nghiên cứu sử dụng phần mềm violet trong dạy học hóa học lớp 10+11, ban cơ...

7/26/2019 Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học Lớp 10+11, ban cơ bản

http://slidepdf.com/reader/full/nghien-cuu-su-dung-phan-mem-violet-trong-day-hoc-hoa-hoc 1/329

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

KHOA SƯ PHẠMBỘ MÔN SƯ PHẠM HÓA HỌC

Giáo viên hướ ng d ẫ n:

TS. Bùi Phương Thanh Huấ n

GVC Bộ Môn Sư phạm Hóa học

C ần Thơ , 2013

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Ngành: Sư phạm Hóa học

Sinh viên thự c hiện:

Võ Thái Sang

MSSV: 2091997

Lớ p: Sư phạm Hóa học K35

NGHIÊN CỨ U SỬ DỤNG PHẦN MỀM

VIOLET TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC

LỚP 10, BAN CƠ BẢN

WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON

WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COMóng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú



Luận văn tốt nghiệp Lời cảm ơn

GVHD: TS. Bùi Phương Thanh Hu n SVTH: Võ Thái Sang

i

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận đượ c sự động viên, sự giúp đỡ nhiệt

tình và sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô và bạn bè. Nhờ vậy mà luận văn đượ c hoàn

thành đúng thờ i hạn. Nhân đây tôi xin chân thành gửi lờ i cảm ơn đến: – TS. Bùi Phương Thanh Huấ n – Phó trưở ng Bộ môn Sư phạm Hóa học – Khoa Sư

phạm – Trường Đại học Cần Thơ – GV hướ ng dẫn thực hiện đề tài luận văn, thầy đã tận

tình hướ ng dẫn, giúp đỡ , truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt quá trình thực hiện và

hoàn thành đề tài luận văn tốt nghiệ p.

–

ThS. Nguy ễ n M ộng Hoàng, ThS. Nguy ễ n Th ị Vui , ThS. Hu ỳnh H ữ u Bích Châu,

Th ầy Nguy ễn Điền Trung, cùng quý th ầy cô trong B ộ môn Sư ph ạm Hóa h ọc – Khoa

Sư phạm – Trường Đại Học Cần Thơ đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.

– Th ầy Võ Qu ốc Cườ ng – GVHD Thực tậ p Sư phạm môn Hóa học năm học 2012 –

2013 trườ ng THPT Bùi Hữu Nghĩa – Tp. Cần Thơ, thầy đã giúp đỡ tôi trong quá trình

thực nghiệm luận văn tốt nghiệp này cũng như quá trình điều tra lấy ý kiến giáo viên và

học sinh.

– Cô Lý Th ị Kim Nguyên – Tổ trưở ng tổ bộ môn Hóa học, cô Nguy ễ n Th ị Thanh Mai

giáo viên Hóa học – Trườ ng trung học phổ thông Bùi Hữu Nghĩa – Tp. Cần Thơ đã đóng

góp ý kiến trong quá trình tôi thực nghiệm luận văn.

– T ập th ể l ớ p 10A2 , 10B 4 , 10B 7 10B 11 – Trườ ng trung học phổ thông Bùi Hữu Nghĩa –

Tp. Cần Thơ năm học 2012 – 2013.

– Bạn Thái Hoàng Tân, Hu ỳnh Th ị Mai L inh, Nguy ễ n Ng ọc N ị , Giao Th ị Anh

Phương, Nguyễ n Th ị M ỹ L inh, Bùi Th ị Kim H oàng, Võ Nh ẫ n Hoài, Hu ỳnh Th ị Kim

Xuân vàcác b ạn khác tr ong l ớp Sư ph ạm Hóa h ọc K35 đã giúp đỡ, động viên tôi trong

quá trình thực hiện đề tài luận văn này.

Và xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của tất cả ngườ i thân trong gia

đình và bạn bè khác trong suốt thờ i gian qua.

Chân thành cảm ơn!

Tác giả: Võ Thái Sang





Luận văn tốt nghiệp Nhận xét của giáo viên hướng dẫn


ii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

ĐÁNH GIÁ - Điểm số: 10 đ

-

Điểm chữ: A

GV HƯỚ NG DẪN

TS. Bùi Phương Thanh Huấn





Luận văn tốt nghiệp Nhận xét của giáo viên phản biện


iv

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

ĐÁNH GIÁ - Điểm số: 9,5đ

-

Điểm chữ: A

GV PHẢN BIỆN

ThS. Hoàng Hải Yến





Luận văn tốt nghiệp Mục lục


v

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................... i

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ........................................................... ii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ............................................................. iii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ............................................................. iv

MỤC LỤC ........................................................................................................................ v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ x

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ TRONG LUẬN VĂN .................................. xi

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG TRONG LUẬN VĂN ............................................ xii

TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................... xiii

PHẦN 1: MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ........................................................................................ 1

2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................... 2

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................... 2

3.1.

Khách thể nghiên cứu ........................................................................................... 2

3.2.

Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 2

4.

GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ................................................................................ 2

5.

NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................... 2

6.

PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................................................... 3

7. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU ..................................... 3

7.1. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 3

7.2.

Phương tiện nghiên cứu ............................................................................... 3

8. CÁC BƯỚC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ..................................................................... 4

PHẦN 2: NỘI DUNG ...................................................................................................... 5

1. Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................. 5

1.1. QUÁ TRÌNH DẠY HỌC HOÁ HỌC[1] ...................................................... 5







vi

1.1.1. Quá trình dạy học .................................................................................. 5

1.1.2.

Các thành tố của quá trình dạy học hóa học ......................................... 5

1.2.

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ...................................................................... 6

1.2.1.

Các khái niệm ....................................................................................... 6

1.2.2.

Đặc trưng riêng của PPDHHH .............................................................. 6

1.2.3. Hệ thống các PPDHHH [2] ..................................................................... 7

1.2.3.1.

Các phương pháp dùng lời .................................................................... 7

1.2.3.2. Phương pháp tự học .............................................................................. 9

1.2.3.3. Phương pháp thảo luận nhóm ............................................................. 10

1.2.3.4. Phương pháp dạy học - khám phá ....................................................... 10

1.2.3.5.

Các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập hoá học ........... 11

1.3.

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC ................................................ 14

1.3.1.

Những quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục THPT[4] ......................... 14

1.3.2. Thực trạng về PPDH ở nước ta ........................................................... 15

1.3.2.1. Thực trạng về tình hình sử dụng các PPDH môn hóa học của GV ở các

trường THPT [2] ................................................................................... 15

1.3.2.2. Thực trạng về tình hình học tập môn hóa học của HS ở trường phổ

thông[2]

............................................................................................... 16

1.3.3. PPDH tích cực là gì? ........................................................................... 16

1.3.3.1.

Thế nào là tính tích cực học tập? [17] ................................................... 16

1.3.3.2. PPDH tích cực [17] ............................................................................... 18

1.3.4. Các dấu hiệu đặc trưng của PPDH tích cực [2] .................................... 19

1.3.4.1.

Dạy học thông qua các hoạt động học tập của HS.............................. 19

1.3.4.2. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học .............................. 19

1.3.4.3.

Dạy học tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác ...... 20

1.3.4.4. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò ............................. 20

1.3.5. Một số PPDH tích cực ........................................................................ 20

1.3.5.1.

Dạy học đặt và giải quyết vấn đề [2] .................................................... 21

1.3.5.2. Phương pháp Grap dạy học [2] ............................................................. 24







vii

1.3.5.3. Phương pháp Algorit [2] ....................................................................... 26

1.3.5.4.

Phương pháp thảo luận nhóm ............................................................. 27

1.3.6. Đổi mới PPDH [8] ................................................................................ 30

1.3.6.1. Mục đích của việc đổi mới PPDH ...................................................... 30

1.3.6.2.

Đổi mới PPDHHH .............................................................................. 30

1.3.6.3. Làm thế nào để dạy tốt môn hóa học? [9] ............................................ 34

1.4. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC HOÁ HỌC .................................................. 35

1.4.1. Khái niệm phương tiện dạy học .......................................................... 35

1.4.2. Vai trò của phương tiện dạy học trong dạy học hoá học .................... 35

1.4.3. Các loại phương tiện dạy học trong dạy học hoá học ......................... 35

1.4.4.

Yêu cầu đối với phương tiện dạy học ................................................. 36

1.4.5. Nguyên tắc sử dụng phương tiện dạy học........................................... 36

1.5. ỨNG DỤNG CNTT TRONG DẠY VÀ HỌC .......................................... 37

1.5.1. Tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT trong dạy và học[1], [13], [16]37

1.5.1.1. Tăng khả năng chọn lọc thông tin cần thiết và xử lý thông tin nhanh để

biến thành tri thức. .............................................................................. 37

1.5.1.2. CNTT đang tạo ra sự thay đổi một cuộc cách mạng giáo dục thật sự 37

1.5.2.

Việc ứng dụng CNTT trong dạy và học ............................................. 38

1.6.

TỔNG QUAN VỀ PHẦN MỀM VIOLET [21] .......................................... 38

1.6.1. Những tính năng mới của Violet 1.2 so với 1.1 .................................. 40


1.6.3.

Những tính năng mới của Violet 1.4 so với 1.3 .................................. 41


1.6.5.


1.6.6.


1.7. HƯỚNG DẪN CÀI ĐẶT VÀ SỬ DỤNG PHẦN MỀM VIOLET [21] ..... 45

1.7.1. Cài đặt, chạy và đăng ký bản quyền ................................................... 45

1.7.1.1. Cài đặt phần mềm ............................................................................... 45

1.7.1.2. Chạy chương trình Violet ................................................................... 52







viii

1.7.1.3. Đăng kí bản quyền hoặc dùng thử ...................................................... 54

1.7.2.

Các chức năng của Violet ................................................................... 56

1.7.2.1. Giao diện chính của Violet ................................................................. 56

1.7.2.2. Tạo trang màn hình cơ bản ................................................................. 61

1.7.2.3.

Các chức năng soạn thảo trang màn hình ........................................... 67

1.7.2.4. Sử dụng các công cụ chuẩn ................................................................. 78

1.7.2.5. Các chức năng khác của Violet ........................................................... 94

1.7.2.6.

Sử dụng bài giảng đã đóng gói ......................................................... 102

1.7.3. Bộ công cụ Violet cho MS Powerpoint ............................................ 106

1.7.3.1.

Chèn Flash vào MS Powerpoint ....................................................... 108

1.7.3.2. Chèn phim (video) vào MS Powerpoint ........................................... 108

1.7.3.3.

Nhúng Violet vào MS Powerpoint .................................................... 108

1.7.3.4. Thêm các công cụ Violet trong MS Powerpoint............................... 109

1.7.3.5. Xuất bài giảng ra Violet .................................................................... 109

1.7.3.6.

Đóng gói bài giảng theo chuẩn SCORM .......................................... 109

1.7.4. Kết hợp Violet với một số phần mềm soạn bài giảng khác .............. 110

2. Chương 2: THIẾT KẾ BÀI DẠY HÓA HỌC LỚP 10 – BAN CƠ BẢN BẰNG

PHẦN MỀM VIOLET .............................................................................................. 111

2.1.

QUY TRÌNH THIẾT KẾ BÀI DẠY HỌC SỬ DỤNG PHẦN MỀM

VIOLET ................................................................................................................ 111

2.1.1. Thiết kế hoạt động dạy học ............................................................... 111

2.1.2.

Một số điểm cần lưu ý khi thiết kế bài dạy học ................................ 112

2.2.

SỬ DỤNG PHẦN MỀM VIOLET THIẾT KẾ MINH HỌA MỘT SỐ BÀI

DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10, BAN CƠ BẢN [5][6][14][16][19][18] ........................ 114

2.2.1.

Bài 26: Luyện tập: NHÓM HALOGEN ........................................... 114

2.2.2.

Bài 33: AXIT SUNFURIC. MUỐI SUNFAT .................................. 121

3.

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ......................................................... 134

3.1.

MỤC ĐÍCH TNSP ................................................................................... 134

3.2. NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM ................................................................ 134







ix

3.3. ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM .............................................................. 134

3.4. CHUẨN BỊ THỰC NGHIỆM ................................................................. 134

3.5. TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM ............................................................... 134

3.6. THỐNG KÊ MÔ TẢ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM ................................ 134

3.6.1. Cách trình bày kết quả TNSP ........................................................... 135

3.6.2.

Phân tích định lượng kết quả TNSP thông qua phiếu học tập [7][8] ... 135

3.6.3. Phân tích định tính kết quả TNSP ..................................................... 142

3.6.4.

Phiếu thăm dò ý kiến GV .................................................................. 143

3.6.5. Phiếu thăm dò ý kiến HS .................................................................. 143

4. TÓM TẮT THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ........................................................ 145

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................... 146

1. KẾT LUẬN ...................................................................................................... 146

2. KIẾN NGHỊ ..................................................................................................... 146

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 148

PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 150

5. Phụ lục 1: PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN HỌC SINH ....................................... 151

6.

Phụ lục 2: PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN GIÁO VIÊN ..................................... 152

7. Phụ lục 3: SOẠN THẢO CHUẨN LATEX .................................................... 156

8. Phụ lục 4: NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH VIOLET SCRIPT ............................... 161

9. Phụ lục 5: MỘT SỐ BÀI GIẢNG HÓA HỌC LỚP 10, BAN CƠ BẢN ĐƯỢC

SOẠN BẰNG PHẦN MỀM VIOLET ..................................................................... 168





Luận văn tốt nghiệp Danh mục các từ viết tắt


x

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CD Compact Disc

CNTT Công nghệ thông tin

CTCT Công thức cấu tạo

CTPT Công thức phân tử

ĐC Đối chứng

DVD Digital Video Disc

GD Giáo dục

GDPT Giáo dục phổ thông

GV Giáo viên

GVHD Giáo viên hướ ng dẫnHS Học sinh

LVTN Luận văn tốt nghiệ p

MS Microsoft

NĐC Nhóm điểm cao

NĐT Nhóm điểm thấ p

NQ Nghị quyết

PPDH Phương pháp dạy học

PPDHHH Phương pháp dạy học Hóa học

PTPƯ Phương trình phản ứng

SGK Sách giáo khoa

SVTH Sinh viên thực hiện

THPT Trung học phổ thông

TN Thực nghiệm

TNSP Thực nghiệm sư phạm

VCD Video Compact Disc





Luận văn tốt nghiệp Danh mục các hình vẽ, đồ thị trong luận văn


xi

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ TRONG LUẬN VĂN

Hình 1.1. Sơ đồ tích cự c học t ậ p ...................................................................................... 18

Hình 1.2. Nguyên t ắ c xây d ự ng Grap nội dung d ạ y học .................................................. 24

Hình 3.1. Đồ thị đường lũy tích biể u diễ n k ế t quả kiể m tra ở l ớ p thự c nhiệm .............. 141

Hình 3.2. Đồ thị cột biể u diễ n k ế t quả kiể m tra ở l ớ p thự c nhiệm và l ớp đố i chứ ng ..... 142





Luận văn tốt nghiệp Danh mục các biểu bảng trong luận văn


xii

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG TRONG LUẬN VĂN

Bảng 1.1. So sánh sự khác nhau giữ a PPDH cổ truyề n và PPDH tích cự c .................... 31

Bảng 1.2. S ự phát triể n mô hình d ạ y học. ........................................................................ 33

Bảng 1.3. Ba mô hình giáo d ục ........................................................................................ 37

Bảng 3.1. C ấ u trúc hai chiều và cơ cấ u câu hỏi ............................................................ 136

Bảng 3.2. Đáp án bài kiể m tra ....................................................................................... 137

Bảng 3.3. Phân phố i t ần số , t ần suấ t và t ần suất lũy tích bài kiể m tra 15 phút ............ 138

Bảng 3.4. K ế t quả kiể m tra của l ớ p thự c nghiệm ........................................................... 139

Bảng 3.5. K ế t quả kiể m tra của l ớp đố i chứ ng ............................................................... 140

Bảng 3.6. Bảng so sánh k ế t quả của l ớ p thự c nghiệm vớ i l ớp đố i chứ ng ...................... 141

Bảng 3.7. T ổ ng hợ p các tham số đặc trưng ................................................................... 141

Bảng 3.8. K ế t quả thăm dò ý kiế n GV ............................................................................ 143

Bảng 3.9. K ế t quả thăm dò ý kiế n HS ............................................................................. 144





Luận văn tốt nghiệp Tóm tắt luận văn


xiii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Cùng vớ i việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa thì việc đổi mới phương pháp

giảng dạy để nâng cao chất lượ ng giáo dục là hết sức cần thiết. Hiện nay ngoài các phương

pháp dạy học truyền thống, việc ứng dụng CNTT trong dạy học sẽ góp phần làm cho giờ

học tr ở nên sinh động, hiệu quả, kích thích đượ c tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Việc

ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy và học cần phải có sự hỗ tr ợ của các máy móc thiết

bị hiện đại và các phần mềm ứng dụng. Đề tài “Nghiên c ứ u s ử d ụng ph ần m ềm Violet

trong d ạy h ọc Hóa h ọc l ớp 10, ban cơ bản ” đượ c thực hiện cung cấ p cho giáo viên và

học sinh thêm một công cụ hỗ tr ợ trong quá trình ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy

và học. K ết quả nghiên cứu này sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích cho GV trong đổi mớ i

phương pháp dạy học theo hướ ng tích cực hóa hoạt động học tậ p của học sinh.

Đề tài đã cung cấ p cho GV những kiến thức cơ bản về sử dụng phần mềm Violet

để soạn bài dạy học Hóa học, ngoài ra đề tài cũng giớ i thiệu một số bài dạy học hóa học

lớp 10, ban cơ bản đượ c soạn bằng phần mềm Violet.

Qua quá trình thực nghiệm tại trườ ng THPT Bùi Hữu Nghĩa và việc đánh giá, kết

quả nghiên cứu bước đầu của đề tài cho thấy khả năng sử dụng phần mềm Violet trong

dạy và học là cần thiết và phù hợ p vớ i thực tiễn của việc dạy - học hóa học hiện nay.





Luận văn tốt nghiệp Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp 10, ban cơ bản

GVHD: TS. Bùi Phương Thanh Huấn SVTH: Võ Thái Sang

1

PHẦN 1: MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong thời đại ngày nay, sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin (CNTT) đang

ảnh hưở ng tớ i mọi mặt của đờ i sống xã hội, giáo dục cũng chịu một sự tác động không nhỏ.Sự phát triển của CNTT làm cho lượ ng tri thức của nhân loại tăng lên rất nhiều, chính vì

vậy mà các phương pháp, phương tiện giáo dục truyền thống như “phấn tr ắng, bảng đen”

không thể nào truyền tải đượ c hết nội dung tri thức. Chính sự phát triển này đã hỗ tr ợ các

phương pháp dạy học (PPDH) mớ i phát triển.

Trong bối cảnh đó, nếu muốn nền giáo dục Việt Nam phát triển và đáp ứng đượ c nguồn

nhân lực cho công cuộc công nghiệ p hoá, hiện đại hoá đất nướ c, nền giáo dục nướ c ta cần

được đổi mới phương pháp, phương tiện dạy học theo hướ ng ứng dụng CNTT và các thiết

bị dạy học hiện đại nhằm phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, k ỹ năng thực hành và hứng

thú học tậ p của HS.

Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm, chính xác nên việc học đòi hỏi khả năng tư

duy thích hợp, đó là năng lực quan sát, phân tích các hiện tượ ng thực nghiệm, năng lực khái

quát, tổng hợ p thành quy luật. Vì vậy, cần phải có phong cách học tậ p khoa học, độc lậ p,

sáng tạo. Cũng vì là môn khoa học thực nghiệm nên đòi hỏi giáo viên (GV) và học sinh(HS) cần thườ ng xuyên cậ p nhật kiến thức để bắt k ịp đượ c sự phát triển của khoa học. Tuy

đã đượ c trang bị các phương tiện tr ực quan như dụng cụ, hoá chất, tranh ảnh,. . . nhưng vớ i

thờ i gian 45 phút trong 1 tiết trên lớ p GV khó có thể truyền đạt đượ c toàn bộ kiến thức, k ỹ

năng cho HS. Vì vậy, vớ i thờ i gian ngắn ngũi này GV cần tận dụng tối đa để truyền tải

những kiến thức k ỹ năng cho HS bằng các phương tiện tr ực quan hiện đại nhờ việc ứng

dụng CNTT và các phần mềm hỗ tr ợ dạy học.

Việc khai thác, vận dụng thế mạnh của máy vi tính và phần mềm hỗ tr ợ dạy học sẽ có

đượ c những thuận lợ i, những ưu điểm dễ nhận thấy trong việc cải thiện, nâng cao hiệu quả

dạy học trên nhiều phương diện: giúp GV thuận lợ i trong cải tiến bài giảng, ngườ i dạy tiết

kiệm đượ c thờ i gian ghi chép trên bảng, tạo hứng thú và lôi cuốn ngườ i học, làm cho tiết







2

học thêm sinh động, đồng thờ i GV có thể thực hiện đượ c nhiều PPDH cho nhiều đối tượ ng

HS khác nhau trong cùng một lớ p học.

Hiện nay có r ất nhiều phần mềm hỗ tr ợ dạy học khác nhau như: MS Office PowerPoint,

Macromedia Flash, Novamind, Violet,… Mỗi phần mềm đều có ưu và nhược điểm riêng.

Tuy nhiên, vớ i sự hỗ tr ợ đa phương tiện mạnh mẽ, giao diện tiếng Việt và r ất nhiều tính

năng phong phú thì Violet tỏ ra hỗ tr ợ tốt và tiện ích hơn so vớ i các phần mềm khác trong

việc biên soạn bài giảng.

Chính vì những lý do trên mà đề tài “Nghiên c ứ u s ử d ụng ph ần m ềm Violet trong d ạy

h ọc Hóa h ọc l ớp 10, ban cơ b ản ” là cần thiết và phù hợ p vớ i những đòi hỏi của thực tiễn

hiện nay.

2.

MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI

Nghiên c ứ u s ử d ụng ph ần m ềm Violet trong d ạy h ọc Hóa h ọc l ớp 10, ban cơ bản

góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượ ng dạy học Hóa học ở trườ ng trung

học phổ thông (THPT).

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

3.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học Hóa học ở trườ ng THPT.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Chương trình Hóa học lớp 10, ban cơ bản.

4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC

Đề tài nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớ p 10 thành

công sẽ góp phần làm đa dạng các phương tiện dạy học, thúc đẩy đổi mớ i PPDH theo hướ ng

tích cực, tạo hứng thú học tậ p cho HS để từ đó nâng cao chất lượ ng dạy và học môn Hóa

học ở trườ ng THPT.

5. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI

–

Tìm hiểu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc sử dụng phần mềm trong dạy học.







3

– Nghiên cứu thực tr ạng dạy học Hóa học lớp 10, ban cơ bản.

– Nghiên cứu cách sử dụng phần mềm Violet.

– Xây dựng các hình ảnh, video, mô hình ảo trong chương trình Hóa học lớp 10, ban cơ

bản để sử dụng trong việc biên soạn bài lên lớ p.

–

Thiết k ế các bài lên lớp trong chương trình Hóa học lớp 10, ban cơ bản bằng phần mềm

Violet.

– Áp dụng các k ết quả nghiên cứu của đề tài vào dạy học một số bài trong chương trình

Hóa học lớp 10, ban cơ bản và tiến hành thực nghiệm sư phạm (TNSP) để kiểm chứng

giả thuyết khoa học đã đặt ra.

6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đề tài đi sâu vào nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet hỗ tr ợ tr ực tiế p cho giảng dạychương trình hóa học lớp 10, ban cơ bản.

7. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU

7.1. Phương pháp nghiên cứu

– Nghiên cứu lý thuyết.

+ Các tài liệu về lý luận dạy học môn Hóa học.

+

Việc đổi mớ i phương pháp dạy học Hóa học (PPDHHH).

+ Nội dung chương trình SGK Hóa học lớp 10, ban cơ bản.

+

Nghiên cứu, sử dụng phần mềm Violet.

– Nghiên cứu thực tiễn.

+ TNSP ở trườ ng THPT Bùi Hữu Nghĩa.

+

Điều tra, thăm dò ý kiến.

– Nghiên cứu toán học: Xử lý số liệu TNSP bằng thống kê toán học.

7.2.

Phương tiện nghiên cứu

–

Các tài liệu sách báo, các đề tài nghiên cứu khoa học có liên quan.

– Máy tính, phần mềm Violet.

– Phiếu điều tra.







4

8. CÁC BƯỚC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

Giai đoạn Công vi ệc Th ờ i gian th ự c hi ện

1.

Nhận đề tài từ giáo viên hướ ng dẫn

(GVHD), tìm tài liệu có liên quan, xâydựng và hoàn thiện đề cương nghiên

cứu.

18/06/2012 – 31/08/2012

2.

Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet.

Xây dựng các mô hình, hình vẽ, video và

các đa phương tiện để sử dụng trong các

bài giảng.

01/09/2012 – 31/10/2012

3.

Xây dựng các bài giảng Hóa Học lớ p 10, ban cơ bản bằng phần mềm Violet.

01/11/2012 – 31/12/2012

4. Tiến hành viết luận văn bước đầu.

Ghi các bài giảng ra CD để TNSP.01/01/2013 – 10/02/2013

5. Tiến hành TNSP. 10/02/2013 – 15/04/2013

6.

Phân tích k ết quả TNSP.

Hoàn thiện luận văn và nộ p cho GVHD

đóng góp ý kiến, chỉnh sửa để hoàn

thành tốt bài luận văn.

Nộ p luận văn và báo cáo trướ c hội đồng

phản biện.

16/04/2013 – 31/05/2013







5

PHẦN 2: NỘI DUNG

1.

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. QUÁ TRÌNH DẠY HỌC HOÁ HỌC[1]

1.1.1.

Quá trình dạy học Quá trình dạy học là một hệ toàn vẹn bao gồm môn học, việc dạy và việc học.

– Môn học: là nội dung của việc dạy học.

– Việc dạy: là toàn bộ hoạt động của GV trong quá trình dạy học nhằm làm cho HS nắm

vững kiến thức và kĩ năng, trên cơ sở đó phát triển ở HS những năng lực nhận thức, hình

thành thế giới quan duy vật biện chứng, tình cảm, thái độ.

–

Việc học: là hoạt động của HS dưới sự chỉ đạo của GV nhằm nắm vững kiến thức, kĩnăng, phát triển những năng lực nhận thức, hình thành quan điểm duy vật biện chứng, đạo

đức, nhân cách.

1.1.2. Các thành tố của quá trình dạy học hóa học

– Mục tiêu dạy học: là những gì mà HS cần đạt được sau khi học xong một bài, một

chương hoặc một môn học về kiến thức, kĩ năng và tình cảm - thái độ.

–

Nội dung dạy học: là nội dung tài liệu giáo khoa quy định trong bài học, bao gồm cáckiến thức lí thuyết về hóa học nằm trong hệ thống kiến thức về thế giới tự nhiên, các kĩ

năng, kĩ xảo hóa học cần rèn luyện, các kinh nghiệm hoạt động sáng tạo trong hóa học cần

truyền lại, những quy phạm về đạo đức để hình thành nhân cách, thế giới quan.

– Phương pháp dạy học: là cách thức hoạt động của GV trong việc tổ chức, chỉ đạo các

hoạt động học tập nhằm giúp HS chủ động khám phá kiến thức để đạt được các mục tiêu

dạy học.

– Phương tiện dạy học: là tập hợp những đối tượng vật chất được GV sử dụng để điều

khiển hoạt động nhận thức của HS. Đối với HS, đó là nguồn tri thức phong phú, sinh động,

là phương tiện giúp HS lĩnh hội tri thức và rèn luyện kĩ năng.

– Tổ chức dạy học: có hai hình thức là dạy học nội khóa và dạy học ngoại khóa.







6

– Đánh giá kết quả dạy học: là giai đoạn kết thúc của một quá trình dạy học, đảm nhận

ba chức năng: đánh giá, phát hiện lệch lạc, điều chỉnh.

1.2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

1.2.1.

Các khái niệm – Phương pháp dạy học [11]

PPDH là cách thức làm việc của thầy và của trò trong sự phối hợp thống nhất dưới

sự chỉ đạo của thầy nhằm làm cho trò tự giác tích cực, tự lực đạt tới mục đích học tập.

– Phương pháp dạy học hóa học [2]

“PPDHHH có thể hiểu là cách thức hoạt động cộng tác có mục đích giữa GV và HS,

trong đó thống nhất sự điều khiển của GV với sự bị điều khiển – tự điều khiển của HS,nhằm làm cho HS chiếm lĩnh khái niệm hóa học”.

1.2.2. Đặc trưng riêng của PPDHHH

– Những đặc trưng của phương pháp nhận thức hóa học phải được phản ánh vào trong

PPDH hóa học. Đó là phải kết hợp thống nhất phương pháp thực nghiệm – thực hành với

tư duy khái niệm, đó cũng là phương pháp học tập có lập luận, trên cơ sở TN trực quan.

Định luật tổng quát của nhận thức về mối liên hệ nhân quả giữa cấu tạo và tính chất của

chất phải được sử dụng như một PPDH cơ bản trong môn hóa học.

–

Học tập môn hoá học đòi hỏi ở HS một trình độ phát triển nhất định về tư duy trừu

tượng, kĩ năng sử dụng mô hình, phương pháp mô hình hoá. Nguyên nhân là do đối tượng

của hóa học là chất – cấu tạo bởi những phần tử vi mô (phân tử, nguyên tử, ion, hạt nhân

nguyên tử, electron…), không quan sát được bằng mắt thường. Chúng tương ứng với những

khái niệm trừu tượng cần được HS lĩnh hội vững chắc. Bên cạnh đó, diễn biến của các cơ

chế phản ứng hoá học cũng đều ở kích thước vi mô nhưng lại là những kiến thức cơ bản vềhoá học mà HS phải lĩnh hội. Vì vậy, PPDH hoá học gắn liền với cách học bằng mô hình

cụ thể, dựa vào các dấu hiệu bề ngoài của hiện tượng hoá học để suy ra bản chất hoá học

của đối tượng nghiên cứu.







7

1.2.3. Hệ thống các PPDHHH [2]

Trong quá trình dạy học không ai chỉ sử dụng một PPDH mà các PPDH được sử dụng

phối hợp xen kẽ nhau tạo nên sự hoàn chỉnh về các phương pháp tác động đến HS bởi vì

“Không có một phương pháp tối ưu nào dạy khoa học cho tất cả các HS”. Cho nên việc gọi

tên chính xác một PPDH chỉ mang tính chất tương đối.

Dựa vào phương tiện sử dụng và chức năng của PPDH, các PPDH chủ yếu hiện nay

được phân thành các nhóm sau:

1.2.3.1.

Các phương pháp dùng lời

Đây là PPDH sử dụng lời nói và chữ viết để tác động đến HS. Sự tạo thành các biểu

tượng và hình thành các khái niệm trong dạy học hóa học có thể chỉ thuần tuý thông qua

việc mô tả bằng lời.

1.2.3.1.1.

Phương pháp diễn giảng

–

Phương pháp diện giảng cũ: là phương pháp GV trình bày đơn thuần bài giảng. GV

làm việc là chính, HS thụ động tiếp thu bài.

– Phương pháp diễn giảng mới: GV dùng lời trình bày nội dung bài học một cách có hệ

thống và lập luận chặt chẽ, kết hợp với việc đặt những câu hỏi thích hợp để khuyến khích

sự học tập của HS. Bên cạnh đó, GV còn bổ sung những tư liệu chưa có trong SGK và sửdụng các phương tiện trực quan thích hợp giúp HS tiếp thu bài hiệu quả. HS tích cực tham

gia vào quá trình dạy học, nghe giảng, trả lời các câu hỏi, có thể hỏi và đưa ra nhận xét

riêng của mình. Không khí lớp sinh động.

–

Các bước tiến hành:

+

Đặt vấn đề: giới thiệu hấp dẫn vấn đề nhằm lôi cuốn HS tập trung vào học tập (có

thể đi từ thực tế vào bài giảng khi giới thiệu bài). +

Phát biểu vấn đề: có thể phát biểu vấn đề bằng cách nối kiến thức mới với kiến thức

đã học hoặc cung cấp cho HS khung sườn của bài mới.

+

Trình bày vấn đề: GV dùng lời trình bày nội dung bài giảng, kết hợp đặt các câu hỏi

nêu vấn đề để khuyến khích sự học tập của HS. GV sử dụng thêm các phương tiện trực







8

quan thích hợp (bảng đen, thí nghiệm hoá học, tranh, mẫu vật…) nhằm làm tăng sức

thuyết phục và giúp HS nhớ lâu. Chú ý phân chia thời gian diễn giảng hợp lí.

+

Kết thúc bài: tiến hành tái hiện nội dung chính để đi đến kết luận tổng quát chung

cho toàn bài.

– Ưu điểm của phương pháp: Phương pháp diễn giảng dẫn dắt HS tìm hiểu kiến thức

mới một cách có hệ thống, thông qua các bước học cụ thể, giúp HS thấy được cả mục đích

và kết quả của từng bước. Với một thời gian ngắn, GV có thể trình bày các bài giảng có

khối lượng kiến thức lớn cho nhiều người nghe. GV có thể bổ sung một số tư liệu không

có trong SGK khiến bài giảng thêm sinh động. Lời nói của GV có thể gây những cảm xúc

mạnh mẽ và tạo ấn tượng sâu sắc cho HS.

–

Nhược điểm của phương pháp: HS dễ rơi vào tình trạng thụ động, ít có cơ hội trình bày ý kiến, dựa dẫm vào sự cung cấp kiến thức của GV, thụ động tiếp thu, không tích cực

nghiên cứu. Bên cạnh đó, với phương pháp này, GV phải chuẩn bị bài công phu, gặp khó

khăn và tốn nhiều thời gian trong việc lựa chọn các phương tiện trực quan để phối hợp với

lời giảng.

1.2.3.1.2. Phương pháp đàm thoại

–

Đàm thoại (vấn đáp) là phương pháp trao đổi giữa GV và HS, trong đó GV nêu ra câuhỏi còn HS quan sát, phán đoán…cùng với vốn kiến thức sẳn có để trả lời. Các câu hỏi

được sắp xếp theo một chủ đề, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Câu trả lời đúng

có thể do một hoặc nhiều HS đóng góp.

–

Có hai hình thức đàm thoại chính:

+

Đàm thoại tái hiện: Phương pháp này thường được dùng khi ôn tập hoặc để HS nhớ lại

kiến thức cũ có liên quan tới bài mới. GV đặt câu hỏi chỉ yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã

biết và trả lời dựa vào trí nhớ, không cần suy luận. Để ôn tập đạt hiệu quả, GV phải soạn

hệ thống câu hỏi sắp xếp hợp lý, vừa giúp HS nhớ lại kiến thức, đồng thời giúp HS thấy

được mối quan hệ giữa các bài riêng lẻ với trọng tâm của chương hay mảng kiến thức lớn.

Số lượng câu hỏi, mức độ khó dễ và trật tự sắp xếp của các câu hỏi rất quan trọng trong sự

thành công của phần ôn tập.







9

+ Đàm thoại phát hiện (ơrixtic): Kiến thức cần truyền đạt là vấn đề lớn được chia ra thành

nhiều vấn đề nhỏ dưới dạng các câu hỏi. GV nêu hệ thống các câu hỏi dẫn dắt, có liên quan

chặt chẽ với nhau, HS quan sát và dựa trên kiến thức chủ đạo để phân tích, phán đoán, để

đi đến kết luận và lĩnh hội kiến thức mới. Trong hóa học, phương pháp này thường được

dùng để giảng các bài về chất cụ thể, nhất là phần tính chất hoá học, điều chế, ứng dụng.

– Ưu điểm của phương pháp: Phương pháp đàm thoại kích thích tư duy tích cực của HS

phát triển, rèn luyện cho HS khả năng diễn đạt bằng lời, sự nhanh trí và óc sáng tạo, giúp

HS hiểu rõ bài và tạo không khí lớp học sinh động. Bên cạnh đó, GV có thể thu được tín

hiệu ngược từ HS để kịp thời điều chỉnh hoạt động dạy và học một cách hiệu quả, nhanh

chóng.

–

Nhược điểm của phương pháp: Quá trình dạy học tốn nhiều thời gian hơn so với phương pháp diễn giảng vì GV cần phân tích kỹ từng vấn đề học tập, chuẩn bị hệ thống

các câu hỏi phù hợp với nội dung bài học và trình độ nhận thức của HS. Nếu không khéo

điều khiển, quá trình đàm thoại có thể thất bại và biến thành cuộc đối thoại tay đôi giữa

GV và một vài HS.

1.2.3.1.3.

Phương pháp giải thích và kể chuyện

–

Phương pháp giải thích là phương pháp GV dùng lời để giảng giải cặn kẽ cho HS hiểu

một thuật ngữ mới lạ, một hiện tượng hay nguyên tắc hoạt động của một dụng cụ,… Đây

chỉ là phương pháp phụ, thường được dùng kết hợp với các phương pháp khác.

– Phương pháp kể chuyện là phương pháp GV dùng lời kể một câu chuyện nhằm lôi

cuốn, dẫn dắt HS đi đến nội dung kiến thức cần truyền đạt. Phương pháp này thường được

dùng kết hợp với các phương pháp khác như diễn giảng, đàm thoại,… Câu chuyện phải

ngắn gọn và có nội dung liên quan đến bài giảng.

1.2.3.2.

Ph ương pháp tự học

– Tự học là quá trình tự mình hoạt động lĩnh hội tri thức khoa học và rèn luyện kỹ năng

thực hành.

– HS có thể thu thập kiến thức từ các nguồn: SGK và các loại sách khác, báo và tạp chí,

máy tính và các phương tiện truyền thông, ngay cả những kinh nghiệm trong cuộc sống.







10

– Có ba hình thức tự học: Tự học có hướng dẫn, học từ xa và tự học không có hướng

dẫn. Trong đó, hình thức tự học không có hướng dẫn là hình thức tự học cao nhất.

–

Ưu điểm của phương pháp: Phương pháp tự học rèn luyện HS trở thành người có tính

độc lập, tự tin vào khả năng của mình, từ đó làm nảy sinh tính ham học hỏi và khả năng

sáng tạo, tránh được sự tụt hậu về kiến thức, khắc phục nghịch lý: tri thức thì vô hạn mà

thời gian học ở nhà trường của mỗi người thì có hạn. Tự học có ý nghĩa quyết định quan

trọng đối với sự thành đạt của từng người.

– Nhược điểm của phương pháp: Phương pháp tự học bị chi phối bởi nhiều yếu tố như

sự tự ý thức của HS, thời gian, hoàn cảnh xung quanh,… Bên cạnh đó, hiệu quả của phương

pháp không cao.

1.2.3.3.

Phương pháp thảo luận nhóm

– Phương pháp thảo luận nhóm là phương pháp trong đó HS trình bày và thảo luận về

những vấn đề liên quan đến bài học dưới sự điều khiển trực tiếp của GV.

–

Phương pháp thảo luận nhóm là hình thức tự học kết hợp thảo luận vấn đề. GV chọn

vấn đề thảo luận liên quan đến nội dung bài học và phù hợp với khả năng của HS. HS được

chia thành nhiều nhóm nhỏ và được giao đề tài để cùng nhau giải quyết bằng hình thức

thảo luận đưa ra ý kiến chung của nhóm. –

Ưu điểm của phương pháp: Phát huy tính tích cực của HS. HS học được cách suy nghĩ

về những vấn đề của môn học, mở rộng đào sâu tri thức, biết cách giải quyết thắc mắc có

liên quan. Bên cạnh đó, rèn luyện cho HS thói quen làm việc tập thể, khắc phục hạn chế cá

nhân. Qua thảo luận nhóm, GV có điều kiện nắm bắt tình trạng kiến thức của HS, từ đó

uốn nắn điều chỉnh kịp thời và tự điều chỉnh hoạt động giảng dạy của bản thân.

– Nhược điểm: Tốn nhiều thời gian và không hiệu quả đối với đối tượng HS quen với

cách học thụ động. HS không hiểu được giá trị của thảo luận, sợ bị chỉ trích.

1.2.3.4.

Phương pháp dạy học - khám phá

– PPDH khám phá là phương pháp mà trong đó HS đóng vai trò trung tâm tích cực hoạt

động để đi đến kiến thức cần tiếp thu, GV chỉ đóng vai trò người hướng dẫn hoặc giúp đỡ,

cố vấn.







11

– Dạy học - khám phá không những dạy kiến thức mà còn dạy HS con đường đi đến kiến

thức và khám phá ra vấn đề mới. Quá trình khám phá của HS bao gồm bốn bước:

+

Xác định vấn đề cần khám phá.

+

Vạch kế hoạch khám phá, đề ra giả thuyết, thu nhập dữ liệu. + Thực hiện kế hoạch.

+ Rút ra kết luận.

–

Có ba mức độ dạy học – khám phá: khám phá có hướng dẫn, khám phá có giúp đỡ và

tự do khám phá. GV phải tạo ra tình huống có vấn đề để kích thích HS đi tìm tòi. GV có

thể tạo tình huống bất ngờ dựa vào mâu thuẫn giữa kiến thức mà HS đã biết với kiến thức

mới, hay dựa vào thực tế để nêu ra vấn đề mà HS có thể gặp trong cuộc sống, hoặc đặt câu

hỏi có vấn đề chứa đựng mâu thuẫn, gợi tính tò mò thúc đẩy HS tìm tòi.

– Ưu điểm của phương pháp: PPDH – khám phá giúp phát triển trí tuệ của HS, tạo động

lực thúc đẩy HS học tập một cách tự giác. Kiến thức được HS hiểu một cách cặn kẽ sẽ có

độ bền kiến thức cao. Toàn bộ quá trình dạy học đều hướng vào nhu cầu, khả năng và hứng

thú của HS (người học là trung tâm). Phương pháp này còn góp phần làm tăng tính tự tin

và phát triển nhiều khả năng: tổ chức, giao tiếp, phát hiện vấn đề, vạch kế hoạch,… cho

HS, tránh được các hiện tượng như học vẹt, phụ thuộc vào tài liệu, chấp nhập kết quả màkhông suy xét,…

– Nhược điểm: Để sử dụng phương pháp, cần có đủ điều kiện về cơ sở vật chất: phòng

học, dụng cụ, hoá chất,tài liệu tham khảo,… phải rèn luyện cho HS khả năng khám phá từ

thấp đến cao, tốn nhiều thời gian thực hiện. Với lớp có số lượng HS đông mà số GV đảm

nhận ít thì việc sử dụng phương pháp này gặp nhiều khó khăn. Không sử dụng phương

pháp này đối với những vấn đề quá phức tạp và trừu tượng.

