Biu

lety

n in

form

acy

jny

/ t

he V

ento

r Bu

llet

in

Budownictwo przemysłowe / Industrial building

Bez ludzi, dla ludzi nie będzie nic

Najważniejsze bezpieczeństwo!

Safety first!

Without people, and for people there

will be nothing!

NR15

maj/may 2010

s.5

s.26

Firma Ventor otrzymała certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wystawiony przez jednostkę certyfikującą Det Norske Veritas!

Ventor company – received Occupational Health and Safety

Management System Certificate issued by Det Norske Veritas!

3

SPiS

treści

liSt

of c

on

ten

tWstęp 4Introduction___________________________________________________________________________

teMAt nUMerU / coVer toPicBezludzi,dlaludziniebędzienic! 5Without_people,_and_for_people_there_will_be_nothing!__________________________________________

AKtUAlności / neWSCertyfikatSystemuZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienąPracy 10Occupational_Health_and_Safety_Management_System_Certificate_ _______________________________

Ktojestkto?DziałProjektówZagranicznych 11Who_is_who?_Overseas_Projects_department.__________________________________________________

ProjektMongstad 12Project_Mongstad_______________________________________________________________________

WspółpracazfirmąFosterWheeler 13Cooperation_with_Foster_Wheeler_ _________________________________________________________

Ziarnozasiane,teraztylkoczekaćnaefekty! 15The_seed_was_sown_–_now_just_wait_for_the_results!_ ___________________________________________

DZiAŁ tecHnicZnY / tecHnicAl SUBJectSNowametodaspawania–TIP-TIG 17New_method_of_welding_–_TIP-TIG__________________________________________________________

Wentylacjamechaniczna–koniecznośćczyfanaberia? 21Artificial_ventilation_–_necessity_or_fad?______________________________________________________

NajważniejszeskandynawskieTargibranżyOil&Gas2010 23The_most_important_Scandinavian_Trade_Fairs_of_Oil_&_Gas_2010__________________________________

Pracanapodestachruchomych 24Work_on_self-propelled_platforms_ _________________________________________________________

Bezpieczeństwonajważniejsze! 26Safety_first!_ ___________________________________________________________________________

Po GoDZinAcH / After WorKJakCięwidzą,takCiępiszą 27Fine_feathers_make_fine_birds______________________________________________________________

Pracownikpyta 28Employee_asks_ ________________________________________________________________________

Podatek2009 29Tax_Return_2009_________________________________________________________________________

JakświętowaliWielkanocwNorwegii 32How_celebrated_Easter_in_Norway?__________________________________________________________

Naszepasje:NiezapomnianyśpiewSyreny 34Our_passions:_Memorable_"Syrena’s"_singing___________________________________________________

Umysłimózg 37Mind_and_brain_________________________________________________________________________

Półżartem,półserio 39Half_jokingly_ __________________________________________________________________________

Na okładce: Platforma GJØA w Aker-Stord

Nagrodzeni pracownicy z projektu Mongstad

On cover: GJØA platform in the Aker Stord

Awarded employees from Mongstad Project

Wszelkie propozycje i uwagi dotyczące biuletynu proszę kierować: biuletyn@ventor.com.pl All proposals and comments regarding bulletin please send to email: biuletyn@ventor.com.pl

Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Cyberpunkt Jan Bosak, tel. +48 501 196 770

BiuletynInformacyjny/TheVentorBulletinVentorSp.zo.o.,ul.Drogowców7,39-200Dębica,PolandTel.+48146818010,Fax+48146818178http://www.ventor.com.pl

4

autor/author:

Jarosław Brzeziński

Introduction It appears that the winter of the century is finally behind

us. Duvet jackets are already deeply hidden in the

wardrobe, so it's high time for us to take up an active life!

Spring induces positively, really positively! Warmer

temperatures, birds singing, green everywhere – all of it

encourages us to spend more time outdoors. I’ve met

recently with admiration for the Norwegian way of life

– regardless of the rain, snow, or beautiful sun – when the

weekend begins the whole families go off in the bosom of

nature so as to get some rest from the hurly-burly of

everyday life. In Poland is likewise, even though our final

destination is unfortunately... big shopping centre.

Stereotype? Even if yes, it must have stemmed from

something. Maybe, it is time for us to alter it?

Leaving aside the weather, the first quarter of 2010 Ventor

may classify as very successful one, in large part due to the

GJØA project. Many of our staff has actively supported the

construction of the platform, aiming to achieve a common

and ultimate success. Satisfied contractors are the best indi-

cator of our work. What more is needed – just simply other

such contracts. The current issue of the bulletin is as usual

dedicated to the news from projects, with particular focus

on the above mentioned activities on the Aker Stord.

Moreover, new methods of welding and ventilation

industries are presented by our engineers. For relaxation I

recommend the chapter "After Hours" where you will find,

among others information about the pride of Polish

automotive industry – Syrena car.

I wish to thank all of you for words of constructive

criticism and also for praise so. Any changes that have

been made in the bulletin slowly bear fruit. Let’s keep it

that way! Enjoy reading!

WstępPodobno zima stulecia już za nami. Puchowe kurtki już

głęboko schowane w szafie, więc czas brać się do

aktywnego życia! Wiosna nastraja pozytywnie. I to jak!

Cieplejsza temperatura, śpiew ptaków, wszędzie zieleń

– wszystko zachęca, by więcej czasu spędzać na świeżym

powietrzu. Spotkałem się ostatnio z podziwem dla

norweskiego stylu życia – nieważne deszcz, śnieg, czy

piękne słońce – rozpoczyna się weekend i całe rodziny

wybywają na łono natury aby odetchnąć od zgiełku

codziennego życia. W Polsce jest podobnie, choć

częstokroć miejscem docelowym są… duże centra

handlowe. Stereotyp? Nawet jeśli tak, z czegoś musiał się

wziąć. Może warto to zmienić?

Abstrahując od pogody, pierwszy kwartał roku Ventor

może zaliczyć do bardzo udanych, w dużej mierze przez

projekt GJØA. Wielu naszych pracowników aktywnie

wspierało budowę platformy, dążąc do osiągnięcia

wspólnego, finalnego sukcesu. Zadowoleni kontrahenci są

najlepszym wyznacznikiem naszej pracy. Co potrzeba

więcej – chyba tylko kolejne takie kontrakty!

Bieżący numer to tradycyjnie wieści z projektów, ze

szczególnym nastawieniem na wspomnianą wyżej

działalność na stoczni Aker Stord. Ponadto nasi inżyniero-

wie zaprezentują nowe metody z branż spawalnictwa i

wentylacji. Dla rozluźnienia polecam dział „Po godzinach”,

w którym znajdziecie m. in. informacje o dumie polskiej

motoryzacji – samochodzie marki Syrena.

Dziękuję wszystkim za wszelkie dotychczasowe słowa

konstruktywnej krytyki, jak i za słowa pochwały. Wprowa-

dzone do biuletynu zmiany powoli przynoszą efekty. I oby

tak dalej! Przyjemnej lektury!

Zdjęcie/Photo: Jan Bosak

5

Without people, and for people there will be nothing!

GJØA_Project_SEMI_EPCH_is_approaching_fast_to_an_

end._Around_40_nationalities,_work_in_two_shifts,__

2000_employees_–_these_are_only_a_few_numbers_

describing_the_construction_of_the_platform,_which_in_

October_2010_will_start_operating_on_the_North_Sea._

Then_it_will_begin_exploitation_of_the_–_discovered__

in_1989_GJØA_deposit,_located_60_km_west_of_Fløro.

Local_oil_deposits_come_to_around_a_82-million_barrels_

and_40-trillion_cubic_of_gas._"Black_Gold"_will_be_

transferred_by_means_of_a_55-kilometer_pipeline_to_Troll_

–_deposit_and_then_through_the_TROLL_II_pipeline_to_

Mongstad_refinery._In_turn,_the_gas_will_be_transported_

through_FLAGS_English_pipeline,_and_ultimately_will_

reach_the_St._Fergus_terminal_in_Scotland1._The_main_

operators_of_the_GJØA_field_will_be_Statoil_ASA__

–_responsible_for_deposit_infrastructure_development_

and_start_the_production,_and_next_exploitation_will_be_

taken_over_–_by_the_Gas_de_France_Suez2._It_definitely_

will_be_a_debut_for_GDF_as_an_operator_in_the_produc-

tion_field_on_the_Norwegian_Continental_Shelf.

GJØA,_which_is_a_floating_platform,_was_built_in_several_

stages._The_project_consisted_of_three_main_contracts:_

Leirvík_Module_Technology_made_living_quarters_and_

a_helicopter_landing_area,_while_the_hull_is_the_work__

Bez ludzi, dla ludzi nie będzie nic!

Projekt_GJØA_SEMI_EPCH_długimi_krokami_zbliża_się_ku_

końcowi._Blisko_40_narodowości,_praca_na_dwie_zmiany,_

2000_zatrudnionych_osób_–_to_tylko_kilka_liczb_opisujących_

budowę_platformy,_która_w_październiku_2010_rozpocznie_

swoją_działalność_na_Morzu_Północnym._Wtedy_też_

rozpocznie_się_eksploatacja_odkrytego_w_1989_roku_złoża_

GJØA,_znajdującego_się_60_km_na_zachód_od_Fløro._

Tamtejsze_pokłady_ropy_naftowej_to_ok._82_mln_baryłek_

oraz_40_bilionów_m3_gazu._„Czarne_złoto”_będzie_

przesyłane_55_kilometrowym_odcinkiem_rurociągu__

do_złoża_Troll,_a_następnie_poprzez_rurociąg_TROLL_II__

do_rafinerii_Mongstad._Z_kolei_gaz_będzie_transportowa-

ny_angielskim_rurociągiem_FLAGS_i_docelowo_ma_dotrzeć_

do_terminala_St._Fergus_w_Szkocji1._Głównymi_operatora-

mi_pola_GJØA_będzie_Statoil_ASA_–_odpowiedzialny_za_

rozwój_infrastruktury_złoża_i_rozpoczęcie_produkcji,__

a_dalej_eksploatacje_przejmie_Gaz_de_France_Suez2._

Dla_GDF_będzie_to_debiut_jako_operator_w_dziedzinie_

produkcji_na_norweskim_szelfie.

GJØA,_która_jest_pływającą_platformą,_powstawała__

w_kilku_etapach._Projekt_składał_się_z_trzech_głównych_

kontraktów:_Leirvik_Module_Technology_wykonał_część_

teM

At n

UM

erU

coVer t

oPic

1http://www.offshore-technology.com/projects/GJØA2KAEFER_Magazine_edition,_2007_No._25

1http://www.offshore-technology.com/projects/GJØA2KAEFER_Magazine_edition,_2007_No._25

autor/author:

Jarosław Brzeziński

Jacek BrzezińskiSpotkanie z pracownikami. / Employees’ meeting.

Nasi pracownicy w warsztacie Beerenberga. / Our employees in Beerenberg’s workshop.

6

teM

At n

UM

erU

coVer t

oPic

of_Samsung_Heavy_Industries_(construction_took_place_

in_South_Korea,_and_transport_to_through_dangerous_

regions_including_the_Gulf_of_Aden,_the_Suez_Canal_

lasted_nearly_50_days).The_main_contractor,_namely_

Aker_Solutions_is_responsible_for_implementing_the_

waterfronts_modules_of_platform_and_linking_them__

to_the_hull_(some_components_have_been_made_

–_in_the_Aker_Egersund_and_Aker_Verdal_shipyards,__

and_the_main_work_took_place_at_Aker_Stord.)_

The_joining_process_took_place_during_the_Christmas-

New_Year_time._It_proceeded_–_without_major_

obstacles_keeping_due_care,_accuracy_and_most_

importantly,_extremely_safe._It_is_worth_mentioning_

that,_in_order_to_do_so_–_the_ballast_tanks_have_been_

–_filled_and_the_hull_was_immersed_–_into_35_meters_

under_water,_and_only_5_meters_of_the_structure_–_have_

jutted_out_of_the_water._Then_specially_prepared_

barges_–_have_led_platform_–_modules_between_

columns_of_the_hull_(it_is_worth_adding_that_the_

tolerance_of_the_adjusting_was,_in_all_directions,_only_

just_25_mm!)3._After_this_process,_it_has_–_begun_a_slow_

pumping_out_water,_immersing_the_hull_–_13_meters_

under_water,_which_also_allowed_further_works.

Statoil_in_their_works_stands_out_by_innovation_and_

it_was_the_same_during_–_the_construction_of_GJØA._

Platform_as_the_–_first_in_world_will_be_powered_by_cable_

from_the_shore_(from_the_Mongstad_power_plant)._It_has_

mieszkalną_oraz_lądowisko_dla_helikopterów,_natomiast_

kadłub_to_dzieło_Samsung_Heavy_Industries_(budowa_

miała_miejsce_w_Korei_Południowej,_a_transport_do_

Norwegii_przez_niebezpieczne_regiony_m.in._Zatoki_

Adeńskiej,_Kanału_Sueskiego,_trwał_blisko_50_dni)._

Główny_wykonawca_–_Aker_Solutions,_był_odpowiedzial-

ny_za_realizację_nadwodnych_modułów_platformy_oraz_

połączenie_ich_z_kadłubem_(część_elementów_została_

wykonana_w_stoczniach_Aker_Egersund_oraz_Aker_Verdal,_

natomiast_główne_prace_miały_miejsce_w_Aker_Stord)._

Proces_łączenia_miał_miejsce_w_przerwie_świąteczno-_

-noworocznej._Odbył_się_on_bez_większych_przeszkód__

z_zachowaniem_należytej_staranności,_dokładności__

i_co_najważniejsze_niezwykle_bezpiecznie._Warto_

przypomnieć,_iż_aby_tego_dokonać_wypełniono_zbiorniki_

balastowe_i_kadłub_został_zanurzony_na_35_metrów,__

a_jedynie_5_metrów_konstrukcji_wystawało_ponad_

powierzchnię_wody._Wtedy_to_specjalnie_przygotowane_

barki_podprowadziły_moduł_platformy_pomiędzy_

kolumny_kadłuba_(warto_dodać,_że_tolerancja_przy_

dopasowaniu_wynosiła_we_wszystkich_kierunkach_jednie_

25_mm!)3._Po_tym_procesie,_rozpoczęto_powolne_

wypompowywanie_wody,_dochodząc_do_zanurzenia_

kadłuba_na_głębokość_13_metrów,_co_też_umożliwiło_

dalsze_prace._

Statoil_w_swoich_działaniach_wyróżnia_się_innowacyjno-

ścią_i_nie_inaczej_było_przy_budowie_GJØA._Platforma_jako_

3„GJØA_platform_comes_together_off_Stord”,_http://www.offshore-mag.com

3„GJØA_platform_comes_together_off_Stord”,_http://www.offshore-mag.com

Przerwa śniadaniowa. / Breakfast break.

7

not_happened_so_far_–_that_–_so_huge_voltage_has_been_

provided_on_over_a_–_100_km_stretch._Such_a_solution__

is_first_of_all_the_benefit_for_the_environment,_since_the_

system_will_reduce_CO2_and_NO2_emission_by_nearly_

250_thousands_of_–_tons_each_year.

Summing_up,_the_platform_is_the_football_pitch_size_

(110x85_m)._It_includes_100_single_living_quarters,_and_

rooms_necessary_for_the_control._Of_course,_there_will_be_

–_places_to_rest_for_workers_–_a_canteen,_cinema,_gym._

"Tiny_little,_thing_",_without_the_hull,_weighs_–_more_than_

20,000_tons_a_trifle_really._Additionally,_there_are__

a_15 600-_tone_columns_that_are_–_plunged_into_water._

Works_–_that_have_been_carried_out_in_the_shipyard_

went_–_with_great_emphasis_on_–_safety._Life_and_

health_are_treated_as_a_priority_and_zero_accidents__

is_–_the_main_objective._Procedures_must_have_been_

–_observed_and_there_was_no_exception_to_it._After_

achieving_particular_milestones,_it_was_noticeable_that_

the_shipyard_celebrates,_is_happy_with_any_achieved_

success_and_most_important_of_all,_it_emphasizes_the_

contribution_of_all_employees._Each_time_when_such__

a_situation_emerged,_employees_were_rewarded_both_

with_small_gifts_–_or_–_cake_in_the_canteen._All_realized_

pierwsza_na_świecie_będzie_zasilana_kablem_z_brzegu_

(z_elektrowni_w_Mongstad)._Do_tej_pory_nie_zdarzyło_się_aby_

tak_duże_napięcie_było_dostarczane,_na_odcinku_ponad_

100_km._Takie_rozwiązanie_oznacza_przede_wszystkim_

korzyści_dla_środowiska,_bowiem_system_pozwoli_zmniej-

szyć_emisję_CO2_i_NO2_o_blisko_250_tys._ton_każdego_roku.

Podsumowując,_platforma_ma_wielkość_boiska_piłkar-

skiego_(110x85_m)._Znajduje_się_na_niej_100_jednoosobo-

wych_kabin_mieszkalnych_oraz_pomieszczenia_niezbędne_

do_kontroli_i_sterowania._Nie_brakuje_oczywiście_miejsc_

do_odpoczynku_dla_pracowników_–_jest_kantyna,_sala_

kinowa,_siłownia._„Maleństwo”,_bez_kadłuba,_–_waży_

bagatela_ponad_20000_t._Kolumny_zanurzone_w_wodzie_

mają_ciężar_15 600_t._

Prace_w_stoczni_przebiegały_z_dużym_naciskiem_na_

bezpieczeństwo._Życie_i_zdrowie_jest_traktowane_

priorytetowo,_a_główny_cel_to_zero_wypadków._Procedu-

ry_musiały_być_zachowane_i_nie_było_od_tego_odstępstw._

Po_osiągnięciu_poszczególnych_kamieni_milowych,_

zauważalne_było,_iż_stocznia_świętuje,_cieszy_się_z_

każdego_odniesionego_sukcesu_i_co_najważniejsze_

podkreśla_wkład_wszystkich_zatrudnionych._Każdorazo-

wo_przy_takiej_sytuacji_pracownicy_byli_nagradzani_

drobnymi_upominkami_bądź_ciastem_na_stołówce._

Wszyscy_dobrze_zdawali_sobie_sprawę,_iż_najważniejsza_

jest_praca_zespołowa,_bowiem_bez_komunikacji_i_ciągłej_

współpracy_nie_osiągnie_się_końcowego_sukcesu._

z VentornaGJØA

Nasza_firma_od_kilku_lat_jest_obecna_na_stoczni_Aker_

Stord_(wcześniej_prace_przy_platformach_Alfa_oraz_Beta,__

a_obecnie_GJØA)._Miejscowość_Leirvik_na_wyspie_Stord,_

już_chyba_przyzwyczaiła_się_na_dobre_do_ciągłej_

obecności_pracowników_z_niemal_całego_świata._Dwa_

campusy,_na_których_mieszkając_wszyscy_pracownicy_

(Eldøy_oraz_Akerhus)_ostatnimi_miesiącami_wręcz_pękały_

w_szwach,_a_–_duża_ilość_Polaków_spowodowała,__

iż_wszystkie_informacje_dotyczące_projektu_były_podawa-

ne_w_językach_norweskim,_angielskim_oraz_polskim.

W_czasie_projektu_współpracujemy_z_firmą_Kaefer,_dla_

której_wykonujemy_szereg_prac_związanych_z_izolacją_

rurociągów_oraz_urządzeń,_jak_również_zabezpieczeniem_

antykorozyjnym_i_ognioodpornym._Dodatkowo__

w_biurach_pracują_nasi_inżynierowie:_Robert_Kolczykie-

wicz,_Jacek_Bierła,_Mateusz_Zbójnowicz,_Łukasz_Olechow-

ski_,Bartosz_Feret_oraz_inżynierowie_budowy_Janusz_

Piotrowicz,_Tomasz_Orłowski,_Jakub_Fołta_i_Robert_Kusiak._

Inżynier Mateusz Zbójnowicz. / Engineer Mateusz Zbójnowicz.

Zespół inżynierów, od prawej: / Engineering department, from right: Azhari tMustaffa, Roy Thompson, Robert Kolczykiewicz, Peter Hautameki, Tomasz Orłowski.

8

teM

At n

UM

erU

coVer t

oPic

that_the_most_important_is_teamwork,_as_without_

communication,_without_the_continuous_co-opera-

tion_–_there_is_impossible_to_achieve_the_final_success.

z VentoronGJØA

Our_company_has_been_present_for_several_years_at_

the_Aker_Stord_–_(previously_it_carried_out_–_works_

–_on_the_Alpha_and_Beta_platforms_and_now_–_on_

GJØA)._Town_called_Leirvík_on_the_Stord_island,_has_

probably_–_really_–_accustomed_to_the_constant_

presence_of_workers_from_almost_all_over_the_world._

Two_campuses,_namely_Eldøy_and_Akerhus,_where_all_

workers_live,_have_recently_–_burst_at_the_seams,_and_

the_large_numbers_of_Poles_brought_about_–_that_all_

information_relating_to_the_project_were_given_in_the_

Norwegian,_English_and_Polish_languages.

