musikis -...

musikis maswavleblis wigni

marika GikvaiZe

III klasi

gamomcemloba inteleqti

Tbilisi

3

sarCevi

saxelmZRvanelos aqtualoba ........................................................................ 5

audiokasetaSi Cawerili musikaluri fragmentebis

CamonaTvali ......................................................................................................... 8

videofirebis CamonaTvali .......................................................................... 10

III klasis standarti musikaSi .................................................................... 11

Sinaarsisa da miznebis ruka ....................................................................... 17

gakveTili 1 _ jadosnuri yvavili ................................................... 30

gakveTili 2 _ ratom miyvars musika? ............................................. 31

gakveTili 3 _ musika da buneba ........................................................ 33

gakveTili 4 _ stumrad tyeSi ............................................................ 35

gakveTili 5 _ noti ................................................................................ 37

gakveTili 6 _ SevqmnaT simRera ........................................................ 39

gakveTili 7 _ yovlisSemZle musika! ............................................... 41

gakveTili 8 _ simReris Zala ............................................................. 42

gakveTili 9 _ gamoicani, romeli notia? ..................................... 44

gakveTili 10 _ gamoicani, romeli notia? ..................................... 46

gakveTili 11_ musikaluri gasaRebi .................................................. 48

gakveTili 12 _ musikaluri loto ..................................................... 50

gakveTili 13-14 _ Semajamebeli gakveTilebi .............................. 52

gakveTili 15-16 _ Semodgoma: poeti, mxatvari, kompozitori .... 53

gakveTili 17 _ melodia musikis sulia ............................................. 55

gakveTili 18 _ melodia _ mxiaruli, melodia _ sevdiani... ...... 57

gakveTili 19 _ aba dela, odela... ........................................................ 59

gakveTili 20-21 _ naxatebSi aJRerebuli musikaluri sakravebi 61

gakveTili 22 _ simebiani kvarteti ...................................................... 63

gakveTili 23 _ jujebis zRaprul samefoSi ..................................... 65

gakveTili 24-25 zamTari: poeti, mxatvari, kompozitori .......... 66

gakveTili 26 volfgang Aamadeus mocarti .................................... 68

gakveTili 27 iohan sebastian baxi ................................................... 70

gakveTili 28 musikaluri sakravebi .................................................. 73

gakveTili 29 TamaSi da saTamaSoebi ................................................. 74© gamomcemloba inteleqti, 2011.ISBN 978-9941-430-31-2

marika CGikvaiZe

musika IIImaswavleblis wigni

MarIka ChIkvaIdzeMUSIC IIIteaCher'S Book

INteLektI PUBLISherStbilisi 2011

redaqtori mzia CGxaiZe

gamomcemloba inteleqtiTbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #17 b

25-05-22, 91-22-83, 8(99) 55-66-54faqsi: 25-05-22 elfosta: [email protected], [email protected] vebgverdi: www.intelekti.ge

4 5

saxelmZRvanelos aqtualoba

sadReisod qarTul zogadsaganmanaTleblo skolaSi musikis gakveTi-li aRmzrdelobiTi da saganmanaTleblo sistemis qmediT, erT-erT um-niSvnelovanes rgolad iqca da bavSvebis, Cveni momavali Taobis zneo-briv, inteleqtualur da kulturul ganviTarebaSi TvalsaCino roli ikisra. Tanamedrove musikis gakveTilebs uwyveti jaWvis saxe mieca. am jaWvis Semadgeneli rgolebia musika _ maswavlebeli _ bavSvebi. Semo-qmedebiTi procesis uwyvetobas gansazRvravs logikurad awyobili mi-zan mimarTuli da gegmazomieri gakveTili.

amdenad, musikis maswavlebels gakveTilis efeqturad warmarTvisa-Tvis vTavazobT ara direqtivebs, aramed mecnierulad gamarTul, axa-li teqnologiebiT gamdidrebul meTodur rekomendaciebs konkretuli magaliTebiT.

vfiqrobT, Cven mier SemoTavazebuli naSromi maswavlebels (mSobel-sac) daexmareba kursis ZiriTadi koncefciis ganxorcielebaSi, calkeuli gakveTilis dagegmvaSi, saswavlo procesis sainteresod, xalisi anad war-marTvaSi, rac, saboloo jamSi, sasurvel Sedegs _ moswavleTa musika-lur aRzrda-ganviTarebas Seuwyobs xels.

mizani

swavlebis am safexurze Cveni mizania, mozards musikis gakveTilze Camouyalibdes da ganuviTAardes sxvadasxva saWiro unar-Cveva:

• dialogis, msjelobis;• musikis mosmenisa da gaanalizebis; • simReris;• tembris aRqmis;• ritmis grZnobis.

saxelmZRvanelos Sinaarsi emyareba:

• Tanamedrove koncefciebs;• moswavleTaTvis nacnob samyaros.

amocanebi:

• gaTvaliswinebul iqnes moswavleTaA asakisa da garemomcveli sam-yaros Sesabamisi inteleqtualuri SesaZleblobebi;

• moswavlem gaacnobieros musikaluri xelovnebis momijnave dargebs Soris arsebuli kavSiri;

• damyardes saganTaSorisi kavSirebi;• gaTvaliswinebul iqnes klasgareSe zegavlenebi (ojaxi, televizia,

Teatri, koncerti da a. S.).

gakveTili 30 musikalur TeatrSi _ saSobao baleti `maknatuna~ ......................................................................................................... 75

gakveTili 31 musikalur TeatrSi _ opera `abesalom da eTeri~ ...................................................................................... 78

gakveTili 32-33 _ Zveli adaTi ........................................................... 80

gakveTili 34 _ saweso simRerebi _ batonebo ............................. 81

gakveTili 35 _ saweso simRerebi _ lazare ................................. 84

gakveTili 36 _ sabrZolo simRera _ Savlego............................. 87

gakveTili 37 _ sabrZolo simRera _ mumli muxasa................... 89

gakveTili 38 _ saxumaro simRerebi .................................................. 91

gakveTili 39-40 _ SevqmnaT simRera .................................................. 93

gakveTili 41-42 _ folkloris saRamo ............................................. 94

gakveTili 43 _ musikaluri imitacia ................................................ 95

gakveTili 44 _ romelia ufro mniSvnelovani? .......................... 97

gakveTili 45 _ profesiuli musika ................................................. 99

gakveTili 46 _ ansambli ..................................................................... 101

gakveTili 47 _ ra aris gundi? ....................................................... 103

gakveTili 48 _ jadosnuri joxi .................................................... 105

gakveTili 49 _ musikaluri Sejibri ............................................... 106

gakveTili 50 _ operisa da baletis TeatrSi ........................... 107

gakveTili 51 _ gazafxuli: poeti, mxatvari, kompozitori 109

gakveTili 52-55 _ dedis dRe ........................................................... 112

gakveTili 56-59 musika sabavSo kinofilmebidan .......................... 114

gakveTili 60-63 .......................................................................................... 115

6 7

meTodika

vagrZelebT I-II saswavlo wlebis saxelmZRvaneloebSi arCeul kurss da am safexurzec saswavlo procesis TamaSiT warmarTva erT-erT efeq-tur saSualebad miviCnieT.

Cven mier SemoTavazebul sagakveTilo scenarebSi moswavleebisaTvis masalis miwodebas kvlavindeburad integrirebulad vapirebT _ CarTu-li gveqneba motorika, saubari; leqsebi, zRaprebi, legendebi, ilustra-ciebi, mokle informacia kompozitorebisa da maTi nawarmoebebis Sesax-eb, situaciuri amocanebi _ yovelive mowodebulia musikis gakveTilze STabeWdilebebis gasaZliereblad, agreTve bavSvSi cocxali, gamomsa-xveli metyvelebis unaris gansaviTareblad.

SekiTxvebisa da davalebebis sistema kvlavindeburad moswavleTaA yuradRebas miapyrobs musikaluri nawarmoebis analizisaken _ Janris garkveva (umartivesi musikaluri Janrebi), musikaluri enis elementebi, musikis stiluri Taviseburebebi (xalxuri, profesiuli), sxva.

ar viviwyebT imasac, rom dawyebiTi skolis asakis bavSvis aRqmiTi Taviseburebebi moiTxovs mosmenili musikaluri Txzulebis mudmivad Sexsenebas _ axal etapze, ukve nacnob musikasTan xelmeored mibrune-ba, kidev ufro CaaRrmavebs moswavles musikis intonaciur-saxeobriv SinaarsSi. Aamgvari meTodi, vfiqrobT, aaxloebs musikas bavSvebTan da bavSvebs musikasTan, amasTan, Nnacnobi, araerTgzis mosmenili nawarmoebi ufro sayvareli da axlobeli xdeba. Aam mosazrebiT, kvlavindeburad gamoviyenebT muzicirebisaTvis iseT TamaSebs, rogoricaa: `diriJoroba-na~, `kompozitorobana~, `melodiis Sesruleba warmosaxviT sakravebze~, `plastikuri etiudebi~.

III saswavlo welsac mniSvnelovan adgils davuTmobT erovnuli musi-kaluri folkloris nimuSebis (simRerebis, ferxulebis) Seswavlas;

naSromSi kvlavindeburad gamoviyeneT saganTaSorisi kavSirebi; Cven mier SemoTavazebuli sagakveTilo scenarebis Sinaarsi mesame klaselebs saSualebas miscems agreTve gaicnobieron urTierTkavSiri musikaluri xelovnebis momijnave dargebs Soris; gaviTvaliswineT klasgareSe zegav-lenebic.

saxelmZRvanelo da samuSao rveuli

III klasis `musikis maswavleblis megzurs~ garda fonoqrestomaTiisa (audio- da videodiski maswavleblisaTvis), davurTeT agreTve saxelmZ-Rvanelo da samuSao rveuli moswavleebisaTvis.