1.2.3.5.

Các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập hoá học

–

Các tiêu chí của kiểm tra – đánh giá:

+ Tính toàn diện: đánh giá toàn diện các mặt kiến thức, kỹ năng, năng lực, thái độ,

hành vi của HS.







12

+ Độ tin cậy: tính chính xác, trung thực, minh bạch, khách quan, công bằng trong đánh

giá phản ánh được chất lượng thật của HS và các cơ sở giáo dục.

+

Tính khả thi: nội dung, hình thức, phương tiện tổ chức kiểm tra, đánh giá phải phù

hợp với điều kiện HS, cơ sở giáo dục, đặc biệt là phù hợp với mục tiêu theo từng môn

học.

+ Tính phân hóa: phân loại được chính xác trình độ, năng lực của HS, cơ sở giáo dục.

Dải phân hóa càng rộng càng tốt.

+ Tính hiệu quả cao: đánh giá được tất cả các lĩnh vực cần đánh giá HS, cơ sở giáo

dục, thực hiện đầy đủ các mục tiêu đề ra, tác động tích cực vào quá trình dạy học hóa

học.

–

Có nhiều phương pháp đánh giá trong dạy học. Tuỳ thuộc vào nội dung và mục tiêu

đánh giá mà lựa chọn các phương pháp đánh giá cho phù hợp. Không có phương pháp nào

là tối ưu cho tất cả các mục tiêu nên cần có sự linh hoạt khi áp dụng các phương pháp.

1.2.3.5.1.

Kiểm tra vấn đáp (kiểm tra miệng)

– Thường tiến hành vào đầu tiết học, vừa có tác dụng củng cố và làm chính xác kiến

thức, vừa làm “cầu nối” cho bài học mới và rèn luyện khả năng trình bày bằng lời sao cho

ngắn gọn, dễ hiểu trước số đông người. – Với hình thức kiểm tra này, GV phải đưa ra câu hỏi chính xác, rõ ràng, phù hợp và tạo

điều kiện thuận lợi cho HS trả lời. Đối với HS nhút nhát, GV cần khuyến khích để các em

tự tin hơn.

–

Tuỳ theo bài mới và nội dung cần kiểm tra mà GV sử dụng thời gian cho hợp lý. Bên

cạnh đó, việc cho điểm phải công bằng, tránh thiên vị, không cho điểm “rộng” quá hay

“chặt” quá.

1.2.3.5.2. Kiểm tra viết

– Kiểm tra viết là hình thức kiểm tra phổ biến, được sử dụng đồng thời với nhiều HS ở

cùng một thời điểm, thường được sử dụng sau khi học xong một phần của chương, một

chương hay nhiều chương. Nội dung kiểm tra có thể bao quát từ vấn đề lớn có tính chất

tổng hợp đến vấn đề nhỏ. HS phải diễn đạt câu trả lời bằng ngôn ngữ viết.







13

– Phương pháp tự luận: bao gồm:

+ Kiểm tra 10 – 15 phút: được tiến hành đầu hay cuối tiết học và không báo trước,

dùng thay cho kiểm tra miệng.

+

Kiểm tra một tiết: thường được tiến hành sau một chương và chỉ thực hiện cho cácchương đầu và giữa học kỳ. Mỗi đề kiểm tra có nhiều loại câu hỏi khác nhau (tái hiện,

vận dụng, viết và cân bằng phản ứng,…) và một hoặc hai bài toán.

+ Kiểm tra chất lượng, thi học kì và tốt nghiệp phổ thông: là hình thức kiểm tra nhằm

nắm tình hình chung và đánh giá kết quả học tập, phải có thời gian thích hợp để HS ôn

tập.

1.2.3.5.3.

Phương pháp trắc nghiệm

– Kiểm tra theo phương pháp này thời gian thường là ngắn, nhưng số lượng câu hỏi nhiều

hơn hẳn so với kiểm tra tự luận.

–

Căn cứ vào nhiệm vụ của HS, có bốn loại trắc nghiệm được dùng đánh giá kết quả học

tập hoá học:

+ Trắc nghiệm khách quan: mỗi câu hỏi gồm phần câu dẫn và phần phương án gồm

hai, ba, bốn, hoặc năm phương án. HS có nhiệm vụ chọn câu đúng nhất. Thông thường

dạng câu hỏi bốn phương án được sử dụng nhiều nhất.

+ Loại câu trả lời: Mỗi câu gồm câu hỏi hay câu mệnh lệnh và một hay hai hàng trống

để HS điền câu trả lời ngắn gọn.

+

Xác định câu đúng, sai: Mỗi câu gồm một câu hỏi hay câu mệnh lệnh, một câu trả

lời đúng và một câu trả lời sai. HS có nhiệm vụ ghi vào bên cạnh câu trả lời đó là đúng

hay sai.

+

Điền vào chỗ trống: HS điền một hay vài từ vào chỗ trống trong câu chưa đầy đủ. Những từ hay cụm từ để HS phải điền là phần quan trọng nhất của đơn vị kiến thức.







14

1.3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC

1.3.1. Những quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục THPT[4]

Việc đổi mới giáo dục THPT dựa trên những đường lối, quan điểm chỉ đạo giáo dục

của nhà nước, đó là những định hướng quan trọng về chính sách và quan điểm trong việc phát triển và đổi mới giáo dục. Việc đổi mới PPDH cần phù hợp với những định hướng

đổi mới chung của chương trình giáo dục THPT.

Những đườ ng lối và quan điểm chỉ đạo của nhà nước về đổi mới giáo dục nói

chung và THPT nói riêng được thể hiện trong nhiều văn bản, đặc biệt trong các văn bản

sau đây:

–

CT30/1998/CT-TTg về chủ tr ương phân ban;

–

Nghị quyết 40/2000/QH10 về đổi mới chương trình GDPT;

– Chỉ thị 14/2001/CT-TTg về thực hiện NQ 40;

– Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020;

– Luật GD ngày 14 tháng 6 năm 2005 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật

GD ngày 25 tháng 11 năm 2009.

Ngay sau cách mạng tháng 8/1945 cùng với việc xây dựng một nền giáo dục mới,

mục tiêu và nguyên lý giáo dục Việt Nam đã được xây dựng. Nội dung căn bản của mục tiêu giáo dục là xác định đào tạo con người phát triển toàn diện. Mục tiêu này được

khẳng định trong điều 2 của Luật giáo dục (2005).

Nguyên lý giáo dục cũng được khẳng định trong điều 3 của Luật giáo dục là hoạt

động giáo dục phải thực hiện theo nguyên lý “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp vớ i

lao động sản xuất, lý luận gắn với thực tiễn, giáo dục nhà trườ ng kết hợp với giáo dục gia

đình và xã hội” (Luật giáo dục 2005).

Về PPDH, luật giáo dục quy định “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực,

tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự

học, khả năng thực hành, lòng say mê học tậ p và ý chí vươn lên.” (Luật giáo dục 2005,

điều 5).







15

Luật giáo dục cũng đưa ra những quy định về mục tiêu, nội dung và phương pháp

GDPT cho từng cấp học. Về nội dung dạy học, điều 28 Luật giáo dục quy định: “ Nội dung

GDPT phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện, hướng nghiệp và có hệ thống;

gắn với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của HS, đáp ứng mục

tiêu giáo dục ở mỗi cấp học” (Luật giáo dục 2005)

Về phương pháp GDPT, điều 28 luật giáo dục quy định: “Phương pháp GDPT phải

phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS, phù hợp với đặc điểm của từng

lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện

kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng

thú học tập cho HS” (Luật giáo dục 2005).

Mục tiêu giáo dục, nguyên lý giáo dục và những quy định về nội dung, PPDH đã được khẳng định trong luật giáo dục trên đây là những định hướng cơ sở quan trọng cho

việc xây dựng chương trình dạy học, xác định các mục đích, nội dung và phương pháp và

tổ chức dạy học. Những định hướng này phù hợp với những quan điểm hiện đại và tiến bộ

về giáo dục trong phạm vi quốc tế, trong đó có mục tiêu đào tạo con người phát triển toàn

diện nhân cách cũng như định hướng gắn giáo dục với thực tiễn cuộc sống, gắn lý thuyết

vớ i thực tiễn, phát triển động cơ, hứng thú học học, phát huy tính tích cực, tự lực và sáng

tạo của HS. Những định hướng này cũng phù hợp với yêu cầu của sự phát triển kinh tế xãhội trong điều kiện mới đối với đội ngũ lao động mới.

1.3.2. Thực trạng về PPDH ở nước ta

1.3.2.1.

Thực trạng về tình hình sử dụng các PPDH môn hóa học của GV ở các trường

THPT [2]

– Các PPDHHH được sử dụng thường xuyên ở trường phổ thông: phương pháp dùng lời,

phương pháp trực quan, kiểm tra đánh giá,… – Các PPDHHH được sử dụng không thường xuyên: biễu diễn thí nghiệm, thí nghiệm

thực hành, phương pháp nghiên cứu, dạy học nêu vấn đề.

– Các PPDHHH ít được sử dụng: phương pháp Grap dạy học, phim video, tham quan sản

xuất, câu lạc bộ khoa học.







16

– Các PPDHHH mới được sử dụng phổ biến ở trường phổ thông: phương pháp đàm thoại

- vấn đáp kết hợp sử dụng các phương tiện trực quan. Sử dụng giáo án điện tử kết hợp với

các phương pháp dùng lời khác.

1.3.2.2.

Thực trạng về tình hình học tập môn hóa học của HS ở trường phổ thông [2]

– Các hình thức học được dùng thường xuyên: nghe, ghi chép, trả lời câu hỏi khi GV vấn

đáp, HS làm việc với SGK, làm bài tập hóa học và toán hóa học, làm bài kiểm tra.

–

Các hình thức hoạt động được dùng không thường xuyên: quan sát thí nghiệm , thí

nghiệm minh họa,…

–

Các hình thức hoạt động được sử dụng rất ít hoặc không sử dụng: xem phim video,

tham quan sản xuất,…

Kết luận và nhận xét

– Hầu hết HS chưa có phương pháp học tập phù hợp với đặc thù của môn học.

– HS chưa có ý thức tự học và động cơ học tập đúng đắn.

– HS vẫn còn lúng túng trong việc tiếp thu kiến thức hóa học theo phương pháp mới của

GV.

– Trong giờ học hóa học, tính chủ động tích cực của HS đã được cải thiện nhưng vẫn còn

một số HS ít được hoạt động, đặc biệt hoạt động tư duy.

– Nhiều GV rất ít sử dụng các PPDH trực quan.

– Số lượng HS trong một lớp còn khá đông gây khó khăn cho việc áp dụng PPDH thảo

luận nhóm.

– Hình thức kiểm tra – đánh giá được GV sử dụng nhiều nhất là trắc nghiệm kết hợp với

tự luận.

1.3.3. PPDH tích cực là gì?

1.3.3.1.

Thế nào là tính tích cực học tập? [17]

Tính tích cực

–

Tính tích cực là một phẩm chất vốn có của con người. Con người luôn chủ động sản

xuất ra của cải, vật chất phục vụ cho sự tồn tại và phát triển, chủ động cải biến môi trường

tự nhiên, cải tạo xã hội.







17

– Hình thành và phát triển tính tích cực là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của nền

GD nước ta, nhằm đào tạo nên những con người năng động, có tri thức và khả năng thích

ứng, góp phần vào công cuộc phát triển xã hội.

Tích cực học tập

– Tích cực trong hoạt động học tập là tích cực nhận thức, đặc trưng ở khát vọng hiểu biết,

có trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh tri thức.

–

Trong học tập, HS phải biết tự khám phá ra những kiến thức mới đối với bản thân dưới

sự tổ chức và hướng dẫn của GV. Đến một trình độ nhất định thì sự học tập tích cực sẽ

mang tính nghiên cứu khoa học và người học cũng có thể khám phá ra những tri thức mới

cho khoa học.

–

Tính tích cực trong hoạt động học tập liên quan trước hết đến động cơ học tập. Độngcơ thích hợp tạo nên hứng thú. Hứng thú là tiền đề của tự giác. Tính tích cực tạo ra nếp tư

duy độc lập. Tư duy độc lập là mầm mống của sự sáng tạo.

–

Sự hiểu biết và cấp độ của tính tích cực học tập, mối liên hệ giữa động cơ và hứng thú

trong học tập được biểu đạt theo sơ đồ sau:







18

Hình 1.1. Sơ đồ tích cực học tập

1.3.3.2.

PPDH tích cực [17]

– PPDH tích cực là thuật ngữ rút gọn để chỉ những phương pháp giáo dục và dạy học

theo hướng phát huy tính tích cực, tính chủ động và sáng tạo của người học; tạo cho người

học niềm tin, niềm vui và sự hứng thú trong học tập; rèn luyện thói quen và khả năng tự

học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong

học tập và thực tiễn.

–

PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa các hoạt động nhận thức

của người học. Nghĩa là, tập trung vào việc phát huy tính tích cực của người học chứ không

phải phát huy tính tích cực của người dạy, người dạy chỉ có nhiệm vụ hướng dẫn người học

khám phá tri thức. PPDH tích cực hàm chứa cả phương pháp dạy và phương pháp học tích

Động cơ

Hứng thú

Tự giác Sáng tạo

Tích cực Độc lậ p

TÍCH CỰ C HỌC TẬP

BIỂU HIỆN CẤP ĐỘ

- Khao khát học tậ p- Hay nêu thắc mắc- Chủ động vận dụng- Tậ p trung chú ý- Kiên trì

- Bắt chướ c- Tìm tòi- Sáng tạo







19

cực. Để dạy học theo phương pháp tích cực thì người GV phải kiên trì dùng cách dạy hoạt

động để dần dần xây dựng cho HS phương pháp học tập chủ động, một cách vừa sức, đi từ

thấp đến cao, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, cần phải có sự phối hợp nhịp nhàng

giữa hoạt động dạy và học.

–

PPDH tích cực hội tụ các yếu tố:

+ Thể hiện rõ vai trò của nguồn thông tin và nguồn lực sẵn có.

+ Thể hiện rõ được động cơ học tập của người học khi bắt đầu môn học.

+

Thể hiện rõ được bản chất và kiến thức cần huy động.

+

Thể hiện rõ được vai trò của người học, người dạy, vai trò của các mối tương tác

trong quá trình học.

+

Thể hiện được kết quả mong đợi của người học.

1.3.4.

Các dấu hiệu đặc trưng của PPDH tích cực [2]

1.3.4.1.

Dạy học thông qua các hoạt động học tập của HS

Trong hoạt động dạy học, GV là tác nhân, là người tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn, động

viên để HS tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai thác và xử lý thông tin,… tự hình

thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất. GV đặt HS vào những tình huống có vấn đề của

đời sống thực tế, từ đó HS thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy

nghĩ của mình. Qua đó, HS vừa nắm được kiến thức mới, kĩ năng mới, vừa nắm được

phương pháp tìm ra kiến thức, không rập theo những khuôn mẫu sẵn có, phát huy tiềm

năng sáng tạo.

1.3.4.2.

Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học

Trong phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Nếu rèn luyện cho HS có

được phương pháp, kĩ năng, thói quen và ý chí tự học, biết linh hoạt vận dụng những điều

đã học vào những tình huống mới, biết tự lực phát hiện và giải quyết những vấn đề gặp

phải trong thực tiễn thì kết quả học tập của HS sẽ được nâng cao, tạo cho HS lòng ham học,

khơi dậy tiềm năng vốn có trong mỗi người.







20

Hoạt động tự học của HS không chỉ ở nhà mà ngay cả trong các giờ lên lớp có sự

hướng dẫn của GV.

1.3.4.3. Dạy học tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác

Phẩm chất, năng lực của HS sẽ được bộc lộ và phát triển tốt hơn trong tập thể. Thôngqua các hoạt động thảo luận, tranh luận ý kiến với tập thể, mỗi cá nhân người học sẽ nâng

mình lên một trình độ mới, lớp học sẽ sinh động và kích thích được sự hứng thú học tập.

Qua đó, ý thức tổ chức, tình bạn và tinh thần tương thân tương trợ cũng được phát triển.

1.3.4.4.

Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của tr ò

Trong hoạt động dạy học, việc đánh giá HS nhằm mục đích nhận định thực trạng và

điều chỉnh hoạt động dạy - học của cả thầy và trò. Trong phương pháp tích cực, bên cạnh

sự đánh giá của GV, GV phải hướng dẫn cho HS phát triển kĩ năng tự đánh giá và tạo điều

kiện thuận lợi để HS đánh giá lẫn nhau. Tự đánh giá đúng và điều chỉnh hoạt động kịp thời

là năng lực rất cần cho sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà trường phải trang bị cho HS.

1.3.5. Một số PPDH tích cực

– Nhóm phương pháp trực quan: sử dụng thí nghiệm, mô hình, bản vẽ,…

– Nhóm phương pháp thực hành: HS được trực tiếp tác động vào đối tượng (quan sát

mẫu chất, lắp dụng cụ thí nghiệm, làm thí nghiệm,…) tự lực khám phá tri thức mới.

– Vấn đáp tìm tòi: GV là người tổ chức sự tìm tòi, còn HS là người tự lực phát hiện kiến

thức mới.

Một số phương pháp hiện đại:

– Dạy học sử dụng tình huống có vấn đề.

– Dạy học theo nhóm (được sử dụng trong các giờ dạy thực hành, ít được áp dụng trong

dạy bài mới).

– Ngoài ra, còn có một số phương pháp tích cực khác như: phương pháp grap dạy học,

phương pháp algorit,…







21

1.3.5.1. Dạy học đặt và giải quyết vấn đề [2]

– Đây không phải là một PPDH riêng biệt, mà là một tập hợp gồm nhiều PPDH được kết

hợp chặt chẽ và tương tác lẫn nhau. Trong đó, phương pháp xây dựng tình huống có vấn

đề và hướng dẫn HS giải quyết vấn đề giữ vai trò trung tâm, gắn kết các PPDH khác trong

tập hợp với nhau.

– PPDH đặt và giải quyết vấn đề sẽ góp phần nâng cao tính tích cực tư duy của HS, gắn

liền hai mặt nhận thức và tư duy, đồng thời hình thành ở HS khả năng sáng tạo thật sự, góp

phần tích cực vào việc rèn luyện trí thông minh cho HS.

– Ba đặc trưng cơ bản của dạy học đặt và giải quyết vấn đề:

+

GV đặt ra cho HS một loạt những bài toán nhận thức có chứa đựng mâu thuẫn giữa

cái đã biết và cái phải tìm (bài tập nêu vấn đề Heuristic).

+

HS tiếp nhận mâu thuẫn của bài toán Heuristic như mâu thuẫn của bản thân mình và

được đặt vào tình huống có vấn đề.

+ Bằng cách tổ chức giải bài toán Heuristic, HS sẽ lĩnh hội kiến thức một cách tự giác

và tích cực.

– Tương tự như quá trình nghiên cứu khoa học, quá trình dạy học đặt và giải quyết vấn

đề cũng bao gồm ba giai đoạn:

+ Quan sát và đề xuất vấn đề cần nghiên cứu, học tập (xây dựng tình huống có vấn

đề).

+

Giải quyết vấn đề (xây dựng và kiểm tra giả thuyết).

+ Vận dụng kiến thức mới.

Xây dựng tình huống có vấn đề

– Tình huống có vấn đề trong dạy học là trạng thái tâm lý đặc biệt của HS khi gặp mâu

thuẫn khách quan do bài toán nhận thức đặt ra, giữa cái đã biết và cái phải tìm, tự HS chấp

nhận và có nhu cầu, có khả năng giải quyết mâu thuẫn đó bằng sự tìm tòi, tích cực, sáng

tạo; kết quả là HS nắm được kiến thức và cả phương pháp tìm hiểu kiến thức.

– Ba điều kiện của một tình huống có vấn đề:







22

+ Có mâu thuẫn nhận thức, có điều chưa biết cần tìm hiểu.

+ Khơi dậy nhu cầu muốn tìm hiểu kiến thức mới.

+ Phù hợp với khả năng của HS.

– Ba cách tạo ra tình huống có vấn đề - Ba kiểu tình huống có vấn đề cơ bản trong dạy

học hóa học:

+ Tình huống nghịch lý, bế tắc: kiến thức hiện có của HS không phù hợp (không đáp

ứng được) với đòi hỏi của nhiệm vụ học tập, với thực nghiệm.

+ Tình huống lựa chọn: HS lựa chọn cho mình con đường phù hợp nhất để giải quyết

vấn đề đặt ra.

+

Tình huống vận dụng: HS phải biết cách vận dụng kiến thức trong học tập, trong

thực tiễn và tìm lời giải đáp cho câu hỏi “Tại sao?”.

–

Câu hỏi có tính chất nêu vấn đề:

+

Câu hỏi nêu vấn đề khác với câu hỏi thông báo. Câu hỏi nêu vấn đề là câu hỏi về cái

chưa biết, thường do HS đặt ra hơn là do GV.

+ Ba đặc điểm của câu hỏi nêu vấn đề:

Chứa đựng mâu thuẫn nhận thức.

Chứa đựng phương pháp giải quyết vấn đề, thu hẹp phạm vi tìm kiếm câu trả

lời.

Phản ánh được sự ngạc nhiên của HS khi nhận ra mâu thuẫn nhận thức, khi

chạm đến vấn đề.

Hướng dẫn HS cách giải quyết vấn đề

Các bước của quá trình hướng dẫn HS giải quyết một vấn đề học tập:

–

Giúp HS hiểu rõ vấn đề.

–

Xác định hướng giải quyết, tức là xác định phạm vi kiến thức tìm kiếm, nêu giả thuyết.

Nếu là vấn đề lớn, cần chia nhỏ ra và giải quyết dần dần từng vấn đề nhỏ.

–

Kiểm tra tính đúng đắn của các giả thuyết bằng lý luận hay thực nghiệm. Xác nhận một

giả thuyết đúng.







23

– GV điều chỉnh, bổ sung giả thuyết đúng và chỉ ra kiến thức mới cần lĩnh hội.

– Kiểm tra lại và ứng dụng kiến thức vừa thu được.

Các mức độ của việc áp dụng dạy học giải quyết vấn đề

–

Mức độ thứ nhất: GV thực hiện cả ba khâu (đặt vấn đề, phát triển vấn đề, giải quyếtvấn đề). Đây là phương pháp thuyết trình có nêu vấn đề.

– Mức độ thứ hai: GV đặt vấn đề và phát triển vấn đề, HS giải quyết vấn đề.

–

Mức độ thứ ba: GV đặt vấn đề, HS phát triển và giải quyết vấn đề.

–

Mức độ thứ tư: GV tổ chức, kiểm tra và hướng dẫn HS tự tìm ra vấn đề, tự phát triển

và giải quyết vấn đề. Mức độ này tương đương với phương pháp nghiên cứu trong dạy học.

Ưu điểm và tác dụng của PPDH đặt và giải quyết vấn đề

–

Phát triển trí tuệ.

– Học được con đường khám phá.

– Kích thích hứng thú học tập.

– Độ bền kiến thức cao.

–

HS phát triển được nhiều khả năng: nhận ra vấn đề cần giải quyết, vạch ra kế hoạch và

xử lý vấn đề,…

– Tránh được hiện tượng học vẹt.

–

Khuyến khích cách học với tư duy mở, có tính tương tác, phê phán và tích cực.

– Xây dựng ý thức tôn trọng giữa GV và HS về khía cạnh: kiến thức, tình cảm, lợi ích.

– Phản ánh bản chất của tri thức là có tính phức hợp và phát triển (biến đổi).

– Dạy học giải quyết vấn đề là làm cho sự việc trở nên sáng tỏ, tìm câu trả lời cho các

câu hỏi đặt ra, làm cho “Tình huống có vấn đề” trở thành “Tình huống không có vấn đề”.

Nhược điểm

– Dạy học nêu vấn đề ra đời từ năm 1960, nhưng đến nay vẫn chưa được áp dụng rộng

rãi, do gặp khó khăn trong việc tạo tình huống có vấn đề.







24

– GV còn ngại thay đổi phương pháp giảng dạy.

– Đòi hỏi có đủ điều kiện cơ sở vật chất, dụng cụ, hóa chất, tài liệu,…

– Cần nhiều thời gian để cả GV lẫn HS thay đổi phương pháp và thích nghi.

1.3.5.2.

Phương pháp Grap dạy học [2]

–

Grap nội dung dạy học là sơ đồ phản ánh trực quan tập hợp những kiến thức chủ chốt

(kiến thức cơ bản, cần và đủ) của một nội dung dạy học và cả logic phát triển bên trong.

–

Khi sử dụng Grap trong dạy học cần đảm bảo những yêu cầu sau:

+

Tính khái quát: Grap thể hiện được tính tổng thể của các kiến thức, logic phát triển

của vấn đề và các mối liên hệ giữa chúng.

+

Tính trực quan: đường liên hệ rõ ràng, bắt mắt; hình khối cân đối; sử dụng các kýhiệu, màu sắc, độ đậm nhạt của đường nét,… giúp nhấn mạnh những ý quan trọng.

+

Tính hệ thống: thể hiện rõ trình tự kiến thức, logic phát triển của kiến thức.

+

Tính súc tích: dùng ký hiệu, quy ước viết tắt ở các đỉnh để nêu được những dấu hiệu

mang tính bản chất của kiến thức.

– Nguyên tắc xây dựng Grap nội dung dạy học:

Hình 1.2. Nguyên tắc xây dựng Grap nội dung dạy học

– Sáu hình thức xây dựng Grap (từ dễ đến khó):

+

GV triển khai Grap nội dung có sẵn cho nội dung bài.

+

Xây dựng Grap cho một phần của bài giảng.

Logic

Đỉnh Đỉnh Đỉnh

Kiến thức chốt Nội dung







25

+ GV cho trước một Grap nội dung chưa hoàn chỉnh (chưa rõ đỉnh và chưa có cung),

HS tự lực hoàn thành.

+

HS xây dựng Grap nội dung dựa vào sơ đồ câm và những câu hỏi gợi ý của GV.

+

Bài giảng được tiến hành dựa trên nội dung do HS tự chuẩn bị trước ở nhà. + HS lập Grap cho bài học ngay từ đầu giờ dựa vào SGK theo sự hướng dẫn của GV,

bằng hệ thống câu hỏi và bài tập. Sau đó, HS trình bày, thảo luận để hoàn thiện Grap.

Cuối cùng, GV đưa ra Grap hoàn chỉnh.

Các bước cụ thể lập Grap nội dung dạy học

–

Bước 1: Tổ chức các đỉnh. Gồm:

+

Chọn kiến thức trọng tâm, tối thiểu, cần và đủ. + Mã hóa cho thật súc tích, có thể dùng ký hiệu quy ước.

+ Đặt chúng vào các đỉnh trên mặt phẳng.

–

Bước 2: Thiết lập các cung. Thực chất là nối các đỉnh lại với nhau bằng các mũi tên để

diễn tả mối liên hệ phụ thuộc giữa nội dung các đỉnh với nhau, làm thế nào để phản ánh

được logic phát triển của nội dung.

–

Bước 3: Hoàn thiện Grap. Làm sao cho Grap trung thành với nội dung được mô hìnhhóa về cấu trúc logic, nhưng lại giúp HS dễ dàng tiếp thu được những kiến thức đó; bên

cạnh đó, cũng cần đảm bảo tính mỹ thuật của Grap.

Ưu điểm của phương pháp Grap dạy học

–

HS dễ nắm được trọng tâm của bài học.

– HS dễ hiểu và khắc sâu trọng tâm bài học.

–

Có lợi cho sự ghi nhớ kiến thức. Phạm vi áp dụng

– Thiết kế nội dung dạy học

+

Ôn tập, luyện tập chương.

+ Củng cố, hệ thống kiến thức của một bài học.







26

+ Phương pháp giải bài tập.

– Thiết kế PPDH Grap nội dung bài học cần tuân thủ tính khoa học, tính sư phạm và cả

tính thẩm mỹ.

1.3.5.3.

Phương pháp Algorit [2]

– Algorit thường được hiểu là bản ghi chính xác, tường minh tập hợp những thao tác sơ

đẳng, những đơn vị theo một trình tự nhất định (theo từng trường hợp cụ thể) để giải quyết

vấn đề bất kỳ, thuộc cùng một loại.

–

Algorit giải có hai dạng:

+

Algorit giải dùng lời.

+

Algorit giải dạng sơ đồ block. – Các kiểu Algorit dạy học:

+ Algorit nhận biết: là Algorit dẫn tới kết quả là sự phán đoán kiểu x A; trong đó, x

là đối tượng nhận biết, A là một loại nào đó.

+ Algorit biến đổi: tất cả những Algorit không phải là Algorit nhận biết.

– Ba khái niệm cơ bản khi tiếp cận Algorit:

Mô tả Algorit →Bản ghi Algorit → Quá trình Algorit của hoạt động

+

Mô tả Algorit: là mô hình hóa cấu trúc của hoạt động, là bước đầu tiên của việc

Algorit hóa hoạt động. Bản thân Algorit không giải quyết được bài toán nào, nhưng là

cơ sở xuất phát của quá trình Algorit hóa.

+ Bản ghi Algorit: là tập hợp những mệnh lệnh, thao tác sơ đẳng, đơn trị, theo một

trình tự nhất định. Bản ghi Algorit chứa chức năng điều khiển quá trình giải bài toán,

cho ta biết phải hành động như thế nào, theo logic nào, bắt đầu từ đâu, qua những bước

nào và đi đến mục đích gì.

+ Quá trình Algorit của hoạt động: dựa trên sự hướng dẫn của bản ghi Algorit, người

giải bài toán chỉ việc chấp hành chính xác những mệnh lệnh trong bản ghi đó và đi tới

đáp án một cách chắc chắn.







27

– Những nét đặc trưng cơ bản của Algorit dạy học:

+ Tính xác định.

+ Tính đại trà.

+

Tính hiệu quả. –

Các mức độ của Algorit dạy học:

+ Mức 1: GV đưa ra Algorit giải bài toán, HS áp dụng Algorit đã cho.

+ Mức 2: giải bài toán mẫu, GV phân tích phương pháp giải và chỉ dẫn cho HS, HS

dựa vào đó để giải những bài toán cùng dạng.

+ Mức 3: phân tích những bài toán đầu tiên, GV yêu cầu HS tự vạch ra Algorit giải bài

toán.

1.3.5.4. Phương pháp thảo luận nhóm

– Thảo luận nhóm là phương pháp mà trong đó nhóm lớn (lớp học) được chia thành các

nhóm nhỏ để tất cả thành viên trong lớp đều được làm việc và thảo luận về một chủ đề cụ

thể, và đưa ra ý kiến chung của nhóm mình về vấn đề đó.

– Tùy mục đích, yêu cầu của vấn đề học tập, các nhóm sẽ được phân chia một cách có

chủ định hay ngẫu nhiên, được duy trì ổn định hay thay đổi theo từng phần của tiết học,được giao cùng một nhiệm vụ hay mỗi nhóm có nhiệm vụ khác nhau.

–

Nhóm tự bầu nhóm trưởng (nếu cần). Trong nhóm, mỗi thành viên đều phải tham gia

tích cực, không được ỷ lại vào những người hiểu biết và năng động hơn. Các thành viên

trong nhóm giúp đỡ nhau tìm hiểu vấn đề nêu ra trong không khí thi đua với các nhóm

khác. Kết quả làm việc của mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập chung của cả lớp.

Khi trình bày kết quả làm việc của mình trước cả lớp, nhóm có thể cử đại diện hoặc mỗi

thành viên trong nhóm sẽ trình bày một phần.

– Phương pháp hoạt động nhóm có thể tiến hành:

+ Làm việc chung cả lớp

Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức.

Tổ chức và giao nhiệm vụ cho các nhóm.







28

Hướng dẫn cách làm việc trong nhóm.

+ Làm việc theo nhóm

Phân công trong nhóm.

Cá nhân làm việc độc lập rồi trao đổi hoặc đưa ra ý kiến thảo luận trong cảnhóm.

Cử đại diện hoặc phân công trình bày kết quả làm việc của nhóm.

+ Tổng kết trước lớp

Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả.

Cả lớp thảo luận chung.

GV tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo.

– Phương pháp hoạt động nhóm giúp các thành viên trong nhóm chia sẻ các thắc mắc,

cũng như kinh nghiệm của mỗi cá nhân, từ đó có thể cùng nhau tìm hiểu kiến thức mới.

Bằng cách nói ra những suy nghĩ của mình, mỗi thành viên có thể nhận ra mức độ hiểu biết

của mình về vấn đề nêu ra, từ đó ý thức được mình cần tìm hiểu thêm những gì để nắm

được toàn bộ vấn đề. Bài học trở thành quá trình trao đổi, học hỏi lẫn nhau, chứ không còn

là sự tiếp nhận thụ động một chiều từ GV đến HS.

–

Sự thành công của bài học phụ thuộc vào sự tham gia tích cực của mọi thành viên trong

lớp, vì vậy phương pháp này còn được gọi là phương pháp “Cùng tham gia”. Tuy nhiên,

phương pháp này bị chi phối bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian quy định

của một tiết học. Do đó, GV cần biết cách tổ chức hợp lý và HS đã được làm quen với cách

học này thì mới đạt được hiệu quả.

– Trong hoạt động nhóm, tư duy tích cực của HS phải được phát huy. Ý nghĩa quan trọng

của phương pháp này là giúp rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong môi

trường làm việc tập thể. Cần tránh khuynh hướng hình thức và đề phòng tình trạng lạm

dụng, cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu nhất của đổi mới PPDH và

hoạt động nhóm càng nhiều thì càng chứng tỏ sự đổi mới PPDH.

Ưu điểm của phương pháp thảo luận nhóm







29

– Tạo cơ hội cho mỗi thành viên trong nhóm bộc lộ sự hiểu biết và quan điểm của mình

về nội dung và phương pháp học tập.

–

Tạo điều kiện thuận lợi để các thành viên học hỏi lẫn nhau.

–

Tạo điều kiện thuận lợi để các thành viên trong lớp học làm quen, trao đổi và hợp tácvới nhau.

–

Tạo yếu tố kích thích thi đua giữa các thành viên trong nhóm và giữa các nhóm với

nhau.

–

Tạo nhiều cơ hội cho GV tổng hợp thông tin phản hồi về HS.

Hạn chế của phương pháp thảo luận nhóm

–

Các nhóm và cá nhân trong nhóm dễ bị chệch hướng với chủ đề ban đầu. – Tốn nhiều thời gian.

– Hiệu quả học tập phụ thuộc vào ý thức cá nhân, vào tinh thần tham gia học tập của các

thành viên trong nhóm.

– Dễ tạo ra trạng thái mệt mỏi và trì trệ.

Các hình thức thảo luận nhóm

–

Nhóm nhỏ thông thường: GV chia lớp học thành các nhóm nhỏ (từ 4 đến 6 HS). Nộidung thảo luận thường là các vấn đề nhỏ, cần ít thời gian.

– Nhóm rì rầm: GV chia lớp học thành những nhóm rất nhỏ (từ 2 đến 3 HS) để trao đổi.

Việc chia lớp học thành những nhóm rất nhỏ là để hạn chế tình trạng có HS không tham

gia làm việc, giúp tăng hiệu quả của phương pháp thảo luận nhóm.

– Nhóm kim tự tháp: kết hợp từ 2 đến 3 nhóm rì rầm để hoàn thiện vấn đề chung.

–

Nhóm đồng tâm (nhóm bể cá): GV chia lớp thành 2 nhóm, nhóm thảo luận và nhómquan sát, sau đó 2 nhóm sẽ hoán đổi vị trí cho nhau.

–

Nhóm thảo luận: có nhiệm vụ thảo luận và trình bày vấn đề được giao.

– Nhóm quan sát: đóng vai trò là người quan sát và phản biện.







30

1.3.6. Đổi mới PPDH [8]

1.3.6.1.

Mục đích của việc đổi mới PPDH

Mục đích của việc đổi mới PPDH ở trường phổ thông là thay đổi lối dạy học truyền

thụ một chiều sang dạy học theo PPDH tích cực, nhằm giúp HS phát huy tính tích cực, chủđộng, tự giác, tìm tòi, sáng tạo; rèn luyện kỹ năng và thói quen tự học, tinh thần hợp tác,

làm việc nhóm; khả năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học

tập và trong thực tiễn; tạo niềm tin, hứng thú trong học tập.

Làm cho “Học” là quá trình kiến tạo. HS tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai

thác, xử lý thông tin; dần dần tự hình thành tri thức, năng lực, phẩm chất.

Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS, hướng dẫn HS con đường tìm ra chân lý. Chú

trọng hình thành cho HS các năng lực (tự học, sáng tạo, hợp tác, …), phương pháp học tập;

các phương pháp và kỹ năng, kỹ xảo lao động khoa học. Học để tích lũy kiến thức, kinh

nghiệm, đáp ứng nhu cầu của cuộc sống và sự vận động, phát triển của xã hội.

1.3.6.2. Đổi mới PPDHHH

Quy luật vận động và phát triển của dạy học hóa học là phải tìm ra nhiều biện pháp

làm cho HS được chủ động, tích cực, sáng tạo trong dạy học hóa học, trong đó có yêu cầu

tăng cường sử dụng thí nghiệm hóa học và các phương tiện trực quan, phương tiện kỹ thuậtdạy học (tiêu biểu là sử dụng CNTT).

– Định hướng đổi mới PPDHHH hiện nay là:[17]

+ Chuyển từ mô hình dạy học truyền thụ một chiều sang mô hình dạy học hợp tác hai

chiều.

+

Chuyển từ quan điểm PPDH “Lấy GV làm trung tâm” sang quan điểm “Lấy HS làm

trung tâm”. +

Dạy cách học, bồi dưỡng năng lực tự học, tự đánh giá.

+ Học không chỉ nắm kiến thức mà cần biết cả phương pháp để khám phá kiến thức.

+ Học lấy việc áp dụng kiến thức và bồi dưỡng thái độ làm trung tâm.

+ Sử dụng phương pháp tích cực.







31

+ Sử dụng các phương tiện kỹ thuật hiện đại.

– Chuyển đổi mô hình dạy học [17]

Tầm nhìn Việt Nam đến năm 2020, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia phát triển

theo định hướng “Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.Con người tự chủ, năng động, sáng tạo; con người có khả năng phát hiện và giải quyết

những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống xã hội, là mục tiêu là động lực của sự phát triển xã

hội Việt Nam. Để đáp ứng nhu cầu này, giáo dục Việt Nam đang chuyển dịch mối quan hệ

tác động chủ yếu và phổ biến một chiều từ GV đến HS sang mối quan hệ tương tác hai

chiều GV-HS, HS-HS. Khi đó GV chỉ đóng vai trò chủ đạo nhằm phát huy tính chủ động,

tích cực, sáng tạo và tự học của HS.

Điểm khác nhau giữa PPDH cổ truyền và PPDH tích cực:

Bảng 1.1. S o sánh sự khác nhau giữa PPDH cổ truyền và PPDH tích cực

Dạy học cổ truyền

(GV làm trung tâm)

Dạy học tích cực

(HS làm trung tâm)

Quanniệm

- Học là quá trình tiếp thu và

lĩnh hội, qua đó hình thành kiếnthức, kỹ năng, tư tưởng, tình

cảm.

- Học là quá trình kiến tạo; HS tìm

tòi, khám phá, phát hiện… tự hìnhthành hiểu biết, năng lực, phẩm

chất.

Bản chất - Truyền thụ tri thức, truyền thụ

và chứng minh chân lí của GV.

- Tổ chức hoạt động nhận thức

cho HS, dạy HS tìm ra chân lý.

Mục tiêu

- Chú trọng cung cấp tri thức,

kỹ năng, kỹ xảo, HS đối phó

với thi cử.

- Chú trọng hình thành các năng

lực (sáng tạo, hợp tác…), dạy

phương pháp và kĩ thuật khoa

học, dạy cách học để đáp ứng yêu

cầu của cuộc sống hiện tại.







32

Cách tiếp

cận

- Tiếp cận cơ bản lên nội dung. - Tiếp cận cơ bản lên các vấn đề

Vai trò

của GV

và HS

- GV chủ động điều khiển, HS

tiếp thu. Mối quan hệ chủ yếu:

GV → HS

- GV chủ đạo; HS chủ động, tích

cực, sáng tạo. Mối quan hệ:

GV ↔ HS, HS ↔ HS

Nội dung

- SGK + GV - Từ nhiều nguồn khác nhau:

SGK, GV, các tài liệu khoa học

phù hợp, bảo tàng, thực tế,… gắn

với vốn hiểu biết, kinh nghiệm và

nhu cầu của HS, tình huống thực

tế, bối cảnh và môi trường địa phương, những vấn đề HS quan

tâm.

Phương

pháp

- Các PPDH truyền thống

(trong đó, chủ yếu GV độc

thoại, phát vấn, áp đặt kiến

thức sẵn có, độc quyền đánh

giá, cho điểm cố định; HS

nghe, ghi, học thuộc và trả

bài,…

- Các PPDH hiện đại trong đó,

GV hướng dẫn; HS học cách học,

cách giải quyết vấn đề, cách sống

và trưởng thành như tìm tòi, điều

tra, giải quyết vấn đề, dạy học

tương tác. HS tự đánh giá, tự điều

chỉnh làm cơ sở cho GV cho điểm

di động.

Phương

tiện dạy

học

- Chưa được quan tâm đúng

mức.

- Sử dụng các thí nghiệm, các

thiết bị hiện đại và đặc biệt là ứng

dụng CNTT vào giảng dạy.

Hình thức

tổ chức

- Cố định, giới hạn trong bốn

bức tường của lớp học, GV đối

diện với cả lớp.

- Cơ động, linh hoạt: học ở lớp,

phòng thí nghiệm, ở hiện trường,

trong thực tế,…; học cá nhân, đôi







33

bạn, nhóm và cả lớp đối diện với

GV.

Kết quả

- Chủ yếu bồi dưỡng cho HS trí

nhớ, tư duy tái hiện, khó có khả

năng thích ứng với cuộc sống.

