netwerkdag 2017 | jos de haan | de virtuele cultuurbezoeker #wiedan

De virtuele cultuurbezoeker. #wie dan?

Prof. dr. Jos de Haan

Sociaal en Cultureel PlanbureauErasmus Universiteit Rotterdam

Netwerkdag Oorlogsbronnen 2017 Amsterdam, 16 november 2017Thema ‘Digitaal? #Hoedan’,

Jos de Haan Werkt bij het Sociaal en Cultureel Planbureau

Studeerde Sociologie in Utrecht

Promoveerde in 1994 op het proefschrift “Research groups in Dutch sociology”.

Doet onderzoek naar cultuurparticipatie en mediagebruik

Is sinds 2006 bijz. hoogleraar aan de EUR: ICT, Cultuur en Kennissamenleving

Sociaal en Cultureel Planbureau2

Inhoud presentatieBelangstelling voor het verleden.Wie wil dat nu weten?En hoe dan?

Verspreiding van nieuwe technologieGebruik voor erfgoedbelangstelling

Innovaties op komst


Sociaal en Cultureel Planbureau

Erfgoedinteresse (12 jaar en ouder)

4


Spreiding van erfgoedinteresse

5

ruim 20% niet geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed

ruim 20% sterk geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed

wat meer iets voor mannen dan voor vrouwen (behalve ambachten)

onder volwassenen niet heel duidelijk aan leeftijd gebonden

veel minder aan opleiding gebonden dan bijvoorbeeld museumbezoek

Culturele informatie raadplegen via media

De virtuele kunstkarSociaal en Cultureel Planbureau - Nathalie Sonck6

traditionele cultuur populaire cultuur

Verschillen in mediagebruik voor cultuur

Opleidingsniveau + + + +Leeftijd + - - -Sekse (man) 0 0 0 +

Digitale vaardigheden + +


Culturele belangstelling + + + +Culturele belangstellingin sociaal netwerk:

ouders, + + 0 0vrienden, + + + +partner + 0 + 0

Trad. Cultuur Pop. Cultuuroud nieuw oud nieuw


Nieuw element: erfgoedbeoefening

8

bij kunsten heel gebruikelijk om de zaak van twee kanten te bezien- bezoek en beoefening- receptieve en actieve cultuurparticipatie

amator = liefhebber

amateurkunst is heel gangbare en geaccepteerde term

maar pas op: ‘amateurerfgoed’ stuit op weerstandonder meer bij molenaars en archeologenvrijwilligers – spraakverwarring – idem in ‘natuur’veld


Erfgoedbeoefening

9


Spreiding van erfgoedbeoefening

10

Iets meer iets voor mannen dan voor vrouwen (behalve ambachten/re-enactment)

Onder volwassenen niet heel duidelijk aan leeftijd gebonden

Wel enig verband met opleiding

Weinig verband met inkomen (na controle voor opleiding niet meer!)


Aspecten van erfgoedbeoefening (beoefenaars)

11

Achtergronden

Demografische ontwikkeling

•Toename van 65-plussers:van 2,7 miljoen in 2012

naar 4,6 miljoen in 2040

Stijging opleidingsniveau

Verandering van levensstijl

Individualisering

ICT-ontwikkelingen

Verspreiding Internet

Meervoudige toegang

Groeiende diversiteit in gebruik

Digitale vaardigheden


Diffusie van innovaties


0

25

50

75

100

time (f.e. years)

%

Percentage ow ners of a technology

inn

ova

tors

ea

rly

ad

op

ters

ea

rly

ma

jori

ty

late

ma

jori

ty lag

ga

rds

•Internet 94%

Sociaal en Cultureel Planbureaumaandag 20 november 2017Cultuur in Beeld 2014

14

Digitale kloofVoorlopers

Achterblijvers

• jongeren• hoger opgeleiden • werkenden• autochtonen

• 65+• lager opgeleiden• niet werkenden• allochtonen

Redenen om niet op internet te …


…willen

• onnodig• niet leuk• andere hobby’s• geen tijd• onpersoonlijk

…kunnen

• ogen/ rug• geheugen• te duur• lezen/schrijven

…kiezen

• onbekend• afwachtend • angst• ….

Eenmaal op internet: Tweede orde digitale kloof

Verschillen in bezit pc/internettoegang verdwijnen

Verschillen in vaardigheden/gebruik blijven bestaan /worden groter


Digitale vaardigheden van belang


Leven in het web is best lastig

• Vaardigheden om op succesvolle wijze met de technologie om te gaan

• Jan Steyaert: drie typen informatievaardigheden

Instrumentele vaardigheden Structurele vaardigheden Strategische vaardigheden


Digitale vaardigheden van belang

Ouderen beheersen en benutten een kleinere set van digitale vaardigheden dan jongere leeftijdsgroepen


Internetveiligheid


• Virussen

• Spam

• Phishing

• Betrouwbaarheid van informatie

• Personalisatie

• Economische risico’s

• Aantasting privacy / identiteitsdiefstal

• Sociaal-emotionele risico's

http://www.mijnkindonline.nl/142/sociaal-emotioneel.htm

Leven in het Web


Altijd en overal verbonden

Augmented reality

Face recognition

Virtual reality

Artificial Intelligence

Conclusies

• Veel belangstelling voor het verleden.

• Gespreid over de bevolking

• Groot mediagebruik voor cultureel erfgoed.

• Veel niet-bezoekers van culturele instellingen gebruiken wel media voor cultuur.

• Sociaal netwerk van belang voor cultureel mediagebruik

• Digitale vaardigheden vergroten gebruik nieuwe media


Conclusies: Gaan op het Web vraagt aandacht

• Steeds minder nonliners (onder ouderen)• Onbekendheid en angst spelen nog steeds grote rol• Steeds nieuwe technologie


Conclusies: Leven in het Web vraagt om vaardigheden

• Vaardigheden groeien met gebruik• Vaardigheden moeten aansluiten op wat iemand wil doen,

wat past in hun leefwereld• Basis steeds meer aanwezig; verdieping gewenst

Dank voor uw aandacht


Te downloaden van www.scp.nl:

netwerkdag 2017 | jos de haan | de virtuele cultuurbezoeker #wiedan

Data & Analytics