During_project_works_we_cooperate_with_–_Kaefer_

company_for_which_we_have_carried_out_or_we_are_still_

–_performing_a_number_of_work_related_to_insulation_

of_piplines,_as_well_as_anticorrosion_and_fireproof_

protection._In_addition,_our_engineers_work_in_offices:_

Wszyscy_odpowiedzialni_są_za_projektowanie_i_nadzór_

przy_realizacji_prac._W_czasie_projektu_rozpoczęliśmy_

bezpośrednią_współpracę_z_Aker_Solutions,_co_zaowoco-

wało_mobilizacją_grup_malarzy._Ostatnim,_aczkolwiek_

niezwykle_ważnym_dla_nas_kontrahentem,_jest_Beeren-

berg_(dawny_D&F),_który_na_GJØA_odpowiada_za_montaż_

izolacji_kapturów_na_zaworach.

Liczba_zaangażowanych_osób_z_firmy_Ventor,_z_tygodnia_

na_tydzień_ciągle_się_zwiększała._Chwilę_po_tym_jak_

przekroczyliśmy_200_osób_na_projekcie_(zorganizowali-

śmy_małe_spotkanie,_gdzie_przy_skromnym_poczęstunku_

świętowaliśmy_nasz_wspólny_sukces),_przyjechały_

kolejne_osoby,_a_stan_zasobów_ludzkich_w_tygodniu_12_

to_już_ponad_300_pracowników!_Mimo_tak_licznej_grupy,_

sprawy_logistyczne_były_dogrywane_bez_zastrzeżeń.__

Na_cotygodniowych_spotkaniach_podkreślaliśmy_istotne_

kwestie_bezpieczeństwa,_a_rezultatem_tego_jest_fakt,__

iż_nie_odnotowaliśmy_wypadków_przy_pracy._Brawo!

Najlepszym_jednak_dowodem_na_potwierdzenie_naszych_

wyników,_są_referencje_od_współpracujących_firm._

Wszelkie_inne_słowa_są_zbędne.

Osoby z naszej �rmy zaangażowane w projekt GJØAEmployees from our company engaged in the GJØA Project

Liczba osób na projekcie Amount of people on the project

Całkowita liczba pracownikówTotal amount of employees

9

KierownictwofirmyVentordziękujewszystkim

naszympracownikomzazaangażowanieipełen

profesjonalizmwłożonyprzywykonywaniuprac

naprojekcieGJØA.Mamynadzieję,żedoświadczenie

wyniesionezestoczniAkerStordzaprocentuje

wprzyszłościiwzmocninasząpozycjęnarynku

skandynawskim.Bezludzi,dlaludziniebędzienic!

Robert_Kolczykiewicz,_Jacek_Bierła,_Mateusz_–_Zbójno-

wicz,_Łukasz_Olechowski,_Bartosz_Feret_and_construc-

tion_engineers;_Janusz_Piotrowicz,_Tomasz_Orlowski,_

Jakub_Folta_and_Robert_Kusiak_who_are_responsible_

for_design_and_supervision_of_implementation._During_

the_project_–_we_started_a_direct_cooperation_with_the_

Aker_Solutions,_which_resulted_in_the_mobilization_of_

painters_group._The_last,_although_very_important__

–_for_us_–_contractor_is_Beerenberg_(ex_D_&_F),_which_is_

responsible_for_the_box_assembly_on_GJØA.

From_week_to_week,_the_number_of_Ventor_employees_

–_involved_in_project_is_still_increasing._Shortly_after_

number_of_our_workers_has_exceeded_–_200_people_on_

the_project_(we_organized_a_meeting_to_celebrate_our_

shared_success),_next_people_arrived,_and_the_actual_

state_of_human_resources_in_week_12_is_already_more_

than_300_employees!_Despite_such_a_large_group,_

logistical_issues_were_wrapped_up_without_any_

objections._At_weekly_meetings_we_stressed_the_

important_issues_of_security,_and_the_result_is_that__

no_record_concerning_serious_accidents_at_work__

–_has_been_made_._Good_job!

However_the_best_evidences_to_confirm_our_results,_

are_references_from_cooperating_companies._All_other_

words_are_unnecessary.

Ventor'smanagement–wants–tothankallour

employeesfortheircommitmentandprofession-

alisminthecarryingoutworksonGJØAproject.

WehopethattheexperiencegainedfromtheAker

Stord–willbearfruitinthefutureandstrengthen

ourpositionintheNordicmarket.Withoutpeople,

andforpeople–willbenothing!

Osoby z naszej �rmy zaangażowane w projekt GJØAEmployees from our company engaged in the GJØA Project

Liczba osób na projekcie Amount of people on the project

Całkowita liczba pracownikówTotal amount of employees

Tydzień/ week

Liczba osób na projekcie

/ Amount of people on the project

Całkowita liczba pracowników

/ Total amount of employees

1 17 322 30 413 40 414 40 535 98 1156 137 1507 167 1978 197 2109 153 223

10 195 25911 239 29512 286 30513 302 307

10

AKtU

Aln

ości

neW

S Occupational Health and Safety Management System CertificateOn_26th_of_January_2010,_Ventor_company_–_received_

Occupational_Health_and_Safety_Management_System_

Certificate_issued_by_Det_Norske_Veritas,_–_the_

certificate_is_confirmation_of_fulfilling_the_require-

ments_–_of_OHSAS_18001:2007_standard._Present_

certificate_obviously__

–_improves_the_

qualifications_of_the_

company,_owing_to_that_

we_are_becoming_more_

competing._Especially_

on_the_Norwegian_

market_where_OHSAS_

18001:2007_standard_is_

respected_and_

recognized_one.

Precondition_for_

receiving_the_–_certifi-

cate_is_the_positive_

appraisal_of_the_

certifying_body._With_the_

aim_of_doing_it,_the__

–_auditors_of_Det_Norske_

Veritas_have_verified_

both_two_foreign_

projects_and_the_seat_of_

Ventor_company_in_

Debica,_–_considering_

standard_requirements._

Firstly,_audit_was_carried_

out_on_Mongstad_

refinery_and_to_be_more_exact,_on_Mongstad_project_CHP_

Plant._Secondly,_made_an_appraisal_of_GJØA_project_on_

Stord_shipyard,_where_our_workers_do_insulations_and_

fire-fighting_protection_of_platform_structure._Finally,_

audit_of_the_seat_of_our_company_took_place_–_where_

verified_all_departments_along_with_workshop._

Certification_of_the_Occupational_Health_and_Safety_

Management_System_is_for_us_another_step_forward_

with_the_possibility_of_providing_the_highest_level_of_

security_for_our_company._The_successive_stages_will_

be_maintenance_as_well_as_constant_improvement_of_

the_existing_system

Certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną PracyFirma_Ventor_Sp._z_o.o._w_dniu_26.01.2010_otrzymała_

certyfikat_Systemu_Zarządzania_Bezpieczeństwem__

i_Higieną_Pracy_wystawiony_przez_jednostkę_certyfikują-

cą_Det_Norske_Veritas,_który_stanowi_potwierdzenie_

spełnienia_wymagań_normy_OHSAS_18001:2007._

Certyfikat_ten_w_znaczny_

sposób_podnosi_

kwalifikacje_firmy,_dzięki_

czemu_stajemy_się_

bardziej_konkurencyjni._

Szczególnie_na_rynku_

skandynawskim_gdzie_

norma_OHSAS_

18001:2007_jest_znanym_

i_respektowanym_

standardem.

W_celu_uzyskania_

certyfikatu_niezbędny_

jest_pozytywny_wynik_

audytu_certyfikacyjnego._

W_tym_celu_audytorzy_

jednostki_certyfikującej_

Det_Norske_Veritas_

zweryfikowali_pod_kątem_

wymagań_normy_dwa_

projekty_zagraniczne_

oraz_siedzibę_firmy__

w_Dębicy._W_pierwszy_

dzień_przeprowadzono_

audyt_na_terenie_rafinerii_

Mongstad,_a_dokładnie_

na_projekcie_Mongstad_CHP_Plant._Kolejny_dzień_

poświęcony_był_projektowi_GJØA_w_stoczni_Stord,_gdzie_

nasi_pracownicy_zajmują_się_izolacją_oraz_wykonują_

zabezpieczenia_przeciwpożarowe_konstrukcji_platformy._

Ostatni_dzień,_przewidziany_był_na_audyt_w_siedzibie_

firmy,_którym_objęte_były_wszystkie_działy_wraz_z_

magazynem._

Certyfikacja_SZBHP_jest_dla_nas_kolejnym_krokiem__

w_kierunku_zapewnienia_jak_najwyższego_poziomu_

bezpieczeństwa_w_naszej_Firmie._Następnym_etapem_

będzie_utrzymanie_oraz_ciągłe_doskonalenie__

istniejącego_systemu.

autor/author:

Jakub Brotoń

11

Who is who? Overseas Projects department.

z MichałOlesiński –OverseasProjectsDirector

The_scope_of_my_duties_is_

the_supervision_of_all_

implemented_overseas_

projects_and_permanent_

cooperation_with_the_

project_managers._In_

addition,_I_supervise_the_

work_of_subordinates_in_

my_department._Most_of_

–_my_time,_I_spend_on_the_

foreign_trips_visiting_

projects,_or_participating_

in_the_business_meetings._Furthermore,_I_am_also_

responsible_for_negotiating_terms_and_conditions_

with_our_clients_as_well_as_co-creating_the_strategy_of_

our_company._Finally,_I_report_directly_to_the_Board._I_

have_worked_in_our_company_since_2005,starting_from_

the_position_of_construction_engineer.

z AdrianaBar–AssistantofOverseas ProjectsDirector

To_the_essential_scope_of_her_–_liability_belongs_–_veri-

fying_formal_and_–_legal_requirements_outside_of_the_

country_(including_cooperation_with_law_offices,_

consultants),_attention_to_company’s_documents_

related_to_overseas_projects_(i.e._offers,_contracts,_

agreements,_annexes,_rotary_protocols)_as_well_as_the_

constant_cooperation_with_the_contractors._Moreover,_

she_cooperates_with_many_institutions,_particularly_on_

the_Norwegian_market,_including_Arbeidstilsynet_

(Work_standards_and_

safety_inspectorate),_

Fellesforbundet_(Trade_

Unions),_Cofta_(Tax_

Office),_NAV_PTiL_and_the_

tax_office_in_Norway._Key_

element_of_her_work_is_

issuing_an_invoice,_export_

consignment;_debt_

collection,_and_presiding_

over_the_ongoing_

monitoring_in_this_area.

Kto jest kto? Dział Projektów Zagranicznych.

z MichałOlesiński –Dyrektords.ProjektówZagranicznych

Do_zakresu_moich_obowiązków_należy_nadzór_nad_

wszystkimi_projektami_realizowanymi_poza_granicami_

Polski_oraz_współpraca_w_tej_materii_z_kierownikami_

budów._Poza_tymi_obowiązkami_nadzoruję_prace_

podległych_pracowników_administracyjnych_w_swoim_

dziale._Wiekszość_czasu_spędzam_w_podróżach_zagra-

nicznych_odwiedzając_realizowane_projekty,_lub_

uczestnicząc_w_spotkanich_handlowych._Zajmuję_się_

również_bezpośrednio_negocjowaniem_warunków_

handlowych_z_kontrahentami_oraz_współtworzeniem_

strategii_firmy._Raportuję_bezpośrednio_do_Zarządu.__

W_naszej_firmie_pracuję_od_2005_roku,_począwszy_od_

stanowiska_inżyniera_budowy.

z AdrianaBar–Asystentdyrektora ds.projektówzagranicznych

Do_podstawowego_zakresu_

jej_obowiązków_należy_

weryfikowanie_wymogów_

formalno-prawnych_poza_

granicami_kraju_(m.in._

kooperacja_z_kancelariami_

prawniczymi,_konsulatami),_

a_także_dbałość_o_dokumen-

ty_firmy_związane_z_

projektami_zagranicznymi_

(tj._oferty,_kontrakty,_umowy,_

aneksy,_protokoły_rotacyj-

ne),_jak_również_stała_kooperacja_z_kontrahentami._

Ponadto_współpracuje_z_wieloma_instytucjami,_zwłasz-

cza_na_rynku_norweskim,_m.in._z_Arbeidstilsynet_

(Inspekcja_Pracy),_Fellesforbundet_(Związki_Zawodowe),_

COFTA_(Urząd_Skarbowy),_NAV,_PTiL_oraz_z_biurem_

podatkowym_w_Norwegii._Bardzo_ważnym_elementem_

jej_pracy_jest_fakturowanie,_a_także_wysyłki_exportowe;_

windykacja_należności_oraz_prowadzenie_bieżącego_

monitoringu_w_tym_zakresie._

z RomanSosnin

Zadaniem_Romana_z_kolei_jest_współpraca_z_kontrahen-

tami_Norweskimi_w_zakresie_dostawy_systemów_HVAC._

autor/author:

Michał Olesiński

Michał Olesiński

Adriana Bar

Roman Sosnin

12

z RomanSosnin

Roman’s_scope_of_responsibilities,_in_turn,_–_is_coopera-

tion_with_the_Norwegian_contractors_–_in_the_range_of_

–_HVAC_systems_supply._–_He_prepares_offers_of_our_

products_and_coordinates_delivery._Additionally,_he_

deals_with_analyzing_prices_on_prefab_market,_and_

designs_–_system_components_to_orders_–_as_well_as_he_

prepares_technical_documentation_associated_with_it.

z KonradPrzyszowiec,MaciejTutaj –Overseasprojectscoordinators

They_are_answerable_for_

the_realization_of_the_

projects_carried_out_in_

Norway_namely,_–_for_the_

labor_leasing._Additionally,_

they_accept_commissions_

from_foreign_contractors_

–_and_co-operate_with_all_

departments_for_efficient_

completion_of_the_orders.

AKtU

Aln

ości

neW

S

Project Mongstad

Last_year_we_started_–_work_in_located_to_the_north_of_

Bergen,_Mongstad_refinery_in_the_sub-projects_EVM,_

SMIL,_CHP_and_"Maintenance"._Currently,_we_are_

incessantly_engaged_in_implementation_of_construc-

tion_power_plant_based_on_gas_turbines_(Mongstad_

CHP),_the_main_contractor_is_a_Danish_company,_Dong_

Energy._The_scope_of_our_work_–_is_welding,_painting,_

pipelines_assembly_we_also_–_provide_wide_–_range_of_

–_HSE_and_comprehensive_quality_control_system.__

–_We_invariably_participate_in_carrying_out_works_

connected_with_surface_protection_on_"Maintenance"_

refinery_for_the_Beerenberg_company._In_the_second_

Projekt Mongstad

W_ubiegłym_roku_rozpoczęliśmy_pracę_w_ulokowanej_na_

północ_od_Bergen,_rafinerii_w_Mongstad_na_podprojektach_

EVM,_SMIL,_CHP_jak_i_„Maintenance”._Obecnie_nie_przerwa-

nie_zaangażowani_jesteśmy_przy_realizacji_budowy_

elektrowni,_opartej_na_turbinach_gazowych_(CHP_Mong-

stad),_której_głównym_wykonawcą_jest_duńska_firma_Dong_

Energy._Do_zakresu_naszych_prac_należy_wykonanie_

operacji_spawalniczych,_malarskich,_montażu_rurociągów,_

jak_i_pełen_zakres_BHP_oraz_kompleksowej_kontroli_jakości._

Niezmiennie_uczestniczymy_przy_realizacji_utrzymania_

rafinerii_„Maintenance”_dla_firmy_Beerenberg,_którą_to_

wspieramy_przy_etapie_zabezpieczania_powierzchni.__

Przygotowuje_on_oferty_naszych_produktów_oraz_

koordynuje_dostawy._Prowadzi_analizę_cen_na_rynku_

prefabrykatów,_projektuje_elementy_systemów_pod_dane_

zamówienia_oraz_przygotowuje_dokumentacje_technicz-

ne_z_tym_związane._

z KonradPrzyszowiec,MaciejTutaj –koordynatorzyprojektówzagranicznych

Są_oni_odpowiedzialni_za_

realizacje_prowadzonych_

projektów_w_Norwegii,_a_

dokładniej_za_leasing_

pracowniczy._To_oni_właśnie_

przyjmują_zamówienia_od_

naszych_kontrahentów_a_

następnie_prowadzą_ścisła_

współpracę_z_wszystkimi_

działami_w_celu_ich_sprawnej_

realizacji._Prowadzą_oni_

między_innymi_spotkania_

informacyjne_z_pracownika-

mi,_kontrolują_koszty_oraz_czas_pracy_na_projektach.

autor/author:

Marek Paśnik

Maciej Tutaj

Konrad Przyszowiec

13

half_of_2009_we_began_works_on_the_SMIL2_project-_

undertaking,_which_is_part_of_a_three-year_Statoil_

investment,_aiming_at_minimizing_the_CO2_emission._

In_the_past_few_months_the_engineering_team_has_

contributed_to_modify_the_process_verification_for_the_

position_of_welders_and_pipelines_fitters._The_result__

of_these_actions_is_making_professional_documenta-

tion_–_and_–_preparing_of_‘site_testing’_positions._

Recapitulating_the_CHP_Power_Plant_project,_which_is_

inexorably_drawing_to_an_end,_I_have_the_pleasure_of_

presenting_our_achievements_in_the_HSE_field._According_

to_the_company's_objectives_and_policy_in_terms_of_

safety,_we_have_achieved_our_main_goal_namely,_zero_

accidents_per_96,650_hours._Thank_you_to_all_who_

regularly_assist_me_in_carrying_out_project_on_Mongstad,_

and_especially_thank_you_for_Your_involvement,_creativity_

and_skills_development_so_that_employees_of_our_

company_are_perceived_as_professionals.

W_drugiej_połowie_2009_roku_–_rozpoczęliśmy_prace_na_

projekcie_SMIL2,_przedsięwzięcia,_które_jest_częścią_

trzyletniej_inwestycji_STATOIL,_mającej_na_celu_zminimalizo-

wanie_emisji_CO2._W_ciągu_kilku_ostatnich_miesięcy_zespół_

inżynierski_przyczynił_się_do_zmodyfikowania_procesu_

weryfikacji_na_stanowiska_monterów_rurociągów__

i_spawaczy._Efektem_tych_prac_jest_profesjonalna_dokumen-

tacja_oraz_przygotowanie_stanowisk_„site_testowych”._

Podsumowując_projekt_CHP_Power_Plant,_który_nieubłaga-

nie_zbliża_się_ku_końcowi,_mam_przyjemność_zaprezento-

wać_także_nasze_osiągnięcia_w_dziedzinie_BHP._Zgodnie__

z_założeniami_i_polityką_firmy_względem_bezpieczeństwa,_

osiągnęliśmy_nasz_główny_cel_–_zero_wypadków_na_96650_

godzin._Dziękuję_wszystkim_tym,_którzy_regularnie_

wspierają_mnie_przy_realizacji_projektu_w_Mongstad,__

a_zwłaszcza_dziękuję_za_Wasze_zaangażowanie,_kreatyw-

ność_i_podnoszenie_kwalifikacji,_dzięki_czemu_pracownicy_

naszej_firmy_są_postrzegani_jako_profesjonaliści.

autor/author:

Grzegorz Wójcik

Cooperation with Foster Wheeler

Works_on_the_construction_of_the_new_power_unit_for_

the_power_plant_PKE_Łagisza_in_Bedzin_have_been_in_

progress_since_November_2007._The_power_of_the_

newly_built_unit_is_a_460_MW._It_is_the_largest_in_Poland_

and_one_of_the_largest_in_the_world,_this_type_of_

investment_in_the_field_of_power_industry._One_of_the_

main_contractors_is_Foster_Wheeler_Energy_Poland,_by_

far_the_largest_supplier_in_the_Polish_power_industry__

of_fluidized_boiler_with_parameters_BF1300-27,_

5/560/580/290_(supercritical_CFB_Boiler).

