najaarsbrochure 2015
DESCRIPTION
Tot in december zijn er ruim 35 lezingen. Met onder meer prof. Trudy Dehue, Joost Zwagerman, prof. Roel Coetinho, Maarten van Rossem en Ingmar Heytze. En verder vele wetenschappers die vertellen over de nieuwste ontwikkelingen in hun vakgebied! Wees welkom.TRANSCRIPT
HET PODIUM VOOR LEZING EN DEBAT VAN DE UNIVERSITEIT UTRECHTStudium Generale
Programma najaar 2015GRATIS EN TOEGANKELIJK VOOR IEDEREENKIJK LIVE MEE VIA SG.UU.NL
Ook online
honderden
lezingen
VOORWOORD 03
GESCHIEDENIS VOOR STRAKS 04
CULTURELE ZONDAGEN COLLEGES 05
LUNCH: REALITY CHECK 06
ALS HET MAAR GEZOND IS 08
MOVIES & SCIENCE 10
FILOSOFISCH CAFÉ 12
EN ER WAS LICHT 14
HEALTHY URBAN LIVING 16
HET DIGITALE PROLETARIAAT 18
DUURZAME 100 19
TERRORISME DICHTBIJ 20
DOM, DOMMER, DOMST? 22
EN VERDER 24
AGENDA 25
MISSIE 27
Welkom bij Studium Generale van de Universiteit Utrecht! Ontmoet befaamde
wetenschappers, debatteer met denkers en luister naar schrijvers die hun drijfveren
blootleggen. Studium Generale is het podium voor lezing en debat, waar studenten,
docenten en andere geïnteresseerden kennis kunnen maken met alle mogelijke
vakgebieden en de samenhang daartussen.
De symposia, lezingen en debatten van Studium Generale zijn gratis en zonder
reservering toegankelijk. Je kunt ze afzonderlijk of in serie volgen. Iedereen is
welkom en er is geen overhoring achteraf! De meeste lezingen worden ,s avonds
gehouden in het Academiegebouw aan het Domplein 29 in Utrecht.
BROCHURE & NIEUWSBRIEF
Deze brochure verschijnt tweemaal per jaar, in januari en augustus. Je kunt je
gratis abonneren door inschrijving via de website of een e-mail. Je vindt de
gegevens achterop de brochure. Geef je op voor de digitale nieuwsbrief die twee
keer per maand verschijnt. Kijk op onze site www.sg.uu.nl voor aanvullingen op
het programma.
I N H O U D
Studium Generale
02FOTO COVER: FRANCESCA SCHELLHAAS / PHOTOCASE.COM
“I’m hungry for knowledge. The whole
thing is to learn every day, to get
brighter and brighter. That’s what this
world is about.”
Op zoek naar een mooie quote over
kennis vond ik tussen citaten van
Einstein en Da Vinci deze uitspraak van
de Amerikaanse rapper en zakenman
Jay-Z. Eerlijk gezegd verbaasde me
dat. Verder googelend stuitte ik op zijn
hit ‘99 problems’ met daarin een felle
uithaal naar iemand die de intelligentie
van Jay-Z niet begrijpt, omdat die alleen
naar de buitenkant kijkt.
Au.
Dat wetenschappers, filosofen en af en
toe politici zeggen dat kennis belangrijk
is, verwondert niet. Maar het is voor
veel meer mensen een levensbehoefte,
voor persoonlijke ontwikkeling en maat-
schappelijke vooruitgang. Wie leert, is
in beweging. Studium Generale is er
voor alle mensen die willen blijven leren
van en over wetenschap. Het wordt een
dynamisch seizoen, waarin we terugke-
rende jihadstrijders volgen en mensen-
massa's in steden. Al spelend springen
we heen en weer tussen fysieke en vir-
tuele werelden. We proberen te bevat-
ten wat smeltende ijskappen, lichtgol-
ven en muterende virussen beweegt.
Maar wie altijd in beweging is, verliest
soms dingen uit het oog. Dat we wel
steeds langer leven bijvoorbeeld, maar
niet per se gezonder of gelukkiger. Of
dat het misschien wel lijkt alsof we met
kennis de wereld de baas kunnen, maar
dat het lot zich niet zomaar laat beteu-
gelen. Daarom staan we dit najaar soms
ook stil. Misschien word je daar niet
slimmer van, maar allicht een beetje
wijzer. En minder bevooroordeeld.
Dr. Maud Radstake
Directeur Studium Generale
Altijd in beweging
VOORWOORD
03
Dr. Maud Radstake Drs. Jessie Waalwijk Rick Berends, MA Laura Mol, MSc
04FOTO: LUXUZ::. / PHOTOCASE.COM
DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I MAARTEN VAN ROSSEM
Geschiedenis voor straks
In de huidige samenleving heerst kortetermijnvisie. De regering
maakt zich alleen druk om de volgende verkiezingen. Bedrijven
moeten elke drie maanden rapporteren aan hun aandeelhou-
ders. En burgers maken zich zorgen om de toekomst van hun
kinderen en kleinkinderen, maar dan houdt het wel op. Zijn we
verleerd ons te bekommeren om de lange termijn?