- Bồi dưỡng cho HS tính tự chủ,

năng động, sáng tạo; năng lực

phát hiện và giải quyết vấn đề,

khả năng hợp tác,… có khả năng

thích ứng cao trong cuộc sống

– Đổi mới PPDH theo hướng “Dạy cách học” là thực hiện việc chuyển dịch mô hình dạy

học từ “Truyền thụ một chiều” sang “Hợp tác hai chiều”.

–

GV sử dụng sự thông hiểu và kiến thức đã có của HS làm cơ sở xuất phát của việc

truyền đạt kiến thức. GV trình bày nội dung môn học theo cách giới thiệu những quan niệm,

những quá trình, chú trọng làm cho lớp học được định hướng vào sự tương tác và vào hoạt

động nhóm, nhằm dẫn dắt HS tự kiến tạo kiến thức cho mình, tìm hiểu thực tiễn theo cách

của mình.

– Mục đích của việc dạy là làm cho HS biết học đúng cách, tức là biết học để hiểu.

Bảng 1.2. Sự phát triển mô hình dạy học.

Mô hình Đối tượng tập trung Vai trò của HS Phương tiện

Truyền thống GV Thụ động Bảng đen, radio, tivi

Cá thể HS Chủ động Máy tính kết nối

internet, projector Hợp tác Nhóm Thích ứng

– Dạy cách học

Thế kỷ XXI với nền kinh tế tri thức, đòi hỏi con người phải không ngừng tự vận động,

học tập để có thể tồn tại và phát triển. Nhờ đó, năng lực học tập của con người được nâng

lên mạnh mẽ; trước hết là nhờ người học biết “Học cách học” và người dạy biết “Dạy cách

học”.







34

Cần hướng dẫn cách học hiệu quả cho HS ngay từ những bước đầu trên con đường

học tập. Khi dạy cách học, cũng như dạy cách tự học, cần chú ý một số điểm sau:

–

Học: cốt lõi là tự học.

–

Hỏi: học phải hỏi thì học mới hiểu, mới đạt hiệu quả, cần hỏi để học; có thể tự hỏi, tựtrả lời, hoặc hỏi người khác.

–

Hiểu: học thì phải hiểu. Chưa hiểu thì xem như là chưa học, hiểu sai thì phải hiểu lại

cho đúng, hiểu đúng thì hiểu sâu hơn nữa. Quá trình hình thành hiểu biết phát triển từ thấp

đến cao, từ nông đến sâu, từ đơn giản đến phức tạp. Quá trình hiểu quy định quá trình học

tập phải diễn ra như thế nào để đạt được mục đích hiểu. Cần phân biệt biết và hiểu trong

quá trình học tập.

+

Biết: có thể hiểu một phần, có thể chưa hiểu.

+

Hiểu: nắm rõ bản chất của đối tượng. Khi đó, có thể truyền đạt lại cho người khác

theo cách riêng của mình.

Học không chỉ dừng ở biết, mà phải hiểu. Như thế, mới thật sự là học, thật sự là có kiến

thức. Cách học theo hướng tự học là nhằm mục đích hiểu, chứ không chỉ là ghi nhớ, biết.

– Hành: là mục đích của việc học. Học, hiểu mà không biết vận dụng vào hành thì vẫn

chưa đạt được mục đích của việc học.

Học Hỏi Hiểu Hành

Chúng ta cần xem việc bồi dưỡng phương pháp tự học cho HS là vấn đề mang tầm

chiến lược quan trọng.

1.3.6.3. Làm thế nào để dạy tốt môn hóa học? [9]

Để dạy tốt môn hóa học, người GV phải đặt người học vào vị trí chủ thể của hoạt

động nhận thức, làm cho HS hoạt động trong giờ học, rèn luyện HS giải quyết các vấn đề

của khoa học từ dễ đến khó, có như vậy HS mới có điều kiện tốt để tiếp thu và vận dụng

kiến thức một cách chủ động sáng tạo.







35

Hóa học là một môn khoa học tự nhiên và là môn học vừa thực nghiệm vừa lí thuyết.

Vì vậy, GV dạy cho HS cách tư duy trừu tượng, cách “nhìn bằng óc” để nhìn vào thế giới

vi mô mà mắt thường không nhìn được, đó là các hạt nguyên tử, phân tử, ion, electron,…

GV dạy cho HS cách quan sát và dạy các thao tác tư duy:

– Dạy quan sát và so sánh.

–

Dạy quy nạp và suy diễn.

– Dạy phân tích và tổng hợp.

– Rèn luyện trí thông minh cho HS.

1.4.

PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC HOÁ HỌC

1.4.1.

Khái niệm phương tiện dạy học

Phương tiện dạy học là tập hợp những đối tượng vật chất (máy móc, thiết bị, đồ dùng,

sách vở…) được GV sử dụng với tư cách là những phương tiện tổ chức, điều khiển hoạt

động nhận thức của HS. Thông qua đó, GV thực hiện nhiệm vụ dạy học.

Các phương tiện dạy học bao gồm:

– Các phương tiện kỹ thuật dạy học.

–

Các đồ dùng dạy học (mẫu vật, tranh ảnh, hình vẽ, sơ đồ, sách vở).

–

Các thí nghiệm.

1.4.2. Vai trò của phương tiện dạy học trong dạy học hoá học

– Cung cấp cho HS những kiến thức đầy đủ, rõ ràng, chính xác, sâu sắc và bền vững.

– Làm sinh động nội dung học tập, nâng cao hứng thú học tập hoá học, nâng cao lòng

tin của HS vào khoa học.

–

Phát triển năng lực nhận thức, đặc biệt là năng lực quan sát, năng lực tư duy của HS,

làm thay đổi phong cách tư duy và hành động của HS.

– Tăng năng suất lao động của GV và HS.

1.4.3.

Các loại phương tiện dạy học trong dạy học hoá học

–

Các loại phương tiện trực quan:







36

+ Mẫu vật: gồm vật thật, mẫu vật phân phát, các bộ sưu tập.

+ Mô hình: mô hình cấu tạo nguyên tử, mô hình cấu tạo phân tử của một số chất hữu

cơ ,…

+

Hình vẽ, sơ đồ: bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học, sơ đồ cấu tạo nguyêntử của một số nguyên tố hoá học…

+

Tranh vẽ, ảnh: ảnh một số nhà khoa học nổi tiếng, ảnh các nhà máy sản xuất hoá

chất,…

–

Các phương tiện kĩ thuật:

+

Các giá mang thông tin: giấy trong, phim, băng từ có ghi âm, băng từ ghi hình, đĩa

ghi âm, đĩa ghi hình,…

+

Các máy móc chuyển tải thông tin từ các giá mang thông tin: đèn chiếu hắt

(overhead), đèn chiếu đa năng (projector), máy chiếu phim, máy vi tính,…

1.4.4.

Yêu cầu đối với phương tiện dạy học

–

Đảm bảo an toàn cho HS và GV khi sử dụng.

–

Có tính thẩm mỹ cao.

–

Có độ chuẩn xác cao để đảm bảo độ tin cậy trong quá trình nhận thức. – Không gây các tác động xấu tới sức khỏe cũng như nhận thức của GV và HS.

1.4.5.

Nguyên tắc sử dụng phương tiện dạy học

–

Đảm bảo an toàn: an toàn về điện, an toàn thị giác, an toàn thính giác,…

– Đảm bảo tính vừa sức: sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học đúng lúc, đúng chỗ, phù

hợp với tâm sinh lý HS,…

–

Đảm bảo tính hiệu quả.







37

1.5. ỨNG DỤNG CNTT TRONG DẠY VÀ HỌC

1.5.1. Tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT trong dạy và học[1], [13], [16]

1.5.1.1.

Tăng khả năng chọn lọc thông tin cần thiết và xử lý thông tin nhanh để biến

thành tri thức. – Ở đầu thế kỷ XXI, nhân loại chuyển sang nền kinh tế tri thức mà đặc điểm chính là sự

bùng nổ thông tin, tri thức. Chính CNTT và truyền thông đã trực tiếp sinh ra thời đại này.

– CNTT và truyền thông là một khía cạnh của văn hóa thế giới, giúp HS định hướng tư

duy, thái độ học tập của mình trong thời đại mới. Do đó, cần làm cho thế hệ trẻ nhanh

chóng làm quen với CNTT thông qua dạy học và hình thành cho HS phong cách văn hóa

mới. Bên cạnh đó, cần hình thành cho HS khả năng chọn lọc thông tin cần thiết nhất, cô

đọng nhất cho bản thân cũng như việc học tập của HS.

1.5.1.2. CNTT đang tạo ra sự thay đổi một cuộc cách mạng giáo dục thật sự

–

Hội nghị Paris về giáo dục đại học trong thế kỷ XXI do UNESCO tổ chức tháng

10/1998 có tổng kết ba mô hình giáo dục. Trong các mô hình giáo dục đó, mô hình “tri

thức” là mô hình giáo dục hiện đại nhất hình thành khi xuất hiện thành tựu quan trọng nhất

của CNTT – mạng internet.

Bảng 1.3. Ba mô hình giáo dục

MÔ HÌNH TRUNG TÂM VAI TRÒ NGƯỜ I HỌC CÔNG NGHỆ

Truyền thống Ngườ i dạy Thụ động Bảng/ TV/ Radio

Thông tin Ngườ i học Chủ động PC (máy tính)

Tri thức Nhóm Thích nghi PC + mạng

–

Trong mô hình “tri thức”, mối quan hệ người dạy – người học theo chiều dọc sẽ được

thay thế bởi quan hệ theo chiều ngang, đó là người dạy trở thành chuyên gia hướng dẫn

hay đồng nghiệp của người học, người học phải thực sự chủ động và thích nghi.

– Việc đánh giá không còn dựa nhiều vào kết quả thi cử như trước nay, mà dựa nhiều

hơn vào quá trình lĩnh hội tri thức, biểu hiện năng lực người học qua giao tiếp, hợp tác,

nghiên cứu...







38

– Từ đó, phát huy được tính tích cực, sáng tạo của người học trong việc học tập – đó là

mục đích cuối cùng của PPDH tích cực.

1.5.2. Việc ứng dụng CNTT trong dạy và học

–

Hiện nay, nhóm phương pháp được GV sử dụng nhiều nhất trong giảng dạy ở cáctrường phổ thông vẫn là phương pháp dùng lời như: thuyết trình, đàm thoại, một số phươ ng

pháp trực quan như sử dụng tranh vẽ, sơ đồ, mẫu vật và phương pháp kiểm tra đánh giá là

kiểm tra vấn đáp, kiểm tra viết. HS chỉ nghe giảng, ghi chép,về nhà làm bài tập, trả lời

những câu hỏi của GV và làm kiểm tra.

– Với các phương pháp dạy và học truyền thống, GV chỉ truyền thụ cho HS kiến thức

gói gọn trong SGK mà ít có liên hệ thực tế cũng như chưa lồng ghép việc giáo dục tư tưởng,

giáo dục môi trường vào từng bài học cụ thể. Do đó, HS vẫn còn tiếp thu kiến thức mộtcách thụ động từ GV. Đối với các PPDH mới và hiện đại, đặc biệt là ứng dụng CNTT vào

giảng dạy đang được GV sử dụng nhưng chưa được phổ biến và chưa được GV xem là

phương pháp giảng dạy chính.

–

Việc sử dụng Internet như là một trong các phương tiện hỗ trợ dạy học có hiệu quả vẫn

còn khá mới mẻ. Bước đầu, một số GV mới chỉ biết đến việc sử dụng một số phần mềm

công cụ để thiết kế giáo án điện tử hỗ trợ dạy học, do trình độ sử dụng Internet của GV còn

hạn chế, cơ sở vật chất chưa đầy đủ,… và do GV chưa có thói quen, ý thức khai thác

Internet. Mặc dù hiện nay đã có khá nhiều trang web có thể sử dụng hỗ trợ dạy học một

cách khá hiệu quả nếu biết khai thác và sử dụng hợp lý. Nếu GV biết cách khai thác nguồn

tài nguyên vô tận trên mạng Internet phục vụ vào bài giảng của mình cũng như hướng dẫn

HS tìm tài liệu trên Internet để giải quyết các bài tập và giải thích các hiện tượng xung

quanh mình thì việc dạy và học môn hóa học là một điều vô cùng thú vị đối với cả GV và

HS.

1.6. TỔNG QUAN VỀ PHẦN MỀM VIOLET [21]

Violet là phần mềm công cụ giúp cho GV có thể tự xây dựng đượ c các bài giảng

trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So vớ i các công cụ khác, Violet chú tr ọng







39

hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển động và tương tác,... r ất

phù hợ p vớ i HS từ tiểu học đến THPT.

Violet đượ c viết tắt từ cụm từ tiếng Anh: Visual & Online Lesson Editor for Teachers

(công cụ soạn thảo bài giảng tr ực tuyến dành cho GV).

Tương tự phần mềm MS Powerpoint, Violet có đầy đủ các chức năng dùng để tạo

các trang nội dung bài giảng như: cho phép nhậ p các dữ liệu văn bản, công thức, các tậ p tin

dữ liệu đa phương tiện (hình ảnh, âm thanh, phim, hoạt hình Flash,...), sau đó lắ p ghép các

dữ liệu, sắ p xế p thứ tự, căn chỉnh hình ảnh, tạo các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, thực

hiện các tương tác với ngườ i dùng,... Riêng đối vớ i việc xử lý những dữ liệu đa phương

tiện, Violet tỏ ra mạnh hơn so vớ i MS Powerpoint, ví dụ như cho phép thể hiện và điều

khiển các tậ p tin Flash hoặc cho phép thao tác quá trình chạy của các đoạn phim,...Violet cũng có các module công cụ dùng cho vẽ hình cơ bản và soạn thảo văn bản

nhiều định dạng. Ngoài ra, Violet còn cung cấ p sẵn nhiều mẫu bài tậ p chuẩn thường đượ c

sử dụng trong các SGK và sách bài tập như:

–

Bài tập trắc nghiệm, gồm có các loại: một đáp án đúng, nhiều đáp án đúng, ghép đôi,

chọn đúng sai,...

–

Bài tập ô chữ: HS phải trả lời các ô chữ ngang để suy ra ô chữ dọc. –

Bài tập kéo thả chữ/kéo thả hình ảnh: HS phải kéo thả các đối tượng này vào đúng

những vị trí được quy định trước trên một hình ảnh hoặc một đoạn văn bản. Bài tập này

còn có thể thể hiện dưới dạng bài tập điền khuyết hoặc ẩn/hiện.

Ngoài các module dùng chung và mẫu bài tập như trên, Violet còn hỗ tr ợ sử dụng

r ất nhiều các module chuyên dụng cho từng môn học, giúp ngườ i dùng có thể tạo đượ c

những trang bài giảng chuyên nghiệ p một cách dễ dàng:

– Vẽ đồ thị hàm số: Cho phép vẽ được đồ thị của bất kỳ hàm số nào, đặc biệt còn thể

hiện được sự chuyển động biến đổi hình dạng của đồ thị khi thay đổi các tham số của biểu

thức.







40

– Vẽ hình hình học: Chức năng này tương tự như phần mềm Geometer SketchPad, cho

phép vẽ các đối tượng hình học, tạo liên kết và chuyển động. Đặc biệt, người dùng có thể

nhập được các mẫu mô phỏng đã làm bằng SketchPad vào Violet.

– Ngôn ngữ lập trình mô phỏng: Một ngôn ngữ lập trình đơn giản, có độ linh hoạt cao,

giúp người dùng có thể tự tạo ra được các mẫu mô phỏng vô cùng sinh động.

Violet cho còn phép chọn nhiều kiểu giao diện khác nhau cho bài giảng, tùy thuộc

vào bài học, môn học và ý thích của GV.

Sau khi soạn thảo xong bài giảng, Violet sẽ cho phép xuất bài giảng ra thành một

thư mục chứa tậ p tin EXE hoặc tậ p tin HTML chạy độc lậ p, tức là không cần Violet vẫn có

thể chạy đượ c trên mọi máy tính, hoặc đưa lên máy chủ thành các bài giảng tr ực tuyến để

sử dụng qua mạng Internet.

Violet có giao diện đượ c thiết k ế tr ực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiế p và phần

tr ợ giúp đều hoàn toàn bằng tiếng Việt, nên phù hợ p vớ i cả những GV không giỏi Tin học

và Ngoại ngữ. Mặt khác, do sử dụng Unicode nên font chữ trong Violet và trong các sản

phẩm bài giảng đều đẹ p, dễ nhìn và có thể thể hiện đượ c mọi thứ tiếng trên thế giớ i. Thêm

nữa, Unicode là bảng mã chuẩn quốc tế nên font tiếng Việt luôn đảm bảo tính ổn định trên

mọi máy tính, mọi hệ điều hành và mọi trình duyệt Internet.

Phiên bản đầu tiên của phần mềm Violet là phiên bản 1.1 đượ c nghiên cứu và cho

ra đờ i thử nghiệm trong lúc Bộ GD & ĐT thử nghiệm bộ SGK THPT mớ i.

1.6.1. Những tính năng mới của Violet 1.2 so với 1.1

Violet 1.2 phát hành ngày 20/02/2006, thêm các tính năng mới để có thể độc lậ p xây

dựng một bài giảng hoàn chỉnh, hoàn toàn thay thế đượ c cho MS Powerpoint.

–

Tạo các hiệu ứng chuyển động, biến đổi hình và chữ giống như MS Powerpoint.

– Thêm một số giao diện bài giảng mới, và cho phép tạo ra các bài giảng không có giao

diện ngoài.

– Cho phép lựa chọn ngôn ngữ hiển thị.

– Thêm một số tính năng trong việc sử dụng và điều khiển các tập tin hoạt hình Flash.







41

– Có hướng dẫn cách sử dụng Violet kết hợp với các phần mềm công cụ khác như MS

Powerpoint, Flash, các chương trình xử lý ảnh, xử lý phim,...

1.6.2. Những tính năng mới của Violet 1.3 so với 1.2

Violet 1.3 phát hành ngày 04/06/2006, có nhiều cải tiến đặc biệt quan tr ọng so vớ i phiên bản 1.2, bao gồm:

–

Tích hợp các loại màn hình hiển thị, cho phép đưa được ảnh, phim, Flash, các bài tập,...

vào cùng một trang màn hình.

–

Cho phép nhập công thức ngay khi gõ văn bản, do đó việc sử dụng công thức trở nên

rất dễ dàng.

– Phần đồ thị cho phép vẽ nhiều đồ thị trên cùng một hệ trục, vẽ các tiệm cận, vẽ các

điểm trên đồ thị,...

– Sử dụng các module cắm thêm (plugin), với hai module mới là:

+ Vẽ hình hình học.

+

Ngôn ngữ lập trình mô phỏng

–

Thêm nhiều bài giảng mẫu minh họa cho các chức năng mới.

1.6.3.

Những tính năng mới của Violet 1.4 so với 1.3 Violet 1.4 phát hành ngày 1/7/2007, đượ c xây dựng trên cơ sở cậ p nhật thêm một số

chức năng quan trọng cho bản Violet 1.3 và hầu như vẫn giữ nguyên giao diện của Violet

1.3. Vì vậy ngườ i dùng sẽ không gặp khó khăn gì trong việc chuyển sang sử dụng phiên

bản 1.4, trong khi đó vẫn có thể khai thác những tính năng mớ i của phiên bản này một cách

dễ dàng và hiệu quả.

–

Chức năng tạo các “Siêu liên kết”.

– Chức năng chọn đối tượng bằng danh sách.

– Chức năng vẽ, đánh dấu lên màn hình bài giảng đã được đóng gói.

– Chức năng undo (phục hồi) và redo (làm lại).

–

Chức năng kéo thả tập tin tư liệu vào màn hình soạn thảo.







42

– Có thể sao chép – dán (copy – paste) đối tượng (ảnh, văn bản, bài tập,…) trên cùng

một màn hình soạn thảo hoặc giữa các màn hình soạn thảo của các mục khác nhau, thậm

chí có thể copy đối tượng từ bài giảng này sang bài giảng khác. Đặc biệt, có thể sao chép

dữ liệu từ các ứng dụng khác như MS Word, MS Excel, Visio,... và dán vào màn hình soạn

thảo của Violet…

– Violet 1.4 có khả năng xử lý với mọi loại tập tin video và ảnh chứ không chỉ riêng tập

tin FLV và JPG. Vì vậy người dùng sẽ không cần phải bận tâm đến việc sử dụng các công

cụ chuyển đổi video nữa.

–

Chức năng Grid (lưới) và Snap (bắt điểm).

– Chức năng vẽ hình.

–

Thêm 50 bài giảng mẫu theo SGK lớp 10, do dự án Phát triển GD THPT cung cấp.

Ngoài các chức năng thêm mới như trên, Violet 1.4 cũng đã có nhữ ng cải tiến đáng kể đố i

vớ i các chức năng đã có:

– Cải tiến các hiệu ứng chuyển động: Các hiệu ứng ở phiên bản mới được chạy với tần

số quét cao, giúp cho các chuyển động trở nên mịn màng hơn so với các phiên bản cũ.

– Có thể sử dụng chuyển đổi được ngôn ngữ một cách toàn diện, vì vậy rất thích hợp cho

việc dạy học bất cứ ngoại ngữ nào.

– Có thể sử dụng được các công thức trong các dạng bài tập kéo thả chữ, điền khuyết, ẩn

hiện.

–

Bên cạnh đó, nhiều chức năng còn lỗi hoặc chưa được tối ưu của Violet cũng đã được

chỉnh sửa và nâng cấp, giúp cho phiên bản mới chạy ổn định và tiện lợi hơn rất nhiều.

1.6.4.

Những tính năng mới của Violet 1.5 so với 1.4

Violet 1.5 phát hành ngày 15/12/2007, là phiên bản hoàn thiện của 1.4, đượ c xây

dựng thêm một số chức năng cơ bản còn thiếu, hỗ tr ợ cho việc tạo bài giảng. Về mặt công

nghệ, Violet 1.5 có sự thay đổi cơ bản là chuyển nền công nghệ từ Macromedia Flash 7.0

lên Macromedia Flash 8.0, vì vậy đã khai thác đượ c những thế mạnh của Flash 8 như: tạo

đượ c các hiệu ứng hình ảnh và chuyển động, nâng cấ p khả năng xử lý ảnh…







43

– Tạo hiệu ứng hình ảnh: Violet 1.5 cho phép tạo ra các hiệu ứng hình ảnh đối với các

đối tượng (ảnh, văn bản, bài tập,...) như: bóng đổ, mờ mờ, rực sáng và làm nổi. Các hiệu

ứng này có thể sử dụng kết hợp với nhau, đồng thời mỗi loại cũng có thể thay đổi được các

tham số một cách tùy ý, vì vậy sẽ tạo ra được rất nhiều các kết quả đẹp mắt.

–

Thêm hiệu ứng chuyển động: Thêm 5 hiệu ứng chuyển động mới gồm: bánh xe, bảng

carô, kéo màn, chèn chặt, phóng to. Với mỗi hiệu ứng này sẽ có thêm một số hiệu ứng con

tương ứng. Một điểm mới nữa của Violet 1.5 là sau khi chọn hiệu ứng xong sẽ có nút

Preview (xem trước) ở góc dưới bên trái, để người soạn có thể xem được hiệu ứng luôn.

–

Soạn thảo hình nền cho các trang bài giảng: Cho phép soạn thảo và chọn hình nền cho

các trang bài giảng và sử dụng với từng chủ đề. Người dùng có thể soạn các trang hình nền

giống như một trang bài giảng bình thường, tuy nhiên trang này sẽ được sử dụng để làmnền cho toàn bộ các trang trong một chủ đề nào đó.

–

Hỗ trợ thêm một số định dạng tập tin dữ liệu mới: 2 loại định dạng ảnh có nền trong

suốt là *.gif và *.png, một số định dạng video bao gồm các tập tin *.dat là các đoạn video

lấy từ đĩa hình VCD và các tập tin *.3gp là loại video phổ biến được quay từ các loại điện

thoại di động.

–

Thiết kế thí nghiệm điện: Violet 1.5 mới cập nhật thêm công cụ thiết kế mạch điện,

cho phép vẽ được tất cả các loại mạch điện trong chương trình phổ thông như mạch song

song, mạch nối tiếp, mạch kết hợp, mạch cầu,… với các thiết bị điện như: nguồn một chiều,

nguồn xoay chiều, điện trở, biến trở, cuộn cảm, tụ điện, vôn kế, ampe kế, đèn, công tắc,…

dưới dạng các ký hiệu như quy định trong SGK hoặc các hình ảnh giống thật, sinh động.

1.6.5.


Ngày 18/1/2010, công ty Bạch Kim chính thức ra mắt phần mềm soạn thảo bài giảng

Violet phiên bản 1.6. Violet 1.6 đượ c phát triển thêm các chức năng dựa trên ý tưở ng k ếthợ p nhiều phần mềm soạn thảo bài giảng vớ i nhau nhằm khai thác thế mạnh của mỗi phần

mềm. Violet 1.6 còn hỗ tr ợ E-learning và tạo kèm một bộ công cụ miễn phí r ất hữu ích cho

MS Powerpoint, dành cho những GV đã quen sử dụng phần mềm MS Powerpoint.







44

– Cho phép nhập được các hình vẽ hình học từ phần mềm Geometer Sketchpad vào

Violet mà vẫn giữ các chuyển động, tương tác, các nút chức năng, ... Ngoài việc sử dụng

hình vẽ Sketchpad trên bài giảng Violet, chức năng này còn giúp nhúng được Sketchpad

vào MS Powerpoint hoặc đưa lên Internet, đưa vào các hệ thống E-learning.

–

Cho phép vẽ đồ thị 3 chiều dạng z = f(x, y) bên cạnh các đồ thị 2 chiều y = f(x) và x =

X(t); y = Y(t). Đồ thị 3 chiều được phối màu phù hợp, có thể xoay theo nhiều hướng nên

giúp HS dễ dàng hình dung và ghi nhớ.

– Đóng gói bài giảng theo chuẩn SCORM, để đưa lên các thống quản lý bài giảng (LMS)

phục vụ E-learning. Violet hỗ trợ đóng gói theo hai phiên bản SCORM là SCORM 1.2 và

SCORM 2004 (1.3). Các bài tập cũng được chỉnh sửa cho phù hợp với E-learning để việc

làm bài, tính điểm, lưu điểm,... sẽ được hệ LMS thực hiện. – Cung cấp bộ công cụ VioletTools gắn thêm cho phần mềm MS Powerpoint các chức

năng để có thể kết hợp với Violet một cách dễ dàng. Các chức năng này được hiện ra trong

MS Powerpoint dưới dạng một menu và một toolbar bao gồm: chèn Flash, chèn phim, chèn

Violet, xuất ra Violet và đóng gói theo chuẩn SCORM.

1.6.6.


Violet 1.7 ra mắt ngày 10/5/2010, đã hoàn chỉnh các chức năng soạn thảo trình chiếu,đồng thời nhúng đượ c các chức năng công cụ của Violet vào trong MS Powerpoint. Đặc

biệt Violet 1.7 bắt đầu triển khai theo hình thức mã nguồn mở để GV không chỉ sử dụng

mà còn có thể viết thêm chức năng cho Violet.

–

Cho phép chọn nhiều đối tượng bằng cách dùng chuột khoanh vùng, hoặc bằng cách

giữ Shift khi click chọn, sau đó, có thể dịch chuyển, xóa, cắt dán,... thay đổi các thuộc tính,

tạo hiệu ứng cho tất cả các đối tượng được chọn cùng một lúc.

–

Cho phép tạo hiệu ứng biến mất, rất hữu ích khi GV muốn trình chiếu liên tiếp nhiều

tư liệu hoặc nội dung kiến thức trên cùng một trang. Người dùng cũng có thể chọn hiệu

ứng “Ngẫu nhiên”, để cho việc trình chiếu thêm sinh động mà không phải mất công lựa

chọn nhiều.







45

– Thêm module “Tạo bài kiểm tra trắc nghiệm”: là một loạt các câu hỏi trắc nghiệm liên

tiếp, chủ yếu được sử dụng để đánh giá kiến thức trong các bài giảng E-learning. Hệ thống

sẽ tính điểm, lưu lại điểm và lưu lại quá trình làm bài của HS theo chuẩn SCORM.

– Thêm module “Bài tập xếp chữ lên hình” tương tự như “Bài tập kéo thả chữ” đã có,

tuy nhiên khác biệt ở chỗ là sẽ kéo chữ lên các vị trí trên hình ảnh chứ không phải trên một

đoạn văn bản.

–

Tạo thêm các chức năng công cụ Violet cho MS Powerpoint, nghĩa là sẽ xuất hiện ngay

các chức năng của Violet như Trắc nghiệm, Ô chữ, Vẽ đồ thị,... ở trong MS Powerpoint

(trở thành chức năng của MS Powerpoint).

– Thay đổi cách mã hóa tập tin XVL, để dùng các trình soạn thảo văn bản bình thường

là có thể chỉnh sửa được.

– Thêm chức năng Kiểm tra phiên bản mới nhất.

1.7. HƯỚNG DẪN CÀI ĐẶT VÀ SỬ DỤNG PHẦN MỀM VIOLET [21]

1.7.1.

Cài đặt, chạy và đăng ký bản quyền

1.7.1.1.

Cài đặt phần mềm

Phần mềm Violet có thể được cài đặt từ đĩa CD hoặc tải về theo địa chỉ website của

công ty cổ phần tin học Bạch Kim http://bachkim.vn. Ngoài tập tin cài đặt, cả đĩa CD và

website đều cung cấp thêm các tài liệu hướng dẫn, phim hướng dẫn, các thư viện hỗ trợ,…

Việc cài đặt phần mềm Violet cũng giống với các ứng dụng Windows bình thường, chỉ

khác là giao diện của nó hoàn toàn tiếng Việt.

Như đã giới thiệu ở trên Violet có nhiều phiên bản, tuy nhiên trong luận văn này tác

giả sẽ sử dụng phần mềm Violet 1.7 – phiên bản mới nhất để giới thiệu, hướng dẫn cài đặt

và soạn bài giảng. Bướ c 1: Chuẩn bị tập tin cài đặt phần mềm.

Tập tin cài đặt có thể có từ hai nguồn: Từ đĩa CD phần mềm Violet của công ty cổ

phần tin học Bạch Kim phát hành và từ website http://bachkim.vn



http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/





46

– Nếu bạn có đĩa CD cài đặt: Đưa đĩa CD vào ổ và mở ổ đĩa CD, các tập tin và thư mục

sẽ hiện ra như sau.

Trong đó:

+ Tậ p tin “ Huong dan su dung dia CD.doc”: là tài liệu hướ ng dẫn sử dụng đĩa CD

này, bạn nên đọc qua để biết rõ hơn các nội dung trong đĩa và cách sử dụng đĩa.

+ Thư mục “ Phim huong dan su dung ”: chứa các đoạn phim ghi lại thao tác các

chức năng của Violet, là phương tiện để học Violet r ất tr ực quan và dễ dàng.

+

Thư mục “Tai lieu huong dan su dung ”: bao gồm tài liệu hướ ng dẫn sử dụng

Violet và các module cắm thêm.

Để cài đặt phần mềm, ta chạy tậ p tin “Setup.exe” .

–

Nếu chưa có đĩa CD, bạn có thể tải tập tin cài đặt phần mềm Violet từ internet về, thao

tác như sau:

Mở trình duyệt web và truy cập vào địa chỉ website http://bachkim.vn:



http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/

http://bachkim.vn/





47

Nhấn vào mục “Công cụ t ạo bài giảng ViOLET ” ở cột bên trái trong danh mục sản

phẩm:

Nhấn tiế p vào mục Download , trang web sẽ hiện ra như sau:







48

Nhấn vào dòng chữ “Violet 1.7 bản chính thứ c” để tải tập tin cài đặt Violet_Setup.exe.

Chạy tậ p tin Violet_Setup.exe vừa download về để cài đặt. Bản cài đặt trên Internet sẽ

không có đầy đủ các bài giảng mẫu như trong CD, tuy nhiên, lại có ưu điểm luôn là bản mớ i

nhất, tức là có thể đã có thêm những chức năng mớ i hoặc sửa lỗi những chức năng cũ. Chính

vì vậy, sau khi cài đặt từ đĩa CD thì cũng nên tải về các phiên bản mớ i hơn từ website để cài

đặt.







49

Bướ c 2: Cài đặt phần mềm.

Khi chạy tậ p tin Setup.exe trong đĩa CD hoặc tậ p tin Violet_Setup.exe tải từ internet

cửa sổ cài đặt đầu tiên xuất hiện:

Tại cửa sổ này nhấ p vào nút Tiế p t ục >.

Nhấ p chọn dòng Đồng ý với các điề u khoản ở trên. Sau đó nhấ p vào nút Tiế p t ục >.







50

Ở cửa sổ hiện ra tiế p theo nhấ p vào nút Duyệt để chọn vị trí để chứa các thư mục và

tập tin khi cài đặt phần mềm Violet. Sau khi chọn nhấ p vào nút Tiế p t ục >.

Cửa sổ tiế p theo chọn nhóm trong thanh menu start chứa biểu tượ ng của phần mềm

Violet. Sau khi chọn nhấ p vào nút Tiế p t ục >.







51

Cửa sổ báo hiệu sẵn sàng cài đặt. Nhấ p vào nút Cài đặt để bắt đầu cài đặt phần mềm Violet.

Chờ đợ i khoảng vài phút trong khi chương trình đang chạy cài đặt.

Bướ c 3: K ết thúc quá trình cài đặt.

Sau khi chương trình chạy cài đặt xong sẽ có cửa sổ báo hiệu Hoàn thành cài đặt

Violet.

Nhấ p vào nút K ế t thúc để hoàn thành cài đặt phần mềm Violet.







52

1.7.1.2.

Chạy chương trình Violet

Sau khi cài đặt, trên màn hình Desktop xuất hiện biểu tượ ng bông hoa Violet

Còn trong menu Start của Windows (đối vớ i các bản Windows 7, Windows vista và

windows XP) xuất hiện thư mục All Programs\Platin Violet , trong đó:

–

Violet Samples: Thư mục chứa các bài giảng mẫu.

– Platin Violet : Phần chương trình chạy.

– Register : Phần đăng ký bản quyền Violet.

–

Uninstall Violet : Phần gỡ bỏ Violet.







53

Để mở phần mềm ta nháy đúp chuột vào biểu tượ ng Violet trên desktop hoặc vào Start\All

Programs\Platin Violet\ chọn Platin Violet v1.7 . Giao diện chính của chương trình sẽ hiện

ra:







54

Lưu ý:

–

Trong lần chạy đầu tiên Violet sẽ hiện ra cửa sổ yêu cầu đăng ký thông tin bản

quyền hoặc đăng ký bản dùng thử. Để biết cách đăng ký xem phần đăng kí bản

quyề n hoặc dùng thử .

–

Khi gõ tiếng Việt trong Violet, để tránh bị tình tr ạng xung đột bạn phải tắt các bộ gõ như ABC, VietKey, UniKey,...

1.7.1.3. Đăng kí bản quyền hoặc dùng thử

Sau khi cài đặt, trong lần chạy đầu tiên, Violet sẽ hiện ra cửa sổ đăng ký như hình

dưới đây. Nếu bạn chưa có giấy chứng nhận bản quyền thì có thể nhấn vào nút “ Dùng thử ”

để sử dụn phần mềm. Violet cho phép ngườ i dùng dùng thử 200 lần.

Nếu bạn đã có giấy chứng nhận bản quyền và là phiên bản cá nhân, bạn có thể nhậ p

ngay tên người dùng, địa chỉ và mã kích hoạt trên giấy chứng nhận vào các ô tương ứng của

cửa sổ đăng ký rồi nhấn nút Đăng ký.







55

Nếu là phiên bản dành cho đơn vị (trườ ng học, trung tâm giáo dục, cơ sở đào tạo…)

thì bạn đăng ký như sau: Truy cậ p website http://kichhoat.violet.vn, giao diện trang web

hiện ra như hình dưới đây. Bạn phải điền chính xác mã sản phẩm trên giấy chứng nhận và

các thông tin về đơn vị mình (gồm tên đơn vị, quận/huyện, tỉnh/thành) vào các ô tương ứng,

r ồi nhấn nút “T ạo mã kích hoạt ” ở dưới. Ngay sau đó, trang web sẽ thông báo mã kích hoạtcho bạn. Bạn nên lưu mã này vào tậ p tin để có thể dùng cho các lần cài đặt Violet về sau.

Chú ý các thông tin nhậ p vào phải thật chính xác, vì bạn chỉ có thể tạo mã kích hoạt

đượ c duy nhất một lần. Công ty sẽ không giải quyết trong trườ ng hợ p nhậ p sai thông tin.Khi đó, đơn vị phải mua lại bản Violet để có mã sản phẩm khác.

Nếu như không có điều kiện vào Internet, bạn có thể gọi điện đến công ty Bạch Kim

theo số 04.37624015, đọc mã sản phẩm và các thông tin đơn vị, công ty sẽ thông báo mã

kích hoạt lại cho bạn.



http://kichhoat.violet.vn/








56

Sau khi có mã kích hoạt, bạn nhậ p vào mã kích hoạt và các thông tin đơn vị vào cửa

sổ đăng ký của Violet, r ồi nhấn nút Đăng ký. Từ các lần chạy về sau, cửa sổ này sẽ không

còn xuất hiện nữa.

1.7.2.

Các chức năng của Violet

1.7.2.1.

Giao diện chính của Violet

1: Thanh tiêu đề.

2: Thanh menu.

3: Thanh công cụ.

4, 5: Các nút lệnh.

6: Giao diện bài giảng.

7: Cấu trúc bài giảng.

8: Các tậ p tin dữ liệu có sử dụng trong bài giảng.

12

3

4 5

67

8







57

1.7.2.1.1. Thanh tiêu đề

Thanh tiêu đề là nơi hiển thị tên tập tin Violet đang mở . Ngoài ra, góc trên bên phải

còn có các nút Minimize, Maximize, Close dùng để thu nhỏ, phóng to và đóng cửa sổ chương

trình.

1.7.2.1.2. Thanh menu

Thanh menu của Violet chứa các mục: bài giảng, soạn thảo, nội dung, tùy chọn và

tr ợ giúp.

Menu bài giảng chứa các thao tác liên quan đến bài giảng như: Tạo bài giảng mớ i,

mở bài giảng đã có, lưu bài giảng, đóng gói bài giảng và thoát.

Menu soạn thảo chứa các thao tác liên quan đến soạn thảo bài giảng như: phục hồi,làm lại, cắt đề mục, chép đề mục, dán đề mục, dịch mục lên, dịch mục xuống.

Menu nội dung chứa các thao tác liên quan đến việc biên tậ p nội dung bài giảng như:

Thêm đề mục, sửa đổi thông tin, đồng bộ video/audio, xóa đề mục, chọn trang bìa, chọn

giao diện, soạn thảo hình nền và xem trướ c bài giảng.







58

Menu tùy chọn chứa một vài tùy chọn để quản lý bài giảng.

Menu tr ợ giúp chứa các tr ợ giúp về Violet, nâng cấ p và giớ i thiệu Violet.

1.7.2.1.3.

Thanh công cụ

Tạo bài giảng mớ i.

Mở bài giảng đã có.

Lưu bài giảng.







59

Đóng gói bài giảng.

Chọn giao diện cho bài giảng.

Xem bài giảng ở chế độ trình

chiếu.

Tr ợ giúp.

1.7.2.1.4. Các nút lệnh

Dịch mục lên.

Dịch mục xuống.

Thêm đề mục.

Xóa đề mục.

Sửa đổi thông tin.







60

1.7.2.1.5. Cấu trúc bài giảng

Chứa các chủ đề, đề mục trong bài giảng.

1.7.2.1.6.

Giao diện bài giảng

Giao diện này sẽ là giao diện hiển thị khi trình chiếu bài giảng.

1.7.2.1.7. Danh sách các tập tin

Các tập tin đa phương tiện như: hình ảnh, âm thanh, video, flash,… sẽ đượ c liệt kê trong

danh sách các tậ p tin này.







61

1.7.2.2.

Tạo trang màn hình cơ bản

Một phần mềm bài giảng là một tậ p hợ p các trang màn hình (trong MS PowePoint

gọi là các Slide), trong đó mỗi trang sẽ thể hiện các nội dung chứa đựng một phần kiến thức

của bài giảng. Thông thườ ng khi sử dụng máy tính để giảng bài, GV sẽ lần lượ t trình chiếu

từng trang màn hình.

1.7.2.2.1. Tạo một trang màn hình

Để tạo trang màn hình, vào menu N ội dung\Thêm đề mục (hoặc nhấn F5), cửa sổ

nhậ p liệu đầu tiên sẽ xuất hiện.

Gõ tên Chủ đề và tên M ục, r ồi nhấn nút “Tiế p t ục”, cửa sổ soạn thảo trang màn hìnhsẽ hiện ra và ta có thể đưa nội dung kiến thức vào đây.







62

Có 3 nút chức năng trên cửa sổ soạn thảo là: “ Ả nh, phim”, “Văn bản”, “Công cụ”

dùng để đưa hoặc tạo các tư liệu và văn bản lên màn hình soạn thảo. Các phần k ế tiế p ngay

sau đây sẽ mô tả chi tiết về tính năng và cách dùng của ba nút này.

Sau khi đưa hoặc tạo tư liệu xong, ngườ i dùng còn có thể chỉnh sửa, tạo hiệu ứng,

tạo các siêu liên k ết và thực hiện r ất nhiều các chức năng soạn thảo khác nữa.

1.7.2.2.2. Nút “Ảnh, phim”

Click nút này để nhập các tập tin dữ liệu đa phương tiện (ảnh, phim, flash, âm

thanh...) vào cửa sổ soạn thảo trang màn hình, bảng nhập liệu sẽ hiện ra như sau:

Hộp "Tên file dữ liệu" cho biết tập tin dữ liệu nào đang được chọn. Tại đây ta có thể

nhập đường dẫn trực tiếp của tập tin vào hoặc để đơn giản, có thể nhấn vào nút "…" để mở

ra hộp Open Tập tin giống như trong các ứng dụng Windows.

Nếu chọn tập tin Flash (SWF) thì sẽ xuất hiện thêm hộp “Vị trí dữ liệu trong tập

tin”. Bình thường không cần nhập gì vào đây.

Nếu nhập tập tin âm thanh hoặc phim thì sẽ xuất hiện thêm hộp lựa chọn để xácđịnh rằng dữ liệu phim hoặc âm thanh này có được tự động chạy hay không và có

xuất hiện thanh điều khiển hay không.