_During_this_period_our_company_sets_about_imple-

menting_of_the_new_contract_associated_with_this_

project._The_Contract_is_signed_with_the_ELWO_

Współpraca z firmą Foster Wheeler

W_listopadzie_2007_roku_trwają_prace_przy_budowie_

nowego_bloku_energetycznego_dla_PKE_Elektrownia_

Łagisza_w_Będzinie._Moc_nowo_budowanej_jednostki__

to_460_MWe._Jest_to_największa_w_Polsce_i_jedna_z_najwięk-

szych_na_świecie,_tego_typu_inwestycja_w_energetyce._

Jednym_z_głównych_wykonawców_jest_firma_Foster_

Wheeler_Energy_Polska,_dostawca_największego_jak_dotąd_

w_polskiej_energetyce,_kotła_fluidalnego_o_parametrach_

nadkrytycznych_BF1300-27,5/560/580/290_(supercritical_

CFB_Boiler)._W_tym_okresie_nasza_firma_przystępuje_do_

realizacji_nowego_kontraktu_związanego_z_powyższym_

projektem._Umowa_podpisana_jest_z_firmą_Elwo_Pszczyna,_

dostawcą_Elektrofiltra_(elektroprecipitator)_dla_kotła_

CFB1300._W_zakres_umowy_wchodzą:_dostawa_i_montaż_

konstrukcji_rusztowań,_dostawy_materiałów_i_wykonaw-

stwo_antykorozji_oraz_izolacji_termicznej._Od_początku_

trwania_naszego_projektu,_musieliśmy_skupić_się_na_

wysokiej_jakości_i_terminowości_wykonywanych_prac._

Podczas_częściowych_odbiorów_technicznych_w_obecności_

inspektorów_klienta_PKE_oraz_Foster_Wheeler,_udowadniali-

śmy_nasze_przygotowanie_i_zaangażowanie_w_projekt._

Niejednokrotnie_podczas_odbywających_się_na_budowie_

narad_koordynacyjnych,_byliśmy_wymieniani_jako_jedna__

z_najbardziej_rzetelnych_firm_na_projekcie._Wysokie_

14

AKtU

Aln

ości

neW

S Pszczyna_company_,_that_is_supplier_of_the_electro-

static_precipitator_for_boiler_CFB1300._The_Contract_

includes:_the_supplying_and_assembling_of_scaffold_

construction,_supplying_of_materials,_making_

anticorrosive_protection_as_well_as_carrying_out_

thermal_insulation._Since_the_beginning_of_our_

project,_we_had_to_focus_on_the_high_quality_and_on_

the_prompt_completion_of_work._During_the_partial_

commissioning,_in_the_presence_of_PKE_as_well_as_

Foster_Wheeler’s_inspector,_we_have_proved_our_

preparation_and_commitment_to_the_project._Often_

during_the_coordination_meetings_taking_place_at_the_

construction_site,_we_were_listed_as_one_of_the_most_

reliable_companies_on_the_project._High_HSE_stand-

ards_met_by_Ventor_allowed_for_safe_work.

These_aspects_were_also_observed_by_the_employer._

Good_cooperation_between_the_management_of_our_

company_and_the_management_of_Foster_Wheeler_as_

well_as_their_HSE_coordinators_guaranteed_prompt_

completion_of_the_project._In_July_2008_Ventor,_directly_

with_the_Foster_Wheeler,_signed_a_new_contract_for_

performance_of_thermal_insulation_of_one_of_the_most_

important_boiler’s_element,_which_is_the_wind-box._From_

a_technical_point_of_view,_the_task_difficult_to_perform._

The_right_approach_of_our_engineering_staff_and_

laborers_,_allowed_for_the_proper_performance_of_the_

task._In_such_circumstances,_it_has_established_coopera-

tion_with_Foster_Wheeler_Energy_Poland._Issued,_high_

quality_and_safety_standards_were_a_major_challenge_

for_our_company._Familiarizing_with_the_procedures_

and_technical_requirements_was_a_valuable_lesson_in_

engineering_knowledge._Owing_to_that_we_have_

become_one_of_the_Foster_Wheeler_partner._Our_

cooperation_has_developed_in_the_course_of_subse-

quent_orders._On_Łagisza_project_it_was,_inter_alia,_

execution_and_delivery_of_thermal_insulation_of_

pipelines_of;_a_heat_recovery_system,_auxiliary_steam,_

extinguishing_steam,_soot-blower_steam_of_heat_

technology_for_boiler’s_hall._Moreover,_we_have_

performed_thermal_insulation_of_primary_and_second-

ary_air_duct_for_the_needs_of_the_fluidized_boiler.

The_year_2009_was_the_next_challenge_at_the_level_of_

cooperation_with_Foster_Wheeler._This_time_we_took_

part_in_the_supply_of_smoke_removing_equipment_for_

the_HVAC_installation_for_the_needs_of_Lukoil_Energy__

&_Gas_Romania._Owing_to_this_realization_we_got_

acquainted_with_the_applicable_procedures_and_supply_

notice_system_for_our_customers._This_knowledge_is_

standardy_BHP_spełniane_przez_firmę_Ventor,_pozwalały_na_

bezpieczną_pracę._Te_aspekty_również_były_zauważone_

przez_Zleceniodawców._Dobra_współpraca_kierownictwa_

naszej_firmy_z_kierownictwem_firmy_Foster_Wheeler_oraz_ich_

koordynatorami_BHP_zapewniała_planowe_wykonawstwo_

projektu._W_lipcu_2008_roku,_firma_Ventor_podpisuje_nowy_

kontrakt,_już_bezpośrednio_z_firmą_Foster_Wheeler,_na_

wykonanie_izolacji_termicznej,_jednego_z_najważniejszych_

elementów_kotła,_jakim_jest_skrzynia_powietrza_(windbox)._

Z_technicznego_punktu_widzenia_zadanie_to_stawiało_sporo_

trudności._Odpowiednie_podejście_naszej_kadry_inżynier-

skiej_oraz_wykonawczej,_pozwoliło_na_dobre_wykonanie_

zadania._W_takich_okolicznościach,_nawiązała_się_współpra-

ca_z_firmą_Foster_Wheeler_Energy_Polska._Stawiane_wysokie_

wymogi_jakościowe,_oraz_bezpieczeństwa,_były_dużym_

wyzwaniem_dla_naszej_firmy._Poznanie_procedur_oraz_

wymogów_technicznych_stanowiły_cenną_lekcję_wiedzy_

inżynierskiej._Dzięki_temu_staliśmy_się_jednym_z_partnerów_

firmy_Foster_Wheeler._Nasza_współpraca_rozwijała_się__

w_trakcie_trwania_kolejnych_zleceń._Na_projekcie_w_Łagiszy_

było_to_między_innymi_wykonawstwo_i_dostawa_izolacji_

termicznej_rurociągów:_systemu_odzysku_ciepła,_pary_

pomocniczej,_pary_gaśniczej,_pary_do_zdmuchiwaczy_sadzy,_

ciepła_technologicznego_ogrzewania_hali_kotłowni._Ponadto_

wykonywaliśmy_izolację_termiczną_kanałów_powietrza_

pierwotnego_i_wtórnego_dla_potrzeb_kotła_fluidalnego._

Rok_2009_to_kolejne_wyzwanie_na_płaszczyźnie_współpra-

cy_z_firmą_Foster_Wheeler._Tym_razem_uczestniczyliśmy__

w_dostawach_urządzeń_do_oddymiania_dla_instalacji_HVAC_

na_potrzeby_projektu_Lukoil_Energy_&_Gas_Romania._Dzięki_

tej_realizacji_poznaliśmy_obowiązujące_procedury_i_system_

awizacji_dostaw_dla_naszego_klienta._Ta_wiedza_przydaje_

się_nam_podczas_nowego_zadania_jakim_jest_kompletna_

dostawa_i_montaż_systemu_HVAC_dla_budynków_kotłowni,_

15

useful_to_us_during_a_new_task_which_is_the_complete_

delivery_and_installation_of_HVAC_systems_for_boiler’s_

buildings,_exhaust_fan_and_the_electrostatic_precipita-

tor_on_the_Fortum_project,_where_FW_is_the_supplier_of_

the_fluidized_boiler_with_parameters_77.2_kg_/_s,_515_°C,_

111_bars._It_has_been_one_of_the_most_interesting_

projects_recently_carried_out_by_our_company._Again,_

we_have_shown_a_good_preparation_and_professional-

ism_during_the_implementation._Our_managers_have_

made_the_grade_by_meeting_customer’s_requirements.

All_completed_projects_with_the_Foster_Wheeler,_allowed_

us_to_gain_a_huge_experience_in_the_energy_industry,_

particularly_in_the_Polish_market._Good_relations_

between_management_of_both_companies_and_mutual_

satisfaction_with_the_performance_during_the_course__

of_each_contract,_provide_an_opportunity_for_another_

interesting_common_tasks._We_hope_that_soon_we_will_be_

able_to_support_our_a_Foster_Wheeler_company_with__

a_good_job,_engineering_experience,_involvement_in_

solving_technical_problems._Our_experience_gained_

during_other_projects,_especially_those_carried_out_

abroad,_will_certainly_permit_for_beneficial_implementa-

tion_of_joint_projects._In_the_pages_of_our_bulletin_I_would_

like_to_thank_all_people_who_contributed_to_the_good_

cooperation_between_our_companies.

wentylatora_spalin_oraz_elektrofiltru_na_projekcie_Fortum_

Częstochowa,_gdzie_FW_jest_dostawcą_kotła_fluidalnego_o_

parametrach_77,2_kg/s,_515_°C,_111_bar._Był_to_jeden__

z_ciekawszych_projektów_realizowanych_ostatnio_przez_

naszą_firmę._Ponownie_wykazaliśmy_się_odpowiednim_

przygotowaniem_i_fachowością_w_trakcie_realizacji._Nasze_

kierownictwo_stanęło_na_wysokości_zadania_spełniając_

stawiane_wymogi_klienta._

Wszystkie_dotychczas_zrealizowane_projekty_z_firmą_Foster_

Wheeler,_pozwoliły_naszej_firmie_na_zdobycie_dużego_

doświadczenia_w_branży_energetycznej,_zwłaszcza_na_rynku_

polskim._Dobre_relacje_pomiędzy_kierownictwem_obu_firm_

oraz_obustronne_zadowolenie_z_wyników_pracy_w_trakcie_

trwania_każdego_kontraktu_dają_szansę_na_kolejne_wspólne_

ciekawe_zadania._Mamy_nadzieję,_że_już_wkrótce,_będziemy_

mogli_wesprzeć_naszego_klienta,_firmę_Foster_Wheeler,_

dobrą_pracą,_wiedzą_inżynierską,_zaangażowaniem__

w_rozwiązywanie_problemów_technicznych._Nasze_

doświadczenie_zdobyte_podczas_innych_projektów,_

zwłaszcza_tych_zagranicznych,_na_pewno_pozwoli__

na_korzystną_realizację_wspólnych_projektów._

Na_łamach_naszego_biuletynu_pragnę_podziękować_

wszystkim_osobom,_które_przyczyniły_się_do_dobrej_

współpracy_pomiędzy_naszymi_firmami._

autor/author:

Jarosław Brzeziński

The seed was sown – now just wait for the results!

At_the_beginning_of_the_school_year_2010/2011__

Ventor_Sp._z_o.o._–_will_take_the_patronage_over__

–_the_second_group_of_students_from_–_the_Complex_

of_Vocational_School_(ZSZ)_No._1_in_Debica._To_the__

–_existing_class_"Construction_Insulation_Fitter"_will_

join_another_one,_namely_class_with_specialization_

"Industrial_Insulation_Fitter"._–

The_new_field_will_allow_for_learning_–_and_gaining_

experience_in_the_scope_of_insulation_works_of_

buildings,_devices_and_–_industrial_systems_(heat,_cold,_

–_anti-vibration,_sound_as_well_as_–_fire-retardant_insula-

tion_)._Studying_will_last_3_years_in_day_school_system,_

and_practical_exercises_will_be_held_at_the_school_

workshops._Necessary_theoretical_knowledge_students_

will_gain_by_attending_–_vocational_subjects_among_

others;_industrial_installations,_materials_science,_

Ziarno zasiane, teraz tylko czekać na efekty!

Z_początkiem_roku_szkolnego_2010/2011_firma_Ventor_Sp._

z_o.o._obejmie_patronat_nad_drugą_już_grupą_uczniów_

Zespołu_Szkół_Zawodowych_nr_1_w_Dębicy._Do_istniejącej_

obecnie_klasy_„monter_izolacji_budowlanych”,_dołączy_

bowiem_kolejna_o_profilu_„monter_izolacji_przemysłowych”.

Nowy_kierunek_pozwoli_na_naukę_w_zakresie_prac_izolacyj-

nych_obiektów,_urządzeń,_instalacji_i_sieci_przemysłowych_

(izolacje_ciepłochronne,_zimnochronne,_przeciwdrganiowe,_

Grupa uczniów ZSZ nr 1 przed budynkiem firmy Ventor. / Students from ZSZ nr 1 in front of Ventor company. Zdjęcie/Photo: Tadeusz Ciak

16

AKtU

Aln

ości

neW

S

technical_drawing_as_well_as_–_industrial_insulation_

technology._In_addition,_students_will_get_a_chance_to_

participate_in_a_free_course_on_industrial_tinsmithing.

The_school_is_also_–_examination_center,_so_after_

graduating_from_it,_former_pupil_has_the_opportunity_to_

pass_an_examination_confirming_vocational_qualifica-

tions_and_–_to_get_the_title_of_skilled_worker_in_the_

profession_of_industrial_insulation_fitter_as_well_as_

receive_diploma_together_with_–_supplement_both_in_

English_and_Polish.

We_back_a_development_initiative_–_of_young_people,_as_

evidenced_by_the_expansion_of_cooperation_with_

Complex_of_Vocational_School_No._1_–_(ZSZ)._It_is_worth_

noting_that_two_new_language_rooms,_funded_by_

Ventor,_have_–_been_functioning_for_several_months_in_

this_school._–_So_as_to_tighten_contacts,_Chairman_

Janusz_Urbanik,_at_the_end_of_January,_–_invited_

students_of_"Construction_Insulation_Fitter"_class_–_to_

–_the_meeting_which_presented_the_outline_–_of_the_

company_and_–_its_character_as_well_as_job_prospects._

The_presentation_was_held_by_Manager_–_of_Recruit-

ment_and_Training_Mr._Wieslaw_Zieba._

"Joint_activities_are_carried_out_by_various_methods,_and_

on_many_levels._Ventor_company_supports_the_develop-

ment_of_students"_interests_through_showing_new_

solutions_in_materials,_technology_and_construction,_

actively_participates_in_regular_school_events,_funded_

awards_for_students_participating_in_the_Gymnasium_

Academy_"Past_and_Recent_Technology",_is_involved_in_

promoting_new_trends_in_education._These_are_just_some_

forms_of_cooperation,_there_are_many_of_them_and_the_

effects_are_visible_in_the_school_(...)_The_development_and_

rank_of_vocational_education_are_strictly_conditioned_by_

the_interaction_of_education_and_the_labor_market,_

cooperation_between_the_ZSZ_Nr1_in_Debica,_and_the_

Ventor_company_is_the_best_example"._–_summarizes_the_

vice_headmistress_of_the_school_Ms._Renata_Zielinska.

Theseedwassown,–nowjustwaitfortheresults!

akustyczne_i_ogniochronne)._Nauka_trwać_będzie_3_lata_w_

systemie_dziennym,_a_zajęcia_praktyczne,_odbywać_się_będą_

na_warsztatach_szkolnych._Niezbędną_wiedzę_teoretyczną_

uczniowie_uzyskają_uczęszczając_na_przedmioty_zawodowe_

wśród,_których_można_wyróżnić_m.in._instalacje_przemysło-

we,_materiałoznawstwo,_rysunek_zawodowy_i_technologię_

izolacji_przemysłowych._Ponadto_uczniowie_dostaną_szansę_

wzięcia_udziału_w_bezpłatnym_kursie_w_zakresie_blachar-

stwa_przemysłowego._

Szkoła_jest_również_ośrodkiem_egzaminacyjnym,_dlatego_

po_jej_ukończeniu_szkoły_absolwent_ma_możliwość_

zdawania_egzaminu_potwierdzającego_kwalifikacje_

zawodowe,_po_którym_może_uzyskać_tytuł_pracownika_

wykwalifikowanego_w_zawodzie_monter_izolacji_

przemysłowych_oraz_dyplom_z_suplementem_w_języku_

polskim_i_angielskim.

Popieramy_inicjatywy_rozwoju_młodych_osób,_czego_

dowodem_jest_rozszerzenie_współpracy_z_ZSZ_nr_1._Warto_

dodać,_iż_od_kilku_miesięcy_działają_w_niej_dwie_nowe,_

multimedialne_pracownie_językowe_ufundowane_przez_

firmę_Ventor._Dla_zacieśnienia_więzów,_końcem_stycznia,_

prezes_Janusz_Urbanik_zaprosił_uczniów_klasy_„monter_

izolacji_budowlanych”_na_spotkanie,_na_którym_przedsta-

wiono_profil_działalności_przedsiębiorstwa_oraz_

perspektywy_pracy._Prezentację_poprowadził_Kierownik_

ds._Rekrutacji_i_Szkoleń_p._Wiesław_Zięba.

_„Wspólne_działania_realizowane_są_różnymi_metodami__

i_na_wielu_płaszczyznach._Firma_Ventor_wspiera_rozwój_

zainteresowań_uczniów_nowymi_rozwiązaniami_materiało-

wymi,_technologicznymi_i_–_konstrukcyjnymi,_aktywnie_

współuczestniczy_w_cyklicznych_imprezach_szkolnych,_

ufundowała_–_nagrody_dla_uczniów_biorących_udział_w_

Akademii_Gimnazjalnej_p.n._„Techniki_Dawne_i_Niedawne”,_

uczestniczy_w_promocji_nowych_kierunków_kształcenia._To_

tylko_niektóre_formy_współpracy,_jest_ich_bardzo_wiele_i_ich_

efekty_widoczne_są_w_szkole_(…)_Rozwój_i_ranga_szkolnic-

twa_zawodowego_są_ściśle_uwarunkowane_współdziała-

niem_edukacji_i_rynku_pracy,_współpraca_między_ZSZ_Nr1__

w_Dębicy_i_firmą_Ventor_jest_tego_najlepszym_przykładem.”_

–_podsumowuje_v-ce_dyrektor_szkoły_Pani_Renata_Zielińska.

Ziarnozasiane,teraztylkoczekaćnaefekty!

Tuż przed prezentacją. / Before presentation. Zdjęcie/Photo: Tadeusz Ciak

Wizytacja szkoły przez gości z Norwegii. / Visitation of school by Ventor’s guests from Norway. Zdjecie/Photo: Marek Grzebieluch

17

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

New method of welding – TIP-TIG

Recently_I’ve_been_offered_to_write_something_about_

welding_for_our_bulletin._At_first_sight_it_looked_to_me_

like_a_quirky_idea_and_rather_difficult_task..._At_this_

moment_you_might_wonder_and_ask_why_it_should_be_

true._Why_is_it_such_a_problem_for_you_to_write_about_

welding?_Welding_is_just_welding,_not_a_big_deal,_pick_

up_something_and_write_about_it_–_you_might_say._Well,_

yes_and_no._When_it_comes_to_writing_about_such_a_

wide_division_of_knowledge_welding_is_on_less_than_two_

pages_it_gets_a_little_tricky_in_my_view._–_Furthermore,_

whatever_written_on_welding_in_this_bulletin_should_be_

more_or_less_comprehensible,_essentially_correct_and_

still_capable_of_making_the_layman_interested._

I_thought_then_I_wouldn’t_try_to_make_a_comprehensive_

article_on_any_specific_method_or_aspect_of_welding_

because_it_wouldn’t_make_any_sense._I_thought_on_the_

other_hand_I_could_write_a_little_about_some_latest_

‘curiosity’_or_something_of_that_kind_in_welding._And_

bingo!_I_soon_realized_I_had_just_seen_a_demonstration_

of_so_called_TIP-TIG_method_of_welding_and_it_might_be_

interesting_for_you_to_get_a_glimpse_of_what_it_is.

On_this_occasion_I_would_like_to_express_my_apprecia-

tion_for_my_colleague_Welding_Engineer_Mariusz_Noga_

and_the_company_he_works_for,_which_is_ZAKŁAD_

BUDOWY_APARATURY_CHEMICZNEJ_"ZBACH"_Sp._z_o.o._

–_www.zbach.tarnow.pl,_for_inviting_me_to_see_this_

pretty_new_method_‘live’_at_the_premises_of_"ZBACH"._

I_wrote_above_that_TIP-TIG_is_a_new_method_of_

welding._I_think_this_sentence_needs_an_explanation._

Nowa metoda spawania – TIP-TIG

Ostatnio_otrzymałem_propozycję_napisania_czegoś_na_

temat_spawalnictwa_dla_potrzeb_naszego_biuletynu._

Przyznaję,_że_początkowo_pomysł_ten_wydał_mi_się_nieco_

dziwny_i_kłopotliwy…_Moglibyście_w_tym_momencie_

zastanawiać_się,_i_słusznie,_zadając_sobie_pytanie:_„Dlaczego_

pisanie_o_spawalnictwie_miałoby_sprawiać_jakiś_kłopot?_

Spawanie_to_przecież_tylko_spawanie,_nic_wielkiego,_

wybierz_jakiś_temat_i_najzwyczajniej_w_świecie_go_opisz”._

Cóż,_i_tak_i_nie._Przede_wszystkim_kiedy_przychodzi_napisać_

coś_w_ramach_tak_rozległej_tematycznie_dziedziny_wiedzy,_

czy_też_inżynierii,_jaką_jest_spawalnictwo,_to_pojawia_się_

mały_problem._W_szczególności_że,_jak_sądzę,_cały_artykuł_

powinien_zmieścić_się_na_około_dwóch_stronach,_a_przy_tym_

zachować_minimum_poprawności_merytorycznej,_być_

zrozumiały_i_na_tyle_interesujący,_aby_zaciekawić_także_laika.