In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor
de toekomst. Maar kunnen we er wel van leren? Misschien
helpt geschiedenis gebeurtenissen, trends en nieuws in
perspectief te zetten en kan het zo een remedie vormen voor
onze kortzichtige blik. Toch staat deze kennis onder druk: bi-
bliotheken worden gesloten en museumcollecties ontmanteld.
Maarten van Rossem (emeritus hoogleraar Geschiedenis, UU)
spreekt over de rol van geschiedenis in een samenleving die
niet verder kijkt dan de dag van morgen.
I.s.m. Home Academy.
Tegen de kortzichtigheid
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER DINSDAG 1 SEPTEMBER
TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR
05
WETENSCHAP & CULTUUR I DISCUSSIEER MEE VIA #CZNL
Dit najaar kan je op twee zondagen je kennis bijspijkeren bij
het Culturele Zondagen College – een samenwerking tussen
Culturele Zondagen en de Universiteit Utrecht.
Dr. Katell Lavéant, expert Franstalige (vrolijke) cultuur, spreekt
over spot en parodie in de Middeleeuwen. Zijn er parallel-
len te trekken met parodie van nu, op internet en in sociale
media? Ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Chantal Kemner
onderzoekt hoe het babybrein sociaal wordt. Welke effecten
heeft dit op jonge kinderen en uiteindelijk zelfs adolescenten?
Culturele Zondagen Colleges
FOTO: AKILEB / PHOTOCASE.COM
ZONDAG 6 SEPTEMBER
Uitfeest: Viral in 1500
Dr. Katell Lavéant (Franse literatuur, UU)
TIJD 13.30 TOT 14.30 UUR
WAAR TUINZAAL, WINKEL VAN SINKEL
ZONDAG 18 OKTOBER
Alles Kids: Sociale baby, sociaal mens?
Prof. dr. Chantal Kemner (Ontwikkelingspsychologie, UU)
TIJD 13.30 TOT 14.30 UUR
WAAR BALZAAL, WINKEL VAN SINKEL
Kennis voor Utrecht
06
Van wandelen op de Champs-Élysées via Google Maps tot
een gevecht in World of Warcraft. Steeds meer begeven
we ons in de virtuele wereld, waar je eindelijk je échte
ik toont of voor even iemand anders bent. Omdat ons
doen en laten digitaliseert, wordt het virtuele steeds
normaler. Verdwijnt daarmee ook de grens tussen echt en
nep? Misschien leven we in de nabije toekomst wel in een
permanente augmented reality.
Voor wetenschappers is de grens tussen het fysieke en
virtuele als onderwerp interessant. Maar het zijn ook
twee 'werelden' waar je medische of maatschappelijke
fenomenen mee kan bestuderen. Vervangt bijvoorbeeld
een online gesprek een real life bezoek aan de psycholoog
in de toekomst? Op het gebied van veiligheid verschuift
het terrein ook, denk aan dreigtweets en identiteitsfraude.
Hoe gaan we daar als maatschappij mee om?
Acht wetenschappers over het leven on- en offline.
Reality check
Let's do lunch
FOTO: ARMIN STAUDT-BERLIN / PHOTOCASE.COM
07
VERRUIM JE BLIK EN STIL JE HONGER NAAR KENNIS I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU
WOENSDAG 2 SEPTEMBER
Van echt naar virtueel
Prof. dr. Mark Overmars (Game
Technology, UU)
WOENSDAG 9 SEPTEMBER
Grip op je dip
Rob S. Gerrits (Ontwikkelings- en
preventiepsycholoog)
WOENSDAG 16 SEPTEMBER
Online verslavingen Dr. Regina van den Eijnden (Sociale
Wetenschappen, UU)
WOENSDAG 23 SEPTEMBER
Meer blauw op het web
Prof. dr. Albert Meijer (Bestuurs- en
Organisatiewetenschap, UU).
WOENSDAG 30 SEPTEMBER
Scherm als schrift en schoolmeester
Prof. dr. Johan Jeuring (informatica, UU)
WOENSDAG 7 OKTOBER
Anorexia: dun zijn, dik zien
Dr. Anouk Keizer (Psychologie, UU)
WOENSDAG 14 OKTOBER
Leven in hybrid reality
Dr. Michiel de Lange (Nieuwe Media
Studies, UU)
WOENSDAG 21 OKTOBER
Van virtueel naar echt
Dr. Marinka Copier (Directeur
Expertisecentrum Creatieve Technologie,
HKU)
In samenwerking met het focusgebied
Game Research (UU), het UMC Utrecht
en Sodexo. Elke week verloten we een
luister-cd en er zijn broodjes (op=op).
WAAR BOOTHZAAL VAN DE
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK
HEIDELBERGLAAN 3, UTRECHT
TIJD 13.00 TOT 14.00 UUR
08
DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I MULTIDISCIPLINAIRE LEZINGEN
Als het maar gezond is
We leven steeds langer, maar ondanks technologische vooruit-
gang en medische innovatie niet per se gezonder of gelukki-
ger. Onze leefstijl is een remmende factor. Wat hebben we er
eigenlijk voor over om gezond te zijn en blijven?
