******

REPl'ULI KA E KOS()Vj~s - PErI)"o.,'IIIKA KOCOUO - REPUBLIC OF K050\"0

GJYKATA KUSHTETUESE YCTABHI1 CYLI:

CONSTITUTIONAL COURT

Prishtine, me 5 korrik 2013 Nr.ref.:AGJ4SS/13

AKTGJYKIM

ne

Rastin Nr. KI52/12

Parashtrues

Adije Iliri

Vleresim i kushtetutshmerise se Vendimit te Gjykates Supreme te Repuhlikes se Kosoves, Ac. nr. 95/2011, te 8 dhjetorit 2011

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLlKES SE KOSOVES

e perbere nga:

Enver Hasani, Kryetar Ivan Cukalovic, Zevendeskryetar Robert Carolan, gjyqtar Altay Suroy, gjyqtar Almiro Rodrigues, gjyqtar Snezhana Botusharova, gjyqtare Kadri Kryeziu, gjyqtar dhe Arta Rama-Hajrizi, gjyqtare

Parashtruesiikerkeses

1. Parashtrues eshte znj. Adije Iliri, me vendbanim te perhershem ne Austri, e perfaqesuar nga z. Albert Islami, avokat nga Prishtina.

Vendimi i kontestuar

2. Parashtruesja konteston Vendimin e Gjykates Supreme, Ac. nr. 95/2011, te 8 dhjetorit 2011, i cili i eshte dorezuar asaj me 14 janar 2012.

Objekti i ~eshtjes

3. Objekti i c;eshqes se kesaj kerkese eshte vleresimi i kushtetutshmerise se vendi mit te lartpermendur te Gjykates Supreme nga Gjykata Kushtetuese e Republikes se Kosoves (ne tekstin e metejme: Gjykata), vendim me te cilin parashtruesja pretendon se ijane shkelur te drejtat e garantuara me nenin 31 [E Drejta per Gjykim te Drejte dhe te Paanshem] te Kushtetutes te Republikes se Kosoves (ne tekstin e metejme: Kushtetuta), si dhe me nenin 6 (E Drejta per nje Proces te Rregullt) te Konventes Evropiane per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriut dhe Lirive Themelore (ne tekstin e metejme: KEDNJ).

Baza juridike

4. Kerkesa eshte bazuar ne nenin 113.7 te Kushtetutes; ne nenin 47 te Ligjit per Gjykaten Kushtetuese te Republikes se Kosoves, Nr. 03/L-121, te 15 janarit 2009 (ne tekstin e metejme: Ligji); dhe ne rregullin 56 te Rregullores se punes te Gjykates Kushtetuese te Republikes se Kosoves (ne tekstin e metejme: Rregullorja e punes).

Procedura ne Gjykate

5. Me 11 maj 2012, parashtruesja e dorezoi kerkesen ne Gjykate.

6. Me 17 maj 2012, kerkesa iu komunikua Gjykates Supreme.

7. Me 4 korrik 2012, Kryetari i Gjykates, me Vendimin nr. GJR. KI52/12, caktoi gjyqtarin Ivan Cukalovic Gjyqtar raportues. Te njejten dite, Kryetari i Gjykates, me Vendimin nr. KSH.KI52/12, caktoi Kolegjin shqyrtues, te perbere nga gjyqtaret: Almiro Rodrigues (kryesues), Snezhana Botusharova dhe Kadri Kryeziu (anetare).

8. Me 25 korrik 2012, Gjykata kerkoi informata shtese nga parashtruesja, e cila i dorezoi ato me 31 korrik 2012.

9. Ne te njejten date, kerkesa iu komunikua Ministrise se Drejtesise.

10. Gjithashtu, ne po kete date, Gjykata kerkoi informata shtese nga Gjykata e Qarkut ne Prizren, e cila u pergjigj me 7 gusht 2012, duke thene se, ((pas shikimit tii shkresave tii liindiis, kemi konstatuar se ftesa piir pjesiimarrje nii seanciin e 13 korrikut 2009 nuk i iishtii diirguar zonjiis Adije fliri".

11. Me 18 tetor 2012, Gjykata shqyrtoi rastin dhe vendosi ta shtyje ate per nje seance te ardhshme. Geshqa kryesore qe u diskutua ishte nese ekzistonte nje vendim nga autoritetet austriake perkitazi me kujdestarine e femijeve te

2

ne baze dokumenteve parashtruara, duket se nje vendim i tille.

12. Me 5 korrik 2013, shqyrtoi per e

Permbledhja e fakteve

13. ka lidhur martese ne vitin 1995, ne Studenc;an, Kosove, vitin 1998, me burrin e saj, u shperngul ne Austri, ku kane femijet e tyre. dhe kane dy austriake

si dhe ishin me vendbanim perhershem ne Austri.