_Pomyślałem_więc,_że_nie_podejmę_próby_napisania_

obszernego_i_wyczerpującego_artykułu_na_temat_określo-

nej_metody,_czy_też_aspektu_spawalnictwa,_a_raczej_

postaram_się_opisać_jakąś_nowinkę,_czy_też_ciekawostkę_

spawalniczą._I_tu_bingo!_Przypomniałem_sobie,_że_

przecież_całkiem_niedawno_brałem_udział_w_pokazach_

metody_spawania_o_nazwie_rynkowej_TIP-TIG_i_być_może_

jej_krótka_charakterystyka_oraz_kilka_słów_na_temat_

moich_odczuć_z_samych_pokazów_będzie_stosownym_

tematem_niniejszego_artykułu.

Przy_tej_okazji_chciałbym_wyrazić_słowa_wdzięczności_dla_

mojego_kolegi_inżyniera_spawalnika_Mariusza_Nogi_oraz_

firmy_„ZBACH”_Sp._z_o.o._–_www.zbach.tarnow.pl_,_w_której_

jest_zatrudniony,_za_zaproszenie_mnie_do_wzięcia_udziału_

w_pokazach_tej_poniekąd_nowej_metody_spawania.

Napisałem_wyżej,_że_TIP-TIG_jest_nową_metodą_spawania._

Właściwie_stwierdzenie_to_wymaga_doprecyzowania.__

Otóż_TIP-TIG_nie_jest_jakąś_zupełnie_rewolucyjną_i_nowator-

ską_metodą_spawania,_jako_że_wywodzi_się_od_dobrzej_już_

znanej_od_lat_i_sprawdzonej_metody_spawania_elektrodą_

nietopliwą_w_osłonie_gazu(ów)_obojętnego(ych),__

w_skrócie_TIG_(ang._tungsten_Inert_gas)_lub_GTAW__

(ang._gas_tungsten_arc_welding)._Zatem_lepiej_mówić__

o_TIP-TIG_w_kategoriach_modyfikacji,_czy_też_odmiany_

spawania_TIG,_zamiast_o_zupełnie_nowej_technologii.

Zanim_przejdziemy_do_krótkiego_omówienia_samej_

metody_i_moich_odczuć_z_pokazów_na_terenie_firmy_

autor/author:

Karol Gilewski

18

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

TIP-TIG_you_see_is_not_a_revolutionary_and_totally_new_

method_of_welding_in_my_opinion_mainly_because_it’s_

based_almost_entirely_on_the_well_known_and_

common_in_use_method_called_TIG_(Tungsten_Inert_

Gas)_or_GTAW_(Gas_Tungsten_Arc_Welding)._So_it’s_

better_to_talk_about_TIP-TIG_in_terms_of_modification_of_

TIG_rather_than_independent_welding_method.

Before_we_move_on_to_talk_about_the_very_method_

and_my_expressions_from_the_visit_in_"ZBACH",__

I’l_l_bring_you_a_short_description_of_its_predecessor_

which_TIG_or_GTAW_really_is,_so_we_know_more_or_less_

what_we’re_talking_about.

Gas_tungsten_arc_welding_(GTAW),_also_known_as_

tungsten_inert_gas_(TIG)_welding,_is_an_arc_welding_

process_that_uses_a_non-consumable_electrode_(made_

of_tungsten_or_its_alloys)_to_create_an_electric_arc_that_

burns_between_the_electrode_and_welded_material._

The_arc_is_a_source_of_heat_energy_that_causes_melting_

of_the_edges_of_welded_material_and_a_filler_metal_

(normally_used)_in_the_form_of_a_rod_(hand_operated_

welding)_or_a_wire_(mechanized,_semi-automated_or_

automated_welding)_that_make_up_a_firm_welded_

joint._The_electrode,_molten_pool,_adjacent_area_and__

a_filler_metal_are_protected_from_the_atmosphere_by__

a_shielding_gas_(usually_an_inert_gas_such_as_argon,_

but_also_helium_or_their_mixtures)_that_flows_through_

a_gas_nozzle._The_electrode_is_hidden_in_a_torch_and_

only_a_short_tip_stands_out_of_the_centre_of_the_gas_

nozzle._The_method_and_components_of_typical_TIG_

torch_are_shown_in_fig._ ,_ ._GTAW_welding_can_

be_run_with_direct_or_alternating_current_(DC/AC)_

depending_on_welded_material._Furthermore,_GTAW_

can_be_performed_in_a_variety_of_other-than-flat_

„ZBACH”,_postaram_się_przybliżyć_nieco_istotę_metody_

TIG,_czy_też_GTAW_,_jako_że_TIP-TIG_jak_już_wspomniałem_

jest_jedynie_jej_modyfikacją.

Spawanie_łukowe_elektrodą_nietopliwą_w_osłonach_

gazowych,_opisywane_skrótem_TIG_(ang._tungsten_inert_

gas)_lub_GTAW_(gas_tungsten_arc_welding)_polega_na_tym,_

ze_ciepło_wydzielające_się_podczas_jarzenia_się_łuku_

pomiędzy_elektrodą_nietopliwą_a_materiałem_spawanym_

w_osłonie_gazów_powoduje_stapianie_brzegów_elemen-

tów_łączonych_i_materiału_dodatkowego_(często_

stosowanego)_w_postaci_prętów_(spawanie_ręczne)__

lub_drutu_(spawanie_zmechanizowane,_półautomatyczne_

i_automatyczne)_które_po_ostygnięciu_tworzą_trwałe_złącze_

spawane._Elektroda_wolframowa,_jeziorko_ciekłego_

metalu,_strefy_doń_przyległe_oraz_materiał_dodatkowy_

chronione_są_przed_dostępem_powietrza_przez_wypływa-

jący_z_dyszy_gazowej_gaz_osłonowy_(najczęściej_argon,__

ale_także_hel_lub_ich_mieszanki)._Elektroda_nietopliwa_

osadzona_jest_koncentrycznie_wewnątrz_palnika,_a_jedynie_

jej_końcówka_wystaje_z_dyszy_gazowej._

Schemat_metody_spawania_przedstawiony_jest_na_

rysunku_ ,_natomiast_typowe_elementy_składowe_

palnika_i_sam_palnik_pokazane_są_na_fotografii_ _

Spawanie_TIG_może_odbywać_się_z_zastosowaniem_prądu_

stałego_lub_przemiennego,_zależnie_od_spawanego_

materiału._Ponadto_metoda_pozwala_na_spawanie_niemal_

we_wszystkich_pozycjach_spawalniczych.

Podczas_gdy_przemysł_kosmiczny_jest_jednym_z_głównych_

użytkowników_spawania_elektrodą_nietopliwa_w_osłonie_

gazów,_metoda_ta_znajduje_zastosowanie_w_wielu_innych_

obszarach,_takich_jak_przemysł_spożywczy,_lotniczy,_

energetyczny,_czy_też_zbrojeniowy._Spawanie_techniką_

TIG_jest_stosowane_wszędzie_tam,_gdzie_zachodzi_

konieczność_łączenia_cienkościennych_elementów,__

w_szczególności_gdy_wykonywane_są_z_metali_nieżela-

znych._–_Metoda_znajduje_szerokie_zastosowanie__

Schemat metody spawania TIG. / GTAW weld area.

Elementy składowe palnika TIG: dysze gazowe, elektrody, końcówka prądowa. / GTAW torch with various electrodes, cups, collets and gas nozzles.

19

positions,_depending_on_the_skill_of_the_welder_and_

the_materials_being_welded.

While_the_aerospace_industry_is_one_of_the_primary_

users_of_gas_tungsten_arc_welding,_the_process_is_used_

in_a_number_of_other_areas_like_food,_aircraft,_power_

and_armament_industries_to_mention_only_a_few._

Many_industries_use_GTAW_for_welding_thin_work-

pieces,_especially_non-ferrous_metals._It_is_frequently_

employed_to_weld_small-diameter,_thin-wall_tubing_

such_as_those_used_in_the_bicycle_industry._In_addition,_

GTAW_is_often_used_to_make_root_or_first_pass_welds_

for_piping_of_various_sizes._

Nearly_all_metals_and_their_alloys_can_be_joined_with_

TIG_welding._The_method_is_most_commonly_used_

however_to_weld_highly_alloyed_steels_(like_stainless_

steel),_low-alloyed_high-temperature_creep_resisting_

steels_and_nonferrous_materials,_such_as_aluminum,_

magnesium,_titanium,_copper,_zirconium_and_many_

others._Its_applications_involving_carbon_steels_are_

limited_not_because_of_process_restrictions,_but_

because_of_the_existence_of_more_economical_steel_

welding_techniques,_such_as_gas_metal_arc_welding_

(GMAW)_–_and_shielded_metal_arc_welding_(SMAW)._

So_far_we’ve_said_quite_a_lot_about_TIG_or_GTAW_

welding_in_the_article_that’s_intended_to_be_on_TIP-TIG_

modification._But_that’s_OK_because_most_of_it_applies_

to_TIP-TIG_as_well._I_said_most,_not_all_and_for_good_

reason._With_all_its_advantages,_like:_high_quality_of_

welded_joints,_ability_to_join_almost_all_metals_and_

alloys,_easy_setting_and_controlling_over_the_welding_

parameters,_precise_control_of_the_amount_of_heat_

input,_lack_of_spatter_and_possibility_to_weld_with_or_

without_a_filler_metal,_TIG_has_one_main_disadvantage_

to_all_other_popular_welding_techniques_–_it’s_

efficiency._That’s_why_its_applications_involving_carbon_

steels_are_limited._TIP-TIG_is_supposed_to_be_a_solution_

to_this_problem._Let_us_see_why._

There_is_one_main_difference_between_TIG_and_TIP-TIG_

modification._Whilst_in_TIG_the_wire_feed_is_manual_in_

w_spawaniu_cienkościennych_rurek_o_małych_średnicach,_

takich_jak_na_przykład_w_przemyśle_rowerowym.__

W_przypadku_rur_grubościennych_o_różnych_średnicach_

proces_GTAW_stosowany_jest_bardzo_często_do_wykony-

wania_tak_zwanych_ściegów_(warstw)_graniowych,_

podczas_gdy_ściegi_wypełniające_wykonywane_są__

z_zastosowaniem_bardziej_wydajnych_metod_spawania.

Metoda_TIG_umożliwia_łączenie_większości_znanych_metali_

i_ich_stopów,_jednak_najczęściej_stosuje_się_ją_do_spawania_

stali_wysokostopowych_oraz_niskostopowych_stali_

żarowytrzymałych,_jak_również_niklu,_aluminium,_tytanu,_

magnezu,_miedzi,_cyrkonu,_i_wielu_innych._Umiarkowane_

stosowanie_metody_GTAW_w_spawaniu_zwykłych_stali_

węglowych_nie_wynika_z_ograniczeń,_czy_też_wad_samego_

procesu,_a_raczej_z_dostępności_bardziej_ekonomicznych__

i_wydajnych_metod_spawania,_jak_na_przykład_spawanie_

elektrodami_otulonymi,_czy_też_drutami_topliwymi__

w_osłonie_gazów,_tj._popularne_MIG/MAG.

Jak_dotąd_była_mowa_na_temat_metody_TIG_lub_GTAW__

w_artykule_poświęconym_modyfikacji_TIP-TIG._Podejście_

takie_jest_jednak_uzasadnione,_jako_że_znakomita_

większość_z_tego_co_zostało_powiedziane_stosuje_się_

również_do_metody_TIP-TIG._Przy_wszystkich_zaletach,_

takich_jak:_wysoka_jakość_złączy_spawanych,_możliwość_

łączenia_prawie_wszystkich_metali_i_ich_stopów,_łatwość_

ustawiania_i_kontroli_parametrów_spawania,_możliwość_

precyzyjnego_sterowania_ilością_wprowadzanego_ciepła_

oraz_materiału_dodatkowego,_brak_rozprysku,_możliwość_

spawania_z_zastosowaniem_spoiwa,_jak_i_bez_jego_udziału,_

metoda_TIG_posiada_jedną_podstawowa_niedoskonałość,_

tj._wydajność._Dlatego_właśnie_możliwości_aplikacyjne_tej_

metody_w_spawaniu_stali_węglowych_są_dość_ograniczo-

ne._TIP-TIG_stanowi_propozycję_rynkową,_która_aspiruje_do_

miana_skutecznego_substytutu_dla_spawania_elektrodą_

nietopliwą_w_osłonie_gazów,_z_ręcznym_podawaniem_

drutu._Zobaczmy_dlaczego:

Jest_jedna_podstawowa_różnica_pomiędzy_konwencjo-

nalnym_TIG_a_jego_modyfikacją_TIP-TIG._Podczas_gdy__

w_spawaniu_tradycyjnym_GTAW_zarówno_palnik_jak__

i_materiał_dodatkowy_w_postaci_pręta_obsługiwane__

są_ręcznie_przez_spawacza,_tak_w_modyfikacji_TIP-TIG_

materiał_dodatkowy_w_postaci_drutu_podawany_jest_

automatycznie._Jeśli_spojrzymy_na_fot._ _zauważymy,_

że_budowa_palnika_TIP-TIG_nie_różni_się_zasadniczo_od_

konwencjonalnego_palnika_TIG,_za_wyjątkiem_przewodu_

wprowadzającego_drut_spawalniczy._Przewód_ten_jest_

wyprowadzony_z_podajnika_drutu,_stanowiącego_

niezależną_jednostkę_(patrz_fot._ )._Podajnik_ten_

20

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

TIP-TIG_it_is_fully_automatic._If_you_take_a_look_at_Fig._

_you’ll_see_pretty_much_the_same_torch_as_in_

conventional_TIG_apart_from_additional_wire_feeding_

hose._The_hose_is_connected_on_to_the_separate_feeder_

(Fig._ )._The_feeder_is_the_main_unit_of_TIP-TIG_

equipment._–_It_consists_of_the_wire_dispenser_and_the_

box_with_the_led_screen_and_some_outlets_in_it._The_

box_covers_all_controllers_and_the_vibratory_mecha-

nism_–_the_four-roll_drive_plate._The_wire_feeding_hose_

ends_with_a_tip_(an_ending)_that’s_fixed_to_the_torch_

and_oriented_at_a_certain_angle_relative_to_the_axis_of_

the_electrode._This_is_that_tip_through_which_the_wire_

is_mechanically_fed_straight_into_the_volume_of_an_arc._

The_steady_forward_motion_of_the_welding_wire_feed_

is_superimposed_by_a_secondary_high-speed_linear_

oscillation_of_the_four-roll_drive_plate._This_induces_

dynamics_onto_the_wire_in_the_form_of_a_vibration_

which_when_introduced_to_the_molten_weld_pool_

destroys_the_surface_tension._This_gives_better_fusion,_

allows_impurities_and_gases_to_escape_and_improves_

wetting_resulting_in_higher_deposition.

TIP-TIG_is_optionally_available_with_the_wire_heater._

This_is_another_unit_that_heats_the_wire_up_before_it_is_

introduced_to_the_volume_of_the_arc._This_helps_

reducing_the_heat_input_even_more._Besides_the_

efficiency_of_melting_of_the_wire_is_greater_and_so_

higher_linear_speeds_can_be_applied.

Summarizing_my_visit_at_"ZBACH"_and_conclusions_

from_the_demonstration_of_so_called_TIP-TIG,_I have_to_

admit_that_after_all_it_made_a_positive_impression_on_

me_and_looks_like_it_has_a_real_potential_of_revolution-

izing_gas_tungsten_arc_welding_in_my_view._Neverthe-

less,_I_also_observed_that_this_method_requires_from_a_

welder_a_totally_new_approach_to_welding._There_is_no_

hand_feed_of_a_rod_any_more_and_the_linear_speeds_of_

stanowi_podstawę_kompletu_wyposażenia_TIP-TIG._

Zbudowany_jest_z_bębna_na_szpulę_drutu_oraz_skrzynki__

z_wyświetlaczem_elektronicznym_i_wtyczkami._Wewnątrz_

skrzynki_znajdują_się_wszystkie_sterowniki_i_mechanizm_

wywołujący_posuwisto-zwrotny_ruch_drutu._Przewód_

drutu_spawalniczego_zakończony_jest_metalową_

końcówką_przytwierdzaną_na_stałe_do_uchwytu_

spawalniczego_blisko_dyszy_gazowej._Końcówka__

ta_ustawiona_jest_pod_pewnym_optymalnym_katem_

względem_osi_elektrody_wolframowej._Na_ciągły_ruch_

posuwisty_drutu_wprowadzanego_w_obszar_łuku_

spawalniczego_nakłada_się_ruch_posuwisto-zwrotny_

dużej_częstotliwości_wymuszany_przez_specjalny_

mechanizm_czterech_rolek_prowadzących,_zamocowany_

na_ruchomej_podstawie_wewnątrz_skrzynki._Taki_sposób_

wprowadzania_drutu_w_obszar_łuku_ułatwia_pokonywa-

nie_sił_napięcia_powierzchniowego_ciekłego_metalu__

i_odrywanie_się_kropli._Ponadto_poprawia_zwilżalność__

i_ułatwia_usuwanie_ewentualnych_nieczystości_i_pęcherzy_

gazowych_z_objętości_ciekłego_metalu.

TIP-TIG_dostępny_jest_opcjonalnie_z_tzw._podgrzewaczem_

elektrooporowym_drutu._W_takim_układzie_drut_zostaje_

podgrzany_zanim_wejdzie_w_obszar_łuku,_co_ułatwia_

stapianie_i_pozwala_dodatkowo_ograniczyć_ilość_

wprowadzanego_ciepła._Dodatkowej_poprawie_ulega_

wówczas_wydajność_stapiania_drutu,_a_przez_to_liniowa_

szybkość_spawania.

Podsumowując_mój_pobyt_w_firmie_„ZBACH”_na_pokazach_

modyfikacji_spawania_elektroda_nietopliwa_w_osłonie_

gazów,_tj._TIP-TIG,_muszę_przyznać,_że_metoda_ta_robi_

pozytywne_wrażenie_i_istotnie_ma_potencjał_zrewolucjo-

nizowania_spawania_GTAW._Nie_mniej_jednak_z_moich_

obserwacji_wynika,_że_wymaga_ona_od_spawacza_

zupełnie_nowego_podejścia_do_spawania_przysłowiowym_

„argonem”._Odpada_bowiem_konieczność_ręcznego_

Palnik i mechanizm posuwisto zwrotny podajnika drutu w metodzie TIP-TIG. Podajnik drutu w metodzie TIP-TIG. / TIP-TIG torch and four-roll drive plate. / TIP-TIG wire feeder.

21

welding_are_much_higher._Besides,_it_was_clear_to_

grasp_that_to_be_able_to_make_a_proper,_good_quality_

welded_joint_you_must_adjust_all_necessary_param-

eters_(current,_the_speed_of_the_feed,_heating_

temperature,_etc.)_to_the_point_of_absolute_perfection._

I_would_point_it_out_as_one_the_main_disadvantage_of_

TIP-TIG._Of_course,_when_we_talk_about_series_

production,_where_the_parameters_are_checked_back_

and_forth_and_settled_within_narrow_range,_it_isn’t_

such_a_big_problem._The_other,_bigger_issue_with_

TIP-TIG_in_my_view,_at_least_for_the_moment_is,_as_it_

normally_is_in_the_case_of_novelties,_the_price!_Bear_in_

mind,_TIP-TIG_is_not_an_independent_welding_machine_

but_is_designed_to_co-work_with_most_of_the_TIG_

welding_machines_available_in_the_market,_yet_it_costs_

in_the_full_set_about_9000_EURO!_That_would_be_it_for_

an_optimistic_ending_of_the_article_J.

podawania_pręta_i_zwiększają_się_szybkości_spawania._

Poza_tym_dało_się_zauważyć,_że_wykonanie_poprawnej_

spoiny_wiąże_się_z_koniecznością_dobrania_wręcz_

idealnych_parametrów_spawania,_tj._napięciowo-prądo-

wych,_prędkości_posuwu,_ewentualnie_temperatury_

podgrzewania_drutu_i_innych._Jest_to_chyba_jedna__

z_podstawowych_wad_tej_metody._Jednak_przy_produkcji_

seryjnej,_gdzie_parametry_są_sprawdzone_i_ustalone__

w_wąskim_zakresie,_nie_stanowi_to_już_takiego_ogranicze-

nia._Innym,_większym_póki_co_ograniczeniem_TIP-TIG__

w_mojej_i_nie_tylko_opinii_jest,_jak_to_zwykle_w_przypadku_

nowości_bywa_–_cena._TIP-TIG_nie_stanowi_niezależnego_

urządzenia_spawalniczego,_a_jedynie_współpracuje__

z_większością_spawarek_dostępnych_na_rynku._Kosztuje_

przy_tym_w_zestawieniu_kompletnym,_tj._z_podgrzewa-

czem_drutu,_około_9 000_EURO!_Tym_optymistycznym_

akcentem_wypada_zakończyć_artykuł_J.

autorka/authoress:

Iga Szczepańska

Artificial ventilation – necessity or fad?

