189

PISMO POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTÓW

45 rocznica

POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH

na

ZACHODZIE

Dla upamiętnienia 45 rocznicy sławnych bitew Poczta Polska emitu-je trzy znaczki pocztowe poświęcone udziałowi w nich:

— 2 Korpusu Polskiego w bitwie o Monte Cassino, (— Polskiej 1 Dywizji Pancernej w bitwie pod Falaise, — Polskiej 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w desancie pod

Arnhem.

Znaczki o różnych nominatach przedstawiają:

80 z1 — fragment szkicu sytuacyjnego bitwy o Manta Cassino i po-dobiznę gen. Władysława Andersa na tle sztandaru (nakład 6 mln. sztuk), data wejścia do obiegu — 18 maja br. w Upt. WARSZAWA 1.

p. str. 174-

NR 8 (790)

Rok XitX ■;■I 16-30IY 1989

Cena 160 zł INDEKS 35804

Pl ISSN 0015-0975

ez. I

Artykuł ten jest kontynuacją większego opracowania publikowanego w „Filateliś-cie" ad 1983 roku, którego ostatnie cztery odcinki ukazały się w numerach 7-10 (741-744) z roku 1987. Odnośniki do wszystkich poprzednich częłci można znaleźć w numerze 7 (741). Opisano w nich 743 znaki pocztowe związane z osobą Ojca 8w-tę-tego Jana Pawła II, które zawdzięczamy 63 zarządom pocztowym.

W tej części opracowania opiszemy, obok kilku uzupełnień, znaki poświęcone Pa-pieżowi wydane w 1987 i 1988 roku. Tradycyjnie większość z nich upamiętnia ko-lejne pielgrzymki zagraniczne Jana Pawła II. Jest to 390 nowych znaków poczto-wych z Janem Pawiem II: 71 znaczków, 7 bloków, 20 całostek, 275 stempli i 17dran-kanw mechanicznych, a więc łącznie znane są aż 1133 znaki. z 72 państw, poświe-cone osobie Papieża. Nowymi państwami są: Rwanda, Urugwaj, Boliwia, Zimbabwe. Balowana, Mozambik, Lesotho, Swaziland, i Nowa Zelandia. Żywię nadzieję, że zmieniony, w większej części chronologiczny układ opisu zna-

ków w tej części, będzie bardziej wygodny i przejrzysty od stosowanego dotych-czas układu alfabetycznego.

Najserdeczniej dziękuję Przyjaciołom z Klubu „Swięty Gabriel" za stałą pomoc w katalogowaniu znaków, a szczególnie Kol. Wojciechowi Henrykowskiemu za pa prawienie maszynopisu.

Pragnę także gorąco zachęcić do przeczytania: Ks. dr Waldemar Chrostowski, „Jan Paweł- II na znaczkach pocztowych", Przegląd Powszechny, nr 5(789), maj 1987, str. 250-263. Wojciech Ilenrykowski, „Jan Paweł II na stemplach pocztowych", Chrześcijanin w świecie, nr X (1988). Informatory Klubu Zbieraczy Znaków Pocztowych o Tematyce Religijnej „Sw. Ga-briel" przy ZO PZF w Poznaniu.

1986

Nowa Zelandia

Całostka: 1986, koperta lotnicza ze znacz-kiem 45 c, po lewej stronie koperty portret Jana ,Pawla II z uniesioną ręką i między innymi, napis: „NAPAL VISIT November 1986". Jest to prywatny dodruk wykonany przez komitet organizacyjny wystawy filate-listycznej New Zealand 1990. Cena koperty w sprzedaży 3 dol.

Seszele

Kasownik I dnia: 1. 5{11.1986„,SEYCHEL-LES PIAST DAY OP ISSUIE / NAPAL / Vl-SIT / 1 / „DEC / 1986" i skrzyżowane klucze św. Piotra.

Kasownik okolicznościowy: 1.3{11.1986, „PEOPLE'S MASS MALIE SEYCHELLES / 1 DEC 1986'i i Jan Paweł II w geście pozdro-wienia.

Wenezuela

1987

PIELGRZYMKA DO AMERYKI POŁUDNIOWEJ

Watykan Kasownik I dnia: 22.X.1986,„Sede, Płaza

S.S.Juan Pablo II Caracas 1050 / dia de Stempel wyjazdowy: „IO. PAVLVS II Circulacion. IPOSTEL. Ektubre 22 / 1986 VELVGVARIAM CHLLIAM ARGENTINAM HOMENAJE A S.S. JUAN PABLO II” i VISIT / POSTE VAT1CANE 31.111-13.1V. portret Jana Pawia II. 1987" i portret Ojca Swiętego.,

170

Urugwaj

Znaczek: 31.111.1987, non, 50 np, na ry-sunku klucz lecących ptaków i napis: „visita de / SS JUAN PABLO II / Uruguay 1987".

Kasownik I dnia: bez nazwy urzędu sto-sowania, ”VISITA BE SS JUAN PABLA II CORREOS URUGUAY 31 3 87" i 4 gwiazdy.

Argentyna

Znaczki: 4.1V.I987, nom. 0,20 i 0,80 A. Na znaczkach portret Jana Pawia II i napis: „VISITA DE S.S. JUAN PABLO II".

Blok: 4.IV.1987, nor:, 1 A, na znaczku por-tret Jana Pawla n, na marginesie herb pa-pieski, napis: „VISITA DE SU SANTIDAD / JUAN PABLO II", kościół w Purmamarca i Matka Boska.

Kasowniki tematyczne I dnia obiegu: 4.IV 1987, na wszystkich herb papieski Jana Paw-. ta II, Matka Boska i napis: „DIA DE EMI-SION ARGENTYNA / 4 ABRIL 1987" oraz kod i nazwa urzędu:

1000 BUENOS AIRES 1900 LA PLATA (BA) 2000 ROS-3RLO ISF) 2300 RAFAELA 2400 SAN FRANCISCO 2800 VENADO TUERTO 2700 PERGAMINO 2800 ZARATE 2804 CAMPANA 2820 GUALEGTJAYCHIT 3000 SANTA FE 3100 PARANA (ER) 3200 CQNCORDIA (ER) 3300 POSADAS 3400 CORRIENTES 3500 RESISTENCIA (Cito)

3540 VILLA ANGELA 3600 FORMOSA 4000 6.1,11. DE TUCUMAN 4200 SGO. BEL ESTERO 4400 SALTA 4600 S.S. BE JUJUY 5000 CORDOBA 5152 VILLA C PAZ (Cha.) 5188 ALTA GRACIA 5400 SAN JUAN 5500 MENDCZA 5700 SAN LUIS 5730 VILLA MERCEDES 5800 RIO CUARTO (Chat 5900 VILLA MARIA (Cba.) 6000 JUNIN

6300 SANTA ROSA (P) 6400 TRENQUE LAUQUEN 6500 NTJEVE DE JULIO 6500 ,CARLOS CASARES 6550 BOLIVAR 6640 BRAGADO 7000 TANDIL 7100 DOLORES 7400 OLAVARRIA 7600 MAR DEL PLATA (BA? 8000 BAHIA BLANCA (BA) 8300 NEUQLTEN 8400 S.C. de BARILOCHE 9000 COM. RIVADAVIA (CM? 9100 TRELEW 9103 RAWSON 9400 RIO GALLEGOS 9410 USHITATA

Kasowniki okolicznościowe: Skrót „VJPII" oznacza „VISITA DE SS. JUAN PABLO II", na wszystkich kasownikach OIo nazwie urzę-du pocztowego jest napis: „ARGENTINA".

8.1V.1987, „I000 BUENOS AIRES / VJPII / 6 ABRIL 1987" i katedra w Buenos Aires.

6.IV. 1987, „1000 BUENOS AIRES / MUES-TRA VJPII FILATELIA Y LITERATURA

FAFF-ACTA 1 6 ABRIL 1987", krzyż paster-ski i odznaki at geotyńskich stowarzyszeń fi-latelistycznych:

6.IV.1987, S.

BUENOS AIRES / LLE- GADA DR S. S. JUAN PABLO II / 6 AB-RIL 1987" i herb papieski Jana Pawła II.

7.11/.1987, „8000 BANIA BLANCA / VJPII / 7 ABRIL 1987" t katedra w Babla Blanco.

171

.8!

.5 A111111 18117 7 A18111. 190.7

11212 AMII P.

Ltty 5.5. O.4%,

11110-- g(1/1016%

F.::.r4Tif4 5: kfilifi01

..

i011 N" 7 8111211. 1887

9. Id y y.5. UAN•

4'1616 1,111

••d

811811. 190

cL4h,

,Ó2 c.■

k I

18 A II 1-18,

11 A.I Mn]

11351711 118. 8., 'LIAN p/1.810 1,11:01V,

1.1.1,~1 AN15 • (fil., 1118781-110. 14k:r14.04\‚'

II 05011.111,7

69. <f 54

%OBA "II". 11 011811. 1887 I ADM 1.87

7.IV.1987, „9500 VIEDNIA / VJPII / 7 AB-RIL 1907" i katedra w Viedma.

7.IV.1987, „5500 MENDOZA / VJPII / 7 ABRIL 1987" i rzeźba Chrystusa — Króla Andów.

81V.1987, „5000 CORDOBA 1 VJPII / 8 ABRIL 1987" i katedra w Cordobie. Kasow-niki o identycznym rysunku stosowano w 1ym samym dniu także w miejscowościach:

5147 ARGUELLO 5123 FERREYRA.

8.IV.1987, „4000 SM. DE TUCUMAN / VJPII / 8 ABRIL 1987" i katedra 487 Tam-man. Kasowniki o identycznym rysunku sto-sowane były tego samego dnia także w:

4000 AEROPUERTO B. MATIENZO, 4146 CONCEPCION,

cdn. WŁADYSŁAW 71.1.8XIEWIC.

172

[: DEN HAAG r) b a WCI dla... młodzieży tilacept . pod auspicjami FP 18 OKTOBER nn

.0

Organizatorami byli: Holenderska Funda-cja Filatelistyczna i Federacja Holender-skich Związków Filatelistycznych przy ścis-łej współpracy z Pocztą. Patronat nad wy-stawą sprawował Książę Holandii Bernard. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego byt wybitny filatelista holenderski R. Riet-veld, znany z prężnej organizacji SWF AM-PHILEX 87 w Amsterdamie.

W lutym 1988 r. poczta wydała serię znaczków z dopłatą: 55+55, 75+79 i 75+70 M. Dopłata do wartości frankaturowej prze-znaczona była. na sfinansowanie wystawy, Te same znaczki ukazały się w dniu <>Zwarcia wystawy w formie bloku (tot. 1). W dniach wydania serii i bloku Poczta stosowała ory-ginalne stemple.

t t.

Ekspozycja obejmowała 2500 ekranów po 1 kart albumowych. Oceny eksponatów do-konato 30-osobowe jury — pod przewodnic-twem J.F. Ony z Holandii. Honorowym prze-wodniczącym był prezydent FIP Ladislav Dvoiażek.

Bogaty byt Dział Literatury. Obejmował ponad 200 pozycji: wyłażonych w obszer-nym stoisku ASCAT (Międzynarodowy Zwią-zek Wydawców Katalogów Znaków Poczto-wych).. Znajdowała się tam wygodna czy-telnia. Czynny był punkt informacyjny.

Na specjalną uwagę zasługiwało stoisko młodzieżowe, które cieszyło się przez raty czas olbrzymim zainteresowaniem (tot. 2).

Wyjątkbwa frekwencja młodzieży, od • lat nie spotykana na innych wystawach, by-ła szeroko komentowana wśród obecnych na wystawie działaczy filatelistycznych z róż-nych krajów oraz w recenzjach. Tytuł arty-kułu o wystawie, w znanym miesięczniku szwajcarskim BERNER BRIEFMARKEN ZEITITNG, brzmi: „MLACEPT . .sprach die Jugend an" {wystawa FILACEPT przemówiła do młodzieży).

Wystawa dała okazję do zorganizowania różnych spotkan, m.in. obradowały w Hadze doroczne kongresy: Międzynarodowego

Związku Dziennikarzy Filatelistycznych AIJP, Międzynarodowego Związku Wydaw-ców Katalogów ASCAT, Międzynarodowego Związku Kupców Branży Filatelistycznej IFSDA oraz meetingi Międzynarodowego Towarzystwa Historii Poczty i Popal

Society — London.

' Na terenie wystawy czynna byle. giełda. Ponad 100 firm filatelistycznych oraz Zarzą-dy Pooztovik Krajów CEPT miały stoiska sprzedażne,. przy których panował stale ożywiony ruch, świadczący o wzmożonym za-interesowaniu na. rynku filatelistycznym.

