nasionale sertifikate (beroeps-)sharepoint2013.dhet.gov.za/national certificates nqf... ·...

NASIONALE SERTIFIKATE (BEROEPS-)

ASSESSERINGSRIGLYNE

AFRIKAANS

EERSTE ADDISIONELE TAAL

Vlak 4

IMPLEMENTERING: JANUARIE 2015

Afrikaans EAT (Vlak 4) Finale Assesseringsriglyne (Januarie 2015) Nasionale Sertifikate (Beroeps-)

Departement van Hoër Onderwys en Opleiding

17_03_2014 Bladsy 1 van 24

INHOUDSOPGAWE

AFDELING A: DOEL VAN DIE VAKASSESSERINGSRIGLYNE ......................................... 2

AFDELING B: ASSESSERING IN DIE NASIONALE SERTIFIKATE (BEROEPS-) ............. 2

1. Assesseringsriglyne en doelwitte ........................................................................................... 2

2. Assesseringsraamwerk ............................................................................................................ 4

2.1 Interne deurlopende assessering (IDASS) ................................................................................ 4

2.2 Eksterne summatiewe assessering (ESASS) ............................................................................ 4

3. Moderering van assessering ................................................................................................... 4

3.1 Interne moderering .................................................................................................................... 4

3.2 Eksterne moderering ................................................................................................................. 4

4. Geldigheidsperiode van interne deurlopende assessering (IDASS) ..................................... 4

5. Vereistes vir assessors ............................................................................................................ 5

6. Tipes assessering .................................................................................................................... 5

6.1 Basislynassessering .................................................................................................................. 5

6.2 Diagnostiese assessering ......................................................................................................... 5

6.3 Formatiewe assessering ........................................................................................................... 5

6.4 Summatiewe assessering ......................................................................................................... 5

7. Beplanning van assessering ................................................................................................... 5

7.1 Insameling van bewyse ............................................................................................................. 5

7.2 Optekening ................................................................................................................................ 5

7.3 Verslagdoening ......................................................................................................................... 5

8. Assesseringsmetodes .............................................................................................................. 5

9. Instrumente en middele vir die insameling van bewyse ........................................................ 6

10. Middele vir die assessering van studentprestasie ................................................................. 6

11. Keuse en/of ontwerp van optekening- en verslagdoeningstelsels ....................................... 7

12. Bevoegdheidsbeskrywings ...................................................................................................... 7

13. Strategieë vir die insameling van bewyse .............................................................................. 7

13.1 Waarnemingsvelle ..................................................................................................................... 7

13.2 Kontrolelyste ............................................................................................................................. 7

AFDELING C: ASSESSERING IN AFRIKAANS EAT VLAK 4 ........................................................ 8

1 Assesseringskedule en -vereistes .......................................................................................... 9

2 Optekening en verslagdoening............................................................................................... 11

3 Interne assessering van uitkomste in Afrikaans EAT Vlak 4 ................................................ 12

4 Eksterne assessering in Afrikaans EAT Vlak 4 ..................................................................... 18



17_03_2014 Bladsy 2 van 24

AFDELING A: DOEL VAN DIE VAKASSESSERINGSRIGLYNE

Hierdie dokument bied riglyne aan die lektor om 'n samehangende, geïntegreerde assesseringstelsel vir Afrikaans Eerste Addisionele Taal (EAT) in die Nasionale Sertifikate (Beroeps-) te ontwikkel. Dit moet saamgelees word met die Nasionale beleid rakende Verdere Onderwys- en Opleidingsprogramme: Goedkeuring van die dokumente, beleid vir die Nasionale Sertifikate (Beroeps-) op Vlak 2 tot 4 op die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR).

Hierdie dokument verduidelik die vereistes vir die interne en eksterne vakassessering. Die lektor moet hierdie dokument saam met die Vakriglyne: Afrikaans EAT Vlak 4 vir vakvoorbereiding en -aanbieding gebruik. Lektore moet 'n verskeidenheid hulpbronne gebruik en 'n reeks assesseringsvaardighede toepas wanneer assesseringstake opgestel, nagesien en opgeteken word.

AFDELING B: ASSESSERING IN DIE NASIONALE SERTIFIKATE (BEROEPS-)

1. ASSESSERINGSRIGLYNE EN DOELWITTE

Assessering in die Nasionale Sertifikate (Beroeps-) het die NKR-doelwitte as grondslag. Hierdie doelwitte behels:-

Die daarstelling van 'n geïntegreerde nasionale raamwerk vir leerprestasies.

Die fasilitering van toegang tot en progressie in onderwys, opleiding en loopbane.

Die verbetering van die gehalte van onderwys en opleiding.

Die regstelling van onbillike diskriminasie en die wanbalanse van die verlede, en daardeur die versnelling van werkgeleenthede.

'n Bydrae tot die holistiese ontwikkeling van die student deur aandaggewing aan:

sosiale aanpassing en verantwoordelikheid;

morele verantwoordbaarheid en etiese werkoriëntasie;

ekonomiese deelname; en

nasiebou.

Die beginsels waarop hierdie doelwitte berus, is die volgende:

• Integrasie

Om 'n eenvormige benadering tot onderwys en opleiding te volg, wat mensehulpbronne sal versterk en die vermoë van die nasie sal ontwikkel.

• Toepaslikheid

Om dinamies op nasionale ontwikkelingsbehoeftes te reageer.

• Geloofwaardigheid

Om die bevoegdhede en vaardighede wat verkry is, die nasionale en internasionale waarde wat toegevoeg is en die kwalfikasie wat verwerf is, te erken.

• Samehangendheid

Om binne 'n konsekwente raamwerk van beginsels en sertifisering te werk.

• Buigsaamheid

Om voorsiening te maak vir kreatiwiteit en vindingrykheid in die bereiking van Leeruitkomste, om verskillende leerstyle te akkommodeer en 'n reeks assesseringsmetodes, -instrumente en -tegnieke te gebruik.

