na wydziale lekarskim i rok akademicki 2017/2018 1....

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO

NA WYDZIALE LEKARSKIM I

ROK AKADEMICKI 2017/2018

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW

1. NAZWA PRZEDMIOTU: MIKROBIOLOGIA

2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:

Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:

● Adres: ul. Wieniawskiego 3

● Tel. /Fax: Tel. 61 8546 138; fax: 61 8564 140

● Strona www: www.mikrobiologialekarska.ump.edu.pl

● E-mail: [email protected]

4. Kierownik jednostki:

● Prof. dr hab. Andrzej Szkaradkiewicz

5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS

● Prof. dr hab. Andrzej Szkaradkiewicz

6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do

platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) :

● Nazwisko imię: Prof. dr hab. Andrzej Szkaradkiewicz

● Tel. kontaktowy: 61 8546 138

● Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce):

● E-mail: [email protected]

● Osoba zastępująca: dr Izabela Chudzicka-Strugała

● Kontakt: 61 8546 138

7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal:

● Nazwisko imię: Alicja Łeszyk

● Tel. kontaktowy: 61 8546 138

● E-Mail: [email protected]

http://www.mikrobiologialekarska.ump.edu.pl/

mailto:[email protected]

8. Miejsce przedmiotu w programie studiów:

Rok: II

Semestr: III

9. Liczba godzin ogółem : 60 liczba pkt. ECTS: 5

Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu

Semestr zimowy/letni

liczba godzin

W Ć Ćwiczenia

kategoria

S

Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej UMP 18 30 B 12

Razem: 18 30 B 12

10.Tematyka poszczególnych ćwiczeń

Wykłady - Semestr zimowy

Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby

prowadzącej zajęcia

Wykład 1.

Wprowadzenie do przedmiotu.

Charakterystyka biologiczna drobnoustrojów i ich

systematyka.

Prof. dr hab. Andrzej

Szkaradkiewicz

Wykład 2. Struktura i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii. Prof. dr hab. Andrzej

Szkaradkiewicz

Wykład 3. Sporulacja i germinacja. Kolonizacja, zakażenie i

choroba zakaźna.


Szkaradkiewicz

Wykład 4.

Antybiotyki, chemioterapeutyki i ich zastosowanie w

leczeniu zakażeń.


Szkaradkiewicz

Wykład 5. Odporność przeciwdrobnoustrojowa człowieka:

wrodzona i nabyta. Szczepionki i surowice lecznicze.


Szkaradkiewicz

Wykład 6. Chorobotwórczość drobnoustrojów i ich czynniki

zjadliwości.


Szkaradkiewicz

Wykład 7. Zakażenia szpitalne. Prof. dr hab. Andrzej

Szkaradkiewicz

Wykład 8. Charakterystyka biologiczna wirusów i prionów. Prof. dr hab. Andrzej

Szkaradkiewicz

Wykład 9. Wirusy człowieka - replikacja i taksonomia wirusów. Prof. dr hab. Andrzej

Szkaradkiewicz

Ćwiczenia - Semestr zimowy

Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA

Ćwiczenie 1.

Bakterie w otoczeniu człowieka. Diagnostyka

bakteriologiczna. Techniki wykonywania

preparatów mikrobiologicznych. Metody hodowli

bakterii. Sterylizacja i dezynfekcja. Antybiotyki -

metody badania lekooporności.

Prof. Andrzej Szkaradkiewicz, Dr Izabela Chudzicka-Strugała,

Dr Olga Goślińska-Kuźniarek,

Dr Agnieszka Zeidler, Dr Ewa Andrzejewska,

Dr Barbara Zwoździak,

Dr Teresa Tułecka, Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 2.

Ziarenkowce Gram dodatnie – Staphylococcus.

Ziarenkowce Gram dodatnie – Streptococcus.

Ziarenkowce Gram ujemne – Neisseria, Moraxella,

Acinetobacter.

Prof. Andrzej Szkaradkiewicz,

Dr Izabela Chudzicka-Strugała,

Dr Olga Goślińska-Kuźniarek, Dr Agnieszka Zeidler,

Dr Ewa Andrzejewska,

Dr Barbara Zwoździak, Dr Teresa Tułecka,

Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 3.

Pałeczki Gram dodatnie - rodzaje:

Corynebacterium, Listeria, Lactobacillus.

Bakterie kwasooporne: Mycobacterium

tuberculosis, Mycobacterium leprae.

Promieniowce – Nocardia, Actinomyces.






Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 4.

Pałeczki Gram ujemne: Haemophilus, Bordetella,

Pseudomonas , Brucella, Franciscella, Pasteurella,

Legionella, Bartonella.

Pałeczki Gram ujemne: rodzina

Enterobacteriaceae, Escherichia, Salmonella,

Shigella, Klebsiella, Proteus, Serratia, Yersinia.


Dr Izabela Chudzicka-Strugała, Dr Olga Goślińska-Kuźniarek,

Dr Agnieszka Zeidler,

Dr Ewa Andrzejewska, Dr Barbara Zwoździak,

Dr Teresa Tułecka,

Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 5.

Bakterie przetrwalnikujące tlenowe: Bacillus;

beztlenowe: Clostridium.

Nieprzetrwalnikujące bakterie beztlenowe:

Bacteroides, Fusobacterium, Prevotella,

Peptococcus, Peptostreptococcus, Veillonella,

Propionibacterium.