ćDag •

o "(ilacept

ld 19 oobt, or„? C 1933 rC

N N No'

tot. 3

Poczta Hólenderska stosowała z okazji wy-stawy 4 kasowniki okolicznościowe (fot. 3). Zarządy Pocztowe krajów uczestniczących w wystawie wydały znaki pocztowe bib stoso-wały kasowniki okollcznościowe, czy stemple pamiątkowe.

Jan Witkowski

ri

tIlacept 72' 1 71..

•›, Fj

36e s), b e

173

nowo ści r'bi\.2 POLSKIE

• 85 zł — fragment szkicu sytuacyjnego bitwy pod Falaise oraz podobiznę gen. Sta-nislawa Maczka na tle sztandaru (nakład 6 mln), data wejścia do obiegu — 21 sierpnia br. w Upt. WARSZAWA 1.

130 al — fragment szkicu sytuacyjnego desantu pod Arnhem i podobiznę gen. Sta-nisława Sosabowskiego na tle szandaru (na-kład 1,6 mln. sztuk), data wejścia do obiegu — 25 września 'br. w Upt. WARSZAWA 1.

Daty obiegu są dostosowane do dat bitew, o jakich jest mowa.

Technika diuku — wielobarwna, rotogra-wiura, papier kredowany, format znaczka 31,25 X 51 min, w arkuszu 50 sztuk. Trzy FDC. Całość projektował (maczki, FDC i ka-sowniki) artysta grafik Henryk Chylinski.

Stemple okolicznościowe

Dyrekcja Generalna PPTT wyrazga zgodę na sto-sowanie:

4 V w Dpi. Warszawa — datownika: Kra- jowa Konferencja Delegatów PZPR.

M v w Upt Warszawa 1 — datownika: Perspek-tywy wsi:M/pracy auedzynarodowej.

M V w Upt. Warszawa 1 — datownika: Warana-wa--chicago lot Boeing M.

3 VI w Upt. Żary 1 — datownika: Okręgowa Wystawa Filatelistyczna — okien Chemika.

10 VI w Upt. Gradków (19-200) — datownika: Dni Elsnerowskle.

10 VI w Upt Kraków I — datownika, Między-narodowe Zawody Spadochronowe o Pucnar „Wa-welu".

kl VI w tipi. Warszawa 1 — datownika: XXV Nadzwyczajny Walny Zjazd Delegatów SEP.

10 VI w Upt. Warszawa 4 — datownika: XVII Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Bingo.

10k VI W Upi. Zielona Góra r — datownika: XXV Festiwal Piosenki Radzieckiej.

11 VI w Upi, Jelenia Góra 1 — datownika: Je-leniogórskie spotkania z Finlandia.

12 VI w Upt. Kraków 08 — datownika: Zjazd Europejskiego Towarzystwa islamu) w Pediatrii — Kraków 80.

12 VI w Upt. Łódź L — datownika: MPT /eter-fashion Udo..

Zmiana daty stosowania

PPTT Dyrekcja Wojewódzka w Suwałkach in-/cynuje, to datownik okoliennoiclowy „HO lat istnienia Nowel Wsi Mekler atOloWany będzie w upi. NOWA. Wieś maka (18-121) 1 VI a nie i VI (p. .,r• nr T).

Prezentujemy stemple okolicznościowe, o których pisaliśmy w poprzednich minierach

174

czytelnicy piszą

W tejrubryce zamieszczamy poglądy i opinie Czytelników, z którymi nie zawsze stadia się Redakcja.

Autor notatki pt. „Same ósemki — szczęś-cie dla filatelistów" („F", r. 1988, nr 18, s. 410) wytknął „naszym pocztowcom", że nie wykorzystali ubiegłorocznej daty 8.8.88 dla „poratowania finansów poczty" nie wydając z tej okazji okolicznościowego datownika i specjalnych kopert tak, jak to zrobiła jedna z poczt szwajcarskich. Z postawionego przez Autora pytania: jest W Polsce urzędów pocztowych zionących zw 88? wynika, że Autor sądzi, iż jest tych urzędów tyle, że wykorzystanie w nich wspomnianej okazji niewątpliwie podratowałoby pocztowe finan-se!

Złudne nadzieje! Prawda jest bowiem ta-ka, że w Polsce... -nie ma ani jednego urzę-du pocztowego, który by mial liczbę 88, jako swój numer porządkowy! Mogłoby się to zdarzyć, co prawda w Warszawie, gdzie urzę-dów pocztowych ,jest ponad 100, ale tu aku-rat urzędu pocztowego z numerem 88 nie uruchomiono, co łatwo sprawdzić w Spisie Pocztowych Numerów Adresowych z 1974 raku. Są tu — oraz w innych miastach -urzędy tylko z jedną ósemką w liczbie po-rządkowej, jak np. Warszawa 8, Warszawa 18, Łódź 28 itp. (...)

Datowniki, którymi -stemplowane są macz-ki i erki na listach poleconych, podają oprócz roku, miesiąca i dnia, również godzi-. riy., Może się zdarzyć, że lin byt nadany o godz. 8 lub 18, mole się też zdarzyć, że wśród cyfr numeratora również znajdzie się ósemka (jedna tub więcej).

Listy, na których są dwie lub -tylko jedna ósemka w erce (kodzie lub w numerze po- rządkowym placówki) jest dużo. Zbieracz ko-pert z datą 89.86 powinien na nie zwrócić uwagę, jak również na listy z wyraźnym od-biciem datownika 1988-08-08 z dowolnego urzędu pocztowego.

Jak widzimy, można z kopert z listów po-leconych, nadanych w u-rzędach poczto-wych 8 sierpnia 1988 roku, utworzyć intere-sujący zbiorek, i to złożony z różnych „serii". Szczęścia to, co prawda, nie da. ale wiele filatelistycznej przyjemności i to bez działania ze strony ,naszych pocztowców” lecz tylko w wyniku własnej pomysłowości i zaradności! Oczywiście, „firianse pocztowe" też się przy tym nieco ,podratuią"!

Jan Smrek Warszawa

' 1. W 16/99 numerze „Filatelisty" p. B.Rej-nowski pisze o frankaturach mechanicznych nowej serii wykonywanych za pomocą ma-szyn frankujących firmy POSTALIA. Na za-kończenie informacji przytacza wykaz urzę-dów pocztowych, gdzie maszyny te zostali, zainstalowane.

Pragnę poinformować, że w Upt. Często-chowa 1 już od jakiegoś czasu jest stoso-wany sposób frankowania przesyłek za po-mocą maszyny frankująciej, jednak datownik i znaczek różnią się od przedstawionego. Na datowniku częstochowskim widać dwie „gwiazdki", czego nie ma na datowniku „Gdańsk 6". Cena na znaczku jest podana: w Gdańsku w systemie pięciocyfrowym, na-tomiast W Częstochowie — . czterocyfrowym. Maszyna frankująca „częstochowska" jest firmy POSTALIA, wykonana przez Vertribes — Gmbh Offenbach am Main, typ 60.2400.00. Na tabliczce znamionowej nie ma niestety roku produkcji tej maszyny. Załączam od-bitkę.

U 98 09.-9 -a

POLSKA

0015

Zł 2. Nieśmiali, sprostuję informację z nr 14

o mojej „prywatnej" nagrodzie w konkursie na najładniejszy znaczek 1987 r. Otóż na-zywam się MAŁASIEWICZ, nie Mataniewicz jak to podano w informacji. Życzę powodzenia w dalszej dziatalności

H. Malasiewiez Czestochowa

Od redukcji: Przepraszamy za popełniony błąd.

Opisana wytej przez p. H. Malasiewicza Dan-katuta mechaniczna nie Palem do serii franka-tur, o których byto mowa w mojej notatce. w przecludenstwie bowiem do frankatury mechattiez-nei. Pochodzącej z maszyny frankującej POSTA-WA, używanej w upt. częstoonowa 5, wymienio-na seria nie ma Żadnego znaku identyfikacyjnego w datownika, _oprócz nazwy placówki pocztowej. Ponadto upi. Częstochowa ł, nie aostał uloty w rozdzielniku serii maszyn, zakupionych w wyni-ku pokazu.

Do tej serii frankatur zaliczają Się natomiast frankatury wymienione przez P. 01. Kalie,. („e” nr 24/1988 r., h 559). Przy okazji pragnę uzuPel-nie wykaz o trzy dalsze frankatury: Bytom 1, Sopot 1 1 Zabrze S.

Vtb

BERLIN ZACH. 9 II - 1 zna-czek „Kobiety w historii Nie-miec": 5 I (Emma Indor - 1857-, -Dn, polityk socjal-dem. I dzia-łaczka związkowa).

9 II - 2 znaczki serii osiego-wsi (r7 rolce) „Zabytki": 100 (kaplica Anoitiag w Bawarii - miejsce pielgrzymek); 950 P iska-ły piaskowe niedaleko Honi-Bad Neinberg).

zz XII 2 znaczki „Rolnictwo": i dh X 2.

ANTYLE HOLENDERSKIE. 9 II - 2 znaczki „Fauna Antyli Ho-

- 85 C (ptak Mikw. cristatus)4 115 C (Pies i kot do-mowy).

BELYZE. 10 XI 1988 -.9 znaczki .425. rocznica' Czerwonego Krzy-da"; 90; 75 c; 1; 2 dol.

POLONICA

W ONZ

Nie mainy zbyt wielu noblistów. Dotychczas tylko jedna Polka uzyskała to wysokie wyróżnienie w dziedzinie nauki i to dwu-krotnie: za osiągnięcia w fizyce i chemii. Oczywiście, mowa o Marii Skłodowskiej-Curie, która pierwszego Nobla podzieliła z mężem Piotrem Guzie. Trzech Polaków otrzymało to wyróżnienie w dziedzinie literatury: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont i Czesław Miłosz, Dwukrotnie przypadla Polakom Pokojowa Na-groda Nobla. Indywidualnie otrzymał rją Lech Wałęsa, a zespo-łowo — żołnierze Wojska Polskiego, wykonujący Minię wraz z żołnierzami innych krajów w formacjach „błękitnych hełmów"

‚— Pokojowych Siż ONZ.

To wyróżnienie przyznane w 1988 roku, malario odbicie na •okolicznościowej serii znaczków poczty. ONZ, wydanej 17 III 1989 (p. „F" nr 7). Zaprojektował je grafik Tom. Blond, wydrukowała CPE Australia Ltd. Znaczki przedstawiają żołnierza sił pokojo-wych ONZ pełniącego sh.Mbę na posterunku. Obok znajduje się emblemat ONZ, powyżej i poniżej tekst w języku angielskim, francuskim lub niemieckim: Pokojowa Nagroda Nobla 1988. Siły

" Pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Znaczki dla poszczególnych placówek poczty 'ONZ mają nastę2 Pujące nominały i nakłady: dla Genewy — 0.90 Lm. — 1 mln. szt.; dla Nowego Jarku — 0.25 dol. — 1 mln. szt.; dla Wiednia -6 sz. — 1.125 łys. sztuk.

Ukazały się tez FDC, zaprojektowane przez graficzkę szwajcar-ską Dorninique Broillet. Stosowane !były datowniki pierwszego dnia obiegu,

C.R.

nowości ZAGRANICZNE

ALGIERIA. 19 XI 1988 - 1 ma- BENIN. 23 XII 1988 - 1 ma- 30 XII - I. znaczek .,Hesiesso czek „watka z apartheidem": 2.50 czek „BOM Narodzenie 1999"; 500, - bóg PiOrunów": 155 /. dn. '

29 XI - 1 maczek„A Kongres 30 I - 4 znaczki „Gnilce zwie- partii Narodowy Front Wyzwole- rzęta”: 10; 15; 50; 195 , Y.

zda": 1 dh.

GEA%

▪ PISOM 8381 • a 17.3.89 :Pt:t

Z ą

UNO~

Z PlaiNOrsii0E,67,

Pant IA

'470tIZXO,c,

It).57ALE. P'

,. ATIOrys a at "

NOBEL ° ▪ PEACE PRIM

1988- UNITE D NATIONS PEACE,KUPING ro

FORCES

ISZT

sp,Eni/j ,

44,Ob''Pbe‚P'<i(lA

7.?" ] ?̀"1 z 2

..19 9 6

Ao %gen

6).1./E0

176

-TE) 111,06

II — 2 znaczki z dopłatą „N part.: 100 ł 50 f (slatkóWka)

140 + 60 f 61101601).

BURKDIA FASO. 2 XII 1088 -maczki ..Hoże Narodzenie 1988":

20; 160; 450; 1000 f.