On_1st_of_January_2009,_came_into_effect_more_stringent_

regulations_concerning_the_quality_for_the_energy_

performance-_energy_efficiency_of_buildings._Houses__

–_are_getting_more_tighter_with_the_result_that_the_gravity_

ventilation_stops_working._–_Followed_by_increase_in_

concentrations_of_undesirable_elements_and_humidity_in_

the_air_spaces,_which_favors_

the_development_of_mold_

and_fungi._House_stops_

"breathing"._

Optimal_resolution_of_this_

situation_is_to_use_artificial_

ventilation_with_heat_

reclaim_option._This_type_

of_installation_provides:

X air_filtration,

X effective_removal__

_ of_odors,

X lack_of_drafts,_noise_from__

_ the_street,

X elimination_of_excessive__

_ humidity_in_the__

_ premises,

Wentylacja mechaniczna – konieczność czy fanaberia?

_Z_dniem_1_stycznia_2009_weszły_w_życie_zaostrzone_prze-

pisy_dotyczące_jakości_energetycznej_budynków._Domy_

stają_się_bardziej_szczelne_co_powoduje,_że_wentylacja_

grawitacyjna_przestaje_działać._Następuje_wzrost_

koncentracji_niepożądanych_składników_w_powietrzu_

oraz_zawilgocenie_pomieszczeń,_które_sprzyja_rozwojowi_

pleśni_i_grzybów._Dom_

przestaje_„oddychać”.

Optymalnym_rozwiąza-

niem_tej_sytuacji_jest_

zastosowanie_wentyla-

cji_mechanicznej__

z_możliwością_odzysku_

ciepła._Tego_typu_

instalacja_zapewnia:

X filtrację_powietrza,

X skuteczne_usuwanie__

_ przykrych_zapachów,

X brak_przeciągów,__

_ hałasu_ulicznego,

X likwidację__

_ nadmiernej_wilgoci__

_ w_pomieszczeniach, Zdjęcie/Photo: SXC

22

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

X a_constant_supply_of_fresh_air,

X significant_savings_in_heating_costs.

Owing_to_a_well-made_–_supply-exhaust_installation,_

we_reclaim_heat_–_from_outlet_air_within_65_-73%.

Another_factor_that_could_lower_the_operating__

costs_of_the_system_is_–_use_of_the_heat_exchanger.__

The_air_flowing_through_heat_exchanger_is_heated_to__

a_temperature_of_8_°C_in_winter,_while_in_summer_the_

temperature_is_cooled_to_18_°C._Consequently_we_

reduce_the_costs_of_purchasing_additional_radiator__

or_heater._

Nowadays,_can_be_seen_growing_interest_in_this_type_

of_installations._Ventor_company_makes_an_effort_to_

–_meet_the_needs_of_not_only_industrial_customers_but_

also_of_the_individual_ones._Offering_full_services_in_

the_range_of_–_consultancy,_design_and_workmanship._

Recently,_we_have_executed_many_–_types_of_these_

investments._From_buildings_ranging_in_size_from_150_m2_

up_to_600_m2_of_usable_area._Applying_the_devices_

from_different_manufacturers,_from_simple_central_

office_with_–_recuperator_through_–_ventilation_and_air_

conditioning_control_room.

X stały_dopływ_świeżego_powietrza,

X znaczną_oszczędność_w_kosztach_ogrzewania.

Przy_dobrze_wykonanej_instalacji_nawiewno-wywiewnej_

następuje_odzysk_ciepła_z_powietrza_wywiewanego__

–_w_granicach_65-73_%._Dodatkowym_czynnikiem_

mogącym_obniżyć_koszty_eksploatacyjne_układu_jest_

zastosowanie_gruntowego_wymiennika_ciepła._Powietrze_

przepływając_przez_GWC_ogrzewa_się_w_okresie_

zimowym_do_temperatury_+8_°C,_natomiast_w_–_lecie_

schładza_się_do_temperatury_+18_°C._Ograniczamy_tym_

samym_koszty_związane_z_zakupem_dodatkowej_

chłodnicy_bądź_nagrzewnicy.

W_ostatnim_czasie_można_zaobserwować_wzrost_

zainteresowania_tego_typu_instalacjami._Firma_Ventor_

wychodzi_naprzeciw_oczekiwaniom_nie_tylko_klientów_

przemysłowych_ale_również_tych_indywidualnych._

Oferując_kompleksowe_usługi_w_zakresie_doradztwa,_

projektowania_oraz_wykonawstwa._W_ostatnim_czasie_

zrealizowaliśmy_wiele_tego_typu_inwestycji._Od_budyn-

ków_o_powierzchni_od_150_m2_do_nawet_600_m2_

powierzchni_użytkowej._Stosując_urządzenia_różnych_

producentów_od_prostych_central_z_rekuperatorem_po_

centrale_wentylacyjno-klimatyzacyjne.

Zdjęcie/Photo: SXC

23

The most important Scandinavian Trade Fairs of Oil & Gas 2010We_wish_to_introduce_the_most_important_events_in_

the_current_year_taking_place_in_Scandinavia,_aimed_at_

the_energy_sector._Participation_in_these_events_will_

allow_to_have_deep_insight_–_into_the_Oil_&_Gas_market_

and_the_latest_technology._Fairs_are_also_a_great_place_

to_make_business_contacts_and_build_relationships_

with_existing_customers.

z ONS,24-27August2010,Stavanger. www.ons.no

The_history_of_the_fair_dates_back_to_1974._From_that_

every_two_year_in_Stavanger,_representatives_of_all_major_

companies_in_Oil_&_Gas_industry_meet_together._Except_

for_the_fair,_series_of_conferences,_lectures,_presentations_

honoring_the_event_are_held._These_are_–_the_largest_fairs_

organized_in_the_whole_of_Scandinavia._

During_the_trades,_whole_urban_life_–_in_Stavanger_is_

preoccupied_with_organization_–_and_service_of_the_

event._Finding_the_hotel_is_bordered_on_the_miracu-

lous,_and_place_in_car_park_next_to_the_exhibition_hall_

is_the_rarity._So_as_to_illustrate_the_size_of_the_fair,_it_

would_be_enough_to_give_statistics_from_the_year_

2008,_in_which_the_representatives_of_our_company_

had_the_opportunity_to_participate:_more_than__

40_000_visitors_from_almost_a_hundred_countries,__

1200_exhibiting_companies_from_28_countries.__

As_a_guest,_you_can_register_on_the_markets_via_the_

Internet,_avoiding_the_queues_at_the_entrance._

z UTC2010:UnderwaterTechnology Conference,21-22April,Bergen. www.utc.no

This_is_the_16th_Edition_of_the_confer-

ence_organized_in_Bergen._Main_

representatives_present_at_this_

conference_come_from_the_spheres__

–_of_politics,_business,_engineering;_

focused_on_underwater_operations_and_

oil,_–_gas_industry_._The_whole_confer-

ence_is_divided_into_two_panels._On_first_

day_the_access_to_participation_in_the_

conference_will_be_restricted_to_

Najważniejsze skandynawskie Targi branży Oil & Gas 2010 Chcielibyśmy_przybliżyć_najważniejsze_wydarzenia_w_

obecnym_roku_mające_miejsce_w_Skandynawii,_ukierunko-

wane_na_sektor_energetyczny._Uczestnictwo_w_poniższych_

imprezach_pozwoli_na_orientacje_w_rynku_Oil_&_Gas_oraz_

na_poznanie_najnowszych_technologii._Targi_są_również_

świetnym_miejscem_do_nawiązywania_kontaktów_

biznesowych_i_budowania_relacji_z_obecnymi_klientami._

z ONS,24-27Sierpnia2010,Stavanger. www.ons.no

Historia_imprezy_sięga_roku_1974._Od_tego_roku_co_dwa_

lata_w_Stavanger_spotykają_się_przedstawiciele_wszyst-

kich_liczących_się_firm_w_branży_Oil_&_Gas._–_Oprócz_

targów,_odbywa_się_szereg_konferencji,_odczytów,_

prezentacji_uświetniających_całe_wydarzenie._–_Są_to_

największe_targi_organizowane_w_calej_Skandynawii._

Na_okres_targów_cale_życie_miejskie_w_Stavanger_

podporządkowane_jest_organizacji_i_obsłudze_wydarze-

nia._Znalezienie_hotelu_graniczy_z_cudem,_a_miejsca_do_

parkowania_obok_hali_wystawowej_są_rarytasem._Aby_

zobrazować_rozmiar_targów_wystarczy_podać_statystyki__

z_roku_2008,_w_których_również_przedstawiciele_naszej_

firmy_mieli_sposobność_uczestniczyć:_ponad_40 000_gości_

z_prawie_stu_krajów,_1200_wystawiających_się_firm_z_28__

–_krajów._Jako_gość,_na_targi_można_zarejestrować_się_

przez_Internet,_unikając_kolejek_przy_wejściu.

z UTC2010:UnderwaterTechnology Conference,21-22Kwietnia,Bergen. www.utc.no

To_już_16_edycja_tej_konferencji_organizowana_w_Bergen._

Główni_przedstawiciele_obecni_na_tej_konferencji_

pochodzą_ze_sfery_polityki,_biznesu,_inżynierii_skoncen-

trowanych_na_operacjach_pod_wodą_w_branży_naftowej__

autor/author:

Michał Olesiński

24

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

delegates_of_companies_entered_beforehand._

Nevertheless,_the_next_day_will_be_open_to_all,_it_will_

be_also_the_opportunity_to_exchange_views_on_all_

topics_related_to_the_subject_of_the_conference._The_

estimated_number_of_businesses_and_organizations_

participating_in_this_exclusive_meeting_amounts_40.

z OTDBergen,–OffshoreTechnologyDays, 13-14October2010,Bergen. www.offshoredays.com

Fair_in_Bergen_is_the_younger_brother_of_the_ONS_fairs._

Unlike_those_in_Stavanger,_–_ONS_is_annually_held_

since_1999._Around_–_10_thousand_guests_and_200_

exhibitors,_representing_the_energy_sector,_from_all_

over_the_world_take_part_in_exhibition._

In_the_course_of_events_there_are_also_organized_ones_

aimed_exclusively_for_students_or_job_seekers._On_the_

occasion_of_the_fair,_you_can_visit_the_beautiful_city__

of_Bergen.

The_culmination_of_the_event_on_second_day_–_is_

Oktoberfest,_where_the_majority_of_participants_have__

a_good_time_drink_beer_and_listen_to_the_playing_bands.

i_gazowej._Całość_konferencji_jest_podzielona_na_dwa_

panele._Pierwszego_dnia_dostęp_do_udziału_w_konferen-

cji_będzie_ograniczony_wyłącznie_dla_delegatów_firm,_

zgłoszonych_do_udziału_wcześniej._Kolejny_dzień_będzie_

natomiast_otwarty_dla_wszystkich,_i_sposobnością_

wymiany_poglądów_na_wszystkie_tematy_związane__

z_przedmiotem_konferencji._Szacowana_ilość_firm__

i_organizacji_biorących_udział_w_tym_ekskluzywnym_

spotkaniu_wynosi_40.

z OTDBergen,–OffshoreTechnologyDays, 13-14Października2010,Bergen. www.offshoredays.com

Targi_w_Bergen_to_młodszy_brat_targów_ONS.__

W_przeciwieństwie_do_tych_w_Stavanger,_organizowane_

są_każdego_roku._Organizowane_są_od_roku_1999._

Uczestniczy_w_nich_około_200_wystawców_z_całego_

świata_reprezentujących_sektor_energetyczny,_oraz_około_

10_tys._gości._W_trakcie_imprezy_organizowane_są_

również_wydarzenia_skierowane_wyłącznie_dla_studen-

tów_lub_poszukujących_pracy._Przy_okazji_targów_można_

zwiedzić_piękne_miasto_Bergen.

Uwieńczeniem_całego_wydarzenia_drugiego_dnia_jest_

organizowany_Oktoberfest,_gdzie_większość_uczestników_

bawi_się_przy_dźwiękach_występujących_zespołów__

i_popijając_piwo.

Work on self-propelled platforms

Self-propelled_platforms_are_more_frequently_used_by_

workers_from_our_company._This_is_because,_the_

already-mentioned_type_of_platform_finds_an_application_

in_the_assembly_–_and_installation_–_works_carried_out__

at_heights._Particularly,_the_works_related_to_installation_

of_ventilation_ducts_as_well_as_general_construction_work,_

which_we_deal_with_both_on_–_domestic_and_foreign_

projects._It_is_worth_paying_attention_to_the_require-

ments_for_this_type_of_machine._First_of_all,_these_

platforms_are_supervised_by_the_Bureau_of_Technical_

Inspection._This_involves_the_annual_review_of_the_

machine_and_issuing_the_report_including_–_potential_

comments_and_recommendations_to_implement.

Furthermore,_platform_is_subject_to_maintain_survey,_

carried_out_by_entitled_person_who_has_the_right_to_

Praca na podestach ruchomych

Pracownicy_naszej_firmy_coraz_częściej_wykorzystują__

w_swojej_pracy_podesty_ruchome._Wynika_to_z_tego,__

iż_urządzenia_te_są_dobrym_rozwiązaniem_przy_wielu_

pracach_instalacyjnych,_montażowych_wykonywanych_

na_wysokości._W_szczególności_podczas_prac_związanych_

z_montażem_przewodów_wentylacyjnych_jak_również_

prac_ogólnobudowlanych,_z_którymi_mamy_do_czynienia_

zarówno_na_projektach_krajowych_jak_i_zagranicznych.

Warto_zwrócić_uwagę_na_wymagania_dotyczące_tego_

typu_maszyn._Przede_wszystkim_podesty_podlegają_

nadzorowi_przez_Urząd_Dozoru_Technicznego._Polega_to_

na_corocznym_przeglądzie_maszyny_oraz_wystawieniu_

protokołu_z_przeprowadzonego_badania_wraz__

z_ewentualnymi_uwagami_i_zaleceniami_do_zrealizowania._

Dodatkowo_podest_podlega_przeglądom_konserwacyj-

autor/author:

Jakub Brotoń

25

nym,_przeprowadzanym_prze_osobę_posiadającą_

uprawnienia_do_wykonywania_przeglądów_konserwacyj-

nych_urządzeń_dźwignicowych._

W_związku_z_pracą_przy_użyciu_podestu_ruchomego_

wiąże_się_szereg_wymagań_dotyczących_bezpieczeństwa_

pracy._Przede_wszystkim_podesty_mogą_być_obsługiwa-

ne_tylko_przez_osoby,_które_przeszły_przeszkolenie_

teoretyczne_i_praktyczne_odnośnie_obsługi_podestów__

i_posiadają_odpowiednie_dokumenty_uprawniające_

zgodnie_z_obowiązującymi_przepisami_dozoru_technicz-

nego._Podesty_powinny_być_odebrane_przez_Urząd_

Dozoru_Technicznego,_a_miejsce_pracy_oraz_stanowisko_

operatora_powinno_być_dostatecznie_oświetlone._

Osobom_postronnym_nie_wolno_przebywać_w_pobliżu_

pojazdu_podczas_jego_podnoszenia_lub_opuszczania,__

w_celu_zapewnienia_bezpieczeństwa_należy_ogrodzić_

obszar_wokół_podestu_ruchomego_oraz_oznaczyć_za_

pomocą_widocznych_tablic_i_znaków_ostrzegawczych._Na_

platformie_mogą_przebywać_osoby,_których_stan_zdrowia_

odpowiada_wymaganiom_pracy_na_wysokości,_przy_

czym_sterować_powinna_osoba_posiadająca_wymagane_

uprawnienia._Osoby_te_powinny_pracować_w_kaskach_

perform_maintain_inspection_of_lifting_devices.__

A_number_of_requirements,_relating_to_occupational_

safety,_must_be_met_while_working_on_platforms._

Firstly,_self-propelled_platforms_should_be_operated_

only_by_properly_trained_staff,_namely_by_persons_who_

have_undergone_theoretical_and_practical_training_for_

operating_platforms_–_and_possess_appropriate_

documents_authorizing_in_accordance_with_the_

binding_regulations_of_technical_inspection.

Platforms_–_should_be_accepted_by_the_Bureau_of_

Technical_Inspection,_workplace_–_and_operator’s_

workstation_must_be_–_sufficiently_illuminated._

Unauthorized_persons_are_not_allowed_to_stay_near_

–_vehicle_during_raising_or_lowering_its_platform,_in_

order_to_ensure_the_safety,_the_area_around_the_

platform_should_be_enclosed_and_marked_by_means_

of_visible_boards_and_warning_signs.

The_platform_may_be_occupied_by_those_whose_health_

condition_meets_the_requirements_of_working_at_

height_nevertheless,_it_should_be_operated_by_persons_

with_the_required_permissions._These_–_people_who_

work_on_platforms_should_be_equipped_with_helmets_

Zdjęcie/Photo: UpRight

Zdjęcie/Photo: UpRight

26

DZiA

Ł te

cHn

icZn

Yte

cHn

icAl

SUBJe

ctS

oraz_szelkach_bezpieczeństwa._Szelki_bezpieczeństwa_

powinny_być_zamocowane_do_poręczy_podestu.

Bardzo_istotne_jest_odpowiednie_przygotowanie_pracy_

oraz_uświadomienie_pracowników_mających_wykonywać_

prace_z_użyciem_podestu_ruchomego_o_istniejących_

zagrożeniach_w_celu_uniknięcia_niepożądanych_zdarzeń_

lub_wypadków._

and_harness._Safety_harness,_in_turn,_should_be_

attached_to_the_platform_railing.

It_is_of_the_utmost_importance_that_work_must_be_

adequately_prepared_and_employees_who_are_bound_

to_work_on_platforms_need_to_be_made_aware_of_

dangers_in_order_to_avoid_undesirable_events_and_

accidents.

autor/author:

Damian Bieniasz

Bezpieczeństwo najważniejsze!

Po_raz_kolejny_pracownicy_naszej_firmy_udowodnili,__

iż_bezpieczeństwo_i_higiena_pracy_są_na_najwyższym_

poziomie._Dział_BHP_na_projekcie_w_Mongstad_kładzie_

szczególny_nacisk_na_bezpieczną_pracę,_a_wszelkiego_

rodzaju_inicjatywy_polegające_na_zwiększeniu_bezpie-

czeństwa_są_wysoce_wynagradzane._Dzięki_trafnej_ocenie_

sytuacji_oraz_zdecydowanym_i_błyskawicznym_działa-

niom_polegającym_na_podjęciu_akcji_gaśniczej,__

JarosławKotowicz_oraz_ZbigniewMaciejewskiugasili_

ogień_i_zapobiegli_fazie_powstania_pożaru._Samozapło-

nowi_uległo_wadliwe_urządzenie_grzewczo-wentylacyj-

ne._Profesjonalna_postawa_i_podejście_do_zaistniałego_

zdarzenia_zostało_nagrodzone._

Taktrzymać!

Safety first!

Yet_again,_our_employees_proved_that_the_industrial_

safety_at_works_is_at_the_highest_level._HSE_depart-

ment_puts_the_huge_emphasis_on_safe_work_carried_

out_on_the_Mongstad_project,_furthermore_all_kinds_of_

initiatives_aiming_at_increasing_of_safety_are_highly_

rewarded.__Owing_to_accurate_assessment_of_the_

situation_as_well_as_decisive,_lightning_and_firefighting_

actions_which_were_taken_by_JaroslawKotowiczoraz_

ZbigniewMaciejewski,_the_blaze_was_extinguished._

Faulty,_heating_-ventilation_unit_was_self-ignited._

Extinguished_flames_in_the_initial_phase_prevented_

fire._Professional_conduct_and_approach__

of_staff_towards_ensuing_event_has_been_rewarded._

Welldone!

Od lewej: / From left: HMS –Damian Bieniasz, Jarosław Kotowicz, Zbigniew Maciejewski.

27

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK

Jak Cię widzą, tak Cię piszą

Tytuł_artykułu_doskonale_ilustruje_sytuacje,_która_

przytrafiła_mi_się_w_kwietniu_bieżącego_roku._Po_kilku_

tygodniach_pracy_w_Norwegii_nastąpił_powrót_do_Polski._

Wczesnym_rankiem_wylądowałem_na_lotnisku_w_

podkrakowskich_Balicach._Po_opuszczeniu_samolotu_

razem_z_pozostałymi_pasażerami_skierowałem_się__

w_kierunku_autobusu,_który_miał_nas_dowieźć_do_

terminala_po_odbiór_bagaży._Nagle_dały_się_usłyszeć_

głośne_wulgaryzmy._Sprawca_całego_zamieszania,_stojący_

niedaleko_mnie_obcy_mężczyzna,_słaniał_się_na_nogach._

Czuć_było_woń_alkoholu._Niektórzy_kiwali_głową__

z_politowaniem,_aż_w_końcu_po_raz_kolejny_powtórzono_

wielokrotnie_słyszane_zdanie_–_„przez_właśnie_takich_

mamy_opinie_taką_a_nie_inną…”._

Podróżując_po_różnych_zakątkach_świata,_miałem_okazję_

spotkać_liczne_narodowości._Odpowiadając_na_pytanie_

skąd_jestem,_zawsze_pojawiał_się_ironiczny_uśmiech_na_

twarzy_–_„aaa_Poland,_Polonia.”_Wśród_osób,_które_nie_miały_

nigdy_kontaktu_z_Polakami,_panuje_stereotyp,__

iż_jesteśmy_ludźmi_zacofanymi_i_nadużywającymi_alkohol._

Negatywne_postrzeganie_nie_bierze_się_jednak_bez_

przyczyny._Część_zarzutów_jest_bezpodstawna,_lecz_

niektóre_z_nich_są_niestety_potwierdzane_na_co_dzień.__

Na_szczęście_wielu_obcokrajowców_ocenia_nas_także_

pozytywnie,_znacznie_lepiej_niż_my_sami._Podkreślają_

pracowitość_oraz_sumienność_w_powierzonych_zadaniach._

Nasi_inżynierowie_mają_wiedzę,_oraz_wysokie_kwalifikacje,_

które_znakomicie_wykorzystują_w_praktyce,_a_nasze_

kobiety_są_jednymi_z_najpiękniejszych_na_świecie._

Możemydomniemać,iżosoby,któremająbezpo-

średnikontaktznaszymirodakami,samikształtują

sobieopinienaichtemat,niepolegającnawcze-

śniejszychosądach.Pamiętajmyotym!