Dr Izabela Chudzicka-Strugała, Dr Olga Goślińska-Kuźniarek,

Dr Agnieszka Zeidler,

Dr Ewa Andrzejewska, Dr Barbara Zwoździak,

Dr Teresa Tułecka,

Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 6.

Bakterie spiralne: rząd Spirochaetales - rodzaje:

Treponema, Leptospira, Borrelia.

Pałeczki: Campylobacter, Helicobacter, Vibrio.

Rodzaje: Mycoplasma, Chlamydia, Rickettsia,

Coxiella.






1 i 2

Ćwiczenie 7.

Diagnostyka mikologiczna. Grzyby

chorobotwórcze z rodzaju: Aspergillus, Candida,

Cryptococcus. Dermatofity.






1 i 2

Ćwiczenie 8.

Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń

układu oddechowego.

Wybrane wirusy zakażeń układu oddechowego:

Orthomyxoviridae (IAV, IBV, ICV);

Paramyxoviridae (HPIV1/3, MuV, MeV, HRSV);

Picornaviridae (HRV, CV); Adenoviridae (HAdV);






Dr Marta Sak

1 i 2

Herpesviridae (VZV, CMV, EBV); Parvoviridae

(HPV-B19); Togaviridae (RV).

Zasady pobierania materiału biologicznego,

charakterystyka i budowa wirusów, podstawowa

diagnostyka wirusologiczna, rekomendowane

leczenie.

Ćwiczenie 9.


układu nerwowego, pokarmowego i wirusowe

zapalenia wątroby.

- Wybrane wirusy zakażeń układu nerwowego:

Picornaviridae (PV, ECHOV); Flaviviridae

(TBEV); Rhabdoviridae (RABV); Herpesviridae

(HSV).

- Wybrane wirusy zakażeń układu pokarmowego:

Reoviridae (RVA, RVB, RVC).

- Wirusy zapalenia wątroby (WZW):

Picornaviridae (HAV); Hepadnaviridae (HBV);

Flaviviridae (HCV); Hepeviridae (HEV).




leczenie.






Dr Marta Sak

1 i 2

Ćwiczenie 10.


układu moczowo-płciowego, AIDS.

Wybrane patogeny zakażeń układu moczowo-

płciowego, AIDS: Retroviridae (HIV);

Papillomaviridae (HPV); Herpesviridae (HSV);

Poxviridae (MOCV);




leczenie.






Dr Marta Sak

1 i 2

Seminaria - Semestr zimowy

Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby

prowadzącej zajęcia

SALA

Seminarium 1.

Etiologia i diagnostyka zakażeń układu

oddechowego

Przegląd najważniejszych patogenów w

wybranych jednostkach chorobowych:

- zapalenia zatok przynosowych

- anginy

- zapalenia płuc

Zasady pobierania materiału biologicznego do

badań mikrobiologicznych, podstawy

diagnostyki mikrobiologicznej, rekomendowane

leczenie.






Dr Marta Sak

1 i 2

Seminarium 2.


moczowo-płciowego

Przegląd najważniejszych patogenów

urogenitalnych w wybranych jednostkach

chorobowych:

- zapalenia dróg moczowych (ZUM)






Dr Marta Sak

1 i 2

- choroby przenoszone drogą płciową (STD)




leczenie.

Seminarium 3.

Zakażenia układu nerwowego i zakażenia krwi.

a) Etiologia i diagnostyka zakażeń układu

nerwowego



- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i

mózgu.




leczenie.

b) Zakażenia krwi - posocznica

Przegląd najważniejszych patogenów.



diagnostyki mikrobiologicznej – znaczenie

automatycznych systemów identyfikacji

drobnoustrojów,

rekomendowane leczenie.






1 i 2

Seminarium 4.


pokarmowego



- zatrucia pokarmowe i biegunki zakaźne

- czerwonka bakteryjna

- dur brzuszny

- cholera




leczenie.






1 i 2

REGULAMIN ZAJĘĆ:

REGULAMIN ZAJĘĆ Z MIKROBIOLOGII

DLA STUDENTÓW II ROKU MEDYCYNY WYDZIAŁU LEKARSKIEGO I

UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO IM. K. MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU

1. Zajęcia z Mikrobiologii dla studentów II roku medycyny obejmują wykłady, seminaria i

ćwiczenia (wykłady: 18 godz., ćwiczenia: 30 godz. i seminaria: 12 godz.) Obecność na

ćwiczeniach, seminariach i wykładach jest obowiązkowa. Ćwiczenia i seminaria w semestrze

zimowym odbywają się jeden raz w tygodniu.

2. Student jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu ćwiczeniowego w celu uzyskania

zaliczenia z każdego ćwiczenia. Zaliczenie potwierdzone wpisem do zeszytu jest konieczne

przed przystąpieniem do następnego ćwiczenia.

3. Student może opuścić dwa zajęcia bez obowiązku usprawiedliwiania tych nieobecności.

Spóźnienie przekraczające 15 minut traktuje się jako nieobecność. Opuszczenie 3 ćwiczeń lub

ich nie zaliczenie jest jednoznaczne z niezaliczeniem zajęć z Mikrobiologii. Nie jest możliwe

odrabiania opuszczonych zajęć w danym roku akademickim.

4. Zajęcia nr 11 -14 są seminariami z mikrobiologii klinicznej. Obecność na tych zajęciach

jest bezwzględnie obowiązkowa.