DANIA. 30 IV — a znaczki Stroje ludowe.: 3.29 dkr (kobie-

ta z %halby); 4.40 dkr (masarz).

DZIBUTI. M I — 2 znaczki „Fauna podmorska": 90; 180 t.

FALKLANDZKIE WYSPY. 28 II — 13 Maczków oblegowYell ,Przylądek Hora (h": I; 2; 3:

4; 5; 6; 7: 8; 9; 10; 20; 25, 50 p; 1; 3 f.

-2,20 (9., , FRANCJA. 24 D7 — 1 znaczek

2 cyklu 200-15ele ReWOIUCji Fran- cucklej i Dekretach Praw Czło-wieka 1 Obywatela „Równość": 2.20 f.

GIBRALTAR. 05 II — 2 maczki „Kurapa CERT 1980. — gzy i za-bawy dzieci: 15, 32 p.

GRENADA. 5 XII 10E18 — 8 maczków 1 b/ok „Znani piosen-karze": 10 c (Tina Turner); 15 c (Liczni RItch(e); 45 e (Whitney Houston); 60 C (Jemu ArMatra-ding: ; 75 c (Madonna): 1. dol. (Elton John): 3 dol. (IBruce Springateen); 4 dol. (Bob Mor-wy); blok 3.10 dol. (Foko Mina-mi.).

HISZPANIA. 7 III — 4 maczki doplatą „Igrzyska Olimpijskie

w BarcelOnie 1698 r. (Dr: 8+5 PIS (pilica rem.); 18+5 pkt (boks); 20+5 pis (kolarstwo); 45+5 C (0.7000 konne).

11 III — 1 maczek,Eto lat shreby ancreowej.: 20 pts.

IZRAEL. 12 III — 4 maczki (z przywieszkami) z serii „Turys-tyka" — „Cztery morm Izraela": 40 ag on. SrórrelenIne); 60 ag (In. Galilejskm); 50 ag (D.MarMe); 1.70 zz (m.Czerwone).

12 III — I mamek (z przy" wieszka) „Rabin Judah Lejb Mal-rnon 1875-1982 — polityk, publi-cysta.: 1.70 sz (pOrreetl•

12 II/ -f 1 znaczek (z przywiesz- ka) — 950. rocznica mo- dala": 4 sa (tekst uczonego z „Rashi-script.ł .

KIRMATI. 28 XII 1088 — 2 znaczki ..Dekada Transportu 1 Telekomunikacji": 35; 55 C.

KOMORY. 8 XII — 6 znaczków blok „Stawne osobisto5c1": 150;

300; 400; 500; 000 f; blok 200 + + 10 f.

XII — blok „Kosmos": 750 f.

RURA. 28 X 1580 Na znaczki Do pasku) „MD. rocznica Teatru Wielkiego w Hawanie 1 W. rocz-nica Baletu NarodoWego ua Ku-ble"; 5 p >6 2.

5 XII — I znaczek „Międzyna-rodowy Rok Zwalreartia Analfa-betyzmu"; 5 p.

LIBERIA. D I — I znaczek „George Buzio — objęcie urzędu tprere

t). zydenta USA": 1 dol. (por-

MADAGASKAR (Malgaska Rep. Dem.). 13 XII 1928 — 4 znaczki ,,Ginące owady": 28; 80; 2.50; 350 f.

27 XII — 2 znaczki .,125. rocz-nica Czerwonego Krzyża": W; 250 t.

MALE. 8 II — 4 znaczki ,,Ulep-smole kraju.: 5; 10; 25; 100 f.

MAROKO. 26 XII 1986 — 3 znaczki „.11701 Haman W': 1.20; 2.10; 5.20 cl.

MONAKO. 8 II — 2 maczki (w karnetach po 15) „Widoki": 2 f (ulica Sp5lugues w Monako, ak-warela Claude Rositchera); 2.214 f

(plac Sw. Mikołaja w Monako, akwarela C.R.).

8 II — B znaCZkóW „NsPlaY skalne w Parku Narodowym Mer-cantoUr»: 2; 2.20; 3; 2.80; 4: 5 1.

14 IG — 5znaczków „Wlzertz- nek księcia Rainiera 2; 2,20; 3.90; 5; 15 f.

NIGER. 31 I — 1 znaczek „NI-gerska Agencja Prasowa.: 85 f.

NOWA KALEDONIA. 22 I/ — I znaczek „Gmina Kotunac'': 200 f (tarcza herbowa).

NOWA ZELANDIA. 1 lII — 4 mamki „Znani, Pisarze": 10 c (Kareerine Mansfield); 60 c (Ja-mes X. Raster); 70 c (BruCe Ma-000): 80 c (Ngalo blarsh).

N RF. 9 II — 1 znaczek ,,Koble-ty W historii Niemiec": 5 f (Kro-ma Ihrer).

9 II — 2 znam k1 obiegowe (w rolce) „zabytku.: 100 f (kaplica AII0221.); 350 f (Skały piaskowe k.Horn-Bad Meinberg).

9 II 2 znaczki z doplare ,,Na sport.: 100+50 2 (tenis stokowy); 149+80 f (gMnaDYEZ)•

9 II — 1 znaczek „Gerhard Marcks — metrem'. I grafik inlecie Urodzin.: 60 1 („Koty na

stryerez" — raszka w dr3.71e).

OWCZE WYSPY. 6 II — 3 znaczki .,200 lat koścIola w 0610- baon": 350; 500 og; 15 kr.

PAPUA 1 NOWA GWINEA. Za III — 4 znaczki„Miqdzynarodowy Tydzień Preania Listów, 20 t (P1- sanie listu); 33 t (wrzucanie do skrzynki pocztowej); 80 t (dziec-ko nslePlahlee znaczek na koper-tę); 70 t (Czytanie listu).

PITCAIRN. 20 H — 8 maczków aretrelkuł „200-lecie Wysp Pit-

cairn

POLINEZJA FRANCUSKA. II IYI — 2 mac. „Tredymine me-tody wykorzystywania orzecha kokosowego”: 55;' 00 2'

PORTUGALIA. 8 III — ki„Popularna mchltektura por tugalska (E).: 9.50; 1; 29: 500 esc.

— 1 znaczek „Wybory do Parlamentu kuropejsIdego, 80 esc. (urna z flaga. panstw--calonków).

PORTUGALIA. MAKAU. 1 B -4 znaczki „Charakterystyczne Za-jęcia”: 50 a; 1; 4; I pt.

SENEGAL. 4 XI/ — 4 maczki ,Ka.:laty Senegalu.: zo; M; 65; 400 f.

177

\\ H,

Nordiske Folkedragter

%Of o ',9ESDP■s-'

PR IMER CENT) NARIO

juEgos oLimpicos

%da Preolknpicaal)

MADRIO 7 Morza 1989

BARCELONA -92

PRIM ES 1314 119

LIFICUlACION.

primer

dfa

cle

circulación

\O 9.2'24')/?

E'd

• '7nivu.nri,:1 R.

• TOu RISM AT TH E 4 SEAS

/44'72. 3.1984

r).%,

O Z

p <43 r L.

caeSC>

PIV

RP°

QP

MADRIU DEL C UERPO DE CORRE6.5 11 siwizn 1989

'

A fIl .

STOCKHOLM 14.4.1989

20.4.89 '7.

OWO

c.,4.)

204 rZK

* 1989

(5' z, C.7 r^

1'711-GS:

NOR DEN 1984

C7TAW..411.1-389.

14„ R". 11/1.7)»n -43(Lii2.3.I01(

950 • /9, 89•17"D'OS•>

1P99•

111 EMISS/10 ORSE ARO,ATECTUR4

cLree

MU LANKA. 23./ — 1 znaczek „10. rocznica bezplatnyon ksiąłek • szkolach"; 75 o.

ST.DELENA. 6 I — 4 znaczki „Rzadkie rośliny (1113": 93 20: 45 3 60 p.

ST.LUCIA. 22 U — 4 maczki blok „10. rocznica nlepodleglOści": 15 e (państwowośC); 80 c (roz-wój); 1 doI. (edukaeja); 2.50 c (postęp); blok 5 dol. (herb st.Lu- eli).

ST.PIERHE ET MIQUELON. M — I znaczek „Sport": 5 3 (lu-dol-

27 II — 1 znaczek „MN. rocznica Rewolucji Francuskiej”: 2.20 i (Wolność).

ST.VINCENT. 7 XII 1988 — 3 znaczki i blok „Igrzyska Olim-pijskie w Seulu": 10; 50 c; 1.50 dol.: blok 10 dol.

20 IV — 3 znaczki serii obiego-we) Gmr rolce»: 2.20; LM kr (kró) ICamł XVI Gustaw); 3.90 kr (kró-lowa Sylwia).

TAJLANDIA. 26 ID — 1 maczek „M rocznica Uniwersytetu MM-lagongkorn" 2 b (pomnik królów Rama V i Roma VI — twórców UniWeraytettt na tle gmachu u-czelni).

WALLIS I FUTUNTA. 16 TI — I mamek ,.10. rocznica śmierci. Jeana Renoira — ' filmowca": 24 f.

WĘGRY. 20 II — 1 znaczek sta lej sali! „Zanikr: 10 ft (zamek Festotics W Kesztkely. w zerk. Węgrzech).

3 III 1 znaczek„Halowe Mi- strzostwa Świata w Lekkiejatlety cz”: 9 ft.

zmirkm. 24 I — 4 znaczki „ża by": 50 n; 2.50; 2.85; lo 14.

SZWAJCARIA. 7 III — ł zna czek urzędowy dla UPU 110 c (Express Mail Servk.)•

SZWECJA. 11 IV — 4 znaczki

sumy z okazji otwarcia

Centrumszy

Sporn

tów i Kultury „GIG, bus": 2.30 kr X 4 (widok z zew-

ka, mitra, hoke

kaj na lodzie, gimnasty-

muzy. 20 IV — 2 znaczki „Stroje ludo-

we": 2.20; 2.20 kr.

Kasowniki pierwszego dnia obiegu znaczków, o których piszemy w now. zagr.

178

MONTSERRAT

Brytyjska kolonia ko- na wyspie Montan,

rat na Morzu Karaibsicirn w archipmagu Malych An-tyil. Oarodek administra-cyjny Plymouth. Język u-rzędowy angielski W 90,

MONAKO: Ksie-siwo Monalco.Mo-naco. Principaute de Monaco.

Księstwo w Euro-pie Zach. nad Mo- zgim higuryjSkun

(czegt Morza :wód-ziemnego). Graniczy s Mamią. Stolica Monako (Monaco). Język urzędowe frencuald.

LEKSYKON POCZT ŚWIATA pod redakcją Tadeusza Grodeckiego

MIRRONEZJA. Fe-deracja Stanów Mi-kronezji, Federated Status of Micronesia.

28°1 Zrzesza wyspy Jap, Kosmu, Ponape i Turk

w zachainiel części Oceanu Spokojnego, w grupie wysp zwanej Milmonesją. Ośrodek mim. Kolonia na wyspie ponape. Język urzędowy angielski.

Po 11 wojnie światowej Wyspy były tery-torium powierniczym ONZ pod administra-cją USA. W 1980 r. zawarty układ z USA, będący aktem ograniczonej niepodleglości. W 1984 r. uzyslealy niezależność pocztową i od-tąd wydają znaczki z napisem „Federated Stater of Micronesia".

Waluta: 1 dolar = 100 centów.

Wydaje znaczki od 1885 t. g legendą .„Principautó de Monaco", później „Monaco".

Waluta: 1 frank francuski =- 100 centy-

MONGOLIA. Mongolska Repu- blika Ludowa. (MRL). Bilgd Raj-

kał..9_,.2'25.55.Egll ramdach Mongol ,,krd u/s.

państwo w Azji środkowej. Graniczy na Ohio-cy z ZSRR, na poludniu Chinską RepubiLką Lu-dowa. StoliCa Silan Baton (illaankaatar), Język urzędowy mongolski.

Mongolia, należąca dawniej do Chin, po uzyskaniu niepodległości wydaje znaczki od 1924 r. Pierwszych kilka wydal) ma charak-ter prowizoryczny (min. nadruk ..PoStage" na znaczkach skacrbuwych). Od 1928 r. w le-gendzie jest nazwa poczty alfabetem łaciń-skim „Mongolia'.

Waluta: 1 tugrik = 100 mongo. Adres Związku: Uniom of the Mongolian

Philatelists; Ulaanbaatar; Popular Republic of Mongolia.

Wydaje znaczki od 1878 r. z napisem „Montserrat".

Waluta: 1 dolar wschodniokaraibski — 100 centów.