14. Ne shkurt te 2009, pas paraqitjes se problem eve ndermjet tyre, parashtruesja dhe bashkeshorti, se bashku me femijet, per familjare ne Ne fil1im mars 2009, parashtruesja, duket, u detyrua te bashkeshorti femijet ne

Me 3 mars 1 u kthye ne im Innkreis Austri, me qeUim qe dore nga e familjes. Me 19 mars 2009, duket, e c;regjistroi veten dhe femijet.

16. Duke mos udhetoi

Me mars 2009, ne e Gjykates Qarkut ne Ried im Innkreis Austrise, parashtruesja dha deklarate me ngjarjet kerkoi nga Gjykata besoje kujdestarine per tre e saj te mitur.

18. SiC; theksohet ne protokollin nga seanca e 2009, parashtruesja, nder te tjera,

"[.,,]

Ne janar ketij viti, vjehrrit e mi kane ardhur Ried im Vjehrrit e kane pare tim, babait te flmijeve, dhe kane menduar une te me ta ne Kosove pushime per qe marredheniet te permiresoheshin prape. ka i planifikuar udhetimi per ne me 27.02.2009 udhetuar me vertete me per ne Kosove, ku une i kam marre me vete vajzat e G. dhe D.

Ne diten e ardhshme, - pa ka ardhur bashku me tone. Une e k~hw vete, lodrat e flmijeve dhe e flmijeve. Mua me tha, qe qendroj pergjithmone ne Ne se fundi jemi marre vesh djali yne, te lajmerohet fillimisht ne shkolle shqipe dhe ne te shohim se ku do

qendrojme veres.

3

Me 2 mars desha ta famiUen time kam shkuar me tre fomijiit e mi dhe me vjehrrin te famiUa ime. Diku pas 2 kthyer prape qe te mua dhe fomijet e mi. burri im do pershendetet me fomijet, deshiron ne Austri. Per ne )eml prape te vjehrrit e mi. Burri im i mori 1J'L4,n'L4l fomijet tha mua deshiron te me ta per blere

. une paraprakisht i kam pritur fomijiit te e mi.

,pas nje kohe, me tha vjehrri im, kunati dhe kusheri i burrit behem gati, duke u nisur, nuk e kam me te as

as fomiJet.

ikam me fomijet e mi.

pas kam probleme te forta psikike; nje me ka shkruar medikamente dhe ka dhene injuzione. Vjehrrit e deshen me pas rregullonin gjithe (feshtJe me tradita shqiptare. druhesha

me pas do qendronin te i tyre, nuk rregulluar asgje vendosa kthehesha qe te luftoj

e mz.

sa jam e informuar, fomijet tani gjenden ne shtepine e prinderve burrit.

im, nderkohe, qene prapii dhe e ka banesen aty (fregjistruar mua dhe fomijet.

[...J

Burri im e ka 9regjistruar djalin tone, madhin, nga shkolla ne Austri dhe e regjistruar G. dhe ne shkolle ne

[...]

Une qe per fomijet do te ishte me miri, nese ata shpejti ne Austri. Ata jane te gjithe te lindur ketu Austri dhe jane neforme socia Ie integruar.

[. ..]"

Ne e Gjykates Gjykata e e kishte parashtruesen se, ne baze me Ministrine Federale te Drejtesise te kerkesa per Konventes Hages per Civile Rrembimit Femijeve tekstin e nuk do pasi qe nuk ishte

20. Sipas tej eshte njoftuar nga Gjykata e Qarkut se, nga nje ~,","JHJUU'L'"' Federale te Jashtme, bere e qarte se nga Jashtme nuk ishte i mundur, i ati ka nenshtetesi juridike pakta,

4

per per e perkohshme te do te ishte i mundur.

21. Protokoll thuhet parashtruesja paraqiti Gjykaten e tre femijet e

te mitur, A,

22. Me 21 prill 2009, Gjykata e Austri seance, ku e informoi informacion eve te ofruara nga Ministria Federale per

C;eshtje Evropiane dhe Nderkombetare, me 2009, konkret kujdestarise remij eve, ishte e mundshme te kerkese Konventes Hages.

ne Protokoll, Gjykata i ndihmoi parashtrueses me e saJ per e ~ furmu~rine

rekomanduar Konferenca (Konventa) e Protokolli u nenshkrua gjyqtari perfaqesuesi i Ministrise ~<ori'a ....., te ne Austri.