5. W przypadku pojedynczej usprawiedliwionej nieobecności, możliwość odrobienia zajęć

będzie rozważana indywidualnie po złożeniu pisemnego wniosku przez studenta w

Sekretariacie Katedry i Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej.

KRYTERIA ZALICZENIA ZAJĘĆ Z MIKROBIOLOGII

Wyjaśnia się, iż w stosowanym w Katedrze i Zakładzie systemie ocen, ten sam zakres

materiału sprawdzany jest kilkukrotnie: na ćwiczeniach, seminariach i sprawdzianach

wiadomości z bloków tematycznych. Kryterium zaliczenia stanowi średnia wszystkich ocen,

wyrażona w punktach.

Punktowane są następujące elementy procesu dydaktycznego:

1. W ciągu całego cyklu ćwiczeń obowiązuje 6 cząstkowych sprawdzianów testowo-

opisowych z bloków tematycznych (każdy punktowany 0 - 20 pkt.). Nie jest możliwe

poprawianie w/w sprawdzianów testowo-opisowych oraz przystępowanie do nich w innym

terminie.

2. Student może dodatkowo otrzymać od 1 do 2 punktów za współudział w realizacji ćwiczeń

i/lub seminarium.

3. Zajęcia z Mikrobiologii zaliczane są na podstawie uzyskania łącznie min. 80 pkt.

4. Student, który nie uzyskał min. 80 pkt., w celu uzyskania zaliczenia z Mikrobiologii może

przystąpić do Sprawdzianu Poprawkowego testowo-opisowego.

5. Sprawdzian Poprawkowy obejmuje pytania testowo-opisowe z całości materiału

ćwiczeniowego i punktowany jest od 0 do 40pkt.; do zaliczenia Sprawdzianu poprawkowego

konieczne jest uzyskanie min. 26 pkt.

6. Student ma prawo do 1-krotnego poprawiania Sprawdzianu Poprawkowego.

7. Student, który nie uzyskał zaliczenia z Mikrobiologii może przystąpić do Komisyjnego

Zaliczenia, po uprzednim złożeniu wniosku do Kierownika Katedry. Wynik Komisyjnego

Zaliczenia jest ostateczny.

8. Do Egzaminu z Mikrobiologii mogą przystąpić jedynie studenci, którzy uzyskali zaliczenie

z Mikrobiologii.

9. W przypadku oceny negatywnej z Egzaminu, student może przystąpić dwukrotnie do

egzaminu poprawkowego, który zobowiązany jest zdać do 15 września 2018r.

10. Termin Egzaminu wybiera student, zapisując się na jeden z proponowanych terminów.

Nieusprawiedliwienie nieobecności na Egzaminie w ciągu 7 dni jest jednoznaczne z oceną

niedostateczną.

Cześć I-Testowa, zawiera 80 pytań jednokrotnego wyboru;

Część II-Opisowa, zawiera 5 pytań opisowych i odpowiedzi dotyczące tych pytań powinny

koncentrować się jedynie na istocie problemu.

Pytania testowe punktowane są następująco:

0 (odpowiedź nie prawidłowa)

1 (odpowiedź prawidłowa)

Pytania problemowe punktowane są następująco:


1 (odpowiedź prawidłowa niepełna - częściowa)

2 ( odpowiedź prawidłowa pełna)

Maksymalnie można uzyskać 90 pkt.

Warunkiem oceny pozytywnej z egzaminu jest uzyskanie min. 56 pkt.

12. Studenta obowiązuje ponadto:

- przestrzeganie ogólnie przyjętych norm zachowania

- uporządkowanie stołu laboratoryjnego po zakończeniu ćwiczeń

- poszanowanie aparatury, sprzętu i wyposażenia sal dydaktycznych

- przestrzeganie bieżących zarządzeń Kierownika Katedry i prowadzących zajęcia.

PROGRAM ZAJĘĆ:

Tematy wykładów w semestrze zimowym dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego I

Rok akademicki 2017/2018

1. Wprowadzenie do przedmiotu. Charakterystyka biologiczna drobnoustrojów i ich

systematyka.

2. Struktura i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii.

3. Sporulacja i germinacja. Kolonizacja, zakażenie i choroba zakaźna.

4. Chorobotwórczość drobnoustrojów i ich czynniki zjadliwości.

5. Odporność przeciwdrobnoustrojowa: wrodzona i nabyta. Szczepionki i surowice lecznicze.

6. Antybiotyki, chemioterapeutyki i ich zastosowanie w leczeniu zakażeń.

7. Charakterystyka biologiczna wirusów i prionów.

8. Wirusy chorobotwórcze dla człowieka.

9. Zakażenia szpitalne.

Tematy ćwiczeń i seminariów dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego I

ĆWICZENIA: 1. Bakterie w otoczeniu człowieka. Diagnostyka bakteriologiczna. Techniki wykonywania

preparatów mikrobiologicznych. Metody hodowli bakterii. Sterylizacja i dezynfekcja.

Antybiotyki - metody badania lekooporności.

2. Ziarenkowce Gram dodatnie – Staphylococcus.


Ziarenkowce Gram ujemne – Neisseria, Moraxella, Acinetobacter.

3. SPRAWDZIAN NR 1 (z ćw. 1, 2) Pałeczki Gram dodatnie - rodzaje: Corynebacterium, Listeria, Lactobacillus.

Bakterie kwasooporne: Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium leprae.


