бодит

Áус

алдагдал

6551904

.0

6565335.

6

6551904

.0

6565335

.6

Нийт

зардлын

дүн

482817

1.0

3727701

2.2

1151648

1.6

45284637

.5

1151648

1.6

4528463

7.5

1 Áорлуулал

тын орлого

512132

6.6

3421832

3.7

5223432

.4

35010560

.8

5223432

.4

3501056

0.8

Ñпотын

орлого 725.2 20918.9 725.2 20918.9

Өөрийн

хэрэгцээни

й

Цахилгаан

17877.1 243508.2 17877.1 243508.

2

2

Үйл

ажиллагаа

ны

Áус орлого

29999.7 335100.

0 71356.5 520954.3 71356.5

520954.

3

40 Валют 703.8 1257638. 703.8 1257638


бодит бус

Орлого

1 .1

41

Нийт

орлогын

дүн

515132

6.3

3455342

3.7

5314095

.0

37053580

.3

5314095

.0

3705358

0.3

42 Ашиг

/алдагдал/

323155.

3

-

2723588

.5

-

6523409

.0

-

8029961

.9

43 Татвар

44

Татварын

дараах

Ашиг

/алдагдал/

„‟Тахько‟‟ ХК-ний 2008 оны хэмнэсэн зардлууд /мян.төг/

Зардлын үзүүлэлт 2008 оны төл 2008 оны гүйц Өөрчлөлт Хувь

Дулаан 17991789.9 17945776.0 -46013.9 -0.26

Туслах материал 184940.0 159674.7 -25265.3 -13.66

Шатахуун 134332.5 119189.9 -15142.6 -11.27

Жилийн үр дүнгийн

цалин

400000.0 400000.0 0.0 0.00

Өөрийн хэрэгцээний

цах-н

248358.9 243508.2 -4850.7 -1.95

Газрын төлбөр 93777.3 75733.8 -18043.5 -19.24

Томилолт 20700.0 20138.1 -561.9 -2.71

Áичиг хэрэг 21478.0 21468.4 -9.6 -0.04


Холбоо 19636.2 16659.9 -2976.3 -15.16

Х-н зардал 129450.0 106250.4 -23199.6 -17.92

Гал команд 80960.4 69269.8 -11690.6 -14.44

ÁҮТЭЗ 52920.0 49130.0 -3790.0 -7.16

ҮХ-н элэгдэл 9270444.0 9163277.9 -107166.1 -1.16

Харуул 261519.4 233935.4 -27584.0 -10.55

ÁОХ-н зардал 28000.0 14870.4 -13129.6 -46.89

Маркетингийн зардал 18600.0 2927.1 -15672.9 -84.26

Удирдлагын зардал 192801.0 179689.2 -13111.8 -6.80

Үл хөдлөх хөрөнгийн

татвар

84400.0 79323.0 -5077.0 -6.02

Áусад 147658.6 116160.8 -31497.8 -21.33

Үнд хөр даатгал 20300 20198.0 -102.0 -0.50

ЭХЗГ-н зардал 94510.0 94510.0 0.0 0.00

АНЗ 1167900.0 797295.8 -370604.2 -31.73

Нийт хэмнэлт 30664476.2 29928986.8 -735489.4 -2.40

Үйлдвэрлэлийн зардлыг бүтцээр нь авч үзвэл:

Түлшний зардал 48.01 %, ҮХ-ний элэгдлын зардал 24.51 % , цалин , НДШ

12.65% зээлийн хүүгийн зардал 3.17% , түлш дамжуулах зардал 2.97 % , урсгал

засварын зардал 2.74% , бусад 24 төрлийн зардал нь 5.95%-ийг эзлэж байна.

дээрх 7-н төрлийн зардал нь нийт зардлын 94.05%-ийг эзэлж байна. Түлш

дамжуулах зардал, урсгал засвар, цалин, НД-ын шимтгэл , худалдаж авсан

цахилгаан, ус , зээлийн хүү, ДҮТ гэсэн 8 төрлийн зардал төлөвлөсөн хэмжээнээс

хэтэржээ. Цалингийн зардал хэтэрсэнээс түлш дамжуулах зардал болон цалин,


нийгмийн даатгалын шимтгэлийн зардлууд төлөвлөсөн хэмжээнээс хэтэрч

байна.

“Тахько‟‟ ХК-ний 2008 оны хэтэрсэн зардлууд /мян.төг/

Зардлын үзүүлэлтүүд 2008 оны

төл

2008 оны

гүйц Өөрчлөлт Хувь

Дулаан дамжуулах

зардал 996353.9 1111213.6 114859.7 11.53

Урсгал засвар 900000.0 1025737.7 125737.7 13.97

Цалин 3936165.0 4131023.6 194858.6 4.95

НДШ 575101.5 599876.2 24774.7 4.31

Цахилгаан 0.0 24605.2 24605.2

Ус 131961.8 166479.6 34517.8 26.16

Зээлийн хүү 1171153.3 1184656.5 13503.2 1.15

ДҮТ 2000.0 3537.0 1537 76.85

Нийт хэтрэлт 7712735.5 8247129.4 534393.9 6.93

Ашиг, алдагдлын талаар :ханшийн зөрүү тайлант хугацаанд валютын ханшийн

тэгшитгэлээс 1257,6 сая төгрөгийн орлого олж 6565,3 сая төгрөгийн зардал гарч 5307.7

сая төгрөгийн ханшийн тэгшитгэлийн алдагдал үүслээ. Компани үйл ажиллагаанаас

2722,3 сая төгрөгийн алдагдалтай ажилласан байна. Төлөвлөгөөт алдагдал 2723,6 сая

төгрөг.Алдагдлыг 1,3 сая төгрөгөөр бууруулж ажиллаа.


mungun hurungiin mayagtiig nuhuh zaavar

Education