Cveni mizania, bavSvSi, misi aRqmiTi unarebis Sesabamisad, gavaRvivoT interesi musikisadmi, musikis gakveTilebisadmi, sistemaSi moviyvanoT misi SesaZleblobebi; SevuqmnaT warmodgena sxvadasxva cxovrebiseuli movlenisa da adamianis Sinagani samyaros Sesaxeb, rac, esoden, Tavise-bur asaxvas poulobs musikalur mxatvrul saxeebSi.

TiToeul Temas saxelmZRvaneloSi aqvs saTauri. Mmcire moculobis, advilad gasagebi teqstebi, feradovani ilustraciebi, vfiqrobT, daex-mareba patarebs sagakveTilo Sinaarsis aRqmaSi. kiTxvebi da davalebebi (agreTve SedarebiT didi moculobis teqstebi) sasurveli iqneba, pata-ram maswavlebelTan (an mSobelTan) erTad waikiTxos.

saxelmZRvanelosa da samuSao rveulSi moswavleebs yovel meoTxe gakveTilze vTavazobT rubrikas `Cemi dRiuri~, sadac erTi kviris manZilze, musikis gakveTilebs Soris arsebul SualedebSi unda Caweron im musikaluri nawarmoebebis saxelwodebebi an maTi Semsruleblebis, an avtorebis gvarebi, romlebsac moismenen, amasTan, aRweron sakuTari STabeWdilebebi _ moewonaT Tu ara? ratom? ra kiTxvebi gauCndaT?

samuSao rveulSi mesameklaselebs eliT mravalferovani Semoqme-debiTi davalebebi: musikaluri nawarmoebis mxatvruli saxis asocia-ciebis moZiebas kvlavindeburad daukavSireben leqsebis gamomsaxvel wakiTxvas, umartivesi melodiis SeTxzvas; `norCi kompozitorisadmi~, `msmenelisadmi~, `Semsruleblisadmi~ mimarTuli problemuri SekiTxvebi, vfiqrobT, ganawyobs maT musikaze sasaubrod.

8 9

audiokasetaSi Gawerili musikaluri masalis GamonaTvali:

1. m. aroSiZe _ `wvims-wvims“ (`basti-bubus“ repertuaridan).2. sxvadasxva bgeriTi efeqti (Citebis WikWiki, qari, zRva, ZaRli,

kata, sxva).3. n. rimski-korsakovi _ `kelas gafrena“.4. p. Caikovski _ `patara gedebis cekva“.5. i. bramsi _ ùngruli cekva“.6. al. basilaia _ `mgeli da kravi“.7. s. cincaZe _ `WriWinas simRera“.8. k. sen-sansi _ `frinvelebi“.9. k. sen-sansi _ `lomis marSi“.10. k. sen-sansi _ àkvariumi“.11. k. sen-sansi _ `ku“.12. k. sen-sansi _ `spilo“.13. p. Caikovski _ `yvavilebis valsi“.14. s. cincaZe _ sakvarteto miniatiura `mze Sinas“ Temaze.15. p. Caikovski _ òqtomberi“.16. p. Caikovski _ `dekemberi“.17. l. iaSvili _ `komSi, komSi, komara“ (`basti-bubus repertuaridan).18. i.s. baxi _ `xumroba“ (fleita).19. k. debiusi _ `Tovli cekvavs“.20. v. a. mocarti _ `Turquli marSi“.21. p. Caikovski _ `xis jariskacebis marSi“.22. p. Caikovski _ `Tojinas avadmyofoba“.23. p. Caikovski _ àxali Tojina“.24. p. Caikovski _ `cxenobana“.25. r. Sumani _ `mxiaruli glexi“.26. i. Strausi _ `valsi“.27. `xorumi“.28. salamuris tembri.29. a. basilaia _ `soflis maSeneblebi“.30. s. cincaZe _ simRera filmidan `maia wyneTeli“.31. k. sen-sansi _ `gedi“.32. `gandagana“ xalxuri.33. a. vivaldi _ `gazafxuli“.34. a. vivaldi _ `zamTari“.35. q. k. gluki _ `melodia (op. „orfevsi da evridike“).36. s. prokofievi _ `zRapris personaJebis svla“ („petia da mge-

li“).

37. v. a. mocartis sonata _ #11, I nawili.38. espanuri melodia _ gitara.39. TuSuri melodiebi. 40. r. rojersi _ `do-re-mi“.41. Tanamedrove sacekvao ritmebi. -1.42. Tanamedrove sacekvao ritmebi -2.43. l. v. beThoveni _ `zazuna“.44. r. laRiZe _ `saWidao“.45. qarTl-kaxuri mravalJamieri.46. e. grigi _ „dila“.47. e. grigi _ „solveigis simRera“.48. e. grigi _ „anitras cekva“.49. e. grigi _ „jujebis svla“.50. s. cincaZe _ sakv. miniatiura „lale“.51. guTnuri _ xalxuri.52. m. Teodorakisi _ „sirtaki“.53. v. doliZe _ cekva „qarTuli“ (op. „qeTo da kote“).54. z. faliaSvili _ „cangala da gogona“ (op. „daisi“).55. z. faliaSvili _ kiazos scena, mowodeba Tavisuflebisaken (op.

„daisi“).56. p. Caikovski _ „dilis locva“.57. n. paganini _ kaprisebi.58. r. Sumani _ arlekini („karnavali“).59. k. debiusi _ „selisferTmiani gogona“.60. j. kaxiZe _ „mzis simRera“ („sazamTro“).61. v. kaxiZe _ „yvao-yvao-yvanCala“.62. a. vivaldi _ „Semodgoma“ (weliwadis droni“).63. coli gamididgulda _ xalxuri.64. v. a. mocarti _ „Ramis patara serenada“.65. i. s. baxi _ saorgano tokata da fuga re-minori.66. f. Suberti _ „ave maria“.67. f. Suberti _ „serenada“.68. k. debiusi _ „nabijebi Tovlze“.69. somxuri sacekvao _ „baxtavari“.

10 11

III klasis standarti musikaSi

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები მიმართულებების მიხედვით

პრაქტიკული უნარ-ჩვევები

კომუნიკაცია, ინტერპრეტაცია

მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა

კონტექსტში

მუს.III.1. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ენის ნასწავლი ელემენტების ამოცნობა და მათი გამოყენება რიტმულ-ინტონაციურ სავარჯიშოებში.

მუს.III.7. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვა მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების მიმართ.

მუს.III.12. მოსწავლეს შეუძლია განასხვავოს ხელოვნების დარგები და ხელოვნებასთან დაკავშირებული პროფესიები.

მუს.III.2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა მარტო და სხვებთან ერთად.

მუს.III.8. მოსწავლეს შეუძლია ნასწავლი მუსიკალური ტერმინების გამოყენება.

მუს.III.13. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი ნაწარმოების ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

მუს.III.3. მოსწავლეს შეუძლია მიმართოს გამოხატვის სხვადასხვა ფორმას გარკვეული განწყობილების გადმოსაცემად.

მუს.III.9. მოსწავლეს შეუძლია მონაწილეობის მიღება სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.

მუს.III.14. მოსწავლეს შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ნასწავლი მუსიკალური საკრავები.

მუს.III.4. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური დამწერლობის ნასწავლი ნიშნებისამოცნობა.

მუს.III.10. მოსწავლეს აქვს უნარი, პატივისცემით მოეკიდოს სხვის შემოქმედებასა და აზრს.

მუს.III.5. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი სასწავლო საქმიანობის ორგანიზება.

მუს.III.11. მოსწავლეს ესმის და შეუძლია წარმოაჩინოს, რომ მუსიკა გრძნობებისა და განწყობილებების გამოხატვის საშუალებაა.

მუს.III.6. მოსწავლეს შეუძლია ჯგუფში მუშაობა.

videofirebis GamonaTvali:

01. Nn. rimski-korsakovi _ `kelas gafrena~.02. Al. basilaia _ `mgeli da kravi~.03. j. pierpointi _ Jingle bells.04. v. kaxiZe _ àlilo~k/filmidan ìavnanam ra hqmna?!~05. l.v. beThoveni _ èlizesadmi~.06. saSobao simRera.07. s. cincaZe _ WriWinas simRera k/filmidan `WriWina~.08. p. Caikovski _ `tkbili ocnebebi~.09. g. cabaZe _ òcdaxuTsa dekembersa~, k/filmidan `veris ubnis

melodiebi~.10. p. Caikovski _ `yvavilebis valsi~ baletidan `mZinare

mzeTunaxavi~.11. v. a. mocarti _ `Ramis patara serenada~.12. `sisa tura~ _ xalxuri.13. Ee. grigi _ `dila~.14. e. grigi _ `solveigis simRera~.15. XXI saukunis bavSvi-saocreba (5 wlis).16. m. daviTaSvili _ `matarebeli~ (karaoke).17. i. gurgulia _ àCu-aCu~.18. m. areSiZe _ `kamfetebis wvima~ (karaoke).19. qarTuli xalxuri cekvebis kolaJi.20. qurT-iezidTa xalxur cekva.21. azerbaijanuli xalxuri cekva.22. valsi.23. raSovda _ xalxuri.24. z. faliaSvili _ `dedinacvali~, eTeris aria operidan àbesalom

da eTeri~.25. z. faliaSvili _ abesalomis aria operidan àbesalom da eTeri~.26. z. faliaSvili _ qorwilis scena operidan àbesalom da eTeri~.27. v. durgliSvili àCu-aCu~.28. r. rojersi _ fragmentebi miuziklidan `musikis hangebi~.29. al. basilaia _ òri juja~.30. Tbilisis musikisa da dramis Teatris speqtakli _ `meri popinsi~.31. `Sina vorgil~ _ xalxuri.32. saSobao melodiebi.