24. Me e 25 2009, Federale e Drejtesise e duke ne cilesine e autoritetit qendror pajtim me Konventen e

i paraqiti kerkese (nr. BMJ-C935-233/0001-1 10/2009) Ministrise Drejtesise Kosove kthimin e tre te mitur parashtrueses, cilet se po Ministria Federale e e

konstatoi se dy austriake, jane en de te dhe ne Kodit Civil Austrise, kane kujdestari te

perbashket te

Me 5 qershor 2009, e Drejtesise e Kosoves i bashkeshortit te parashtrueses, duke qe I vullnetarisht t'ia kthente femijet

ne me (c), nenit 3 [Procedurat e Pergjithshme] te RreguHores UNMIK-ut Mbrojtjen kunder Rrembimit Nderkombetar Femijeve, 2004/29, 5 gushtit (ne tekstin e metejme: RregullOlja e UNMIK-ut, Nr. Megjithate, nuk mori

.. .....pergJlg)e.

26. qershor 2009, Ministria e me kerkesen (Nr. MBJ­10-2009) e Ministrise te paraqiti

e Qarkut Prizren, me te cilen per te kthimin e

(c) te RreguHores se UNMIK-ut, Nr.

27· tej, kerkoi nga Gjykata e Qarkut te te e

ne pajtim me nenin 145

28. Me 2 2009, Kryetari i se Qarkut ne Prizren e njoftoi Kryeprokurorin Publik Qarkut kerkesen e Ministrise Drejtesise Republikes Kosoves, ne kerkeses Ministrise Drejtesise Republikes ndermerrte e rrembimit nderkombetar A, G. nga i ati i A. I.

5

i UNMIK-ut, N. 2004/29, Kiyeprokurori Publik i Qarkut nje

te Republikes Kosoves, bashku qe Prokurori ndermarre veprimet e

Rregul1ores, si dhe njoftoje fundit nxjerr vendime

30. njejten Kiyetari i Gjykates e njoftoi komandantin e Stacionit policor Prizren daten 9 korrik ishte caktuar nje seance me kerkese Ministrise se te Kosoves ne rastin e rrembimit dhe i kerkoi atij qe t'ia dorezonte bashkeshortit parashtrueses ftesen

31. 9 korrik 2009, e ne mbajti seance ne lidhje me kerkesen ndihme juridike perkitazi me e rrembimit pranme e bashkeshortit te parashtrueses, i cHi autorizuar avokat Suhareka per perfaqesuar ate kete ~eshtje. Nga procesverbali i seances del se bashkeshorti i parashtrueses, si i paditur, po ashtu ishte degjuar perkitazi me ,'-'", ...vu e rrembimit.

Me 13 korrik 2009, seanca e Gjykates se ne vazhdoi bashkeshortit parashtrueses, i cili, sipas procesverbalit nga parashtruar nder tjera, Protokollin e Gjykates Qarkut ne 1m Innkreis te permbante e dhene nga parashtruesja ate gjykate.

Te dite, Gjykata e Qarkut ne nxori Vendimin Nr. 1. Agj. nr. 2/2009-16, me cHin e kerkesen e Ministrise ne duke konsideruar se "{...J kllptim Konventes Hages Aspektet Civile

Rrembimit Nderkombetar te 1991 Rregullores se UNMIK-ut nr. 2004/29, kujane misheruar parimet e konventes se mesipenne, nuk ka rrembim qe i nga Austria Kosove i ka ne legale i njejti eshte fshehur para autoriteteve shteterore pasi i eshte pergjigjur menjehere fteses se gjykates dhe ka komunikuar edhe me perkatese ne Republiken e c;ka edhe nga shkresa drejtuar Gjykates se Qarkut ne im lnnkreis ne Republiken e Austrise".

Si<; Ministria e e Kosoves nuk ushtroi ankese ndaj vendimit Gjykates se Qarkut ne por e beri Prokurori Publik i Kosoves,

11'07'11'0'00 per mbrojtje te Gjykaten

Me 10 nentor 2009, Gjykata Supreme, me Vendimin Mlc. nr. 19/2009, vendosi kerkesa mbrojtje te ligjshmerise e bazuar dhe e anuloi vendimin e

se ne duke kthyer gjykates shkalles per rigjykim. Gjykata Supreme se aktvendimi i goditur kunderthenes r ..J se {...J me drejte theksohet ne kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise se aktvendimi 1 goditur permban shkelje

6

dispozitave procedures kontestimore nga 182.2.n Ligjit proeeduren kontestimore, te eilat konsistojne mungesen e arsyeve per shkak fakteve vendimtare, por edhe ato eilat dhene ne kunderthenie mes vete dhe me provat ne shkresat e Gjykata e shkalles se eshte e detyl11ar qe ne rigjykim evitoje shkeljen e lartcekur dhe duke i parasysh edhe theniet e nga per mbrojtjen e ligjshmerise".