Przez_ostatnie_lata,_wielu_naszych_pracowników,_wyjecha-

ło_do_pracy_w_Norwegii._–_Przyjeżdżając_do_obcego_kraju,_

czy_nam_to_się_podoba_czy_nie,_musimy_zaakceptować_

reguły_i_zasady_tam_panujące._W_żadnym_wypadku_nie_

autor/author:

Jarosław Brzeziński

Fine feathers make fine birds

The_title_of_the_article_perfectly_illustrates_the_

situations_that_happened_to_me_in_April_this_year._

After_several_weeks_of_work_in_Norway_I_returned_to_

Poland._Early_in_the_morning_I_landed_at_the_airport_in_

Balice_near_Cracow._After_leaving_the_aircraft_with_

other_passengers,_I_headed_toward_the_bus,_which_

was_to_bring_us_to_the_terminal_to_collect_our_luggage._

Suddenly,_some_curses_were_heard._The_author_of_

them,_was_a_stranger,_standing_close_to_me,_swaying_

on_his_feet._The_smell_of_alcohol_was_around._Some_

shook_their_heads_with_a_shame,_and_finally_well_

known_sentence_was_repeated_again_"just_because_of_

such_people,_opinion_about_us_is_as_it_is…".

Travelling_to_different_parts_of_the_world,_I_had_the_

opportunity_to_come_across_many_nationalities._In_

response_to_a_question_"Where_do_you_come_from?’"_

always_has_appeared_an_ironic_smile_on_people’s_faces_

–_"aaa_Poland,_Polonia."_For_those_who_have_never_had_

contact_with_the_Poles,_prevail_a_stereotype_that_we_are_

benighted_people_and_most_of_us_are_thieves_who_

abuse_an_alcohol._The_negative_perception,_however,_

does_not_take_from_nowhere._Some_accusations_of_

course_are_groundless,_but_unfortunately_some_of_them_

are_evident._Fortunately,_many_foreigners_also_perceive_

us_–_in_a_favourable_light_much_better_than_we_

ourselves._As_they_emphasize_our_industriousness_and_

diligence_in_the_assigned_tasks._Our_engineers_posses_

know-how_so_–_the_specialist_knowledge_and_profes-

sional_qualifications_which_they_can_–_easily_and_

perfectly_use_in_practice,_what_is_more_our_women_are_

one_of_the_most_beautiful_–_in_the_whole_world.

Wemayassumethatthosewhohavedirect

contactwithourcompatriotsmouldtheopinions

aboutthem,notrelyingonpreviousjudgments.

Rememberthat!

In_recent_years,_many_of_our_employees_went_to_work_

in_Norway._While_coming_to_a_foreign_country,_

whether_we_like_it_or_not,_we_must_accept_the_rules_

and_principles_prevailing_there._Under_no_circum-

stances_can_we_overstay_welcome_of_the_Norwegians,_

28

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK

Employee asks

z WheretofindinformationaboutNorway?

People_who_have_just_arrived_in_Norway_have_

sometimes_trouble_in_finding_basic_information_about_

living_and_working_in_the_country_–_of_fjords._To_make_

it_easier,_in_2008_public_offices_–_published_–_"A_

newcomer_in_Norway",_where_you_can_find_many_

useful_tips_and_hints._It_has_been_divided_into_seven_

chapters_–_stay,_work,_children_and_school,_health,_

leisure_time,_useful_information_and_public_offices._

Pracownik pyta

z GdzieszukaćinformacjioNorwegii?

Osoby,_które_po_raz_pierwszy_przyjechały_do_Norwegii_

mają_niekiedy_problemy_z_wyszukaniem_podstawowych_

informacji_na_temat_życia_i_pracy_w_kraju_fiordów._Aby_to_

ułatwić_urzędy_publiczne_wydały_w_2008_roku_publikacje_

„Nowicjusz_w_Norwegii”,_w_której_można_znaleźć_wiele_

przydatnych_porad_i_wskazówek._Została_ona_podzielona_

na_siedem_rozdziałów_–_pobyt,_praca,_dzieci_i_szkoła,_

zdrowie,_czas_wolny,_przydatne_informacje_oraz_urzędy_

autor/author:

Jarosław Brzeziński

możemy_nadużywać_gościnności_Norwegów,_bowiem_

negatywne_zachowanie_może_spowodować,_iż__

w_przyszłości_nie_będziemy_już_zapraszani_do_współpracy._

Mimo_dłuższego_pobytu_w_kraju_fiordów,_wciąż_niewielu_

z_nas_zna_język_norweski._Niemniej_jednak_nauczenie_się_

podstawowych_zwrotów_typu_„dzień_dobry”_(god_

morgen),_„dziękuje”_(takk),_„do_widzenia”_(ha_det_bra),_

które_wbrew_pozorom_nie_są_takie_trudne,_na_pewno_nie_

jest_poza_zasięgiem,_a_z_drugiej_strony_może_zostać_

bardzo_pozytywnie_odebrane._

Naturalnie,_nie_zapominajmy_kim_jesteśmy_i_skąd_

pochodzimy,_wręcz_przeciwnie_–_chwalmy_się_tym,__

co_mamy_najlepsze._Nasza_narodowość_też_ma_wartość_

poza_granicami_kraju._Oczywiście_jak_każdy_mamy_swoje_

wady_i_zalety._Nie_bądźmy_jednak_bierni_wobec_

negatywnych_zachowań_naszych_rodaków,_a_na_pewno_

im_nie_wtórujmy._

ZnakiemrozpoznawczymfirmyVentorpowinnibyć

nietylkoznakomicifachowcy,aleprzedewszystkim

ludzie,którzyreprezentująsobąodpowiednipoziom

kulturyosobistej.

because_the_negative_behavior_can_cause_that_in_

future_we_will_no_longer_be_invited_to_cooperate.

Despite_we_have_been_working_–_in_this_beautiful_

fjords_country_for_so_long,_still_only_few_of_us_know_the_

Norwegian_language._Nevertheless,_learning_basic_

phrases_like_"good_morning"_(god_morgen),_"thanks"_

(Takk),_"goodbye"_(ha_det_bra),_which_contrary_to_

appearances_aren’t_–_so_difficult,_surely_it_is_not_out_of_

–_our_reach,_on_the_other_hand_–_it_can_be_very_

positively_seen.

Obviously,_don’t_forget_who_we_are_and_where_do_we_

come_from,_on_the_contrary_–_let’s_boast_about_what_we_

have_the_best._Our_nationality_also_has_a_value_outside_

the_country._Of_course,_like_any_other_people_we_have_

our_good_and_bad_points._However,_don’t_be_passive,_

don’t_neglect_–_the_negative_behavior_of_our_country-

men,_and_certainly_do_not_–_accept_and_accompany_it._

Ventoridentification–shouldnotbe–only

excellentprofessionals,butmostofallthepeople

whorepresenttheappropriatelevelofculturejust

beawell-mannered.

Zdjęcie/Photo: SXC

29

Tax Return 2009

Every_person,_who_during_2009_worked_in_Norway_or_on_

Norwegian_Continental_Shelf_is_obliged_to_report_–_tax_

statement_to_the_Norwegian_Tax_Authorities._Taxpayers,_

who_live_In_Norway_In_permanent_manner_and_have_

registered_address_in_Norway,_–_report_their_statements_to_

Local_Tax_Authorities_depending_on_their_registered_

address._Those,whoworkedinNorwayfornon–Nor-

wegianemployerandhaven’tgotregisteredaddress,

reporttheirtaxstatementstoCentralOfficeof

ForeignTaxAffairsinStavanger.Below_information_

regards_only_tax_statement_2009_reported_to_COFTA_in_

Stavanger._

For_2009_COFTA_is_sending_pre_filled_TaxReturnin_

Norwegian_or_English_language._Those_forms_are_

based_mainly_on_EndOfYearCertificates_issued_by_

employer,_but_taxpayers_duty_is_to_check_correctness_

of_this_information_and_notify_COFTA_of_any_changes._

Tax_Returns_are_send_directly_to_employees_addresses._

In_the_envelope_with_tax_return_you_will_find_a_form,_

which_you_should_fill_In._Questions_from_the_form_are_

connected_with_reliefs,_time_you_spent_in_Norway_etc._

You_as_taxpayers_should_be_familiarized_with_men-

tioned_questions,_as_they_hasn’t_changed_much_since_

previous_version_of_tax_return_form._

Podatek 2009

Obowiązek_rozliczenia_się_z_norweskim_fiskusem_leży_na_

każdym_kto_w_2009_roku_wykonywał_pracę_na_terenie_

Norwegii_lub_Norweskiego_Szelfu_Kontynentalnego._

Podatnicy,_którzy_na_stałe_zamieszkują_w_Norwegii_i_są_

tam_zameldowani_rozliczają_się_z_lokalnymi_Urzędami_

Skarbowymi_przyporządkowanymi_ze_względu_na_

zameldowanie._CiktórzypracęnaterenieNorwegii

wykonywaliunie-norweskiegopracodawcyiniesą

zameldowaniwNorwegii,rozliczająsięzCentralnym

UrzędemPodatkowymds.Cudzoziemców

wStavanger.Informacje_zamieszczone_poniżej_dotyczą_

rozliczenia_podatkowego_za_2009_rok_jedynie_z_Urzędem_

ds._Cudzoziemców_w_Stavanger.

Za_rok_2009,_norweski_Urząd_Skarbowy_w_Stavanger_

będzie_wysyłał_wstępnie_wypełnione_TaxReturny_

w_języku_norweskim_i_angielskim._Wstępnie_wypełnione_

formularze_będą_bazowały_przede_wszystkim_na_

informacjach_dostarczonych_przez_pracodawców_

poprzez_tzw._EndYearCertificate,_a_obowiązkiem_

podatnika_jest_sprawdzenie_czy_te_informacje_są_

poprawne_oraz_poinformowanie_Urząd_Skarbowy__

o_wszystkich_–_informacjach,_których_tam_brakuje.

Tax_Returny_będą_wysyłane_bezpośrednio_na_adresy_

pracowników._W_kopercie,_której_będzie_Tax_Return_

publiczne._Broszurę_jest_dostępna_w_języku_polskim__

w_internecie_pod_adresem_http://www.nyinorge.no._

z Wjakimprzypadkunależywykonać dodatkowebadaniakontrolne?

W_przypadku_gdy_urlop_chorobowy_pracownika_

przekroczył_30_dni_kalendarzowe._Pracownik,_ma_wtedy_

obowiązek_zgłosić_się_po_skierowanie_na_badania_kontro-

lne_do_Działu_BHP_i_następnie_wykonać_wymagane_

badania._Podczas_badania_lekarskiego_pracownik_musi_

przedstawić_zaświadczenie_od_lekarza_prowadzącego_

chorobę_informujące_o_zdolności_do_wykonywania_

pracy._Gdy_termin_wykonania_badań_kontrolnych_jest_

zbliżony_do_terminu_badań_okresowych_pracownik_ma_

możliwość_wykonania_obu_badań_jednocześnie.

„Pracownikpyta”torubrykaprzeznaczonadlaCiebie.

Maszpytania,wątpliwości–napisz!Czekamynamaile

biuletyn@ventor.com.pl

The_brochure_is_available_in_the_Polish_–_language_on_

the_Internet_at_http://www.nyinorge.no.

z Inwhatcase,youmustundergoadditional return-to-workhealthexaminations?

If_–_an_employee’s_sick_leave_exceeds_–_30_calendar_days._

The_employee_–_then_is_–_obliged_to_report_to_laboratory_

order_to_the_HSE_department_and_next_undergo_required_

additional_medical_check-up._During_the_medical_

examination_–_employee_must_submit_a_–_doctor’s_

certificate_–_from_his/her_attending_physician_–_which_

indicates_the_capability_to_work._When_the_deadline_for_

–_undergoing_return-to-work_health_examinations_–_is_

similar_to_the_periodic_health_examinations_then_–_em-

ployee_can_perform_both_tests_simultaneously.

"Employeeasks"isthecolumnallottedespeciallyforyou.

Ifyouhaveanyquestions,doubtsthenjustwrite!Welook

forwardtoyoure-mailsatbiuletyn@ventor.com.pl

autorka/authoress:

Anna Świętoń

30

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK In_2009_COFTA_implemented_a_new_system,_where_

taxpayer_may_send_his/her_tax_statement_via_Internet._

Mentioned_system_is_known_in_Norway_for_many_

years,_and_since_last_year_available_also_for_people_

registered_in_COFTA._You_may_submit_tax_return_forms_

via_internet_using_PIN_codes,_which_are_already_sent,_

or_with_use_of_traditional_post._

z Howisitgoingtoworkinpractice?

At_first_you_are_going_to_receive_PIN_codes_with_

explanation_(unfortunately_only_in_Norwegian_or_

English)_how_to_use_them._With_use_of_PIN_codes_you_

may_log-in_at_web-site_where_you_will_find_your_pre_

filled_Tax_Return._Than,_after_about_a_week_,_pre_filled_

Tax_Returns_are_going_to_be_sent_directly_to_your_home_

address_as_paper_form._Paper_Tax_Return_is_comfortable_

for_those,_who_do_not_have_internet_access,_or_prefer_

traditional_methods_of_tax_settlement._

Tax_Return_form_should_be_filled_according_to_

attached_instruction,_the_method_of_settlement_and_

reported_reliefs_is_employee’s_choice._All_changes_in_

settlement_may_be_submitted_–_on-line,_documents_

may_be_scan_and_downloaded_to_taxpayer_personal_

web-site._Off_course_you_may_inform_COFTA_of_any_

changes_by_sending_documents_as_a_letter._

The_deadline_for_filling_in_–_a_pre-completed_by_the_

Tax_Office_Tax_Returns_is_April_30,_2010._–_One_can_

applies_for_–_the_–_extension_of_this_deadline_for_

znajdziecie_Państwo_formularz,_który_jako_podatnicy_

będziecie_musieli_wypełnić._Pytania_w_formularzu_będą_

dotyczyły_ulg,_czasu_spędzonego_w_Norwegii_itp._Pytania_

te_powinny_być_znane_Państwu_jako_podatnikom__

z_poprzednich_wersji_formularza_Tax_Return._

W_2009_roku_Urząd_w_Stavanger_wdrożył_nowy_system,_

gdzie_podatnik_może_przesłać_swoje_roczne_zeznanie_

elektronicznie,_system_ten_jest_doskonale_znany_

Norwegom_od_wielu_lat,_od_zeszłego_roku_dostępny_

również_dla_podatników_zarejestrowanych_w_Centralnym_

Urzędzie_w_Stavanger._Formularze_Tax_Return_mogą_

Państwo_dostarczyć_elektronicznie_poprzez_użycie_PIN_

kodów,_które_są_już_wysyłane,_lub_tradycyjnie,_jak__

w_poprzednich_latach_poprzez_pocztę.

z Jaktobędziewyglądaćwpraktyce?

W_pierwszej_kolejności_otrzymacie_Państwo_kody_PIN_

(tzw_PIN-codes)_z_wyjaśnieniem_(niestety_tylko__

w_norweskim_i_angielskim)_jak_ich_używać._Dzięki_kodom_

PIN_można_zalogować_się_na_stronę_gdzie_znajdziecie_

swoje_wstępnie_wypełnione_zeznanie_podatkowe_._

Następnie_po_około_tygodniowym_odstępie_czasu,_

wstępnie_wypełnione_–_Tax_Returny_będą_rozsyłane_

również_bezpośrednio_na_Państwa_adresy_w_formie_

„papierowej”._Papierowa_wersja_będzie_przydatna_dla_

tych,_którzy_nie_mają_dostępu_do_Internetu,_lub_preferują_

tradycyjne_metody_rozliczania_się_z_podatku._

Formularz_Tax_Return_wypełniamy_zgodnie_z_załączoną_

instrukcją_,_wybór_metody_rozliczania_i_ulg_należy_do_

podatnika._–_Wszystkie_zmiany_w_rozliczeniu_mogą_być_

dostarczone_on-line,_dokumenty_mogą_być_zeskanowa-

ne_i_załadowane_na_osobistą_stronę_podatnika._Oczywi-

ście_o_zmianach_można_również_poinformować_Urząd_

pocztą,_z_załączonymi_dokumentami.

Terminem_do_którego_należy_wypełnić_wstępnie_

wypełnione_przez_Urząd_Skarbowy_Tax_Returny_jest__

30_kwiecień_2010._O_przedłużenie_tego_terminu_można_

starać_się_np._elektronicznie_poprzez_kody_PIN,_które_

przedłużają_termin_automatycznie_o_jeden_miesiąc.

Na_przełomie_jesieni_podatnik_otrzyma_na_swój_adres_

domowy_dokument_„TaxAssessmentNotice”_w_którym_

zawarte_są_informacje_o_przychodzie_z_którego_został_

wyliczony_podatek_oraz_kwotę_jaką_Twój_pracodawca_

odprowadził_na_poczet_podatku._Dowiesz_się_też_z_niego_

czy_zapłaciłeś_za_dużo_czy_za_mało_podatku._Należy_

pamiętać,_iż_podatnik_ma_obowiązek_oraz_we_własnym_

31

instance_electronically_via_one’s_PIN_numbers,_which_

–_automatically_extend_the_deadline_by_a_month.

At_the_end_of_–_autumn,_–_a_taxpayer_will_–_receive_at_his/

her_–_home’s_address_document_"TaxAssessment

Notice"_–_in_which_is_included_information_on_the_

income_from_which_tax_was_deducted_as_well_as_the_

amount_that_your_employer_–_has_allotted_on_account_of_

tax._You_will_learn_from_it_how_much_tax_you_have_–_paid._

Please_note_that_a_taxpayer_has_a_duty_and_in_their_own_

interest_should_check_–_that_the_pieces_of_–_information_

included_in_the_Tax_Assessment_Notice_–_are_correct_and_

suit_to_the_information_that_was_sent_to_the_Tax_Return._

z Mini-guidefor–importantterms:

CentralnyUrządPodatkowyds.Cudzoziemców_

(in_English:_Cofta_–_Central_Office_for_Foreign_Affairs,_

or_in_Norwegian_SFU_–_Sentralskattekontoret_for_

utenlandssaker)_–_This_is_the_right_–_office_for_people_

who_in_2009_were_employed_on_non-_Norwegian_

employer_–_where_they_can_account_for_tax_,__

Tel:_+47_51_96_96_00,_email:_sfu@skatteetaten.no

TaxReturn_–_(In_Polish_zeznanie_podatkowe,_Polish_

equivalent_PIT36)._form_which_is_sent_to_employees_at_

the_end_of_–_March_each_year,_–_everyone_who_in_

preceding_year_has_–_done_hired_labour_–_in_Norway_is_

obliged_to_fill_such_tax_return._–_Since_this_year_one_

can_fill_–_it_–_and_send_it_electronically._On_this_form,_

the_taxpayer_provides_information_about_their_

employers,_incomes,_number_of_days_spent_in_Norway,_

and_entitled_deductions,_etc._available_to_him._If_form_

is_not_–_sent_in_electronic_form_must_be_sent_in_paper_

form_to_the_address_given_on_tax_return.