12 13

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: პრაქტიკული უნარ-ჩვევები

მუს.III.1. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ენის ნასწავლი ელემენტების ამოცნობა და მათი გამოყენება რიტმულ-ინტონაციურ სავარჯიშოებში.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• განასხვავებს მუსიკალური ბგერის ხანგრძლივობას გამღერების, ინსტრუმენტზე

დაკვრის დროს;• განასხვავებს ნელ და ჩქარ შესრულებას, ხმამაღალ და ხმადაბალ ხმოვანებას

მუსიკალური ფრაგმენტების მოსმენისას;• განასხვავებს რეგისტრებს სხვადასხვა სიმაღლეზე გაჟღერებული მუსიკალური

ფრაზის მოსმენისას (მაღალი – დაბალი);• განასხვავებს ორ- და სამწილად მეტრს ცეკვის, მოძრაობის საშუალებით (ვალსი,

პოლკა); • სიმღერისას, მუსიკის მოსმენისას გამოყოფს მახვილებით ტაქტის ძლიერ დროს;• გამოხატავს მუსიკის რიტმს ფეხის დარტყმით, ტაშით;• თანაკლასელებთან ერთად აჰყვება მუსიკას, ‘”უკრავს” სხვადასხვა რიტმულ ნახაზს

სათამაშო ინსტრუმენტებისა და ყოველდღიური მოხმარების საგნებისგან შემდგარ “ანსამბლში”, “ორკესტრში”.

მუს.III.2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა მარტო და სხვებთან ერთად.შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• სიმღერით იმეორებს მუსიკალურ ფრაზებს, მელოდიებს;• თანაკლასელებთან ერთად ასრულებს პოპულარულ მელოდიებს, ერთხმიან და

მარტივ ორხმიან სიმღერებს მასწავლებლის დახმარებით;• ასრულებს მრავალხმიანი სიმღერის ერთ ხმას გაბმული ბანის ფონზე;• მღერის მარტივ სიმღერებს იმ უცხო ენაზე, რომელსაც სწავლობს;• სწორად რეაგირებს სადირიჟორო ჟესტებზე (ჩუმად, ხმამაღლა, ნელა, ჩქარა,

ერთად, თავიდან).

მუს.III.3. მოსწავლეს შეუძლია მიმართოს გამოხატვის სხვადასხვა ფორმას გარკვეული განწყობილების გადმოსაცემად.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ხმის, მოძრაობის, ცეკვის, მიმიკის, ჟესტის, თამაშის საშუალებით გამოხატავს ამა თუ

იმ განწყობილებას;• გამოხატავს ამავე განწყობილებას ინსტრუმენტთან შეხების, ხმაურის, ტაშის,

ნახატის საშუალებით; • გაითამაშებს სხვებთან ერთად რაიმე ამბავს მუსიკალური ნაწარმოებიდან

მიღებული განწყობილების გადმოსაცემად;• გაითამაშებს მარტივ ეტიუდებს შესაბამისი იმპროვიზაციული ტექსტის

დამატებით;• სხეულის მოძრაობით გადმოსცემს მუსიკით გამოწვეულ ემოციას.

მუს.III.4. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური დამწერლობის ნასწავლი ნიშნების ამოცნობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ამოიცნობს და ხატავს ვიოლინოს გასაღებს; • განარჩევს და ასახელებს სანოტო სისტემის ხაზებს; • ამოიცნობს, ასახელებს და წერს ნოტებს ხუთხაზიან სანოტო სისტემაზე.

მუს.III.5. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი სასწავლო საქმიანობის ორგანიზება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• მოიტანს გაკვეთილისთვის საჭირო ნივთებს;• აქტიურადაა ჩაბმული გაკვეთილის მსვლელობაში;• მონაწილეობს გამოკითხვაში;• სვამს კითხვებს;• ჩაიწერს დავალებას.

მუს.III.6. მოსწავლეს შეუძლია ჯგუფში მუშაობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• მუშაობს სხვებთან ერთად;• ეხმარება თანაკლასელებს;• ყურს უგდებს განსხვავებულ აზრს;• ემზადება ჯგუფური წარმოდგენისათვის.

მიმართულება: კომუნიკაცია და ინტერპრეტაცია

მუს.III.7. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვა მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების მიმართ.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ამოიცნობს და ასახელებს ნაცნობ მელოდიას/მუსიკალურ თემას;• მოსმენისას ტაშით, სიმღერით, მოძრაობით, ცეკვით აჰყვება მუსიკას;• ახასიათებს კონკრეტულ მუსიკალურ ფრაგმენტს მელოდიის, ტემპის, ხმოვანების

სიძლიერის, მეტრის მიხედვით;• განასხვავებს ვოკალურ და ინსტრუმენტულ ნაწარმოებებს;• იმეორებს მუსიკალურ საქცევს, მელოდიას, დამახასიათებელ რიტმულ ნახაზს• “დირიჟორობს” მოსმენისას;• მუსიკით გამოწვეულ განწყობილებას, ემოციას გადმოსცემს ნახატში.

მუს.III.8. მოსწავლეს შეუძლია ნასწავლი მუსიკალური ტერმინების გამოყენება.შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• იყენებს ნასწავლ ტერმინებს საუბრის დროს და საჭიროების შემთხვევაში განმარტავს მათ;

• სვამს კითხვებს ახალი ტერმინის, სიტყვის მნიშვნელობის დაზუსტების მიზნით.

მუს.III.9. მოსწავლეს შეუძლია მონაწილეობის მიღება სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• მონაწილეობს კლასის ღონისძიებებში;• მონაწილეობს და ესწრება სკოლის საანგარიშო კონცერტს; • დადის თეატრში, კონცერტზე, მუზეუმში.

14 15

მუს.III.10. მოსწავლეს აქვს უნარი, პატივისცემით მოეკიდოს სხვის შემოქმედებასა და აზრს.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• დადებითად აფასებს თანაკლასელების მიერ გამოვლენილ ნებისმიერ უნარს –

სიმღერა, ცეკვა, ხატვა, რიტმის გრძნობა, წერის უნარი;• აცდის სხვებს პასუხის დასრულებას;• კორექტულია აზრის გამოთქმის დროს.

მუს.III.11. მოსწავლეს ესმის და შეუძლია წარმოაჩინოს, რომ მუსიკა გრძნობებისა და განწყობილებების გამოხატვის საშუალებაა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• საუბრობს იმაზე, რა განწყობილებას უქმნის ესა თუ ის მუსიკალური ნაწარმოები;• მუსიკალური საკრავის ტემბრს უკავშირებს კონკრეტულ განწყობილებას;• განწყობილების შესაბამისად ასრულებს ნაცნობ მელოდიას, სიმღერას; • საუბრობს იმაზე, რისი გამოხატვა სურდა ავტორს კონკრეტულ ნაწარმოებში.

მიმართულება: მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში

მუს.III.12. მოსწავლეს შეუძლია განასხვავოს ხელოვნების დარგები და ხელოვნებასთან დაკავშირებული პროფესიები.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ასხვავებს ხელოვნების სხვადასხვა დარგს - მუსიკას, მხატვრობას, ქანდაკებას,

ცეკვას, პოეზიას;• აკავშირებს ხელოვნების დარგებთან შესაბამის პროფესიებს და აღწერს მათ

საქმიანობას (მაგალითად, მუსიკა – კომპოზიტორი – წერს მუსიკას);• ასახელებს ხელოვნების ამა თუ იმ დარგის ორ ან მეტ ნიმუშს და ამ დარგის

გამომსახველ საშუალებებს, მასალას.

მუს.III.13. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი ნაწარმოების ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• სვამს კითხვებს მოსმენილ ნაწარმოებთან დაკავშირებით; • პარალელს ავლებს მოსმენილ და წაკითხულ, ნანახ ნაწარმოებებს შორის;• აკავშირებს მუსიკალური ნაწარმოებების სიუჟეტს, ტექსტს ყოველდღიურ

მოვლენებთან (მგზავრობა, თამაში, ამინდი...).

მუს.III.14. მოსწავლეს შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ნასწავლი მუსიკალური საკრავები.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ამოიცნობს საკრავებს სოლო ჟღერადობის დროს;• განასხვავებს საკრავებს მასალის მიხედვით;• ხატავს ინსტრუმენტს ან მის რომელიმე ნაწილს.

პროგრამის შინაარსი

რიტმულ-ინტონაციური სავარჯიშოები:

• მუსიკალური ენის ელემენტები: მელოდია (დიატონური, 4-8 ტაქტი), რიტმი (მთელი, ნახევარი, მეოთხედი, მერვედი გრძლიობები, პაუზა), დინამიური ნიუანსები (Forte, Piano, Creschendo, Diminuendo), ტემპი (Allegro, Adagio, Presto, Moderato), მეტრი (ორწილადი, სამწილადი), კეთილხმოვანი, არაკეთილხ მო ვანი ჟღერადობა.

სიმღერა:

• სიმღერა თანხლებით; • ერთხმიანი და მარტივი ორხმიანი სიმღერები, საბავშვო, ხალხური სიმღერები,

მელოდიები პოპულარული ნაწარმოებებიდან, მაგალითად, ”ცანგალა და გოგონა”, ”მუმლი მუხასა”, ”მოხევის ქალო თინაო”, ”ვისია, ვისია ქალი ლამაზი”; ჯ. კახიძე - ”მზის სიმღერა”; მ. აროშიძე - ”კანფეტების თოვლი”, ი. ბობოხიძე – “გოგო ანა”; ა. ბასილაია – “ცისარტყელები”, “სოფლის მაშენებლები”; ჯ. კახიძე, ვ. კახიძე – “ალილო”; ვ. გოკიელი – წითელქუდას სიმღერა; გ. ცაბაძე – “საათი”; მ. დავითაშვილი - “პატარა გუგული”; გ. ჰუსეინი – ”Cücələrim” (“ჯუჯალარიმ”); ვ. შაინსკი - “От улыбки”; ლ. ბეკმანი -”В лесу родилась ёлочка”; რ. როჯერსი - ”The Lonely Goatherd”; შოტლანდიური სიმღერა - “My Bonnie”და სხვ.