MOZAMBIK. Macam-bique. Ludowa Repub-lika Mozambiku. Repol> Ona Popular de Mocam• bique.

Państwa w Afryce pd. wschodniej, nad Kanalem Mozambieldra (Ocean In-dyjski) oddzielającym Af-rykę od wyspy Madagas-kar. Graniczy na Południu

Suazi (Swaziland) i 19SA, na zachodzie z Zimbabwe, Zamylą 1 Malawi oraz na Manoey Tanzanią. Stoli- ca MaputO. Język urzędo-wy portugalski.

Dawna kolonia, później prowincja portugalska arar-

a, 1975 r.

Pierwsze znaczki Mozambiku ukazaly się (jeszcze jako w kolonii) w 1877 r. W róż-nych okresach na znaczkach byty napisy: „Mocarribique", „Provincia de Mocambique", „Correios Portugal, Mocambique", „Republi-ca Postuguesa, Mocarribique", „Portugal, Co-lania de MoCambique,„,Imperio Colonial Portugues, Mocarobique".

Waluta: 1 inetical -= 100 centavos.

Portugalia tworzyła w różnych okresach na terytorium obecnego Mozambiku odręb-ne administracyjnie kolonie, które wyda-wały własne znaczki, a obecnie są w gra-nicach republiki.

Najdawniejsze byty specjalne upYawnienia pocztowe, jakie otrzymała „Companhia dr 1Vlocambique" na terenie prowincji Beira. Wydawala ona swoje znaczki od 1692 r. az do 1940 r. z nazwą kompanii w legendzie.

W latach 1893-1921 kursowały znaczki kolonii „Lourenco Marques". W napisie na znaczku była nazwa kolonii i dodatkowo „Portugal".

cd. str. 110

skala niepodległość

179

W latach 1894-1917 wydawała znaczki ko-lonia „Zambezia" z napisem „Zambezia/Cocr-Teino Portugal".

• W 1895 — 1917 miała znaczki kolonia „In-

hambane" z napisem również „Inharnba-ne/Correios Portugal".

Od 1898 r. wydawała znaczki kolonia por-tugalska „Nyassa". To władnie znaczki tej kolonii, ciekawe tematycznie, cieszyly się du-żym powodzeniem młodych filatelistów w pierwszych latach naszego stulecia. Rządy w kolonii sprawowała „Corapanhia do Nyassa", co znalazło swój wyraz i na znaczkach. Od 1921 r. napis na znaczkach zmieniono z „Nyassa" na „Companhia do Nyassa". Koncesja Kompanii wygasła w 1930 r. i wówczas wprowadzono znaczki Mozambiku.

zmagaj Nie mylić ,portugaisklej „Nyessy" s bry-tyjskim „Nyasalendem" (p. „F" nr 4, str. 83, bas-ki „Malawi").

Jednakowe były dzieje pocztowe 2. kolonii Portugalskich „Quelimane" i „Tćte". Dla obu wydano w 1913 r. po trzy wydania nadruko-we: „Republica Quelimane" bądź „Republica Me" na znaczkach Afryki Portugalskiej „Macau" i wyspy „Timur". W 1914 w. wyda-no dla obu kolonii po jednej serii definityw-nej i to był koniec. Ale zastąpiono te znaczki dopiero w 1920 r. znaczkami Mozambiku.

• W skład Mozambiku wchodzi również część

dawnej Niemieckiej Afryki Wschodniej „Kionga", okupowanej przez armię portugal-ską w 1916 r. Na zajętych terenach wpro-wadzono znaczki kolonii Laurenco Marques z nadrukiem nowej wartości i nazwy „Kion-ga".

Taka jest przeszłość pocztowo-filatelistycz-na Mozambiku.

Galeria ekslibrisu

Tanie znaki

Kogo zaś nie razi styl komiksowy, len może przyjmie obrazek ekslibrisu Włodzimierza Lipińskiego z Brudnicy, wykonany przez zaprzyjaźnionego ar-tystę grafika Leszka Frey-Witkowskie-io ze Swiebodzina.

Dosiownie. Bywają i takie wśród tych, jakie przychodzi nam oglądać w kolekcjach. Robione Własnoręcznie lub u zaprzyjażnionego grafika,

własnymi sposobami. Często, niestety, dość prymi-tywne i słabsze od innych pod względem estetycz-nym. Czy jednak należy je odrzucać? Negować wartość i znaczenie dla posiadacza...

Cieszyć może i ten prezentowany, wroclawski znak Jana Orłowskiego, który także nadaje się, jak widzieliśmy na kopercie nam nadesłanej -jako ozdoba całostki. Mówi o zamiłowaniach mu-zycznych i filatelistycznych swego posiadacza. (szl

180

Tylko u nas!

(dokończenie)

Nowe ceny

polskich znaczków opłaty 1860-1989

Rubiyka piertwyza. cen, oznaczona X podaje oznaczona 4) znaczków kasowanych.

Cenę Znaczków CZyStyCh zaś druga -

PRL -k BlerlY i ,usterki * O 777 s

778 s V Świat. Fest. 1000

800 200 300

ID Grugliea („branso- 1009 600 700 s „ 800 500

laikat') 814 s XI Zim. Akadem. 400 100

527 cięty Plan 6-letni 15 000 — 825 cięty Turystyka 10 000 7000

518 P Wyd. przede 80 000 BO 000 827 o Wyd. przedy. 15 000 10 000

518 s 800 100 027 p 20 000 15 000

048 1500 300 818 0 — 10.000

548 u 000 100 829 P 12 000 —

598 r 9000 1000 827+684 „ — 30 000

540 s 1 Maja 5500 900 058 s Mentorki/ 1200 ZOO

565 s IB Swiat osi 2500 900 605 s II 800 200

586 t 2500 900 900 s 900-lecie Poczty Pol. 150 50

565 u Wyd. pwedr.

2500 400 bl. 21 s Pl 10 MO 5000

517 567 o

— 000

150 000 M000

995 s 979 s

III Zjazd PZPR „Balpex II4 60

%No 3.0:

567 s bl. 29 S

•. Ogólnokr. Oj. PZF

1500 25 000

300 15 000

1011 s 1158 s

100-lecie pOls, m, XV W. Pokoju

12 000 250

7000 100

602 s M. KOnOpMoka 1500 1300 1169 s M. Konopnicka m 000 /000

022 s Konstytucja PRL 2560 500 („broszkae) 622 t 2500 500 1203 s I Zespołowy lot 1000 WO

GM 2500 500 1279 s 20-lwie LWP 3000 1500

639 s SWiętO Lotnictwa 800 300 1200 s 3000 1500

697 s Sporty zimowo 2000 300 1286 p Wizyta w Pol. kosm. — 5000

bl. 13 S III Zjazd PZF 25 000 15 000 1207 P •• — 5004

bl. 13 N 150 000 120 000 1990 s Mistrz. Sw. Finn 500 200

710 s Samolot 1500 30 1092 s Kwiaty 5000 304

728 s Dzień Kolejarza 9000 300 1756 s Rasy psów 900 105 720 s Powrót Pomorza 500 30 MM s Zwycięstwo nad lasz. 150 W

775 u Dni Krakowa 9000 000 2534 s W.I. Lenin 100 N

7/6 s 1000 200 2671 s 000 lat obecności 150 50

776 t 1000 200 I Obrazu

etnialt)lla

SAN MARINO

31 III -j Europa CEL 1' 1080 — gry i zabawy dzleci — 2 znaczki: 550; 750 1 • Przyroda — 3 znaczki: 200; 500; 650 1.

13 V — Promocja lilatekstykl — 5 znaczków: 100; 200; 400; 500; 1000 1 • Sport — 4 znaczki: 650; 750; 850; 1300 1.

7 VII — 200. rocznica Rewolucji Francuskiej - 3 znaczki: 650 1000 I.

III IX — Stawne osobistości — 3 zraiMki: IWO; 1500; 1700 I.

17 XI — GeOrge WashingtOn — 2 znaczki: 2000; 2500 I • Bota Narodzenie — 2 znaczki: 650 1 X 3.

KUWEJT 18 R — 18. Konferencja Inżynierów Arabskich. 25 n — 28 rocznica święta narodowego. 30 Rl — 5. Konferencja Kuwejckiego Stowarzy-

szenia Dentystów. 7 IV — Światowy Dzień Zdrowia. 10 V — 10, rocznica powo/anla Arabskiej Komisji

do spraw Specjalizacji i Doskonalenia Kadr Le-karskich.

11 VII — Pielgrzymka islamska. 19 381 — IV Tydzień Osób Niepelnosprawnych w

Kuwejcie. 29 Xl — Międzynarodowy Dzień Solidarności z

Narodem Palestyńskim. bm

181

EEIS T Juve Nanuslavm 88

(4-11.12.1988 r.) Wystawę zorganizowano z okazji 70 TOCZ-

nicy odzyskania niepodległości Polski, a zlo-ka.lizawarm była w świetlicy Osiedlowego Klubu Mieszkańców Namysłowskiej Spół-dzielni Mieszkaniowej. Organizatorami byli: Zarząd Okręgu Opolskiego PZF w Opolu, Namyslowska Spółdzielnia Mieszkaniowa oraz KOI> nr 19 pn., przy MM w Namyslowie. Pokazano 49 zbiorów na 159 ekranach wysta-wowych Jury prasujące pod przewodnic-twem dr Jana Heffnera z Opola PrzYstiało wyróżnienie w randze medalu pozłacanego zbiorom: „Od pnia do atomowca" Jerzego Turzańskiego z Glabczyc, „Architektura w Polsce na znakach pocztowych PRL" Miros-ława Zielińskiego ze Zdzieszawke oraz „Do-okota Konia" ■(„Rund urna Pferd") Simon Fahrion z Goepingen (RFN). Przyznano 3 wyróżnienia w randze medalu srebrnego, 13 posrebrzanych, 16 brązowych i jeden dyplom uznania.

W dniu otwarcia wystawy stosowany był w UPT Namysłów datownik okolicznościo-wy. Przygotowano kopertę okolicznościową, katalog oraz — po raz pierwszy w dziejach narnysłowskiej filatelistyki — piękny medal wystawowy — wg projektu kol. Adama Ela-jata, ■bity w brązie przez art. grawera Rein-holda Koptonia.

W dniu otwarcia wystawy i przez kilka następnych funkcjonowała Poczta Harcerska, obsługiwana przez zastęp harcerzy ze Szko-ty Podstawowej nr 4 w Namysłowie, stem-plująca przesyłki specjalnym datownikiem Poczty Harcerskiej.

Uroczystego otwarcia i zamknięcia wysta-wy, w obecności wielu zaproszonych gości, dokonał naczelnik Urzędu Miasta i Gminy w Namyslowie Tadeusz Jaromewski. Komitet Organizacyjny wystawy z wielkim zaangażo-waniem pracował pod przewodnictwem Jana Baranowskiego i 'niżej podpisanego

Czesława Kowalczyka

„Ucieczka do Egiptu" . Bardzo aktywna Grupa Łódzka Klubu Za-

interesowań„ Sw. Gabriel" obchodzi już swo-je 5-lecie. W tym okresie była ona, mini or-ganizatorem KWF „ArsChristFil 87" z okazji III pielgrzymki papieża Jana Pawla II do Ojczyzny i wystawy ogólnokrajowej ,,Mater Christi'88" z okazji Diecezjalnego Kongresu Eucharystycznego i Roku Maryjnego. W do-robku grupy są też liczne wernisaże. Właś-nie kolejnym wernisażem pt. „Ucieczka. do Egiptu" (6-8 I 1989 r.) grupa upamiętniła swój jubileusz. Zaprezentowany eksponat stanowił część wielkiego zbioru kol. Zdzis-ława Marciniaka „Boże Narodzenie". Na wy-

danym z okazji wernisażu pamiątkowym karnecie i na stosowanej podczas wernisażu świątecznej nakładce da maszyny frankują-cej ilustrację stanowił fragment miedziorytu przedstawiający ucieczkę Swiętej Rodziny do Egiptu.

W Częstochowskiem

Zarząd Okręgu PZF w Częstochowie (od 11 do 30 listopada 1988 r.) zorganizował wysta-, • wę filatelistyczną „70-lecie odzyskania nie-podległości — tradycje oręża polskiego".

W wystawie oprócz filatelistów Okręgu Częstochowskiego, swoje zbiory eksponowali także filateliści z Okręgów: Krakowskiego, Katowickiego i Opolskiego. Ogółem ekspono-wano 24 zbiory na 95 ekranach.' Po raz pier-wszy pokazano zwiedzającym 7 nowych zbio-rów, w tym 1 z Krakowa.