Me 19 janar 2010, Gjykata me Vendimin L 2/2009-16, e rishqyrtoi te

2009, baze te se Ministrise se Republikes e femijeve te mitur, por serish e refuzoi. pJese te

te e lexoi Protokollin e Gjykates se Qarkut ne im Innkreis qe permbante deklaraten e dhe e paraqitura Qendra per Pune Sociale

37. e Qarkut Prizren arsyetoi se vleresimit te saj, pavaresisht dispozitat e ne jjale [Neni 3 i Konventes HagesJ, nuk detyrua r urdheroje kthimin efomijes ne kuptim te nenit (b), kur ekziston rreziku qe kthimi i flmijeve t'i ekspozoje flmijet ndaj demit ose psikologjik, ose ta verefomijen nje te patolerueshme. u nisur nga fakti se flmijet qe nga shkeputja e bashkesise martesore jane nen kujdesin e atit [ ... Je te njejtit krijuar lidhje emocionale me te

se te vijojne shkollimin Kosove, ne konkret ekziston rrezik serioz qe i flmijeve te ndikoje negativisht ne zhvillimin dhe psikologjik tefomijeve".

38. e Qarkut iu referua gjeturave e leshuar nga Qendra Pune ne Suhareke, me marredheniet problematike

martesore ndermjet bashkeshortit te dhe me procedurat e shkurorezimit, iniciuara nga bashkeshorti. tej thuhej se femijet nen dhe edukimin e atit, i cHi jetonte me prinderit e tij se e ema e femijeve larg ne

39. 3 shh.'Urt 2010, Ministri i Drejtesise i Kosoves i shkroi Prokurorit te duke kerh.'Uar nga ai qe "[. ..J te ndermarre e nevojshme ne perputhje me ligjin e aplikueshem ne Kosove dhe te ushtroje ankese pennes Gjykates Qarkut ne Prizren per te Gjykata Supreme e per ndryshuar Aktvendimin e janarit 2010 me numer te references 1. Agj. nr. 2/2009 leshuar nga Gjykata e Qarkut ne Prizren".

Ministri i Drejtesise, te tjera, theksoi se Gjykata e Qarkut ne .J e kishte refuzuar e autoriteteve kthimin e te

[...] per

"Sipas vleresimit te Gjykates se Qarkut ne pavaresisht nga 3 i Konventes piir aspektet civile rrembimit nderkombetar te flmijes, Gjykata nuk eshte e detyruar urdheroje kthimin e flmijeve ne kuptim te nenit 13 (h), kur ekziston rreziku serioz qe kthimi i flmijeve ekspozoje

ndaj demit foik ose psikologjik ose ta vere flmijen nje situate patolerueshme. Duke 11 nisur fakti se flmijet qe nga shkeputja e

7

bashkesise kujdesin e njejtit kane krijuar lidhje te forte emoeionale me dhe se te vlJoJne shkollimin Kosove, ne rastin konkret ekziston rrezik serioz qe kthimi i fomijeve ndikoje negativisht ne zhvillimin dhe psikologjik te fomijeve.

Vendimi i te Prizrenit eshte ne kundershtim me qellimin dhe e e eila ne menyre te qarte pereakton qe objektivi i Konventes eshte siguroje kthimin e shpejte dhe sigurt te fomijeve te ne menyre padrejte ne prej nga fomijet jane larguar, ne rast ne shtetin austriak. Per me qellimi dhe objektivi i Konventes qe te siguroje qe te drejtat e kujdestarise dhe kontaktit sipas ligjit shteti kontraktues respektohen efektivisht shtetet e

ku 190 konvente eshte e

me teper, e Qarkut Prizren gjate marrjes se vendimit nuk e ka vleresuar ne menyre te nenin 3 te i eili

qarte e percakton se kur konsiderohet se jane kushtet largimin dhe e fomijeve te A. I. ka

kundershtim me 3 te e ne shkeljen e te dl'ejtave te dhene nje personi, ne kete te znj. Adije Iliri,

ligjit te cilinfomijet kane qene banore te perhershem largimit apo mbajtjes, me c;ka eshte e pakontestueshme se vendbanimi i perhershem, si i z. ashtu edhe i znj. Adije austriak dhe se bashku pasur kujdestari

te mitur.

ne me kete, 12 i Konventes thote se "kur larguar apo mbahet padrejtesisht, siC; eshte parashikuar ne nenin

kur, ne daten e fillimit te procedimit para gjyqesor administrativ te kontraktues ku eshte fomija, ka me pak se vit data e largimit apo mbajtjes padrejte, I

duhet urdheroje kthimin e menjehershem tefomijes".