4. SPRAWDZIAN NR 2 (z ćw. 3)

Pałeczki Gram ujemne: Haemophilus, Bordetella, Pseudomonas , Brucella, Franciscella,

Pasteurella, Legionella, Bartonella.

Pałeczki Gram ujemne: rodzina Enterobacteriaceae, Escherichia, Salmonella, Shigella,

Klebsiella, Proteus, Serratia, Yersinia.

5. Bakterie przetrwalnikujące tlenowe: Bacillus; beztlenowe: Clostridium.

Nieprzetrwalnikujące bakterie beztlenowe: Bacteroides, Fusobacterium, Prevotella,

Peptococcus, Peptostreptococcus, Veillonella, Propionibacterium.

6. SPRAWDZIAN NR 3 (z ćw. 4, 5)

Bakterie spiralne: rząd Spirochaetales - rodzaje: Treponema, Leptospira, Borrelia.


Rodzaje: Mycoplasma, Chlamydia, Rickettsia, Coxiella.

7. Diagnostyka mikologiczna. Grzyby chorobotwórcze z rodzaju: Aspergillus, Candida,

Cryptococcus. Dermatofity.

8. SPRAWDZIAN NR 4 (z ćw. 6, 7) Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu oddechowego.

Wybrane wirusy zakażeń układu oddechowego: Orthomyxoviridae (IAV, IBV, ICV);

Paramyxoviridae (HPIV1/3, MuV, MeV, HRSV); Picornaviridae (HRV, CV); Adenoviridae

(HAdV); Herpesviridae (VZV, CMV, EBV); Parvoviridae (HPV-B19); Togaviridae (RV).

Zasady pobierania materiału biologicznego, charakterystyka i budowa wirusów, podstawowa

diagnostyka wirusologiczna, rekomendowane leczenie.

9. Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu nerwowego, pokarmowego i wirusowe

zapalenia wątroby.

- Wybrane wirusy zakażeń układu nerwowego: Picornaviridae (PV, ECHOV); Flaviviridae

(TBEV); Rhabdoviridae (RABV); Herpesviridae (HSV).

- Wybrane wirusy zakażeń układu pokarmowego: Reoviridae (RVA, RVB, RVC).

- Wirusy zapalenia wątroby (WZW): Picornaviridae (HAV); Hepadnaviridae (HBV);

Flaviviridae (HCV); Hepeviridae (HEV).



10. Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu moczowo-płciowego, AIDS.

Wybrane patogeny zakażeń układu moczowo-płciowego, AIDS: Retroviridae (HIV);

Papillomaviridae (HPV); Herpesviridae (HSV); Poxviridae (MOCV);



SEMINARIA: 11.SPRAWDZIAN NR 5 (z ćw. 9, 10, 11)

Etiologia i diagnostyka zakażeń układu oddechowego

Przegląd najważniejszych patogenów w wybranych jednostkach chorobowych:


- anginy

- zapalenia płuc

Zasady pobierania materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych, podstawy

diagnostyki mikrobiologicznej, rekomendowane leczenie.

12. Etiologia i diagnostyka zakażeń układu moczowo-płciowego

Przegląd najważniejszych patogenów urogenitalnych w wybranych jednostkach

chorobowych:





13. Zakażenia układu nerwowego i zakażenia krwi.

a) Etiologia i diagnostyka zakażeń układu nerwowego


- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.






diagnostyki mikrobiologicznej – znaczenie automatycznych systemów identyfikacji

drobnoustrojów, rekomendowane leczenie.

14. Etiologia i diagnostyka zakażeń układu pokarmowego




- dur brzuszny

- cholera



SPRAWDZIAN NR 6 (z ćw. 11, 12, 13, 14)

PROGRAM NAUCZANIA:

Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresu biologii, histologii, biochemii i anatomii

człowieka

Przygotowanie do zajęć: teoretyczne przygotowanie do bieżącego ćwiczenia

Wymagania końcowe: opanowanie materiału objętego programem nauczania mikrobiologii i

nabycie umiejętności.

11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny

Zaliczenie – kryterium zaliczenia


Wyjaśnia się, iż w stosowanym w Katedrze i Zakładzie systemie ocen, ten sam zakres

materiału sprawdzany jest kilkukrotnie: na ćwiczeniach, seminariach i sprawdzianach

wiadomości z bloków tematycznych. Kryterium zaliczenia stanowi średnia wszystkich ocen,

wyrażona w punktach.


1. W ciągu całego cyklu ćwiczeń obowiązuje 6 cząstkowych sprawdzianów testowo-opisowych z

bloków tematycznych (każdy punktowany 0 - 20 pkt.). Nie jest możliwe poprawianie w/w

sprawdzianów testowo-opisowych oraz przystępowanie do nich w innym terminie.

2. Student może dodatkowo otrzymać od 1 do 2 punktów za współudział w realizacji ćwiczeń

i/lub seminarium.

3. Zajęcia z Mikrobiologii zaliczane są na podstawie uzyskania łącznie min. 80 pkt.

4. Student, który nie uzyskał min. 80 pkt., w celu uzyskania zaliczenia z Mikrobiologii może

przystąpić do Sprawdzianu Poprawkowego testowo-opisowego.

5. Sprawdzian Poprawkowy obejmuje pytania testowo-opisowe z całości materiału

ćwiczeniowego i punktowany jest od 0 do 40pkt.; do zaliczenia Sprawdzianu poprawkowego

konieczne jest uzyskanie min. 26 pkt.