Z tej samej okazji ZO PZF w Częstocho-wie wydal dwie karty pocztowe z nadrukami „70-lecie odzyskania niepodległości. Wystawa filatelistyczna. Częstochowa 11.11.19813". Na specjalnym stoisku filałelistycznyn) w cza-sie trwania wystawy można bylo nabyć rów-nież karty z nadrukami „Nadanie im. Marii Grzegorzewskiej Zasadniczej Szkole Zawo-dowej w Częstochowie" i stemplem okolicz-nościowym, jak i karty z nadrukiem „X rocznica pontyfikatu Jana Pawia II".

Kazimierz Krykwiński

„95. rocznica urodzin o. M. Kolbe"

Przed 95 laty, w dniu 8 stycznia 1814 r. w Zduńskiej Woli urodził się Rajmund Kol-bo — późniejszy ojciec Maksymilian Maria Kolbe, franciszkanin zamordowany przez hit-lerowców w 1941 r. w obozie koncentracyj-nym w Oświęcimiu, a od 1982 r. czczony w kościele katolickim jako święty. Rocznicę tę upamiętnili zduńskowolscy filateliści zorgani-zowaniem okolicznościowej wystawy (8-15 I 1989 r.) w sali miejscowego Domu Kultury „Lokator". Zaprezentowano na niej ekspona-ty poświęcone wielkieme Polakowi, tematy-ce religijnej, a także ziemi sieradzkiej. W dniu otwarcia wystawy, w stoisku upt, Zduń-ska Wola 1, używany był okolicznościowy datownik z podobizną o."-Maksymiliana, a organizatorzy przygotowali pamiątkową ko-pertę z ilustracją przedstawiającą jego dom rodzinny.

Ukazało się także interesujące opracowanie M. Szuberta „O. Maksymilian Kolbe na zna-kach pocztowych", zawierające zestawienie i reprodukcje wszystkich znaczków, całostek i datowników pocztowych oraz kopert pamiąt-kowych jemu poświęconych. Niestety nakład tego opracowania jest niewielki, bo zaledwie 200 egz. Wystawie filatelistycznej towarzy-szyta ekspozycja książek, medali i innych pamiątek związanych z życiem i działalnością' o. Maksymiliana.

<wf)

s

182

IIIIIMITEnEN Gratulacje dla

11PEMElt najstarszego

czasopisma filatelistycznego w krajach socja-listycznych a jest aram bułgarski „Filatelen Pregled". Powstał w 1938 roku wraz ze Związkiem Filatelistów Bułgarskich ł wraz ze Związkiem się rozwijał, bo stale mu wier-nie towarzyszył. Pismo zyskało przez te lata wielu sym-patyków, nie tylko 77 Bułgarii, ale poza gra-nicami kraju także.

Od. lat jego naczelnym redaktorem jest Iwan K'ostow, znany działacz i publicysta filatelistyczny, międzynarodowy juror.

I Jenur,, i. całej Redakcji składamy najser-deczniejsze gratulacje i życzenia dalszego rozwoju i tysięcy nowych czytelników.

„Filatelista"

WIADOMO;;;CI ZŁ SV, IATA

PRZYSZYWANE ZNACZKI W 1932 r. maczki norweskie za 10 żre

wyprodukowano z bardzo złym klejem więc odpadały od kopert w czasie przewozu pocz-ty. Odbiorcy listów musieli naturąlnie uiszczać dopłatę. Zaprotestowali więc w spo-sób niezwykły: zaczęli maczki do kopert ... przyszywać grubymi nićmi. Ta oryginalna i nie pozbawiona poczucia humoru akcja protestacyjna, która objęła całą Norwgię, po-mogła. Następny już nakład ukazał się z do-brym klejem. Nie trzeba chyba dodawać, że tego rodzaju listy z przyszYWanYmi znaczka-mi, pochodzące z obiegu pocztowego, są dzisiaj poszukiwane przez zbieraczy specja-lizujących Norwegię i osiągają znaczne ceny.

(jap)

ZNACZEK ZIEMI OGNISTEJ Prawie każdy zakątek świata, który ma

swoją nazwę, ma lub mial swoje maczki. Nawet Ziemia Ognista ma swój znaczek. Nie wiadomo, co prawda, czy jest to znaczek z Chile, czy z Argentyny (już w czasach wyda-nia maczka państwa te dzieliły pomiędzy siebie terytorium Ziemi Ognistej).

Przedsiębiorstwo wydobywania złota Mial° kopalnie na terenie argentyńskim w El Pa-rano, Carmen Sylw', Rio Gramie, San Seba-stian i innych osadach. Do najbliższego urzę-du pocztowego było bardzo, bardzo daleko. Znajdował się on w Punta Arenas (dziś: Magallanes) na terytorium chilijskim. Julio Popper, szef przedsiębiorstwa, uruchomił własną pocztę, a w 1891 r. wydał maczek

pocztowy, którym frankowano przesyłki, do-starczane do urzędu pocztowego. Oczywiście, byłato lokalna poczta prywatna i w dalszą dragę mogły one wyruszyć dopiero po odpo-wiednim opłaceniu, Zwykle spotyka się listy z frankaturą mieszaną — wraz ze znaczkami Chile; ze znaczkami Argentyny — niezwyk-le rzadko. Słowo „zwykle" jest zresztą nie na miejscu. Zwykle listów z Ziemi Ognistej w ogóle się nie spotyka.

SER

plam, emisyin+e

NRD

10 / — 90. rocznica utworzenia RWPG — 1 zna-czek.

24 I — zasłużeni dla ruchu robotniczego — 4 znaczki.

7 II — Aparaty telefoniczne w reinych okre-sach — 4 znaczki I arkusik.

28 II — Sławni ludzie — 5 znaczków: LudWig Henn — pisarz 1 publicysta — 100-lecie urodzin; Carl von ossletuty — pubileYsta; — powieściopisarz I dramaturg; Rudolf Slauersber- ger — kompozytor; Johann Bechmann nauki techniczne — 250. rocznica urodzin.

7 III — Wiosenne Targi w Lipsku — 2 znacakl blok.

gl III — Thomas Mustrze— reformator religij-ny, Jeden z przywódców anabaptyzmu — 500. rota-mi-m urodzin (I) — 1 blok.

4 IV — Friedrich List — ekonomista — 200-10C1 urodzin — 3 znaczki_

18 IV — Porcelana — 4 znaczki i arkusik. IV — Alfred Edmund Brrum — 1829-1889 — zo-

olOg i podrótalk, dyrektor ogrodu zoologicznego w Iłamburgu, autor dziob& ,tycie zwierząt.. — ł blok.

2 V — Gottfried Schadow —rzeźbiarz i — 225. roma. urodzin — 2 znaczki.

V — XIII Festiwal miodziety i studentów — 2 znaczki,

14 V — Stulecie fundacji Carla Znos -- znaczki,

V — 200. rocznica pobytu Fryderyka Schillera na Uniwersytecie w Jenie — 2 maczki.

VI — Wystawa Icsistki ur Lipsku — 3 maczki 4 VII — 200-lwie Rewolucji Francuskiej —

ma.11,3. VII — 40. mledzynarodowy Kongres Hodowców

Koni — 4 znaczki. 18 Vł7I — Krajowa Wystawa Fila teli styczna

„NRD 80" — 2 znaczki. 22 VIII — Jesienne Targi tv Lipsku — 1 blok. VIII Thomas ItItinizer (11) — 5 znaczkOw. 5 — 30. rocznica RaVensbrilck — ł znaczek.

IX — Solldarnoać antyimperialistyczna — 2 ma-czek.

3 X — 40. rocznica NRD — 4 znaczki I blok.

7 — J. Nehru — 100. rocznica urodzin — 1 znaczek.

38 Sztuka ludowa — 8 maczków. bis

183

RECENZJE Papalia

Ostatniego roku otrzymaliśmy kilkanaście listów z zagranicy z powtarzającym się py-taniem: „czy można otrzymać książkę lub katalog ze makami pocztowymi, poświęcony-mi Waszemu Papieżowi.?" Listy te odsyła-liśmy do Klubo Bw. Gabriel w Poznaniu z ntroShit o udzielenie pomocy naszym kores-pondentom.

Od dziś mamy. dla ,wszystkich zbierających znaczki o tej tematyce dobrą wiadomość: Właśnie ukazała się książka — album Ks. Waldemara Chrostowskiego „Papież — pielg-rzym" z podtytułem „Jan Paweł II na znacz-kach pocztowych świata".

Ten podtytuł trafniej określa zawartość książki, gdyż omawia orla i ukazuje wszyst-kie znaczki pocztowe związane z webą Pa-pieża, a nie tylko — dotyczące jego podróży, choć tych jest najwięcej.

Prezentacja znaczków wwiązanych z Janem Pawłem II obejmuje okres od początku pon-tyfikatu 18.10.1978 r. do 31.12.1987 r. Jak na naszą poligrafię — ta druga data i desa uka-zania się książki świadczą o ogromnym suk-cesie.

W rozdziale ,,Za.sady systematyzacji walo-rów papieskich" Autor pisze: „Nawet jeśli w większej emisji występuje jeden walor pa-pieski, to przecież jest on podporządkowany zamysłowi całej edycji i w jej kontekście nabiera pełnego znaczenia (...). Mimo to, przede wszystkim z myślę o filatelistach, wa-lory bezpośrednio związane z Janem Pawiem II zostały wyraźnie oznaczone i opatrzone arabskimi cyframi wskazującymi ich własną kolejność".

Tych znaczków (wraz z arkusikami) repro-dukowano 258 oraz 38 bloków.

Publikacja obejmuje emisje znaczków wy-danych przez oficjalnie uznane zarządy pocz-towe. Do wykazu włączono też informacje o znaczkach wydanych w odmianie nie per-forowanej oraz o blokach ministerialnych. Autor dokonał jednak jednego wyjątku. Na zakończenie III części (z reprodukcjami maczków i bloków) zamieścił blok tzw. Hutt River Province (z Australii Zachodniej). Właściciel tego terytorium Richard Leonard ogłosił w 1970 r. niepodległość i wydaje znaczki pocztowe. Inna osobliwość to zna-czek Guanarnu (nie mający ważności obiego-wej, gdyż używa się tani znaczków poczty USA).

Do osobliwości należy tez zaliczyć dwie odmienne perforacje wykonane na obiego-wych znaczkach Wielkiej Brytanii. Poczta ta nie ma w zwyczaju zamieszczać na znaczę kmh podobizn osób żyjących (z wyjątkiem własnych panujących). Otóż w 1982 r. i w 1983 r. dokonano na znaczkach obiegowych o różnych nominałach perforacji inicjałami ,,JP LI". Za każdym razem — z inicjatywy

Poiish Filatelists Association in Gnilec! Kingdom.

Do takich osobliwości filatelistycznych można również zaliczyć blok poczty miejskiej w Holandii (nie katalogowany) oraz komplet 5. papieskich przywieszek (z 1986 r.) do obie-gowego znaczka Australii.

Książka — album składa się z wprowa-dzenia (Od autora"), wstępu i 3 części.

I część, to następujące rozdziały: „Zasa-dy systematyzacji walorów papieskich" i „Emisje znaczków pocztowych związanych z pantyifikatem Jana Pawła II" (dokładne ich omówienie).

Część H: „Częstotliwość ukazywania się i »geografia« papieskich znaczków poczto-wych", „Motywy występujące na papieskich walorach pocztowych", niezwykle przydatne każdemu filateliście, „Zestawienie tabelarycz-ne" z następującymi rubrykami: J.p. Kraj, Data wydania, Liczba walorów (znaczków i oddzielnie bloków) oraz arkusiki, a także „Alfabetyczny wykaz zarządów pocztowych i międzynarodowa numeracja katalogowa Wa-lorów papieskich".

Część III — to kolorowe reprodukcje wszystkich znaczków i bloków.

Zamieszczono również streszczenie w ję-zyku angielskim.

Jak z tego wynika publikacja nie uwzględ-nia stempli, całostek, mi tym bardziej nale-pek filatelistycznych masowo wydawanych przez rozmaite firmy oraz wydawnictwa emi-tujące znaczki pocztowe

Filateliści, którzy interesują się zbieraniem filatelistycznych „papaliów" otrzymali więc pięknie wydaną pomoc.

Ostrzegam jednak tomatykówi w książce tej nie znajdziecie parad, jak z tego boga-tego materiału zbudować eksponat wystawo-wy. Te wskazówki znajdziecie w drukowanej w nasiennym numerze „F" wkładce.