განწყობილების გადმოცემა:

• ხმით, მოძრაობით, მიმიკით, ჟესტით, ცეკვით, თამაშით;• ეტიუდების შესრულება.

მუსიკალური დამწერლობა:

• ვიოლინოს გასაღები; • სანოტო ნიშნები ხუთხაზიან სისტემაზე;• მთელი, ნახევარი, მეოთხედი გრძლიობის ნოტები.

მუსიკალური ტერმინები:

• მელოდია, რიტმი, გრძლიობა, პაუზა, რიტმი, ტემპი, ტემბრი;• ტემპები: Allegro - ჩქარა, Adagio - ნელა, Presto - ძალიან ჩქარა, Moderato – ზომიერად;• დინამიური ნიუანსები: Forte - ხმამაღლა, Piano - ხმადაბლა, creschendo - ხმოვანების

გაძლიერება, diminuendo - ხმოვანების შესუსტება;• კომპოზიტორი, ფოლკლორი, პიესა, კონცერტი, რეპეტიცია, ორკესტრი, დირიჟორი,

სოლისტი, აკომპანემენტი, ბალეტი, ოპერა, თეატრალური/საოპერო/საბალეტო დასი, მოქმე დება/აქტი, ანტრაქტი, არია, ანსამბლი, დუეტი;

• ნასწავლი საკრავების სახელწოდებები.

მუშაობის ფორმები:

• ჯგუფური, წყვილში, ინდივიდუალური.

ღონისძიებები:

• კლასის ზეიმი; • სკოლის საანგარიშო კონცერტი.

16 17

მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში:

• ინფორმაცია შესწავლილი და მოსმენილი ნაწარმოებების შესახებ: შექმნის ისტორია, სიუჟეტი, ავტორი;

• განწყობილების ამოცნობა, საუბარი შთაბეჭდილებებზე;• ხელოვნების დარგების გაცნობა: მუსიკა, მხატვრობა, ქანდაკება, პოეზია, მწერლობა...

ამ დარგების კონკრეტულ პროფესიებთან, ადამიანებთან დაკავშირება.

საკრავები:

• ხალხური და კლასიკური ინსტრუმენტების ამოცნობა ფორმით და ჟღერადობით, მაგალითად: ჭიბონი, ჩანგი, დაირა, ჰობოი, ზარები, კონტრაბასი, სამკუთხედი.

რეკომენდებული მოსასმენი მასალა:

• ხალხური სიმღერები, ფრაგმენტები ქართული და უცხოური ნაწარმოებებიდან, საბავშვო მუსიკალური პროგრამული პიესები, ფრაგმენტები ცნობილი მუსიკალური ნაწარმოებებიდან, მაგალითად, დასაკრავი ჩონგურზე, “ქართლური მრავალჟამიერი”; ”თებრონე მიდის წყალზედა”, ”მორბის არაგვი”, საგალობელი “ღმერთი უფალი”; ზ. ფალიაშვილი - კიაზოს სცენა და მოწოდება ხალხისადმი “თავისუფლება” ოპერიდან “დაისი”, ცეკვა “ქართული” ოპერიდან “აბესალომ და ეთერი”; დ. არაყიშვილი - აბდულ არაბის არიოზო, დუეტი რუსუდანთან და ცეკვები ოპერიდან ”თქმულება შოთა რუსთაველზე”; აფხაზური სიმღერა “სალუმან ახაწა” (ანსამბლ “ნანინას” შესრულებით); ნ. სულხანიშვილი - “მესტვირული”; ჯ. კახიძე - “იავნანა” კინოფილმიდან “იავნანამ რა ჰქმნა”, ი. ს. ბახი - ბრანდენბურგის კონცერტი #2, III ნაწილი – ბლოკფლეიტა, ჰობოი; დ. სკარლატი - სონატა, დო მაჟორი; ა. ვივალდი - “გაზაფხული”, I ნაწილი, კონცერტების ციკლიდან “წელიწადის დრონი”; ვ. ა. მოცარტი - უვერტიურა ოპერისათვის “ფიგაროს ქორწინება”; ლ. ბეთჰოვენი - საფორტეპიანო კონცერტი #1, III ნაწილი; ე. გრიგი - “დილა” სიუიტიდან “პერ-გიუნტი”; კ. დებიუსი - “თოჯინების კეკ-უოკი”; ი. შტრაუსი - “რადეცკი მარში” და სხვ.

Sinaarsisa da miznebis ruka

gakveTili #Tema

mizani kavSiri erovnuli saswavlo gegmis

SedegebTan

Sefaseba

1jadosnuri

yvavili

sasiamovno ganwyobis Seqmna; SeZenili codnis Semowmeba-ganzogadeba.

III. 1 Ggamoxatavs musikis ritms fexis dartymiT, taSiT; III.2. Tanak-laselebTan erTAd asru-lebs popularul melo-diebs; III.8. iyenebs nas-wavl terminebs saubris dros da saWiroebis Sem-TxvevaSi ganmartavs maT.

2ratom miyvars

musika?

Ddialogis, msjelobis, sxvisi azris mimarT

pativiscemis gamoxatvis, sakuTari naazrevis

nacnobi auditoriis winaSe wardgenis, musikis aRqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.2. simReriT imeo-rebs melodiebs; Tanak-laselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs; III.5. aqtiu-radaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; III.7. `diri-Jorobs~ mosmenisas

weriTi davaleba: `ratom miyvars

musika~

3Mmusika da

buneba

Mmusikis mosmenis, aRqmis, dialogis, vokaluri unar-

Cvevebis ganviTAreba.

III.1 ganasxvavebs regis-trebs sxvadasxva simaR-leze gaJRerebuli musi-kaluri frazis mosmenisas (maRali _ dabali);

III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs, melo-diebs; sworad reagirebs sadiriJoro Jestebze (Cu-mad, xmamaRla, nela, Cqara, erTad, Tavidan);

III.7. axasiaTebs konkre-tul musikalur frag-ments melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; musikiT gamowveul ganwyobilebas, emocias gadmoscems nax-atSi;

III.8. iyenebs naswavl ter-minebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT;

III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros.

kiTxva-pasuxi.

18 19

4stumrad tyeSi

Mmusikis mosmenis, dialogis, msjelobis, Sefasebis,

ritmis grZnobis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

III.1 ganasxvavebs regis-trebs sxvadasxva simaR-leze gaJRerebuli musi-kaluri frazis mosmenisas (maRali _ dabali); III.2 TanaklaselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs; III.3. sxeulis moZraobiT gadmoscems musikiT gamowveul emo-cias; III.7. axasiaTebs konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis si-Zlieris mixedviT; III.12. saubrobs imaze, ra ganwyo-bilebas uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi; III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros.

5notebi

sanoto sistemis simboloebis gacnoba;

yuradRebis koncentraciis, sakuTari saswavlo

saqmianobis organizebis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2 simReriT imeorebs musikalur frazebs, melo-diebs; III.4 ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvl-elobaSi.

6SevqmnaT simRera

SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma; yuradRebis

koncentraciis, sakuTAari saswavlo saqmianobis

organizebis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTaAreba.

III.2. TanaklaselebTan er-Tad asrulebs popularul melodiebs, erTxmian, martiv orxmian simRerebs maswavleblis daxmarebiT; III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; III.7. muSaobs sxvebTan er-Tad.

prezentacia

7yovlisSemZle

musika

Mmusikis mosmenis, warmosaxvis, aRqmis,

dialogis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.1. Gganasxvavebs samwilad metrs cekvis, moZraobis

saSualebiT (valsi); gamox-atavs musikis ritms taSiT; III.2. TanaklaselebTan er-

Tad asrulebs popularul melodiebs, erTxmian,

martiv orxmian simRerebs maswavleblis daxmarebiT;

III.7. axasiaTebs konkre-tul musikalur frag-

ments tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT;

urTierTSefaseba

III.8. iyenebs naswavl ter-minebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT. III.10. dadebiTad afasebs Tanak-laselebis mier gamov-lenil nebismier unars (cekva).

8simReris Zala

Ddialogis, msjelobis, musikis aRqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.4. SeuZlia sxeulis koordinaciis dacva; gamoxatavs musikis ritms fexis dartymiT, ta-SiT; III.6. Caiwers dava-lebas; III.13. asxvavebs xelovnebis sxvadasxva dargs _ musika, mxatv-roba, qandakeba; asaxelebs xelovnebis ama Tu im dargis or an met nimuSs da am dargis gamomsaxvel saSualebebs, masalas.

9Ggamoicani,

romeli notia?

sanoto sistemis simboloebis gacnoba

_ notebi xazebze; yuradRebis koncentraciis,

urTierTTanamSromlobis, damoukideblad muSaobis

unarebis, ritmis grZnobis ganviTareba.

III.1. ganasxvavebs musikaluri bgeris xangrZlivobas; III.5.

ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; amoicnobs, asaxelebs da wers notebs xuTxazian sanoto sistemaze; III.5.

aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi;

monawileobs gamokiTxvaSi; Caiwers davalebas.

baraTebi `riT iyo saintereso es gakveTili?~

10Ggamoicani,

romeli notia?

sanoto sistemis simboloebis gacnoba _ notebi xazebs Sua;

yuradRebis koncentraciis, damoukideblad muSaobis

unar-Cvevebis ganviTareba.