• Deelname

Om belanghebbendes in staat te stel om deel te neem aan standaardstelling en die koördinering van die prestasies wat vir die kwalifikasie vereis word.



17_03_2014 Bladsy 3 van 24

• Toegang

Om leerhindernisse op verskillende vlakke te hanteer en studente se vordering te fasiliteer.

• Progressie

Om te verseker dat die kwalifikasieraamwerk individue toelaat om deur middel van verskillende gepaste kombinasies van die komponente van die leweringstelsel van een vlak van die nasionale kwalifikasie na die volgende te beweeg.

• Oordraagbaarheid

Om studente in staat te stel om krediete wat in 'n kwalifikasie verkry is van een leerinstelling en/of werkgewer na

'n ander leerinstelling en/of werkgewer oor te dra.

• Artikulasie

Om voorsiening te maak vir vertikale en horisontale mobiliteit in die onderwysstelsel op voorwaarde dat geakkrediteerde voorvereistes suksesvol afgehandel is.

• Erkenning van voorafleer

Om krediete vir 'n leereenheid toe te ken ná assessering of as die student oor die bevoegdhede beskik wat in die uitkomsstelling gespesifiseer word.

• Geldigheid van assesserings

Om te verseker dat assessering 'n wye omvang van kennis, vaardighede, waardes en houdings dek wat nodig is om toegepaste bevoegdheid te demonstreer. Dit word bereik deur:-

die uitkoms wat geassesseer moet word, duidelik te stel;

gepaste of geskikte bewyse te kies;

die bewyse met 'n versoenbare of gepaste assesseringsmetode te belyn; en

'n assesseringsinstrument of -instrumente te kies en te skep.

• Betroubaarheid

Om te verseker dat assesseringspraktyke konsekwent is sodat dieselfde resultaat of oordeel bereik word indien die assessering in dieselfde konteks herhaal word. Dit verg konsekwentheid in die interpretasie van bewyse en daarom is sorgvuldige monitering van assessering kernbelangrik.

Vir die interne punt moet die kumulatiewe en summatiewe assesserings groter gewig dra as die eenonderwerptoetse. Daar moet in elke termyn minstens een gestandaardiseerde of normtoets plaasvind. Alle gestandaardiseerde of normtoetse moet deur 'n vakspesialis gemodereer word.

• Billikheid en deursigtigheid

Om te verifieer dat geen assesseringsproses en/of -metode enige student belemmer of onbillik bevoordeel nie.

Die volgende kan onbillikheid in assessering uitmaak:

Ongelyke geleenthede, hulpbronne of onderrig- en leerbenaderings.

Partydigheid gebaseer op etnisiteit, ras, geslag, ouderdom, gestremdheid of sosiale klas.

Gebrek aan duidelikheid rakende die Leeruitkoms wat geassesseer word.

Vergelyking van studente se werk met dié van ander op grond van leerstyl en taal.

In die assessering van Afrikaans EAT moet in ag geneem word dat die metode of proses groter gewig dra as

die finale antwoord.

• Praktiese uitvoerbaarheid en koste-effektiwiteit

Om assesseringstake en/of -praktyke in 'n uitkomsgebaseerde onderwys- en opleidingstelsel te integreer ten einde koste- en tydbesparende assessering na te streef.



17_03_2014 Bladsy 4 van 24

2. ASSESSERINGSRAAMWERK

Die assesseringstruktuur vir die kwalifikasie Nasionale Sertifikate (Beroeps-) is soos volg:

2.1 Interne deurlopende assessering (IDASS)

Kennis, vaardighede, waardes en houdings word deur die jaar geassesseer aan die hand van assesseringsinstrumente soos projekte, toetse, werkopdragte, ondersoeke, rolspel en gevallestudies. Alle bewyse van die interne deurlopende assessering (IDASS) word in 'n Portefeulje van Bewyse (PvB) gehou en moet geredelik beskikbaar wees vir monitering-, moderering- en verifiëringsdoeleindes. Die moderering en gehalteversekering van hierdie komponent geskied intern en ekstern.

2.2 Eksterne summatiewe assessering (ESASS)

Die eksterne summatiewe assessering behels TWEE vraestelle wat opgestel word om aan die vereistes van die Vak- en Leeruitkomste te voldoen. Dit word ooreenkomstig die toepaslike assesseringsbeleide en -vereistes geadministreer.

Die eksterne summatiewe assesserings vind jaarliks tussen Oktober en Desember plaas, met voorsiening vir aanvullende eksamens.

3. MODERERING VAN ASSESSERING

3.1 Interne moderering

Assessering moet gemodereer word volgens die Verdere Onderwys- en Opleidingskollege (VOO-kollege) se beleid vir interne moderering. Interne kollegemoderering is 'n deurlopende proses. Die moderator se betrokkenheid begin by die beplanning van assesseringsmetodes en -instrumente en word gevolg deur voortgesette samewerking met en steun aan die assessors. Interne moderering skep 'n gedeelde begrip van Assesseringstandaarde en hou dié standaarde in stand oor die beroepsprogramme heen.

3.2 Eksterne moderering

Eksterne moderering word uitgevoer ooreenkomstig die standaarde, beleide en vereistes van die toepaslike gehalteversekeringsliggame (tans die Suid-Afrikaanse Kwalifikasie-owerheid [Sako] en Umalusi).

Die eksterne moderator:-

moniteer en evalueer die standaarde van alle summatiewe assesserings;

hou standaarde in stand deur toepaslike invloed en beheer oor assessors uit te oefen;

verseker dat behoorlike prosedures gevolg word;

verseker dat summatiewe geïntegreerde assesserings korrek geadministreer word;

gaan 'n minimum monster na van tien tot vyf-en-twintig persent (10%-25%) van die summatiewe

assesserings;

gee skriftelik terugvoering aan die toepaslike gehalteversekeringsliggaam; en

modereer, in die geval van 'n dispuut tussen 'n assessor en 'n student.