1 po ia terhoqi Kryeprokurorit fakti se neni (3) i Konventes Hages parasheh qe, "ne ma1'1jen parasysh rrethanave qe i referohen ketij autoritetet dhe administrative do te ne konsiderate informacionin lidhje me prejardhjen soeiale te qendror ose ndonje autoritet tjeter te zakonshem te fomijes". Sipas te Prizren, ne baze fakteve qe raporti i ne Suhareke, i dhjetorit 2009, konkludoi se e te atit, ndersa rastin e tanishem raport i nga femija ka gezuar te jo nga Pune Sociale Suhareke.

Pastaj, kerkese mbrojtje te Gjykaten Supreme, duke se Gjykata e Qarkut e gabimisht Konventen e Ai i propozoi Supreme vendimin dhe kthente rastin rigjykim.

8

Supreme, me Vendimin Mlc. 2/2010, e refuzoi si

43. Supreme e pranoi vendimin e me te Ministrise

se Kosoves, e qershorit 2009, kerkeses te Republikes Austrise per kthimin e femijeve tek e pranOl ne arsyetimin dhe faktike te

Qarkut. Sipas mendimit Gjykates Supreme, qendrimi juridik i Qarkut duhej konsideruar i drejte, per shkak se me konfirmuar qe kthimi i te qendruar perkujdesjen e

paraqiste rrezik real psikologjik, duke i situate te pasi qe ata shume se vit

familjarizuar me ambientin ku po teper, sipas Gjykates Supreme,

te madh, i cHi i kishte mbushur \jet, qe te mos LUL'~"'~ te mos qendronte perkujdesjen e ne Austri, duhej

44. Gjykata Supreme konkludoi arsyet e po ashtu konsideruar ne baze te Konventes Gjykata e

e obliguar kthimin e Pervee; kesaj, kthimit te ne Kosove, iniciuar procedura e

perfundimisht vendosej se cHit prind do 1'i besoheshin do te ishte i tyre me prindin

45. Pas kesaj, avokati i se emes e procedures Gjykaten qe u gusht 2011.

Avokati e Ministrise emes dhe as Prokurorit nuk i rrjedhimisht, vendimi (i Gjykates

kontestimore.

46. Megjithate, Supreme, me Vendimin ppe. nr. e refuzoi pabazuar e parashtruesit kerkeses per procedures Gjykaten e ne Prizren (1. nr. 2/2009-16, i 2010).

Supreme se nuk ka apo prova e perseritjen e procedures. teper, Supreme konsideroi se "eshte fakt jokontestues se e fiimijeve me vendbanim ndodhet Austri, ku edhe ka iniciuar per kthimin te mitur, dhe proceduren per vendosje sipas se Ministrise Drejtesise per kthimin e fiimijeve lartpermendur se tyre pale ne procedure Ministria e Drejtesise dhe i padituri [bashkeshorti i parashtrueses], i PJese procedure, andaj kjo gjykate, gjen dem te saj me per marre pjese gjykata e pare nuk veprim te kunderligjshem. i perket pretendimit ne perseritje

9

te procedures se nga ana e gjykates se shkalles se nuk eshte ftuar te marre pjese prokurori publik kompetent, Gjykata Supreme gjen se nuk eshte parapare detyrimisht pjesemarrja e prokurorit ne degjimore te te paditurit me asnje nga dispozitat e Rregullores UNMIK-ut nr. 2004/29 mbrojtje kunder rrembimit nderkombetar fomijeve, dhe Konventes Evropiane per Civile Rrembimit Nderkombetar te Femijeve, andaj Gjykata Supreme gjen se mospjesemarrja e prokurorit kete nuk paraqet shke/je thelbesore procedures me te do te perfshihet aktvendimi i kundershtuar".

Gjykata Supreme konkludoi se marre parasysh se perseritje te procedures, nUkjane propozuar fakte dhe prova reja ne

cilave per do te mund merrej perfundimtar me sikur faktet provat e te ishin perdorur ne proceduren e meparshme [. . .] 190 gjykate se nuk qendrojne shkaqet per e procedures, andaj i pabazuar propozimi qe 190 procedure edhe nje here te [ne Gjykaten e Qarkut].

parashtruesja ushtroi ne Supreme ndaj ketij

49. 2011, Supreme, me Vendimin nr. 95/2011, e refuzoi si ankesen e duke se Gjykata Supreme,

vendimin e 23 gushtit 2011, T . .] me te drejte refuzoi kerkesen perseritje te procedures, nuk kishte te reja e as fakte ne te cilat

bazohej nje vendim me i favorshem qe do te ishte liishuar ne proceduren e meparshme".