63

Việc nhập tư liệu cũng có thể được thực hiện dễ dàng và trực quan hơn bằng cách từ

cửa sổ Windows hoặc Windows Explorer, ta kéo trực tiếp các tập tin tư liệu (ảnh, phim,

flash, mp3) rồi thả vào màn hình soạn thảo. Nếu cần thay đổi các tham số như Vị trí dữ liệu

trong tập tin Flash hay Tự động play video thì chỉ cần click đúp chuột vào tư liệu.

Violet hỗ trợ mọi định dạng tập tin đa phương tiện thông dụng bao gồm: flv, mpg,

avi, mov, wmv, asf, dat, 3gp (phim), jpg, gif, png, bmp, ico, wmf, emf (ảnh), swf (Flash)

và mp3 (âm thanh). Với bất kỳ loại tập tin tư liệu nào, chỉ cần kéo thả vào màn hình soạn

thảo, hoặc dùng nút “Ảnh, phim” như trước là đều có thể đưa vào Violet được.

Đặc biệt, Violet hỗ tr ợ 2 loại định dạng ảnh trong suốt là .gif và .png. Ví dụ như ảnh

dưới đây được lưu dướ i dạng PNG, nên nó có những mảng trong suốt.

Các dữ liệu đa phương tiện ở đây có thể do chính người dùng tự biên tập bằng các

chương trình vẽ hình hoặc xử lý ảnh như Corel Draw, Photoshop, hay các chương trình tạo

ảnh động như Flash, Swish,... hoặc có thể là ảnh quét từ sách báo, tài liệu, từ quay phim

chụp ảnh, hoặc copy từ các đĩa CD tư liệu, hoặc từ tìm kiếm thông tin trên mạng Internet,...

Đặc biệt, người dùng có thể dễ dàng tìm được tư liệu cần thiết bằng cách truy cập và sửdụng các chức năng của Hệ thống Thư viện tư liệu giáo dục của cộng đồng GV Việt Nam

tại website http://tulieu.violet.vn.



http://tulieu.edu.vn/







64

1.7.2.2.2.1. Dịch chuyển, co giãn đối tượng

Sau khi nhập ảnh, phim,... người dùng có thể dùng chuột kéo, dịch chuyển các hình

ảnh này, hoặc thay đổi kích thước, tỷ lệ co giãn bằng các điểm nút ở góc, ở giữa cạnh và

điểm nút ở giữa hình.

Với một trong 8 điểm nút ở biên, người dùng có thể dùng chuột để kéo (drag) nó

làm cho hình dạng, kích thước đối tượng cũng thay đổi theo.

Với điểm nút ở tâm đối tượng, khi người dùng nhấn chuột vào rồi di lên thì hình sẽ

phóng to, di xuống thì hình thu nhỏ. Đây là thao tác phóng to thu nhỏ đơn thuần. Khi nhấn

chuột vào đối tượng (mà không nhấn vào bất kỳ điểm nút nào) sau đó kéo chuột thì cả đốitượng cũng sẽ được kéo theo. Đây là thao tác thay đổi vị trí đơn thuần.

1.7.2.2.2.2.

Thiết lập thuộc tính của đối tượng (ảnh hoặc phim)

Nếu click vào nút , bảng thuộc tính của đối tượ ng sẽ hiện ra ngay bên cạnh như

sau:







65

Trong đó:

Hai ô nhậ p liệu đầu tiên là tỷ lệ co giãn theo chiều ngang và theo chiều dọc của ảnh

(trong hình trên bức ảnh đượ c co nhỏ lại 39%). Các ô nhậ p liệu này giúp cho ngườ i dùng

biết hoặc thiết lậ p tỷ lệ co giãn của ảnh một cách chính xác chứ không ước lượng như việc

co giãn bằng cách kéo các điểm nút như đã đề cậ p ở phần trên.

Giữ nguyên t ỷ l ệ dài r ộng : tùy chọn này có tác dụng quyết định khi kéo các điểm nút

thì tỷ lệ chiều dài /chiều r ộng có thay đổi hay không, hoặc khi sửa trong các ô nhậ p tỷ lệ co

giãn thì 2 con số này có cùng thay đổi hay không. Thông thườ ng nên thiết lậ p chế độ Giữ

nguyên t ỷ l ệ để khi co kéo, hình ảnh sẽ cân xứng như hình gốc.

Độ trong suố t : Ảnh sẽ mờ nhạt đi làm cho các đối tượ ng ở dưới nó cũng có thể đượ c

nhìn thấy. Nếu độ trong suốt bằng 0 thì ảnh là bình thườ ng, nếu bằng 100 thì ảnh hoàn toàn

trong suốt và do đó vô hình.

Chú ý: Bạn có thể chọn nhiều đối tượ ng bằng cách nhấn phím Shift (hoặc Ctrl) r ồiclick chọn, hoặc dùng chuột khoanh vùng chọn, sau đó dịch chuyển hoặc thay đổi thuộc

tính cho tất cả các đối tượng đang chọn cùng một lúc.







66

1.7.2.2.3. Nút “Văn bản”

Sau khi click vào nút này, thì trên bảng tr ắng sẽ xuất hiện một ô soạn thảo có khung

màu xám. Ngườ i dùng có thể soạn thảo các văn bản của mình tr ực tiế p trên ô này.

1.7.2.2.3.1.

Thay đổi vị trí, kích thước và các thuộc tínhCó thể nhấn chuột lên đườ ng viền màu xám và dịch chuyển đối tượ ng, hoặc nhấn

chuột vào góc trái dướ i của khung xám này để thay đổi kích thướ c.

Có thể thay đổi các thuộc tính của văn bản như font chữ, kích thướ c, màu sắc,... bằng

cách click chuột vào nút , để xuất hiện hộ p thuộc tính như sau:

Trong đó, các thuộc tính từ trái qua phải, từ trên xuống dướ i lần lượ t là: font chữ,

kích thướ c chữ, màu sắc, chữ đậm, chữ nghiêng, chữ gạch chân, căn lề trái, căn lề giữa, căn

lề phải, gạch đầu dòng, khoảng cách giữa các dòng, khoảng cách giữa các đoạn.

1.7.2.2.3.2. Nhập công thức theo chuẩn Latex

Việc nhập công thức được thực hiện bằng cách gõ trực tiếp công thức (theo chuẩn

Latex) vào ngay phần soạn thảo văn bản với từ khóa LATEX. Ví dụ để gõ "Công thức hóa

học của axit sunfuric là H2SO4" ta chỉ cần gõ:

Có thể nhập đượ c bất cứ công thức và các phương trình Toán học, Vật lý, Hóa học,...

nào, gồm cả các ký tự Hy Lạ p, các toán tử, ký hiệu so sánh, tương quan, các hàm chuẩn,

các ký hiệu ở trên dướ i của chữ, mũi tên, ký hiệu logic và nhiều ký hiệu đặc biệt khác. Bạn

phải gõ theo chuẩn LaTex để tạo ra các ký hiệu này (xem ở Phụ l ục ).







67

1.7.2.2.4. Nút “Công cụ”

Click vào nút này sẽ hiện ra một trình đơn (menu) cho phép lựa chọn sử dụng các

module chuẩn, module bài tậ p và các module chuyên dụng cắm thêm (plugin), gồm có:

Việc sử dụng các module này sẽ đượ c mô tả chi tiết trong các phần tiế p sau.

1.7.2.3.

Các chức năng soạn thảo trang màn hình

1.7.2.3.1. Sửa đổi hoặc xóa mục dữ liệu đã có

Sau khi tạo xong một mục dữ liệu, nếu muốn sửa lại thì vào menu Nội dung \Sửa đổi

thông tin, hoặc nhấn F6, hoặc click đúp vào mục cần sửa đều được. Nếu muốn xóa mục, ta

chọn mục rồi vào Nội dung \ Xóa đề mục hoặc nhấn phím Delete.

Sau khi tạo xong một hoặc một số đề mục, có thể phóng to bài giảng ra toàn màn

hình để xem cho rõ bằng cách nhấn phím F9 (hoặc vào menu Nội dung \ Xem toàn bộ). Sau

đó nhấn tiếp F9 hoặc nút Close trên bài giảng để thu nhỏ trở lại. Khi bài giảng đang phóng

to toàn màn hình, người dùng vẫn có thể gọi được các chức năng khác của phần mềm bằng

các phím tắt.

1.7.2.3.2.

Tạo hiệu ứng hình ảnh

Violet cho phép tạo ra các hiệu ứng hình ảnh đối với các đối tượ ng (ảnh, văn bản,

bài tập,...) như: bóng đổ, mờ mờ , r ực sáng và làm nổi. Các hiệu ứng này có thể sử dụng k ết

hợ p với nhau, đồng thờ i mỗi loại cũng có thể thay đổi đượ c các tham số một cách tùy ý, vì

vậy sẽ tạo ra đượ c r ất nhiều các hiệu ứng đẹ p mắt.







68

Vớ i một đối tượ ng (ảnh, văn bản, bài tập,...) để mở bảng hiệu ứng hình ảnh, đầu tiên

ta chọn đối tượ ng, click vào nút để mở bảng thuộc tính, sau đó click vào nút ở góc

dướ i bên phải của bảng thuộc tính.

Click vào để thêm một hiệu ứng hình ảnh. Chọn hiệu ứng trong bảng danh sách

để thay đổi các tham số tương ứng.

Click vào để xóa hiệu ứng đang chọn đi.

Tương tự như với đối tượ ng ảnh, ta cũng có thể tạo ra đượ c hiệu ứng hình ảnh cho

các đoạn văn bản như sau:

1.7.2.3.3.

Tạo các hiệu ứng chuyển động và biến đổi

Chọn một hình ảnh, đoạn văn bản hoặc plugin trên màn hình soạn thảo, khi đó sẽ

hiện ra 3 nút tròn nhỏ ở phía trên bên phải. Click vào nút (nút đang quay), bảng lựa chọnhiệu ứng sẽ hiện ra như sau:







69

Click chọn “Thêm hiệu ứ ng xuấ t hiện”, sau đó click vào nút để hiện bảng danh

sách hiệu ứng. Ta chọn một hiệu ứng bất k ỳ ở danh sách bên trái, ứng mỗi hiệu ứng này,

lại chọn tiế p hiệu ứng con đượ c liệt kê ở danh sách bên phải.

Sau khi chọn hiệu ứng xong sẽ có nút Preview (xem trướ c) ở góc dướ i bên phải,

để ngườ i soạn có thể xem đượ c hiệu ứng luôn.

Phần “T ự động chạ y hiệu ứ ng ” nếu được đánh dấu thì hiệu ứng sẽ đượ c thực hiệnngay sau khi hiển thị trang màn hình, hoặc ngay sau khi hiệu ứng trước đó đượ c thực hiện.

Nếu không đánh dấu thì ngườ i dùng phải click chuột vào nút next (phía dướ i bên phải của

bài giảng), hoặc nhấn phím Enter, Space, Page Down thì hiệu ứng mớ i thực hiện.

Nhấn nút sẽ xuất hiện bảng hiệu ứng biến mất, sử dụng tương tự như hiệu ứng

xuất hiện. Sau khi chọn hiệu ứng biến mất, bạn nên sử dụng chức năng Danh sách đối tượ ng

để sắp đặt lại thời điểm đối tượ ng biến mất.







70

Nhấn nút “ Đồng ý”. Trang màn hình đượ c tạo, đầu tiên chỉ chứa các đối tượ ng (hình

ảnh, văn bản,...) không có hiệu ứng. Có thể phải nhấn nút next (phía dướ i bên phải) thì các

đối tượ ng còn lại mớ i hiện ra theo hiệu ứng đã lựa chọn.

Để tạo hiệu ứng cho các ô văn bản, ta làm hoàn toàn tương tự như vớ i hình ảnh. Tuy

nhiên, riêng với các đối tượng văn bản, các hiệu ứng sẽ đượ c thực hiện cho từng dòng (hoặc

từng đoạn).

1.7.2.3.4.

Thay đổi thứ tự, căn chỉnh và khóa đối tượng

Nếu có nhiều hình ảnh, phim, văn bản, plugin... trên một màn hình thì sẽ có những

đối tượ ng ở trên và đối tượ ng ở dướ i (ví dụ trong hình dưới đây thì hình SGK lớ p 11 ban

cơ bản ở trên hình SGK lớp 10 ban cơ bản). Bạn chọn một đối tượng, sau đó click nút ở

bên phải (nút thay đổi thứ tự), thì sẽ hiện ra một menu như sau:







71

Bốn mục menu đầu tiên dùng để thay đổi thứ tự. Mục “ Lên trên cùng ” là đưa đối

tượng đang chọn lên thứ tự cao nhất mà không đối tượ ng nào có thể che phủ đượ c nó, còn

mục “ Lên trên” là đưa đối tượ ng lên trên một bậc thứ tự. Tương tự như vậy vớ i các chức

năng “ Xuống dướ i” và “ Xuống dướ i cùng ”.

Lưu ý: Việc thay đổi thứ tự trên/dướ i này sẽ ảnh hưởng đến cả thứ tự thể hiện các

đối tượ ng nếu ta sử dụng các hiệu ứng cho chúng. Đối tượ ng nào ở dướ i cùng sẽ thể hiện

đầu tiên và cứ thế lên cao dần. Do đó, muốn cho một đối tượ ng thể hiện hiệu ứng trướ c, ta

sẽ phải đưa đối tượng này “ Xuống dướ i” hoặc “ Xuống dướ i cùng ”.

Hai mục tiếp theo dùng để căn chỉnh vị trí đối tượ ng. Mục “Căn giữ a” có tác dụng

căn cho đối tượ ng vào giữa màn hình theo chiều dọc (tọa độ ngang không bị thay đổi). Còn

mục “ Đưa vào chính giữ a” có tác dụng đưa đối tượ ng vào chính giữa màn hình theo cả

chiều ngang và chiều dọc.

Mục menu cuối cùng dùng để khóa đối tượng. Khóa nghĩa là vẫn cho phép chọn đối

tượng, thay đổi thuộc tính, thứ tự, nhưng không cho thay đổi vị trí và kích thướ c. Chọn mục

này lần 2 thì đối tượ ng sẽ đượ c mở khóa và có thể dịch chuyển, co kéo bình thườ ng.

1.7.2.3.5.

Chọn đối tượng bằng danh sách

Chức năng cho phép ngườ i dùng chọn đối tượ ng trên màn hình soạn thảo thông qua

một danh sách. Việc này dễ dàng hơn so vớ i thao tác click chuột thẳng vào đối tượ ng, vì nó

có thể chọn đượ c cả những đối tượ ng không hiển thị do bị mất tậ p tin nguồn hoặc do bị kéo







72

ra ngoài màn hình soạn thảo. Ngoài ra, sử dụng danh sách sẽ giúp cho việc thay đổi vị trí

hiển thị trướ c, sau của đối tượng (cũng là thay đổi thứ tự xuất hiện của các đối tượ ng có

hiệu ứng) một cách dễ dàng.

Cách thực hiện: trên màn hình soạn thảo, ngườ i sử dụng click chuột vào nút ở

phần phía dướ i, một hộ p danh sách sẽ hiện ra như sau:

Trong danh sách là các đối tượ ng nằm trong trang màn hình đó, đượ c sắ p xế p từ trên

xuống dướ i theo thứ tự thời điểm đượ c tạo ra là trướ c hay sau. Những đối tượ ng nào ở trên

(đượ c tạo ra trướ c) sẽ bị các đối tượ ng ở dướ i (tạo ra sau) nằm đè lên khi hiển thị.

Có dấu * ở phía trướ c là những đối tượng đã đượ c thiết lậ p hiệu ứng chuyển động.

Với các đối tượ ng có hiệu ứng thì những đối tượ ng nào ở trên sẽ xuất hiện ra trước, còn đối

tượ ng nào ở dướ i sẽ xuất hiện ra sau.

Trên thực đơn có hai mũi tên lên và xuống dùng để điều chỉnh thứ tự của các

đối tượ ng trong danh sách. Muốn điều chỉnh thứ tự của đối tượng nào, ngườ i sử dụng chọn

đối tượng đó trong danh sách rồi click vào nút hoặc để là đưa đối tượ ng lên trên hoặc

xuống dướ i.

Sau khi đã lựa chọn hoặc sắ p xế p xong, click chuột vào nút “Đóng lại” để tr ở về

cửa sổ soạn thảo trang màn hình.

1.7.2.3.6.

Sao chép, cắt, dán tư liệu

Violet cho phép ngườ i sử dụng có thể thực hiện thao tác sao chép, cắt, dán tư liệu

(ảnh, văn bản, các dạng bài tập…) trên cùng một màn hình soạn thảo, hoặc giữa các màn







73

hình soạn thảo khác nhau. Thậm chí ngườ i sử dụng còn có thể copy các đối tượng tư liệu

từ bài giảng này sang bài giảng khác.

Về cách thực hiện thì cũng giống như trong những phần mềm khác, ta sử dụng các

phím tắt như sau:

Ctrl + C: Copy tư liệu đang đượ c lựa chọn

Ctrl + X: Cut tư liệu đang đượ c lựa chọn

Ctrl + V: Paste tư liệu đã đượ c sao chép hoặc cắt vào cửa sổ soạn thảo

Chú ý: nếu copy một tư liệu r ồi dán luôn vào trang màn hình hiện hành thì tư liệu

mớ i sẽ nằm đúng ở vị trí của tư liệu cũ, vì vậy phải chú ý kéo tư liệu vừa đượ c paste ra chỗ

khác. Hoặc có thể trước khi paste thì ta kéo tư liệu vừa đượ c copy sang chỗ khác r ồi mớ i

paste.

Đặc biệt, có thể copy dữ liệu từ các ứng dụng khác và paste vào màn hình soạn thảo

của Violet một cách r ất dễ dàng, chẳng hạn có thể copy các vùng ảnh đượ c chọn từ các

phần mềm xử lý ảnh, copy bảng, hình vẽ và các WordArt từ MS Word, các biểu đồ trong

MS Excel, thậm chí có thể copy đượ c hầu hết các dữ liệu từ mọi phần mềm thông dụng như

MS Visio, Rational Rose,…

Ví dụ: Sao chép (copy) một WordArt từ MS Word, một biểu đồ từ MS Excel và dán

( paste) sang cửa sổ soạn thảo của Violet như sau:







74

1.7.2.3.7. Phục hồi (undo) và làm lại (redo)

Chức năng Undo (phục hồi) và Redo (làm lại) là các chức năng rất quan tr ọng đối

vớ i bất cứ phần mềm soạn thảo nào, giúp cho ngườ i dùng có thể hủy bỏ các thao tác chỉnh

sửa không hợ p lý, hoặc là thực hiện lại các thao tác sau khi đã hủy bỏ.

Undo và Redo có thể đượ c thực hiện tại cả giao diện chính của Violet và tại cửa sổ

soạn thảo đề mục. Tại phần giao diện chính, chức năng undo và redo sẽ thực hiện việc phục

hồi và làm lại những thao tác thêm, sửa, xóa các đề mục của bài giảng. Còn ở cửa sổ soạn

thảo thì undo và redo chỉ liên quan đến những thao tác thêm bớ t, chỉnh sửa các tư liệu trong

đề mục hiện hành.

Cũng giống như các ứng dụng Windows khác, undo và redo có thể đượ c thực hiện

một cách r ất dễ dàng bằng cách nhấn các phím tắt Ctrl+Z (undo) và Ctrl+Y (redo). Ví dụ sau khi lỡ tay xóa đi một đề mục, hoặc xóa đi một bức ảnh, ta chỉ cần nhấn Ctrl+Z thì đề

mục hoặc bức ảnh đó sẽ đượ c khôi phục tr ở lại. Nếu lại thấy đề mục hoặc bức ảnh đó đúng

là cần xóa, ta nhấn Ctrl+Y thì thao tác xóa sẽ đượ c làm lại.

Ta có thể thực hiện undo đượ c nhiều bướ c, trong phần giao diện chính của Violet

thì cho phép undo liên tục đượ c 10 lần, còn trong phần soạn đề mục (trang màn hình) thì

cho phép undo đượ c 40 lần.

1.7.2.3.8. Tạo các siêu liên kết

Chức năng “Siêu liên kết” ( Hyperlink ) cho phép ngườ i sử dụng đang ở mục này có

thể nhanh chóng chuyển đến một mục khác bằng cách click chuột vào một đối tượ ng nào

đó (ảnh, chữ,...). Không những thế, chức năng “Siêu liên kết” còn cho phép kết nối từ bài

giảng tớ i một tậ p tin EXE bên ngoài, mà có thể là một bài giảng Violet khác đã được đóng

gói EXE, hoặc bất k ỳ một phần mềm nào khác.

Cách tạo siêu liên k ết: Trên trang màn hình soạn thảo, ngườ i sử dụng click chuột

vào đối tượ ng cần liên k ết, 3 nút tròn sẽ xuất hiện ở phía trên bên phải của đối tượ ng, click

vào nút để xuất hiện một thực đơn, chọn mục “Siêu liên k ế t ”:







75

Lúc này sẽ xuất hiện một bảng nhậ p liệu như sau:

Nếu muốn liên k ết vớ i một tậ p tin bên ngoài, ngườ i dùng click chuột vào lựa chọn

“ Liên k ế t vớ i file bên ngoài” rồi click tiếp vào nút “...” để chọn tậ p tin EXE cần thiết.

Nếu muốn liên k ết với đề mục khác trong cùng bài giảng thì click chuột vào lựa chọn

“ Liên k ế t với đề mục” sau đó chọn mục cần liên k ết. Cuối cùng, click chuột vào nút “ Đồng

ý” để k ết thúc.







76

Khi một đối tượng A đã liên kết vớ i một mục B thì dù có thay đổi tên, thay đổi vị

trí, thay đổi chủ đề,... của mục B thì A vẫn giữ đúng đượ c liên k ết vớ i B. Tuy nhiên, nếu ta

xóa mục B đi thì đối tượ ng A sẽ không còn liên k ết đến đâu nữa.

Chú ý: nếu chọn liên k ết vớ i tậ p tin EXE thì khi đóng gói, chỉ mỗi tậ p tin EXE đó là

được copy vào thư mục đóng gói (trong thư mục con fscommand). Nếu tậ p tin EXE này

cần các tậ p tin dữ liệu khác để chạy, thì ngườ i dùng tự phải copy các tậ p tin dữ liệu này

theo cùng vớ i tậ p tin EXE.

Có thể nói “Siêu liên kết” là một chức năng khá quan trọng khi GV muốn liên hệ

đơn vị kiến thức này với đơn vị kiến thức khác không cùng một trang màn hình hoặc không

cùng một bài. Trong quá trình trình chiếu, khi đến trang màn hình đã tạo sự liên k ết, ngườ idùng chỉ cần click chuột vào đối tượ ng lậ p tức mục hoặc bài đượ c liên k ết đến sẽ xuất hiện.

1.7.2.3.9.

Hiện lưới điểm và bắt điểm mắt lưới

Việc hiện ô lướ i (grid) và cho phép bắt điểm (snap) tại các mắt lưới, giúp cho ngườ i

soạn dễ dàng hơn rất nhiều trong việc căn chỉnh và sắ p xếp các đối tượ ng. Ví dụ có thể căn

cho các ô văn bản thẳng lề vớ i nhau, hoặc chỉnh cho các bức ảnh có kích thướ c bằng nhau...

Bên cạnh đó, ngườ i soạn cũng có thể điều chỉnh ẩn/hiện lướ i, cho phép hay không cho phép

bắt điểm, điều chỉnh độ r ộng ô lướ i...

Để hiện hoặc ẩn lưới điểm, cách đơn giản nhất là click chuột vào biểu tượ ng trên

màn hình soạn thảo, khi đó lưới điểm sẽ xuất hiện hoặc mất đi. Nếu lướ i điểm đượ c hiện

thì mọi thao tác di chuyển các đối tượ ng trên màn hình hoặc các di chuyển điểm nút của







77

đối tượng thì đều bị bắt dính vào các điểm mắt lưới. Nghĩa là khi hiện grid (ô lướ i) thì sẽ

có snap (bắt điểm) và ngượ c lại.

Tuy nhiên, trên giao diện chính của Violet, khi chọn menu Tùy chọn\C ấ u hình, ta sẽ

có thể thiết lập đượ c chế độ Snap/Grid một cách riêng r ẽ, ngoài ra còn có thể quy định về

độ r ộng của ô lưới như hình sau:

1.7.2.3.10.

Thiết lập các thông số cho bài tập

Vớ i mỗi bài tậ p trong Violet, GV có thể thiế p lậ p các thông số như hệ số điểm (ví

dụ bài tậ p quan tr ọng thì hệ số điểm lớn), điểm chuẩn cho bài tập đó (để xét đạt hay chưađạt), số lần tối đa có thể làm bài và thờ i gian tối đa để làm bài tập đó khi đưa bài giảng lên

hệ thống E-learning.







78

1.7.2.4.

S ử dụng các công cụ chuẩn

1.7.2.4.1. Vẽ hình cơ bản

Violet cho phép tạo ra các đối tượ ng hình vẽ cơ bản thường đượ c dùng nhiều như:

các hình vẽ hình học, đoạn thẳng, mũi tên, vẽ bảng…vớ i thao tác dễ dàng, nhanh chóng vàđộ chính xác cao, đồng thời cho phép căn chỉnh, thay đổi tham số của các đối tượ ng theo ý

muốn của ngườ i sử dụng. Không những thế, Violet còn đảm bảo cho các đối tượ ng hình vẽ

có độ thẩm mỹ cao tạo hứng thú cho ngườ i học và ngườ i dạy.

Cách sử dụng: trên cửa sổ soạn thảo, click chuột vào nút “Công cụ”, một thực đơn

hiện ra chọn mục “V ẽ hình”

Cửa sổ Vẽ hình sẽ hiện ra như sau:







79

Trong cửa sổ Vẽ hình này sẽ có các nút công cụ vẽ hình như: hình vuông/chữ nhật,

hình tròn/elip, hình thoi, tam giác, tứ giác, đoạn thẳng, mũi tên, mũi tên 2 chiều và bảng…

dùng để vẽ các hình tương ứng. Muốn vẽ hình nào, ta chỉ cần click chuột chọn biểu tượ ng

của hình đó. Sau khi chọn đối tượng hình, ngườ i dùng có thể chỉnh các tham số của nó bằng

các nút chức năng ở phần phía trên cửa sổ nhậ p liệu như sau: “ Màu nét ”: Thay đổi màu của nét vẽ (đườ ng viền)

“ Độ dày nét ”: Thay đổi độ dày của nét vẽ (đườ ng viền). Nếu độ dày bằng 0 thì

hình này sẽ không có đườ ng viền.

“ Màu nề n”: Màu nền tô bên trong của đối tượ ng hình vẽ.

“ Độ chắ n sáng ” (từ 0→100): Khi thay đổi chỉ số này thì độ trong suốt của màu

nền hình vẽ sẽ thay đổi và có thể nhìn xuyên qua đượ c. Nếu đặt chỉ số này bằng

0 thì hình vẽ sẽ chỉ có nét mà không có nền nữa.Các việc chỉnh sửa trên áp dụng cho tất cả các kiểu hình vẽ. Sau khi đã hoàn tất,

nhấn phím “ Đồng ý” để k ết thúc. Hình vẽ sẽ đượ c hiện lên cửa sổ soạn thảo trang màn hình.

Lúc này ngườ i dùng có thể thay đổi hình dạng hoặc chỉnh to nhỏ bằng cách kéo các điểm

nút trên đối tượ ng hình vẽ như đã trình bày trong phần trướ c.

Nếu muốn đổi hình vẽ khác hoặc chỉnh lại các tham số (màu sắc, nét vẽ, độ chắn

sáng,...) chỉ cần click đúp chuột vào hình, hoặc click vào nút thuộc tính là đượ c.

Ví dụ vẽ ngôi nhà dựa vào chức năng vẽ hình của Violet







80

Để vẽ bảng số liệu, ta click chuột vào nút biểu tượ ng bảng , cửa sổ nhậ p liệu lúc

này sẽ có dạng như sau:

Muốn thay đổi số hàng và số cột, ta chỉ cần thay đổi các số liệu tương ứng tại các ô

ở góc dướ i bên trái của cửa sổ nhậ p liệu. Sau đó, click vào nút “ Đồng ý” thì đối tượ ng bảng

sẽ hiện ra trong cửa sổ soạn thảo, ta có thể dùng chuột kéo các điểm nút để điều chỉnh kích

thướ c bảng cho phù hợ p.

Đối tượ ng bảng hiện chưa hỗ tr ợ việc nhậ p liệu trong bản thân nó, tuy nhiên có thể

sử dụng các công cụ văn bản hoặc hình ảnh để đưa nội dung vào các ô của bảng r ất dễ dàng.

1.7.2.4.2. Văn bản nhiều định dạng

Văn bản nhiều định dạng đượ c sử dụng cho các trang màn hình mà nội dung của

trang đó thể hiện văn bản là chính. Ở đây, trong cùng một ô nhập text, ngườ i dùng có thể

định dạng văn bản của mình theo nhiều kiểu khác nhau, giống như khi trình bày trong các

công cụ của MS Office.

Cách t ạo văn bản nhi ều đị nh d ạng

Nhấn nút "Công cụ" ở cửa sổ soạn thảo trang màn hình r ồi chọn mục "Soạn thảo

văn bản", cửa sổ nhậ p liệu tương ứng sẽ hiện ra như sau:







81

Các chức năng của các nút thuộc tính ở đây gồm có: font chữ, kích thướ c chữ, màusắc, chữ đậm, chữ nghiêng, chữ gạch chân, căn lề trái, căn lề giữa, căn lề phải, đánh dấu

gạch đầu dòng, khoảng cách dòng. Công cụ thướ c k ẻ phía trên hộ p nhậ p liệu dùng để tạo

lề cho văn bản giống như trong MS Word.

Khi thực hiện những chức năng này thì chỉ những vùng chữ đang đượ c chọn trong

hộ p soạn thảo mớ i được tác động mà thôi. Do đó để thay đổi thuộc tính của những chữ nào,

trướ c tiên phải lựa chọn (bôi đen giống như trong Word), r ồi mớ i nhấn nút chức năng.

Các thao tác x ử lý đối tượ ng ảnh trong văn bản

Chèn ảnh: Nhấn vào nút "Chèn ảnh" ở góc trên bên trái để chọn và đưa ảnh vào văn

bản. Vị trí ảnh mới đượ c chèn sẽ ở ngay dưới dòng văn bản mà đang có con trỏ nhấ p

nháy. Có thể chèn đượ c cả tậ p tin ảnh JPG hoặc tậ p tin Flash SWF.

Thay đổi kích thướ c ảnh: Click vào ảnh để chọn, sau đó kéo các điểm nút ở các góc

để điều chỉnh kích thướ c ảnh (phóng to, thu nhỏ,...). Tuy nhiên, ta không thể dịch

chuyển đượ c ảnh, muốn dịch chuyển ảnh đến chỗ khác thì phải xóa ảnh ở chỗ này

và chèn lại vào chỗ khác.

Căn vị trí ảnh: Chọn đối tượ ng ảnh, nhấn vào các nút căn lề trái hoặc căn lề phải để

đưa ảnh vào các vị trí bên trái hoặc bên phải. Lưu ý là Violet không cho phép căn

giữa đối vớ i ảnh.







82

Xóa ảnh: Chọn đối tượ ng ảnh, r ồi nhấn nút Delete trên bàn phím.

1.7.2.4.3. Sử dụng các mẫu bài tập

Các bài tập là những thành phần không thể thiếu trong các bài giảng, giúp HS tổng

kết và ghi nhớ được kiến thức, đồng thời tạo môi trường học mà chơi, chơi mà học, làmcho HS thêm hứng thú đối với bài giảng.

Để tạo một bài tập, ta nhấn nút "Công cụ" ở cửa sổ soạn thảo trang màn hình rồi

chọn một trong các loại bài tập được hiện r a trong menu (" Bài tập trắc nghiệm", " Bài tập ô

chữ ", " Bài tập kéo thả chữ ").

Sau đó, cửa sổ nhập liệu cho loại bài tập được chọn sẽ hiện ra. Phần dưới đây sẽ mô

tả chi tiết về việc nhập liệu cho các bài tập thông qua một số ví dụ tương ứng.

1.7.2.4.3.1.

Tạo bài tập trắc nghiệm

Violet cho phép tạo được 4 kiểu bài tập trắc nghiệm:

Một đáp án đúng : chỉ cho phép chọn 1 đáp án

Nhiều đáp án đúng : cho phép chọn nhiều đáp án một lúc

Đúng/Sai: với mỗi phương án sẽ phải trả lời là đúng hay sai

Câu hỏi ghép đôi: Kéo thả các ý ở cột phải vào các ý tương ứng ở cột trái để đượckết quả đúng.







83

Ví dụ 1: Tạo một bài tập trắc nghiệm như sau:

Những khẳng định sau là đúng hay sai?

Cấu hình electron chung của nhóm halogen là ns2np5.

Tính chất hóa học cơ bản của nhóm halogen là tính khử.

Trong tất cả các phản ứng clo chỉ thể hiện tính oxi hóa.

Công thức hóa học của clorua vôi là CaOCl2.

Flo được điều chế bằng cách dùng clo oxi hóa NaF.

Flo oxi hóa được tất cả các kim loại.

Iot oxi hóa dễ dàng nước ở điều kiện thường.

Nhập liệu cho bài tập trên như sau:

Để thêm phương án, ta nhấn vào nút ở góc dưới bên trái, để bớt phương án thì

nhấn vào nút . Đối với đáp án là đúng thì ta đánh dấu vào mục kết quả:

Đối với các đáp án sai ta không cần đánh dấu vào.

Sau khi nhập xong, ta nhấn nút " Đồng ý" sẽ được màn hình bài tập trắc nghiệm như

sau:







84

Ví dụ 2: Tạo kiểu bài trắc nghiệm“Ghép đôi”.

Hãy ghép chất và tính chất của các chất sao cho phù hợp

Chất rắn có tính oxi hóa và tính khử Lưu huỳnh

Chất khí có tính oxi hóa và tính khử Axit sunfuric

Chất chỉ có tính oxi hóa Lưu huỳnh đioxit

Ta thực hiện các bước làm như bài tập trên, song phải chọn kiểu bài tập là “Ghép đôi”,

và chú ý khi soạn thảo phải luôn đưa ra kết quả đúng đằng sau mỗi phương án. Sau đó,

Violet sẽ trộn ngẫu nhiên các kết quả để người làm bài tập sắp xếp lại.







85

Nhấn nút đồng ý ta được bài tập hiển thị lên màn hình như sau:

Khi làm bài tập loại này, HS phải dùng chuột kéo giá trị ở cột phải đặt vào cột trả lời,

rồi nhấn vào nút kết quả để nhận được câu trả lời là đúng hay sai. HS có thể làm từng câu

một rồi xem kết quả ngay, hoặc có thể làm hết các câu rồi mới xem kết quả đều được.

Ví dụ 3: Tạo bài trắc nghiệm:

Trong phòng thí nghiệm, khí clo thường được điều chế bằng cách oxi hóa hợp

chất nào sau đây?

A. NaCl B. HCl C. KClO3 D. KMnO4







86

Đây là kiểu bài trắc nghiệm “ Một đáp án đúng ”, chỉ có đáp án thứ 2 là đúng. Ta soạn

thảo trên màn hình như sau:

Chú ý: Trong bài tập trắc nghiệm và bài tập kéo thả chữ, ta có thể gõ các công thức

giống như trong phần nhập văn bản bình thường, với mẫu LATEX.

Sử dụng hình ảnh trong bài tập trắc nghiệm:

Dùng Macromedia Flash, Corel Draw để vẽ hình và tạo ra một tập tin .swf, hoặc dùng

một phần mềm xử lý ảnh (chẳng hạn như Paint Brush, Photoshop,...) để vẽ hình và tạo ra







87

một tập tin ảnh JPEG. Nhập tên tập tin này vào ô nhập liệu “Ảnh”, ảnh này sẽ được hiện ra

trong bài trắc nghiệm ở ngay phía dưới của câu hỏi.

Ngoài Flash, Corel và các chương trình xử lý ảnh, ta cũng có thể vẽ ở bất kì chương

trình nào: Sketchpad, Geocabri, Word,… rồi dùng chức năng chụ p hình và ghi ảnh thông

qua các phần mềm như Paint, Photoshop,...

Ví dụ 4: Bài tập có sử dụng hình ảnh:

Ta sử dụng giống như bài tập thông thường. Tại mục Ảnh ta nhập thêm đường dẫn đến file

ảnh cần sử dụng trong bài tập.







88

Đối với bài tập nhiều đáp án đúng, ta cũng làm tương tự như đối với bài tập một đáp

án đúng và bài tập đúng/sai.

1.7.2.4.3.2. Tạo bài tập ô chữ

Ví d ụ 5: Tạo một bài tậ p ô chữ. Khi tạo bài tập này, ngườ i soạn thảo phải biết trướ c

về ô chữ cột dọc và các câu tr ả lờ i hàng ngang.

Trò chơi giải ô chữ

1. Khí gì tan trong nước/ Ăn mòn đượ c thủy tinh/ Dung dịch có ứng dụng/ Để khắc

chữ khắc hình?

2. Clo ẩm có tính chất gì?

3. Axit gì nhận biết / Bằng quỳ tím đổi màu / Thêm vào bạc nitrat / Tạo k ết tủa tr ắng

phau?4. Nguyên tố nào mà tên gọi của nó có nghĩa là: “hôi, thối”?

5.

Phản ứng giữa clo và hidro cần có điều kiện gì?

6. Tên gọi của dung dịch chứa NaCl và NaClO là gì?

7. Người ta thườ ng dùng dung dịch muối này để nhận biết gốc halogenua?







89

Các câu trả lờ i hàng ngang lần lượ t là:

1. HIDROFLORUA 2. TAYMAU 3. AXITCLOHIDRIC

4. BROM 5. ANHSANG 6. GIAVEN 7. BACNITRAT

Câu hỏi hàng dọc: Tên gọi của một nhóm trong bảng HTTH mà theo tiếng Latinh nghĩa

là sinh ra muối?

Chữ ở cột dọc là: HALOGEN

Ta lần lượt nhập câu hỏi và câu trả lời trong đề bài vào các hộp nhập liệu. Hình sau

thể hiện việc nhập liệu của hai câu hỏi hàng ngang đầu tiên.

Trong đó:

"T ừ tr ả l ờ i" là đáp án đúng của câu hỏi

"T ừ trên ô chữ " là tậ p hợ p các chữ cái sẽ đượ c hiện lên ô chữ, thườ ng là giống

từ tr ả lời, nhưng viết hoa và không có dấu cách. Nếu không nhập gì vào đây thìViolet sẽ tự động tạo từ “T ừ tr ả l ờ i” giống vớ i “Từ trên ô chữ”. Vì vậy, nếu

không có gì đặc biệt, ta có thể bỏ qua phần này để nhậ p liệu cho nhanh.

"V ị trí chữ " là vị trí của chữ cái trong "T ừ trên ô chữ " mà sẽ thuộc vào ô dọc.

Cuối cùng, nhấn nút “ Đồng ý” ta sẽ thu đượ c một trang bài tậ p ô chữ. Khi giải ô







90

chữ HS sẽ click chuột vào câu hỏi, r ồi gõ câu tr ả lời tương ứng vào hộ p, nhấn

Enter thì sẽ có k ết quả trên ô chữ như sau:

1.7.2.4.3.3. Tạo bài tập kéo thả chữ

Trên một đoạn văn bản có các chỗ trống (...), người soạn có thể tạo ra 3 dạng bài tập

như sau:

1. Kéo thả chữ : nhiệm vụ của HS là kéo các từ tương ứng thả vào những chỗ trống.

Ngoài các từ phương án đúng của đoạn văn bản còn có thêm những phương ánnhiễu khác.

2.

Điền khuyết : Không có sẵn các từ phương án, HS phải click chuột vào ô trống

để gõ (nhập) phương án của mình vào.

3.

Ẩn/hiện chữ : Khi click chuột vào chỗ trống thì đáp án sẽ hiện lên (nếu đang ẩn),

hoặc ẩn đi (nếu đang hiện).







91

Ví dụ 6 : Tạo bài tập kéo thả chữ như sau

Đơn chất là những chất được tạo nên từ ........................................ còn hợp chất được tạo

nên từ ........................................

Kim loại đồng, khí oxi, khí hiđro là những ........................................ còn nước, khí cacboniclà những ........................................

Các từ

đơn chất, một nguyên tử, hai nguyên tố trở lên,

hai chất trở lên, hợp chất, hai nguyên tử trở lên,

một chất, một nguyên tố

Nhập liệu cho bài tập trên như sau:

Khi nhập liệu, ta sẽ gõ câu hỏi và toàn bộ nội dung văn bản (có cả các từ mà sau nàysẽ được ẩn đi) vào ô nhập liệu. Sau đó, chọn các từ ẩn này (bôi đen từ) rồi nhấn nút "Chọn

chữ ". Hoặc đơn giản hơn, để chọn một từ ta gõ 2 cặp ký hiệu xổ dọc cạnh nhau ở 2 đầu của

từ đó: ||<từ được chọn>||.







92

Sau khi chọn từ bằng bất kỳ cách nào, trên ô nhập liệu từ đó sẽ có màu đỏ nên rất dễ

nhận ra. Nếu thôi không chọn từ đó nữa, ta chỉ việc xóa các cặp ký hiệu || đi là được.

Trong các dạng bài tập này, ta cũng có thể chèn thêm hình ảnh vào phía dưới câu

hỏi giống như trong phần tạo bài tập trắc nghiệm, và cũng có thể gõ các công thức giống

như trong phần nhập văn bản bình thường, với mẫu LATEX.

Riêng đối với bài tập kéo thả chữ, ta có thể nhập thêm các phương án nhiễu bằng

cách nhấn nút “Tiếp tục”. Nếu không cần phương án nhiễu hoặc với các bài tập điền khuyết

và ẩn/hiện chữ thì ta có thể nhấn luôn nút “ Đồng ý” để kết thúc quá trình nhập liệu. Dưới

đây là màn hình nhập phương án nhiễu cho loại bài tập kéo thả chữ.

Trong đó:

Nút "Thêm chữ " dùng để thêm một phương án nhiễu, sau khi click nút này ta sẽ gõ

trực tiếp nội dung phương án lên danh sách đối tượng.