EndofYearCertificate–_(in_Norwegian:_ogLonns

trekkopgave,_in_–_Polish:_information_about_incomes_

as_well_as_deduced_down_payments_to_–_tax,_it_is_the_

equivalent_of_the_Polish_PIT11)_–_this_form_popularly_

called_by_the_workers_–_‘lonns_‘_is_the_form_–_which_

your_employer_is_obliged_to_fill_in_and_send_both_to_

you_–_as_a_taxpayer_–_and_to_the_tax_office._On_this_

form,_the_employer_includes_information_about_your_

income_(item_–_111A),_deduced_down_payments_to__

–_tax(item_950)_–_as_well_as_other_crucial,_from_the_tax_

accounting_–_standpoint_,_information._

I would like to express my heartfelt thanks for help

in this publication – to – Mrs. – Jorid T. – from the

Central Office for Foreigners in Stavanger

interesie_powinien_sprawdzić_czy_informacje_zawarte_na_

Tax_Assessment_Notice_są_poprawne_i_odpowiadają_

informacjom,_które_zostały_przesłane_na_Tax_Retrunie.

z Mini-guidepoważnychterminach:

CentralnyUrządPodatkowyds.Cudzoziemców_

(po_ang.:_COFTA_–_Central_Office_for_Foreign_Affairs,_lub_

po_norwesku_SFU_–_Sentralskattekontoret_for_utenlands-

saker)_–_jest_to_Urząd_właściwy_do_rozliczania_się_z_

podatku,_dla_osób_które_w_2009_roku_były_zatrudnione__

u_nie-norweskiego_pracodawcy._Tel:_+47_51_96_96_00,_

adres_email:_sfu@skatteetaten.no

TaxReturn_–_(po_polsku_zeznanie_podatkowe,_odpo-

wiednik_polskiego_PIT36)._–_Formularz_który_jest_

wysyłany_do_pracowników_na_przełomie_marca_danego_

roku,_obowiązek_wypełnienia_go_leży_na_każdym_kto__

w_poprzednim_roku_wykonywał_pracę_najemną_na_terenie_

Norwegii._Od_tego_roku_można_wypełniać_i_wysyłać_go__

w_formie_elektronicznej._Na_tym_formularzu_podatnik_

podaje_informację_o_swoich_pracodawcach,_przychodach,_

liczbie_dni_spędzonych_w_Norwegii,_przysługujących_mu_

ulgach_etc._Formularz,_jeśli_nie_jest_wysyłany_w_formie_

elektronicznej_to_musi_być_wysłany_w_formie_papierowej_

na_adres_podany_na_formularzu_Tax_Return._

EndYearCertificate_–_(po_norwesku:_Lonnsogtrekkop-

gave,_po_polsku_informacja_o_przychodach_i_potrąconych_

zaliczkach_na_podatek,_jest_to_odpowiednik_polskiego_

PIT11)_formularz_ten_potocznie_nazywany_przez_pracowni-

ków_„lonns”_jest_formularzem,_którego_wypełnienie__

i_odesłanie_zarówno_do_Ciebie_jako_podatnika_jak_i_do_

Urzedu_Skarbowego_leży_po_stronie_Twojego_pracodawcy._

Na_tym_formularzu_pracodawca_umieszcza_informacje__

o_Twoim_przychodzie_(pole_111A),_potrąconej_zaliczce_na_

podatek_(pole_950)_oraz_inne_ważne_z_punktu_widzenia_

rozliczenia_podatku_informacje._

Składam serdeczne podziękowanie za pomoc

w realizacji tej publikacji Pani Jorid T. z Centralnego

Urzędu ds. Cudzoziemców w Stavanger

32

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK How celebrated Easter

in Norway?

Easter_is_a_time_of_joy_and_celebration,_both_in_Poland_

and_all_over_the_world._The_same_is_in_Norway_where,_

as_you_can_guess,_–_Easter_is_celebrated_longer_than_in_

other_European_countries._Easter,_–_in_the_Norwegian_

language_–_called_„Påske”,_–_begins_on_Wednesday_

afternoon_and_ends_on_Easter_Monday._Many_

Norwegians,_however,_start_celebrating_even_before_

Palm_Sunday_and_the_feast_lasts_up_to_10_days!

Symbols_for_the_Norwegian_Easter_are_primarily_Easter_

chicks_and_Easter_painted_eggs_as_well_as_bunnies._

Norway’s_colour_during_the_–_Easter_time_is_bright_

yellow-drawn_and_plastic_chickens;_private_homes,_

shop_windows,_advertisements_and_magazines-_here_

all_is_yellow.

Because_of_–_the_fact_that_the_„Påske”_–_lasts_so_long,_

–_therefore_it_is_–_regarded_as_a_family_holiday_–_and_

shared_travels_are_recommended_._If_you_ask_the_

Norwegian_how_do_they_spend_Easter,_–_probably_the_

answer_you_will_hear_will_be_–_I_–_go_mountains_–_or_

go_skiing._It's_their_"national_truth"_that_they_spend_

Easter_in_snow._Nevertheless,_it_turns_out_it_isn’t_

entirely_to_be_true,_because_according_to_the_

statistics_–_only_about_13%_of_the_Norwegian_

population_at_that_time_spends_holidays,_in_addition,_

not_all_of_them_go_skiing,_a_large_part_of_them_choose_

–_journey_to_–_warm_European_countries,_then_they_

return_as_tanned_as_the_skiers_J.

Jak świętowali Wielkanoc w Norwegii

Święta_wielkanocne_to_czas_radości_i_świętowania_

zarówno_w_Polsce_jak_i_na_świecie._Nie_inaczej_jest_w_

Norwegii,_gdzie_jak_można_się_domyślić_Wielkanoc_jest_

obchodzona_dłużej_niż_w_pozostałych_europejskich_

krajach._Wielkanoc_nazywana_po_norwesku_„Påske”_

zaczyna_się_w_środę_o_południu_i_kończy_w_Wielkanocny_

poniedziałek._Wielu_Norwegów_zaczyna_jednak_

świętować_już_przed_Niedzielą_Palmową_i_ich_święta_

trwają_nawet_10_dni!

Symbolami_norweskich_Świąt_są_przede_wszystkim_

wielkanocne_kurczaczki_i_pisanki_we_wszystkich_kolorach_

oraz_zajączki._Kolorem_Wielkanocnej_Norwegii_jest_jasna_

żółć_–kurczaki_rysowane_i_plastikowe,_wszystko_żółte,_–_w_

domach_prywatnych,_witrynach_sklepowych,_reklamach_i_

czasopismach.

W_związku_z_faktem,_iż_Paske_trwają_tak_długo,_są_

uważane_za_rodzinne_święto_i_wskazane_są_wspólne_

podróże._Jeśli_spytasz_Norwega_o_sposób_spędzenia_

świąt_Wielkanocnych_to_prawdopodobnie_odpowie_ci,_

że_wybiera_się_w_góry_na_narty._To_ich_„narodowa_

prawda”,_że_spędzają_święta_w_śniegu._Nie_mniej_jednak_

okazuje_się_nie_być_do_końca_prawdą,_bo_jak_wynika_ze_

statystyk_tylko_około_13%_norweskiego_społeczeństwa_

wybiera_się_w_tym_czasie_na_wakacje,_w_dodatku_nie_

wszyscy_z_nich_wybierają_narty,_spora_cześć_wybiera_

autorka/authoress:

Anna Świętoń & Kjell-Egil Førsund

Góra „Skaulen” widziana z okna domku. Mountain "Skaulen", seen from cabin window. Zdjęcie/Photo: Kjell-Egil Førsund

Przed zawodami narciarskimi . / Outside cabin before childrens ski-race. Zdjęcie/Photo: Kjell-Egil Førsund

Widok na zewnatrz domku w Sudal . / Outside cabin in Suldal. Zdjęcie/Photo: Kjell-Egil Førsund

33

Those_who,_in_keeping_with_tradition,_have_chosen_

skiing,_then_they_spend_their_days_–_schussing_–_the_

slopes._Most_importantly,_the_whole_family_is_together_

from_the_youngest_to_the_–_oldest._It_is_difficult_to_say_

why,_after_a_long_winter,_they_just_run_to_the_snow,_

while_probably_a_few_days_earlier_they_complained_

about_the_snow_storm._Perhaps_it_is_the_magic_from_

–_the_–_combination_of_cold_and_family_warm_that_

makes_joy.

Because_of_the_choice_of_the_outdoor_entertainments,_

Easter_is_definitely_not_the_time_to_cook_and_every-

thing_that_is_prepared_has_to_be_lightweight_and_

ready_–_for_carrying_–_in_a_backpack,_which_means_the_

choice_of_sandwiches,_thermos_flask_with_hot_coffee_

or_chocolate,_oranges_and_sweets_for_children.

During_the_Easter_Eve_ski_tournaments_are_organized_

very_often,_–_where_adults_participate,_however,_it_is_

especially_addressed_to_children._They_are_very_

popular_all_over_Norway,_and_although_they_are_

organized_primarily_for_the_fun,_the_youngest_treat_

them_very_seriously._Tournaments_are_divided_into_

different_disciplines_and_age_categories,_in_turn_

diplomas_and_awards_are_given_to_each_participant.

Those_who_remain_at_home_prepare_lamb_dishes,_and_

every_family_is_–_involved_in_such_pastimes_as_–_cards,_

chess_or_Yatzy_–_a_popular_game_in_Norway._What_

does_the_rest_do_?_–_They_probably_–_had_got_–_a_few_

detective_novels,_–_before_all_shops_–_were_closed_and_

now_read_them_in_the_privacy_of_their_homes._Reading_

crime_novels_–_at_Easter_is_a_peculiar,_national_–_habit_

of_Norwegian._Where_in_all_over_the_world,_television,_

newspapers_or_the_radio_broadcast_–_a_series_of_

detective_novels_during_the_Easter_time?

podróż_w_ciepłe_europejskie_kraje,_a_potem_wraca_tak_

opalona_jak_narciarze_J._

Ci_którzy_zgodnie_z_tradycją_wybrali_narty,_wypełniają_

swoje_dni_szusowaniem_po_stokach._Najważniejsze,_że_

cała_rodzina_jest_razem_od_najmłodszego_do_najstarsze-

go._Trudno_powiedzieć_dlaczego_po_długiej_zimie_akurat_

pędzą_do_śniegu,_podczas,_gdy_pewnie_kilka_dni_

wcześniej_narzekali_na_burzę_śnieżną._Być_może_to_magia_

połączenia_zimna_i_rodzinnego_ciepła_sprawia_tę_radość.

_W_związku_z_wyborem_rozrywek_na_świeżym_powietrzu,_

Wielkanoc_to_zdecydowanie_nie_czas_na_gotowanie_i_

wszystko_co_jest_przygotowywane_musi_być_lekkie_i_

gotowe_do_przeniesienia_w_plecaku,_co_oznacza_wybór_

kanapek,_termosu_z_gorącą_kawą_lub_czekoladą,_

pomarańczy_i_słodyczy_dla_najmłodszych.

W_Wielkanocną_wigilię_bardzo_często_organizowane_są_

turnieje_narciarskie,_w_których_biorą_udział_dorośli,_lecz_

w_szczególności_adresowane_są_dla_dzieci._Są_bardzo_

popularne_na_terenie_całej_Norwegii_i_choć_są_one_

organizowane_przede_wszystkim_dla_zabawy_najmłodsi_

traktują_je_bardzo_poważnie._Turnieje_są_podzielone_na_

różne_dyscypliny_i_kategorie_wiekowe,_a_dyplomy_i_

nagrody_są_wręczane_każdemu_uczestnikowi.

Ci,_którzy_pozostają_w_domach_przygotowują_potrawy_z_

jagnięciny_i_w_raz_z_rodziną_zajmują_się_rozrywkami_

takimi_karty,_szachy_czy_Yatzy_–_popularną_w_Norwegii_

grą._Co_robi_reszta?_Być_może_zaopatrzyła_się_w_kilka_

powieści_detektywistycznych_zanim_zamknięto_

wszystkie_sklepy_i_teraz_czyta_je_w_domowym_zaciszu._

Czytanie_kryminałów_podczas_Wielkanocy_to_osobliwy,_

narodowy_zwyczaj_Norwegów._Gdzie_indziej_telewizja,_

gazety_czy_radio_wypuszczają_serie_detektywistycznych_

powieści_w_święta?Rozdanie dyplomow dla dzieci po wyscigu narciarskim. / Diplomas for children after the race. Zdjęcie/Photo: Kjell-Egil Førsund

Wielkanocny posiłek. / Outside meal, sour cream porridge and belongings, on Easter Eve. Zdjęcie/Photo: Kjell-Egil Førsund

34

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK

Our passions: Memorable "Syrena’s" singing

The_Syrena_was_a_Polish_automobile_model_first_

exhibited_at_the_Poznań_Trade_Fair_in_1955-_Polish_

family_of_cars_and_trucks_manufactured_from_1957_to_

1972_by_the_Fabryka_Samochodów_Osobowych__

(FSO_–_factory_cars)_in_Warsaw_and_from_1972_to_1983_

by_FSM_Automobile_Factory_(originally_Mechanical_

Equipment_Factory)_–_in_Bielsko-Biala._Let’s_succinctly_

describe_the_glorious_years_of_–_‘Syrena_–_the_Queen_

of_Polish_roads’.

My_dad_imbued_in_me_a_passion_for_cars._Since_an_

early_age_I_had_a_chance_–_to_accustom_myself_to__

–_the_motorization,_and_in_–_every_sense_of_the_word._

In_the_early_nineties_I_–_fell_in_love_with_two-stroke_

engine_due_to_a_good_old_Trabant_601(_polish_car),_

which_belonged_to_my_parents._The_smell_of_burning_

mixture_acted_on_me_like_a_drug._Then,_probably_my_

passion_emerged…

I_was_17_year-old_when_I_decided_with_my_friend_to_

restore_youth_of_–_once_admired_and_beautiful_Syrena,_

model_–_105_L._Car_–_had_been_for_a_good_few_years_in_

the_barn._Unfortunately,_–_it_had_not_wheels.

It_seems_that_someone_borrowed_them_in_July_1986_

during_the_harvest_season_and_didn’t_return_since_

Nasze pasje: Niezapomniany śpiew Syreny

Swoją_premierę_miała_na_XXIV_Międzynarodowych_

Tragach_Poznańskich_w_1955_roku._Syrena_–_rodzina_

polskich_samochodów_osobowych_i_dostawczych_

produkowanych_w_latach_1957-1972_przez_Fabrykę_

Samochodów_Osobowych_w_Warszawie,_a_następnie__

w_latach_1972-1983_przez_Fabrykę_Samochodów_

Małolitrażowych_(początkowo_Wytwórnię_Sprzętu_

Mechanicznego)_w_Bielsku-Białej._Tak_pokrótce_można_

opisać_lata_świetności_„Syreny_–_królowej_polskich_szos”._

Zamiłowaniem_do_samochodów_zaraził_mnie_mój_tato._

Od_najmłodszych_lat_miałem_możliwość_oswajania_się__

z_motoryzacją_i_to_w_pełnym_tego_słowa_znaczeniu.__

Na_początku_lat_dziewięćdziesiątych_zakochałem_się__

w_2-sówach,_a_to_za_sprawą_poczciwego_Trabanta_601,_

który_należał_do_moich_rodziców._Zapach_spalanej_

mieszanki_działał_na_mnie_jak_narkotyk._Wtedy_prawdo-

podobnie_narodziła_się_moja_pasja…

Kiedy_skończyłem_17_lat_postanowiłem_wraz_z_moim_

przyjacielem_przywrócić_młodość_niegdyś_pięknej__

i_podziwianej_Syrence_105_L._Samochód_stał_od_dobrych_

kilkunastu_lat_w_stodole._Niestety_brakowało_kół._

Podobno_ktoś_je_pożyczył_w_lipcu_1986_w_czasie_żniw__

i_do_tej_pory_nie_zwrócił._Dzięki_uprzejmości_firmy_Ventor,_

która_użyczyła_samochodu_do_przetransportowania_

autor/author:

Wojciech Szpara

Zdjęcie/Photo: Jarek Pełczyński ( jpelczynski@gmail.com)

35

then._By_courtesy_of_Ventor,_which_lent_the_car_to_

transport_the_Syrena,_we_were_able_to_begin_repair_

work_in_a_household_garage._The_plans_were_very_

ambitious,_but_even_then_we_did_not_realize_that_the_

assembling_of_the_air_inlet_on_the_bonnet_or_darken-

ing_glass_was_an_absolute_–_profanation_of_–_the_PRL_

(The_Polish_People’s_Republic)_relic.

z Let’sgobackintime…

In_1953,_the_government_promised_to_construct_FSO_

–_a_small_car_(with_small_cylinder_capacity)._This_

initiative_has_met_with_great_acclaim._Within_a_month,_

the_team_was_appointed_to_work_out_technical_

assumptions._Due_to_a_lack_of_deep-drawn_metal_parts_

and_cost_reductions,_the_first_Syrena_cars_were_

supposed_to_have_a_wooden_bodywork_covered_with_

leather-like_material,_the_cars_were_powered_by_

2-stroke_engines_based_on_fire_motor_pump_propul-

sion,_Bielsko-like_engine._The_name_of_–_Syrena_was_

–_proposed_–_by_FSO_crew.

The_car_had_to_be_produced_in_a_number_of_4000_–_per_

year._In_August_1955_five_prototypes_–_of_–_Syrena_

took_part_in_rally._They_came_out_very_well._Neverthe-

less,_in_Zawoja,_the_car_fishtailed_around_a_corner_and_

–_overturned_on_the_roof._Nothing_has_happened_to_

anyone_but_the_leatherette-covered_–_roof_–_looked_

not_too_well_with_torn_and_–_blowing_around_pieces_of_

leatherette._Just_after_the_rally,_it_was_decided_to_

replace_–_it_with_–_the_steel_body.

In_July_of_1955_it_was_determined_to_start_serial_

production_of_Syrena_at_FSO_in_Warsaw._Assumptions_

–_of_production_–_were_changed._Namely,_it_was_

decided_that_the_targeted_annual_production_reaches_

the_level_of_–_10_000_items._

Several_years_of_collecting_materials_and_contacts_

with_the_fans_of_–_Syrena_made_us_aware_of_–_the_fact_

that_only_the_original_in_100%_copies,_–_reflect_the_

climate_and_restore_the_spirit_of_those_times._In_less_

than_eight_years,_–_there_came_and_went_4_cars_–_in_

our_garage,_one_of_which_–_model_105_L_–_for_several_

years_has_actively_participated_in_numerous_rallies,_

winning_prizes_and_awards._For_the_time_being_2_

Syrena_cars_–_are_renovated:_105_and_104-commonly_

called_‘zającówką’_and_‘kurołapką’._Unlike_its_predeces-

sors_it_had_regular_front_doors_(so-called_kurołapy)_as_

it_enabled_to_catch..._hens_and_hares._We_nurture_a_

hope_that_they_soon_will_be_admired_–_on_the_Polish_

Syreny,_mogliśmy_rozpocząć_prace_remontowe__

w_przydomowym_garażu._–_Plany_były_bardzo_ambitne,_

ale_wtedy_jeszcze_nie_zdawaliśmy_sobie_sprawy_z_faktu,__

iż_montowanie_wlotu_powietrza_na_masce_czy_przyciem-

nianie_szyb_to_istna_profanacja_reliktu_PRL-u._

z Cofnijmysięwczasie…

Jest_rok_1953,_w_którym_to_rząd_zobowiązał_FSO_do_

skonstruowania_małolitrażowego_samochodu_osobowe-

go._Inicjatywa_ta_spotkała_się_z_ogromnym_aplauzem.__

W_ciągu_miesiąca_powstał_zespół_do_opracowania_

założeń_technicznych._Nadwozie_miało_być_wykonane__

z_drewna_pokrytego_dermatoidem,_gdyż_kraj_cierpiał_na_

brak_blach_karoseryjnych_głębokotłocznych,_a_silnik_

oparty_o_dwusuwowy_napęd_motopompy_strażackiej_

rodem_z_Bielska. Nazwę_Syrena_zaproponowana_załoga_

FSO._Samochód_miał_być_wytwarzany_w_liczbie_4000_szt._

rocznie._W_sierpniu_1955_pięć_prototypowych_Syren_

wybrało_się_na_rajd._Wypadły_one_nadzwyczaj_dobrze._

Pod_Zawoją,_Syrena_na_zakręcie_wywróciła_się_na_dach._

Nic_nikomu_się_nie_stało,_ale_dach_wyglądał_nieszczegól-

nie_z_podartymi_i_fruwającymi_na_wietrze_kawałkami_

dermy._Po_tym_rajdzie_zdecydowano_się,_na_wprowadze-

nie_stalowej_karoserii. W_lipcu_1955_roku_podjęto_decyzję_

o_uruchomieniu_seryjnej_produkcji_Syreny_w_FSO__

w_Warszawie._Zmieniono_założenia_produkcyjne._

Postanowiono_mianowicie,_że_docelowa_roczna_

produkcja_osiągnie_poziom_10_000_sztuk.

Kilka_lat_zbierania_materiałów_i_kontakty_z_fanami__

Syren_uzmysłowiło_nam,_że_tylko_egzemplarze_w_100_%_

oryginalne_oddają_klimat_i_przywracają_ducha_tamtych_

czasów._W_niespełna_osiem_lat_przez_nasz_garaż_

przewinęły_się_4_Syreny,_z_czego_jedna_–_model_105_L__

–_od_kilku_lat_bierze_czynny_udział_w_licznych_zlotach__

i_rajdach,_zdobywając_nagrody_i_wyróżnienia._W_obecnej_

chwili_w_trakcie_remontu_są_2_Syreny:_105_oraz_104__

36

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK roads,_and_–_tears_–_will_roll_in_more_than_one_eye_–_for_

memory_of_the_"Queen_of_the_highway."

Within_26_years_more_than_500_thousand_Syrena_cars_

have_been_produced._Polish_streets_were_full_of_–_such_

models_as:_101,_102,_103,_104_and_105_which_served_

as_a_basis_for_two_other_models_–_Syrena_R-20,_which_

was_a_pick-up_and_a_van_–_Bosto._–_

Already_passed_into_legend_prototypes_that_never_

went_into_mass_production,_The_most_famous_is_the_

Syrena_Sport_–_hailed_–_it_as_the_most_beautiful_car_

from_behind_the_Iron_Curtain.