Psychische stoornissen, kanker, dementie en infectieziekten.
Met medicijnen en behandelingen kan er steeds meer, maar
ook je gedrag heeft invloed op hoe gezond of ziek je bent.
Want bij psychisch lijden kunnen pillen het leed verzachten,
maar minder stress en meer bewegen helpt vaak ook. Therapie
op maat biedt perspectief voor mensen met kanker. Maar als
we blijven roken en niet gezonder gaan eten, is het dweilen
met de kraan open. Een ongezonde leefstijl op jonge leeftijd
blijkt ook een rol te spelen bij dementie: in 2030 waarschijn-
lijk dé belangrijkste doodsoorzaak. En hoewel infectieziekten
verleden tijd leken, zijn ze door gemakzuchtig gebruik van
antibiotica aan een nieuwe opmars begonnen. Hoe is die te
stuiten?
Vier lezingen over het ingewikkelde samenspel van lichaam,
omgeving en de keuzes die we maken. Kunnen we het tij
nog keren?
Over leefstijl en de ziekten van vandaag en morgen
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER VIER WOENSDAGEN VANAF 2 SEPTEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR
WOENSDAG 2 SEPTEMBER
De paradox van leefstijlpolitiek
Prof. dr. Trudy Dehue
(Theorie en geschiedenis van de Psychologie, RUG)
WOENSDAG 9 SEPTEMBER
Gezond leven tegen vergeten? Prof. dr. Geert Jan Biessels
(Neurologie, UMC Utrecht)
09
WOENSDAG 16 SEPTEMBER
Kanker voorkomen, kan dat? Dr. Carla van Gils
(Klinische epidemiologie, UMC Utrecht)
WOENSDAG 23 SEPTEMBER
Infecties: terug van weggeweest Prof. dr. Roel Coutinho
(Epidemiologie, UMC Utrecht)
10
Movies & Science
In vier filmavonden reis je naar de uithoeken van de aarde en de wetenschap: van klimaat-
extremen in Antarctica tot het grootste experiment ooit in Genève. En van virussen die ge-
zondheid en maatschappij bedreigen, tot nieuwe energiebronnen die onze ecologische voet-
afdruk kleiner maken. In hoeverre is dat wat je op het witte doek ziet haalbaar, wenselijk en
waar? Duik met wetenschappers de bioscoop in en discussieer mee over de implicaties van
een veranderende wereld aan de hand van inspirerende films en documentaires die je gezien
móet hebben. Over een dodelijke pandemie, smeltende poolkappen, onze afhankelijkheid
van fossiele brandstoffen, en de Large Hadron Collider als één van de grootste investeringen
ooit terwijl de kans bestaat dat ze niets op gaat leveren… Ziet de wetenschap oplossingen
voor deze wereldwijde problemen? Geen beter seizoen voor lange film- en discussieavonden
dan de herfst, dus kom naar het filmtheater dit najaar!
Deze filmavonden worden georganiseerd i.s.m. filmtheater ’t Hoogt en met de faculteit
Bètawetenschappen.
Anders kijken, meer zien
WAAR FILMTHEATER ’T HOOGT, HOOGT 4, UTRECHT
WANNEER MAANDAG 7 SEPTEMBER, 5 OKTOBER, 2 NOVEMBER EN 7 DECEMBER
TIJD 19.00 TOT 21.30 UUR, ZAAL OPEN 18.45 UUR
TOEGANG GRATIS. KAARTEN VIA WWW.HOOGT.NL OF AAN DE FILMKASSA
11FOTO: MARCEL DRECHSLER / PHOTOCASE.COM
FILMS MET NAGESPREK I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU
MAANDAG 7 SEPTEMBER
Contagion
Virussen & vaccins Prof. dr. Albert Heck
(Farmaceutische Wetenschappen, UU)
MAANDAG 5 OKTOBER
Chasing Ice
Wegsmeltende wereld
Dr. Jan Lenaerts
(Polaire Meteorologie, UU)
MAANDAG 2 NOVEMBER
Carbon Nation
Verslaafd aan CO2
Prof. dr. Petra de Jongh
(Scheikunde, UU)
MAANDAG 7 DECEMBER
Particle Fever
Denken over deeltjes
Prof. dr. Raimond Snellings
(Subatomaire Fysica, UU)
Filosofisch Café
De mens is van nature nieuwsgierig. Dat levert ons wat op,
want kennis is macht en macht geeft zekerheid. Zo begrijpen
we steeds beter de mens en de wereld om ons heen. Maar
hoe goed ken je jezelf eigenlijk? En wat gebeurt er als nieuwe
inzichten ons dwingen ons mensbeeld te veranderen? We
lijken heel wat te weten, maar er bestaan een hoop ideeën
buiten het Westen, waar je weinig van hoort. Daarom gaan
we de confrontatie aan met filosofie voorbij onze horizon.