7. Student, który nie uzyskał zaliczenia z Mikrobiologii może przystąpić do Komisyjnego

Zaliczenia, po uprzednim złożeniu wniosku do Kierownika Katedry. Wynik Komisyjnego

Zaliczenia jest ostateczny.

Egzamin teoretyczny – kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy)

1. Do Egzaminu z Mikrobiologii mogą przystąpić jedynie studenci, którzy uzyskali zaliczenie z

Mikrobiologii.

2. W przypadku oceny negatywnej z Egzaminu, student może przystąpić dwukrotnie do egzaminu

poprawkowego, który zobowiązany jest zdać do 15 września 2018r.

3. Termin Egzaminu wybiera student, zapisując się na jeden z proponowanych terminów.

Nieusprawiedliwienie nieobecności na Egzaminie w ciągu 7 dni jest jednoznaczne z oceną

niedostateczną.

4. Egzamin jest testowo-opisowy i obejmuje 85 pytań w dwóch częściach:


Część II-Opisowa, zawiera 5 pytań opisowych i odpowiedzi dotyczące tych pytań powinny

koncentrować się jedynie na istocie problemu.










Egzamin praktyczny – kryterium zaliczenia:

12. Literatura:

Zalecana literatura:

1. Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia Lekarska. Repetytorium z Wirusologii.

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego

w Poznaniu, 2014.

2. Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia Lekarska. Repetytorium z Bakteriologii.

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego

w Poznaniu, 2011.

3. Przondo-Mordarska A., Martirosian G., Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia.

Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 2011.

4.. Virella G.: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wydawnictwo Elsevier Urban &Partner,

Wrocław 2010

13. Studenckie koło naukowe

● Opiekun koła Prof. dr hab. Andrzej Szkaradkiewicz

● Tematyka Mikrobiologia Lekarska

● Miejsce spotkań Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej

14. SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli)

WYDZIAŁ LEKARSKI I

Nazwa kierunku

Lekarski Poziom

i tryb studiów jednolite

studia magisterskie

stacjonarne

Nazwa przedmiotu MIKROBIOLOGIA Punkty ECTS 5

Jednostka realizująca, wydział

Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Medycznego im Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Koordynator przedmiotu

Prof. dr hab. Andrzej SZKARADKIEWICZ

Osoba zaliczająca

Prof. dr hab. Andrzej SZKARADKIEWICZ

Rodzaj przedmiotu obowiązkowy Semestr III

Rodzaj zajęć i liczba godzin

Wykłady 18

Seminaria 12

Ćwiczenia: 30

Obszar nauczania Mikrobiologia jest nauką o drobnoustrojach. Obejmuje wiedzę z zakresu

bakteriologii, mikologii, wirusologii oraz parazytologii. W naukach

medycznych mikrobiologia stanowi szczególną dziedzinę, koncentrując się

głównie na drobnoustrojach chorobotwórczych dla człowieka. Nauczanie

przedmiotu obejmuje zatem właściwości biologiczne, chorobotwórczość,

epidemiologię, oraz diagnostykę bakterii, grzybów, wirusów oraz

chorobotwórczych pierwotniaków a także znaczenie wrodzonej i nabytej

odporności przeciwdrobnoustrojowej. Mikrobiologia uczy więc o

etiopatogenezie chorób zakaźnych i inwazyjnych, pozostając w ścisłym

związku z medycyną kliniczną, terapią oraz profilaktyką

Cel kształcenia

1. Posiadać podstawową wiedzę z zakresu bakteriologii, wirusologii, mikologii

i parazytologii.

2. Znać podstawy diagnostyki mikrobiologicznej.

3. Posiadać ogólną wiedzę o własnościach biologicznych i chorobotwórczości

drobnoustrojów oraz zagadnieniach epidemiologicznych.

4. Znać podstawy przeciwdrobnoustrojowej terapii empirycznej i celowanej.

5. Znać zasady sterylizacji, dezynfekcji i aseptyki.

Treści programowe

Wykłady

1. Wprowadzenie do przedmiotu. Charakterystyka biologiczna drobnoustrojów

i ich systematyka.

2. Struktura i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii.

3. Sporulacja i germinacja. Kolonizacja, zakażenie i choroba zakaźna.

4. Chorobotwórczość drobnoustrojów i ich czynniki zjadliwości.

5. Odporność przeciwdrobnoustrojowa: wrodzona i nabyta. Szczepionki i

surowice lecznicze.

6. Antybiotyki, chemioterapeutyki i ich zastosowanie w leczeniu zakażeń.

7. Charakterystyka biologiczna wirusów i prionów.

8. Wirusy chorobotwórcze dla człowieka.

9. Zakażenia szpitalne.

Seminaria

1. Etiologia i diagnostyka zakażeń układu oddechowego



- anginy

- zapalenia płuc

Zasady pobierania materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych,

podstawy diagnostyki mikrobiologicznej, rekomendowane leczenie.

2. Etiologia i diagnostyka zakażeń układu moczowo-płciowego

Przegląd najważniejszych patogenów urogenitalnych w wybranych jednostkach

chorobowych:





3. Zakażenia układu nerwowego i zakażenia krwi.

a) Etiologia i diagnostyka zakażeń układu nerwowego


- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.






podstawy diagnostyki mikrobiologicznej – znaczenie automatycznych

systemów identyfikacji drobnoustrojów, rekomendowane leczenie.