III.1. gamoxatavs musikis ritms fexis dartymiT,

taSiT; III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis

xazebs; amoicnobs, asaxelebs da wers notebs

xuTxazian sanoto sistemaze; III.5. aqtiuradaa

Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; III. 6. muSaobs

sxvebTan erTad; yurs ugdebs gansxvavebul azrs.

11musikaluri

gasaRebi

sanoto sistemis simboloebis amocnoba/

gacnoba; musikis mosmenis, dialogis, msjelobis,

vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

III.1. ganasxvavebs registrebs sxvadasxva

simaRleze gaJRerebuli frazis/motivis

mosmenisas; III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs, melodiebs;

20 21

III.4. Aamoicnobs da xatavs violinos gasaRebs;

ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; amoicnobs da asaxelebs

notebs xuTxazian sanoto sistemaze; III.5.

Aaqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; III.7. Gganasxvavebs vokalur

da instrumentul nawarmoebebs; III.8. iyenebs

naswavl terminebs saubris dros da saWiroebis

SemTxvevaSi ganmartavs maT; svams kiTxvebs

axali terminis, sityvis mniSvnelobis dazustebis

mizniT.

12Yyvao-yvao-yvanCala...

sanoto sistemis simboloebis amocnoba;

yuradRebis koncentraciis, sakuTAri saswavlo

saqmianobis organizebis, Sefaseba-TviTSefasebis


III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; amoicnobs, asaxelebs da wers notebs xuTxazian sanoto sistemaze; III.5.

aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; Caiwers davalebas; moaqvs gakveTilisaTvis saWiro nivTebi; III.7. mosmenisas taSiT, simReriT, cekviT

ahyveba musikas.

13-14Semajamebeli gakveTilebi

gakveTili-mosmena;

gakveTili-koncerti.

15-16Semodgoma:

poeti, mxatvari,

kompozitori.

musikis mosmenis, dialogis, msjelobis, vokaluri


III.2. TanaklaselebTan er-Tad asrulebs popularul melodiebs; III.7. axasiaTebs

konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis si-

Zlieris mixedviT; ganasx-vavebs vokalur da instru-mentul nawarmoebebs; III.11. saubrobs imaze, ra ganwyo-

bilebas uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi;

III.12. asxvavebs xelovnebis sxvadasxva dargs – musi-kas, mxatvrobas, poezias;

III.13. akavSirebs musikal-uri nawarmoebis siuJets, teqsts yoveldRiur mov-

lenebTan;

17Mmelodia

musikis sulia!

Mmusikis mosmenis, dialogis, msjelobis unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.7. ganasxvavebs vokalur da instrumental

nawarmoebebs; axasiaTebs konkretul musikalur fragments melodiis,

tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; III.8. iyenebs naswavl

terminebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi

ganmartavs maT; svams kiTxvebs axali terminis,

sityvis mniSvnelobis dazustebis mizniT.

III.11. saubrobs imaze, ra ganwyobilebas uqmnis esa Tu is musikaluri

nawarmoebi; III.12. asxvavebs xelovnebis sxvadasxva

dargs _ musikas, mxatvrobas... III.13.

akavSirebs musikaluri nawarmoebis siuJets

yoveldRiur movlenebTan.

18Mmelodia _ mxiaruli,

melodia _ sevdiani...

Mmusikaluri leqsikuri maragis gamdidreba;

dialogis, ritmis grZnobis, vokaluri unar-

Cvevebis ganviTareba.

III.1. gamoxatavs musikis ritms fexis

dartymiT, taSiT; III.2. TanaklaselebTan erTad

asrulebs popularul melodiebs; III.11. saubrobs

imaze, ra ganwyobilebas uqmnis esa Tu is

musikaluri nawarmoebi.

19Aaba dela, odela...

sanoto sistemis simboloebis amocnoba

_ pirveli oqtavis notebi; violinos

gasaRebi; musikis mosmenis, msjelobis, SeZenili

codnis gamoyenebis, ritmis grZnobis, vokaluri unar-


III.1. ganasxvavebs reg-istrebs sxvadasxva si-maRleze gaJRerebuli

musikaluri fragmentis mosmenisas (maRali _ da-bali); III.5. amoicnobs da

asaxelebs notebs xuTxa-zian sanoto sistemaze; III. 7. mosmenisas taSiT, sim-

ReriT, moZraobiT, cekviT ahyveba musikas; axasiaTebs

konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis si-

Zlieris mixedviT.

22 23

20-21naxatebSi

aJRerebuli musikaluri

sakravebi

tembris aRqmis, urTierTTanamSromlobis

unarebis ganviTareba.

III.1. TanaklaselebTan erTad ahyveba musikas,

ukravs sxvadasxva ritms saTamaSo instrumentebisa

da yoveldRiuri moxmarebis sagnebisagan

Semdgar `orkestrSi~; III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros;

xatavs instruments an mis romelime nawils.

22simebiani kvarteti

informaciuli codnis gaRrmaveba; musikis

mosmenis, msjelobis, tembris aRqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.7. axasiaTebs konkre-tul musikalur frag-

ments melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris

mixedviT; ganasxvavebs vo-kalur da instrumentul nawarmoebebs; III.8. iyenebs

naswavl terminebs saubris dros da saWiroebis Sem-TxvevaSi ganmartavs maT;

svams kiTxvebs axali ter-minis, sityvis mniSvnelo-

bis dazustebis mizniT; III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros;

xatavs instruments an mis romelime nawils

23jujebis zRaprul samefoSi

urTierTTanamSromlobis, sxvisi azris mimarT

pativiscemis demonstrirebis, sakuTari

saswavlo saqmianobis organizebis unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.5. moitans gakveTilisaT-vis saWiro nivTebs; aqtiu-radaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi; III.6. muSaobs sxvebTan erTad; emzadeba jgufuri wardgenisaTvis; III.10. dadebiTad afasebs

Tanaklaselebis mier gamovlenil nebismier

unars _ simRera, cekva... sxva.

24-25zamTari:

poeti, kompozitori,

mxatvari

Mmusikis mosmenis, dialogis, msjelobis, vokaluri


III.1. ganasxvavebs reg-istrebs sxvadasxva si-maRleze gaJRerebuli

musikaluri fragmentis mosmenisas (maRali _ dab-ali); III.2. mReris marto da sxvebTan erTad; III.7. axa-siaTebs konkretul musi-kalur fragments melo-diis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; ga-

nasxvavebs vokalur da in-strumentul nawarmoebebs;

III.8. iyenebs naswavl ter-minebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi

ganmartavs maT; svams kiTxvebs axali terminis, sityvis mniSvnelobis da-

zustebis mizniT; III.14. amoicnobs sakravebs solo

JReradobis dros.

26Ddid

kompozitorTa portretebi _ volfgang

Aamadeus mocarti

Ddialogis, msjelobis, musikis mosmena-analizis unar-Cvevebis ganviTAreba.

III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; amoicnobs, asaxelebs da wers notebs xuTxazian

sanoto sistemaze; III.7. axa-siaTebs konkretul musi-kalur fragments melo-diis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; ga-

nasxvavebs vokalur da in-strumentul nawarmoebebs; `diriJorobs~ mosmenisas; III.8. iyenebs naswavl ter-

minebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi

ganmartavs maT; svams kiTxvebs axali terminis, sityvis mniSvnelobis da-

zustebis mizniT.; III.11. saubrobs imaze, ra ganwyo-

bilebas uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi;

III.13. paralels avlebs mos-menil da wakiTxul, nanax

nawamoebebs Soris.

27Ddid

kompozitorTa portretebi _ iohan sebastian

baxi

ritmis grZnobis, tembris aRqmis, musikis mosmenis, dialogis unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.3. sxeulis moZraobiT gadmoscems musikiT

gamowveul emocias; III.5. moitans gakveTilisTvis

saWiro nivTebs; III.8. iyenebs naswavl terminebs

saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi

ganmartavs maT; svams kiTxvebs axali terminis,

sityvis mniSvnelobis dazustebis mizniT.; III.14.

amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros.

24 25

28gakveTili _

mosmena _ musikaluri

sakravebi

Nnacnobi musikaluri fragmentebis amocnoba;

musikis mosmenis, dialogis, msjelobis, tembris aRqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.2. TanaklaselebTan erTad asrulebs

popularul melodiebs; III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros;

xatavs instruments an mis romelime nawils.

Ddialogi/kiTxva-pasuxi

29TamaSi da

saTamaSoebi

Ddialogis, warmosaxvis, msjelobis, musikis mosmenis, sakuTari

azris Txzulebis saxiT gadmocemis unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.13. akavSirebs musikaluri nawarmoebis

siuJets, teqsts yoveldRiur movlenebTan.

30Mmusikalur

TeatrSi _ saSobao

baleti `maknatuna~.

warmosaxvis, mimikisa da plastikis, musikis

mosmenis, dialogis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.3. gaiTamaSebs martiv etiudebs Sesabamisi im-provizaciuli teqstis

damatebiT; III.7. aAxasiaTebs konkretul musikalur

fragments melodiis, temp-is, xmovanebis siZlieris

mixedviT; III.8. iyenebs naswavl terminebs sau-

bris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs

maT; svams kiTxvebs axali terminis, sityvis mniS-vnelobis dazustebis

mizniT.; III.13. akavSirebs musikaluri nawarmoebis siuJets, teqsts konkre-

tul zRaparTan.