Soms slaat het verlangen naar kennis, zekerheid en con-
trole door en houdt het ons in zijn greep. We hebben steeds
meer moeite ongelukken, rampen en ziekte te accepteren als
toevallige uitkomst van het lot. De Stoa accepteerden hun lot
niet alleen, ze koesterden het. Wat kunnen we van hen leren?
En wat is filosofie waard in situaties waar de controle ver te
zoeken is? Zoals in oorlogen waar de vijand zich niets aantrekt
van regels of moraal?
Zet je denken op zijn kop
WAAR HOFMAN CAFÉ, JANSKERKHOF 17A WANNEER ELKE TWEEDE DINSDAG VAN DE MAAND TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR
DINSDAG 13 OKTOBER
Amor fati Dr. Maarten van Houte (Geschiedenis
van de filosofie, UU) en Hedwig
Gaasterland MPhil (Wijsbegeerte, UL)
DINSDAG 10 NOVEMBER
Moraal in de militaire praktijk
Prof. dr. Desirée Verweij
(Militaire Ethiek, Ministerie van
Defensie)
12
DINSDAG 8 SEPTEMBER
Wat je denkt dat je denkt Dr. Annemarie Kalis
(Praktische filosofie, UU)
I.s.m. departement Filosofie en Religiewetenschap en studievereniging FUF.
FOTO: FAT ARCHITECTURE
FILOSOFISCH DENKEN I DISCUSSIEER MEE VIA #FILCAFE
DINSDAG 8 DECEMBER
Verleg je filosofische horizon
Prof. dr. Martha Frederiks
(Filosofie en Religiewetenschap, UU)
13
14
LICHT & ARCHITECTUUR
MAANDAG 14 SEPTEMBER
Lekker licht Rogier van der Heide (lichtdesigner) en prof. dr. Leon Kenemans
(Psychologische Functieleer, UU). Opening door Centraal Museum-directeur
Edwin Jacobs
LICHT & BEELDENDE KUNST
MAANDAG 21 SEPTEMBER
Stilte van het licht
Joost Zwagerman (auteur) en dr. Patrick van Rossem (Kunstgeschiedenis, UU)
LICHT & LITERATUUR
MAANDAG 28 SEPTEMBER
Lichte kost Ingmar Heytze (dichter) en prof. dr. Paul Wackers (Middelnederlandse
Letterkunde, UU)
Dit drieluik wordt georganiseerd in het kader van U-Meet, een initiatief
waarmee alle Nederlandse universiteiten publiek betrekken bij wetenschap, en
in samenwerking met het Centraal Museum Utrecht, waar op 17 oktober de
tentoonstelling ‘Lekker Licht’ opent.
15
Licht doet ons letterlijk zien, want het draagt de wereld om ons heen naar de ogen.
Het bepaalt ook de sfeer van de plekken waar we komen. Zo maken donkere gebou-
wen somber, terwijl open plekken juist energie geven. Licht regelt ook onze biolo-
gische klok: de avond doet gapen en het licht in de morgen maakt ons wakker. En
soms bepaalt licht zelfs wat we voelen. Mensen lijden aan de winterblues tijdens de
donkere decemberdagen en vieren vrolijk de zon op terrasjes in de lente.
Geen wonder dat licht een centraal thema is voor veel kunstenaars. Ze kleuren je
gemoed, drukken er stilte mee uit of verrassen je juist met een duisternis die door
merg en been gaat. Architecten spelen met natuurlijk licht of overdonderen je met
een bombastische hoeveelheid kunstmatig licht. En dichters illustreren er liefde,
leven en dood mee.
Tijdens de ‘International Year of Light’ verkennen kunstenaars en wetenschappers
de mogelijkheden van licht in de beeldende kunst, architectuur en literatuur. Wat
betekent het voor de mens?
En er was licht
KUNST EN WETENSCHAP I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU
Een drieluik vanuit kunst en wetenschap
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER MAANDAG 14, 21 EN 28 SEPTEMBER
TIJD 20.00 TOT 21.30 UURFOTO: KALLEJIPP / PHOTOCASE.COM
Healthy Urban Living
Wereldwijd trekken mensen en masse naar de stad. Grijze
woontorens en smog creërende files zijn steeds vaker realiteit.
Hoe houden we steden met zoveel bewoners toch gezond?
Wat zijn de gevaren en uitdagingen? De woonomgeving, het
'buiten', heeft sterke weerslag op het 'binnen': lichaam en
geest. Stedenbouw, openbare ruimte, techniek en architectuur
kunnen dus een belangrijke rol spelen.
Topwetenschappers uit binnen- en buitenland schetsen
droombeelden en doemscenario’s en buigen zich in vier
lezingen over stadse thema’s in relatie tot gezondheid en
welzijn.
In samenwerking met het Utrechtse onderzoeksprogramma
Healthy Urban Living (www.uu.nl/hul) en Rabobank Utrecht.