Die beleid rakende inklusiewe onderwys vereis dat assesseringsprosedures vir studente met leerhindernisse aangepas en gesteun word om die studente in staat te stel om hul maksimum potensiaal te bereik.

4. GELDIGHEIDSPERIODE VAN INTERNE DEURLOPENDE ASSESSERING (IDASS)

Die geldigheidsperiode van die punt verwerf in interne deurlopende assessering word bepaal deur die Nasionale beleid rakende die afneem, administrasie en bestuur van assessering in die Nasionale Sertifikate (Beroeps-).

Die interne deurlopende assessering (IDASS) moet weer ingedien word met elke eksameninskrywing ten opsigte waarvan dit 'n komponent uitmaak.



17_03_2014 Bladsy 5 van 24

5. VEREISTES VIR ASSESSORS

Assessors moet vakspesialiste en 'n bevoegde assessor wees.

6. TIPES ASSESSERING

Assessering bevoordeel die student en die lektor. Dit lig studente in oor hul vordering en help lektore om op die verskillende stadia van die leerproses ingeligte besluite te neem. Verskillende tipes assessering kan gebruik word na gelang van die spesifieke doelwit.

6.1 Basislynassessering

Basislynassessering stel die kennis, vaardighede, waardes en houdings vas wat studente aan die begin van 'n vlak of leerervaring na die klaskamer bring. Hierdie kennis help lektore met die beplanning van leerprogramme en -aktiwiteite.

6.2 Diagnostiese assessering

Hierdie tipe assessering diagnoseer die aard en oorsake van leerhindernisse wat deur spesifieke studente ervaar word. Daarop volg leiding, toepaslike steun en intervensiestrategieë. Hierdie tipe assessering is nuttig vir die verwysing van studente wat spesialishulp benodig.

6.3 Formatiewe assessering

Hierdie assessering moniteer en ondersteun onderrig en leer. Dit stel vas wat studente se sterk en swak punte is en bied terugvoering op vordering. Dit bepaal of 'n student gereed is vir summatiewe assessering.

6.4 Summatiewe assessering

Hierdie tipe assessering gee 'n oorsig van 'n student se vordering op 'n gegewe tydstip. Dit bepaal of die student genoegsaam bevoeg is om na die volgende vlak te vorder.

7. BEPLANNING VAN ASSESSERING

Die assesseringsplan dek drie hoofprosesse:

7.1 Insameling van bewyse

Die assesseringsplan dui aan watter Vakuitkomste en Assesseringstandaarde geassesseer word, watter assesseringsmetode of -aktiwiteit gebruik gaan word en wanneer hierdie assessering uitgevoer gaan word.

7.2 Optekening

Optekening het betrekking op die assesseringsinstrumente of -middele waarmee die assessering vasgelê of opgeteken word. Gepaste assesseringsinstrumente moet dus ontwikkel of aangepas word.

7.3 Verslagdoening

Al die bewyse word in 'n verslag bymekaar geplaas met die oog op besluitneming vir die vak.

8. ASSESSERINGSMETODES

Assesseringsmetodes het betrekking op die persone wat die assessering uitvoer en sluit lektor-assessering, selfassessering, portuurassessering en groepsassessering in.

LEKTOR-ASSESSERING Die lektor assesseer studentprestasie aan die hand van gegewe kriteria in verskillende kontekste, soos individuele werk, groepwerk, ens.

SELFASSESSERING Studente assesseer hul eie prestasie aan die hand van gegewe kriteria in verskillende kontekste, soos individuele werk, groepwerk, ens.

PORTUURASSESSERING Studente assesseer 'n ander student of groep studente se prestasie aan die hand van gegewe kriteria in verskillende kontekste, soos individuele werk, groepwerk, ens.

GROEPSASSESSERING Studente assesseer die individuele prestasie van ander studente binne 'n groep of die algehele prestasie van 'n groep studente aan die hand van gegewe kriteria.



17_03_2014 Bladsy 6 van 24

9. INSTRUMENTE EN MIDDELE VIR DIE INSAMELING VAN BEWYSE

Alle bewyse wat vir die doeleindes van interne deurlopende assessering (IDASS) versamel word, word in die student se Portefeulje van Bewyse (PvB) gehou of opgeteken.

Die onderstaande tabel bied 'n opsomming van 'n verskeidenheid van metodes en instrumente vir die insameling van bewyse. 'n Metode en instrument word gekies om studente genoegsame geleentheid te bied om te demonstreer dat die Vakuitkoms bereik is. Dit is slegs moontlik as die gekose metodes en instrumente geskik is vir die teikengroep en die spesifieke Vakuitkoms wat geassesseer word.

METODES VIR DIE INSAMELING VAN BEWYSE

Waarneminggebaseer (Minder gestruktureer)

Taakgebaseer (Gestruktureer)

Toetsgebaseer (Meer gestruktureer)

Assesserings-instrumente

• Waarneming • Klasvrae • Besprekings deur

lektor, student, ouer

• Werkopdragte of take • Projekte • Ondersoeke of navorsing • Gevallestudies • Praktiese oefeninge • Demonstrasies • Rolspel • Onderhoude

• Eksamens • Klastoetse • Praktiese eksamens • Mondelinge toetse • Oopboektoetse

Assesseringsmiddele • Waarnemingsvelle • Lektor se notas • Kommentaar

• Kontrolelyste • Beoordelingskale • Nasienskemas

• Punte (bv. %) • Beoordelingskale (1-7)

Bewyse • Toespitsing op individuele studente

• Subjektiewe bewyse gebaseer op lektor se waarnemings en indrukke

• Oop middel: Studente lewer dieselfde bewyse maar op verskillende maniere.