Syrena_101_also_took_part_in_the_Monte_Carlo_Rally__

in_1960,_arousing_amazement_of_other_participants._

Poles,_by_the_fact_that_they_were_also_able_mechanics,_

amongst_–_ranking_149_crews_they_–_were_99th_–_on_

the_list._Though,_they_reached_the_finishing_line_..._with_

back_side,_because_only_one_gear_survived_…the_

reverse_one._

Consolation,_I_hope_for_all_of_us_is_that_the_only_fully_

Polish_passenger_car,_the_pride_of_PRL_–_did_not_go_out_

of_date._Nowadays,_more_and_more_–_fan_clubs_are_

–_coming_into_existence_thanks_to_enthusiasts,_who_

often_took_–_a_time-worn_cars_out_of_–_their_–_grandpar-

ents_garages,_then_they_repair_them_–_to_meet_at_rallies_

abounding_in_unforgettable_experiences._On_that_

occasion,_you_can_exchange_–_for_experience_and_parts_

that_are_becoming_harder_–_and_harder_to_obtain.

As_an_–_interesting_point,_and_proof_that_the_Syrena_is_

still_"alive",_I_mention_that_it_is_a_sign_of_this_year's__

–_trade_fair_car_–_in_India_._In_the_leaflet_promoting_X_

saloon_car_Auto_Expo_in_New_Delhi_–_the_largest_

automotive_event_in_India_and_one_of_the_biggest_in_

Asia_are_vehicles_–_from_all_over_the_world,_and_one_of_

–_them_is_–_The_Queen_of_Roads_–_Syrena_105

–_zwana_potocznie_zającówką_i_kurołapką._Drzwi_tego_

modelu,_otwierane_do_przodu_(tzw._kurołapy),_umożli-

wiały_łapanie..._kur_i_zajęcy._Żywimy_nadzieję,_że_i_one_

niebawem_będą_podziwiane_na_polskich_drogach,__

a_niejednemu_łza_się_w_oku_zakręci_na_wspomnienie_

„królowej_szosy”.

W_ciągu_26_lat_wyprodukowano_ponad_500_tys._syren.__

Po_polskich_ulicach_jeździły_modele_101,_102,_103,_104__

i_105,_a_także_osobowo-towarowe,_czyli_Bosto,_oraz_R-20._

Do_legendy_przeszły_już_prototypy,_które_niestety_nie_

weszły_do_masowej_produkcji._Najsłynniejsza_jest_Syrena_

Sport -_okrzyknięta_najpiękniejszym_samochodem_zza_

żelaznej_kurtyny.

Syrena_101_wzięła_też_udział_w_Rajdzie_Monte_Carlo__

w_1960_r.,_budząc_zdumienie_innych_uczestników._Polacy,_

dzięki_temu,_że_byli_również_zdolnymi_mechanikami,_

ukończyli_wyścig_i_zajęli_99_miejsce_na_149_sklasyfikowa-

nych_załóg._Jednak_do_mety_dojechali..._tyłem,_ponieważ_

ocalał_tylko_jeden_bieg_–_wsteczny.

Pocieszeniem,_mam_nadzieję_dla_nas_wszystkich_jest_to,__

że_jedyny_w_pełni_polski_samochód_osobowy,_duma_PRL-u_

nie_odeszła_do_lamusa._Powstaje_coraz_więcej_fanklubów,_

dzięki_zapaleńcom,_którzy_wyciągają_często_mocno_

ugryzione_zębem_czasu_samochody_z_garaży_swoich_

dziadków,_następnie_je_remontują,_aby_potem_spotkać_się_

na_rajdach_i_zlotach,_obfitujących_w_niezapomniane_

przeżycia._Przy_okazji_można_wymienić_się_doświadczenia-

mi_oraz_częściami,_które_coraz_ciężej_zdobyć.

Jako_ciekawostkę,_oraz_dowód_na_to,_że_Syrena_–_wciąż_

„żyje”_nadmienię,_że_jest_ona_znakiem_tegorocznych_

targów_samochodowych_w_Indiach._W_ulotce_promującej_

X_Salon_Motoryzacyjny_Auto_Expo_w_New_Delhi__

–_największą_imprezę_motoryzacyjną_w_Indiach_i_jedną__

z_większych_w_Azji_są_pojazdy_całego_świata,_a_nad_nimi_

królowa_szos_–_Syrena_105.

Zdjęcie/Photo: Jarek Pełczyński ( jpelczynski@gmail.com)

37

Mind and brain

Through_the_scientific_theories_to_the_symphony,_

through_the_great_cathedrals_to_supercomputers_–_all_

were_invented_–_by_man._Creativity_of_the_human_

mind_is_amazing_..._is_the_human_mind_–_able_to_know_

oneself?_What_makes_our_minds_so_creative?

The_human_brain_is_the_most_complex_machine_in_the_

universe._Its_biggest_secret_is_the_ability_to_spontane-

ously_become_aware_of_its_functions._It_is_often_com-

pared_to_the_computer_because_it_can_do_an_infinite_

number_of_tasks:_–_it_exercises_control_over_the_body,_

collects_memories,_solves_the_task_and_has_a_good_

command_of_a_language._On_the_other_hand_only_a_brain_

is_aware_of_its_many_ongoing_activities_related_to_the_

processing_of_information_–_this_is_just_the_–_awareness.

Brain_needs_the_energy_so_as_to_function_properly._

"Fuel"_–_for_brain_neurons_(nerve_cells)_is_–_glucose_

and_oxygen_which_are_supplied_by_the_cardiovascular_

system._When_you_study_hard,_work_you_burn_more_

calories_than_when_we_allow_the_mind_to_work_‘at_

ease’._Researches_conducted_on_a_group_of_workers_

showed_that_those_who_ate_a_lavish_breakfast_are_able_

to_better_and_longer_concentration_–_at_work_than_

those_who_did_not_eat_breakfast_at_all.

With_growth_and_development_of_brain,_connections_

between_neurons_change_depending_on_gained_

experience._The_human_brain_is_more_like_a_computer_

that_continually_rebuilds_itself._It_consists_of_two_equal_

parts_separated_by_a_deep_groove_–_both_on_the_right_

and_left_hemisphere.

Many_functions_are_only_located_in_the_left_hemisphere_

including;_centre_that_controls_speech,_operating_

numbers_and_figures,_discussing_or_solving_a_problem._

The_right_hemisphere,_on_the_other_hand,_is_responsi-

ble_for_understanding_–_shape,_motion,_recognition_of_

patterns,_sketching,_painting_a_picture,_an_improvisa-

tion_on_the_piano._Surface_–_of_the_hemispheres_looks_

like_a_crumpled_up_piece_of_paper._They_are_built_–_from_

corrugated_layers_of_nervous_tissue._If_it_was_possible_to_

untie_and_–_stretch_them_they_would_–_be_large_enough_

to_cover_the_surface_of_a_small_table.

TIBIT:_This_may_seem_surprising,_but_during_brain_

surgery,_the_patient_may_be_fully_conscious_because_

the_brain_has_no_nerve_endings_sensitive_to_pain.__

Umysł i mózg

Od_teorii_naukowych_do_symfonii,_od_wspaniałych_katedr_

do_superkomputerów_–_wszystko_wymyślił_człowiek._

Zdolności_twórcze_ludzkiego_umysłu_są_wręcz_zadziwia-

jące…_czy_umysł_człowieka_jest_zdolny_poznać_sam_

siebie?_Co_sprawia,_że_nasze_umysły_są_tak_twórcze?

Mózg_człowieka_jest_najbardziej_złożoną_maszyną_we_

wszechświecie._Jego_największą_tajemnicą_jest_zdolność_

do_samoistnego_uświadamiania_sobie_wykonywanych_

czynności._Jest_on_często_porównywany_do_komputera,_

ponieważ_może_spełniać_nieskończoną_liczbę_zadań:_

sprawuje_kontrolę_nad_ciałem,_gromadzi_wspomnienia,_

rozwiązuje_zadania_i_włada_językiem._Z_drugiej_jednak_

strony_tylko_mózg_zdaje_sobie_sprawę_z_wielu_realizowa-

nych_przez_siebie_czynności_związanych_z_przetwarza-

niem_informacji_–_to_jest_właśnie_świadomość.

Do_prawidłowego_funkcjonowania_mózg_potrzebuje_

energii._Paliwem_dla_neuronów_(komórek_nerwowych)_

mózgu_są_glukoza_i_tlen_–_dostarczane_przez_układ_

krążenia._Podczas_intensywnej_nauki,_pracy_spalamy_

więcej_kalorii,_niż_kiedy_pozwalamy_umysłowi_pracować_

„na_luzie”._Badania_prowadzone_na_grupie_pracowników_

wykazały,_że_ci,_którzy_zjedli_obfite_śniadanie_są_zdolni__

do_lepszej_i_dłuższej_koncentracji_w_pracy_niż_ci,_którzy__

w_ogóle_nie_jedli_śniadania.

W_miarę_wzrastania_i_rozwoju_mózgu_połączenia_

pomiędzy_neuronami_zmieniają_się_w_zależności_od_

zdobytych_doświadczeń._Mózg_człowieka_bardziej_

przypomina_komputer,_który_ciągle_sam_siebie_przebu-

dowuje._Składa_się_z_dwóch_jednakowych_części_

oddzielonych_od_siebie_głęboką_bruzdą_–_z_prawej__

i_lewej_półkuli._Wiele_funkcji_zlokalizowanych_jest_tylko__

w_lewej_stronie_m.in._ośrodek_kontrolujący_mowę_

autorka/authoress:

Beata Rudnik

38

Po G

oDZin

AcH

Afte

r W

orK

If_any_part_of_the_brain_is_irritated_by_–_soft_electrical_

impulse,_the_patient_can_describe_the_felt_sensation.

TIBIT:In_1848,_the_American_railway_worker_Phineas_

Gage_had_severe_accident._To_crush_rocks,_–_metal_

rods_were_used_to_compress_explosive_charge_in_

holes._Unexpectedly,_a_charge_exploded_and_the_rod_

was_launched_from_the_hole_right_to_the_Gage’s_head._

It_–_stuck_in_his_skull_below_the_eye_socket_and_went_

over_his_forehead._Phineas_Gage_survived_the_accident_

and_–_lived_for_another_12_years._Unfortunately,_his_

personality_changed._Before_the_accident_happened_

he_was_a_quiet_and_peaceful_person_but_just_after_it_he_

became_very_nervous_and_aggressive._Metal_rod_

damaged_a_significant_part_of_the_Gage’s_forehead_

region_of_the_cerebral_cortex._This_accident_proved_

that_the_front_part_of_the_cerebral_cortex_is_involved_in_

shaping_the_human_personality.

In_order_to_fully_understand_the_brain,_–_we_need_

reliable_information_from_groups_of_researchers,_

psychologists_and_neurologists._The_use_of_computers_

to_work_normally_performed_by_humans_is_defined_as_

the_use_of_artificial_intelligence._Scientists_believe_that_

the_creation_of_artificial_intelligence_will_help_us_

understand_how_works_the_human_brain_._Computer_

alike_the_brain_receives_information_from_the_outside,_

and_–_gets_results_–_outside._However,_to_perform_the_

required_tasks_it_must_be_programmed_by_humans._

Besides,_it_does_not_feel_anything,_–_has_no_feelings,_it_

is_not_into_work_that_is_done_by_it_and_therefore_it_is_

never_bored_–_with_what_it_does._Computers_can_

neither_–_feel_pleasure_nor_pain.

They_complete_some_tasks_–_even_better_than_we,_for_

example,_they_endlessly_repeat_the_same_task_without_

making_any_mistakes._However,_there_are_no_good,_

–_operowanie_cyframi_i_liczbami,_dyskutując_lub_

rozwiązując_jakiś_problem_lub_w_prawej_m.in._rozumienie_

kształtu,_ruchu,_rozpoznawanie_wzorów,_szkicowanie,_

malowanie_obrazu,_improwizacja_na_pianinie._Powierzch-

nia_półkul_wygląda_jak_zmięta_kartka_papieru._Są_

zbudowane_z_pofałdowanych_warstw_tkanki_nerwowej._

Gdyby_je_rozwiązać_i_rozciągnąć_okazałyby_się_wystarcza-

jąco_duże,_żeby_pokryć_powierzchnię_niewielkiego_stołu.

CIEKAWOSTKA:_Może_to_wydawać_się_zaskakujące,_ale_

w_czasie_zabiegu_chirurgicznego_na_mózgu,_pacjent_

może_być_zupełnie_przytomny_ponieważ_w_mózgu_nie_

ma_żadnych_zakończeń_nerwowych_reagujących_na_ból._

Jeżeli_jakaś_część_operowanego_mózgu_zostanie_

podrażniona_delikatnym_impulsem_elektrycznym,_

pacjent_może_opisać_odczuwane_doznanie.

CIEKAWOSTKA:_W_1848_r._w_Ameryce_robotnik_kolejowy_

Phineas_Gage_uległ_ciężkiemu_wypadkowi._Przy_

kruszeniu_skał,_do_ubijania_ładunków_prochowych__

w_otworach_używano_metalowych_prętów._Nieoczekiwa-

nie_jeden_ładunek_eksplodował_i_pręt_został_wystrzelony_

z_otworu_prosto_w_głowę_Gage'a._Wbił_się_w_jego_czaszkę_

poniżej_oczodołu_i_wyszedł_ponad_czołem._Phineas_Gage_

przeżył_wypadek_i_żył_jeszcze_12_lat._Niestety_zmieniła_się_

jego_osobowość._Przed_wypadkiem_był_cichy,_spokojny__

a_po_nim_stał_się_bardzo_nerwowy_i_agresywny._Metalowy_

pręt_uszkodził_znaczną_część_okolicy_czołowej_kory_

mózgowej_Gage'a._Ten_nieszczęśliwy_wypadek_dowiódł,_

że_część_czołowa_kory_mózgowej_uczestniczy__

w_kształtowaniu_osobowości_człowieka,_po_nim_stał_się_

nerwowy_i_bardzo_agresywny.

Żeby_w_pełni_zrozumieć_mózg,_potrzeba_sprawdzonych_

informacji,_pochodzących_od_grup_naukowców,_

psychologów_i_neurologów._Wykorzystanie_komputerów_

do_prac_zwykle_wykonywanych_przez_ludzi_jest_określane_

jako_używanie_sztucznej_inteligencji._Naukowcy_wierzą,_

że_stworzenie_sztucznej_inteligencji_pomoże_nam_

zrozumieć_jak_działa_mózg_człowieka._Komputer_

podobnie_jak_mózg_otrzymuje_dane_z_zewnątrz,_a_wyniki_

wyprowadza_na_zewnątrz._Jednak_aby_wykonał_

wymagane_czynności,_musi_być_zaprogramowany_przez_

człowieka._Poza_tym_niczego_nie_czuje,_nie_ma_żadnych_

uczuć,_nie_interesuje_go_praca_jaką_wykonuje_i_dlatego_

nigdy_nie_nudzi_go_to,_co_robi._Komputery_nie_mogą_

doznawać_ani_przyjemności,_ani_bólu.

Niektóre_zadania_wypełniają_lepiej_niż_człowiek,_na_

przykład_powtarzają_bez_końca_to_samo_zadanie,_nie_

popełniając_błędów._Są_jednak_do_niczego,_gdy_trzeba_

39

Half jokinglyAt_the_construction_site_worker_crashed_–_a_snail__

–_ Why_did_you_do_it?_–_colleague_asks__

–_ I_couldn’t_stand_it_any_more,_–_it_–_was_crawling_all_day_

behind_me

Two_workers_at_the_construction_site_toss_coin._

–_ If_it_come_down_tails,_–_then_we_play_cards_–_one_says._

–_ If_it_come_down_heads,_then_we_go_for_a_beer_–_adds_another._

–_ And_what_if_it_come_down_upright?_

–_ It_couldn’t_be_helped,_bad_luck_is_bad__

_ luck,_then_we_will_go_down_to_work_...

The_new_manager,_in_order_to_adulate_to_his_employees,_at_the_

first_meeting_with_the_team_presents_the_plan_of_work:_

–_ On_Monday,_we_rest_–_after_the_weekend._

–_ On_Tuesday_we_prepare_for_work._

–_ On_Wednesday_we_work._

–_ On_Thursday,_we_rest_after_–_Wednesday._

–_ On_Friday,_we_prepare_for_the_weekend._

Finally_satisfied_with_himself_asks:_

–_ Are_there_any_comments?_

For_what,_a_member_of_staff_asks:_

–_ How_long_will_we_slog_away_like_that?

Conversation_between_the_two_bosses_:_

–_ Why_do_your_employees_are_always_so_punctual?_

–_ A_simple_trick!_30_employees_and_only__

_ 20_places_–_in_the_–_car_park_...

What_does_the_Japanese_–_do_when_he_wants_to_get_a_raise?_

–_ Works_even_better_than_before._

–_ And_what_does_the_Pole_do,_when_he_wants_to_get_a_raise?_

–_ Strike.

Pół żartem, pół serioNa_budowie_robotnik_rozdeptał_ślimaka._

–_ Dlaczego_to_zrobiłeś?-_pyta_kolega._

–_ Nie_wytrzymałem,_cały_dzień_za_mną_chodził.

Dwaj_koledzy_na_budowie_rzucają_monetę._

–_ Jak_wypadnie_reszka,_gramy_w_karty_–_mówi_jeden._

–_ Jak_wypadnie_orzeł,_idziemy_na_piwo_–_dodaje_drugi._

–_ A_jak_stanie_na_sztorc?_

–_ Trudno,_pech_to_pech,_wtedy_zabieramy_się_do_roboty..._

Nowy_kierownik,_aby_przypodobać_się_pracownikom,_

podczas_pierwszego_spotkania_z_zespołem_przedstawia_

plan_pracy:_

–_ W_poniedziałek_będziemy_odpoczywać_po_weekendzie._

–_ We_wtorek_będziemy_się_przygotowywać_do_pracy._

–_ W_środę_popracujemy._

–_ W_czwartek_odpoczniemy_po_środzie._

–_ W_piątek_przygotujemy_się_do_weekendu._

Na_koniec_zadowolony_z_siebie:_

–_ Czy_są_jakieś_uwagi?_

Na_co,_jeden_z_pracowników_pyta:_

–_ Jak_długo_będziemy_tak_harować?

Rozmowa_dwóch_szefów:__

–_ Dlaczego_Twoi_pracownicy_są_zawsze_tak_punktualni?__

–_ Prosty_trick!_30_pracowników_a_tylko_20_miejsc__

_ na_parkingu...

–_ Co_robi_Japończyk_gdy_chce_otrzymać_podwyżkę?__

–_ Pracuje_jeszcze_lepiej_niż_dotychczas.__

–_ A_co_robi_Polak,_gdy_chce_dostać_podwyżkę?__

–_ Strajkuje.

zrobić_coś,_co_ludziom_wydaje_się_łatwe,_na_przykład_

rozpoznać_czyjąś_twarz._Obwody_niektórych_kompute-

rów_są_tak_projektowane,_że_zachowują_się_podobnie_do_

neuronów_naszych_mózgów,_ale_czy_kiedykolwiek_będą_

wykonywać_to_co_nasze_mózgi?_Czy_sztuczny_mózg_

będzie_miał_świadomość_swojego_istnienia?_Czy_będzie_

mógł_czuć_się_szczęśliwy_lub_smutny,_cieszyć_się_muzyką_

lub_ciepłem_słońca?_Pytania_dotyczące_umysłu_człowieka_

są_fascynujące,_ale_bardzo_trudno_na_nie_odpowiedzieć._

Dopiero_czas_i_nauka_będą_w_stanie_udzielić_nam_

odpowiedzi_na_wciąż_nurtujące_nas_pytania.

when_there_is_a_–_need_to_do_something_that_it_seems_

to_be_easy_for_us,_for_example,_to_recognize_someone's_

face._Processors_of_–_some_computers_are_so_designed_

–_that_they_work_similarly_to_the_neurons_of_our_brains_

but_will_they_–_ever_do_what_our_brains_do?_Can_an_

artificial_brain_will_be_aware_of_its_existence?_Will_it_be_

able_to_feel_happy_or_sad,_enjoy_the_music_or_the_

warmth_of_the_sun?_Questions_about_the_human_mind_

are_fascinating_but_very_difficult_to_answer._Only_time_

and_science_will_be_able_to_give_us_answers_to_the_

questions_–_which_still_bother_us.

Najważniejsze bezpieczeństwo!

Safety first!

Dział zatrudnienia (dla kandydatów do pracy) /Human Resources Department:+48 14 681 81 77

Poczta elektroniczna/E-mail:info@ventor.com.plbiuro@ventor.com.pl

Dział transportu – logistyki (rezerwacja wyjazdów) /Logistic Department:+48 14 681 81 87

Fax: +48 14 681 81 78

Ventor Sp. z o.o.  ul. Drogowców 7,  39-200 Dębica, POLSKA http://www.ventor.com.pl

Sekretariat/Office:+48 14 681 80 10+47 21 51 81 57