31Mmusikalur

TeatrSi – opera

`abesalom da eTeri~

Mmusikis mosmeniT miRebuli STabeWdilebebis gadmocema

zepirad _ dialogis, msjelobis, sakuTari azris

gamoTqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.7. axasiaTebs konkretul musikalur fragments

melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris

mixedviT; III.11. saubrobs imaze, ra ganwyobilebas

uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi.

32-33Zveli adaTi

sagakveTilo procesSi aqtiuri Cabma; urTierT-TanamSromlobis, sxvisi

azris mimarT pativiscemis demonstrirebis, sakuTari

saswavlo saqmianobis orga-nizebis, nacnobi auditori-

is winaSe wardgenis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis

msvlelobaSi; III.6. muSaobs sxvebTan erTad; exmareba Tanaklaselebs;

emzadeba jgufuri warmodgenisaTvis; III.9.

monawileobs klasis RonisZiebaSi.

34saweso

simRerebi _ `batonebo~

dDialogis, msjelobis, SeZenili codnis

gamoyenebis, musikis mosmena-analizis, sakuTari

azris dasabuTebis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. TanaklaselebTan erTad asrulebs popu-larul melodiebs; asru-lebs mravalxmiani sim-Reris erT xmas gabmuli banis fonze; III.7. axasi-aTebs konkretul musi-kalur fragments melo-diis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; III.8. iyenebs naswavl termi-nebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT; III.13. akavSirebs musikaluri nawarmoebis siuJets, te-qsts konkretul zRapar-Tan; III.14. amoicnobs sakravebs.

35saweso

simRerebi _ `lazare~.


III.1. simReris dros gamoyofs maxvilebiT

taqtis Zlier dros; III.3. gaiTamaSebs raime ambavs

musikaluri nawarmoebidan miRebuli ganwyobilebis

gadmosacemad; III.7. musikiT gamowveul ganwyobilebas,

emocias gadmoscems naxatSi.

36sabrZolo simRera _ `Savlego~.

Ddialogis, msjelobis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTAreba.

III.1. simReris dros gamoyofs maxvilebiT

taqtis Zlier dros;III.2. TanaklaselebTan erTad

asrulebs popularul melodiebs; asrulebs

mravalxmiani simReris erT xmas gabmuli banis fonze;

III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros

da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT; III.13.

akavSirebs musikaluri nawarmoebis siuJets, teqsts yoveldRiur

movlenebTan.

26 27

37sabrZolo simRera _

`mumli muxasa~.


III.1. TanaklaselebTan erTad ùkravs~ sxvadasxva

ritmul naxazs saTamaSo instrumentebisa da

yoveldRiuri moxmarebis sagnebisagan Semdgar

ànsamblSi~, òrkestrSi~.III.2. asrulebs

mravalxmiani simReris erT xmas gabmuli banis fonze.

38saxumaro simRerebi

xalisiani ganwyobis Seqmna; auditoriis winaSe

wardgenis, sxvisi azris mimarT pativiscemis

demonstrirebis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTAareba.

III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs,

melodiebs; III.5. aqtiuradaa Cabmuli

gakveTilis msvlelobaSi.

39-40CavweroT simRera

SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma; sanoto sistemis simboloebis amocnoba;

SeZenili codnis gamoyenebis, vokaluri

unar-Cvevebis ganviTaAreba.

III.4. amoicnobs da xatavs violinos gasaRebs;

ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs; amoicnobs, asaxelebs da wers notebs xuTxazian

sanoto sistemaze; III.8. iyenebs naswavl

terminebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi

ganmartavs maT.

41-42Ffolkloris

saRamo

SeZenili codnis ganzogadeba.

III.1. TanaklaselebTan er-Tad asrulebs popularul

melodiebs; sworad re-agirebs sadiriJoro Jest-

ebze; III.9. monawileobs klasis RonisZiebebSi.

koncerti

43Mmusikaluri

imitacia

xalisiani ganwyobis Seqmna; axali terminis gacnoba; sasimRero unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs, melo-

diebs; III.4. amoicnobs da asaxelebs notebs xuTxa-

zian sanoto sistemaze. III.6. Caiwers davalebas.

44romelia ufro mniSvnelovani?

TanamSromloba; sakuTari saswavlo saqmianobis

organizeba; muzicireba.

III.2. TanaklaselebTan er-Tad asrulebs popularul

melodiebs; III.5. aqtiu-radaa Cabmuli gakveTi-

lis msvlelobaSi; III.10. dadebiTad afasebs Tanak-laselis mier gamovlenil nebismier unars; koreqtu-lia azris gamoTqmis dros.

45Pprofesiuli

musika

Mmusikaluri leqsikuri maragis gafarToeba;

sanoto sistemis simboloebis amocnoba _ pirveli oqtavis notebi.

III.2. simReriT imeo-rebs musikalur

frazebs; III.4. amoic-nobs da asaxelebs notebs xuTxazian sanoto sistemaze;

III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris

dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmar-

tavs maT.

dialogi

46ansambli

Mmusikaluri leqsikuri maragis gafarToeba;

musikis mosmenis, dialogis, SeZenili

codnis gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.1. TanaklaselebT-an erTad ùkravs~

sxvadasxva ritmul naxazs saTamaSo in-strumentebisa da yoveldRiuri mox-

marebis sagnebisagan Semdgar ànsamblSi~, òrkestrSi~; III.7. ga-nasxvavebs vokalur da instrumentul nawarmoebebs; III.8.

iyenebs naswavl ter-minebs saubris dros

da saWiroebis Sem-TxvevaSi ganmartavs maT; III.14. amoicnobs sakravebs solo JRe-

radobis dros.

47ra aris gundi?

SeZenili codnis gamoyenebis, musikis

mosmena-analizis unar-Cvevebis ganviTareba.

III.5. aqtiuradaa Cab-muli gakveTilis ms-vlelobaSi; III.7. ga-nasxvavebs vokalur da instrumentul nawarmoebebs; axa-

siaTebs konkretul musikalur frag-ments melodiis,

tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris

dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmar-tavs maT; III.12. aka-vSirebs xelovnebis dargebTan Sesabamis profesiebs da aRw-ers maT saqmianobas

28 29

48jadosnuri

joxi

sakuTari saswavlo saqmianobis organizeba;

urTierTTanamSromlobis, sakuTari codnis

gamovlenis, musikis mosmena-analizis unar-


III.5. moitans gakveTilisTvis

saWiro nivTebs; III.7. `diriJorobs~ mos-menisas; III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros da

saWiroebis SemTx-vevaSi ganmartavs

maT.

49Mmusikaluri

Sejibri

Mmusikaluri leqsikuri maragis gafarToeba; nacnobi auditoriis

winaSe wardgenis, sakuTari SesaZleblobebis demonstrirebis, sakuTari

saswavlo saqmianobis organizebis unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. mReris marto da sxvebTan erTad; III.9. monawileobs klasis RonisZiebaSi; III.10. dadebiTad afasebs

Tanaklaselebis mier gamovlenil nebismier unars.

50Ooperisa da

baletis TeatrSi

Mmusikis mosmena-analizis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. mReris marto da sxvebTan erTad; III.7. amoicnobs da asax-

elebs nacnob melo-dias/musikalur Temas; axasiaTebs konkretul musi-kalur fragments; ganasxvavebs voka-

lur da instrumen-tul nawarmoebebs.

51Ggazafxuli:

poeti, mxatvari,

kompozitori

Ddialogis, msjelobis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. mReris marto da sxvebTan erTad; III.8. iyenebs naswavl ter-minebs saubris dros

da saWiroebis Sem-TxvevaSi ganmartavs maT; III.12. asaxelebs xelovnebis ama Tu

im dargis or an met nimuSs da am dargis gamomsaxvel saSu-

alebas, masalas.

52-55Ddedis dRe

sakuTari SesaZleblobebis warmoCenis, nacnobi

auditoriis winaSe wardgenis,

urTierTSefasebis, vokaluri unar-Cvevebis

ganviTareba.

III.2. mReris marto da sxvebTan erTad;

III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros da saWiroe-

bis SemTxvevaSi ganmartavs maT;

III.9. monawileobs klasis zeimSi; III.10. dadebiTad afasebs

Tanaklaselebis mier gamovlenil nebis-

mier unars.56-59

Dmusika sabavSvo filmebSi

sasiamovno ganwyobis Seqmna.

60-63Semajamebeli gakveTilebi

SeZenili codnis, unar-Cvevebis ganzogadeba.

30 31

Tavi I musika Gven irgvliv

gakveTili 1

Tema: jadosnuri yvavili

mizani: sasiamovno ganwyobis Seqmna; SeZenili codnis ganzogadeba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; saTamaSo mi-krofoni; saxatavi feradi fanqrebi; sasimRero repertuari (gasul sas-wavlo wels Seswavlili _ maswavleblis SerCeviT); mosasmeni masala _ p. Caikovski, fragmenti baletidan `maknatuna~.

kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan:

III. 1. gamoxatavs musikis ritms fexis dartymiT, taSiT;

III. 2. GTanaklaselebTan erTAd asrulebs popularul melodiebs;

III. 8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT.

aqtivoba I (25-30 wT)

moswavleebi Sedian saklaso oTaxSi musikis fonze (p. Caikovski). sa-siamovno ganwyobis SeqmnaSi maswavlebels didi roli akisria: igi win mi-uZRvis patarebs da Tavisi dinji, amasTan, amaRlebuli, sazeimo msvle-lobiT bavSvebs aZlevs magaliTs (ukraven taSs an musikis ritms fexis dartymiT gamoxataven).