• Oop einde: Studente gebruik dieselfde proses om verskillende resultate te bereik.

• Studente beantwoord dieselfde vrae op dieselfde wyse binne dieselfde tydsbestek.

10. MIDDELE VIR DIE ASSESSERING VAN STUDENTPRESTASIE

Beoordelingskale is nasienstelsels waar 'n kode (soos 1 tot 7) of 'n punt (soos 5/10 of 50%) in besonderhede omskryf word. Die besonderhede is net so belangrik soos die gekodeerde punt. Tradisionele nasien, assessering en evaluering het meestal beoordelingskale sonder besonderhede gebruik, soos reg of verkeerd, goed of swak, ens.

Taaklyste en kontrolelyste wys vir die student wat gedoen moet word. Dit bestaan uit kort stellings wat die verwagte prestasie in 'n bepaalde taak beskryf. Die stellings op die kontrolelys kan afgemerk word wanneer die student die kriterium toereikend behaal het. Kontrolelyste en taaklyste is baie nuttig vir assesseringsaktiwiteite binne portuur- of groepverband.

'n Nasienskema of rubriek is 'n hiërargie (gegradeerde vlakke) van kriteria met teikenstandaarde wat die minimum vlak van aanvaarbare prestasie of bereiking van elke kriterium beskryf. Dit is 'n andersoortige manier van assessering en kan nie met toetse vergelyk word nie. Elke kriterium wat in die nasienskema beskryf word, word afsonderlik geassesseer. Twee tipes nasienskemas of rubrieke, te wete holistiese en analitiese nasienskemas, word hoofsaaklik gebruik.



17_03_2014 Bladsy 7 van 24

11. KEUSE EN/OF ONTWERP VAN OPTEKENING- EN VERSLAGDOENINGSTELSELS

Die keuse en/of ontwerp van optekening- en verslagdoeningstelsels hang af van die doel van die optekening en verslagdoening van studentprestasie. Waarom bepaalde inligting opgeteken word en hoe dit opgeteken word bepaal watter instrument gebruik word.

Rekenaargebaseerde stelsels, byvoorbeeld sigblaaie, is koste- en tydbesparend. Die optekeningstelsel moet gebruikersvriendelik wees en inligting moet maklik bekom en onttrek kan word.

12. BEVOEGDHEIDSBESKRYWINGS

Alle assessering moet punte toeken om spesifieke assesseringstake te evalueer. Die punte word egter toegeken aan die hand van nasienriglyne (memoranda/nasienskemas/kontrolelyste) en is nie bloot 'n totaal van regmerkies vir korrekte antwoorde nie. Nasienskemas is bevoegdheidsvlakbeskrywers ten opsigte van die vaardighede, kennis, waardes en houdings wat 'n student moet demonstreer om elke vlak van die beoordelingskaal te bereik.

Wanneer lektore of assessors 'n assesseringstaak of -vraag voorberei, moet hulle seker maak dat die taak of vraag op 'n aspek van 'n Vakuitkoms betrekking het. Die toepaslike Assesseringstandaard moet gebruik word om die nasienskema vir die assessering van die taak of vraag te ontwerp. Die beskrywings moet die minimum prestasievlak vir elke kategorie op die beoordelingskaal duidelik aantoon.

13. STRATEGIEË VIR DIE INSAMELING VAN BEWYSE

'n Aantal verskillende assesseringsinstrumente kan vir die insameling en optekening van bewyse gebruik word. Voorbeelde van instrumente wat (aangepas en) in die klaskamer gebruik kan word, sluit in:-

13.1 Waarnemingsvelle

Die lektor neem waar hoe studente in groepsverband werk. Aan die einde van elke projek word die waarnemings in 'n opsommingstabel opgeteken. Die lektor kan 'n waarnemingsvel ontwerp om studente se interaktiewe en probleemoplossingsvaardighede, houdings teenoor groepwerk en deelname aan groepaktiwiteite waar te neem.

13.2 Kontrolelyste

Kontrolelyste moet oor duidelike kategorieë beskik om te verseker dat die doelwitte doeltreffend bereik word. Die kategorieë moet beskryf hoe en aan die hand van watter kriteria die aktiwiteite geëvalueer word. Ruimte vir kommentaar is noodsaaklik.



17_03_2014 Bladsy 8 van 24

AFDELING C

ASSESSERING IN AFRIKAANS EAT

VLAK 4



17_03_2014 Bladsy 9 van 24

AFDELING C: ASSESSERING IN AFRIKAANS EAT

1. ASSESSERINGSKEDULE EN -VEREISTES

Interne en eksterne assesserings word uitgevoer en die resultate van beide assesserings dra by tot die finale punt van 'n student in die vak.

Die interne deurlopende assesseringspunt (IDASS-punt) bepaal 25 persent en die eksterne eksamenpunt 75 persent van die finale punt. 'n Student het 'n minimum finale punt van 40 persent nodig om die vak te slaag.

Interne assessering

Lektore moet 'n omvattende assesseringsplan/-skedule saamstel van formele assesserings wat gedurende die jaar in die vak onderneem moet word (bv. datum, assesseringstaak of -aktiwiteit, boordelingskaal/punte toegeken, assessor, moderator).

Formele assesserings word dan volgens die plan/skedule uitgevoer deur die gepaste assesseringsinstrumente en -middele (bv. toetse, werkopdragte, praktiese take/projekte en memorandum, nasienskema, kontrolelys) vir elke assesseringstaak te gebruik.

Die punte wat toegeken word vir beide die praktiese en skriftelike formele assesseringstake wat gedurende die interne deurlopende assessering (IDASS) uitgevoer word, word gehou en opgeteken in die Portefeulje van Bewyse (PvB) wat aan interne en eksterne moderering onderworpe is.