Pretendimet e parashtrueses

50. Parashtruesja pretendon se Vendimi i se Qarkut nr. 2/2009, i 19 janarit 2010), Vendimi i Supreme nr. 11, i 23 gushtit dhe Vendimi i Gjykates Supreme nr. 95/2011, i 8 dhjetorit 2011) nxjerre shkelur [E Drejta Gjykim Drejte dhe

te Kushtetutes, si dhe 6 (E Drejta nJe Rregullt) KEDNJ-se, as parashtruesja dhe as Prokurori Publik nuk jane ftuar

marrm ne procedure. ve9anti, parashtruesja pretendon se "nga aktvendimi i Gjykates Qarkut ne 1. nr. 2/2009-16, dt. 19.01.2010, dhe nga procesverbali i shqyrtimit me te njejtin numer te veprimit dhe dates i ka paraprire marrjes aktvendimi, medyshje rezulton se parashtruesja dhe prokurori publik i Qarkut ne as qe Jane thirrur, e as marre pjese ne gjykim, megjithese pjesemarrja e ka qene e detyrueshme sipas dispozitave te 4.2 te Rregullores se UNMIK-ut nr. 2004/29 per kunder rrembimit nderkombetar te Kjo

eshte ne Konventen per Civile Rrembimit Nderkom beta r te te 25 1980".

Parashtruesja tej se "me e te Rregullores parashikohet se prokurori publik i Qarkut, ku eshte gjetur fomija, eshte kompetent per te ndermarre veprimetjuridike ne parashtrueses. Por,

(ne e mbikeqyreses dhe kujdestares se fomijeve saj sipas 1, § 1, nenparagraji c), i Rregullores), e as prokurorit publik te Qarkut

10

(neni § 1, nenparagraji 2 i Rregullores) nuk eshte mundesuar pjesemarrja ne shqyrtimin kryesor sipas rreglliloreje dhe rrjedhimisht

31 te Kl.L<;hterutes Repll b likes Kosoves dhe nenit par. 1,

Konventes Evropiane Mbrojtjen e Drejtave Lirive Themelore".

Per teper, parashtruesja se, nenit Rregullores se UNMIK-ut 2004/29, "Gjykata e Qarkllt ia percjell kerkesen Prokllrorit publik te i juridiksionin ne territorin kll eshte gjerur fomija. Prokllrori pllblik i Qarkut eshte kompetent te ndermarre hapa emer parashtrueses perkitazi me kerkesen .

e KeJrK~;,!Sc.:~S

53. Ne menyre jete ne kerkesen e Gjykata duhet paraprakisht te plotesuar parashtruesja te gjitha kriteret per pranueshmeri, te me me Ligj dhe me Rregullore te punes.

54. pale e autorizuar se "Individet jane

alltorizuar ngrene nga all toritetet pllblike te drejtave Iirive tyre individuale, te garanruara me Kllshterute, mirepo pasi te shterllar gjitha jllridike percakruara me ligj." kete kerkesa eshte ne nga individ, keshtu qe

pale e autorizuar qe drejte kete nenit 113.7 Kushtetutes.

Pervel:; Gjykata Supreme konsiderohet gjykate e se gjykimin e rastit parashtrueses. Si njedhoje, percakton se

shteruar mjetet e nevojshme juridike ne dispozicion ne Kosove.

parashtruesja, ne pajtim me nenin Ligjit, ta 4 muajsh pas vendimit perfundimtar te Me 8

Gjykata Supreme ka nxjerre nr. 95/2011, e ka pranuar vendimin janar 2012. Parashtruesja e ka

ne Gjykate me 11 2012, ajo e afatin e nevojshem dorezimin e ne Gjykaten Kushtetuese.

Perfundimisht, 48 i percakton: "Parashtruesi i kerkeses ka per qe ne kerkesen e qartesoje saktesisht se te drejta dhe Uri

pretendon se i jane cenllar cili eshte akti konkret i alltoritetit pllbUk, te dlin parashtruesi deshiron ta . Ne drejtim, Gjykata veren se

e konteston Vendimin e Gjykates Supreme, Ac. nr. 95/2011, me cenuar drejtat e te garantuara me nenin

Drejte te Paanshem] dhe me nenin 6 (E te KEDNJ-se, prandaj parashtruesja e ka

Pasi parashtruesja pale e autorizuar i afatet e nevojshme per paraqitjen e kerkeses ne Gjykate, i ka te gjitha mjetet

11

juridike dhe saktesisht ka qartesuar te dhe cHat pretendon se i jane duke vendimin eshte objekt i kontestimit, Gjykata konstaton se parashtruesja i ka raenO!)"Tl te giitha kushtet e pranueshmerise.

59· pranueshmeri,

Vleresimi kushtetues i kerkeses

60. Gjykata veren se parashtruesja ekskluzivisht se nga Prizren i cenuar drejtat e garantuara me

Gjykim Drejte dhe te Paanshem] te Kushtetutes dhe me nenin 6 nJe RreguHt] KEDN.J-se, kjo nuk e Prokurorin Publik Prizren parashtruesen seancen

e Ministrise se Drejtesise e Republikes te Ministrise Drejtesise Republikes

kthimin e tre femijeve mitur vendbanimin e ishte me Vendimin I. Agi. nr.