4. Etiologia i diagnostyka zakażeń układu pokarmowego




- dur brzuszny

- cholera



Ćwiczenia

1. Bakterie w otoczeniu człowieka. Diagnostyka bakteriologiczna. Techniki

wykonywania preparatów mikrobiologicznych. Metody hodowli bakterii.

Sterylizacja i dezynfekcja. Antybiotyki - metody badania lekooporności.

2. Ziarenkowce Gram dodatnie – Staphylococcus.


Ziarenkowce Gram ujemne – Neisseria, Moraxella, Acinetobacter.


Pałeczki Gram dodatnie - rodzaje: Corynebacterium, Listeria, Lactobacillus.

Bakterie kwasooporne: Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium leprae.


4. SPRAWDZIAN NR 2 (z ćw. 3)

Pałeczki Gram ujemne: Haemophilus, Bordetella, Pseudomonas , Brucella,

Franciscella, Pasteurella, Legionella, Bartonella.

Pałeczki Gram ujemne: rodzina Enterobacteriaceae, Escherichia, Salmonella,

Shigella, Klebsiella, Proteus, Serratia, Yersinia.

5. Bakterie przetrwalnikujące tlenowe: Bacillus; beztlenowe: Clostridium.

Nieprzetrwalnikujące bakterie beztlenowe: Bacteroides, Fusobacterium,

Prevotella, Peptococcus, Peptostreptococcus, Veillonella, Propionibacterium.


Bakterie spiralne: rząd Spirochaetales - rodzaje: Treponema, Leptospira,

Borrelia.


Rodzaje: Mycoplasma, Chlamydia, Rickettsia, Coxiella.

7. Diagnostyka mikologiczna. Grzyby chorobotwórcze z rodzaju: Aspergillus,

Candida, Cryptococcus. Dermatofity.

8. SPRAWDZIAN NR 4 (z ćw. 6, 7) Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu oddechowego.

Wybrane wirusy zakażeń układu oddechowego: Orthomyxoviridae (IAV, IBV,

ICV); Paramyxoviridae (HPIV1/3, MuV, MeV, HRSV); Picornaviridae (HRV,

CV); Adenoviridae (HAdV); Herpesviridae (VZV, CMV, EBV); Parvoviridae

(HPV-B19); Togaviridae (RV).

Zasady pobierania materiału biologicznego, charakterystyka i budowa

wirusów, podstawowa diagnostyka wirusologiczna, rekomendowane leczenie.

9. Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu nerwowego,

pokarmowego i wirusowe zapalenia wątroby.

- Wybrane wirusy zakażeń układu nerwowego: Picornaviridae (PV, ECHOV);

Flaviviridae (TBEV); Rhabdoviridae (RABV); Herpesviridae (HSV).

- Wybrane wirusy zakażeń układu pokarmowego: Reoviridae (RVA, RVB,

RVC).

- Wirusy zapalenia wątroby (WZW): Picornaviridae (HAV); Hepadnaviridae

(HBV); Flaviviridae (HCV); Hepeviridae (HEV).



10. Etiologia i diagnostyka wirusowych zakażeń układu moczowo-płciowego,

AIDS.

Wybrane patogeny zakażeń układu moczowo-płciowego, AIDS: Retroviridae

(HIV); Papillomaviridae (HPV); Herpesviridae (HSV); Poxviridae (MOCV);



Inne

Formy Nauka podstawowych technik laboratoryjnych stosowanych w diagnostyce

i metody dydaktyczne

mikrobiologicznej, testy diagnostyczne, podłoża mikrobiologiczne, prezentacje

multimedialne, książki, rzutniki multimedialne, laptopy, mikroskopy,

wyposażenie laboratoryjne, Forma

i warunki zaliczenia REGULAMIN ZAJĘĆ Z MIKROBIOLOGII

DLA STUDENTÓW II ROKU MEDYCYNY WYDZIAŁU

LEKARSKIEGO I

UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO IM. K. MARCINKOWSKIEGO W

POZNANIU

1. Zajęcia z Mikrobiologii dla studentów II roku medycyny obejmują wykłady,

seminaria i ćwiczenia (wykłady: 18 godz., ćwiczenia: 30 godz. i seminaria: 12

godz.) Obecność na ćwiczeniach, seminariach i wykładach jest obowiązkowa.

Ćwiczenia i seminaria w semestrze zimowym odbywają się jeden raz w

tygodniu.

2. Student jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu ćwiczeniowego w celu

uzyskania zaliczenia z każdego ćwiczenia. Zaliczenie potwierdzone wpisem do

zeszytu jest konieczne przed przystąpieniem do następnego ćwiczenia.

3. Student może opuścić dwa zajęcia bez obowiązku usprawiedliwiania tych

nieobecności. Spóźnienie przekraczające 15 minut traktuje się jako nieobecność.

Opuszczenie 3 ćwiczeń lub ich nie zaliczenie jest jednoznaczne z niezaliczeniem zajęć

z Mikrobiologii. Nie jest możliwe odrabiania opuszczonych zajęć w danym roku

akademickim.

4. Zajęcia nr 11 -14 są seminariami z mikrobiologii klinicznej. Obecność na tych

zajęciach jest bezwzględnie obowiązkowa.

5. W przypadku pojedynczej usprawiedliwionej nieobecności, możliwość

odrobienia zajęć będzie rozważana indywidualnie po złożeniu pisemnego

wniosku przez studenta w Sekretariacie Katedry i Zakładu Mikrobiologii

Lekarskiej.