Wel de lusten, niet de lasten
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER DINSDAG 15 SEPTEMBER, 20 OKTOBER,
17 NOVEMBER EN 15 DECEMBER
TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR
TAAL ENGELS
16
JOIN THE DISCUSSION #SGUU I INTERNATIONAL PERSPECTIVE ON LIVING IN THE CITY
FOTO: KALLEJIPP / PHOTOCASE.COM
17
DINSDAG 15 SEPTEMBER
Fit in the City
Even een rondje hardlopen of op de fiets naar
kantoor – dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend.
Als we de openbare ruimte zo vormgeven dat zij
uitnodigt tot bewegen en gezond eten, is het
probleem dan opgelost? Met prof. Terry Huang
(Public Health, City University of New York) en prof.
dr. Hans Brug (Epidemiologie, VU Amsterdam).
DINSDAG 20 OKTOBER
It’s in the Air
De hoeveelheid fijnstof is in veel westerse steden te
hoog. Hoe zorgen we dat milieu en mens beschermd
worden en tegelijkertijd de stad goed bereikbaar
blijft voor verkeer? Met prof. Jordi Sunyer (Environ-
mental Epidemiology, University Pompeu Fabra
Barcelona) en prof. dr. Bert Brunekreef (IRAS, UU).
DINSDAG 17 NOVEMBER
Urban Stress and Happiness
Drukke straten, weinig groen. De overbevolkte
metropolis kan beklemmen. Terwijl deze ook veel
kansen biedt voor sociale contacten en vermaak.
Wat is de relatie tussen stadse stress en geluk? Met
dr. Mazda Adli (Psychiatrie, UMC Charité Berlijn) en
prof. dr. Meike Bartels (Biologische Psychologie, VU
Amsterdam).
DINSDAG 15 DECEMBER
Mind the Gap
In elke stad zijn er goede en slechte wijken, maar
de groeiende ongelijkheid hiertussen is voor
niemand gezond. Hoe kunnen we dit patroon
doorbreken? Met prof. Margaret Whitehead (Public
Health, University of Liverpool) en prof. dr. Karien
Stronks (Sociale Geneeskunde, AMC/UvA).
18
DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I DIGITALE CULTUUR EN SAMENLEVING
Het digitale proletariaat
Alles en iedereen is te vinden op het internet.
Internetsceptici zien de digitalisering van de samenleving
als een gevaar maar worden weggewuifd met het argu-
ment: "If you've got nothing to hide, you've got nothing
to fear." Maar iedereen heeft wel iets te verbergen.
Misschien niet voor de overheid, maar is het niet kwalijk
als ook bedrijven alles over je weten? Is het verstandig om
een steeds groter deel van ons leven afhankelijk te maken
van het net?
Filosoof en schrijver Hans Schnitzler geeft zijn visie op de
digitale cultuur die de samenleving overneemt. Digitali-
sering reduceert volgens hem de mens en zijn bewustzijn
tot digitale slaven. Zijn we dat inderdaad aan het worden?
En zo ja, wanneer komen we hier tegen in opstand?
I.s.m. SETUP (centrum voor creatieve innovatie en nieuwe
media, Utrecht).
Privacyrede 2015
FOTO: JARTS / PHOTOCASE.COM
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER DINSDAG 29 SEPTEMBER
TIJD 20.00 TOT 21.00 UUR
19
Duurzame 100
Het is niet gemakkelijk anderen te overtuigen van je
ideaal. Zeker niet als dat gaat over ons eten. Toch is er
momentum voor een omslag. Het aantal vegetariërs en
voedingsblogs groeit in Nederland en de moestuintjes van
de Albert Heijn waren razend populair. Maar niet alleen
de consument, ook de producent zal een omslag moeten
maken om in 2050 alle monden nog te kunnen voeden.
Hoe zorgen we gezamenlijk voor een kanteling?
Op deze feestelijke avond, i.s.m. dagblad Trouw, wordt
de nieuwe Duurzame 100 bekend gemaakt. De geno-
mineerden voor deze jaarlijkse ranglijst weten als geen
ander mensen te enthousiasmeren voor duurzame veran-
dering. Wie is de nieuwe nummer één? Kom luisteren naar
pitches van kanshebbers en een lezing van Bas Eickhout
(Europarlementariër, GroenLinks), de winnaar van vorig
jaar.
Food for Thought
GROENE DILEMMA’S I DISCUSSIEER MEE VIA #DZ100
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER VRIJDAG 9 OKTOBER
TIJD 20.00 TOT 21.30 UURFOTO: SUZE / PHOTOCASE.COM
DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I MAATSCHAPPIJ EN DEBAT
Terrorisme dichtbij
Terrorisme is een mondiaal probleem waar ook Utrecht
mee te maken heeft. Politie, justitie en veiligheidsdien-
sten, maar ook jeugdzorg en de islamitische gemeenschap
zijn betrokken bij maatregelen tegen radicalisering. Maar
hoe ver moeten we hier in gaan?
Frankrijk zette negentigduizend agenten en soldaten in
om een paar terroristen te pakken. Dat straalt daadkracht
uit, maar was het niet ook wat overdreven? De overheid
moet recht doen aan de gegronde bezorgdheid van bur-
gers, zonder een angstcultuur te creëren of te polariseren.