'n Jaarpunt uit 100 word op grond van die IDASS-punte wat in die PvB vervat is bereken en aan die einde van die jaar óp of vóór die keerdatum aan die Departement voorgelê.

Die volgende interne assesseringseenhede RIG die assessering van Afrikaans EAT Vlak 4.

IDASS-TAKE VIR AFRIKAANS EAT VLAK 4

Taak Tyd-raamwerk

Tipe assesserings-aktiwiteit

Omvang van assessering Voorgestelde

punte-toekenning

% bydrae tot die

jaarpunt

1 Termyn 1 Formele toets

Begrip en opsomming EN/OF

kontekstuele vrae vir taal- en

grammatikastrukture EN/OF

teorie

(Lengte van leesteks word bepaal

deur lengte van teks wat

opgesom moet word: ± 400-500

woorde)

(Opsomming: 250 woorde, wat tot

75-85 woorde verminder moet

word)

Minstens 50

punte 10%

2 Termyn 1 Mondelinge aanbieding en luistertoets

Onderhandeling en konflik-

beslegting in gestruktureerde

scenarios EN/OF media- of werk-

onderhoude EN/OF demonstrasie

Minstens 40

punte 5%



17_03_2014 Bladsy 10 van 24

van oorredingsvaardighede EN

luisterbegrip (4-5 minute)

3 Termyn 2

Funksionele skryfwerk (Korter, intermediêre en langer funksionele tekste)

Korter en intermediêre

funksionele tekste:

Aansoekbrief en CV EN/OF

voorstel of ander oorredende stuk

(120-180 woorde) (5%)

Langer funksionele en

nadenkende skryfwerk:

Nadenkende en kritiese skryfwerk

(byvoorbeeld film- of ander

resensie) EN/OF beredenerende

EN diskursiewe skryfwerk

(nuusblad- of tydskrifartikel,

hoofartikel of brief aan die pers)

(250-350 woorde) (10%)

Korter en

intermediêre

funksionele

skryfwerk 20

punte

Langer

funksionele

skryfwerk

30 punte

15%

4 Termyn 2 Mondelinge aanbieding

Voorbereide onderwerp-verwante

toespraak, met gebruik van oudio-

en/of oudiovisuele hulpmiddels

(5-10 minute)

Minstens 40

punte 5%

5 Termyn 2 OF Termyn 3

Formele toets

Begrip en opsomming EN/OF

kontekstuele vrae vir taal- en

grammatikastrukture EN/OF

kommunikasieteorie

(Lengte van leesteks word bepaal

deur die lengte van die teks wat

opgesom moet word ± 400-500

woorde)

(Opsomming: 250 woorde wat tot

75-85 woorde verminder moet

word)

Minstens 50

punte 10%

6 Termyn 3 Werkopdrag Letterkundewerkopdrag:

Filmstudie EN/OF Novelle

Minstens

50-80 punte 25%

7

Termyn 2 OF Termyn 3

Interne eksamen* Vraestel 1 Interne eksamen* Vraestel 2

Vakuitkomste tot op datum voltooi

30%

(Vraestel 1 = 15%)

(Vraestel 2 = 15%)

TOTAAL 100%



17_03_2014 Bladsy 11 van 24

2. OPTEKENING EN VERSLAGDOENING

Afrikaans EAT word aan die hand van sewe bevoegdheidsvlakke geassesseer. Die vlakbeskrywings word in die tabel wat volg uiteengesit.

Prestasieskaal vir die basiskomponent

Die beplande/geskeduleerde assessering vir elke vak moet in die lektor se Portefeulje van Assessering (PvA) opgeteken word. Die minimum vereistes vir die lektor se Portefeulje van Assessering is die volgende:

Inligting oor die lektor

Inhoudsopgawe

Vak- en Assesseringsriglyne

Jaarplanne/werkskemas/tydskedules

'n Formele assesseringskedule

Instrument/e (toetse, werkopdragte, prakties) en middele (memorandum, nasienskema, kontrolelys) vir elke assesseringstaak

'n Punte- of uitslaelys vir assesseringstake.

Die kollege kan hierdie dokumente standaardiseer.

Die minimum vereistes vir die student se Portefeulje van Bewyse (PvB) is die volgende:

Inligting oor/identifikasie van die student

Inhoudsopgawe of -blad (vir toeganklikheid)

'n Rekord/opsomming van die resultate wat al die punte aandui wat per assessering vir die vak

behaal is

Bewyse van gemodereerde assesseringstake en terugvoering ooreenkomstig die

assesseringskedule

Waar take nie as bewyse in die Portefeulje van Bewyse (PvB) gehou kan word nie, moet die presiese

plasing daarvan opgeteken word en moet dit geredelik beskikbaar wees vir modereringsdoeleindes.

BEOORDELINGSKODE BEOORDELING PUNTE (%)

7 Uitnemend 80 – 100

6 Meriete 70 – 79

5 Substansieel 60 – 69

4 Bevredigend 50 – 59

3 Gemiddeld 40 – 49

2 Elementêr 30 – 39

1 Nie bereik nie 0 – 29



17_03_2014 Bladsy 12 van 24

3. INTERNE ASSESSERING VAN UITKOMSTE IN AFRIKAANS EAT VLAK 4

Onderwerp 1: Luister en praat

VAKUITKOMS

1.1 Luister en reageer krities in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes

ASSESSERINGSTANDAARDE LEERUITKOMSTE

1.1.1 Voorspellings word gemaak voordat daar

na die teks geluister word

1.1.2 Tekste word krities ontleed en geëvalueer

1.1.3 Die betekenis word afgelei en die inhoud

krities ontleed

1.1.4 Notas word afgeneem

1.1.5 Waardering word uitgespreek in reaksie op

luistertekste

1.1.6 Notas word hersien

1.1.7 Die hoofpunte van 'n luisterteks word in 'n

précis opgesom

1.1.8 Kritiese vrae gegrond op die luistertekste

word beantwoord

1.1.9 Terugvoering word gebruik om op

daaropvolgende prestasies te verbeter

Studente demonstreer die vermoë om:

Vóór luister

1.1.1 voorspellings te maak

Tydens luister

1.1.2 te luister om krities te ontleed en te

evalueer

1.1.3 te luister om die betekenis af te lei en die

inhoud krities te ontleed

1.1.4 notas af te neem

1.1.5 met waardering te luister

Ná luister

1.1.6 notas te hersien

1.1.7 die hoofpunte van 'n luisterteks op te som

deur 'n précis te skryf

1.1.8 op die teks te reageer deur kritiese vrae te

beantwoord

Terugvoering

1.1.9 terugvoering te gebruik om op hul

luisterprestasie te verbeter

ASSESSERINGSTAKE OF -AKTIWITEITE

Voorgestelde vorme van assessering:

Luisterbegrip (4-5 minute)

Assesseringsmiddele:

Memoranda; nasienskemas; kontrolelyste

Omvang (luistertekste): Onderhandeling- en konflikscenarios; media- en werkonderhoude; nuus- en ander mediaberigte; en kreatiewe tekste (uittreksels uit films en/of voorlesings van novelles)

Omvang (film en novelle): Aanhangsel E



17_03_2014 Bladsy 13 van 24

VAKUITKOMS

1.2 Praat akkuraat en korrek in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore


1.2.1 Praatstrategieë word ontleed en vir 'n wye

verskeidenheid van doeleindes gebruik

1.2.2 Verskillende vorme van mondelinge

kommunikasie word in diverse kontekste

gebruik

1.2.3 Mondelinge aanbiedings word nagevors en

beplan en in diverse kontekste gelewer

1.2.4 Mondelinge aanbiedings word geëvalueer

deur gepaste praattegnieke te gebruik

1.2.5 'n Kritiese bewustheid van taalgebruik word

in diverse mondelinge situasies getoon


Vóór praat

1.2.1 idees en inligting te beplan, na te vors en te

organiseer

1.2.2 praataktiwiteite te oefen

Tydens praat

1.2.3 logiese en samehangende sinne te

formuleer

1.2.4 toepaslike kritiese vrae vir verskeie

doeleindes te formuleer

1.2.5 toepaslik op vrae te reageer

1.2.6 in diverse kontekste besig te wees met

volgehoue interaksie

1.2.7 'n onvoorbereide toespraak te lewer

1.2.8 'n volledig geïntegreerde multimedia-

groepsaanbieding saam te stel en te lewer

1.2.9 nieverbale kommunikasie doeltreffend te

gebruik

1.2.10 taal grammatikaal korrek te gebruik

1.2.11 hul waardering en genot uit te spreek met

betrekking tot die volgende aspekte van

kreatiewe tekste: agtergrond, skryftegnieke,

stilistiese middele, temas, karakters en

intrige

Terugvoering

1.2.12 opbouende terugvoering aan ander sprekers

te gee

1.2.13 oor eie prestasie na te dink en daarop te

verbeter



Formele aanbieding (5-10 minute) Onvoorbereide toespraak (2 minute);


Kontrolelyste; nasienskemas

Omvang (mondelinge tekste): Onvoorbereide toesprake; debatte en werk-verwante besprekings; onderhandeling; konflikbeslegting en bemiddeling in gestruktureerde scenarios; formele vak-verwante multimedia-aanbiedings; media- en werkonderhoude; asook demonstrasie van oorredingsvaardighede (byvoorbeeld mediaveldtogte, voorstelle of advertensies)



17_03_2014 Bladsy 14 van 24

Onderwerp 2: Lees en kyk

VAKUITKOMS

2.1 Lees tekste krities en formuleer insigryke antwoorde op die bedoelde boodskap


2.1.1 'n Verskeidenheid van leesstrategieë word

toegepas om taal en inligting te begryp, te

ontleed, te sintetiseer en te waardeer

2.1.2 Skriftelike tekste word ondesoek om

betekenis, waardes en houdings te

verduidelik

2.1.3 Daar word besin oor die strukture en

hoofkenmerke van tekste, en dit word

ondersoek om te toon hoe dit betekenis

vorm

2.1.4 Begrip word getoon deur vrae akkuraat te

beantwoord

2.1.5 Inligting word opgesom

2.1.6 Tekstipes word gereproduseer

2.1.7 Bekende kreatiewe tekste word geëvalueer

en ontleed ingevolge agtergrond, stilistiese

middele, tema, karakters en intrige

Daar word veronderstel dat studente die

vaardighede van blaailees, vluglees, vooraflees en

herlees bemeester het.


Vóór lees

2.1.1 die teks deeglik te ondersoek

2.1.2 voorspellings te maak

2.1.3 die doel van die teks te identifiseer

Tydens lees

2.1.4 tekste op teksvlak te verstaan

2.1.5 vir eie genot besig te wees met uitgebreide

lees

Ná lees

2.1.6 websoektogte te doen om toegang te verkry

tot tekste oor onlangse gebeure

2.1.7 vrae krities en akkuraat te beantwoord

2.1.8 die standpunte van meer as een bron te

oorweeg ten einde tot 'n gevolgtrekking te

kom

2.1.9 hul eie standpunt ten opsigte van 'n teks te

motiveer

2.1.10 die hoofpunte van 'n skriftelike teks deur die

skryf van 'n précis op te som

2.1.11 die tekstipes in eie skryfwerk te reproduseer

Terugvoering

2.1.12 op terugvoering te reageer deur op eie

prestasie te verbeter



Begripstoets (400-500 woorde); skryf van 'n précis (250 woorde wat tot 75-85 woorde verminder word)