W tym ślicznie i niezmiernie starannie wydanym albumie jest jednak pewien tech-niczny mankament: zbyt maże wewnętrzne marginesy, co utrudnia studiowanie dzieła. Piszę, by w następnych i zaktualizowanych wydaniach zwrócono i na to uwagę.

JERZY B. KLUKA

Wydawca: Prowincja WielkopoNko.illiwowieeka Towarzystwa Jeausowego. Wyd. L Nakład 30.000 egz. Cena 3.500 d.

PLANY EMISYJNE

NORWEGIA 20 R — Grzyby jadalne — 2 2.C-Lid (w zenzy

elkach): I kr x E — PrzeiajoWe MistrzOstwa tamta — I znaczek

5 kr. — Zwierzęta — 3 maczki: UW I; 4 kr. 20 cv — Stroje kraiów pomocnych.

VI — Europa CEPT — gry I zabawy dzieci. X — Dzień Znaczka (arkusik). .

— Rocznice: numa winanes i Armil! overtana. 24 Al — Boże Narodzenie (zeszycik). — Dwory norweskie.

184

Of OBLI WOŚCI ;ZNACZKÓW POLSKICH'

Koło nr 10 PZF w Świdnicy otrzymalo dla członków arku-sze znaczków nr 2951 — 2952 „III wizyta Papieża", na któ-rych, w górnym rzędzie arko-

• sza, przez czoło Papieża prze-biega jasna pozioma linia o szerokości 0,5 mm. Linia jest bardziej wyraźna na znacz-kach o nominale 45 zł.

Usterkę ma tylko część ar-kuszy.

Znaczek nr 3020 „Sejm czte-roletni 1788-1792", w drugim rzędzie u dołu arkusza, trzeci znaczek z prawej strony, ma czerwoną kropkę o średnicy 1 mm (portret Kazimierza Nestora Sapiehy). Kropka znajduje się przy górnym końcu laski marszałkowskiej. Była na wszystkich arkuszach, jakie mieliśmy do wglądu.

Józef SzustaU=s1,1:law słomki

Katalog Popularny 1989 r. podał nowe nazewnictwo oraz nowe numery bloków i arka-sikóW, które będą obowiązy-wać od ,przyszlego roku. Naj-wyższy czas, że to zrobiono. Czy jednak nie należało do końca być konsekwentnym i blak nr 10 „Kultura Polska"

uważać za arkusik? Przecież walor ten składa się z więcej

4 znaczków.

Poza tym myślę, że zamiast likwidować blok nr 33, o wie-le sensowniej byleby „awan-sować" na bloki znaczki nr 1041 i nr 1524. Biorąc pod u-wagę kryteria wizaulne tych walorów, na pewno są to blo-ki i tak je w potocznej mowie klasyfikują nasi zbieracze, co również zresztą czyni katalog 1Viichla.

Ps. W masówce znalazłem kilka znaczków nr 2941 „40 rocznica śmierci K. Świer-czewskiego", które są wydru-kowane- nie na papierze śred-nim białym, tylko na grub-szym, o wyraźnym żółtym od-cieniu.

Aleksander Paklusiak WilkeWlee

Od Redakcji: Czytelnik nasz niezbyt dokładnie zapoznał się z definicjami „arkusik -blok" przyjętymi przez auto-rów Katalogu. I tak blok nr 10 ma więcej niż 4 znaczki, Ode nie są one identyczne. Znaczki nr 1041 i nr 1524, według tychże zasad, nie są blokami, gdyż nie mają ta-kiej części, klotu można by wyjąć i nakleić na list jako optatę, a trzeba je naklei ć w calości. Traktowane są więc jako znaczki. Być może, że katalog Michla w następnych wydaniach przyjmie także te zasadę.

Pan Marcel Koseve z Fran-cji nadesłał sprostowanie do notatki p. I. Brożka „Odmiany Ck 72, 76, 84..." z numeru 21/88, w rubryce „Osobli-wości":

1. Tytuł powinien brzmieć:

„Odmiany Ck 72 i 84 oraz Cp 824", gdyż chodzi tu o Cp 785 (w treści notatki jest Cp 76) wydaną powtórnie z nową wartością 5 .1, jako Cp 824

ułatwia to rozeznanie się w temacie.

2. Kiedy „Katalog Specja-lizowany 1985", tom IV był przygotowywany do druku, ukazały się 2 dalsze nakłady Cp 829, które nie mogły już być włączone do ,;Katalogu"- Te dwa dalsze -nakłady podał p. St. żółkiewski w swoich opracowaniach „Z warsztatu zbieracza całostek".

Nakłady, których nie po-dano er tomie IV:

nakład V — P.P.T.i.T. 1984 r. 2.000,000 proj. W. CHO-MICZ,

nakład VI — P.P.T.i T. -1984 r. 4.000.000 PROJ. W. CHOMICZ.

Ciekawostką jest, że w syg-naturze nakładu V., po literze „i" jest kropka („i.”) oraz sło-wo „proj." małymi literami.

Te cechy w sygnaturze zda, cydowanie odróżniają nakład V. od poprzednich.

Plany emisyjne

i i— [van Oundulie — 400. rocznica urodzin — poeta. sędzia, senator — 1 znaczek 220 din. lniane się także karta maksimum. 2 II — Awierzeta pod ochrona — 4 znaczki,

ogólny nominał ó1zu Mn. Ponadto — 9 karty mak-simum.

10 III — Dzień Znaczka — 1 znaczek 220 41n. 2.0 BI — Flora — 4 znactlil 8320 din. IV — Żaglówki na Adriatyku -- I znaczków

blok: 30110 1 3000 dla. 20 IV — VI Mistrzostwa lwiatio w Strzelaniu -

--

Sarajewo — 1 znaczek 1600 din. 29 IV — Europa CEPT — 2 znaczki (w dzieWię-

cloelokin 5800 din. 25 V — Joslp Proz Tito — 1 znaczek 291 din, 1 — Puchar Europy w Lekkoatlety.. — 1

znaczek (w ~bloku) 1800 Mn.

VI — Grand Pelo JUgOStawil — wyłoili samu-chodowe — 2 znaczki (w ołanobloku) i bloki 1820. 3000 din.

28 VI — 800. rocznica bitwy pad Kosovern — ł znaczek 220 din. 1 karta maksimum.

15 VII — t00-lecie pierwszej czytelni w Danii°, gradzie — 1 znaczek 220 Min.

29 VIII 800. rocznica Kulin ban -Charter — I znaczek 220 din.

2 IX — WioSlarskle Mistrzostwa Swiata — 1 znaczek 1600 din.

4 IX — Stulecie TAM Międzyparlamentarnej —2' znacAti 1820 din.

11 IX — Ochrona przyrody w Europie — znaczki 4800 din.

2 X — Radość Europy — 2 Znaczki 4600 din. m X — 900. rocznica powstania w Karpoś — 1

maCzeit 220 <un. I XI — Muzeum wystaw — 4 znaczki 6320 din. 2.14 XI — Sztuka — 4 znaczki 6320 Mn. 15 XII — 200. rocznica „Głazy" vaivaśor — I

znaczek 220 Mn. bon •

185

I 09łaszenit

Redakcja nie odpowiada za treść ogioneń

Dam znaczki i F.D.C.: Papież, USA, ONZ, Kanada i inne — za znaczki i F.D.C.: Chin, Japonii do 1958 i inne.

Czesław Milanowski, Box 61, Fairfield, NY 07007, USA.

(F-l7)

Kupię skauting,.sport, Papież, flora, fauna, Danzig, groszy, kolonie, kolejnictwo, auto-inobilistyka, Kopernik, inne propozycje czy-ste, kasowane, masówka. „Nuinismatic graphy", katalogi, biuletyny numizmatyczne sprzedam, wymienię znaczki polskie, inne, Filatelistę, klasery. Gamrat, 30-lecia 14, 57-402 Nowa Ruda.

(F-87)

Kupię znaczki ZSRR, Niemiec, WMG, fau-nę. Malinowski — skrytka 4, 84-100 Lębork.

(F-11)

Korespondencję Gańska kupię, wymienię. Kupię znaczki i stare listy różnych państw. Brandys, skr. 11, 48-250 Glogówek.

(F-16)

Pytania do PF

Napływają do naszej redakcji listy zwią-zane ze sprawami handlu filatelistycznego; nasi Czytelnicy pytają a pośrednicząc — re-dakcja stara się uzyskać stosowne wyjaśnie-nia. Wiktor Kamerki z Katowic zada/ nam do rozwiązania problem... pisowni określenia „niekasowane" na specyfikacji abonsunento-wej Przedsiębiorstwa Filatelistycznego...

Moi uczniowie (z zawodu jestem_ nauczy-cielem) powołując się na tę specyfikację—pisze W. Kawecki — „niekasowane" piszą razem. W zalataniach PZF nie Ima chyba ta-kiego celu, jak uczenie dzieci pisania z błę-dami ortograficznymi?!" Ten sam Czytelnik Pyta czy nie można w sklepach PF na bie-żąco otrzymywać numerację katalogową Michla?

Zwłaszcza pierwsza kwestia wywołała w PF potrzebę konsultacji oraz poszukiwań odpowiedzi, Oto, co nam odpowiedziano: Pisownia partykuły nie z imicslowarni -wiele miejsca tej kwestii poświęcił prof. Wi-told Doroszewski w poradniku językowym „O kulturę stawa'. M.in. znajdujemy łam

' stwierdzenia: „Nie" pisze się z imiesłowami łącznie, jako jeden wyraz, jeżeli cale okreś-lenie nie odnosi się do jakiegoś szczególo-Wagi, faktu, któremu zaprzeczamy, ale jeżeli z tym określeniem łączy się wyobrażenie cechy. A dalej: „Nie" pisze się łącznie z imiesłowem, jeżeli 'całość wyrażenia nabiera znabzenta przymiotnika. Opierając się na wywodzie prof. Doroszewskbego można uza-sadnić stosowanie łącznej pisowni określe-nia „znaczki niekasowane". W filatelistyce określenie znaczki iniekasowane używane jest w znaczeniu przymiotnikowym, jako cecha wyróżniająca te znaczki od znaczków kaso-wanych. Jest to cecha charakterystyczna i stator, z którą wiąże się konkretna wartość, możliwość łączenia w serie i zbiory znacz-ków o takich samych cechach. Jeżeli zna-czek zostanie skasowany, będzie to już zu-pełnie inny znaczek.

Natomiast, co do numeracji znaczków za-granicznych — przyznajemy rację Czytelni-kowi. Rozumiemy, że brak numerów kata-logowych jest dla klientów duża' niedolami-nością i postaramy się opracować taką for-mę niflormactii, ;fetorh wypełniłaby źe lukę.

Inny nasz Czytelnik M. Jasny z Zielonej Góry poddał krytyce sprawę abonamentu w sklepach filatelistycznych — ograniczenia w jego nabywaniu... W imię jakich racji eko-nomicznych — pyta — lub politycznych wprowadza się ograniczenia i utrudnienia w nabywaniu znaczków pocztowych? Zdaniem PF cala sprawa oparta jest na nieporozu-mieniu — Przedsiębiorstwo nigdy nie ograni-czato abonamentu, wręcz przeciwnie ulotka-mi reklamowymi zachęca do niego. Ograni-czeniom podlega jedynie abonament ulgowy dla członków PZF, którzy mają prawo do korzystaniu z takiego przywileju za pośred-nictwem kół lub okręgów, a nie w sklepach filatelistycznych.

Zygmunt Janik z Warszawy nadeslal nam obszerną wypowiedź na temat pracy PF, krytykuje częste remanenty czy inne okazje do zamykania sklepów, a głównie zżyma z"e na pustawe półki i siane zaopatrzenie w ma-teriał komisowy. Chcia/by wydzielić skle-py, które nie zajmowałyby się abonamentem a prowadziły rzeczywisty handel znaczkami. Czy nie wprowadzić państwowego komisu fi-latelistycznego — pyta — który będzie przyj-mował towar według ceny proponowanej przez klienta i po pewnym czasie zwracał nie sprzedany towar (pobierając jakąś opła-tę za jego wystawienie do sprzedaży), lub obniżal cenę w sposób uzgodniony na wstę-pie? Czy nie można wprowadzić systemu ajencyjnego, który jak sądzę znacznie zakty-wizowałby inicjatywę zakupu od dostawców prywatnych? Warto jeszcze zacytować z tej wypowiedzi. kol. Z. Janika jego pochlebne opinie o pacy niektórych sklepów PF, Jak ny. w Krakowie przy ulicy Reformackiej, O.