Hoe pak je dat aan? Discussieer mee en hoor van experts
uit het veld.
I.s.m. het strategisch thema Instituties.
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW,
DOMPLEIN 29, UTRECHT
WANNEER 12 OKTOBER, 26 OKTOBER, 9 NOVEMBER
TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR
Over radicalisering, veiligheid
en uitsluiting
20
21
MAANDAG 12 OKTOBER - Jihad in je straat
Utrecht wil samen met maatschappelijke organisaties radicalisering tegengaan.
Is deradicalisering de taak van gemeente, islamitische gemeenschap of bij-
voorbeeld scholen? Hoe moeten we omgaan met terugkerende jihadstrijders?
En is dat eigenlijk wel een issue, of opgeblazen door de media?
Met o.a. prof. dr. Beatrice de Graaf (Internationale en Politieke Geschiedenis,
UU) als debatleider, Gertrude van Driesten (Sociaal Domein & Veiligheid, VNG)
en dr. Stijn Sieckelinck (Pedagogische Wetenschappen, UU).
MAANDAG 26 OKTOBER - Safety first
In onze poging grip op veiligheid te krijgen leveren we steeds meer van onze
privacy in. Maatregelen tegen terrorisme raken op die manier aan waarden die
centraal staan in onze democratie. Dat levert vragen op: moet het goedpraten
van terrorisme verboden zijn? Hoe verhouden de maatregelen zich tot onze
mensenrechten?
Met o.a. prof. dr. Bob de Graaff (Intelligence & Securitystudies, UU) als
debatleider en Ton Siedsma (Bits of Freedom).
MAANDAG 9 NOVEMBER - Slachtoffer of crimineel?
Moet je proberen een Syriëganger te begrijpen, of zijn er grenzen aan
ons inlevingsvermogen? Veroordeling leidt tot uitsluiting wat de kans op
radicalisering alleen maar groter maakt. Hoe tolerant moeten we zijn?
Met o.a. dr. Ernst van den Hemel (Religiewetenschap, UU) als debatleider,
dr. Elsbeth Visser-Vogel (Pedagogiek, UU) en Dennis Honing (auteur
Ongeloofwaardig. Hoe ik mezelf radicaliseerde - en daar van terugkwam).
2622
De wereld lijkt er niet slimmer op te worden. Hoogopgeleiden
krijgen gemiddeld minder kinderen dan laagopgeleiden en soort
zoekt steeds meer soort. Maakt dit selectieproces intelligentie
steeds schaarser? Wordt de samenleving steeds dommer?
In de wetenschap is er geen consensus. Het Flynn-effect stelt dat
de intelligentie van de mens gemiddeld elk decennium met drie
tot vijf IQ-punten toeneemt. Critici menen dat een IQ-test niets
anders meet dan hoe goed je bent in het maken van zulke tests.
Uit de technische hoek komen slimme robots en computers.
Wat betekent intelligentie eigenlijk in die context? Als het een
vaardigheid is, kun je die misschien aanleren. Maar heeft intel-
ligentie niet ook te maken met kennis en aanleg? Kan een dom
dubbeltje ooit een kien kwartje worden?
Behalve wetenschappelijke onenigheid zit deze discussie ook
vol omstreden waarden en sociale consequenties die daar aan
verbonden zijn. Tijdens de Nacht van Descartes 2015 onderzoe-
ken wetenschappers uit verschillende disciplines de intellectuele
staat van de maatschappij.
Dom, dommer, domst?
DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I FILOSOFIE EN PSYCHOLOGIE
Over de wetenschap achter intelligentie
MIDDAGPROGRAMMA
’s Middags vindt een expertmeeting plaats.
Zie www.sg.uu.nl voor het programma.
WAAR IN DE DRIEHOEK, WILLEMSPLANTSOEN 1-C
UTRECHT
WANNEER DINSDAG 27 OKTOBER
TIJD 14.00 TOT 17.00 UUR
AVONDPROGRAMMA
Worden we slimmer of dommer? Met prof. dr.
Susan te Pas (Cognitieve psychologie, UU), dr. ir. Jan
Broersen (Wijsbegeerte, UU) en dr. Jelte Wicherts
(Sociale en Gedragswetenschappen, TiU).
WAAR AULA VAN HET ACADEMIEGEBOUW
WANNEER DINSDAG 27 OKTOBER
TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR
NACHT VAN DESCARTES 2015
Dit programma wordt elk jaar ontwikkeld i.s.m. het
Descartes Centre for the History and Philosophy of
the Sciences and the Humanities. Op deze dag kun
je kennismaken met wetenschapsgeschiedenis en
-filosofie. Het middag- en avondprogramma zijn
onafhankelijk van elkaar te volgen.