Aamgvari misalmebis Semdeg, ufrosi sTavazobs patara megobrebs, gamar Ton koncerti, sadac gaixseneben gasul saswavlo wels naswavl simRerebs; SeiZleba Sesruldes simRerebi individualuri repertuari-danac.

rCeva maswavlebels: saklaso oTaxis kedlebze gamoifinos gasul saswavlo wels bavSvebis mier musikis gakveTilebze Sesrulebuli naxatebi, musikaluri sakravebis, sanoto sistemaze daxatuli notebis, cnobili zRapris gmirebis, sxva TvalsaCinoebebi (kargi iqneba, Tu maswavlebeli axal TvalsaCinoebasac Seqmnis, rac moswavleSi aRZravs codnismoyvareobas).

aqtivoba II (8-10 wT)

Mmaswavlebeli sTavazobs patarebs, gadaSalon saxelmZRvanelo, samuS-ao rveuli da Tvali gadaavlon, daaTvalieron. Semdeg ki Seasrulon aseTi davaleba (samuSao rveulSi, davaleba 1): `jadosnuri yvavilis~ furclebSi patarebma unda Caweron yvela is sityva, romelic termin `musikasTan~ asocirdeba. davalebis Sesruleba rom ar gauZneldeT, iqve miTiTebulia sityvebis CamonaTvali: noti, mxatvari, wigni, yvavili, ma-Jori, violino, kompozitori, megobari, iavnana, forte, zRva.

komentari:aRniSnuli davalebis Sesrulebis procesSi, maswavlebels kiTxvebis dasmiTac SeuZlia Seamowmos moswavleebis codna _ ramdenad axsovT an ar axsovT ama Tu im terminis mniSvneloba.

Tema: ratom miyvars musika?

mizani: dialogis, msjelobis, sxvisi azris mimarT pativiscemis demonstrirebis, sakuTari naazrevis nacnobi auditoriis winaSe ward-genis, musikis aRqmis unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; mosasmeni ma-sala _ v. kaxiZis simRera kinofilmidan `iavnanam ra hqmna?!~


III.2. simReriT imeorebs melodiebs; TanaklaselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs;

III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi;

III.7. `diriJorobs~ mosmenisas

gakveTili 2

32 33

aqtivoba I (8-10 wT) maswavlebeli asmeninebs musikalur Canawers, v. kaxiZis ìavnanas~.

bavSvebs SeuZliaT ahyvnen wamRerebiT (survilisamebr). Kkargi iqneba, Tu xelmeored mosmenisas erToblivad SearCeven `diriJors~, romelic gunds an, Tundac, audioCanawers ùdiriJorebs~.

aqtivoba II (7-8 wT) ganwyobis Semqmneli saubari: saxelmZRvaneloSi (gv. 10) erToblivad

kiTxuloben teqsts:Cven, qarTvelebs, roca raime naTqvami gvsiamovnebs da gulze mala-

mosaviT gvedeba, ase vambobT xolme: ìavnanasaviT Camesma~. Ees is iavna-naa, is saamo hangia, romelic pirvel simRerad Caesmis axalSobils da gulis fskerze poulobs binas...M

maswavlebeli mokled, xatovnad mouyveba bavSvebs i. gogebaSvilis moTxrobis, ìavnanam ra hqmna?!~ Sinaarss:

_ lekebis mier gatacebuli sami wlis pawawina qeTos saxlSi mi-bruneba mxolod aTi wlis Semdeg moxerxda. Ggogonas yvelaferi daviwye-boda _ ver ixsenebda verc dedas, verc mamas, verc nacnob adgilebs. ra ar iRones misma mSoblebma, magram amaod. Mmxolod dedis mier namRerma iavnanam SeZlo amoetivtivebina qeTos mexsierebaSi bavSvoba, mSoblebi, nacnobi adgilebi...

_ aba, CafiqrdiT da CemTan erTad waiRiRineT _kvlav CarTavs Canaw-ers da mRerian.

aqtivoba III (7-8 wT) samuSao rveulSi (davaleba 2) moswavleebi (individualurad) cari-

el xazebze daweren mcire moculobis Txzulebas, saTauriT: ratom mi-yvars musika?

aqtivoba IV prezentacia:moswavleebi survilisamebr waikiTxaven sakuTar naazrevs.

Tema: musika da buneba

mizani: musikis mosmenis, aRqmis, dialogis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; mosasmeni ma-sala _ a. vivaldis `gazafxuli~ (ciklidan `weliwadis droni~); Sesas-wavli simRera _ g. bzvanelis `samSoblos gasaxareli~.


III.1 ganasxvavebs registrebs sxvadasxva simaRleze gaJRerebuli musikaluri frazis mosmenisas (maRali _ dabali);

III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs, melodiebs; sworad reagirebs sadiriJoro Jestebze (Cumad, xmamaRla, nela, Cqara, erTad, Tavidan);

III.7. axasiaTebs konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT; musikiT gamowveul ganwyobilebas, emocias gadmoscems naxatSi;

III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT;

III.14. amoicnobs sakravebs solo JReradobis dros.

aqtivoba I saxelmZRvaneloSi (gv. 12) erToblivad kiTxuloben teqsts:_ kompozitorebi Zalian xSirad Tavis musikalur nawarmoebebSi aR-

weren bunebis suraTebs _ wvimis wveTebis Sxapuns, foTlebis Srials, Citebis WikWiks. albaT, gaifiqrebT, rogor xdeba es yovelive musika-luri bgerebis saSualebiT?..

maswavlebeli asmeninebs a. vivaldis `gazafxuls~ (ciklidan `weliwa-dis droni~).

_ rogori xasiaTis musikaa? rogor tempSi JRers? ra hqvia Cqar temps? nels? Cumad JRers es musika Tu xmamaRla?..

xelmeored mosmenisas sTxovs bavSvebs gamoicnon, romeli tembrebi esmiT; kargi iqneba, Tu moZraobiT sakravze dakvris imitaciasac ga-akeTeben._ am nawarmoebs hqvia `gazafxuli~. Ggazafxulze xom buneba iRviZebs, Citebi iwyeben WikWiks, JuJuna wvimac modis... mousmineT isev am frag-

gakveTili 3

34 35

ments da xelis aweviT mimaniSneT, ra momentSi SeigrZnobT Citebis Wik-Wiks?

komentari: aRniSnuli epizodi (Citebis WikWiki) a. vivaldis nawar-moebSi violinos maRal registrSi JRers. kKargi iqneba, Tu maswav-lebeli daexmareba moswavleebs maRali da dabali registrebis gan-sxvavebaSi.

K

aqtivoba II _ daakvirdiT naxatebs saxelmZRvaneloSi (gv. 12-13) o. renuaris

`mdeloze~ da v. van gogis `zRva sen-mariSi~, ras xedavT am naxatebze? vin Seqmna isini? (mxatvarma), Citebis WikWiks, foTlebis Srials, JuJuna wvimas mxatvari risi saSualebiT gadmoscems? (ferebis)...

_ axla isev mousmineT imave musikas da miTxariT, ras daxatavdiT am musikis mosmenis Semdeg? romel ferebs gamoiyenebdiT? ratom? – Seu-ZliaT daxaton kidec samuSao rveulSi (davaleba 3).

aqtivoba III Seaswavlis g. bzvanelis simReras

samSoblos gasaxareli

Tema: stumrad tyeSi

mizani: musikis mosmenis, dialogis, msjelobis, Sefasebis, ritmis grZnobis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; mosasmeni repertuari, k. sen-sansi _ `frinvelebi~ (siuitidan `cxovelTa karnava-li~); Seswavlili simRera; sacekvao ritmebi (SerCeviT).


III.1. ganasxvavebs registrebs sxvadasxva simaRleze gaJRerebuli musikaluri frazis mosmenisas (maRali _ dabali);

III.2. TanaklaselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs;

III.3. sxeulis moZraobiT gadmoscems musikiT gamowveul emocias;

III.7. axasiaTebs konkretul musikalur fragments melodiis, tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT;

III.12. saubrobs imaze, ra ganwyobilebas uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi;

III.14. Aamoicnobs sakravebs solo JReradobis dros.

aqtivoba I (6-8 wT.) _ rodisme zafxulis mzian dRes giseirniaT tyeSi?_ gaixseneT, rogor `JRerda~ maSin buneba (gaaxmovanon Citebis Wik-

Wiki, kodalas kakuni, wyaros Cxriali, foTlebis Sriali; ganasaxieron kurdReli, mgeli, daTvi)... rogor bgerebs gamoscemen daTvi, Citi, sxva cxovelebi (gaaxmovaneben SeZlebisdagvarad) _ adgenen, maRali regis-tria Tu dabali.

saxelmZRvaneloSi (gv. 14) aTvaliereben naxats: _ romel musikalur sakravebze ukraven tyis musikosebi?_ Tqveni azriT, aq vokaluri musika JRers Tu instrumentuli? Mmxia-

ruli Tu sevdiani?

aqtivoba II (8-10 wT.) maswavlebeli asmeninebs k. sen-sansis `cxovelTaA karnavalidan~ piesas

`frinvelebi~.

gakveTili 4

36 37

arkvevs: rogori xasiaTis musikaa? xmamaRla JRers Tu Cumad? ra hqvia xmamaRal/Cum JReradobas musikaSi? Aarkvevs agreTve registrs _ maRali (wvrili) bgerebia Tu dabali (boxi); temps _ Cqaria Tu neli...

aqtivoba III (8-10 wT.) ixseneben da mRerian naswavl simReras

aqtivoba IV (8-10 wT.) sacekvao ritmebis TanxlebiT cekvaven.

aqtivoba V saSinao davaleba:samuSao rveulSi (davaleba 4) moswavleebs yovel meoTxe gakveTil-

ze SevTavazebT e.w. `Cems dRiurs~, sadac erTi kviris manZilze, musikis gakveTilebs Soris arsebul SualedebSi, unda Caweron im musikaluri nawarmoebebis saxelwodebebi an maTi Semsruleblebis, an avtorebis gva-rebi, romlebsac moismenen, amasTan, aRweron sakuTari STabeWdilebebi _ moewonaT Tu ara? ratom? ra kiTxvebi gauCndaT? sxva...