Wyjaśnia się, iż w stosowanym w Katedrze i Zakładzie systemie ocen,

ten sam zakres materiału sprawdzany jest kilkukrotnie: na ćwiczeniach,

seminariach i sprawdzianach wiadomości z bloków tematycznych. Kryterium

zaliczenia stanowi średnia wszystkich ocen, wyrażona w punktach.


1. W ciągu całego cyklu ćwiczeń obowiązuje 6 cząstkowych sprawdzianów

testowo-opisowych z bloków tematycznych (każdy punktowany 0 - 20 pkt.).

Nie jest możliwe poprawianie w/w sprawdzianów testowo-opisowych oraz

przystępowanie do nich w innym terminie.

2. Student może dodatkowo otrzymać od 1 do 2 punktów za współudział w

realizacji ćwiczeń i/lub seminarium.

3. Zajęcia z Mikrobiologii zaliczane są na podstawie uzyskania łącznie min. 80

pkt.

4. Student, który nie uzyskał min. 80 pkt., w celu uzyskania zaliczenia z

Mikrobiologii może przystąpić do Sprawdzianu Poprawkowego testowo-

opisowego.

5. Sprawdzian Poprawkowy obejmuje pytania testowo-opisowe z całości

materiału ćwiczeniowego i punktowany jest od 0 do 40pkt.; do zaliczenia

Sprawdzianu poprawkowego konieczne jest uzyskanie min. 26 pkt.


7. Student, który nie uzyskał zaliczenia z Mikrobiologii może przystąpić do

Komisyjnego Zaliczenia, po uprzednim złożeniu wniosku do Kierownika

Katedry. Wynik Komisyjnego Zaliczenia jest ostateczny.

8. Do Egzaminu z Mikrobiologii mogą przystąpić jedynie studenci, którzy

uzyskali zaliczenie z Mikrobiologii.

9. W przypadku oceny negatywnej z Egzaminu, student może przystąpić

dwukrotnie do egzaminu poprawkowego, który zobowiązany jest zdać do 15

września 2018r.

10. Termin Egzaminu wybiera student, zapisując się na jeden z proponowanych

terminów. Nieusprawiedliwienie nieobecności na Egzaminie w ciągu 7 dni jest

jednoznaczne z oceną niedostateczną.

11. Egzamin jest testowo-opisowy i obejmuje 85 pytań w dwóch częściach:


Część II-Opisowa, zawiera 5 pytań opisowych i odpowiedzi dotyczące tych

pytań powinny koncentrować się jedynie na istocie problemu.










Literatura podstawowa

Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia Lekarska. Repetytorium z Bakteriologii.

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola

Marcinkowskiego w Poznaniu, 2011.

Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia Lekarska. Repetytorium z Wirusologii.

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola

Marcinkowskiego w Poznaniu, 2014

Literatura uzupełniająca

Przondo-Mordarska A., Martirosian G., Szkaradkiewicz A.: Mikrobiologia.

Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 2011.

Virella G.: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wydawnictwo Elsevier Urban

&Partner , Wrocław 2010.

Numer efektu kształcenia

Efekty kształcenia

Odniesienie do kierunkowych

efektów kształcenia

WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI

KSZTAŁCENIA)

EW01 zna podstawowe pojęcia z zakresu genetyki C.W01

EW02 zna genetyczne mechanizmy nabywania lekooporności przez drobnoustroje i komórki nowotworowe

C.W11

EW03 klasyfikuje drobnoustroje, z uwzględnieniem chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej

C.W12

EW04 zna epidemiologię zarażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania

C.W13

EW05 zna wpływ abiotycznych i biotycznych (wirusy, bakterie) czynników środowiska na organizm człowieka i populację ludzi oraz drogi ich wnikania do organizmu człowieka; opisuje konsekwencje narażenia organizmu człowieka na różne czynniki chemiczne i biologiczne oraz zasady profilaktyki

C.W14

EW06 zna inwazyjne dla człowieka formy lub stadia rozwojowe wybranych pasożytniczych grzybów, pierwotniaków, helmintów i stawonogów, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania

C.W15

EW07 omawia zasadę funkcjonowania układu pasożyt - żywiciel oraz zna podstawowe objawy chorobowe wywoływane przez pasożyty

C.W16

EW08 zna objawy zakażeń jatrogennych, drogi ich rozprzestrzeniania się oraz patogeny wywołujące zmiany w poszczególnych narządach

C.W17

EW09 zna i rozumie podstawy diagnostyki mikrobiologicznej i parazytologicznej

C.W18

EW10 zna podstawy dezynfekcji, sterylizacji i postępowania aseptycznego C.W19

EW11 zna podstawy rozwoju oraz mechanizmy działania układu odpornościowego, w tym swoiste i nieswoiste mechanizmy odporności humoralnej i komórkowej

C.W20

EW12 zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek C.W26

EW13 określa przebieg kliniczny zapaleń swoistych i nieswoistych oraz opisuje procesy regeneracji tkanek i narządów

C.W27

EW14 charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych C.W34

EW15 rozumie problem lekooporności, w tym lekooporności wielolekowej C.W39

UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI

KSZTAŁCENIA)

EU01 rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy, cykli życiowych oraz objawów chorobowych

C.U07

EU02 posługuje się reakcją antygen - przeciwciało w aktualnych modyfikacjach i technikach dla diagnostyki chorób zakaźnych, alergicznych, autoimmunizacyjnych, chorób krwi i nowotworowych;

C.U08

EU03 przygotowuje preparat i rozpoznaje patogeny pod mikroskopem

C.U09

EU04 interpretuje wyniki badań mikrobiologicznych C.U10

EU05 projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i celowanej

C.U15

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI

EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)

EK01 Opisu właściwości biologicznych i klasyfikacji drobnoustrojów. EK02 Rozpoznawania czynników etiologicznych i mechanizmów

patogenezy zakażeń wywoływanych przez drobnoustroje. EK03 Doboru badań diagnostycznych w zależności od rodzaju

schorzenia i przesyłanie materiału do badań.