Nút "Quay lại" để trở về màn hình nhập liệu trước.

Nút " Đồng ý" để kết thúc quá trình nhập liệu và tạo bài tập.

Với cách nhập liệu như trên Violet sẽ sinh ra một bài tập kéo thả chữ giống như hình

dưới đây:







93

Bài t ậ p kéo thả chữ Ví d ụ 7: Bài tập điền khuyết

Ta có thể tạo bài tập điền khuyết tương tự như bài tậ p kéo thả chữ ở trên nhưng trong mục

kiểu của màn hình nhậ p bài tậ p ta chọn Điền khuyết.







94

Ta có thể sửa lại bài tậ p kéo thả ở ví dụ 5 thành dạng bài tậ p đ iề n khuyế t bằng cách

vào menu N ội dung \S ửa đổ i thông tin\Tiế p t ục\click đúp vào bài tậ p kéo thả\ mục kiểu chọn

Điề n khuyế t\ Nhấn nút “ Đồng ý”.

HS khi click chuột vào các ô tr ống ... thì ngay tại đó sẽ xuất hiện một ô nhậ p liệu

như hình trên, cho phép nhập phương án đúng vào đó.

Khi kiểm tra độ chính xác của các phương án, máy tính sẽ bỏ qua sự khác biệt về

chữ hoa, chữ thườ ng và số lượ ng dấu cách giữa các từ.

Để tạo ra loại bài tậ p "Ẩn/hiện chữ" thì cũng thao tác hoàn toàn tương tự như trên.

1.7.2.5.

Các chức năng khác của Violet

1.7.2.5.1. Chức năng chọn trang bìa

Về nội dung, trang bìa là trang giớ i thiệu bài giảng (chứa tiêu đề bài giảng, tên GV

giảng dạy, tên ngườ i soạn bài giảng,...). Về hình thức, đây là màn hình không có giao diện

ngoài (nội dung phóng to toàn màn hình). Khi mớ i bắt đầu tiết học, phần mềm bài giảng

chỉ hiện trang bìa. Khi GV bắt đầu dạy bằng phần mềm thì chỉ cần click chuột, lúc đấy nội

dung bài giảng mớ i hiện ra.







95

Cách dùng: Vào menu N ội dung\Chọn trang bìa, sau đó soạn thảo trang bìa giống

như tất cả các trang nội dung khác.

Ví dụ để tạo ra một trang bìa như hình trên ta làm như sau:

Vào menu N ội dung\Chọn trang bìa

Nhấn nút “Thêm ảnh” để đưa bức ảnh nền vào, click vào ảnh, click tiế p nút để

hiện bảng thuộc tính của ảnh, và điều chỉnh độ trong suốt lên cao để cho tấm ảnhtrông mờ đi (vớ i mục đích làm nổi rõ chữ lên).

Sau đó “Thêm chữ ” và thay đổi vị trí, định dạng và các thuộc tính của chữ để đượ c

màn hình trang bìa như trên.

Nhấn “ Đồng ý”.







96

1.7.2.5.2. Chọn giao diện bài giảng

Vào menu N ội dung\Chọn giao diện.

Cửa sổ chọn giao diện cho bài giảng hiện ra như sau:

Kéo thanh trượt ngang phía dưới để xem và lựa chọn toàn bộ các giao diện. Hiện tại

chương trình cung cấ p 10 giao diện khác nhau và sẽ đượ c cậ p nhật nhiều hơn về sau.

Giao diện đầu tiên là giao diện tr ắng (không có gì). Nếu lựa chọn giao diện này thì bài giảng sẽ chỉ còn 2 nút Next, Back ở phía dướ i bên phải để chuyển đổi giữa các trang

màn hình. Vớ i giao diện tr ắng thì các tư liệu sẽ đượ c hiển thị to hơn, tuy nhiên việc theo

dõi và thay đổi các mục sẽ khó khăn hơn.







97

Giao diện tr ắng r ất phù hợp khi ngườ i dùng tạo ra một trang tư liệu (ví dụ các bài

tậ p) r ồi nhúng vào trong các bài giảng đượ c tạo bởi chương trình khác (như MS Powerpoint

hay một trình soạn thảo Web chẳng hạn).

Tại cửa sổ chọn giao diện có thể đặt tiêu đề cho bài giảng, và chọn sử dụng hiệu ứng lật

trang đối vớ i các trang bài giảng cũng như cho phép vuốt tay lật trang.

1.7.2.5.3. Soạn thảo hình nền cho các trang bài giảng

Cho phép soạn thảo và chọn hình nền cho các trang bài giảng và sử dụng vớ i từng

chủ đề. Ngườ i dùng có thể soạn các trang hình nền giống như một trang bài giảng bình

thườ ng, tuy nhiên trang này sẽ đượ c sử dụng để làm nền cho toàn bộ các trang trong một

chủ đề nào đó.

Để soạn thảo trang nền, bạn vào menu N ội dung\ Soạn thảo hình nề n.

Cửa sổ sau sẽ hiện ra. Có thể click vào nút để thêm một hình nền, click vào nút

để xóa đi hình nền đang đượ c lựa chọn.

Hình nền đượ c lấy từ 1 tậ p tin hình ảnh bên ngoài. Khi đưa vòa ta vẫn có thể tùy

chỉnh các hiệu ứng giống như một hình ảnh thông thườ ng.







98

Sau khi soạn thảo các hình nền xong, click vào nút “ Đóng lại” để k ết thúc quá trình

soạn thảo. Nếu các hình nền này đã đượ c sử dụng cho các trang bài giảng r ồi thì các trang

đó sẽ đượ c cậ p nhật lại ngay lậ p tức.

Để sử dụng hình nền cho các trang trong một chủ đề, ta click đúp vào tên chủ đề

trong cây trúc bài giảng (hoặc chọn tên chủ đề r ồi nhấn F6), cửa sổ soạn thảo thông tin chủ

đề hiện ra như sau:

Ngoài việc có thể sửa tên chủ đề như trong các phiên bản Violet trướ c, ở đây ngườ i

dùng có thể chọn hình nền cho tất cả các trang trong chủ đề. Người dùng cũng có thể click

thẳng vào nút “>” để mở trang soạn thảo hình nền luôn từ cửa sổ này cho thuận tiện.

Trong MS Powerpoint, khi chọn template, ta cũng có thể có đượ c các hình nền, tuy

nhiên khi đó tất cả các trang trong bài giảng chỉ sử dụng đượ c 1 hình nền duy nhất hoặc ta

phải thay đổi từng hình nền cho mỗi trang bài giảng, còn trong Violet, vớ i mỗi chủ đề ta có

thể thiết lập đượ c hình nền riêng để bài giảng được sinh động hơn.

1.7.2.5.4.

Đóng gói bài giảng

Sau khi soạn thảo xong và lưu bài giảng, ta vào mục Bài giảng\ Đóng gói (phím tắt

F4)







99

Cửa sổ hiển thị cho phép lựa chọn 1 trong 3 hình thức đóng gói:

–

Xuấ t ra file chạ y (EXE):

Chức năng này sẽ xuất bài giảng đang soạn thảo ra thành một sản phẩm chạy độclậ p, có thể copy vào đĩa CD hoặc USB để chạy trên các máy tính khác mà không cần chương

trình Violet.

Đóng gói bài giảng ra tậ p tin EXE có thể giúp bạn liên k ết vớ i các bài giảng đượ c

tạo bằng MS Powerpoint hoặc các công cụ khác có hỗ tr ợ liên k ết.

– Xuấ t ra d ạng HTML:

Nếu đóng gói dạng HTML, phần mềm sẽ chạy dướ i dạng giao diện Web, và có thể đưa lên Website của trườ ng, Website cá nhân hoặc một hệ thống E-learning nào đó. Nhờ

vậy, GV có thể truy cậ p, sử dụng bài giảng của mình thông qua Internet ở mọi nơi, mọi lúc

mà không cần mang theo đĩa mềm USB hay CD.

Việc đóng gói ra HTML thực chất là đóng gói ra dạng SWF, là dạng tậ p tin chương

trình chuẩn của Macromedia Flash, vì vậy nên bất cứ chương trình nào hỗ tr ợ nhậ p Flash

thì đều có thể nhúng đượ c bài giảng Violet vào bên trong nó.

–

Xuấ t ra gói SCROM:

Bên cạnh việc đóng gói ra dạng EXE và HTML, Violet hỗ tr ợ thêm việc đóng gói

bài giảng ra một tậ p tin nén (.zip) theo chuẩn SCORM để tạo thành các bài giảng E-learning.

E-learning là hình thức học tậ p tr ực tuyến thông qua mạng Internet mà có thể không

cần GV trong quá trình học. Việc này đượ c thực hiện bằng cách GV soạn ra các bài giảng







100

với đầy đủ kiến thức và các bài tậ p thực hành, sau đó đưa lên các hệ thống quản lý bài

giảng, gọi là các hệ LMS (Learning Management System), ví dụ như Moodle, BlackBoard,

WebCT,... Sau khi HS vào học, GV có thể theo dõi và quản lý đượ c là HS nào đã vào học,

học trong bao nhiêu lâu, thậm chí còn biết đượ c cả mục nào trong bài đã xem và xem bao

nhiêu lâu, đã làm bài tập nào đúng, bài tậ p nào sai, nếu sai thì sai như thế nào, đượ c bao

nhiêu điểm, k ết quả cuối cùng là đạt hay chưa đạt,...

Không chỉ sử dụng đượ c các bài tập đã đượ c cung cấ p sẵn, Violet còn có thể thêm

vào bài giảng E-learning các dạng bài tập do ngườ i dùng tự làm bằng Adobe Flash hoặc

Macromedia Flash, chỉ cần trong bài tập đó sử dụng thêm vài lệnh hỗ tr ợ SCORM mà Flash

cung cấ p sẵn (ví dụ fscommand("CMISetScore", score);). Vớ i chức năng này, Violet sẽ là

cầu nối cho những ngườ i thành thạo Flash đến vớ i E-learning, bở i vì việc xây dựng từ đầu

một bài giảng theo chuẩn SCORM bằng Flash là r ất phức tạ p.

Khi đóng gói ra chuẩn SCORM, Violet sẽ cho phép ngườ i sử dụng lựa chọn phiên

bản SCORM. Có hai phiên bản thông dụng hiện nay là SCORM 1.2 và SCORM 1.3 (thườ ng

gọi là SCORM 2004). SCORM 2004 hỗ tr ợ nhiều chức năng hơn tuy nhiên một số hệ quản

lý bài giảng LMS thông dụng như Moodle vẫn chưa hỗ tr ợ .

K ết quả của việc đóng gói SCORM sẽ là một tậ p tin nén (.zip), thay vì một thư mục

như cách đóng gói EXE hay HTML.

1.7.2.5.5.

Trình chiếu bài giảng

Để xem bài giảng ở chế độ trình chiếu nhấn vào nút: trên thanh công cụ

hoặc vào menu nội dung\xem toàn bộ hoặc ấn phím F9.







101

Để đóng chế độ trình chiếu ta nhấ p vào nút ở góc trên bên phải hoặc ấn phím F9.

Đối vớ i các mẫu bài tậ p, khi trình chiếu Violet sẽ có những biểu tượ ng và các nút

lệnh kèm theo:

Khi ta chọn, tr ả lờ i các câu hỏi, bài tập sau đó nhấ p vào nút k ết quả thì bông hoa ở

góc dướ i bên trái sẽ thông báo k ết quả là làm đúng hay sai.







102

Nếu làm sai:

Nếu làm đúng:

Đối vớ i mỗi câu hỏi khi tr ả lời chưa đúng muốn chọn hoặc tr ả lờ i lại thì nhấ p vào nút làm

lại .

1.7.2.6. Sử dụng bài giảng đã đóng gói

1.7.2.6.1.

Nội dung gói bài giảng và cách trình chiếu

1.7.2.6.1.1. Nội dung gói bài giảng

Sau khi đã đóng gói và xuất ra dướ i dạng tậ p tin EXE, trong thư mục gói bài giảng

sẽ bao gồm các tậ p tin và thư mục con như sau:

Trong đó:

“Common”: là thư mục chứa các tậ p tin dùng chung như mẫu giao diện hoặc các

mẫu bài tậ p. Các tậ p tin trong này đều do Violet tự sinh ra.







103

“Data”: là thư mục chứa toàn bộ các tư liệu dạng ảnh, phim, âm thanh, flash

đượ c sử dụng trong bài giảng.

“Scenario”: là tậ p tin k ịch bản của bài giảng.

“Player” là tậ p tin EXE dùng để chạy trình chiếu bài giảng. Nếu muốn sửa đổi bài giảng sau khi đóng gói, ta chỉ cần click đúp chuột vào tậ p tin

k ịch bản Scenario. Còn nếu muốn trình chiếu bài giảng thì click đúp chuột vào tậ p tin

Player.exe (tậ p tin có biểu tượ ng hình chữ F).

Nếu đóng gói ra dạng HTML thì thay vì tậ p tin chạy EXE sẽ có hai tậ p tin

“Index.html” và “Player.swf”. Sau khi copy cả thư mục gói bài giảng này lên Web thì

người dùng các nơi chỉ cần gọi đườ ng dẫn URL của thư mục Web là bài giảng có thể chạy

đượ c trên bất k ỳ trình duyệt nào. Trên máy tính cá nhân, nếu chạy thẳng tậ p tin HTML thì

bài giảng cũng sẽ đượ c mở bằng trình duyệt mặc định.

Violet hiện mớ i chỉ có phiên bản chạy trên hệ điều hành Windows, tuy nhiên khi

đóng gói bài giảng ra dạng HTML thì bài giảng có thể chạy đượ c (cả tr ực tuyến và ngoại

tuyến) trên mọi hệ điều hành thông dụng như các loại Linux, Macintosh,...

Chú ý: Khi copy bài giảng sang một máy khác, ta phải copy toàn bộ thư mục gói bài

giảng thì mớ i chạy đượ c. K ể cả khi đang soạn dở mà muốn copy sang máy khác soạn tiế p,ta cũng nên đóng gói lại r ồi copy luôn cả gói. Tuy nhiên, trong trườ ng hợ p này thì có thể

bỏ qua tậ p tin EXE và thư mục Common.

1.7.2.6.2. Sử dụng giao diện bài giảng và các phím tắt

Sau khi trình chiếu bài giảng, trang bìa hoặc đầu tiên của bài giảng sẽ đượ c mở . Lúc

đó ngườ i dùng chỉ cần click chuột hoặc nhấn các phím tắt để lần lượ t trình chiếu các trang.







104

Trên giao diện này, ngườ i dùng sẽ click chuột vào nút Next ( ) để trình chiếu lần

lượ t các trang nội dung bài giảng, hoặc nút Back ( ) để quay về trang trướ c. Nếu ngườ i

dùng không muốn trình chiếu theo tuần tự thì có thể click chuột vào tên các chủ đề ở thanh

ngang bên trên, r ồi click vào tên mục ở thanh dọc bên trái giao diện.

Khác vớ i khi phóng to bài giảng trong Violet (nhấn F9), khi chạy bài giảng đã đóng

gói thì ngườ i dùng có thể sử dụng đượ c các phím tắt để thao tác nhanh hơn:

Phím Space. Sang trang mớ i hoặc bắt đầu chạy hiệu ứng nếu có (tương đương

vớ i nút Next).

Phím Backspace: Quay lại trang trướ c, hoặc quay về đầu trang nếu đang chạy

hiệu ứng (tương đương vớ i nút Back).

Phím Enter: giống phím Space

Phím Page up: giống phím Backspace

Phím Page down: giống phím Space

Trong quá trình giảng bài, để thu hút HS vào một hoạt động nào đó ngoài phần mềm

như: thảo luận nhóm, đóng kịch tình huống… GV có khi sẽ phải tắt máy chiếu đi. Tuy

nhiên, việc tắt bật máy chiếu nhiều sẽ không tốt cho máy, vì thế giao diện bài giảng cung







105

cấp nút “Tắt màn hình” ở góc dưới bên trái để tắt màn hình trình chiếu nếu cần. Khi

muốn trình chiếu tr ở lại, ngườ i dùng chỉ cần click chuột thì bài giảng sẽ xuất hiện tr ở lại

đúng ở trang trướ c khi tắt màn hình.

Để thoát ra khỏi bài giảng, có thể click chuột vào nút ở góc trên bên phải màn

hình giao diện, hoặc nhấn tổ hợ p phím Alt + F4.

1.7.2.6.3.

Vẽ, đánh dấu ghi nhớ lên trang bài giảng

Chức năng này cho phép trong lúc giảng bài, GV có thể dùng chuột để vẽ, đánh dấu

các đối tượ ng trên trang màn hình bài giảng (bài giảng đã được đóng gói), bằng các phím

chức năng như: F2 (bút dạ), F3 (bút đánh dấu), F4 (xóa), F1 (tr ở về tr ạng thái ban đầu).

1.7.2.6.4.

Chỉnh sửa bài giảng sau khi đã đóng gói

Sau khi đóng gói, ngườ i dùng vẫn có thể bổ sung hoặc chỉnh sửa nội dung cho gói

bài giảng một cách dễ dàng, bằng cách click đúp chuột vào tậ p tin “Scenario” trong thưmục đóng gói (hoặc chạy Violet r ồi mở tậ p tin Scenario này ra), sau đó soạn thảo nội dung

bài giảng như bình thườ ng. Việc chỉnh sửa này tất nhiên phải đượ c thực hiện trên các máy

đã cài đặt Violet.

Một số lưu ý khi chỉnh sửa các bài giảng đã đóng gói:







107

+ Đối vớ i MS PowerPoint 2007, 2010, 2013 sẽ xuất hiện thêm một tab Add-Ins trên giaodiện ribbon:

Trên MS PowerPoint 2007:









109

1.7.3.4.

Thêm các công cụ Violet trong MS Powerpoin t

Từ Violet 1.7, khả năng kết hợ p vớ i MS Powerpoint đã có một bước thay đổi lớ n,

đó là xuất hiện ngay các chức năng công cụ của Violet vào MS Powerpoint, tr ở thành chức

năng của MS Powerpoint (menu Violet\Thêm công cụ Violet ). Giờ đây bạn không phải

chạy Violet để tạo bài tậ p r ồi chạy MS Powerpoint để nhúng nữa, mà là tạo bài tậ p ngay

trong MS Powerpoint. Bạn có thể bật chức năng Vẽ hình hình học trong MS Powerpoint để

đưa trực tiế p các tậ p tin hình vẽ bằng Sketchpad vào luôn trong MS Powerpoint,... mà không

cần phải qua Violet nữa.

Sau khi tạo bài tậ p trong MS Powerpoint, ngườ i dùng vẫn có thể sửa đổi đượ c bằng

chức năng “Chỉnh sửa công cụ Violet”. Nếu cần xóa, bạn nên dùng chức năng “Xóa công

cụ Violet” thay cho việc xóa đối tượ ng bằng MS Powerpoint, vì chức năng này mớ i xóa hếtđượ c các tậ p tin dữ liệu của đối tượ ng.

Chú ý: Trướ c khi dùng các chức năng Violet này, bạn nên để tậ p tin MS Powerpoint

vào một thư mục riêng và khi copy bài giảng đi đâu, hoặc khi nén gửi lên mạng, thì phải

copy hoặc nén cả thư mục này.

1.7.3.5.

Xuất bài giảng ra Violet

Chức năng này sẽ chuyển đổi bài giảng MS Powerpoint đã soạn từ trướ c thành dạng bài giảng Violet, có thể mở và tiế p tục chỉnh sửa, thêm bớt và đóng gói theo Violet. Như

vậy khi mà các thầy cô đã quen và thành thạo vớ i phần mềm Violet thì các bài giảng đã có

bằng MS Powerpoint sẽ không cần phải soạn lại làm gì.

Khi chuyển đổi từ MS Powerpoint sang Violet, hầu hết các đối tượng chính đều đượ c

chuyển đổi sang dạng tương ứng như văn bản, ảnh, phim, Flash, các hiệu ứng, các mẫu

Violet nhúng,... còn các đối tượng đặc biệt mà Violet chưa hỗ tr ợ như Word Art, Chart,...

thì sẽ đượ c chuyển thành ảnh. Vì vậy để cẩn thận, sau khi chuyển đổi các thầy cô khôngnên xóa bài MS Powerpoint cũ đi.

1.7.3.6.

Đóng gói bài giảng theo chuẩn SCORM

Thao tác này tương đương vớ i việc xuất bài giảng ra Violet, mở bài giảng đó bằng

Violet và gọi chức năng đóng gói SCORM của Violet. Việc đóng gói này đảm bảo giữ tr ọn







110

vẹn các hiệu ứng, các đoạn phim, đoạn Flash, các mẫu Violet nhúng,... để đưa lên các máy

chủ LMS. Không giống như nhiều phần mềm chuyển đổi MS Powerpoint thành SCORM

thườ ng chỉ chuyển đượ c các slide MS Powerpoint thành các bức ảnh hoặc Flash nên sẽ

không còn thực hiện đượ c những chức năng dù là đơn giản của MS Powerpoint, chẳng hạn

như mất hiệu ứng, mất tương tác, còn các đoạn phim và Flash thì biến thành một hình ảnh.

Một số phần mềm khác thì cho phép nhúng tậ p tin MS Powerpoint dướ i dạng OLE Object,

tuy giữ nguyên đượ c hiệu ứng nhưng đòi hỏi máy ngườ i dùng cuối phải cài cả MS

Powerpoint + một Plugin tương ứng, và tất nhiên không thể sử dụng các tính năng của LMS

cho bài giảng như lưu vết học, thống kê và lưu điểm... Ngoài ra, nhiều GV có thói quen tạo

bài tậ p bằng Violet để đưa vào MS Powerpoint thì ngoài VioletTools, không phần mềm nào

có thể giữ lại các bài tậ p này đượ c.

Cả Violet và VioletTool đều cho phép ngườ i dùng lựa chọn đóng gói bài giảng theo

chuẩn SCORM 1.2 hoặc SCORM 2004.

1.7.4. Kết hợp Violet với một số phần mềm soạn bài giảng khác

Ngoài việc hỗ tr ợ soạn bài giảng độc lậ p thì Violet còn cho phép k ết nối vớ i một số phần

mềm soạn bài giảng khác để giúp cho bài giảng được phong phú, sinh động hơn. Xem thêm

phụ lục.







112

gồm các hoạt động cơ bản khác nhau để thực hiện mục tiêu đặt ra. Các hoạt động này đượ c

sắ p xế p theo thứ tự và logic hợ p lý, dự kiến thờ i gian cụ thể.

Hoạt động của GV và HS trong một tiết học đượ c chia theo quá trình của tiết học có

thể đượ c phân thành:

– Hoạt động khởi động: hoạt động này có thể là mở đầu có nêu mục tiêu của tiết học,

kiểm tra bài cũ để nêu vấn đề của bài mớ i, ...

–

Tiế p theo hoạt động khởi động là các hoạt động nhằm đạt đượ c mục tiêu của bài học

về kiến thức, k ỹ năng, bao gồm: hoạt động để chiếm lĩnh kiến thức mớ i, hoạt động củng

cố, hoạt động để hình thành k ỹ năng.

Bướ c 3: H o ạt động k ế t thúc ti ế t h ọc

–

Hoạt động khái quát hóa, tổng quát hóa nội dung kiến thức đạt đượ c.

– Hoạt động đánh giá.

– Nêu bài tập để HS tự đánh giá và vận dụng kiến thức. Câu hỏi và bài tập để HS tự

đánh giá và vận dụng kiến thức sau mỗi tiết học cần đảm bảo một số yêu cầu sau:

+

Bám sát vớ i mục tiêu dạy học và xác định đúng kiến thức tr ọng tâm.

+ Đảm bảo kiểm tra, đánh giá đượ c những kiến thức và k ỹ năng của tiết học.

+

Kiểm tra đượ c nhiều HS.

+ Đảm bảo thờ i gian.

– Dặn dò HS chuẩn bị cho bài sau: nêu rõ nội dung và yêu cầu cụ thể.

2.1.2.

Một số điểm cần lưu ý khi thiết kế bài dạy học

– Trong bài dạy học nhất thiết phải xác định rõ tr ọng tâm nội dung kiến thức cần đạt,

cách thức và các hoạt động để đạt được điều đó.

–

Bài dạy học không nhất thiết phải có năm bướ c lên lớ p cố định như trước đây, vì các

bướ c lên lớ p có thể thực hiện linh hoạt tùy thuộc vào đối tượ ng HS, nội dung bài học vàPPDH của GV.

– Không nhất thiết phải có kiểm tra bài cũ đầu giờ học, củng cố cuối giờ học mà cần

phải linh hoạt đối vớ i từng bài: có thể kiểm tra bài cũ trước khi đề cậ p một kiến thức mớ i,







115







116







117







119

+ Bài tậ p dạng kéo thả chữ

+ Bài tậ p dạng đúng, sai







120

+ Bài tậ p dạng ô chữ







124







126







127







128







129







132







133

+

Bài tậ p kéo thả chữ







134

3. Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. MỤC ĐÍCH TNSP

Đánh giá tính hiệu quả, khả thi của đề tài thông qua việc so sánh k ết quả học tậ p,

kiểm tra giữa lớ p TN và lớp ĐC. 3.2. NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM

– Sử dụng phần mềm Violet soạn bài giảng và tiến hành giảng dạy trên lớ p.

–

Đánh giá kết quả học tậ p của HS thông qua bài kiểm tra, phiếu thăm dò ý kiến GV và

HS, nhận xét của GVHD TNSP.

3.3.

ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM

Dựa vào k ết quả học tậ p học kì 1 năm học 2012 – 2013 và qua việc tham khảo ýkiến của GV hướ ng dẫn TTSP tiến hành chọn 2 lớp để tiến hành TNSP: lớ p 10B11 (sĩ số 40

HS) và lớ p 10B4 (sĩ số 41 HS) ở trườ ng THPT Bùi Hữu Nghĩa – TP. Cần Thơ .

3.4. CHUẨN BỊ THỰC NGHIỆM

– Soạn bài giảng Hóa học 10, ban cơ bản bằng phần mềm Violet.

–

Chuẩn bị bài giảng, dụng cụ, đề kiểm tra 15 phút, phiếu thăm dò ý kiến GV, HS.

– Chọn lớp đối chứng và lớ p thực nghiệm.

3.5. TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM

Phân tích số liệu k ết quả học tậ p học k ỳ 1 năm học 2012 – 2013 của lớ p 10B4 và lớ p

10B11 cho thấy k ết quả học tậ p tương đương nhau nên tiến hành chọn ngẫu nhiên như sau:

– Lớ p thực nghiệm: 10B11 (40 HS).

– Lớp đối chứng: 10B4 (41 HS).

Tiến hành TNSP: cùng một GV sẽ giảng dạy ở cả 2 lớ p vớ i cùng một bài học và tiến

hành cho HS làm bài kiểm tra 15 phút lấy k ết quả để xử lý.

3.6.

THỐNG KÊ MÔ TẢ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM

Quá trình thực nghiệm được đánh giá thông qua bài kiểm tra 15 phút, phát cho mỗi

HS sau khi k ết thúc bài học, phiếu thăm dò ý kiến GV (phụ lục 2), phiếu thăm dò ý kiến

HS (phụ l ục 1), cùng vớ i nhận xét của GV.







135

3.6.1. Cách trình bày kết quả TNSP

– Bài 33: Axit sunfuric – Muối sunfat cùng với đề kiểm tra 15 phút.

–

Tiến hành chấm điểm bài kiểm tra, sau đó phân thành bốn hạng. Tính % mỗi hạng:

+ Hạng yếu có điểm từ 0 đến 4.

+

Hạng trung bình có điểm từ 5 đến 6.

+ Hạng khá có điểm từ 7 đến 8.

+ Hạng giỏi có điểm từ 9 đến 10.

Xử lí số liệu về mặt thống kê toán học lớ p thực nghiệm và lớp đối chứng để có thể

tính các tham số đặc trưng: điểm trung bình, phương sai, độ lệch chuẩn, sai số tiêu chuẩn,

hệ số biến thiên.

Tiến hành đánh giá đề kiểm tra.

Việc so sánh k ết quả của lớ p thực nghiệm và lớp đối chứng đượ c thể hiện bằng bảng

và đồ thị đối vớ i bốn hạng HS.

3.6.2.

Phân tích định lượng kết quả TNSP thông qua phiếu học tập [7][8]

Bài kiểm tra 15 phút: Bài 33: Axit sunfuric – Muố i sunfat

– Mục đích đánh giá: mức độ hiểu bài và k ỹ năng vận dụng.

–

Mục tiêu kiểm tra:

+ Nhóm năng lực nhận thức:

Biết.

Hiểu.

Vận dụng.

+ Nhóm nội dung:

Cấu tạo phân tử

Tính chất vật lý

Tính chất hóa học.







136

Bảng 3.1. C ấu trúc hai chiều và cơ cấu câu hỏi

Nhóm n ội dung ki ế n

th ứ c

Nhóm năng lự c nh ận th ứ cT ổ ng s ố

Biết Hiểu Vận dụng

Cấu tạo phân tử 11đ

11đ

Tính chất vật lý1

1đ

1

1đ

2

2đ

Tính chất hóa học2

2đ

1

1đ

4

4đ

7

7đ

Tổng số 33đ

22đ

55đ

1010đ

N ội dung bài ki ể m tra:

ĐỀ KIỂM TRA 15 PHÚT

(10 câu, mỗi câu 1đ)

Câu 1: Số oxi hoá của S trong các chất: SO2, SO3, S, H2S, H2SO4, Na2SO4 lần lượ t là:

A. +4, +4, 0, -2, +6, +6. B. +4, +6, 0, -2, +6, +4.

C. +4, +6, 0, -2, +6, +6. D. +4, +6, 0, -2, +4, +6.Câu 2: Cho 12,8g Cu tác dụng vớ i H2SO4 đặc nóng dư, khí sinh ra cho vào 200ml dung

dịch NaOH 2M. Công thức hóa học và khối lượ ng muối tạo thánh là:

A. Na2SO3 24,2g. B. Na2SO3 25,2g.

C. NaHSO3 15g và Na2SO3 26,2g. D. Na2SO3 23,2g.

Câu 3: Có thể dùng H2SO4 đặc để làm khan (làm khô) tất cả các khí trong dãy nào sau đây:

A. CO2, NH3, H2, N2. B. CO2, H2, NH3, O2.

C. CO2, N2, SO2, O2. D. CO2, H2S, N2, O2.

Câu 4: Để pha loãng dung dịch H2SO4 đậm đặc trong phòng thí nghiệm, ngườ i ta tiến hành

theo cách nào dưới đây:

A. Cho từ từ nướ c vào axit và khuấy đều.

B. Cho từ từ axit vào nướ c và khuấy đều.

C. Cho nhanh nướ c vào axit và khuấy đều.

D. Cho nhanh axit vào nướ c và khuấy đều.







137

Câu 5: Hệ số của các chất trong phản ứng:

FeO + H2SO4 đặc, nóng → Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O

theo thứ tự lần lượ t là:

A. 2, 4, 1, 1, 4. B. 4, 8, 2, 3, 8. C. 2, 10, 1, 5, 10. D. 3, 9, 1, 3, 9.

Câu 6: H2SO4 đặc nguội không thể tác dụng vớ i nhóm kim loại nào sau đây: A. Fe, Zn. B. Fe, Al. C. Al, Zn. D. Al, Mg.

Câu 7: Cho 2,52g một kim loại tác dụng vớ i dd H2SO4 loãng tạo ra 6,84g muối sunfat. Kim

loại đó là:

A. Mg. B. Mn. C. Cr. D. Fe.

Câu 8: Khí thoát ra khi cho H2SO4 đặc vào saccarozơ (C12H22O11) là:

A. CO2 và SO2. B. H2S và CO2. C. SO2. D. CO2.

Câu 9: Để phản ứng vừa đủ vớ i 100 ml dd BaCl2 2M cần phải dùng 500ml dung dịch

Na2SO4 vớ i nồng độ mol là:A. 0,1M. B. 0,4M. C. 1,4M. D. 0,2M.

Câu 10: Có 200ml dd H2SO4 98% (D = 1,84 g/ml). Ngườ i ta muốn pha loãng thể tích

H2SO4 trên thành dung dịch H2SO4 40% thì thể tích nướ c cần pha loãng là bao nhiêu

A. 711,28ml B. 731,28ml C. 621,28ml D. 533,60ml

Đáp án bài kiểm tra

Bảng 3.2. Đáp án bài kiể m tra

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Đáp Án C B C B A B D A B D







138

Phân tích vàx ử lý s ố l i ệu k ế t qu ả ki ể m tra:

Bảng 3.3. P hân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích bài kiểm tra 15 phút

Điể m x i

S ố HS đạt điể m x i % HS đạt điể m x i % HS đạt điể m x i tr ở

xu ố ng

ĐC TN ĐC TN ĐC TN

0 0 0 0.00 0.00 0.00 0.00

1 2 0 4.88 0.00 4.88 0.00

2 2 0 4.88 0.00 9.76 0.00

3 4 1 9.76 2.50 19.52 2.50

4 6 1 14.63 2.50 34.15 5.00

5 6 3 14.63 7.50 48.78 12.50

6 6 6 14.63 15.00 63.41 27.50

7 4 9 9.76 22.50 73.17 50.00

8 4 7 9.76 17.50 82.93 67.50

9 5 7 12.19 17.50 95.12 85.00

10 2 6 4.88 15.00 100.00 100.00

T ổ ng 41 40 100.00 100.00







140

- Lớp đố i chứ ng: 10B4

Bảng 3.5. Kết quả kiểm tra của lớp đối chứng

X ế p lo ại Y ế u Trung bình Khá Gi ỏi

Điể m 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

S ố lượ ng 0 2 2 4 6 6 6 4 4 5 2

T ổ ng c ộng 14 12 8 7

T ỉ l ệ (%) 34,15 29,27 19,51 17,07

– Tổng số HS: n = 41.

– Điểm trung bình:10

1

5,68i

i

i

n x x

n

–

Phương sai:

102

2 1

( )

5,861

i i

i

n x x

S n

– Độ lệch chuẩn: 2 2,42S S

–

Sai số tiêu chuẩn: 0,38S

mn

– Hệ số biến thiên: .100%

42,61 %S

V x

Vớ i:

+

n: Tổng số HS.

+ x : Điểm trung bình.

+ S2: Phương sai.

+

S: độ lệch chuẩn.

+ m: Sai số tiêu chuẩn.

+

V: Hệ số biến thiên.

+

xi: Điểm bài kiểm tra

thứ i.

+

ni: HS thứ i.







141

So sánh k ế t qu ả c ủa l ớ p th ự c nghi ệm v ớ i l ớp đố i ch ứ ng:

Bảng 3.6. Bảng so sánh k ế t quả của l ớ p thự c nghiệm vớ i l ớp đố i chứ ng

Xếp loại Yếu Trung bình Khá Giỏi

Tỉ lệ

(%)

Thự c nghiệm 5,00 22,50 40,00 32,5

Đối chứ ng 34,15 29,27 19,51 17,07

Bảng 3.7. T ổng hợp các tham số đặc trưng

Bài ki ể m tra x m S V%

ĐC TN ĐC TN ĐC TN

1 5,86 ± 0,38 7,50 ± 0,28 2,42 1,75 23,33% 42,61%

Hình 3.1. Đồ thị đường lũy tích biểu diễn kết quả kiểm tra ở lớp thực nhiệm

và l ớp đố i chứ ng vớ i phiế u học t ậ p

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 % H

S đ ạ t đ i ể m

x i

t r ở x u ố n g

Điểm xi

Lớp ĐC Lớp TN







146

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. KẾT LUẬN

Quá trình thực hiện đề tài “Nghiên c ứ u s ử d ụng ph ần m ềm Violet trong d ạy h ọc Hóa

h ọc l ớp 10, ban cơ bản ” đã thu đượ c k ết quả sát vớ i mục đích đề ra: thiết k ế đượ c một số

bài dạy học lớp 10, ban cơ bản theo chương trình hóa học phổ thông hiện hành. K ết quả

TNSP tại trườ ng THPT Bùi Hữu Nghĩa thông qua việc đánh giá bài kiểm tra 15 phút, phiếu

thăm dò ý kiến GV, phiếu thăm dò ý kiến HS, nhận xét của GV đã khẳng định tính đúng

đắn và khả thi của đề tài nghiên cứu.

Luận văn hoàn thành sẽ cung cấ p cho GV và những ngườ i yêu thích môn hóa học có

thêm tài liệu tham khảo hữu ích về việc thiết k ế bài dạy học, góp phần tăng cườ ng việc ứng

dụng CNTT vào việc dạy và học, nhằm hướng đến mục đích đổi mớ i và nâng cao chất

lượ ng dạy và học môn hóa học ở nhà trườ ng phổ thông hiện nay.

Đề tài nghiên cứu chỉ giớ i hạn trong ba chương của chương trình hóa học lớ p 10, ban

cơ bản, nên chưa nêu bật hết tính ưu việt của đề tài. Hướ ng nghiên cứu tiế p theo là thiết k ế

bài dạy học theo quy trình trên cho cả chương trình hóa học lớ p 10, 11, 12 ban cơ bản và

nâng cao.

2. KIẾN NGHỊ

Sau quá trình thực hiện đề tài LVTN, đặc biệt là TNSP ở trườ ng THPT, em có một số

kiến nghị như sau:

- HS cần đượ c bồi dưỡ ng ý thức học tậ p và rèn luyện khả năng tự học tốt hơn.

- GV cần đượ c trang bị đầy đủ về trình độ chuyên môn, nghiệ p vụ, có năng lực sư phạm

và khả năng nắm bắt tâm lý HS.

- Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, k ỹ thuật phục vụ cho việc dạy và học theo phương pháp

mớ i.

- Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet vào quá trình dạy và học còn nhiều hứa hẹn, cần

đượ c phát huy và nhân r ộng cho các ngành học và bậc học.







147

- Khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học, đặc biệt là các đề tài ứng dụng

những phương pháp mớ i, ứng dụng CNTT trong quá trình dạy học. Trên đây là tất cả những

công việc mà đề tài luận văn đã thực hiện đượ c. Do một số hạn chế về thời gian và điều

kiện thực hiện nên đề tài chỉ giớ i hạn đến đây.







148

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Nguyễn Văn Bảo (1999). Giáo trình Lý luận d ạ y học Hoá học – Nhiệm vụ của bộ môn

Hoá học. Trường Đại học Cần Thơ. [2] Nguyễn Cương (2007). Phương pháp dạ y học ở trườ ng phổ thông và đại học – một

số vấn đề cơ bản. NXB Giáo dục.

[3] Nguyễn Cương, Nguyễn Mạnh Dung (2006). Phương pháp dạ y học Hóa học. NXB

Đại học Sư Phạm, tậ p 1.

[4] Nguyễn Văn Cườ ng – Bernd Meier (2010). M ột số vấn đề chung về đổ i mới phương

pháp d ạ y học ở trườ ng trung học phổ thông , dự án phát triển giáo dục trung học phổ thông

Berlin/Hanoi.

[5] Cao Cự Giác (2006). Thiế t k ế bài giảng Hóa học 10. NXB Hà Nội, tậ p một.

[6] Cao Cự Giác (Chủ biên), Tạ Thị Kiều Anh (2006). Thiế t k ế bài giảng Hóa học 10.

NXB Hà Nội, tậ p hai.

[7] Bùi Phương Thanh Huấn (2008). Bài giảng đánh giá giáo dục trong giảng d ạ y hóa

học. Trường Đại học Cần Thơ.

[8] Bùi Phương Thanh Huấn (2009). Đổ i mới phương pháp dạ y học hóa học ở trườ ng

trung học phổ thông vùng Đồng bằ ng sông C ử u Long . Luận án tiến sĩ giáo dục học, Hà

Nội.

[9] Phan Tr ọng Ngọ (2005). Dạ y học và phương pháp dạ y học trong nhà trườ ng . NXB

Đại học Sư phạm.

[10] Đoàn Thị Kim Phượ ng (2009). Bài giảng Lý luận d ạ y học Hoá học. Trường Đại học

Cần Thơ.

[11] Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Cương, Nguyễn Xuân Trinh (1982). Lý luận d ạ y học

Hóa học. NXB Giáo dục, Hà Nội, tậ p 1.

[12] Lê Tr ọng Tín (1997). Phương pháp dạ y học Hóa học ở trườ ng phổ thông trung học.

NXB Giáo dục, Hà Nội.







149

[13] Lê Tr ọng Tín (2002). Nghiên cứ u các biện pháp nâng cao chất lượ ng bài lên l ớ p Hóa

học ở trườ ng trung học phổ thông . Luận án tiến sĩ giáo dục học Trường Đại học Sư phạm

Hà Nội.

[14] Dương Thiệu Tống (2004). Tr ắ c nghiệm đo lườ ng thành quả học t ập Phương pháp

thự c hành. NXB Giáo dục.

[15] Lê Xuân Tr ọng (Tổng chủ biên kiêm chủ biên), Từ Ngọc Ánh, Lê Mậu Quyền, Phan

Quang Thái (2011). Hóa học 10 nâng cao. NXB Giáo dục, Hà Nội.

[16] Lê Xuân Tr ọng, Tr ần Quốc Đắc, Phạm Tuấn Hùng, Đoàn Việt Nga, (2011). Sách giáo

viên hóa học 10 nâng cao. NXB Giáo dục Việt Nam.

[17] Nguyễn Xuân Trườ ng (2005). Phương pháp dạ y học Hóa học ở trườ ng phổ thông .

NXB Giáo dục.

[18] Nguyễn Xuân Trườ ng (Tổng chủ biên kiêm chủ biên), Lê Tr ọng Tín, Lê Xuân Tr ọng,

Nguyễn Phú Tuấn (2007). SGV Hóa học 10 cơ bản. NXB Giáo dục Việt Nam.

[19] Nguyễn Xuân Trườ ng (Tổng chủ biên kiêm chu biên), Nguyễn Đức Chuy, Lê Mậu

Quyền, Lê Xuân Tr ọng (2007). Hóa học l ớp 10 cơ bản. NXB Giáo dục Việt Nam.

[20] Phạm Viết Vượ ng (2008), Giáo d ục học. NXB Đại học Sư phạm Hà Nội.