186 ,

Nie stemplowane 2187 Kongres Ogrodniczy 4,50

.2202 Arcydzieła sztuki 4,- 2225-26 Przewodu. górskie 2x1,50 2232 Kongr. Zootechniczny 2236 4,- 2238 5,— 2256 Polacy w Ameryce 2408 Rozwój lotnictwa 6,90 '24175 Polak W kosmosie 6,90 2511 Badania kosmiczne 1,— 2577 Pojazdy konne 2578 6,50 2648 Ceramika 6,— 2652 Lampy 2,—

2654 Lampy Jasna Góra Odkrycie Kocha

2698 Kartografia 2702 Ochrona środowiska 2709 Wybitni Polacy 2709 2726 Wojsko Sobieskiego 2830 Wilki

Stemplowane

Mistrz. w plice nożnej 4.90 Tel. filmy dziecięce " 4,— Parki narodowe

y- Polak w kosmosie

1,50 Drzewa 0,50

I Wizyta Papieża

8,40

Nr kat. Określenie Nom. 2670 2879

2169 2248 2302 2303 24165 2422 2483

3,50 , 2.5o

10,— 8,- s,-

27,— 20,—

pobliżu placu Szczepańskiego czy w Gdań-sku przy ulicy Straganiarskiej i w Warsza-wie przy ulicy Bagatela. O tym ostatnim, tak napisali Ewenementem jest fakt, że sto-sunkowo najlepiej zaopatrzony jest najmniej-szy sklep, prawdziwa klitka, jeśli brać pod uwagę powierzchnię pomieszczenia, przy uli-cy Bagatela. Tu można obejrzeć, nie tylko w miarę bogaty wybór znaczków zagranicz-nych, ale też od czasu do czasu — całości, a nawet stemple okolicznościowe, co gdzie indziej jest niemal nie spotykane. A więc Jednak można!

Jak można się było spodziewać te wszySt-kle uwagi• napotkały w dyrekcji PF wiski-we przyjęcie, gdyż Przedsiębiorstwo od ja-kiegoś już czasu stara się zerwać z Łatwizną i poszukuje nowych rozwiązań. Pisaliśmy niedawno o nowych zasadach komisu („Fila-telista" nr 4/89 s. 90 art. Lepsze warunki ko-misu — Po cenach uzgodnionych...), warto więc dać szansę Przedsiębiorstwu Filatelis-tycznemu. Czas pokaże czy szansę tę wyko-mysia właściwie. Dobrze, iż w PF rozumieją te nowe zadanin: Handel filatelistyczny do-datkowo zmuszony jest — odpowiedziano nam w PF — do większej aktywności z po-wodu bardzo małej ophicalności sprzedaży nowości znaczków polskich. Dysponent znaczków podyktousal takie warunki zakupu, że obrót abonamentem nie przynlosi zysku. Prowadzimy tę sprzedaż, bo stymuluje in-

rut (klasery, pakiety, znaczki zagraniczne itp.). Wobec tego proponowane ograniczenie sprzedaży abonamentowej, w niektórych sklepach, nie wydaje nam się pomysłem słusznym. Innymi metodami należy dążyć do aktywności 4 eiktytuności handlu filatelis-tycznego.

Przede wszystkim chcemy zwiększyć obrót komisowy. Komis znaczków polskich jest już prowadzony na warunkach rozważanych przez Waszego Czytelnika, obowiązują ceny, nie katalogowe lecz uzgodnione między ko-mitentem a komisantem. Podobnie jest przy znaczkach zagranicznych. Zachętą dla sprzedawców jest wyższa prowizja od sprze-daży komisowej, niż od PozoStaiego obrotu. Korzystając z nowych możliwości chcemy poprawić zaopatrzenie sklepów, m.in. to artykuły z importu. Podjęliśmy dzialania w celu doprowadzenia do normalności smulte katalogu znaczków polskich, tak aby uka-zywał się zaraz po zmianie cen. RSW „P-K-R" bardzo popiem wprowadzenie sy-stemu ajencyjnego. Przechodzą już na takę formę kioski — jeżeli znajdą się chętni, mo-gą to być również sklepy filatelistyczne]

A więc jednak! Jest szansa na stimmenie rynku walorów filatelistycznych. handlu a nie rodŻielnictwa, to jest chyba wlaściwa droga do normalności_

Jan Szpruch

RSW „PRASA-KSIAZKA.RUCH" 00-950 WARSZAWA, UL. BARBARY 4

PRZEDSIĘBIORSTWO FILATELISTYCZNE

zakupi niżej wymienione znaczki PRL

PRZEDSIĘBIORSTWO jest zainteresowane zakupem tylko większych ilości uy-mienionych maczków w calych arkuszach lub ich fragmentach. Ceny katalogowe bez potrącania marży.

Szczególowe informacje można uzyskać pod nr telefonu 21-96-53.

187

Autorem projektu tego medalu jest ar-tysta playk prof. Bohdan Chmielewski, który trafnie oddal grozę sprawy prostotą pomysłu i wykonania. Awers — odwrócone postacie oficerów i wymowna jama grobo-wa. Rewers — Otrzel na tarczy Amazonek i złamana szabla z napisem: Honor; tekst: Pamięci polskich oficerów zamordowanych w Katyniu. Medal w dwóch wersjach: posre-brzane; i brązowej wykonano .w nakładzie O tys. w Mennicy Państwowej, na zlecenie Towarzystwa Archelogiczno-Nurnizmatycz- nago w Warszawie przy ul. Jezuickiej 6.

Filateliści szczególnie dobrze wiedzą, że Jerzy Kukucz-ka, to zdobywca wszystkich ośmiotysięczników w Hima-lajach! Wiedzą to za sprawą bloku z tym wybitnym sportowcem. Od Międzynarodowego Komitetu Olimpijs-kiego otrzymał Kukuczka srebrny medal Orderu Olim-pijskiego. Wielki to honor i zaszczyt dla naszego spor-tu wyczynowego, dla środowiska wysokogórskich wspina-czy. Ale, jak wygląda ten medal — nie wiedzieliśmy, aż do 3 marca br., kiedy to Jerzy Kukuczka został dopiero udekorowany nim w Warszawie, w siedzibie PKOL Jest M tak zwany wawrzyn olimpijski; srebrna odznaka z lr.Senti wawrzynu, kółkami olimpijskimi oraz emaliowa-nym obrazem wspinacza na szczycie góry,, w środku.

•

Tylko sto egzemplarzy tego medalu wybito, a bylo to na jubileusz 65-lecia Muzeum wroclaos"skiego. Ukazała się właśnie Kronika Jubileuszu Muzeum Poczty i Telekomu-nikacjj (65 lat) 1921—!1936, wydana w nakladzie i 150 egz, w której ona- Mol się też wykaz odznaczonych -tym „Meda-lem Za Zasługi..." Są tam wielcy filatelliSci, dzia łacze_ i przyjaciele oraz darczyńcy Mu-neum, a także bratnie muzea pocztowe in-nych państw oraz czasopisma filatelistyczne i pocztowe, a wśród bardziej godnych i Wasz „Filatelista".

1VIedal .2a Zasługi dla MPiT we WrocM-wiz" projektowal artysta rzeźbiarz i medalier poznański — Józef Stasiński, a wykonała Mennica Państwowa w brązie.:

188

W roku EW Phileidrance, która odbywać się będzie w lipcu, z okazji 200. roczny rewolucji francuskiej, prezentujemy piękny medal miasta Paryża, z sylwetką jego patronki — Genowefy, emitowany w 1969 r. Jego autorką jest artystka Claudine Berechel <ur. 1925), zaś sam medal wstał odlany w emaliowanym brązie.

Nie ma takiego przedmiotu, ba, idei czy abstraktu myślowego, których ktoś by 111e gromadzili Zbierają nasi mlii' kolekcjonerzy, np., „Wizerunki Baby Jagi% ale i wyrażenie — Palenie wzbronione! wyrażone co różnych językach. Ktoś gromadzi, banalne zdawam-by się, samowary Car opakowa-nia po serkach, ale ktoś inny Poszulcde— Przekrojów Lejowych!! Przedmiotem hobby mogą być ltorzealoksztulty, mu-szle i motyle, podstawki pod kuf-le oraz same' kute, kapsle. o-twieracze do kapsli 1 etykiety z butelek piwa — mamy więc B/-

ROFT".4. Nazwa poaxadff oś mię-dzynarodowego określenia piwa palm — Mam., Marę — franc.), tego starodawnego i wielce ulu-bionego napoju Polaków i nie tylko...

za.sadzis FILATELISTA jest jedynym czasopismem — podda-Dla nam, nasz Czytelnik WI. LI-

Brodnicy — które ma pod swoją »opieką« 1 »dorad.- warno wszystkich kolekcjonerów" i prosi zaraz o nazwę jednego z hobby, a mianowicie zbieractwa opakowań, np. po Zyletkach, po papierosach, myślach czy papla-niach itp. Sam nawet daje pro-pozycje; pAkonstyka. Cdś, bardzo to polska nazwa, nie odwolujaca Się do pośrednictwa greki, mchny czy innych języków nowotytnych, jak to Syto wylej z biroillW To po plansze, primo, a po

wtóre —sam zapytuje w swym dacie: mole ktoś ma inna propozycję?. No cóż, sani chęt-nie byśmy postuchall tych, 1 in-nych, propozycji. na wszelkie te• maty dotyczace hnbby i hobbys-tów — nasze lamy są zawsze o-twarte dla Was, drodzy kolekcjo-nerzy. Nie będziemy więc poda-wać warnych °zważań i opinii, choćby nas język._ A. przy oka-zji przypomnijmy. że i zbieractwo przystaw i powiedzeń, także sta-nowi ciekawą !jakiż hobbystycz-nego drzewa. Prosimy , więc o

W.... listy 1 wypowiedzi. Do u-aly.enia I Do następnej wizyty redakcyjnego listonosza, Pana Edzia z palną torbą-

(gz)

Mennica Państwowa, co pewien czas emituje piękne medale królewskiego pocz-tu, tynf razem prezentuje-my portret księcia zwierzch-niego Polski, dziedzica 6ląska, pierwszego seniora Krakowa, najstarszego sy-na króla Boleslawa Krzo-woustego Władysława zwa-nego Wygnańcem. Medal jest autorstwa artystki pla- styczki Ewy Olszew- skiej-Borys, która obok postaci księcia, na re-wersie ukazala 1wietną piaskorzezbę kościoła św. Andrzeja w Krakowie, po-chodzącego z tamtej epoki.

189

Z dziejów monet na ziemiach polskich (17)

Przez 45 lat, od 1587 do 1632 roku, pano-wał Zygmunt III Waza. Jego czasy to w nu-mizmatyce polskiej epoka bez precedensu. Tak różnorodnymi, bitymi w tak wielu men-nicach monetami, nie mógł poszczycić się ża-den z. władców polskich, ani przed nim ani po nim. Licząc z odmianami, są ich setki ty-pów i wzorów. Nawet pobieżne, hasłowe ich omówienie wymaga paru odcinków naszego cyklu. Zygmuntowskie czasy w numizmaty-ce zasługują jednak na to.

Zygmuntowskie czasy

czyli epoka

bez numizmatycznego

precedensu

Zacznijmy od garści danych podstawo-wych. Monety koronne Zygmunta III bite by-ty w 7 mennicach: bydgoskiej, krakowskiej, lubelskiej, malborskiej, olkuskiej, poznańskiej i wschowskiej. Ponadto bito monety litew-skie oraz miejskie: (ryskie, wschowskie, łob-żenickie, poznańskie, toruńskie, gdańskie i elbląskie. Kontynuowano emitowanie monet lennych pruskich i kurlandzkich, a ponadto w Elblągu bilo manaty okupacji szwedzkiej,

Nominałów też było bez liku. Dla Korony emitowano, ar różnych okresach (oczywiście nie wszystkie przez caly czas długiego Pano-wania władcy): denary, trzeciaki, szelągi, pół-grosze, grosze, półtoraki, krucierze, trojaki, szóstaki, orty, półtalary, talary (zwykłe i podwójne), dukaty i ich wielokrotność, a tak-że portugały. Dla Wielkiego Księstwa Litew-skiego wydawano także dwudenary oraz, po-dobnie jak w Koronie, szelągi, grosze, pół-toraki, trojaki,I dukaty i ich wielokrotność oraz portugały. Znacznie mniejsza była róż-norodność nominałów monet dla pozostałych obszarów, ale także jest w czym wybierać.