EK04 Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych i serologicznych.

EK05 Prognozowanie racjonalnej antybiotykoterapii. EK06 Przeprowadzania dezynsekcji i sterylizacji w oparciu o

znajomość podstaw epidemiologii chorób zakaźnych – szczególnie w sytuacji zakażeń wewnątrzszpitalnych.

Nakład pracy studenta

Liczba godzin

150 Data opracowania sylabusa: 26 czerwca 2017

Osoba przygotowująca sylabus: Prof. dr hab. Andrzej Szkaradkiewicz

15. Szczegółowa organizacja zajęć: Zajęcia na II roku odbywają się zgodnie z planem zajęć z Dziekanatu.Ramy czasowe zajęć

zblokowanych: 8.00 – 11.00 . Proszę podać dokładny podział godzin zajęć dydaktycznych

zgodny z Ramowym Programem Studiów na rok akademicki 2017/18. WYKŁADY

Dzień tygodnia Daty w których odbywają się

wykłady Godzina Sala

Piątek 29.09.2017 11.30 – 13.00 Sala Zeylanda, Przybyszewskiego 49








Piątek 01.12.2017 11.30 – 13.00 Sala Zeylanda, Przybyszewskiego 49 SEMINARIA

Grupa Dni tygodnia Daty

Godziny w których

odbywają się zajęcia

seminaryjne

Nr Sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia

1 2 3 4 5 6

GRUPA 1 Środa 10.01; 17.01;

24.01; 31.01 11.30 – 13.45 1 Katedra i Zakłada Mikrobiologii

Lekarskiej

GRUPA 2 Środa 10.01; 17.01;

24.01; 31.01

11.30 – 13.45 2 Katedra i Zakłada Mikrobiologii Lekarskiej

GRUPA 3 Poniedziałek 08.01; 15.01;

22.01; 29.01



22.01; 29.01



22.01; 29.01




Lekarskiej

GRUPA 7 Środa 10.01; 17.01;

24.01; 31.01


GRUPA 8 Środa 10.01; 17.01;

24.01; 31.01


GRUPA 9 Wtorek 09.01; 16.01;


Lekarskiej

GRUPA 10 Wtorek 09.01; 16.01;

23.01; 30.01


GRUPA 11

Wtorek 09.01; 16.01; 23.01; 30.01


GRUPA 12

Wtorek 09.01; 16.01; 23.01; 30.01


ĆWICZENIA

Grupa Podgrupy

Dni tygodnia

Daty

Godziny w których

odbywają się ćwiczenia

Nazwa, nr sali

Jednostka przeprowadzająca zajęcia

Grupa 1

Środa 27.09; 11.10; 18.10; 25.10; 08.11; 15.11; 22.11; 29.11; 06.12; 13.12;


Grupa 2

Środa 27.09; 11.10; 18.10; 25.10; 08.11; 15.11; 22.11; 29.11; 06.12; 13.12;


Grupa 3

Poniedziałek

25.09; 09.10; 16.10; 23.10; 06.11; 13.11; 20.11; 27.11; 04.12; 11.12;


Grupa 4

Poniedziałek

25.09; 09.10; 16.10; 23.10; 06.11; 13.11; 20.11; 27.11; 04.12; 11.12;


Grupa 5

Poniedziałek

25.09; 09.10; 16.10; 23.10; 06.11; 13.11; 20.11; 27.11; 04.12; 11.12;


Grupa 6

Poniedziałek

25.09; 09.10; 16.10; 23.10; 06.11; 13.11; 20.11; 27.11; 04.12; 11.12;


Grupa 7

Środa 27.09; 11.10; 18.10; 25.10; 08.11; 15.11; 22.11; 29.11; 06.12; 13.12;


Grupa 8

Środa 27.09; 11.10; 18.10; 25.10; 08.11; 15.11; 22.11; 29.11; 06.12; 13.12;


Wtorek 26.09; 10.10; 17.10; 24.10; 13.15 – 15.30 1 Katedra i Zakłada

Grupa9 07.11; 14.11; 21.11; 28.11; 05.12; 12.12;

Mikrobiologii Lekarskiej

Grupa 10

Wtorek 26.09; 10.10; 17.10; 24.10; 07.11; 14.11; 21.11; 28.11; 05.12; 12.12;


Grupa 11

Wtorek 26.09; 10.10; 17.10; 24.10; 07.11; 14.11; 21.11; 28.11; 05.12; 12.12;


Grupa 12

Wtorek 26.09; 10.10; 17.10; 24.10; 07.11; 14.11; 21.11; 28.11; 05.12; 12.12;


16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych) UWAGA: wszystkie tabele i ramki można powiększyć w zależności od potrzeb.

na wydziale lekarskim i rok akademicki 2017/2018 1....

Documents