Memoranda; kontrolelyste; nasienskemas

Omvang (leestekste): Kreatiewe tekste (novelle); advertensies vir poste; korrespondensie om pos te vind en curriculum vitae; briewe aan die pers; nuusblad- of tydskrifrubrieke en/of -artikels en ander mediatekste; voorstelle; film- of ander resensies of besinnende tekste

Omvang (novelle): Aanhangsel E

Omvang (studie-elemente van novelle): Agtergrond, tydlyn en omgewing; ontwikkeling van intrige en subintriges; konflik; temas; karakterisering en rol van die verteller (indien van toepassing), asook literêre of styltegnieke soos die gebruik van objektiewe en subjektiewe/emotiewe taal, beelde en simboliek, herhaling en die gebruik van humor, ironie, satire en/of sarkasme



17_03_2014 Bladsy 15 van 24

VAKUITKOMS

2.2 Lees/kyk krities na multimodale vorme van kommunikasie en formuleer insigryke response op die bedoelde boodskap


2.2.1 'n Verskeidenheid kykstrategieë word

toegepas om die taal en inligting te

verstaan, te ontleed, te sintetiseer en te

waardeer

2.2.2 Visuele tekste word ondersoek om

betekenis, waardes en houdings te

verduidelik

2.2.3 Daar word besin oor die struktuur en

hoofkenmerke van tekste, en dit word

ondersoek om te toon hoe dit betekenis

vorm

2.2.4 Verskillende vorme van multimodale

kommunikasie word ondersoek en vertolk

om betekenis, waardes en houdings te

verduidelik


Kyk

2.2.1 na multimediatekste te kyk met

aandaggewing aan formaat, uitleg, die

gebruik van kleur, betekenis, boodskap en

doel

Ná kyk

2.2.2 vrae krities en akkuraat te beantwoord

2.2.3 betekenis uit visuele tekste af te lei

2.2.4 die emosies, wat deur die visuele teks ontlok

word, te herken en krities daarop te reageer

2.2.5 kyktekste te ontleed en te evalueer om

betekenis en doeltreffendheid te bepaal

Terugvoering

2.2.6 uitvoerige terugvoering in hulle werk op te

neem om op hul prestasie te verbeter



Gekontroleerde werkopdrag – kreatiewe teks (film en/of novelle)


Memoranda; kontrolelyste; nasienskemas

Omvang (visuele teks): Foto's, prente en illustrasies; films en animasies; spotprente en karikature; en televisie-

advertensies of -programme

Omvang (film): Aanhangsel E

Omvang (kinematografiese tegnieke en studie): filmgenres, agtergrond, tydlyn en omgewing; intrige en subintriges;

temas; karakterisering; gebruik van kleur en beligting; dialoog, musiek en klankeffekte; kamerahoeke, -skote

en -beweging; opstelling en komposisie; voorgrond en agtergrond; redigering



17_03_2014 Bladsy 16 van 24

Onderwerp 3: Skryf en aanbied

VAKUITKOMS

3.1 Skryf en bied tekste aan vir 'n wye verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur die korrekte taalstrukture, grammatikakonvensies en formate te gebruik wat op diverse kontekste

van toepassing is


3.1.1 Skryftake word beplan vir spesifieke

doeleindes, teikengroepe en

kontekste

3.1.2 Skryfstrategieë en -tegnieke word vir eerste

konsepte gebruik

3.1.3 Taalstrukture en -konvensies word gebruik

om tekste te skep en te skryf wat toepaslik

en logies, en stilisties en grammatikaal

korrek is

3.1.4 Terugvoering van ander word ontleed en,

waar nodig, in eie skriftelike tekste

opgeneem

3.1.5 Eie skryfwerk word geproeflees en

taalkundig versorg om die finale tekste te

produseer

3.1.6 Die finale teks word aangebied deur die

konvensies en formate te gebruik wat deur

die konteks vereis word


Vóór skryf

3.1.1 beredeneerd te beplan (dinkskrum,

breinkaarte, ens.) en inligting ooreenkomstig

die struktuur en kenmerke van die vereiste

tekstipe te organiseer

Skryf

3.1.2 'n eerste konsep te skryf

3.1.3 'n gepaste toon te gebruik

3.1.4 die korrekte interpunksie, spelling,

sinstruktuur en paragraafindeling te gebruik

3.1.5 'n gepaste betoogstruktuur en die

taalkenmerke van 'n oorredingsteks te

gebruik

Ná skryf

3.1.6 'n finale konsep van hulle skryfwerk te

redigeer en te proeflees

3.1.7 'n finale konsep aan te bied deur die

konvensies en formate te gebruik wat deur

die konteks vereis word

Terugvoering

3.1.8 terugvoering wat tydens die skryfproses

ontvang is in daaropvolgende konsepte op

te neem en daarop te verbeter



Besinnende skryfwerk (nuusblad- of tydskrifartikel); beredeneerde verslag (250-350 woorde)

Aansoekbrief; brief aan die pers; voorstel; curriculum vitae (120-180 woorde)


Kontrolelyste; nasienskemas

Omvang (skriftelike teks): Besinnende en kritiese skryfwerk, soos nuusblad- en tydskrifrubrieke, hoofartikels, artikels en resensies; beredeneerde en oorredende skryfwerk in briewe aan die pers; voorstelle of verslae; korrespondensie om pos te vind (CV en aansoekbrief)



17_03_2014 Bladsy 17 van 24

Onderwerp 4: Taal en kommunikasie in praktyk

VAKUITKOMS

4.1 Bestudeer en gebruik verskeie teorieë om die doeltreffendheid van kommunikasie in diverse kontekste te

verbeter


4.1.1 Verskillende tipes mediakommunikasie word

ondersoek en verduidelik

4.1.2 Die elemente wat in mediakommunikasie

gebruik word, word ondersoek en verken

4.1.3 Gevallestudies word gebruik om krities te

besin oor die trefkrag en gevolge van

mediakommunikasie


4.1.1 verskillende tipes mediakommunikasie te

ondersoek en te verduidelik

4.1.2 strategieë en elemente wat in

mediakommunikasie gebruik word, ook

selektiewe verslaggewing, propaganda en

weglating, te ondersoek en te verduidelik

4.1.3 deur gebruikmaking van 'n gevallestudie,

krities te besin oor die trefkrag en gevolge

van mediakommunikasie



Teorietoets


Memorandum

Omvang (tipes mediakommunikasie): Gedrukte media soos nuusblaaie en tydskrifte; oudiovisuele media soos

televisie-, video- of DVD-opnames; elektroniese media soos internettekste, webtuistes en uittreksels uit video's