61. Parashtruesja po ankohet se vendimet e Gjykates Kosoves, nr. 33/2011, i gush tit dhe Ac. nr. 95/2011, i 8 2011, me

cilat refuzuar, Supreme pastaj ankeses, propozimi i sa] per te ne Gjykaten e Qarkut Prizren, ne qe Prokurori Publik te merrnin ne

procedure.

Perkitazi me e parashtrueses, njedh imisht, Gjykata konstatoje nese e Qarkut Prizren dhe Gjykata Supreme, duke i dispozitat e Rregullores UNMIK-ut nr. 2004/29 dispozitat e Konventes se i kane garancite e dhena me 31 te Kushtetutes dhe me

i perket , Gjykata veren e refuzimit propozimit parash trueses per te ne Gjykaten e Qarkut, Supreme konsideruar ne vendimin e saj te gushtit 2011 se ishte

~c;"""uc;,~c; qe ne proceduren per vendosje perkitazi me kerkesen e Ministrise Drejtesise kthimin e te parashtruesja, pale procedurale

Ministria e dhe i kishin pjese ne Sipas mos ftuar parashtruesen e kerkeses per marre Qarkut nuk kishte ne menyre paligishme.

64. me teper, Gjykata giithashtu konsideroi se nuk ishte e obligueshme Prokurori te merrte ne ishte padituri i parashtrueses), qe kete e parashikonte dispozite e RreguHores UNMIK-ut 2004/29, apo e Konventes

65. i perket te nuk do te hyje c;eshljen Gjykata percaktuar se cHat ishin

procedurale procedure Gjykaten e apo Prokurori eshte dashur te ftohej proceduren e asaj giykate. u permend

12

•

Gjykata vetem do te shqyrtoje nese parashtrueses, ne rrethanat e ketij rasti, i jane cenuar te drejtat nga neni 31 i Kushtetutes dhe nga neni 6 i KEDNJ-se, pasi ajo nuk ka pasur mundesi te marre pjese ne proceduren perkitazi me kthimin.

66. Gjykata veren se procedurat ne Gjykaten e Qarkut perkitazi me kthimin ish in iniciuar me kerkese te Ministrise se Drejtesise te Kosoves, ne mbeshtetje te paragrafit 3 (d) te nenit 3 [Procedurat e Pergjithshme] te Rregullores se UNMIK-ut 2004/29, sipas se ciles Ministria e Drejtesise, me rastin e marrjes se "kerkeses se huaj" ne baze te Konventes se Hages, do te ndermarre te gjitha masat e duhura per te siguruar kthimin e shpejte te femijes [ ...], nder te tjera, duke iniciuar ndermarrjen e procedurave gjyqesore me qellim te sigurimit te kthimit te femijes [ ...]. "Kerkesa e huaj" ze fill nga Ministria e Drejtesise e Austrise, qe vepron ne cilesine e Autoritetit Qendror te vendbanimit te perhershem te femijeve, pas kerkeses se parashtrueses per ndihme ne sigurimin e kthimit te femijeve, ne mbeshtetje te nenit 8 te Konventes se Hages.

67. Ne kete drejtim, Gjykata veren se as Rregullorja e UNMIK-ut 2004/29, e as Konventa e Hages, nuk parashikojne shprehimisht se, ne procedurat gjyqesore perkitazi me rrembimin e fern ijeve , te dy prinderit duhet te kene te drejte te marrin pjese. Vetem neni 4 (2) i Rregullores se UNMIK-ut 2004/29 percakton se "Prokurori Publik i Qarkut eshte kompetent per te ndermarre hapa ne emer te kerkuesit perkitazi me kerkesen".

68. Sido qe te jete, siG duket nga parashtresat, ne veGanti nga vendimi i Gjykates Supreme, i 23 gushtit 2011, Prokurori Publik nuk ishte i pranishem ne proceduren ku ishte degjuar bashkeshorti. Per me teper, Gjykata Supreme po ashtu gjeti se mospjesemarrja e Prokurorit ne seance nuk perbente shkelje esenciale te procedurave, ne te cilat ishte marre vendimi i kontestuar.

69. Gjykata, rrjedhimisht, konsideron se eshte e paimagjinueshme qe, ne rastin konkret, Gjykata e Qarkut ne te gjeturat e saj te 19 janarit 2010, konkludoi, pa e ftuar parashtruesen qe te merrte pjese ne procedure, se nuk ishte e obliguar qe te urdheronte kthimin e femijeve, ne baze te nenit 13 (b) te Konventes se Hages, pasi qe ka ekzistuar rreziku serioz qe kthimi i tyre do t'i ekspozonte ata ndaj demit fizik dhe psikologjik apo, ne ndonje menyre, te vinte femijet para nje situate te patolerueshme.