[21] Công ty Cổ phần Mạng Giáo dục Bạch Kim (2005), Công cụ soạn thảo bài giảng tr ực

tuyến ViOLET, [http://bachkim.vn/phan-mem-violet truy cậ p 30/08/2012].



http://bachkim.vn/phan-mem-violet

http://bachkim.vn/phan-mem-violet





150

PHỤ LỤC

Hình thức trình bày phụ lục bao gồm :

–

Phụ lục 1: Phiếu thăm dò ý kiến HS TNSP. – Phụ lục 2: Phiếu thăm dò ý kiến GV và các ý kiến của GV.

– Phụ lục 3: Soạn thảo chuẩn Latex.

–

Phụ lục 4: Ngôn ngữ lậ p trình Violet Script.

– Phụ lục 5: Một số bài giảng Hóa học lớp 10, ban cơ bản đượ c soạn bằng phầnmềm Violet.







152

6. Phụ lục 2: PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN GIÁO VIÊN

Xin quý thầ y cô vui lòng cho biế t ý kiế n theo câu hỏi hoặc yêu cầu trong phiếu điề u

tra thự c nghiệm sau đây:

Câu 1: Mức độ khả thi của việc sử dụng bài giảng điện tử khi dạy học môn Hóa học đối

với năng lực nhận thức của HS THPT? Yếu. Trung bình. Khá. Tốt. R ất tốt.

Câu 2: Việc sử dụng phần mềm Violet thiết k ế các bài dạy học theo sơ đồ tư duy có phù

hợ p vớ i việc đổi mớ i PPDH hóa học hiện nay

R ất không phù hợ p.

Không phù hợ p.

Phù hợ p.

Khá phù hợ p.

R ất phù hợ p.Câu 3: K ết quả áp dụng bài dạy học thiết k ế bằng phần mềm Violet để giảng dạy ở trườ ng

phổ thông

Yếu. Trung bình. Khá. Tốt. R ất tốt.

Câu 4: Theo thầy cô, việc thiết k ế bài dạy học và giảng dạy bằng phần mềm Violet có ưu

điểm, hạn chế như thế nào?

– Ưu điểm: ..............................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

– Hạn chế: ...............................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

Câu 5: Quý thầy cô đánh giá như thế nào về việc sử dụng phần mềm Violet trong dạy học

Hóa học?

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

Ký tên:…………………………………………………………………………………

Xin chân thành c ảm ơn quý thầy cô!







154

Ý kiế n cô Nguy ễ n Th ị Thanh Mai

GV Hóa học trườ ng THPT Bùi H ữu Nghĩa – Tp. C ần Thơ







155

Ý kiế n cô Lý Th ị Kim Nguyên

T ổ trưở ng t ổ bộ môn Hóa học trườ ng THPT Bùi H ữu Nghĩa – Tp. C ần Thơ







156

7. Phụ lục 3: SOẠN THẢO CHUẨN LATEX

1. Nguồn gốc, lịch sử của Latex

Vào những năm 1970, khi máy tính điện tử vẫn còn là những khái niệm vô cùng xa lạ

với người dân, trong đó có các nhà Toán học, thì không cần nói cũng hiểu việc chế bản các

tài liệu Toán là khó khăn, phức tạp như thế nào. Và đọc các sách Toán xuất bản vào thờ i

gian ấy, chắc hẳn chúng ta cũng thấy đượ c nó trình bày ra sao.

Vớ i mục đích tạo ra các văn bản Toán học đẹ p, có tính chuẩn hóa cao, năm 1977, nhà

Toán học Donald E. Knuth ở Đại học Stanford bắt đầu tạo ra một hệ thống xử lý văn bản

theo một phương thức hoàn toàn khác các trình soạn thảo lúc bấy giờ, đó là TeX. Trong

cuốn sách TeX book ông có viết: “TeX là một hệ thống xế p chữ mới để tạo ra những cuốn

sách đẹp và đặc biệt là những cuốn sách có nhiều ký hiệu Toán học. Vớ i bản thảo định dạng bằng TeX bạn sẽ nói vớ i máy tính bản thảo chính xác như thế nào để triển khai vào các

trang mà chất lượ ng nghệ thuật của nó so sánh vớ i những máy in tốt nhất thế giới”. Và TeX

từ đó phổ biến trên toàn thế giớ i, nhất là trong giớ i Toán học. Đã có r ất nhiều ngườ i dùng

TeX và phát triển nó tiế p, tiêu biểu là Latex của Leslie Lamport.

Latex đượ c phát triển dựa trên định dạng của TeX, nó thêm vào những lệnh tổng quát

và hướng ngườ i dùng vào cấu trúc văn bản hơn là định dạng chi tiết.

TeX có các mặt mạnh sau:

– Đây là phần mềm mở , miễn phí nên không phải lo lắng về vấn đề bản quyền.

– Ít lỗi.

–

Văn bản tạo thành vớ i mức độ chuẩn hóa cao, hiển thị như nhau trên mọi máy tính

và máy in.

–

Tập tin có dung lượ ng nhỏ, không chưa mã điều khiển nên thuận tiện cho lưu trữ và

trao đổi.

– Soạn thảo công thức Toán học dễ dàng vì có nhiều chương trình hỗ tr ợ .

Ngoài những thế mạnh của TeX, Latex còn có thêm các mặt mạnh sau:

–

Quản lý tốt cấu trúc của tài liệu, cho phép người dùng định nghĩa giao diện của tài

liệu từ đầu.

– Quản lý trích dẫn chéo, thuận tiện cho việc tham khảo tài liệu.







159

nu ν prod ∏ ~= ≅

omega ω ^^ ∧ ~~ ≈

Omega Ω ^^^ ⋀ prop ∝

phi φ vv ∨ ( (

varphi Φ vvv ⋁ ) )

Phi Φ nn ∩ [ [

pi π nnn ⋂ ] ]

Pi Π uu ∪ { {

psi ψ uuu ⋃ } }

rho ρ angle(ABC) ABC upsilon Υ

sigma σ hat x x^ xi ξ

Sigma Σ bar x x¯ Xi Ξ

tau τ ul x x ̲ zeta Ζ

theta Θ vec x x→ upsilon Υ

vartheta ϑ dot x x. xi Ξ

Theta Θ ddot x x.. Xi Ξ

uarr ↑ and and a^n an

darr ↓ or or a_n an

rarr → not ¬ a/n n

a

-> → => ⇒ int ∫

|-> ↦ if if oint ∮

larr ← iff ⇔ del ∂







160

harr ↔ AA ∀ grad ∇

rArr ⇒ EE ∃ +- ±

lArr ⇐ _|_ ⊥ O/ ∅

hArr ⇔ TT ⊤ oo ∞

aleph ℵ vdots ⋮ |quad| | |

|...| |...| ddots ⋱ |\ | | |

|cdots| |⋯|







161

8. Phụ lục 4: NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH VIOLET SCRIPT

1. Giớ i thiệu sơ lượ c

Violet Script (VS) là ngôn ngữ lậ p trình chuyên dụng về đồ họa, đặc biệt trong việc

tạo ra các hoạt động mô phỏng. Ngôn ngữ này có thể đượ c sử dụng r ất hiệu quả để xây

dựng các phần mềm multimedia hỗ tr ợ dạy học. Vớ i cấu trúc đơn giản nhưng đầy đủ và

chặt chẽ, VS sẽ giúp ngườ i dùng có thể dễ dàng mô tả các ý tưở ng của mình, hoặc có thể

sửa đổi một sản phẩm có sẵn cho phù hợ p k ịch bản của mình.

Khác vớ i một phần mềm công cụ, việc sử dụng ngôn ngữ lậ p trình có tính mở cao

hơn, nó cho phép ngườ i dùng không phải chỉ là sử dụng các mẫu mô phỏng có sẵn mà còn

có thể tự tạo ra các mẫu mớ i, hoặc sửa đổi đượ c những mẫu đã có một cách tùy ý (sửa các

tham số, nội dung và trình tự thể hiện,...). Như vậy, khả năng đáp ứng yêu cầu ngườ i dùngcủa một ngôn ngữ lập trình là cao hơn nhiều so vớ i một phần mềm công cụ.

VS đượ c xây dựng dựa trên ngôn ngữ Action Script 2.0 của Macromedia Flash,

chính vì vậy, VS r ất mạnh trong việc thực hiện các mô phỏng có chuyển động và tương tác,

có xử lý âm thanh và hình ảnh. Tất nhiên, việc lậ p trình bằng VS thì đơn giản hơn nhiều so

vớ i lậ p trình bằng Action Script.

Các file mã nguồn của VS đều có thể sử dụng được mã văn bản Unicode hoặc UTF-

8. Chính vì vậy, không chỉ có các dữ liệu, lờ i giải thích mà k ể cả tên các đối tượ ng (tên

biến, tên nhãn, tên lệnh, tên hàm…) đều có thể dùng đượ c bằng tiếng Việt có dấu, giúp

ngườ i dùng Việt Nam dễ tiế p cận hơn nhiều so vớ i một ngôn ngữ bằng tiếng Anh.

2. Các đặc điểm chính của ngôn ngữ

2.1. Ngôn ng ữ mô ph ỏng

Ngôn ngữ lậ p trình VS hỗ tr ợ r ất nhiều về các k ỹ thuật mô phỏng. Các thao tác về

đồ họa và mô phỏng hầu hết đã đượ c lậ p trình sẵn, lại có thêm khả năng nạp thư viện mã

nguồn, khả năng sử dụng các dữ liệu âm thanh, hình ảnh một cách dễ dàng, VS sẽ giúp

người cho ngườ i dùng có thể viết đượ c những phần mềm đồ họa cao cấ p mà không cần

những kiến thức chuyên sâu về đồ họa.

Có thể coi việc lậ p trình mô phỏng bằng ngôn ngữ VS chỉ đơn giản là việc mô tả lại

k ịch bản của quá trình mô phỏng. Sau đó, trình thông dịch của VS sẽ thực hiện các công







163

Những người đã từng dùng hoặc xem các chương trình như Macromedia Flash,

Macromedia Diector, Adobe Premier,… hẳn không thể không biết đến khái niệm Timeline

(tr ục thời gian). Đây là một công cụ thiết k ế r ất quan tr ọng trong việc tạo ra các chuyển

động, các hiệu ứng của hình ảnh và âm thanh, làm phim hoạt hình, xây dựng cấu trúc của

một sản phẩm,… Timeline là một công cụ r ất hữu ích, đặc biệt đối với ngườ i không biết

lập trình cũng có thể dùng nó để xây dựng phần mềm multimedia ứng dụng đượ c.

Tuy nhiên điểm nhược cơ bản của Timeline là không có tính mở . Ví dụ: dùng

Timeline có thể dễ dàng tạo một chuyển động trong vòng 3 giây, nhưng không thể dùng

Timeline để tạo chuyển động trong vòng n giây, vớ i n là một giá tr ị đượ c nhậ p từ bàn phím

hoặc từ file bên ngoài.

Trong khi đó, việc xây dựng các phần mềm bài giảng lại đòi hỏi công cụ phải có tính

mở . Vì cách dạy của mỗi giáo viên là không giống nhau, nên bài giảng phải cho phép giáo

viên tự sửa theo ý mình được. Trong trườ ng hợ p này, k ỹ thuật viên không còn cách nào

khác là phải lựa chọn một ngôn ngữ lậ p trình.

Mặt khác, đối vớ i những ngườ i biết lậ p trình r ồi thì dùng ngôn ngữ cũng dễ chịu hơn

so vớ i dùng Timeline. Ví dụ: có thể sửa đổi số liệu một cách dễ dàng và chính xác, có thể

comment (viết lờ i giải thích) cho các đoạn chương trình, có thể phân chia chương trình lớ n

thành các module nhỏ… Việc thao tác với các dòng code cũng dễ dàng hơn so với các đốitượng đồ họa và Timeline. Code có thể dùng bất cứ chương trình soạn thảo văn nào để tạo

lậ p và sửa đổi chứ không cần phải một hệ thống đồ sộ như khi dùng Timeline.

Tuy vậy, dùng Timeline cũng có một ưu điểm hơn so vớ i ngôn ngữ là tính ổn định,

ít bị lỗi. Còn việc lậ p trình nếu không cẩn thận thì sẽ có thể sinh ra r ất nhiều lỗi. Do đó,

trong quá trình phát triển thì ngôn ngữ thì cũng phải dần dần khắc phục yếu điểm này.

3.

Cấu trúc ngôn ngữ

Violet Script 1.0, gần giống ngôn ngữ Basic ở các cấu trúc lệnh và ngôn ngữ C ở cấu

trúc chương trình.

3.1.

Chương trình viế t b ằng VS







165

Các dấu ngoặc đơn"(" và ")".

3.4.

Các l ệnh có c ấ u trúc

Lệnh điều kiện

if <điều kiện> then

<các lệnh>

end_if

Lệnh lặ p

for <tên biến> from <cận dướ i> to <cận trên> step <bướ c nhảy >

<các lệnh>

next

3.5.

Các nhãn

Có thể coi nhãn là các lệnh đặc biệt, đượ c ký hiệu bở i dấu ":" và tên nhãn. Nhãn

dùng vừa để đánh dấu, vừa để mô tả các đoạn lệnh. Nhãn thường được dùng như một định

danh để có thể truy cập (goto) đến đoạn lệnh từ bất k ỳ vị trí nào trong chương trình. Ví d ụ:

function main

goto ERASE

:START

appear Text, 8, 4, "Hello world"

wait_click

:ERASE

erase Paper

wait_click

goto START

end

4. Sử dụng Violet Script trong Violet

Violet Script khở i nguồn là một ngôn ngữ chạy độc lậ p, có thể dùng để tự xây dựng

đượ c các bài giảng hoàn chỉnh. Khi đượ c k ết hợ p vớ i công cụ Violet, ngôn ngữ này thườ ng

chỉ dùng để tạo một đoạn mô phỏng ngắn trên một trang màn hình, vì vậy nên nó đơn giản

hơn và dễ quản lý hơn. Đối với ngườ i dùng thì vừa có đượ c sự linh hoạt của ngôn ngữ, lại

vừa sử dụng được các tính năng dễ dùng của Violet như tạo hiệu ứng, tạo các bài tậ p,...







166

Để sử dụng VS trong Violet, vào mục soạn thảo trang màn hình, nhấn nút “Công

cụ”, một menu hiện lên, ta chọn mục “Lậ p trình mô phỏng”. Màn hình sau hiện ra và ta có

thể soạn thảo tr ực tiếp chương trình vào đây.

Nếu chương trình có sử dụng các đối tượ ng ảnh, hoặc các thư viện mã nguồn từ file

text, thì sau khi viết xong, click vào nút "Tiế p tục", màn hình sau hiện ra:

Màn hình nhập các mã nguồn bên ngoài và các đối tượng

Trong đó:

Khung phía trên cho phép nhậ p các file mã nguồn VS từ file text bên ngoài. Thông

thườ ng, Violet sẽ cung cấ p sẵn một số file thư viện các thao tác chuẩn để có thể sử dụng

đượ c luôn. Ví dụ: thư viện MathTools.vs chứa các lệnh phục vụ các bài toán hình học.







167

Ta cũng có thể viết mã nguồn VS cho mô phỏng của mình ra file text bên ngoài, r ồi

nhập vào đây, mà không cần phải viết gì trong phần soạn thảo mã nguồn ở trước đó. Cách

làm này hay hơn (và nên dùng), vì soạn thảo file text bên ngoài sẽ dễ dàng hơn là soạn tr ực

tiếp trong Violet. Như trong hình trên ta thấy phần chương trình vẽ đườ ng phân giác sẽ nằm

trong file Vephangiac.vs chứ không phải nằm trong phần soạn thảo Script của Violet.

Khung phía dướ i cho phép nhập các đối tượ ng hình ảnh sẽ đượ c sử dụng trong phần

mềm. Các đối tượ ng này có thể lấy từ file SWF hoặc file JPG. Tuy nhiên, chỉ có file SWF

(làm bằng Flash) thì mớ i có thể chỉnh đượ c vị trí nào trên ảnh là vị trí (0, 0). Ví dụ vớ i một

ảnh chiếc bút chì, ta căn chỉnh sao cho chỗ đầu bút chì chỉ đúng vào vị trí (0, 0) trong Flash.

Khi đó, nếu ta dịch chuyển đối tượ ng bút chì tớ i vị trí (x, y) thì đầu bút chì sẽ chỉ đúng vào

vị trí (x, y) đó. Còn nếu sử dụng ảnh JPG, thì vị trí góc trên bên trái của ảnh sẽ đúng vào vị

trí (x, y) chứ không phải chỗ đầu bút chì.

Sau khi nhập xong chương trình, các file mã nguồn chuẩn và các file ảnh, ta nhấn

nút "Đồng ý". Để sửa đổi mã nguồn hay các thông tin khác, ta click đúp vào bất k ỳ đối

tượ ng nào trong hoạt cảnh mô phỏng.

Các đối tượ ng và lệnh trong VS tương tự như trong ngôn ngữ C.







171







172







174







179







181







182







183

Ngoài 2 bài gi ảng đượ c trình bày trong ph ụ l ục này tác gi ả còn thi ế t k ế đượ c m ột s ố bàigi ảng khác đượ c ghi trong DVD kèm theo.





TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

KHOA SƯ PHẠM

BỘ MÔN SƯ PHẠM HÓA HỌC

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG PHẦN MỀM VIOLET

TRONG DẠY HỌC HÓA HỌCLỚP 11 – BAN CƠ BẢN

Luận văn Tốt nghiệp Ngành: SƯ PHẠM HÓA HỌC

Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:

TS. GVC. Bùi Phương Thanh Huấn Huỳnh Thị Kim Xuân Lớp: Sư phạm Hóa K35

MSSV:2096737

Cần Thơ, 2013





Luận văn tốt nghiệp

Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp 11 – ban cơ bản

GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn i SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

LỜI CẢM ƠN

…… ……

Trong quá trình thực hiện đề tài, em đã nhận được sự động viên, sự giúp đỡ nhiệt

tình và sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô, ba mẹ và bạn bè. Nhờ vậy mà luận văn

được hoàn thành đúng thời hạn.

Lời đầu tiên, em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến:

* Thầy Bùi Phương Thanh Huấn, GV hướng dẫn luận văn, TS.GVC – Bộ môn

Hóa – Khoa Sư phạm – Trường Đại học Cần Thơ, thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ,

truyền đạt kiến thức cho em trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành đề tài luận

văn tốt nghiệp.

* Thầy Võ Quốc Cường, cô Lý Thị Kim Nguyên – giáo viên hướng dẫn thực

tập, trường trung học phổ thông Bùi Hữu Nghĩa đã động viên, giúp đỡ, đóng góp ý

kiến và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành luận văn.

* Tập thể lớp 11B1, 11B9 – Trường trung học phổ thông Bùi Hữu nghĩa.

* Cảm ơn ba mẹ đã nuôi nấng, dạy bảo con trong suốt thời gian qua để con có

thể học tập và trưởng thành như ngày hôm nay.

* Và xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của tất cả người thân trong

gia đình và bạn bè trong suốt thời gian qua.

Chân thành cảm ơn

Huỳnh Thị Kim xuân







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn ii SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

--------- ...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn iv SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................................. i

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN........................................................................ ii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN.......................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ TRONG LUẬN VĂN ............................................. viii

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG TRONG LUẬN VĂN ......................................................... ix

TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................................. x

MỞ ĐẦU .................................................................................................................................... 1

NỘI DUNG LUẬN VĂN ........................................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .................................................................. 4

1.1. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC .................................................................................... 4

1.1.1 Các khái niệm[1], [3], [9], [11], [16].................................................................................... 4

1.1.2 Hệ thống các phương pháp dạy học hóa học[3], [8], [9] ................................................ 5

1.2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC .............................................................. 9

1.2.1. Những quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục THPT[17]. ........................................... 9

1.2.2. Phương pháp dạy học tích cực là gì? [8], [12] ............................................................ 11

1.2.3. Đổi mới phương pháp dạy học hóa học[1],[2] [3], [12], [15] .......................................... 11

1.2.3.1 Mục đích việc đổi mới phương pháp dạy học .............................................. 11

1.2.3.2 Để dạy tốt môn hóa học?[20].......................................................................... 12

1.2.3.2 Chuyển đổi mô hình dạy học ........................................................................ 13

1.2.4. Một số phương pháp dạy học tích cực ................................................................... 15







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn vi SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

2.3.2.1 Bài 29 ANKEN ............................................................................................. 53

2.3.2.2 Bài 33 LUYỆN TẬP ANKIN ....................................................................... 65

2.3.2.3 Bài 40 ANCOL ............................................................................................. 71

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .......................................................................... 83

3.1 MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM ................................................................................ 83

3.2 NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM ................................................................................ 83

3.3 ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM .............................................................................. 83

3.4 CHUẨN BỊ THỰC NGHIỆM ................................................................................. 83

3.5 TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM .............................................................................. 843.6 THỐNG KÊ MÔ TẢ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM .............................................. 84

3.6.1 Cách trình bày kết quả thực nghiệm ....................................................................... 84

3.6.2 Phân tích định lượng kết quả thực nghiệm sư phạm .............................................. 85

3.6.3 Phân tích định tính kết quả thực nghiệm sư phạm.................................................. 85

3.6.4 Phân tích định tính kết quả thực nghiệm ................................................................ 92

3.6.4.1 Phiếu phỏng vấn giáo viên............................................................................ 92

3.6.4.2 Phiếu phỏng vấn học sinh ............................................................................. 94

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................................. 97

1. KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 97

2. KIẾN NGHỊ .................................................................................................................... 97

PHỤ LỤC ................................................................................................................................. 98

Phụ lục 1 ............................................................................................................................... 99

Phụ lục 2 ............................................................................................................................. 103

Phụ lục 3 ............................................................................................................................. 105

Phụ lục 4 ............................................................................................................................. 107

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................... 121







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn vii SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

--------

CTCT : Công thức cấu tạo.

CTPT : Công thức phân tử.

GV : Giáo viên.

GVHD : Giáo viên hướng dẫn.

HS : Học sinh.

PPDH : Phương pháp dạy học.

PPDHHH : Phương pháp dạy học hóa học.

PTPƯ : Phương trình phản ứng.

SGK : Sách giáo khoa.

THPT : Trung học phổ thông.

TN : Thí nghiệm.

BTVN : Bài tập về nhà







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn ix SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG TRONG LUẬN VĂN

--------

TT Số biểu bảng Tên biểu bảng Trang

1 Bảng 1.1

So sánh hai phương pháp dạy học: Phương

pháp dạy học cổ truyền và phương pháp dạy

học tích cực.

14

2 Bảng 3.1 Cấu trúc hai chiều và cơ cấu câu hỏi. 85

3 Bảng 3.2 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tíchlũy phiếu học tập.

88

4 Bảng 3.3 Kết quả kiểm tra của lớp thực nghiệm. 89

5 Bảng 3.4 Kết quả kiểm tra của lớp đối chứng. 90

6Bảng 3.5 Bảng so sánh kết quả xếp loại của lớp thực

nghiệm và lớp đối chứng. 90

7 Bảng 3.6 Kết quả phỏng vấn giáo viên. 92

8 Bảng 3.7 Kết quả phỏng vấn học sinh. 94







GVHD: TS.GVC. Bùi Phương Thanh Huấn x SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

TÓM TẮT LUẬN VĂN

--------

Hiện nay, việc áp dụng công nghệ thông tin vào việc dạy học đã được ứng dụng

rộng rãi ở các trường THPT, môn hóa học là một môn khoa học tự nhiên đòi hỏi nhiều

kĩ năng, Đề tài “ Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp

11 – ban cơ bản” được thực hiện nhằm giới thiệu cách sử dụng phần mềm Violet để

thiết kế bài dạy học hóa học nhằm góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học ở

trường phổ thông. Kết quả nghiên cứu này sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích trong đổi mới

phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh.

Đề tài đã cung cấp cho người đọc những kiến thức cơ bản về dạy và học hóa học ở

trường phổ thông. Và đề tài cũng giới thiệu một số bài dạy học hóa học lớp 11- ban cơ

bản được soạn bằng phần mềm Violet, có những bài giảng được kết hợp với phần mềm

PowerPoint.

Đề tài được tiến hành thực nghiệm ở trường THPT Bùi Hữu Nghĩa. Qua quá

trình thực nghiệm và đánh giá, kết quả nghiên cứu bước đầu của đề tài cho thấy việc

sử dụng phần mềm Violet đã được đánh giá cao, góp phần vào việc thay đổi phương

pháp dạy học ở các trường phổ thông, phần mềm được đánh giá cao có thể được áp

dụng rộng rãi cho các cấp học nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở nước ta.







GVHD: TS. GVC. Bùi Phương Thanh Huấn 1 SVTH: Huỳnh Thị Kim Xuân

MỞ ĐẦU

Đứng trước những thời cơ và thách thức trong quá trình hội nhập kinh tế hiện nay thì

việc nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng đội ngũ trí thức là yếu tố hàng đầu. Để

nâng cao chất lượng dạy và học ở các trường phổ thông, cần phải tiến hành đổi mới

phương pháp dạy học (PPDH) theo hướng tích cực, giúp học sinh (HS) có thể tiếp

nhận thông tin một cách nhanh chóng, dễ hiểu và có hứng thú trong việc học tập môn

Hóa học. Do đó, việc áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy học là rất cầnthiết.

Hiện nay, đã có nhiều phần mềm hỗ trợ việc soạn thảo bài giảng nhưng chưa thực

sự hỗ trợ tốt, việc soạn thảo rất phức tạp và mất nhiều thờ i gian. Phần mềm Violet giúp

soạn thảo bài giảng sinh động, có các loại bài tập trắc nghiệm, chèn được phim ảnh,

file flash và có thể liên kết với các phần mềm khác như Microsoft Office PowerPoint,

Macromedia Flash, Geometer Sketchpad làm bài giảng sinh động, giúp học sinh dễ

tiếp nhận những kiến thức trừu tượng một cách dễ dàng và hứng thú hơn với môn Hóa

học cũng như các môn học khác. Vì vậy, việc “Nghiên cứu sử dụng phần mềm

Violet trong dạy học Hóa học lớp 11 - ban cơ bản” là rất cần thiết cho việc dạy học

hiện nay.

1. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI

Sử dụng phần mềm Violet để thiết kế một số bài dạy học lớp 11 - ban cơ bản

nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Hóa học ở trường trung học phổ thông.

2. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC

Sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp 11 - ban cơ bản sẽ góp

phần nâng cao chất lượng dạy và học tại các trường trung học phổ thông.

3. NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI








- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về dạy và học Hóa học.

-

Thiết kế một số bài dạy học Hóa học lớp 11 - ban cơ bản bằng phần mềm Violet. - Xây dựng các hình ảnh, video trong chương trình Hóa học lớp 11 – ban cơ bản

bẳng phần mềm Violet.

- Thực nghiệm sư phạm tại trường trung học phổ thông để đánh giá kết quả nghiên

cứu và tính khả thi của đề tài.

4.

PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU

4.1 Phương pháp nghiên cứu

4.1.1 Nghiên cứu lý thuyết

- Nghiên cứu sách giáo khoa lớp 11 - ban cơ bản.

- Nghiên cứu lý thuyết về cơ sở lí luận dạy học, phương pháp dạy học.

- Nghiên cứu cách sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp 11 -

ban cơ bản.

-

Thiết kế giáo án một số bài giảng lớp 11 - ban cơ bản bằng phần mềm Violet.

4.1.2 Nghiên cứu thực tiễn

- Tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường THPT.

- Khảo sát, lấy ý kiến của giáo viên và học sinh về tính thực tiễn và khả thi

của phần mềm.

4.1.3 Nghiên cứu toán học

Xử lý số liệu từ thực nghiệm sư phạm bằng thống kê toán học.

4.2 Phương tiện nghiên cứu

- Tài liệu liên quan đến phương pháp dạy học, lí luận dạy học.

- Máy tính, máy quay phim, phần mềm, hóa chất, dụng cụ thí nghiệm.








- Cách sử dụng phần mềm Violet, các đề tài nghiên cứu trước đây.

-

Sách giáo khoa lớp 11 - ban cơ bản và các sách giáo viên, sách bài tập.5. TIẾN ĐỘ DỰ KIẾN

- Giai đoạn 1: Từ 18/06/2012 đến 31/07/2012, nhận đề tài từ giáo viên hướng

dẫn, tìm tài liệu có liên quan, trao đổi với giáo viên hướng dẫn và hoàn thành đề

cương chi tiết.

- Giai đoạn 2: Thực hiện đề tài từ tháng 08/2012 đến tháng 03/2013.

-

Giai đoạn 3: Tháng 04/2013 và tháng 05/2013 tổng hợp kết quả và hoàn thành

báo cáo luận văn tốt nghiệp.








1.1.2 Hệ thống các phương pháp dạy học hóa học[3], [8], [9]

-

Có rất nhiều cách phân loại PPDH khác nhau dựa trên các căn cứ khác nhaukhiến cho PPDH vô cùng phong phú và đa dạng.

Để lựa chọn phương pháp phù hợp, giáo viên cần biết:

- Hiện tại có những phương pháp dạy học nào?

- Nội dung của mỗi phương pháp?

- Những mặt mạnh và yếu của từng phương pháp?

- Yêu cầu của việc sử dụng phương pháp?

Theo Đặng Vũ Hoạt (1986 – 1995) và một số nhà lí luận dạy học khác đã chia các

phương pháp dạy học thành bốn nhóm sau:

- Nhóm các PPDH sử dụng ngôn ngữ

- Nhóm các PPDH trực quan

-

Nhóm các PPDH thực tiễn

- Nhóm các phương pháp kiểm tra, đánh giá mức độ nắm tri thức, kỹ năng, kỹ

xảo của HS.

Nhóm các phương pháp dạy học sử dụng ngôn ngữ là PPDH sử dụng lời nói và chữ

viết để tác động đến HS.

- Phương pháp thuyết trình: là phương pháp giáo viên sử dụng lời nói sinh động

để trình bày tài liệu mới hoặc để tổng kết những tri thức mà HS thu được.

- Phương pháp hỏi đáp: là phương pháp GV nêu câu hỏi HS trả lời nhằm giúp HS

tiếp thu tri thức mới; củng cố, ôn tập để mở rộng, đào sâu tri thức đã học; vận

dụng tri thức hình thành kỹ năng, kỹ xảo và kiểm tra mức độ nắm tri thức, kỹ

năng, kỹ xảo của HS.








- Phương pháp sử dụng SGK và tài liệu: là sự cụ thể hóa nội dung dạy học, là

nguồn tri thức quan trọng và phong phú.

Nhóm các phương pháp dạy học trực quan là phương pháp được xây dựng trên cơ

sở quán triệt nguyên tắc đảm bảo tính trực quan trong quá trình dạy học . Trong quá

trình dạy học GV hướng dẫn HS thực hiện các biện pháp quan sát sự vật, hiện tượng

hay hình ảnh của chúng trên cơ sở đó mà hình thành khái niệm.

- Phương pháp trình bày trực quan: là phương pháp sử dụng những phương tiện

trực quan, những phương tiện kỹ thuật dạy học trong quá trình dạy học.

- Phương pháp quan sát: HS học cách quan sát và rút ra nhận xét.

Nhóm phương pháp dạy học thực tiễn được xây dựng trên cơ sở coi hoạt động thực

tiễn của HS với tư cách là một phương tiện, một nguồn tri thức.

- Phương pháp luyện tập: luyện tập là lặp đi lặp lại nhiều lần những hành động

nhất định nhằm hình thành và phát triển những kỹ năng, kỹ xảo.

-

Phương pháp ôn tập: ôn lại những kiến thức đã học, nắm vững được nội dung. - Phương pháp làm thí nghiệm là PPDH trong đó, HS sử dụng những thiết bị với

phương pháp thực nghiệm để làm sáng tỏ, khẳng định những luận điểm lí thuyết

mà GV đã trình bày nhằm củng cố, đào sâu những tri thức đã lĩnh hội hoặc vận

dụng lí luận để nghiên cứu những vấn đề do thực tiễn đề ra.

Nhóm các phương pháp kiểm tra, đánh giá mức độ nắm tri thức, kỹ năng, kỹ xảo

của HS. - Kiểm tra gồm có kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ, kiểm tra tổng kết.

- Phương pháp kiểm tra gồm phương pháp quan sát, kiểm tra miệng, kiểm tra viết

và kiểm tra thực hành.

Quá trình đánh giá gồm bốn bộ phận cấu thành:








- Đo là quá trình xác định các số đo cho các đối tượng hay các đặc điểm của đối

tượng theo những nguyên tắc đã định rõ.

- Lượng giá: Dựa vào số đo, đưa ra những thông tin ước lượng trình độ kiến thức,

kỹ năng, kỹ xảo của HS.

- Đánh giá: là đưa ra những nhận xét về trình độ thực chất của HS trước vấn đề

được kiểm tra đồng thời đề xuất định hướng điều chỉnh sai sót hoặc phát huy

kết quả.

- Ra quyết định: dựa vào định hướng, đề xuất những biện pháp cụ thể để giúp đỡ

học sinh.

Hệ thống phương pháp dạy học hóa học có thể tổng quát theo sơ đồ sau:








Hình 1.1: Hệ thống các phương pháp dạy học

Phương pháp thuyếttrình

Phương phápdùng lời

Phương pháp

trực quan

Phương pháp thực tiễn

Phương phápkiểm tra – đánh giá

Phương pháp đàm thoại

HS làm việc với SGK

Phương pháp trình bày trực quan

Phương pháp quan sát

Phương pháp luyện tập

Phương pháp ôn tập

Phương pháp làm thí nghiệm

Phương pháp kiểm tra

Phương pháp đánh giá

Phương phápdạy học








1.2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC

1.2.1.

Những quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục THPT

[17]

. Căn cứ pháp lí: giáo dục học

Tinh thần chung của các văn bản do nhà nước ban hành làm cơ sở pháp lí cho việc đổi

mới chương trình phổ thông hiện nay là xây dựng chương trình giáo dục phổ thông

mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát

triển nguồn nhân lực phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với

thực tiễn truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ phổ thông các nước phát triển trong

khu vực và thế giới.

Căn cứ khoa học và thực tiễn.

- Nguyên tắc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông Việt Nam hiện nay:

+ Quán triệt mục tiêu giáo dục.

+ Đảm bảo tính khoa học và sư phạm.

+ Thể hiện tinh thần đổi mới phương pháp dạy học.

+ Đảm bảo tính thống nhất.

+ Đáp ứng yêu cầu phát triển của từng đối tượng HS.

+ Quán triệt quan điểm mới trong việc biên soạn chương trình , SGK.

+ Đảm bảo tính khả thi.

Những đường lối và quan điểm chỉ đạo của nhà nước về đổi mới giáo dục nói chung

và THPT nói riêng được thể hiện trong nhiều văn bản, đặc biệt trong các văn bản sau

đây:

CT30/1998/CT-TTg về chủ trương phân ban.

Nghị quyết 40/2000/QH10 về đổi mới CT GDPT.








Chỉ thị 14/2001/CT-TTg về thực hiện NQ 40.

Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010.

Luật Giáo dục (sửa đổi năm 2005).

Ngay sau cách mạng tháng 8.1945 cùng với việc xây dựng một nền giáo dục mới,

mục tiêu và nguyên lý giáo dục Việt Nam đã được xây dựng. Nội dung căn bản của

mục tiêu giáo dục là xác định đào tạo con người phát triển toàn diện được khẳng định

trong điều 2 của Luật giáo dục (2005).

Nguyên lý giáo dục cũng được khẳng định trong điều 3 của Luật giáo dục là hoạt độnggiáo dục phải thực hiện theo nguyên lý ”Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao

động sản xuất, lý luận gắn với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia

đình và xã hội” (Luật giáo dục 2005).

Về PPDH, luật giáo dục quy định ”Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tíchcực,

tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực

tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên.” (Luật giáo dục

2005, điều 5).

Luật giáo dục cũng đưa ra những quy định về mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo

dục phổ thông cho từng cấp học. Về nội dung dạy học, điều 28 Luật giáo dục quy

định: ”Nội dung giáo dục phổ thông phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện,

hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý

lứa tuổi của HS, đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi cấp học” (Luật giáo dục 2005)

Về phương pháp giáo dục phổ thông, điều 28 luật giáo dục quy định: ”Phương pháp

giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS,

phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả

năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác

động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS” (Luật giáo dục 2005).








Việc áp dụng xuyên suốt một phương pháp làm HS nhàm chán, không có hứng thú

trong học tập, không tiếp thu tốt và làm cho các em thụ động hơn. Các em không thể

thể hiện bản lĩnh cá nhân, không có sự trao đổi kiến thức qua lại giữa GV và HS mà

chỉ là sự tiếp nhận thông tin một cách thụ động, các em luôn phải cố gắng nhớ một

khối lượng kiến thức khổng lồ và phải làm sao theo ý của thầy cô. Điều này làm cho

các em cảm thấy việc học trở nên nhàm chán, khó khăn hơn.

Mục đích của việc đổi mới PPDH ở trường phổ thông là thay đổi lối dạy học

truyền thụ một chiều sang dạy học theo PPDH tích cực, nhằm giúp HS phát huy tính

tích cực, chủ động, tự giác, tìm tòi, sáng tạo; rèn luyện kỹ năng và thói quen tự học,tinh thần hợp tác, làm việc nhóm; khả năng vận dụng kiến thức vào những tình huống

khác nhau trong học tập và trong thực tiễn; tạo niềm tin, hứng thú trong học tập.

Làm cho “Học” là quá trình kiến tạo. HS tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập,

khai thác, xử lý thông tin; dần dần tự hình thành tri thức, năng lực, phẩm chất.

Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS, hướng dẫn HS con đường tìm ra chân lý.

Chú trọng hình thành cho HS các năng lực (tự học, sáng tạo, hợp tác, …), phương pháp học tập; các phương pháp và kỹ năng, kỹ xảo lao động khoa học. Học để tích lũy

kiến thức, kinh nghiệm, đáp ứng nhu cầu của cuộc sống và sự vận động, phát triển của

xã hội.

1.2.3.2 Để dạy tốt môn hóa học?[20]

Muốn dạy tốt môn hóa học, người GV cần phải đặt bản thân vào vị trí của người học,

hiểu được tâm lí của HS, phải biết được HS muốn biết thêm những gì ngoài nội dung bài học, tạo cho các em không khí thoải mái trong suốt quá trình học. Đặt các em HS

là chủ thể của hoạt động nhận thức, tạo điều kiện cho các em hoạt động trong giờ học,

phát huy tính chủ động, sáng tạo, rèn luyện các em giải quyết các vấn đề từ dễ đến

khó, tạo điều kiện cho các em hiểu và vận dụng kiến thức vào thực tiễn.








Hóa học là một môn khoa học tự nhiên và là môn học vừa thực nghiệm vừa lí thuyết.

Vì vậy, GV dạy cho HS cách tư duy trừu tượng, cách “nhìn bằng óc” để nhìn vào thế

giới vi mô mà mắt thường không nhìn được, đó là các hạt nguyên tử, phân tử , ion,

electron,…

GV dạy cho HS cách quan sát và dạy các thao tác tư duy:

- Dạy quan sát và so sánh.

- Dạy quy nạp và suy diễn.

- Dạy phân tích và tổng hợp.

- Rèn luyện trí thông minh cho HS.

1.2.3.2 Chuyển đổi mô hình dạy học

Để có thể trở thành một nước công nghiệp đến năm 2020 thì đòi hỏi nguồn nhân lực

tốt mọi vấn đề, mọi tình huống. Để làm được điều đó, cần phải có sự đầu tư cho giáo

dục một cách tốt nhất. Đồng thời, cần có sự chuyển đổi mô hình dạy học từ mô hình

dạy học GV làm trung tâm sang HS làm trung tâm, từ mối quan hệ một chiều từ GVđến HS sang mối quan hệ hai chiều giữa GV – HS và HS – HS. Khi đó, GV chỉ đóng

vai trò hướng dẫn, tạo điều kiện cho HS phát huy tính chủ động, tích cực và sáng tạo.

Những điểm giống và khác nhau giữa phương pháp dạy học cổ truyền (GV làm trung

tâm) và phương pháp dạy học tích cực (HS làm trung tâm).








Bảng 1.1: So sánh hai phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học cổ truyền và

phương pháp dạy học tích cực.

Nội dung PPDH cổ truyền PPDH tích cực

Quan niệm

- Học là quá trình tiếp thu và

lĩnh hội, qua đó hình thành

kiến thức, kỹ năng, tư tưởng,

tình cảm.

- Học là quá trình kiến tạo; HS

tìm tòi, khám phá, phát hiện… tự

hình thành hiểu biết, năng lực,

phẩm chất.

Bản chất Truyền thu tri thức, truyền thụ

và chứng minh chân lý của GV.

Tổ chức hoạt động nhận thức cho

HS, dạy HS cách tìm ra chân lý

Mục tiêu

Chú trọng cung cấp tri thức, kĩ

năng, kĩ xảo, HS đối phó thi cử.

Chú trọng hình thành các năng lực

(sáng tạo, hợp tác,…), dạy phương

pháp và kĩ thuật khoa học, dạy cách

học để đáp ứng yêu cầu của cuộc

sống hiện tại và tương lai.

Cách tiếp

cận

Tiếp cận cơ bản lên nội dung. Tiếp cận cơ bản lên các vấn đề

Vai trò của

GV và HS

GV chủ động điều khiển, HS

thu động tiếp thu.

Mối quan hệ chủ yếu:

GV → HS

GV đóng vai trò chủ đạo; HS đóng

vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo.

Mối quan hệ:

GV → HS

HS → HS và HS → XH

Từ nhiều nguồn khác nhau: SGK,

GV, các tài liệu khoa học phù hợp,

bảo tàng, thực tế,…gắn với vốn hiểu








Nội dung

SGK + GV

biết, kinh nghiệm và nhu cầu của HS,

tình huống thực tế, bối cảnh, môi

tr ường địa phương, những vấn đề HS

quan tâm.

Phương

pháp

Các phương pháp dạy học

truyền thống (GV: độc thoại,

phát vấn, áp đặt kiến thức sẵn

có, độc quyền đánh giá, cho

điểm cố định; HS: nghe, ghichép, học thuộc và trả bài,…).

Các phương pháp dạy học hiện đại

(GV hướng dẫn HS cách học, cách

giải quyết vấn đề, cách sống và

trưởng thành như tìm tòi, điều tra,

giải quyết vấn đề, dạy học tương tác.HS tự đánh giá, tự điều chỉnh làm cơ

sở để GV cho điểm cơ động).