Cemi dRiuriA

ra hqvia simReras, romelic am kviraSi moismine televiziiT an koncertze?

rogori xasiaTisaa es simRera?

ratom mogewona?

visi SesrulebiT moismine es simRera?

ra enaze JRerda es simRera?

ra kiTxvebi gagiCnda?

Tema: noti

mizani: sanoto sistemis simboloebis gacnoba; yuradRebis koncen-traciis, sakuTari saswavlo saqmianobis organizebis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; sasimRero repertuari _ j. rojersis simRera k/filmidan `musikis hangebi~; fe-radi fanqrebi.


III.2. simReriT imeorebs musikalur frazebs, melodiebs;

III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs;

III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi.

aqtivoba I (10-12 wT) moswavleebi, survilisamebr, waikiTaven samuSao rveulSi Sesrule-

bul kviris davalebas _ `Cemi dRiuri~. Yyvelas naazrevi misaRebi da dasafasebelia.

aqtivoba II (6-8 wT.) maswavlebels gamzadebuli aqvs TvalsaCinoeba _ dafaze/didi for-

matis qaRaldze daxazulia sanoto sistema da masze weria ramdenime noti.

_ ras xedavT am naxatze? (viTvaliswinebT, rom gasuli saswavlo wlidan bavSvebi ukve icnoben termins, `noti~).

maswavlebels iqve winaswar aqvs gamzadebuli carieli sanoto sistemac, romelzec bavSvebs saTiTaod, rigrigobiT (survilisamebr) sTavazobs notis daxatvas (rogorc SeuZliaT).

aqtivoba III (18-20 wT.)

saxelmZRvaneloSi (gv. 16-17…) mocemuli teqstis mixedviT maswavle-beli acnobs klass sanoto sistemis xazebs:

_ notebi iwereba sanoto xazebze. Aarsebobs xuTi ZiriTAdi sanoto xazi. xazebi yovelTvis unda davTvaloT qvevidan zeviT:

gakveTili 5

38 39

_ zogierTi noti iwereba xazebze:

_ zogierTi ki iwereba xazebs Soris:

_ notebi iwereba agreTve:

xazebs zeviT: xazebs qveviT:

damatebiT xazebze:

samuSao rveulSi (davaleba 5) damuSavebuli masalis ganzoga-debis mizniT, klass eZleva davaleba: notebi, romlebic weria xazebze, Seaferade wiTlad, xolo is notebi, romlebic xazebs Sorisaa _ mwvaned.

aqtivoba IV (3-5 wT.) mRerian j. rojersis simReras k/filmidan, `musikis hangebi~ _ `do,

re, mi~. simReras SeuZliaT ahyvnen taSiT, moZraobiT.

aqtivoba V saxelmZRvaneloSi (gv. 17) kiTxuloben teqsts:... odesRac, uZveles warsulSi, musikis Casawerad mimarTavdnen asoe-

bs da cifrebs. Mmagram sxva, `naTxovari~ niSnebiT Zneli iyo musikaluri azris gadmocema. Aamitom saWiro gaxda specialuri niSnebis, notebis gamogoneba.

aqtivoba VI usmenen, Semdeg ki Seiswavlian r. rojersis simReras do-re-mi k/

filmidan `musikis hangebi~.

Tema: SevqmnaT simRera

mizani: SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma; yuradRebis koncentraciis, sakuTari saswavlo saqmianobis organizebis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; dafa/didi formatis qaRaldi; mosasmeni repertuari _ j. kaxiZis `mzis simRera~.


III.2. TanaklaselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs, erTxmian, martiv orxmian simRerebs maswavleblis daxmarebiT;

III.4. ganarCevs da asaxelebs sanoto sistemis xazebs;

III.5. aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi;

III.7. muSaobs sxvebTan erTad.

aqtivoba I (8-10 wT) samuSao rveulSi (gv. 18 ) maswavlebeli kiTxulobs, bavSvebi Tvals

adevneben: `ra aris simRera? simRera aris is, rasac mRerian! mRerian marto-

ni an sxvebTan erTad, gulSi an xmamaRla. mRerian imaze, Tu rogor uyvarT samSoblo; mRerian cremlmoreulni an naRvlianni, an moRimarni da mxiarulni _ mokled, rogorc suli da guli ukarnaxebT! mRerian orkestris an erTi sakravis, vTqvaT, gitaris TanxlebiT. mRerian mTeli dedamiwis zurgze, yvela enaze.~

_ modiT, Cvenc avyveT musikalur Canawers simReriT da moZraobiT/taSiT _ rTavs Canawers, j. kaxiZis simReras naxati filmidan `sazam-Tro~.

saxelmZRvaneloSi (gv. 18) uCvenebs j. kaxiZis fotos _ acnobs mos-menili simReris avtors.

aqtivoba II (12-15 wT) _ gaixseneT, ra hqvia musikis Semqmnels?_ axla, ki, warmovidginoT, rom kompozitorebi varT da Cvenc Sevqm-

naT simRera.

gakveTili 6

40 41

Ddidi formatis qaRaldze/dafaze gamzadebulia carieli sanoto sistema. bavSvebi ganvlili gakveTilidan gaixseneben, rom es specialuri xazebia, sadac iwereba notebi:

da, rom xazebis aTvla xdeba qvemodan zemoT (vfiqrobT, am informa-

ciis aTviseba bavSvebs ar gauZneldebaT). bavSvebi saTiTaod gamodian (survilisamebr) da maswavleblis Txov-

niT xataven/Caweren sanoto sistemaze sanoto niSnebs:

_ `giorgi, Tu SeiZleba, Cawere noti meore xazze~;_ `elene, Sen Cawere noti pirvel xazze~;_ `sandro, Sen ki meore da mesame xazebs Soris moaTavse noti~ _

drodadro maswavlebels mouwevs xelis waSvelebac, daxmareba aseTi komentariT: `notis weris dros pirvelad unda daxatoT Tavi rgolis saxiT. Semdeg gaukeTeT xazi anu Stili...~;

_ `mariam, Sen, Tu SeiZleba, Cawere noti sanoto sistemis meore xa-zze~;

_ `daTuna, Sen ki, isev pirvel xazze Cawere aseTive noti...~saboloo jamSi, gamova naxati, romelic konkretul SemTxvevaSi, rit-

mulad organizebuli ar iqneba:

Eigi moswavleebisaTvis nacnobi simReris, `Wrelo pepelas~ sawyisi mo-tivia. Mmaswavlebeli ukravs fortepianoze am motivs (am SemTxvevaSi igi ritmul naxats Tavad moawesrigebs),

ris Semdegac aRmoCndeba, rom patarebs tyuilad ar uSromiaT.K

komentari: aRniSnuli saxis davaleba kargi iqneba, Tu momdevno gakveTi lebzec Sesruldeba, raTa ganmtkicdes da gamyardes bavSvebis codna.

aqtivoba III samuSao rveulSi (davaleba 6) msgavsi davalebaa mocemuli. bavSvebi,

amjerad, individualurad Seasruleben mas.Seecade da dawere sanoto sistemaze:2 noti _ meore xazze;1 noti _ pirvel xazze;1 noti _ pirvel da meore xazebs Soris;1 noti _ pirveli xazis qvemoT;1 noti _ pirvel xazze;1 noti _ pirvel da meore xazebs Soris;

1 noti _ meore xazze.

Tema: yovlisSemZle musika!

mizani: musikis mosmenis, warmosaxvis, aRqmis, dialogis unar-Cveveb-is, ritmis grZnobis ganviTaAreba.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; samuSao rveuli; mosasmeni ma-sala _ p. Caikovski, `yvavilebis valsi~ baletidan `mZinare mzeTunaxavi~.


III.1. Gganasxvavebs samwilad metrs cekvis, moZraobis saSualebiT (valsi); gamoxatavs musikis ritms taSiT;

III.2. TanaklaselebTan erTad asrulebs popularul melodiebs, erTxmian, martiv orxmian simRerebs maswavleblis daxmarebiT;

III.7. axasiaTebs konkretul musikalur fragments tempis, xmovanebis siZlieris mixedviT;

III.8. iyenebs naswavl terminebs saubris dros da saWiroebis SemTxvevaSi ganmartavs maT;

III.10. dadebiTad afasebs Tanaklaselebis mier gamovlenil nebismier unars (cekva).

aqtivoba I (3-4 wT.) maswavlebeli klasSi larnakiT Seitans cocxal yvavilebs da sagange-

bod, xazgasmiT dadgams magidaze...saxelmZRvaneloSi kiTxulobs teqsts, bavSvebi Tvals adevneben:`warmoidgine minis gamWvirvale saxli, sadac xarobs aTasnairi jiSis

yvavili: vardi, tita, gvirila, yayaCo... da ai, am `saTburSi~ mecnierebma, Turme, Caatares UuCveulo cda: yvavilebs CaurTes musika da daakvird-nen. ra gairkva? yvavilebi musikis mosmenis Semdeg uwindelze metad gaifurCqnen, e. i. yvavilebic ki mkveTrad SeigrZnoben musikas. Mmetic, musika maT zrda-ganviTarebaSi exmareba.

_ modiT, Cvenc movsinjoT da davakvirdeT, dRes Cveni yvavilebi rogor isiamovneben musikiT?

aqtivoba II (4-5 wT.) maswavlebeli asmeninebs klass musikalur Canawers, p. Caikovskis

`yvavilebis valsi~. Aarkvevs: rogori xasiaTis musikaa? Cumad JRers Tu xmamaRla? Cqara Tu nela? romeli sakravebi SeigrZnes...

gakveTili 7

musikis -...

Documents