2723FOTO: HUNTER WILSON
24FOTO: PHKL / PHOTOCASE.COM
SCIENCE CAFÉ
Bij een voorzichtige flirt tussen SG en TivoliVredenburg,
afgelopen voorjaar, bleek er wederzijdse interesse voor
een mogelijke doorstart van het Science Café Utrecht
in het Utrechtse muziekpaleis. Wetenschap als onder-
deel van het culturele aanbod biedt namelijk nieuwe
kansen voor TivoliVredenburg. Voor de Universiteit
Utrecht vormt de locatie een mooie plek om Utrechts
onderzoek te tonen. De wetenschap staat dan letterlijk
in de etalage: achter de ramen van café Het Gegeven
Paard. In november organiseren we het eerste Science
Café samen. Dan kun je aanschuiven voor interviews,
columns en je laten verrassen door vernieuwende in-
zichten vanuit verschillende vakgebieden.
Hou onze site, Facebook of Twitter in de gaten voor
deze en andere programma-updates. Tot ziens online of
in de zaal!
Op het programma dit najaar
En verder...
WAAR HET GEGEVEN PAARD, TIVOLIVREDENBURG,
VREDENBURGKADE 11, UTRECHT
WANNEER MAANDAG 16 NOVEMBER
TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR
20.0
0 –
21.3
0u
13.0
0 –
14.0
0u
20.0
0 –
21.3
0u
13.3
0 –
14.3
0u
19.0
0 –
21.0
0u
20.0
0 –
22.0
0u
13.0
0 –
14.0
0u
20.0
0 –
21.3
0u
20.0
0 –
21.3
0u
20.0
0 –
21.3
0u
13.0
0 –
14.0
0u
20.0
0 –
21.3
0u
20.0
0 –
21.3
0u
13.0
0 –
14.0
0u
20.0
0 –
21.3
0u
20.0
0 –
21.3
0u
20.0
0 –
21.0
0u
13.0
0 –
14.0
0u
19.0
0 –
21.0
0u
13.0
0 –
14.0
0u
20.0
0 –
22.0
0u
DI 1
SEP
WO
2 S
EP
WO
2 S
EP
ZO 6
SEP
MA
7 S
EP
DI 8
SEP
WO
9 S
EP
WO
9 S
EP
MA
14
SEP
Di 1
5 SE
P
WO
16
SEP
WO
16
SEP
MA
21
SEP
WO
23
SEP
WO
23
SEP
MA
28
SEP
DI 2
9 SE
P
WO
30
SEP
MA
5 O
KT
WO
7 O
KT
VR
9 O
KT
(A)
Aca
dem
iege
bouw
, Dom
plei
n 29
, Utr
echt
(B)
Boot
hzaa
l, U
nive
rsit
eits
bibl
ioth
eek,
Hei
delb
ergl
aan
3, U
trec
ht
(F)
Film
thea
ter
’t H
oogt
, Hoo
gt 4
, Utr
echt
(H)
Hof
man
Caf
é, J
ansk
erkh
of 1
7A, U
trec
ht
(W)
Tuin
zaal
, Win
kel v
an S
inke
l, O
udeg
rach
t 15
8, U
trec
ht
Ges
chie
deni
s vo
or s
trak
s. P
rof.
dr. V
an R
osse
m (
A)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Van
ech
t na
ar v
irtu
eel.
Prof
. dr.
Ove
rmar
s (B
)
Als
het
maa
r ge
zond
is. D
e pa
rado
x va
n le
efst
ijlpo
litie
k. P
rof.
dr. D
ehue
(A
)
Cult
urel
e Zo
ndag
en C
olle
ge. U
itfe
est.
Vira
l in
1500
. Dr.
Lavé
ant
(W)
Mov
ies
& S
cien
ce. C
onta
gion
– V
irus
sen
& v
acci
ns. P
rof.
dr. H
eck
(F)
Filo
sofis
ch C
afé.
Wat
je d
enkt
dat
je d
enkt
. Dr.
Kalis
(H
)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Gri
p op
je d
ip. R
ob S
. Ger
rits
(B)
Als
het
maa
r ge
zond
is. G
ezon
d le
ven
tege
n ve
rget
en?
Prof
. dr.
Bies
sels
(A
)
En e
r w
as li
cht.
Lekk
er li
cht.
Rogi
er v
an d
er H
eide
& p
rof.
dr. K
enem
ans
(A)
Hea
lthy
Urb
an L
ivin
g. F
it in
the
City
. Pro
f. H
uang
& p
rof.
dr. B
rug
(A)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Onl
ine
vers
lavi
ngen
. Dr.
Van
den
Eijn
den
(B)
Als
het
maa
r ge
zond
is. K
anke
r vo
orko
men
, kan
dat
? D
r. Va
n G
ils (
A)
En e
r w
as li
cht.
Stilt
e va
n he
t lic
ht. J
oost
Zw
ager
man
& d
r. Va
n Ro
ssem
(A
)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Mee
r bl
auw
op
het
web
. Pro
f. dr
. Mei
jer
(B)
Als
het
maa
r ge
zond
is. I
nfec
ties
: ter
ug v
an w
egge
wee
st. P
rof.
dr. C
outi
nho
(A)
En e
r w
as li
cht.
Lich
te k
ost.