Hình thức tổ

chức

Giới hạn trong không gian lớp

học, GV đối diện với cả lớp.

Hình thức tổ chức cơ động, linh hoạt,

học ở lớp, ở phòng thí nghiệm, trong

thực tế; học cá nhân, học nhóm, đôi

bạn và cả lớp đối diện với GV.

Kết quả

Chủ yếu bồi dưỡng cho HS trí

nhớ, tư duy tái hiện, khó có khả

năng thích ứng với cuộc sống.

Bồi dưỡng cho HS tính tự chủ, năng

động, sáng tạo; năng lực phát hiện và

giả quyết vấn đề, khả năng hợp

tác…có khả năng thích ứng cao với

cuộc sống.

1.2.4. Một số phương pháp dạy học tích cực

1.2.4.1 Dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực[12], [13]

- Dạy học thông qua các hoạt động học tập của HS.

- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.








- Dạy học tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác.

- Kết hợp đánh giá của GV với tự đánh giá của HS. 1.2.4.2 Một số phương pháp dạy học tích cực[14]

- Nhóm phương pháp trực quan: sử dụng thí nghiệm, mô hình, bản vẽ,…

- Nhóm phương pháp thực hành: HS được trực tiếp tác động vào đối tượng

(quan sát mẫu chất, lắp dụng cụ thí nghiệm, làm thí nghiệm,…) tự lực khám phá tri

thức mới.

- Vấn đáp tìm tòi: GV là người tổ chức sự tìm tòi, còn HS là người tự lực phát hiện kiến thức mới.

Một số phương pháp hiện đại:

- Dạy học sử dụng tình huống có vấn đề.

- Dạy học theo nhóm (được sử dụng trong các giờ dạy thực hành, ít được áp

dụng trong dạy bài mới).

Ngoài ra, còn có một số phương pháp tích cực khác như: phương pháp grap

dạy học, phương pháp algorit,…

1.2.4.2.1 Dạy học sử dụng tình huống có vấn đề

- Đây không phải là một PPDH riêng biệt, mà là một tập hợp gồm nhiều

PPDH được kết hợp chặt chẽ và tương tác lẫn nhau. Trong đó, phương pháp xây dựng

tình huống có vấn đề và hướng dẫn HS giải quyết vấn đề giữ vai trò trung tâm, gắn kết

các PPDH khác trong tập hợp với nhau.

- PPDH đặt và giải quyết vấn đề sẽ góp phần nâng cao tính tích cực tư duy

của HS, gắn liền hai mặt nhận thức và tư duy, đồng thời hình thành ở HS khả năng

sáng tạo thật sự, góp phần tích cực vào việc rèn luyện trí thông minh cho HS.

- Ba đặc trưng cơ bản của dạy học đặt và giải quyết vấn đề:








+ Tình huống nghịch lý, bế tắc: kiến thức hiện có của HS không phù hợp

(không đáp ứng được) với đòi hỏi của nhiệm vụ học tập, với thực nghiệm.

+ Tình huống lựa chọn: HS lựa chọn cho mình con đường phù hợp nhất để

giải quyết vấn đề đặt ra.

+ Tình huống vận dụng : HS phải biết cách vận dụng kiến thức trong học

tập, trong thực tiễn và tìm lời giải đáp cho câu hỏi “Tại sao?”.

- Câu hỏi có tính chất nêu vấn đề:

+ Câu hỏi nêu vấn đề khác với câu hỏi thông báo. Câu hỏi nêu vấn đề làcâu hỏi về cái chưa biết, thường do HS đặt ra hơn là do GV.

+ Ba đặc điểm của câu hỏi nêu vấn đề:

Chứa đựng mâu thuẫn nhận thức.

Chứa đựng phương pháp giải quyết vấn đề, thu hẹp phạm vi tìm

kiếm câu trả lời.

Phản ánh được sự ngạc nhiên của HS khi nhận ra mâu thuẫn nhận

thức, khi chạm đến vấn đề.

Hướng dẫn HS cách giải quyết vấn đề

Các bước của quá trình hướng dẫn HS giải quyết một vấn đề học tập:

- Giúp HS hiểu rõ vấn đề.

- Xác định hướng giải quyết, tức là xác định phạm vi kiến thức tìm kiếm, nêugiả thuyết. Nếu là vấn đề lớn, cần chia nhỏ ra và giải quyết dần dần từng vấn đề nhỏ.

- Kiểm tra tính đúng đắn của các giả thuyết bằng lý luận hay thực nghiệm. Xác

nhận một giả thuyết đúng.

- GV điều chỉnh, bổ sung giả thuyết đúng và chỉ ra kiến thức mới cần lĩnh hội.

- Kiểm tra lại và ứng dụng kiến thức vừa thu được.








Các mức độ của việc áp dụng dạy học giải quyết vấn đề

- Mức độ thứ nhất: GV thực hiện cả ba khâu (đặt vấn đề, phát triển vấn đề, giảiquyết vấn đề). Đây là phương pháp thuyết trình có nêu vấn đề.

- Mức độ thứ hai: GV đặt vấn đề và phát triển vấn đề, HS giải quyết vấn đề.

- Mức độ thứ ba: GV đặt vấn đề, HS phát triển và giải quyết vấn đề.

- Mức độ thứ tư: GV tổ chức, kiểm tra và hướng dẫn HS tự tìm ra vấn đề, tự

phát triển và giải quyết vấn đề. Mức độ này tương đương với phương pháp nghiên cứu

trong dạy học.

Ưu điểm và tác dụng của phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề

- Phát triển trí tuệ.

- Học được con đường khám phá.

- Kích thích hứng thú học tập.

- Độ bền kiến thức cao.

- HS phát triển được nhiều khả năng: nhận ra vấn đề cần giải quyết, vạch ra kế

hoạch và xử lý vấn đề, …

- Tránh được hiện tượng học vẹt.

- Khuyến khích cách học với tư duy mở, có tính tương tác, tích cực.

- Xây dựng ý thức tôn trọng giữa GV và HS về khía cạnh: kiến thức, tình cảm,

lợi ích.

- Phản ánh bản chất của tri thức là có tính phức hợp và phát triển (biến đổi).

- Dạy học giải quyết vấn đề là làm cho sự việc trở nên sáng tỏ, tìm câu trả lời

cho các câu hỏi đặt ra, làm cho “Tình huống có vấn đề” trở thành “Tình huống không

có vấn đề”.








Nhược điểm

- GV còn ngại thay đổi phương pháp giảng dạy. - Đòi hỏi có đủ điều kiện cơ sở vật chất, dụng cụ, hóa chất, tài liệu, …

- Cần nhiều thời gian để cả GV lẫn HS thay đổi phương pháp và thích nghi.

1.2.4.2.2 Phương pháp thảo luận nhóm[19]

Thảo luận nhóm là phương pháp mà trong đó nhóm lớn (lớp học) đượ c chia

thành các nhóm nhỏ để tất cả thành viên trong lớp đều được làm việc và thảo luận về

một chủ đề cụ thể, và đưa ra ý kiến chung của nhóm mình về vấn đề đó.

- Tùy mục đích, yêu cầu của vấn đề học tập, các nhóm sẽ được phân chia một

cách có chủ định hay ngẫu nhiên, được duy trì ổn định hay thay đổi theo từng phần

của tiết học, được giao cùng một nhiệm vụ hay mỗi nhóm có nhiệm vụ khác nhau.

- Nhóm tự bầu nhóm trưởng (nếu cần). Trong nhóm, mỗi thành viên đều phải

tham gia tích cực, không được ỷ lại vào những người hiểu biết và năng động hơn. Các

thành viên trong nhóm giúp đỡ nhau tìm hiểu vấn đề nêu ra trong không khí thi đuavới các nhóm khác. Kết quả làm việc của mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập

chung của cả lớp. Khi trình bày kết quả làm việc của mình trước cả lớp, nhóm có thể

cử đại diện hoặc mỗi thành viên trong nhóm sẽ trình bày một phần.

- Phương pháp hoạt động nhóm có thể tiến hành:

+ Làm việc chung cả lớp

Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức.

Tổ chức và giao nhiệm vụ cho các nhóm.

Hướng dẫn cách làm việc trong nhóm.

+ Làm việc theo nhóm

Phân công trong nhóm.








Cá nhân làm việc độc lập rồi trao đổi hoặc đưa ra ý kiến thảo luận

trong cả nhóm.

Cử đại diện hoặc phân công trình bày kết quả làm việc của nhóm.

+ Tổng kết trước lớp

Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả.

Cả lớp thảo luận chung.

GV tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo.

- Phương pháp hoạt động nhóm giúp các thành viên trong nhóm chia sẻ các

thắc mắc, cũng như kinh nghiệm của mỗi cá nhân, từ đó có thể cùng nhau tìm hiểu

kiến thức mới. Bằng cách nói ra những suy nghĩ của mình, mỗi thành viên có thể nhận

ra mức độ hiểu biết của mình về vấn đề nêu ra, từ đó ý thức được mình cần tìm hiểu

thêm những gì để nắm được toàn bộ vấn đề. Bài học trở thành quá trình trao đổi, học

hỏi lẫn nhau, chứ không còn là sự tiếp nhận thụ động một chiều từ GV đến HS.

- Sự thành công của bài học phụ thuộc vào sự tham gia tích cực của mọi

thành viên trong lớp, vì vậy phương pháp này còn được gọi là phương pháp “Cùng

tham gia”.

Tuy nhiên, phương pháp này bị chi phối bởi không gian chật hẹp của lớp

học, bởi thời gian quy định của một tiết học. Do đó, GV cần biết cách tổ chức hợp lý

và HS đã được làm quen với cách học này thì mới đạt được hiệu quả.

- Trong hoạt động nhóm, tư duy tích cực của HS phải được phát huy. Ý

ngh ĩa quan trọng của phương pháp này là giúp rèn luyện năng lực hợp tác giữa các

thành viên trong môi trường làm việc tập thể. Cần tránh khuynh hướng hình thức và đề

phòng tình trạng lạm dụng, cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu nhất

của đổi mới PPDH và hoạt động nhóm càng nhiều thì càng chứng tỏ sự đổi mới

PPDH.








- Nhóm đồng tâm (nhóm bể cá): GV chia lớp thành 2 nhóm, nhóm thảo luận và

nhóm quan sát, sau đó 2 nhóm sẽ hoán đổi vị trí cho nhau.

+ Nhóm thảo luận: có nhiệm vụ thảo luận và trình bày vấn đề được giao.

+ Nhóm quan sát: đóng vai trò là người quan sát và phản biện.

1.2.5 Lựa chọn phương pháp giảng dạy trong một bài cụ thể [12]

- Việc lựa chọn PPDH đượ c tiến hành khi thiết k ế bài dạy học để chuẩn bị cho

giờ lên lớ p.

-

Mỗi PPDH dù ít hay nhiều cũng có những ưu – nhược điểm riêng. Không có phương pháp nào là tuyệt đối hoàn hảo.

- Trong mỗi bài dạy học, GV cần biết phối hợ p sử dụng các phương pháp vớ i

nhau, sao cho hợ p lý và mang lại hiệu quả cao nhất (mỗi nội dung cụ thể cần có

PPDH thích hợp làm phương pháp chủ đạo).

- Sáng tạo các PPDH mớ i, bằng các cách sau:

+ Liên k ết nhiều PPDH riêng r ẽ thành những PPDH phức hợ p, có hiệu quả

cao hơn.

+ Liên k ết PPDH với các phương tiện k ỹ thuật dạy học hiện đại, tạo ra các

PPDH phức hợ p có chung k ỹ thuật, đảm bảo thu và xử lý tín hiệu k ị p thờ i, chính xác.

+ Chuyển hóa phương pháp khoa học thành PPDH đặc thù của môn học.

1.3 THỰC TRẠNG VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC HIỆN NAY

1.3.1. Thực trạng về tình hình sử dụng phương pháp dạy học hóa học ở nước ta hiện

nay [7],[15],[16].

- Các phương pháp giảng dạy hóa học được sử dụng thường xuyên ở các

trường THPT: phương pháp dùng lời (thuyết trình, đàm thoại), phương pháp trực

quan (tranh vẽ, sơ đồ, mẫu vật), kiểm tra, đánh giá (vấn đáp, viết), …








+ Số lượng HS trong một lớp còn khá đông gây khó khăn cho việc áp dụng

phương pháp dạy học thảo luận nhóm.

+ Hình thức kiểm tra – đánh giá được GV sử dụng nhiều nhất là trắc nghiệm

kết hợp với tự luận.

1.4 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ PHẦN MỀM VIOLET[22]

1.4.1 Giới thiệu tổng quan về phần mềm Violet

Violet là phần mềm công cụ giúp giáo viên có thể tự xây dựng các bài giảng

trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các công cụ khác, Violet chútrọng hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển động và tương

tác…rất phù hợp với học sinh từ Tiểu học đến THPT.

Tương tự phần mềm Powerpoint, Violet có đầy đủ các chức năng dùng để xây

dựng nội dung bài giảng như: cho phép nhập các dữ liệu văn bản, công thức, hình vẽ,

các dữ liệu multimedia (hình ảnh, âm thanh, phim, hoạt hình Flash,…), sau đó lắp

ghép với nhau, sắp xếp thứ tự, căn chỉnh và thiết lập tham số, tạo các hiệu ứng hình

ảnh, hiệu ứng chuyển động, thực hiên tương tác với người dùng…Riêng đối với việc

xử lí những dữ liệu multimedia, Violet tỏ ra mạnh hơn những phần mềm khác. Ví dụ

như: cho phép thể hiện và điều khiển file Flash, cho phép sử dụng được mọi định dạng

file video, thao tác được quá trình chạy của các đoạn video v.v…

Ngoài ra, vì là công cụ chuyên dụng cho bài giảng nên Violet còn có rất nhiều

chức năng dành riêng cho bài giảng mà các phần mềm khác không có. Ví dụ, Violet

cung cấp sẵn nhiều mẫu bài tập chuẩn thường sử dụng trong các SGK và sách bài tập

như:

+ Bài tập trắc nghiệm gồm các loại: một đáp án đúng, nhiều đáp án đúng, ghép

đôi, chọn đúng sai, v.v…

+ Bài tập ô chữ: học sinh phải trả lời các ô chữ ngang để suy ra ô chữ dọc.








+ Bài tập kéo thả chữ, kéo thả hình ảnh: học sinh phải kéo thả các đối tượng

này vào đúng những vị trí được quy định trước trên một đoạn văn bản hoặc một hình

ảnh. Bài tập này có thể thể hiện dưới dạng bài tập điền khuyết hoặc ẩn hiện.

Ngoài các module dùng chung và mẫu bài tập như trên, Violet còn hỗ trợ sử

dụng rất nhiều các module chuyên dụng cho từng môn học, giúp người dùng có thể tạo

được những trang bài giảng chuyên nghiệp một cách dễ dàng.

+ Vẽ đồ thị hàm số: Cho phép vẽ được đồ thị của bất kỳ hàm số nào .

+ Vẽ hình hình học: Chức năng này tương tự như phần mềm Geometer

SketchPad, cho phép vẽ các đối tượng hình học, tạo liên kết và chuyển động.

+ Ngôn ngữ lậ trình mô phỏng: Một ngôn ngữ lập trình đơn giản, có độ linh

hoạt cao.

+ Thiết kế mạch điện: Hỗ trợ giáo viên Vật lý và Công nghệ tạo được các mạch

điện tùy ý với mọi loại thiết bị điện, có thể tương tác như bật/tắt công tắc, điều chỉnh

biến trở,…có thể đo đạc giá trị.

Violet còn cho phép chọn nhiều kiểu giao diện ( skin) khác nhau cho bài giảng,

tùy thuộc vào bài học và ý thích của giáo viên.

Sau khi soạn thảo xong bài giảng, Violet sẽ cho phép xuất bài giảng ra thành

một thư mục chứa file EXE hoặc file HTML chạy độc lập, tức là không cần Violet vẫn

có thể chạy được trên mọi máy tính, hoặc đưa lên chạy trực tuyến qua mạng Internet.

Đặc biệt Violet có thể liên kết, thậm chí có thể nhúng thẳng vào các phần mềm khác

như MS Powerpoint…

Violet có giao diện trực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp và phần trợ giúp

hoàn toàn bằng tiếng Việt nên phù hợp với cả những giáo viên không giỏi Tin học v à

Ngoại ngữ. Mặt khác, do sử dụng Unicode nên font chữ trong Violet và trong các sản

phẩm bài giảng đều đẹp, dễ nhìn, thể hiện được mọi thứ tiếng trên thế giới và đảm bảo

tính ổn định trên mọi máy tính, mọi hệ điều hành và mọi trình duyệt Internet.








1.4.2 Cài đặt và chạy chương trình

Có thể cài đặt phần mềm Violet từ đĩa CD hoặc download theo địa chỉ websitecủa công ty Bạch Kim http/bachkim.vn. Ngoài file cài đặt, cả đĩa CD và website đều

cung cấp thêm các tài liệu hướng dẫn, phim hướng dẫn, các thư viện hỗ trợ, v.v…Việc

cài đặt phần mềm Violet cũng giống với các ứng dụng Windows bình thường, chỉ khác

giao diện của nó hoàn toàn bằng tiếng Việt.

1.4.2.1 Cài đặt từ đĩa CD

Đưa đĩa CD vào ổ và mở ổ đĩa CD, các file và thư mục sẽ hiện ra như sau:

Trong đó:

- File “Huong dan su dung dia CD.doc”: là tài liệu hướng dẫn sử dụng đĩa CD

này, bạn nên đọc qua để biết rõ hơn các nội dung trong đĩa và cách sử dụng đĩa.

- Thư mục “Phim huong dan su dung”: chứa các đoạn phim ghi lại thao tác các

chức năng của Violet, là phương tiện để học Violet rất trực quan và dễ dàng.

- Thư mục “Tai lieu huong dan su dung”: bao gồm tài liệu hướng dẫn sử dụng

Violet và các module cắm thêm.

Để cài đặt phần mềm, ta chạy file “Setup.exe”. Cửa sổ cài đặt đầu tiên xuất hiện.








Nhấn nút “Tiếp tục” để chuyển tiếp sang cửa sổ Thỏa thuận bản quyền, chọn mục

“Đồng ý với các điều khoản trên”.








Sau đó, bạn cứ nhấn nút “Tiếp tục” hoặc “Cài đặt” để thực hiện các bước cho đếnkhi xuất hiện nút “Kết thúc” thì nhấn vào để hoàn tất quá trình cài đặt.

1.4.2.2 Cài đặt từ trang bachkim.vn

Nếu chưa có đĩa CD, bạn có thể tải VIOLET từ trên mạng về, thao tác như sau:








Vào địa chỉ website http/:bachkim.vn nhấn vào mục “Công cụ tạo bài giảng

VIOLET” ở ngay đầu trang. Nhấn tiếp vào mục Download. Nhấn vào dòng chữ “Violet

1.7 bản chính thức”, cửa sổ download sẽ hiện ra, nhấn tiếp vào nút Save As, chọn thư

mục để lưu file cài đặt Violet_Setup.exe rồi nhấn nút Save.

Chạy file Violet_Setup.exe vừa download về để cài đặt, các thao tác cũng giống

như là khi cài từ đĩa CD. Bản cài đặt trên mạng sẽ không có đầy đủ các bài giảng mẫu

như trong CD, tuy nhiên, lại có ưu điểm luôn là bản mới nhất, tức là có thể đã có thêm

những chức năng mới hoặc sửa lỗi những chức năng cũ. Chính vì vậy, các thầy cô sau

khi cài đặt từ đĩa CD thì cũng nên lên http/:bachkim.vn để download và cài đặt lại một

lần nữa.

Sau khi cài đặt, trên màn hình Desktop xuất hiện biểu tượng bông hoa Violet, còn

trong menu Start của Windows xuất hiện thư mục Programs Platin Violet, trong đó

có: thư mục chứa các bài giảng mẫu (Violet Samples), phần chương trình chạy (Platin

Violet), phần đăng ký bản quyền Violet (Register) và phần gỡ bỏ Violet (Uninstall

Violet).








1.4.2.3 Chạy chương trình Violet

Chạy chương trình Violet, Chọn biểu tượng bông hoa màu tím trên màn hình

Destop

hoặc vào Strart → All Program → Platin ViOLET v1.7. Sau khi cài đặt, trong

lần chạy đầu tiên, Violet sẽ hiện ra cửa sổ đăng ký như hình dưới đây. Nếu bạn chưa có

giấy chứng nhận bản quyền thì có thể nhấn vào nút “Dùng thử” để chạy luôn (có thể

dùng thử được 200 lần).








Đây là giao diện chính của chương trình. 1

2

3

5

6

4

7








1. Thanh tiêu đề

2.

Thanh menu3. Thanh công cụ

4,5. Các nút lệnh

6. Giao diện bài giảng

7. Danh sách các dữ liệu multimedia.

Lưu ý khi gõ tiếng Việt, bạn phải tắt các bộ gõ như ABC, VietKey,

UniKey,…để sử dụng bộ gõ tiếng Việt của Violet.

1.4.3 Các chức năng của Violet

Chức năng soạn thảo trang màn hình

Một phần mềm bài giảng là một tập hợp các trang màn hình (trong Powepoint

gọi là các Slide), trong đó mỗi trang sẽ thể hiện các nội dung chứa đựng một phần kiến

thức của bài giảng. Thông thường khi sử dụng máy tính để giảng bài, giáo viên sẽ lần

lượt trình chiếu từng trang màn hình.

Sử dụng các công cụ chuẩn

Vẽ hình cơ bản

Violet cho phép tạo ra các đối tượng hình vẽ cơ bản thường được dùng nhiều

như: các hình vẽ hình học, đoạn thẳng, mũi tên, vẽ bảng…với thao tác dễ dàng, nhanh

chóng và độ chính xác cao, đồng thời cho phép căn chỉnh, thay đổi tham số của các đốitượng theo ý muốn của người sử dụng.

Văn bản nhiều định dạng

Văn bản nhiều định dạng được sử dụng cho các trang màn hình mà nội dung

của trang đó thể hiện văn bản là chính. Ở đây, trong cùng một ô nhập text, người dùng








có thể định dạng văn bản của mình theo nhiều kiểu khác nhau, giống như khi trình bày

trong các công cụ của Microsoft Office.

Sử dụng các mẫu bài tập

Các bài tập là những thành phần không thể thiếu trong các bài giảng, giúp học

sinh tổng kết và ghi nhớ được kiến thức, đồng thời tạo môi trường học mà chơi, chơi

mà học, làm cho học sinh thêm hứng thú đối với bài giảng.

Tạo bài tập trắc nghiệm


Một đáp án đúng : chỉ cho phép chọn 1 đáp án.

Nhiều đáp án đúng : cho phép chọn nhiều đáp án một lúc.

Đúng/Sai: với mỗi phương án sẽ phải trả lời là đúng hay sai.

Câu hỏi ghép đôi: Kéo thả các ý ở cột phải vào các ý tương ứng ở cột trái để

được kết quả đúng.

Tạo bài tập ô chữ : Violet tạo được trò chơi ô chữ nhanh chóng và dễ dàng hơn xovới PowerPoint.

Tạo bài tập kéo thả chữ

Trên một đoạn văn bản có các chỗ trống (...), người soạn có thể tạo ra 3 dạng

bài tập như sau:

- Kéo thả chữ : nhiệm vụ của học sinh là kéo các từ tương ứng thả vào những

chỗ trống. Ngoài các từ phương án đúng của đoạn văn bản còn có thêm

những phương án nhiễu khác.

- Điền khuyết : Không có sẵn các từ phương án, học sinh phải click chuột vào

ô trống để gõ (nhập) phương án của mình vào.

- Ẩn/hiện chữ : Khi click chuột vào chỗ trống thì đáp án sẽ hiện lên (nếu đang

ẩn), hoặc ẩn đi (nếu đang hiện).








Sử dụng các modul cắm thêm

Vẽ đồ thị hàm số Chức năng này cho phép vẽ đồ thị hàm số theo 3 dạng: Đồ thị hàm số y = f(x), đồ

thị hàm phụ thuộc tham số x = X(t) và y = Y(t) và đồ thị 3 chiều z = f(x, y).

Vẽ hình hình học

Module cho phép vẽ và thể hiện các đối tượng hình học, được thiết kế tương tự

như phần mềm Geometer Sketchpad của hãng Keypress, tuy nhiên có một số chức

năng chuyển động sinh động hơn để phù hợp với học sinh nhỏ tuổi.

Ngôn ngữ lập trình Violet Script

Ngôn ngữ lập trình chuyên dụng cho việc tạo các quá trình mô phỏng, với mức

độ linh hoạt rất cao, có khả năng thể hiện được hầu hết những mong muốn của người

sử dụng, thậm chí có thể tạo được những mô phỏng động mà ngay cả những chương

trình đồ họa mạnh như Macromedia Flash cũng khó có thể làm được.

Thiết kế mạch điện

Violet cung cấp công cụ thiết kế mạch điện, cho phép vẽ được tất cả các loại

mạch điện trong chương trình phổ thông như mạch song song, mạch nối tiếp, mạch kết

hợp, mạch cầu,… với các thiết bị điện như: nguồn một chiều, nguồn xoay chiều, điện

trở, biến trở, cuộn cảm, tụ điện, vôn kế, ampe kế, đèn, công tắc,… dưới dạng các ký

hiệu như quy định trong SGK hoặc các hình ảnh giống thật, sinh động.

Các chức năng khác Chọn trang bìa

Về nội dung, trang bìa là trang giới thiệu bài giảng (chứa tiêu đề bài giảng, tên

giáo viên giảng dạy, tên người soạn bài giảng,...). Về hình thức, đây là màn hình

không có giao diện ngoài (nội dung phóng to toàn màn hình).

Chọn giao diện bài giảng








Đóng gói bài giảng ra file EXE có thể giúp bạn liên kết với các bài giảng được

tạo bằng Powerpoint hoặc các công cụ khác có hỗ trợ liên kết.

Nếu đóng gói dạng HTML, phần mềm sẽ chạy dưới dạng giao diện Web, và có

thể đưa lên Website của trường, Website cá nhân hoặc một hệ thống E -learning nào

đó. Nhờ vậy, giáo viên có thể truy cập, sử dụng bài giảng của mình thông qua Internet

ở mọi nơi, mọi lúc mà không cần mang theo đĩa mềm hay CD.

Bên cạnh việc đóng gói ra dạng EXE và HTML, Violet hỗ trợ thêm việc đóng gói bài

giảng ra một file nén (.zip) theo chuẩn SCORM để tạo thành các bài giảng E -learning.

Với mỗi bài tập trong Violet, giáo

viên có thể thiếp lập các thông số như hệ số

điểm (ví dụ bài tập quan trọng thì hệ số điểm

lớn), điểm chuẩn cho bài tập đó (để xét đạt

hay chưa đạt), số lần tối đa có thể làm bài và

thời gian tối đa để làm bài tập đó.








Chương 2: THIẾT KẾ BÀI GIẢNG LỚP 11 - BAN CƠ BẢN

BẰNG PHẦN MỀM VIOLET

2.1

QUY TRÌNH THIẾT KẾ PHẦM MỀM VIOLET

Xác định mục tiêu bài học.

- Mục tiêu bài học là kiến thức HS cần nắm được trong bài học

- Mục tiêu chỉ đạo toàn bộ nội dung, PPDH và phương pháp kiểm tra đánh giá.

- Mục tiêu của bài học gồm 3 thành tố: kiến thức, kĩ năng, thái độ.

- Mục tiêu được thể hiện qua các từ khóa: biết – hiểu – vận dụng.

Xác định phương pháp dạy học và phương tiện dạy học.

Xác định phương pháp dạy học

Việc lựa chọn phương pháp dạy học cho từng bài học sao cho phù hợp với từng nội

dung bài, dạng kiến thức trọng tâm của bài học, phù hợp từng đối tượng HS ở từng

địa phương giúp cho việc dạy và học đạt hiệu quả tối ưu.

Để chọn phương pháp dạy học phù hợp phải căn cứ vào nội dung bài học, mục tiêu

cụ thể của bài và có thể kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau sao cho HS

cảm thấy hứng thú và dễ tiếp thu.

Xác định phương tiện dạy học

Chuẩn bị cho tiết dạy cần:

- Phương tiện dạy học gì?

- Dụng cụ, hóa chất?

- Thiết bị dạy học? (máy chiếu, phim ảnh, video,…).

- Bảng phụ, phiếu học tập, các bài tập nhóm,…








- Các bước thực hiện và hướng dẫn HS các bước thực hiện.

Lựa chọn phương pháp kiểm tra, đánh giá Kiểm tra, đánh giá khả năng tiếp thu bài học của HS thông qua các câu hỏi, các

dạng bài tập trên phiếu câu hỏi hay bài tập trắc nghiệm ngay trên phần mềm.

*Các bước thiết kế bài giảng bằng phần mềm Violet:

Bước 1: Chọn giao diện

- Vào menu Nội dung → Chọn giao diện (hoặc nhấn phím F8), màn hình sẽ xuất

hiện cho phép chọn giao diện, nhập tiêu đề bài giảng chọn hiệu ứng cho giaodiện như sau:

Kéo thanh trượt ngang để lựa chọn giao diện, có thể chọn hiệu ứng lật trang bên

dưới. Sau khi chọn xong, click “Đồng ý”.

Tạo hình nền cho bài giảng: Vào menu “ Nội dung ” → “Soạn thảo hình nền” →

click vào dấu “+”→ chọn nút “Ảnh, phim”, sau đó ta chọn hình ảnh mong








Gõ tên Chủ đề và tên Mục, rồi nhấn nút “Tiếp tục”, cửa sổ soạn thảo trang màn

hình sẽ hiện ra và ta có thể đưa nội dung kiến thức vào đây.

Có 3 nút chức năng trên cửa sổ soạn thảo là: “ Ảnh, phim”, “Văn bản”, “Công

cụ” dùng để đưa hoặc tạo các tư liệu và văn bản lên màn hình soạn thảo.








Sau khi nhập dữ liệu xong, nhấn vào mũi tên bên phải để chọn màu chữ, canh lề, kích

thước chữ, tạo hiệu ứng,...

Click nút “ Ảnh, phim” để nhập các file dữ liệu multimedia (ảnh, phim, swf, mp3...)

vào cửa sổ soạn thảo trang màn hình, bảng nhập liệu sẽ hiện ra như sau:

Nhấn vào nút "…" để mở ra hộp Open File giống như trong các ứng dụng

Windows.








Tương tự như thế, tiếp tục tạo các trang bài giảng khác. Nếu muốn chỉnh sửa, nháy

đúp chuột vào đề mục cần chỉnh sửa hoặc chọn đề mục rồi nhấn phím F6. Sau khi

chỉnh sửa xong chọn “Đồng ý”.

Bước 4: Tạo bài tập củng cố bài.

+ Tạo bài tập trắc nghiệm.


Một đáp án đúng : chỉ cho phép chọn 1 đáp án.

Nhiều đáp án đún g : cho phép chọn nhiều đáp án một lúc.

Đúng/Sai: với mỗi phương án sẽ phải trả lời là đúng hay sai.

Câu hỏi ghép đôi: Kéo thả các ý ở cột phải vào các ý tương ứng ở cột trái để

được kết quả đúng.

+ Bài tập “ M ột đáp án đúng”:








Chọn vào đáp án, click xem “Kết quả”, nếu chọn sai ta có thể click “Làm lại”.

Đối với các loại bài tập trắc nghiệm khác, ta chọn kiểu bài tập và làm tương tự.

+ Tạo bài tập kéo thả chữ:

Trên một đoạn văn bản có các chỗ trống (...), người soạn có thể tạo ra 3 dạng bài

tập như sau:

Kéo thả chữ : nhiệm vụ của học sinh là kéo các từ tương ứng thả vào những

chỗ trống. Ngoài các từ phương án đúng của đoạn văn bản còn có thêm

những phương án nhiễu khác.

Điền khuyết : Không có sẵn các từ phương án, học sinh phải click chuột vào

ô trống để gõ (nhập) phương án của mình vào.

Ẩn/hiện chữ : Khi click chuột vào chỗ trống thì đáp án sẽ hiện lên (nếu đang

ẩn), hoặc ẩn đi (nếu đang hiện).








Tương tự như bài tập trắc nghiệm, vào menu “ Nội dung ” → Thêm đề mục,nhập

Chủ đề và tên Đề mục, chọn “Tiếp theo”, xuất hiện giao diện soạn thảo, chọn

nút “Công cụ” → Chọn “Bài tập kéo thả chữ” → nhập câu hỏi vào khung và

chọn kiểu câu hỏi. Nhập nội dung câu hỏi vào.

Tô đen phần nội dung cần bỏ trống, click “Chọn chữ”. Sau khi nhập xong, click

“Đồng ý” ta được bài tập như sau:








+ Tạo bài tập ô chữ

Khi tạo bài tập này, người soạn thảo phải biết trước về ô chữ cột dọc và các câutrả lời hàng ngang.

Ví dụ:

Các ô chữ hàng ngang:

STT Đáp án

1 MARIQUYRI

2 IUPAC

3 AVAYDE

4 THEP

5 IOT

6 MENDELEVI

Ô chữ hàng dọc: QUYTIM

Vào Menu → chọn Thêm đề mục → nhấn “Tiếp tục”, chọn “Công cụ” → Bài

tập ô chữ” nhập các câu hỏi và đáp án vào ô tương ứng. Hình sau thể hiện việc nhập

liệu của các câu hỏi hàng ngang.








Khi giải ô chữ học sinh sẽ click chuột vào câu hỏi, rồi gõ câu trả lời tương ứng

vào hộp, nhấn Enter thì sẽ có kết quả trên ô chữ.

Do chưa hoàn thiện các chức năng nên trong bài tập ô chữ không thể đánh được

công thức hóa học theo hàm “Latex”.

2.2

MỘT SỐ LƯU Ý KHI THIẾT KẾ BÀI GIẢNG BẰNG PHẦN MỀM

VIOLETTrong bài dạy học nhất thiết phải xác định rõ trọng tâm nội dung kiến thức cần

đạt, cách thức và các hoạt động để đạt được điều đó.

Trong quá trình giảng dạy không nhất thiết phải có đầy đủ các quá trình mà

tùy vào nội dung bài học, điều kiện tiết dạy và tùy vào từng đối tượng HS mà GV có

sự thay đổi linh hoạt để đạt được tiết dạy tốt nhất.








Trong bài dạy học không nhất thiết phải ghi rõ các hoạt động cụ thể của GV,

cách thức hướng dẫn HS nghiên cứu, mà chỉ cần ghi hoạt động chính hay chủ yếu để

tiếp cận kiến thức mới, tùy thuộc vào tình hình thực tế của lớp học mà GV có thể vận

dụng PPDH sao cho thích hợp.

Không ghi cụ thể hoạt động vào đề của mỗi phần trong bài học mà GV phải

chuẩn bị các tình huống đặt vấn đề, nêu vấn đề sao cho phù hợp với mục tiêu và nội

dung dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo.

Sử dụng thật hợp lý và có hệ thống các PPDH tích cực. Có thể kết hợp nhiều

PPDH khác nhau trong một tiết dạy, kết hợp các PPDH truyền thống và PPDH tích

cực để đạt được hiệu quả giảng dạy cao, tránh việc sử dụng công nghệ thông tin quá

mức làm cho HS nhàm chán, không theo kịp nội dung bài học.

Cần phải xây dựng hệ thống câu hỏi thật hoàn chỉnh, đa dạng và có tính chất

rèn luyện kỹ năng phát hiện ra vấn đề và tìm cách giải quyết vấn đề trong tình huống

mới đối với HS.

Ưu điểm khi thiết kế bài giảng bằng phần mềm Violet

- Hoàn chỉnh các chức năng soạn thảo bài giảng, kết hợp được với PowerPoint.

- Tạo được nhiều kiểu bài tập trắc nghiệm, bài tập kéo thả chữ, điền khuyết, trò

chơi ô chữ mà không phải mất nhiều thời gian.

- Có thể thực hiện các chức năng của Violet ngay trong PowerPoint như trắc

nghiệm, ô chữ, vẽ đồ thị,…

- Tạo được các siêu liên kết đến các trang bài giảng hoặc file bên ngoài.

- Có thể đọc được nhiều định dạng hình ảnh và video hơn PowerPoint.

Nhược điểm

- Sử dụng hàm chuẩn “Hàm latex” để gõ được các công thức, các kí hiệu nên mất

nhiều thời gian, trong bài tập ô chữ không đánh được công thức theo hàm latex.








- Các hiệu ứng chưa được sinh động.

-

Khi sao chép phải chép toàn bộ nội dung kèm theo để bài giảng chạy liên tục. 2.3 MỘT SỐ BÀI GIẢNG MINH HỌA BẰNG PHẦN MỀM VIOLET

TRONG CHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC LỚP 11 – BAN CƠ BẢN.

2.3.1 Các dạng bài có thể sử dụng giáo án điện tử bằng “phần mềm Violet” .

Để việc giảng dạy bằng giáo án điện tử có hiệu quả, ta cần phải lựa chọn các

dạng bài phù hợp, tùy thuộc vào nội dung bài học, loại kiến thức, điều kiện cơ sở vật

chất mà trường hiện có và việc áp dụng thực giảng của giáo viên.

Dựa vào nội dung SGK lớp 11 – ban cơ bản có thể phân loại các dạng bài thành

những loại sau:

- Loại bài hình thành các khái niệm và định luật hóa học.

- Loại bài nghiên cứu về tính chất hóa học của chất và các hợp chất vô cơ.

- Loại bài khái quát về hợp chất hữu cơ và từng loại hợp chất cụ thể.

- Các bài thực hành.

- Các bài luyện tập, ôn tập chương.

Mỗi dạng bài học phải lựa chọn kiểu giáo án điện tử phù hợp từng nội dung để

quá trình dạy học đạt hiệu quả tốt nhất.

2.3.2 Một số bài giảng minh họa bằng phần mềm Violet trong chương trình lớp 11 –

ban cơ bản 2.3.2.1 Bài 29 ANKEN








Bài 29 ANKEN

I.

ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP1. Dãy đồng đẳng anken

HS: Nghiên cứu SGK cho biết thế nào là dãy đồng đẳng anken?

Etilen và các chất tiếp theo có công thức C3H6, C4H8,C5H10…có tính chất

tương tự etilen lập thành dãy đồng đẳng có CTPT chung CnH2n (n ≥ 2) được gọi là

anken hay olefin.

2.

Đồng phân a) Đồng phân cấu tạo

HS: Thế nào là đồng phân? Viết các đồng phân anken mạch hở có công thức

phân tử là C3H6, C4H8 và rút ra nhận xét?

- Đồng phân là những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử.

- Dựa theo công thức cấu tạo đồng phân được phân thành hai nhóm:

+ Đồng phân mạch C.

+ Đồng phân về vị trí liên kết đôi.

Ví dụ:

Đồng phân của C3H6

CH3 CH CH2

Đồng phân của C4H8

CH3 CH2 CH CH2 CH3 CH

CH3

CH2

CH2 CH CH CH3








Nhận xét: Etilen và propilen không có đồng phân cấu tạo. Từ C4 trở đi có đồng

phân về vị trí liên kết đôi và đồng phân mạch cacbon.

b) Đồng phân hình học

GV: cho ví dụ đồng phân của but-2-en và giải thích?

Ví dụ:

C C

CH3

H

CH3

H

C C

H

CH3

CH3

H

HS: Rút ra nhận xét: Điều kiện để có đồng phân hình học?

GV: Kết luận

* Điều kiện để có đồng phân hình học:

- Có liên kết đôi trong phân tử.

- Mỗi C mang nối đôi phải mang hai nhóm thế khác nhau.

C C

R 2

R 4

R 1

R 3 R 1 ≠ R 3

R 2 ≠ R 4

3. Danh pháp

GV hướng dẫn HS phân tích, rút ra cách gọi tên.

a) Tên thông thường

Tên thông thường xuất phát từ tên ankan có cùng số nguyên tử cacbon bằng cách

thay đuôi an thành ilen.

Ví dụ:








C2H4 etilen

C3H6 propilen b) Tên thay thế

* Quy tắc:

- Tên anken = Tên ankan đổi đuôi an thành en

- Chọn mạch chính là mạch C dài nhất có chứa liên kết đôi.

- Đánh số C mạch chính từ phía gần liên kết đôi hơn.

Ví dụ

CH3 CH CH2 propen

CH3 C CH

CH3

CH3

1 2 3 4

2-metyl but-2-en

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

HS: nghiên cứu SGK cho biết tính chất vật lí của dãy đồng đẳng anken?

Từ C2 đến C4 là chất khí

Từ C5 trở đi là chất lỏng hoặc chất rắn

Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khối lượng riêng của các anken tăng dần theochiều tăng của phân tử khối.

Các anken đều nhẹ hơn nước và không tan trong nước.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

GV: Vẽ công thức cấu tạo, cho HS nhận xét và hướng dẫn HS đi đến tính chất

hóa học.

Số thứ tự nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + vị trí nối đôi + en








HS: Từ cấu tạo của anken cho biết phản ứng hóa học đặc trưng của dãy đồng

đẳng anken.

- Đặc điểm cấu tạo của anken: có một liên kết đôi C=C (gồm một liên kết σ bền

vững và một liên kết π kém bền).

- Dự đoán tính chất hóa học của anken:

+ Liên kết đôi dự đoán là trung tâm phản ứng.

+ Phản ứng phá vỡ liên kết π kém bền.

Do có liên kết đôi nên anken dễ dàng tham gia phản ứng cộng tạo thành hợp chấtno tương ứng.

1. Phản ứng cộng

a) Cộng hidro

Khi đun nóng có kim loại hoặc phi kim (Ni, Pt, Pd) làm xúc tác, anken phản ứng

với H2 tạo thành ankan.

Ví dụ:

CH2=CH-CH3 + H2 CH3-CH2-CH3

b) Cộng halogen

HS: quan sát thí nghiệm và nhận xét? Viết phương trình phản ứng?

Anken có khả năng làm mất màu dung dich brom.

CH2=CH2 + Br 2(dd) CH2Br-CH2Br

(nâu đỏ) ( không màu)

* Nhận xét: anken làm mất màu dd brom, vì vậy người ta thường dùng dd brom

để phân biệt ankan và anken.

c) Cộng HX (X là OH, Cl, Br,…)

GV: Giải thích và hướng dẫn HS viết phương trình.

Ni, t0








Anken tham gia phản ứng cộng với nước, HX, các axit mạnh.