Lata panowania Zygmunta III, to okres złożonych reform monetarnych, wynikają-cych min. z konieczności dostosowartia się do wiełkiego kryzysu• pieniężnego w Europie, w rezultacie gwałtownej zmiany wartości sreb-ra do złota, głównie wskutek napływu krusz-ców amerykańskich via Hiszpania i Partu-

galia oraz wojny 30-letniej (1618-1648). Pol-ska wprawdzie w niej nie uczestniczyła, ale wojna objęła przecież niemal całą zachodnią i północną Europę, a już wówczas nie bylo możliwe uniknięcie gospodarczych oraz mo-netarnych skutków wśród bliższych i dal-szych sąsiadów.

na ziemie polskie napływały masy coraz-gorszego obcego pieniądza, a niepiśmienni małomiasteczkowi rzemieślnicy, nie mówiąc już o chłopach, nie potrafili odróżnić, zew-nętrznie podobnej monety obcej od polskiej. Kupcy, a także duchowieństwo i szlachta wybierali z tego marna kursujących na zie-miach polskich monet, egzemplarze z dobre-go srebra, zwłaszcza emisje Batorego i wczesne Zygmunta III, sprawdzone talary Rzeszy, a także dukaty polsko-litewskie oraz węgierskie• I te bądź odkładano, bądż wy-wożono za granicę, gdzie były bardzo poszu-kiwane. Własna produkcja monet, opierająca się w tej sytuacji na importowanych krusz-cach szlachetnych i przetapianiu wcześniej-szych, lepszych emisji polskich, nie mogła sprostać potrzebom rynku.

Szczególny problem stanowiły monety drobne, tylko z nazwy srebrne, be one właś-nie trafiały do najuboższych warstw społe-czeństwa, nabożajęc je Jeszcze bardziej. Bu-dziło to niezadowolenie, a nawet bunty. Większe transakcje zawierano wyłącznie w monecie „grubej', tj, talarach i dukatach. Również daniny płacone w zlocie przez mias-• ta, zwłaszcza Gdańsk i Toruń, przybierały formę bitych tzw. dcmatyw, tzn. złotych monet pamiątkowych, stanowiących odpo-wiednik sztabek złota, podobnych jednak do monety. Analogiczny charakter, jak byśmy dziś powiedzieli — lokacyjny, miały talary medalowe srebrne, bite od 1587 rokito różnej wadze.

Najdrobniejszą monetą za panowania Zyg-munta III były denary, kontynuujące nazew-nictwo historyczne związane z początkami mennictwa na ziemiach polskich. Na począt-ku panowania tego władcy biła je prawdo-podobnie najpierw mennica poznańska, bez roku, o wadze 0,366 g. Następnie mennica krakowska w latach 1619-.23, o wadze 0,45 g i symbolicznej zawartości szlachetnego krusz-cu. Są to dziś monety rzadkie lub bardzo rzadkie. Denary biły także: Łobtenica, Wschowa, Gdańsk i mennica miejska Poz-nania

Monety koronne ziśmunta IIt Wazy

Krucierz Dukat soctazat

190

pEMÓŃPATIŚĆHE REPUBLIK

Póltoralr

Grosz

Grosz

Filarom szeląg

szeląg

Moneta zdawkową, e niewielkiej wówczas wartości (odwrotnie niż dziś, gdyż zachowało się ich niewiele) byty także trzeciaki, tj. trzy denary, zwane także ternarami. Bito je w Olkuszu, Krakowie i Malborku w pierwszym 10-leciu panowania Zygmunta III. Wyglądem mato różniły się od denarów. Najpowszech-niejszą drobną monetą z,dawkową były sze-lągi, na ogól także o znikomej zawartości srebra. Znane są w 25 podstawowych typach, pochodzących z 6 mennic. Stwarzają ogrom-ne możliwości specjalizacji także dziś, cho-ciaż daleko im do urody i różnorodności tro-jaków. Ale jest wśród szelągów wiele ogromnych rzadkości. Trafiają się nawet egzemplarze dotychczas nie znane lub od-miany niemal unikatowe.

Tylko Bydgoszcz bila krótko półgrosze. Znacznie liczniejsze były grosze, znane w 14

typach z 5 mennic, w tym bardzo rzadkie portretowe. Nieciekawe plastycznie, wzoro-wane na monetach obcych, byty półtoraki — o wartości półtora grosza. Rito je w Byd-goszczy i Krakowie masowo ipoza

rocznikami trafiają się jeszcze dosyć czę-sto. Po gaz pierwszy w czasach zygrrwnbow-&Inek bito, także aż Krakowie, krucierze ko-ronne, monety o wartości nieznacznie prze-kraczającej półtora grosza, z pięknymi por-tretami króla. Dziś rzadkie.

Wspomniane nominały, przynajmniej nie-które, bito także dla pozostałych obszarów Rzeczypospolitej i terenów lennych. Szcze-gólnie ciekawe są trojaki, ale o nich w na-stępnym odcinku.

Cezary Rudziński

(z planu Banku Państwowego na 1989 r.)

Z okazji 500 rocznicy urodzin Thomasa MUntzera (1489-1525), teologa, reformatora religijnego, przywódcy wojny chłopskiej w 1525 r., ukażą się 3 manty:

20 mk, srebro próby 625, średnica 31 mm, waga 20,0 g, nakład 40 000 szt., z tego 3500 PP (polierte platte — lustrzanka).

5 mk (kościół św. Katarzyny * Zwickau), stop miedzi, niklu i cyny, średnica 29 nun, waga 9,6 g, nakład 500 000 szt., z tego 4200 PP.

5 mk (kościół najśw. Marii Panny w M(il-hausen), stop miedzi, cyny i niklu, średnica 29 mul, waga 9,6 g, nakład 500 000 szt., z te-go 4200 PP.

Ukażą się również:

10 rak (225 rocznica urodzin rzeźbiarza i grafika Johanna Gottfrieda Schodowa, 1764--1850), srebro próby 500, średnica 31 nun, waga 17,11.g, nakład 55000, z tego 4000 PP.

10 mk <40-lecie powstania RWPG), stop miedzi, niklu i cynku, średnica 31 nim, wa-ga 12 g, nakład 100 000 szt., z tego 4000 PP.

10 mk (40-lecie NRD), stóp miedzi, niklu i cynku, średnica 31 mm, waga 12,0 g, nakład 750 000 szt., z tego 4000 PP.

5 mk (100-lecie urodzin publicysty, antyfa-szysty Carla von Onetzky, 1889-1938), mie-dzionikiel i cynk, średnica 29 111211, waga 12,2 .g, nakład 60 000 szt., z tego 4000 PP.

oprac. (wg nr 1/119 „Se111011er EXpresS")

191

Dobry pomysł — klub korespondencyjny

W styczni. br. cola Polska mogła obejrzeć ar telewizji. Zbislawa Janikowskiego, prezesa ZO PZF ,ar Częstochowie. Okazją ko temu był jednak zjazd dyrektorów największych zakładów pracy, .a nie impreza filatelistycz-na. O filatelistach tego młodego Okręgu- sły-szy się bowiem niewiele. I ja Sylwo w nie-świadomości do czasu spotkania prezydium ZG PZF z miejscowym aktywem (4.2.89.). Po tym spotkaniu przekonałem się, że jest to Okręg ludzi rzetelnej roboty, i mogących się pochwalić konkretnymi efektami. Przykła-dem może być wzrost członków.

Okręg powstał 10 lat temu i liczył (w 1980 r,) ok. 1.500 członków. Sprawdzam w tabeli, opublikowanej w „B.I.P.Z.F." (3/88) i stwierdzam, ze 30.6.88 r. liczył on 3.748 zaim-ków i 998 uczestników czyli łącznie 4.516 osób. Wzrost — prawie trzykrotny. To pięk-nie. •

Jest jednak i druga tabela: „Kolejności okręgów PZF wg liczby członków" i na niej Częstochowa zajmuje 22 miejsce.

Prezes Janikowski natychmiast kontrole: ta tabelka wprowadza .w błąd. Porównujmy, ale liczbę członków z liczbą mieszkańców, a wtedy. Częstochowa przesunie się w takiej tabeli wysoko w górę.

Prezes O.Częstochowa ma chyba trochę na-cji, bo na trzeciej tabelce (w „Bl") jego okręg zajmuje pierwsze miejsce — „przyrost członków w stosunku do 31.12.87". Wskaźnik ten wynosił 6,7%, drugi w kolejności Olsztyn ma już tylko 2,8./0 przyrostu, a 16 okręgów wykazuje spadek. Prezes Z. Jankowski i je-go koledzy nie ukrywają zresztą kłopotów i trudności. Do największych chyba trzeba zaliczyć brak wystarczającej liczby aktywu (choć i w tej sprawie sytuacja ulega popra-wie). Komisje i zespoły robocze, praktycznie liczą po 2-3 osoby, które ciągną całą robotę w okręgu. Brakuje opiekunów. No i szko-lenie praktycznie.. nie istnieje, Szczęście, że są „Zeszyty Szkoleniowe PZF".

A mimo tych przeciwności są i wystawy CO których jednak mało wiadomo)) i są am-bitne plany. Np. ten, aby lepiej wykorzystać

ogromną migrację ludności, gdyż przez Czę-stochowę przewijają się każdego roku- milio-ny turystów, w tym wielu z całego świata. Więc myśli się o Stworzeniu limązej się ekspozycji filatelistycznej poświęconej tema-tycznie zabytkom kulturalnym miasta. Apro-batę prezydium ZG PZF zyskals inicjaty-wa Okręgu wydania przez Pocztę serii znacz-ków pocztowych poświęconej skarbom Jasno-górskim.

Mnie jednak • najważniejszym wydał się-po-mysł stworzenia korespondencyjnego kola PZF. Zaczęto się wszystko od 120 listów. Wpłynęły one do Komisji Młodzieżowej 50 PZF od młodych filatelistów rozproszonych w pojedynkę po wioskach i miasteczkach. Od najbliższego kola każdego z nich dzieliło wiele kilometrów. Na stworzenie własnego — szans żadnych. A przecież wielu z. nich chciałoby należeć do naszego Związku, abo-nować znaczki, mieć poczucie przynależności do naszej wieXciej wspólnoty. Więc z myślą o nich częstochowscy 4zialacze postanowili stworzyć koło, coś na wzór kola „Polonia". Dnuy do nietypowe i chyba jedyne w Polsce kolo młodzieżowe liczy 32 członków, i to członków z całej Polski. Już w kuluarach usłyszałem krytykę: a dlaczego z zalej Pol-ski? Ze swego Okręgu- — zgoda. Ale tak...

Odpowiedź miałem jedną: bo po prosto nikt inny nie parnyślai o tycio nieszczęśni-kach. A po namyśle dodalem ugodowo: prze-cież ten pomysł nie został opatentowany. I od razu oddałem się marzeniom: oto jeszcze przed naszym Zjazdem powstały w Polsce 24 kota korespondencyjne. Każde z nich wy-daje swój biuletyn; raz do roku organizuje spotkanie, następuje wymiana doświadczeń. Równolegle z kolami przyzakładowymi i tere-nowymi powstaje nić łączności między tymi samotnikami: członkami i uczestnikami. Ilu ich jest? Nie wiadomo. Może nawet tysiące? Niech tylko rozniesie się wiadomość po Pols-ce, że każdy, kto chce może .się zapisać. Bra-wo koledzy z Częstoohowz. Kto następny?

Jerzy B. Klina

Adres Redakcji: ul. Nawy twist 47, 00-045 Warszawa, tel. 97-48-10. Ogloszerda przyjmuje: Redakcja Wydawnictw Poradniczych i Reklamy 3IAW, Al. Stanów Zjednoczonych 53, 00-023 Warszawa, tel. centr. 13-90-41 do 49 wew. 409 414. Konto: NBP XV O' /Warszawa,

1103401478.139-11 z dopiskiem „Filatelista.. Cena ogłaszali krajowych: 200 al za slaWo ogłoszeniach drobnych, 990 z1 za 1 cm. kw, w ogłoszeni.. ramkowyCh. Wpłaty d.wi-

zowa za ogłoszenia winny być dokonywane na konta dewizowe MAW: NBP 111 ON/War-mowa nr 103.5757-199-49 z dopiskiem: „Filatelista.. Cena ogłoszeń zagranicznych: za Mowo — 1,5 sigo lub 1 r; za 1 cm kw. — 4 11110 lub 1,5 r. Dodatkowe opłaty, za 0W...eola krajowe i zagraniczne, liczone od stawki podwawoWej: za oglomenie kolorowe minimum o kolor) — 30% za I, IV stronę okładki — 100%, za II, Iti stront oktadkt — 50./3 1,letość 1,5 ark. Format 113. Papier V kl. 70 X 100. RSW Prasowe Zalet. Graf. W-wa, u/. smolna 10. ZaM. 183. A-38. oddam do sktadu Wina Podpisano do druku 5.05.89.

192