Omvang (elemente van manipulerende mediakommunikasie): Propaganda en oorredingstegnieke; die gebruik van

emotiewe taal; stereotipering; vooroordeel; selektiewe verslaggewing

VAKUITKOMS

4.2 Bestudeer 'n verskeidenheid van taalstrukture en grammatikakonvensies en pas dit korrek toe in diverse

omgewings


4.2.1 'n Verskeidenheid van taalstrukture en

grammatikakonvensies van Afrikaans word

korrek geïdentifiseer en in diverse kontekste

toegepas


4.2.1 'n verskeidenheid van taalstrukture en

grammatikakonvensies van Afrikaans

akkuraat te identifiseer en in diverse

kontekste toe te pas



Taalvrae ingesluit in toetse oor ander onderwerpe (bv. begripstoets); assesseer die akkurate gebruik van taalstrukture en grammatikakonvensies in mondelinge en skriftelike take

Omvang: Kritiese taalbewustheid; feit en mening; subjektiewe (of emotiewe) en objektiewe taal; veronderstellings en

afleidings; implisiete en eksplisiete boodskappe; doel van boodskappe en teks; skrywer se standpunt en vooroordeel;

woordeskat; politiek korrekte taalgebruik



17_03_2014 Bladsy 18 van 24

4. EKSTERNE ASSESSERING IN AFRIKAANS EAT VLAK 4

Afgesien van die interne assessering word 'n nasionale eksamen ook jaarliks in Oktober of November afgeneem by wyse van twee eksamenvraestelle van 3 uur elk wat ekstern opgestel word. Die nasionale eksamen is onderworpe aan eksterne moderering deur Umalusi of 'n gepaste Onderwys en Opleiding Gehalteversekeringsliggaam wat ingevolge artikel 28(2) van die Wet op Gehalteversekering vir Algemene en Verdere Onderwys en Opleiding, 2001 (Wet No. 58 van 2001), deur die Umalusiraad aangestel word.

Die Vlak 4-vraestelle word soos volg gestruktureer:

Die volgende puntverspreiding tussen Vraestel 1 en 2 word vir die opstel van die nasionale eksamenvraestelle voorgestel:

VRAESTEL BESKRYWING PUNTE

1 Onderwerp 2: Lees en kyk

Onderwerp 4: Taal en kommunikasie in praktyk

180

2 Onderwerp 3: Skryf en aanbied 120

TOTAAL VIR EKSAMEN 300

VLAK 4 KENNIS EN BEGRIP TOEPASSING

ONTLEDING, SINTESE EN EVALUERING

TOTAAL

20% 40% 40% 100

EKSAMEN 60 punte 120 punte 120 punte 300



17_03_2014 Bladsy 19 van 24

VOORGESTELDE FORMAAT VIR ELK VAN DIE EKSAMENVRAESTELLE

Vraestel 1 (3 uur)

VRAESTEL 1 BESKRYWING PUNTE KENNIS EN

BEGRIP

ONTLEDING, SINTESE EN

EVALUERING TYD

Lees

A: Begrip

400-500 woorde 50 20 30

3 uur

B: Opsomming/précis

250 woorde wat tot 75-85 woorde

verminder moet word

20 20

Kyk

C: Kyk

Spotprente en karikature; foto's; illustrasies

en/of prente

30 20 10

Taal en kommunikasie in praktyk

D: Taal in praktyk (ook taalversorging)

Taalstrukture word in die konteks

geassesseer deur 'n verskeidenheid van

tekste te gebruik

40 20 20

E: Kommunikasie in praktyk

Mediakommunikasieteorie 40 40

TOTAAL 180 60 120

Vir Eksamenvraestel 1 word studente nie toegelaat om enige hulpbronne te gebruik nie. In die geval van

tekste wat tegniese terme of jargon bevat, moet 'n woordelys verskaf word.



17_03_2014 Bladsy 20 van 24

Vraestel 2 (3 uur)

Daar word aanbeveel dat studente in elke afdeling drie opsies kry, waarvan een gekies moet word.

VRAESTEL 2 BESKRYWING PUNTE TOEPASSING TYD

Skryf en aanbied

A: Korter en intermediêre funksionele

tekste

Aansoekbrief en CV EN/OF voorstel of ander

oorredende stuk

120 -180 woorde

50 50

3 uur

B: Langer funksionele en nadenkende

skryfwerk

Nadenkende en kritiese skryfwerk

(byvoorbeeld film- of ander resensie) EN/OF

beredeneerde en diskursiewe skryfwerk

(nuusblad- of tydskrifartikel; hoofartikel; brief

aan die pers)

250-350 woorde

30 + 40 30 + 40

TOTAAL 120 120

Vir Eksamenvraestel 2 word studente nie toegelaat om enige hulpbronne te gebruik nie. Die vraestel

moet 'n inligtingsblad insluit wat die formaat in besonderhede uiteensit wat vir die stukke skryfwerk

vereis word (bv. die gestruktureerde uitleg van 'n verslag); ANDERSINS moet die vooraf opgestelde

formate aan die studente verskaf word. Voorbeelde word in Aanhangsel A verskaf.

nasionale sertifikate (beroeps-)sharepoint2013.dhet.gov.za/national certificates nqf... ·...

Documents