Ví dụ: CH2=CH2 + H2O CH3-CH2-OH

CH2=CH2 + HBr CH3-CH2-Br

Anken không đối xứng khi tác dụng với HX sinh ra hỗn hợp hai sản phẩm.

Ví dụ:

CH3 CH CH3

Br

2-brom propan (spc)

CH3-CH=CH2 + HBr

CH3 CH2 CH2Br

1-brom propan (spp)

* Quy tắc Mac-cop-nhi-cop: Trong phản ứng cộng HX vào liên kết đôi, nguyên tử

H (phần mang điện dương) chủ yếu cộng vào C bậc thấp hơn (có nhiều H hơn), còn

nguyên tử hay nhóm nguyên tử X (phần mang điện âm) cộng vào nguyên tử C bậc

cao hơn (có ít H hơn).

2. Phản ứng trùng hợp

GV: Cho ví dụ minh họa và hướng dẫn HS phân tích từng thành phần trong

phản ứng.

Ví dụ:

n CH2=CH2 t0, p, xt

CH2-CH2 n

HS: Dựa vào SGK cho biết khái niệm phản ứng trùng hợp.

H+, t0








Phản ứng trùng hợp (thuộc loại phản ứng polime hóa) là quá trình kết hợp liên

tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo thành những phân tử rất

lớn (gọi là polime).

Trong đó:

CH2=CH2: là monomer

CH2-CH2 n : là polime

-CH2-CH2-: là mắt xích của polime

n: là hệ số trùng hợp

3. Phản ứng oxi hoá

a) Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

Khi đốt, các anken cháy tỏa nhiều nhiệt.

HS: Viết PT phản ứng cháy ở dạng tổng quát, nhận xét tỉ lệ số mol sản phẩm

sau phản ứng.

Ví dụ:

C3H6 +2

9O2 → 3CO2 + 3H2O

Phương trình tổng quát:

CnH2n +2

3n O2 → nCO2 + nH2O

Nhận xét: nCO2 = nH2O

b) Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

Các anken có khả năng làm mất màu dung dịch KMnO4, phản ứng này dùng để

phân biệt ankan và anken.

t0

t0








Ví dụ:

3CH2=CH2 + 2KMnO4 + 4H2O → 3HO-CH2-CH2-OH + 2MnO2 ↓ + 2KOHIV. ĐIỀU CHẾ

1. Trong phòng thí nghiệm

GV: Giới thiệu phương pháp điều chế etilen trong phòng thí nghiệm.

Etilen được điều chế từ ancol etylic.

C2H5OH CH2=CH2 + H2O

2. Trong công nghiệp

GV: Giới thiệu cách điều chế anken trong công nghiệp.

Các anken được điều chế từ ankan bằng phản ứng tách H2

Phương trình tổng quát

CnH2n+2 CnH2n + H2

V. ỨNG DỤNG

HS: Nghiên cứu SGK cho biết ứng dụng của anken

Các anken và dẫn xuất của anken là nguyên liệu cho nhiều quá trình sản xuất.

Etilen, propilen, butilen được dùng làm chất đầu tổng hợp các polime có nhiều ứng

dụng như: chất dẻo, keo dán, dung môi, axit hữa cơ,… VI. CỦNG CỐ VÀ BÀI TẬP ÁP DỤNG

HS: Củng cố kiến thức và hoàn thành phiếu trắc nghiệm.

H2SO4 đặc, 1700C

t0 xt








PHIẾU HỌC TẬP Câu 1: Số đồng phân anken mạch hở (kể cả đồng phân hình học) có công thức phân

tử C5H10 là?

A. 3 B. 4 C. 5 D. 7

Câu 2: Điền vào chỗ trống sao cho phù hợp trong các câu sau:

a. Dãy đồng đẳng của anken hay ………có công thức phân tử chung là ……n ≥ 2.

b. Phản ứng trùng hợp (thuộc loại phản ứng polime hóa) là quá trình kết hợp

liên tiếp nhiều phân tử nhỏ ……….. hoặc ……………. tạo thành những phân tử rất

lớn (polime).

Câu 3: Etylen không được dùng để tổng hợp trực tiếp ra chất nào sau đây:

A. Chất dẻo (PE) C. Axit axetic

B. Ancol etylic D. Este

Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn một hidrocacbon X thu được 8,8g CO2 và 3,6g H2O.

Công thức phân tử của hidrocacbon này là:

A. CH4 B. C2H4 C. C2H6 D. C2H2








2.3.2.2 Bài 33 LUYỆN TẬP ANKIN








Bài 33 LUYỆN TẬP ANKINI. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

1. Những điểm giống nhau và khác nhau về cấu tạo, tính chất hóa học của

anken và ankin

HS: Dựa vào kiến thức đã học, so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa anken và

ankin về: công thức chung, cấu tạo, tính chất hóa học.

Cho học sinh thảo luận và điền vào bảng sau:

1. So sánh đặc điểm cấu tạo của anken và ankin?

2. Anken và ankin có những tính chất hóa học gì giống và khác nhau?








Bảng so sánh anken và ankin:

Công thức chung Anken AnkinCnH2n (n 2) CnH2n-2 (n 2)

Cấu tạo

Giống nhau

- hidrocacbon không no, mạch hở

- có đồng phân mạch C, đồng phân vị trí liên kết

bội.

Khác nhau

- có một liên kết đôi

- có đồng phân hình học

- có một liên kết ba

- không có đồng

phân hình học

Tính chất

hóa học

Giống nhau

- cộng hidro

- cộng brom

- cộng HX theo quy tắc Mac-cop-nhi-cop

- làm mất màu dung dịch KMnO4

Khác nhau Không có phản ứng thế

bằng ion kim loại

Ank-1-in có phản ứng

thế bằng ion kim loại

2. Sự chuyển hóa lẫn nhau giữa ankan, anken, ankin

HS: Lập sơ đồ chuyển hóa giữa ankan, anken ankin. Viết các PTPƯ minh họa.

+ H2 dư xt, Ni, t0 +H2,xt, Pd/PbCO3

+ H2 dư xt, Ni

xt, t0

ANKIN

ANKAN ANKEN

xt, t0








HS: Viết phương trình phản ứng minh họa cho sơ đồ trên.

C3H8 C3H6xt, t

o

+ H2

C3H4xt, to + 2H2C3H8

Ni, to+ H2C3H6

C3H8

xt, to + H2C3H6 C3H4

C3H6to

Pd/PbCO3+ H2C3H4

C3H4 C3H8 Ni, to

+ H2

II. BÀI TẬP CỦNG CỐ

Câu 1: Kết luận nào sau đây là đúng:

A. Ankin và anken chỉ có đồng phân liên kết bội.

B. Ankin có đồng phân hình học.

C. Ankin không có đồng phân mạch cacbon.

D. Ankadien có đồng phân hình học như anken.

Câu 2: Tổng số đồng phân mạch hở của C5H8 là:

A. 5 B. 4

C. 3 D. 6

Câu 3: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:

C4H10 → C2H6 → C2H4 → C2H5Cl

↓

C2H4(OH)2








Câu 4: Viết các đồng phân ankin có công thức phân tử C5H8 tác dụng được với

dung dịch AgNO3/NH3 dư tạo kết tủa vàng?

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn 11,2 lít (đktc) C2H2 và C3H6 thu được CO2 và H2O,

số mol CO2 nhiều hơn số mol nước là 0,2 mol. Tính phần trăm thể tích mỗi khí

trong hỗn hợp đầu?

2.3.2.3 Bài 40 ANCOL

Bài giảng có sự kết hợp giữa Power Point và Violet.








Bài 40 ANCOL

I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI

1. Định nghĩa

GV: Cho một số ví dụ và cho HS dự đoán đâu là ancol. Từ đó, cho HS hình thành

khái niệm ancol.

HS: Nghiên cứu SGK cho biết định nghĩa ancol.

Ancol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm hydroxyl –OH liên kết

trực tiếp với nguyên tử C no.

Ví dụ: CH3OH, C2H5OH,…

Chú ý: các trường hợp không phải là ancol

- nhóm OH liên kết với C mang nối đôi

- Nhóm –OH liên kết với vòng benzen.








2. Phân loại

HS: thảo luận và cho biết cơ sở phân loại ancol. Có những loại ancol nào?

Để phân loại ancol dựa vào: đặc điểm gốc hidrocacbon, dựa vào số nhóm OH trong

phân tử, dựa vào bậc ancol.

GV: Cho HS nhắc lại cách xác định bậc cacbon.

Bậc của ancol bằng bậc của nguyên tử cacbon liên kết với nhóm – OH.

Hướng dẫn HS đưa ra khái niệm và cho ví dụ minh họa các loại ancol.

Một số loại ancol tiêu biểu:

a) Ancol no, đơn chức, mạch hở

Phân tử có một nhóm –OH liên kết với nhóm ankyl

CTPT chung cho ancol no, đơn chức, mạch hở: CnH2n+1OH (n≥ 1)

Ví dụ: CH3OH, C2H5OH, C3H7OH,…

b) Ancol không no, đơn chức, mạch hở

Phân tử có một nhóm –OH liên kết với nguyên tử C của gốc h idrocacbon không

no.

Ví dụ:

CH2=CH-CH2-OH, CH3-CH=CH-CH2-OH,…

c) Ancol thơm, đơn chức

Phân tử có một nhóm –OH liên kết với nguyên tử C no thuộc mạch nhánh của vòng

benzen.

Ví dụ:

CH2 OH

d) Ancol vòng no, đơn chức








Phân tử có một nhóm – OH liên kết với nguyên tử C no thuộc gốc hidrocacbon

vòng no

Ví dụ:

OH

e) Ancol đa chức

Phân tử có hai hay nhiều nhóm – OH

Ví dụ:

CH2 CH2

OH OH

CH2 CH CH2

OH OH OH

II. ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP

1. Đồng phân

HS: Viết các đồng phân ancol mạch hở có công thức C4H10O

Xác định loại đồng phân?

CH3 CH2 CH2 CH2 OH

CH3 C OH

CH3

CH3

CH3 CH CH2

CH3

OH

CH3 CH2 CH

CH3

OH

BTVN: Cho HS viết các đồng phân ancol của C5H12O

2. Danh pháp

a) Tên thông thường

Ví dụ:

CH3-OH Ancol metylic C2H5OH ancol etylic

Ancol + tên gốc ankyl + ic








CH3 CH2 CH2 OH

CH3 CH CH3

OH

Ancol propylic

Ancol isopropylic

b) Tên thay thế

Ví dụ: CH3-OH metanol

C2H5OH etanol

CH3 CH2 CH2 OH

CH3 CH CH3

OH

propan-1-ol

propan-2-ol

III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

HS: Xem bảng 8.2 cho biết sự biến đổi nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, độ tan của

một số ancol. Rút ra tính chất vật lí của ancol.

– Ancol là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện thường.

– Nhiệt độ sôi, khối lượng riêng tăng theo chiều tăng của phân tử khối.

– Độ tan trong nước giảm theo chiều tăng của phân tử khối. Ancol tan được trong

nước là do ancol tạo được kiên kết hidro với nước.

- Liên kết hidro giữa các phân tử ancol.

O - H

R

O - H

R

O - H

R

O - H

R

- Liên kết hidro giữa các phân tử ancol và phân tử nước.

O - H

R

O - H

H

O - H

R

O - H

H

Tên hidrocacbon tương ứng với mạch chính + vị trí nhóm OH + ol








Ancol có nhiệt độ sôi cao hơn các hidrocacbon có cùng phân tử khối hoặc đồng

phân ete tương ứng do có liên kết hidro giữa các phân tử ancol.

IV. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

GV: Giải thích cấu tạo ancol dẫn đến tính chất hóa học đặc trưng.

Cấu tạo: R – C – O – H

Trung tâm xảy ra phản ứng: đó là sự cắt đứt liên kết đơn O – H và C – O.

1. Phản ứng thế H của nhóm – OH

a)

Tính chất chung của ancol Tác dung với kim loại kiềm

Cho HS xem TN: Ancol etylic tác dụng với Na.

Ancol phản ứng với kim loại kiềm giải phóng khí hidro

Ví dụ:

2C2H5-OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2

b) Tính chất đặc trưng của glixerol

Thí nghiệm: GV giới thiệu phản ứng giữa glixerol, etanol và Cu(OH)2

HS: quan sát và nhận xét

Phương trình:

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 → [C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O

Nhận xét :

Glixerol phản ứng với Cu(OH)2 tạo phức có màu xanh thẫm.

Phản ứng này dùng để phân biệt ancol đa chức có các nhóm –OH kề nhau và

ancol đơn chức.

2. Phản ứng thế nhóm -OH








a) Phản ứng với axit vô cơ

GV hướng dẫn HS viết PTPƯ

Phương trình:

C2H5-OH + HBr → C2H5Br + H2O

b) Phản ứng với ancol

GV hướng dẫn HS:

Phương trình hóa học:

C2H5-OH + H-OC2H5 → C2H5-O-C2H5 + H2O

3. Phản ứng tách nước

Đun ancol no, đơn chức, mạch hở (trừ metanol) với H2SO4 đặc, dư phản ứng tách

nước sinh ra anken

Ví dụ:

CH3-CH2-OH CH2=CH2 + H2O

Phương trình tổng quát:

CnH2n+1OH CnH2n + H2O

==> Phản ứng tách nước ancol tuân theo qui tắc khử Zai-xep.

4. Phản ứng oxi hóa

a)

Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn - Oxi hóa nhẹ bởi CuO, t0

+ Ancol bậc 1: bị oxi hóa nhẹ thành andehit.

RCH2OH + CuO → RCH=O + Cu + H2O

+ Ancol bậc 2: bị oxi hóa thành xeton.

t0

H2SO4, 1700C

H2SO4, 1700C

t0








R-CH-R'OH+ CuO → R CR'O+ Cu + H2O

+ Ancol bậc 3: trong điều kiện như trên không bị oxi hóa, ở điều kiện thích hợp bị oxi hóa mạnh thì gãy mạch cacbon.

b) Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

Khi đốt ancol cháy, tỏa nhiều nhiệt và sinh ra CO 2 và H2O.

Ví dụ: C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O

Tính chất này dùng để sát trùng dụng cụ y tế, làm nhiên liệu.

V. ĐIỀU CHẾ

GV: Giới thiệu các phương pháp điều chế ancol.

1. Phương pháp tổng hợp

a) Tổng hợp etanol từ etilen và nước

CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH

c) Glixerol được tổng hợp từ propilen

CH2=CH-CH3 → CH2=CH-CH2Cl → CH2Cl-CH(OH)-CH2Cl

→ CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH)

2. Phương pháp sinh hóa

Từ tinh bột, bằng phương pháp lên men thu được etanol.

Quá trình sản xuất:

t0

H2SO4,t0

Cl2, as Cl2, H2O

NaOH








[C6H10O5]n C6H12O6 C2H5OHVI. ỨNG DỤNG

HS: nghiên cứu SGK cho biết một số ứng dụng của ancol.

Ancol có nhiều ứng dụng trong công nghiệp thực phẩm, y tế,…như: trong mỹ

phẩm, phẩm nhuộm, nhiên liệu cho động cơ, làm dung môi, rượu, nước giải khát,

dược phẩm.

1. Ứng dụng của etanol

- Dùng làm nguyên liệu.

- Dùng làm dung môi.

- Làm nhiên liệu.

- Điều chế các loại rượu uống hoặc đồ uống có etanol.

2. Ứng dụng của metanol

- Sản xuất andehit fomic.

- Ngoài ra, còn dùng để tổng hợp các hóa chất khác: metan amin, metan clorua.

- Metanol là chất rất độc, chỉ cần một lượng nhỏ vào cơ thể gây mù lòa, lượng

lớn có thể gây tử vong.

VII. CỦNG CỐ VÀ BÀI TẬP ÁP DỤNG

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1: Ancol no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử chung là gì:

A. CnH2n-1OH B. CnH2nOH

C. CnH2n+1OH D. CnH2n-2OH

Câu 2: Em hãy cho biết tên gọi của ancol sau: CH3-CH2-C(CH3)2-CH2-OH

H2O, t0,xt enzyme








A. 3,3-đimetyl butan-4-ol B. 2-etyl-2-metyl propan-1-ol

C. 2,2-đimetyl butan-1-ol D. 2,2-đietyl butan-1-ol

Câu 3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

chất rắn tan vô hạn các phân tử nước

liên kết hidro ít tan liên kết cộng hóa trị

- Các ancol là chất lỏng hoặc ………………ở điều kiện thường.

- Các ancol từ C1đến C3 ……………. trong nước.

- Ancol tan nhiều trong nước là do các phân tử ancol và ……… tạo được ……….

Câu 4: Ancol không no đơn giản nhất là:

A. CH2=CH-OH B. CH3-CH=CH-OH

C. CH2=CH-CH2-OH D. CH3OH








Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1

MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM

Thực nghiệm sư phạm được tiến hành ở trường THPT Bùi Hữu Nghĩa nhằm chứng

minh tính khả thi của đề tài đối với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.

Thực nghiệm giúp kiểm tra tính đúng đắn của đề tài trong việc áp dụng công nghệ

thông tin vào việc dạy học ở các trường phổ thông và đưa ra những số liệu thực tế

giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp với khả năng của từng

đối tượng HS. 3.2

NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM

- Tiến hành dạy thực nghiệm bằng bài giảng được thiết kế bằng phần mềm

Violet ở lớp thực nghiệm nhằm khảo sát tính khả thi của đề tài.

- Tiến hành giảng dạy ở lớp đối chứng để so sánh kết quả với lớp thực

nghiệm nhằm đánh giá, so sánh khả năng tiếp nhận kiến thức của HS sau khi

được giảng dạy bằng phần mềm Violet và giảng dạy không sử dụng phầnmềm.

- Đánh giá khả năng tiếp thu của HS sau bài giảng thông qua các bài tập, các

câu hỏi trong phiếu học tập.

- Khảo sát ý kiến của GVHD và HS thông qua phiếu phỏng vấn GV và HS ,

nhận xét của GV hướng dẫn thực tập.

-

Thu nhận kết quả, xử lí và đánh giá số liệu thực nghiệm.

- Đánh giá và phân tích kết quả thu được từ đó đưa ra kết luận và kiến nghị.

3.3 ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM

Lớp 11B1 (sỉ số 41) và lớp 11B9 (sỉ số 42) của trường THPT Bùi Hữu Nghĩa.

3.4

CHUẨN BỊ THỰC NGHIỆM








Sử dụng phần mềm Violet thiết kế bài giảng hóa học lớp 11 – ban cơ bản.

Chuẩn bị dụng cụ, hóa chất, các video thí nghiệm minh họa. Phiếu học tập, đề kiểm tra, phiếu điều tra cho GV và HS.

3.5 TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM

Dạy thực nghiệm lớp 11B1.

Lớp đối chứng 11B9.

3.6 THỐNG KÊ MÔ TẢ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM

Quá trình thực nghiệm được đánh giá thông qua bài kiểm tra 15 phút, phát cho

mỗi HS sau khi kết thúc bài học, phiếu phỏng vấn giáo viên (phụ lục 2), phiếu

phỏng vấn HS (phụ lục 3), cùng với nhận xét của giáo viên.

3.6.1 Cách trình bày kết quả thực nghiệm

- Bài 40 Ancol tiết 1, tiến hành kiểm tra 15 phút lấy kết quả.

- Tiến hành chấm điểm bài kiểm tra, sau đó phân thành bốn hạng. Tính % mỗihạng:

+ Hạng yếu có điểm từ 0 đến 4.

+ Hạng trung bình có điểm từ 5 đến 6.

+ Hạng khá có điểm từ 7 đến 8.

+ Hạng giỏi có điểm từ 9 đến 10.

Xử lí số liệu về mặt thống kê toán học lớp thực nghiệm và lớp đối chứng để có

thể tính các tham số đặc trưng: điểm trung bình M, tính các thông số đánh giá

bài kiểm tra.

Tiến hành đánh giá đề kiểm tra.

Việc so sánh kết quả của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng được thể hiện bằng








bảng và đồ thị đối với bốn hạng học sinh.

3.6.2

Phân tích định lượng kết quả thực nghiệm sư phạm Bài kiểm tra: Bài 40 Ancol (tiết 1).

- Mục đích đánh giá: mức độ hiểu bài và kỹ năng vận dụng.

- Mục tiêu kiểm tra:

+ Nhóm năng lực nhận thức:

- Biết.

- Hiểu.

- Vận dụng.

+ Nhóm nội dung:

- Cấu tạo phân tử

- Tính chất vật lý

- Tính chất hóa học

3.6.3 Phân tích định tính kết quả thực nghiệm sư phạm

Bảng 3.1: Cấu trúc hai chiều và cơ cấu câu hỏi

Nhóm nội dung

kiến thức

Nhóm năng lực nhận thức Tổng số

Biết Hiểu Vận dụng

Định nghĩa

1

1

2

2

3

3

Bậc ancol

1

1

1

1








Đồng phân

1

1

1

1

Danh pháp

2

1

2

2

Tính chất vật lí

1

1

1

1

Xác định công thức ancol

1

1

1

1

Liên hệ thực tế

1

1

Tổng số

3

3

6

6

1

1

10

10

PHIẾU HỌC TẬP

(10 câu trắc nghiệm, mỗi câu 1 điểm)

Câu 1: Ancol no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử chung là:

A. CnH2n-1OH B. CnH2nOH

C. CnH2n+1OH D. CnH2n-2OH

Câu 2: Chất nào sau đây gây độc, chỉ một lượng nhỏ xâm nhập vào cơ thể cũng

có thể gây mù lòa, lượng lớn hơn có thể gây tử vong:

A. Ancol etylic C. Ancol metylic

B. Ancol propylic D. Ancol benzylic








Câu 3: Số đồng phân ancol no, đơn chức, mạch hở của C4H10O là:

A. 3 B. 4 C.5 D. 6

Câu 4: Bậc của các ancol: (1) CH3CH2OH ; (2) CH3CH(CH3)OH ;

(3) CH3CH2C(CH3)2OH ; C(CH3)3OH (4) lần lượt là:

A. I ; II; III ; III B. IV ; III ; II ; I

C. I ; II ; III ; IV D. I ; II ; IV ; IV

Câu 5: Tên gọi của các ancol: (1) CH3CH2OH ; (2) CH3OH ;

(3) CH3CH2CH2OH; (4) CH3CH(CH3)CH2OH lần lượt là:

A. ancol etylic ; ancol metylic ; ancol propylic ; ancol sec – butylicB. ancol etylic ; ancol metylic ; ancol propylic ; ancol isobutylic

C. ancol etylic ; ancol metylic ; ancol isopropylic ; ancol butylic

D. ancol etylic ; ancol metylic ; ancol isopropylic ; ancol isobutylic

Câu 6: Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan trong nước của ancol đều cao

hơn so với hidrocacbon, ete có phân tử khối tương đương hoặc có cùng số nguyên

tử cacbon là do:

A.

Ancol có nguyên tử oxi trong phân tử

B. Trong phân tử ancol có liên kết cộng hóa trị

C. Giữa các phân tử ancol có liên kết hidro

D. Liên kết trong phân tử ancol bền hơn.

Câu 7: Ancol không no đơn giản nhất là:

A. CH2=CH-OH B. CH3-CH=CH-OH

C. CH2=CH-CH2-OH D. CH3OH

Câu 8: Cho các chất sau:

CH2 OH OH

CH3

CH3 CH2 CH CH OH

CH3-CH(CH3)OH

CH2 CH2

OH OH








(1) (2) (3) (4) (5)

Chất thuộc loại ancol là:

A. (1), (3), (4), (5) B. (1), (2) C. (1), (4), (5) D. (4), (5)

Câu 9: Cho ancol có công thức cấu tạo:

CH CH

CH3

CH2CH3

C2H5

OH

Tên nào dưới đây ứng với công thức cấu tạo trên:

A. 2-metyl-3-etylbutan-1-ol B. 2,3-đimetyl pentan-1-ol

C. 3-etyl-2-metylbutan-1-ol D. 3-etyl-2,3-đimetylbutan-1-olCâu 10. Đốt cháy hoàn toàn 23 gam một ancol thu được 44 gam CO2 và 27 gam H2O.

Công thức phân tử của ancol là:

A. C2H4O C. C3H6O

B. C2H6O D. C3H8O

Phân tích và xử lí số liệu kết quả kiểm tra:

Lớp thực nghiệm 11B1 Bảng 3.2: Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy phiếu học tập.

Điểm xi

Số HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi trở

xuống

TN ĐC TN ĐC TN ĐC

0 0.00 0.00 0.00 0.00

1 0.00 0.00 0.00 0.00

2 0.00 0.00 0.00 0.00

3 1 0.00 2.38 0.00 2.38

4 2 5 4.88 11.90 4.88 14.28








5 7 13 17.07 30.95 21.95 45.23

6 6 9 14.63 21.43 36.58 66.667 4 8 9.76 19.05 46.34 85.71

8 10 4 24.39 9.52 70.73 95.23

9 7 2 17.07 4.76 87.80 100

10 5 0 12.20 0.00 100 -

Tổng 41 42 100 - - -

Bảng 3.3: Kết quả kiểm tra của lớp thực nghiệm

Xếp loại Yếu Trung bình Khá Giỏi

Điểm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Số lượng 0 0 0 2 7 6 4 10 7 5

Tổng cộng 2 13 14 12

Tỉ lệ (%) 4,88% 31,70% 34,15% 29,27%

Tổng số học sinh: n = 41

Điểm trung bình: 7,32

Độ khó: K = 72%

Độ phân biêt: P = 0,27








Bảng 3.4: Kết quả kiểm tra của lớp đối chứng

Xếp loại Yếu Trung bình Khá Giỏi Điểm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Số lượng 0 0 1 5 13 9 8 4 2 0

Tổng cộng 6 22 12 2

Tỉ lệ (%) 14,29% 52,38% 28,57% 4,76%

Tổng số học sinh: n = 42

Điểm trung bình: M = 5.90

Độ khó: K = 69,43%

Độ phân biệt: P = 0,26

* So sánh kết quả của lớp thực nghiệm với lớp đối chứ ng

Bảng 3.5 Bảng so sánh kết quả xếp loại của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng

Xếp loại Yếu Trung

bìnhKhá Giỏi

Tỉ lệ (%)

Thực

nghiệm 4,88% 31,70% 34,15% 29,27%

Đối chứng 14,29% 52,38% 28,57% 4,76%








Đồ thị biểu diễn kết quả kiểm tra của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ởphiếu học tập

0

10

20

30

40

50

60

Yếu Trung bình Khá Giỏi

Xếp loại

%Lớp TN

Lớp ĐC

Hình 3.1 Đồ thị biểu diễn kết quả kiểm tra của

lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở phiếu học tập.

Hình 3.2: Đường lũy tích biểu diễn kết quả kiểm tra

ở lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở phiếu học tập








- Nhận xét : Với cùng cách phân loại học sinh, tỉ lệ học sinh trong mỗi loại ở hai lớp

có sự khác biệt. Cụ thể như sau: + Loại yếu: lớp thực nghiệm có học sinh đạt điểm yếu thấp hơn lớp đối chứng.

+ Loại trung bình: lớp thực nghiệm có tỉ lệ học sinh đạt điểm trung bình thấp hơn

lớp đối chứng.

+ Loại khá: lớp thực nghiệm có tỉ lệ học sinh đạt điểm khá lớn hơn lớp đối chứng.

+ Loại giỏi: lớp thực nhiệm có tỉ lệ học sinh đạt điểm giỏi rất cao, còn lớp đối

chứng rất thấp.

3.6.4

Phân tích định tính kết quả thực nghiệm

Trong quá trình thực nghiệm, HS được giảng dạy bằng phần mềm Violet đạt

được kết quả học tập cao hơn, các em hiểu và nắm được nội dung bài học nhanh hơn,

khắc sâu kiến thức và có hứng thú hơn trong học tập.

3.6.4.1

Phiếu phỏng vấn giáo viên

Bảng 3.6: Kết quả phỏng vấn giáo viên

Nội dung phỏng vấn

Ý kiến của giáo viên

Ít Bình

thường

Khá Tốt Rất

tốt

Mức độ khả thi của bài dạy học hóa

học thiết kế bằng phần mềm Violet

1 1

Bài dạy học

có phối hợp

được mặc

a. Phát triển tư duy 2

b. Được hoạt động

nhiều hơn trên lớp

1 1








mạnh của

các phương

pháp dạy

học, tạo điều

kiện cho học

sinh.

c. Nhớ lâu, khắc sâu

kiến thức

2

d. Có hứng thú hơn

trong học tập và làm

bài tập củng cố

2

Bài dạy học có giúp học sinh phối hợp

hoạt động với giáo viên cùng xây dựng

bài học

1 1

Bài dạy học có vận dụng linh hoạt các

phương pháp dạy học tích cực trong

các hoạt động cụ thể

2

Việc sử dụng phần mềm Violet để thiết

kế bài dạy học hóa học có phù hợp với

đổi mới PPDH hóa học hiện nay

2

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN THỰC TẬP








Nhận xét chung:

3.6.4.2

Phiếu phỏng vấn học sinh

Sử dụng phiếu thăm dò ý kiến học sinh (phụ lục 1) để ghi nhận ý kiến học sinh

lớp 11B1ở trường THPT Bùi Hữu Nghĩa về việc giáo viên sử dụng phần mềm Violet

trong thiết kế bài dạy học hóa học giảng dạy trên lớp.

Bảng 3.7: Kết quả phỏng vấn học sinh

Ý kiến của học sinh

Bạn có thích môn hóa học không?

Rất thích: 13HS

Bình thường: 11HS

Không thích:17HS

Đối với bạn, việc học môn hóa học so với

các môn khoa học tự nhiên khác (toán, lý,

sinh) như thế nào?

Dễ hơn: 6HS

Tương đương nhau: 18HS

Khó hơn: 17HS

Bạn đánh giá như thế nào về mức độ hiểu bài

sau khi giáo viên dạy học hóa học bằng phầnKém hơn: 3HS









mềm Violet? Khá hơn: 16HS

Tốt hơn: 14HSRất tốt:

Bạn nhận xét như thế nào về phương pháp

của giáo viên khi dạy bài mới bằng phần

mềm Violet kết hợp với phần mềm Power

Point?

Rất thích thú: 9HS

Bình thườ ng: 11HS

Tùy thuộc vào nội dung bài: 6HS

Còn tùy thuộc vào năng lực sư phạm của GV: 15HS

Không thích:

Theo bạn thì kết quả học tập của các học sinh

trong lớp bạn sau khi được giáo viên dạy học

môn hóa học bằng phần mềm Violet?

Kém hơ n:


Tốt hơn: 26HS

Bạn thấy việc giáo viên dạy theo phương

pháp sử dụng phần mềm Violet có phù hợp

với khả năng của bạn không?

Không phù hợp:

Phù hợp: 29HS

Còn tùy thuộc vào phương pháp

của giáo viên: 12HS

Theo bạn thì khả năng nắm được kiến thức

bài học của bạn như thế nào sau khi học bằng

phần mềm Violet?

Kém hơn:


Khá hơn: 11HS

Tốt hơn: 17HS

Rất tốt: 2HS








Hầu hết các HS không thích môn hóa học, theo đa số thì các HS cảm thấy mônhóa học khó hơn so với các môn khoa học tự nhiên khác. Kết quả kiểm tra của hai lớp

tương đối thấp, sau khi được giảng dạy bằng phần mềm Violet và đánh giá thông qua

phiếu học tập, kết quả kiểm tra tương đối khá hơn trước, các em có hứng thú hơn với

môn Hóa học.








KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. KẾT LUẬN

Quá trình thực hiện đề tài “Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy

học Hóa học lớp 11 - ban cơ bản” đã thu được kết quả như mong muốn, luận

văn đã thực hiện được đúng mục đích, nhiệm vụ đề ra: nghiên cứu xác định

kiến thức trọng tâm bài lên lớp, từ đó sử dụng phần mềm Violet để thiết kế

được bài dạỵ hóa học lớp 11- ban cơ bản. Kết quả thực nghiệm sư phạm ởtrường THPT Bùi Hữu Nghĩa đã khẳng định tính đúng đắn và khả thi của đề tài

nghiên cứu.

2. KIẾN NGHỊ

Sau quá trình thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp, đặc biệt là thực nghiệm sư

phạm ở trường THPT, em có một số kiến nghị như sau:

Nghiên cứu sử dụng phần mềm Violet trong dạy học Hóa học lớp 11 -

ban cơ bản vào quá trình dạy và học có nhiều ưu điểm, cần được phát

huy và nhân rộng cho tất cả các ngành học, bậc học để phát huy tính tích

cực, chủ động của HS trong học tập môn Hóa học.

Nhà trường phổ thông cần được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất kỹ thuật,

phục vụ cho việc dạy và học theo phương pháp mới.

Trên đây là tất cả những công việc mà luận văn đã thực hiện với mongmuốn đóng góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học hóa học

ở nước ta.








PHỤ LỤC

Hình thức trình bày phụ lục bao gồm:

Phụ lục 1: Bảng gõ chuẩn Latex.

Phụ lục 2: Phiếu thăm dò ý kiến giáo viên.

Phụ lục 3: Phiếu điều tra thăm dò ý kiến học sinh.

Phụ lục 4: Một số hình ảnh minh họa bài dạy học hóa học lớp 11 - ban cơ bảndưới dạng Violet.








Phụ lục 1

Bảng gõ chuẩn Latex

Các ký tự Hi lạp

Nhập KQ

Alpha α

Beta β

Chi χ

Delta δ

Delta Δ

Epsilon ε

Varepsilon ɛ

Eta η

Gamma γ

Gamma Γ

Iota ι

Kappa κ

Lambda λ

Lambda Λ

Mu μ

Nu ν

Omega ω

Các toán tử

Nhập KQ

sqrt

rootn(a) n

a

+ +

- -

* ⋅

** ⋆

// /

\\ \

xx ×

-: ÷

@ ∘

o+ ⊕

ox ⊗

o. ⊙

sum ∑

prod ∏

Các ký tự quan hệ

Nhập KQ

= =

!= ≠

< <

> >

<= ≤

>= ≥

-< ≺

>- ≻ in ∈

!in ∉

sub ⊂

sup ⊃

sube ⊆

supe ⊇

-= ≡

~= ≅








Omega Ω

Phi φ Varphi ϕ

Phi Φ

Pi π

Pi Π

Psi ψ Rho ρ

Sigma σ

Sigma Σ

Tau τ

Theta θ

Vartheta ϑ

Theta Θ

Upsilon υ

Xi ξ

Xi Ξ

Zeta ζ

^^ ∧

^^^ ⋀

vv ∨

vvv ⋁

nn ∩

nnn ⋂

uu ∪

uuu ⋃

~~ ≈

prop ∝

Các loại dấu ngoặc

Nhập KQ

( (

) )

[ [] ]

{ {

} }








Ký tự mũi tên

Nhập KQ

uarr ↑

darr ↓

rarr →

-> →

|-> ↦ larr ←

harr ↔

rArr ⇒

lArr ⇐

hArr ⇔

Các ký hiệu logic

Nhập KQ

and and

or or

not ¬

=> ⇒

if if

iff ⇔

Các hàm chuẩn

Nhập KQ

sin Sin

cos cos

tan Tan

csc csc

sec seccot cot

sinh sinh

cosh cosh

tanh tanh

log Log

ln Ln

det det

dim dim

lim Lim

mod mod

gcd gcd

lcm lcm

min min

max max

Các ký hiệu khác

Nhập KQ

a^n an

a_n an

a/nn

a

int ∫

oint ∮

del ∂

grad ∇

+- ±

O/ ∅

oo ∞

aleph ℵ

|...| |...|

|cdots| |⋯|

vdots ⋮

ddots ⋱

|\ | | |

|quad| | |

diamond ⋄








AA ∀

EE ∃

_|_ ⊥

TT ⊤

|- ⊢

|= ⊨

Các ký hiệu ở trênNhập KQ

angle(ABC) ABC

hat x x^

bar x x¯

ul x x ̲

vec x x→

dot x x.

ddot x x..

square □

|_ ⌊

_| ⌋

|~ ⌈

~| ⌉








Phụ lục 2

PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN GIÁO VIÊN

Xin quý thầy cô vui lòng cho biết ý kiến theo câu hỏi hoặc yêu cầu trong phiếu điều tra

thực nghiệm sau đây:

Câu 1: Mức độ khả thi của bài dạy hóa học thiết kế bằng phần mềm Violet:

A. Ít C. Bình thường D. Khá

B. Tốt E. Rất tốt

Câu 2: Bài dạy học có phối hợp được mặt mạnh của các phương pháp dạy học, tạo

điều kiện cho học sinh:

a. Phát triển tư duy:

A. Ít C. Khá D. Tốt

B.

Bình thường E. Rất tốt

b. Được hoạt động nhiều trên lớp.

A. Rất ít C. Khá nhiều D. Tốt hơn

B. Bình thường E. Rất tốt

c. Nhớ lâu, khắc sâu kiến thức.



d. Có hứng thú hơn trong học tập và làm bài tập củng cố.










Câu 3: Bài dạy học có giúp cho học sinh phối hợp hoạt động với giáo viên cùng xây

dựng bài dạy học:


C. Tốt E. Rất tốt

Câu 4: Bài dạy học có vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực trong các

hoạt động cụ thể:


D.

Tốt E. Rất tốt

Câu 5: Việc sử dụng phần mềm Violet để thiết kế bài dạy học hóa học có phù hợp với

đổi mới PPDH hóa học hiện nay:


E. Tốt E. Rất tốt

Câu 6. Ý kiến đóng góp của thầy, cô để việc nâng cao chất lượng bài dạy ngày càng

tốt hơn:

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Cám ơn sự đóng góp ý kiến của quý Thầy Cô!








Phụ lục 3

PHIẾU ĐIỀU TRA THĂM DÒ Ý KIẾN HỌC SINH

Họ và tên học sinh: ………………………………………………

Lớp: …………………

Khoanh tròn vào các chữ cái A, B, C, D , E theo yêu cầu câu hỏi hoặc ý kiến riêng của

các bạn đối với từng nhận định.

Câu 1: Bạn có thích môn hóa học không?

A.

Rất thích B. Bình thường C. Không thích

Câu 2: Đối với bạn, việc học môn hóa học so với các môn khoa học tự nhiên khác

(toán, lý, sinh) như thế nào?

A. Dễ hơn B. Tương đương nhau C. Khó hơn

Câu 3: Bạn đánh giá như thế nào về mức độ hiểu bài sau khi giáo viên dạy học hóa

học bằng phần mềm Violet?

A. Kém hơn B. Bình thường C. Khá hơn

D. Tốt hơn E. R ất tốt

Câu 4: Bạn nhận xét như thế nào về phương pháp của giáo viên khi dạy bài mới bằng

phần mềm Violet kết hợp với phần mềm Power Point?

A. Rất thích thú với phương pháp này

B. Bình thường

C. Tùy thuộc vào nội dung bài

D. Còn tùy thuộc vào năng lực sư phạm của GV

E. Không thích








Câu 5: Theo bạn thì kết quả học tập của các học sinh trong lớp bạn sau khi được giáo

viên dạy học môn hóa học bằng phần mềm Violet?

A. Kém hơn B. Bình thường C. Tốt hơn

Câu 6: Bạn thấy việc giáo viên dạy theo phương pháp sử dụng phần mềm Violet có

phù hợp với khả năng của bạn không?

A. Không phù hợp

B. Phù hợp

C. Còn tùy thuộc vào phương pháp của giáo viên

Câu 7: Theo bạn thì khả năng nắm được kiến thức bài học của bạn như thế nào sau khi

học bằng phầm mềm Violet?

A. Kém hơn B. Bình thường C. Khá hơn

D. Tốt hơn E. Rất tốt

Câu 8: Theo bạn việc học hóa học bằng phần mềm Violet có những ưu điểm và hạn

chế gì?

- Ưu điểm:

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

- Hạn chế:

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

Rất cảm ơn bạn đã tham gia, đóng góp ý kiến điều tra thực nghiệm!








Phụ lục 4

Một số hình ảnh minh họa bài dạy học hóa học lớp 11 - ban cơ bảndưới dạng Violet.

Bài 32 Ankin








Bài 41 Phenol








Bài 45 Axit cacboxylic








TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Nguyễn Cương, Nguyễn Mạnh Dung (2006). Phương pháp dạy học Hóa học. NXBĐại học Sư Phạm, Tập 1.

[2] Bùi Phương Thanh Huấn (2009). Đổi mới phương pháp dạy học hóa học ở trường

trung học phổ thông vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Luận án tiến sĩ giáo dục học, Hà

Nội.

[3]. Nguyễn Cương (2007). Phương pháp dạy học ở trường phổ thông và đại học – một

số vấn đề cơ bản. NXB Giáo dục. [4]. Nguyễn Xuân Trường, Phạm Văn Hoan, Phạm Tuấn Hùng, Trần Trung Ninh, Cao

Thị Thặng, Lê Trọng Tín, Nguyễn Phú Tuấn (2010). Sách giáo viên Hóa học 11, Cơ

bản. NXB Giáo dục.

[5]. Lê Xuân Trọng, Trần Quốc Đắc, Phạm Tuấn Hùng, Đoàn Việt Nga, Lê Trọng Tín

(2010). Sách giáo viên Hóa học 11, Nâng cao. NXB Giáo dục.

[6]. Cao Cự Giác (2009). Cẩm nang ôn luyện Hóa học phổ thông. NXB Đại học Quốcgia Thành phố Hồ Chí Minh.

[7]. Bùi Phương Thanh Huấn (2008). Bài giảng đánh giá giáo dục trong giảng dạy hóa

học. Trường Đại học Cần Thơ.

[8]. Nguyễn Kỳ (1995). Phương pháp giáo dục tích cực lấy người học làm trung tâm.

NXB giáo dục.

[9]. Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Cương, Nguyễn Xuân Trinh (1982). Lý luận dạy

học Hóa học. NXB Giáo dục, Hà Nội, Tập 1.

[10]. Huỳnh Thị Anh Thư (2007). Điều tra tổng thể thực trạng giảng dạy Hóa học

trường trung học phổ thông vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Luận văn tốt nghiệp

khoa sư phạm ngành Hóa, Trường Đại học Cần Thơ.

[11]. Phạm Viết Vượng (2005). Lí luận giáo dục. NXB Đại học Sư phạm.


nghiên cứu sử dụng phần mềm violet trong dạy học hóa học lớp 10+11, ban cơ...

Documents