70. Edhe pse procesverbali i Gjykates se Qarkut ne Prizren tregon se Protoko11i i Gjykates se Qarkut ne Ried im Innkreis, qe permbante kerkesen e parashtrueses per kthimin e femijeve te saj, ishte lexuar, ne procesverbal po ashtu permendet se bashkeshorti i parashtrueses si dhe avokati i tij ishin te pranishem ne seance, ku i pari kishte deklaruar se nuk behej fjale per rrembimin e femijeve dhe se kthimi i tyre te parashtruesja ne Austri do te kishte pasoja te renda per femijet, pasi ata po e vijonin shkollimin dhe ishin nxenes te mire, ndersa parashtruesja jetonte ne Austri. Bashkeshorti po ashtu deklaroi se femijet kishin krijuar lidhje te forta emocionale me te dhe se vendimi i Gjykates se Qarkut do te kishte ndikim ne zhvillimin e tyre psikologjik dhe emociona1.

71. Ne keto rrethana, Gjykata veren se, duke mos qene e pranishme ne procedurat e lartpermendura gjyqesore, parashtruesja nuk kishte mundesi te kundershtonte deklaratat e bashkeshortit te saj dhe te paleve te tjera te interesuara dhe se ajo

13

nga te bindte Gjykaten e Qarkut se femijet duhej te AvV"UU ne vendbanimin e perhershem Austri,

Sipas mendimit te parashtrueses, kjo saj drejte.

,vH.'J'VU se, sipas praktikes te GJEDNJ-se, nje nga e per gjykim eshte i barazise armeve, qe nenkupton

v~v ..~v pale duhet t'i ofrohet per te paraqitur rastin e ne k'Ushte nuk e ne pozite substancialisht pafavorshme

perballe kundershtarit te tij/saj (Shih, inter alia, Dombo N.V. Holandes, nr. 14448/88 Aktgjykim i GJEDNJ-se, i 1993).

73. Gjykata e mendimit se prania e bashkeshortit te e avokatit tij ne procedurat ne Gjykaten e Qarkut ne e ka vene

pozite te pafavorshme perballe bashkeshortit te saj, pasi nuk ka pasur te argumente dhe prova dhe kontestoje parashtresat e bashkeshortit saj gjate zhvillimit te (Shih, inter alia, Nr. KI103/10, Shaban 1

kushtetutshmerise Aktgjykimit Rev. nr. te 3 2010, Aktgjykim i 20 2012, KIl08/10, FadH

Selmanaj i kushtetutshmerise Supreme, T'>T'''1''T 2009).

74. te lejoje kerkesen e avokatit te perseritje te ne Gjykaten e Qarkut ne

se te kerkesen me vendi min e gushtit 2011 dhe ankesen e parashtrueses ndaj ketij vendimi, 8 dhjetor 2011.

75. rrethana, drejte, e

KEDNJ-se.

14

PER K.ETO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, ne pajtim me nenin 113 (1) te Kushtetutes; ne pajtim me nenin 20 te Ligjit per Gjykaten; dhe ne pajtim me rregullin 56 te Rregullores se punes, me 5 korrik 2013, njezeri

VENDOSI

I. TA SHPALLE kerkesen te pranueshme;

II. TE KONSTATOJE se ka pasur shkelje te nenit 31 [E Drejta per Gjykim te Drejte dhe te Paanshem] te Kushtetutes, ne lidhje me nenin 6 [E Drejta per nje Proces te Rregullt] te KEDNJ-se;

III. TE SHPALLE te pavlefshme vendimet e Gjykates Supreme te Kosoves, ppe. nr. 33/2011, te 23 gushtit 2011, dhe Ac. nr. 95/2011, te 8 dhjetorit 2011;

IV. TA URDHEROJE Gjykaten e Qarkut ne Prizren qe te perserise procedurat e 9 dhe 13 korrikut 2009 dhe te ftoje parashtruesen per te marre pjese ne ato procedura;

V. QE MBETET e angazhuar ne kete c;eshtje ne pritje te zbatimit te ketij urdhri;

VI. TE URDHEROJE qe ky aktgjykim t'u komunikohet paleve dhe ne pajtim me nenin 2004 te Ligjit, te publikohet ne Gazeten Zyrtare; dhe

VII. TE SHPALL qe ky aktgjykim hyn ne fuqi menjehere.

Kryetari i Gjykates Kushtetnese

Ivan Cukalovic Prof. dr. Enver Hasani

15