Ingm
ar H
eytz
e &
pro
f. dr
. Wac
kers
(A
)
Priv
acyr
ede
2015
. Het
dig
itaa
l pro
leta
riaa
t. H
ans
Schn
itzl
er (
A)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Sch
erm
als
sch
rift
en
scho
olm
eest
er. P
rof.
dr. J
euri
ng (
B)
Mov
ies
& S
cien
ce. C
hasi
ng Ic
e –
Weg
smel
tend
e w
erel
d. D
r. Le
naer
ts (
F)
Lunc
h: R
ealit
y ch
eck.
Ano
rexi
a: d
un z
ijn, d
ik z
ien.
Dr.
Keiz
er (
B)
Duu
rzam
e 10
0. F
ood
for T
houg
ht. M
et o
.a. B
as E
ickh
out
(A)
25
Agenda najaar 2015✁
KNIP UIT VOOR OP JE KOELKAST OF PRIKBORD
(A)
Academ
iegebouw, D
omplein 29, U
trecht
(B) Boothzaal, U
niversiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3, U
trecht
(F) Film
theater ’t Hoogt, H
oogt 4, Utrecht
(H)
Hofm
an Café, Janskerkhof 17A
, Utrecht
(W)
Balzaal, Winkel van Sinkel, O
udegracht 158, Utrecht
(T) H
et Gegeven Paard, TivoliV
redenburg, Vredenburgkade 11, U
trecht
20.00 – 21.30u
20.00 – 22.00u
13.00 – 14.00u
13.30 – 14.30u
20.00 – 21.30u
13.00 – 14.00u
20.00 – 21.30u
20.00 – 22.30u
19.00 – 21.00u
20.00 – 21.30u
20.00 – 22.00u
20.00 – 21.30u
20.00 – 21.30u
19.00 – 21.00u
20.00 – 22.00u
20.00 – 21.30u
Terrorisme dichtbij. Jihad in je straat. M
et o.a prof. dr. De G
raaf & dr. Sieckelinck (A
)
Filosofisch Café. Am
or fati. Dr. Van H
oute & drs. G
aasterland (H)
Lunch: Reality check. Leven in hybrid reality. Dr. D
e Lange (B)
Culturele Zondagen College. Alles Kids. Sociale baby? Prof. dr. Kem
ner (W)
Healthy U
rban Living. It’s in the Air. Prof. Sunyer &
prof. dr. Brunekreef (A)
Lunch: Reality check. Van virtueel naar echt. Dr. Copier (B)
Terrorisme dichtbij. Safety first. M
et o.a. prof. dr. De G
raaff & Ton Siedsm
a (A)
Nacht van D
escartes. Dom
, domm
er, domst? M
et o.a. prof. dr. Te Pas en dr. Broersen (A)
Movies &
Science. Carbon Nation – Verslaafd aan CO
2 . Prof. dr. De Jongh (F)
Terrorisme dichtbij. Slachtoffer of crim
ineel? Met o.a. dr. Van den H
emel (A
)
Filosofisch Café. Moraal in de m
ilitaire praktijk. Prof. dr. Verweij (H
)
Science Café Utrecht. (T)
Healthy U
rban Living. Urban Stress and H
appiness. Dr. A
dli & prof. dr. Bartels (A
)
Movies &
Science. Particle Fever – Denken over deeltjes. Prof. dr. Snellings (F)
Filosofisch Café. Verleg je filosofische horizon. Prof. dr. Frederiks (H)
Healthy U
rban Living. Mind the G
ap. Prof. Whitehead &
prof. dr. Stronks (A)
MA
12 OK
T
DI 13 O
KT
WO
14 OK
T
ZO 18 O
KT
DI 20 O
KT
WO
21 OK
T
MA
26 OK
T
DI 27 O
KT
MA
2 NO
V
MA
9 NO
V
DI 10 N
OV
MA
16 NO
V
DI 17 N
OV
MA
7 DEC
DI 8 D
EC
DI 15 D
EC26
Agenda najaar 2015✁
KNIP UIT VOOR OP JE KOELKAST OF PRIKBORD
2727
Bij Studium Generale zie je wat je
zappend niet ziet en hoor je wat Google
je niet vertelt. Kennis opdoen, dat
doe je tijdens je studie én daarna. Uit
boeken, in colleges, via internet, en
ook – nog gemakkelijker – via de Lezing
gemist-app!
Studium Generale biedt een
toegankelijk programma op academisch
niveau, te volgen zonder voorkennis.
Ontmoet wetenschappers en denkers,
ga met hen en andere geïnteresseerden
in discussie.
Academische vorming is meer dan
vakinhoudelijke kennis. De universiteit
vindt het belangrijk om aandacht
te schenken aan de samenhang
van wetenschappen en aan de
maatschappelijke aspecten ervan.
Omdat leren nooit ophoudt en de
discussie over kennis iedereen aangaat,
is het programma open voor iedereen.
MISSIE & LEZING GEMIST-APP
Pimp your mind
WWW.SG.UU.NL | 030 2532436 | [email protected]
GRATIS EN TOEGANKELIJK VOOR IEDEREEN
HET PODIUM VOOR LEZING EN DEBAT VAN DE UNIVERSITEIT UTRECHTStudium Generale