Ndryshimet klimaterike neNdryshimet klimaterike ne 20-vitet e fundit ne rajonin 20-vitet e fundit ne rajonin

e Mesdheute Mesdheut

Punoi:Ardit Punoi:Ardit VokopolaVokopola

Etjon KazoEtjon KazoIsida RrapiIsida Rrapi

Rajoni i MesdheutRajoni i Mesdheut

Evropen jugoreEvropen jugoreEvropen jugoreEvropen jugore

Azine LindoreAzine LindoreAzine LindoreAzine Lindore

Afriken VerioreAfriken Veriore

BosforitBosforitBosforitBosforit

DardaneleveDardaneleveDardaneleveDardaneleve

Karaktristikat e relievitKaraktristikat e relievit

Karakterizohet nga nje reliev Karakterizohet nga nje reliev dinamik dhe male te rejadinamik dhe male te rejaRelievi perbehet kryesisht nga Relievi perbehet kryesisht nga nje terren nje terren malor,rrafshinalta,vargmale,fushmalor,rrafshinalta,vargmale,fusha,lugina etja,lugina etjMalet me te larta (Alpet dhe Malet me te larta (Alpet dhe Apeninet –Itali;Alpet shqiptare-Apeninet –Itali;Alpet shqiptare-Shqiperi;malet e Olimpit-Shqiperi;malet e Olimpit-Greqi;Coma Pedrosa-Andora)Greqi;Coma Pedrosa-Andora)

Karakterizohet nga nje reliev Karakterizohet nga nje reliev dinamik dhe male te rejadinamik dhe male te rejaRelievi perbehet kryesisht nga Relievi perbehet kryesisht nga nje terren nje terren malor,rrafshinalta,vargmale,fushmalor,rrafshinalta,vargmale,fusha,lugina etja,lugina etjMalet me te larta (Alpet dhe Malet me te larta (Alpet dhe Apeninet –Itali;Alpet shqiptare-Apeninet –Itali;Alpet shqiptare-Shqiperi;malet e Olimpit-Shqiperi;malet e Olimpit-Greqi;Coma Pedrosa-Andora)Greqi;Coma Pedrosa-Andora)

Fushat te medh sic jane:ne Fushat te medh sic jane:ne Gadishullin Gadishullin Pirenej(rrafshinalta e Pirenej(rrafshinalta e Mesetes,Fusha e Aragonise)Mesetes,Fusha e Aragonise)Ne Apenin fusha e Ne Apenin fusha e Lombardis,ne Gadishullin e Lombardis,ne Gadishullin e Ballkanit fusha e Ballkanit fusha e Neretves,Zetes,MyzeqesNeretves,Zetes,Myzeqes

Fushat te medh sic jane:ne Fushat te medh sic jane:ne Gadishullin Gadishullin Pirenej(rrafshinalta e Pirenej(rrafshinalta e Mesetes,Fusha e Aragonise)Mesetes,Fusha e Aragonise)Ne Apenin fusha e Ne Apenin fusha e Lombardis,ne Gadishullin e Lombardis,ne Gadishullin e Ballkanit fusha e Ballkanit fusha e Neretves,Zetes,MyzeqesNeretves,Zetes,Myzeqes

Kemi nje vije bregdetare te Kemi nje vije bregdetare te copezuar ku formohen copezuar ku formohen ishuj,gadishuj,ngushticaishuj,gadishuj,ngushticaGadishuj(Apenin;Pirenej;BallkaGadishuj(Apenin;Pirenej;Ballkanitnit

Kemi nje vije bregdetare te Kemi nje vije bregdetare te copezuar ku formohen copezuar ku formohen ishuj,gadishuj,ngushticaishuj,gadishuj,ngushticaGadishuj(Apenin;Pirenej;BallkaGadishuj(Apenin;Pirenej;Ballkanitnit

Ishuj(Korsika;Sicilia;Malta;SardeIshuj(Korsika;Sicilia;Malta;Sardenja;Qipro dhe ishujt e Greqise)nja;Qipro dhe ishujt e Greqise)Ngushtica(Gjilbratarit;Bosforit;DaNgushtica(Gjilbratarit;Bosforit;Dardaneleve si dhe Kanali i Suezit)rdaneleve si dhe Kanali i Suezit)

Ishuj(Korsika;Sicilia;Malta;SardeIshuj(Korsika;Sicilia;Malta;Sardenja;Qipro dhe ishujt e Greqise)nja;Qipro dhe ishujt e Greqise)Ngushtica(Gjilbratarit;Bosforit;DaNgushtica(Gjilbratarit;Bosforit;Dardaneleve si dhe Kanali i Suezit)rdaneleve si dhe Kanali i Suezit)

Karakteristikat hidrografikeKarakteristikat hidrografike

Lumi Po 625kmLumi Po 625km

Lumi Seine 777km ne France

Lumi Seine 777km ne France

Tajg 1007 km ne SpanjeTajg 1007 km ne Spanje Danubi 3000km ne HungariDanubi 3000km ne Hungari

Hidrografia en mesdhe eshte mjafte e pasur me lumenj,liqene;deteHidrografia en mesdhe eshte mjafte e pasur me lumenj,liqene;dete

— Elbi 1100km-Rin 1300km ne Gjermani

— Nili 6671 km ne Egjipt— Drini 160km ne Shqiperi

— Elbi 1100km-Rin 1300km ne Gjermani

— Nili 6671 km ne Egjipt— Drini 160km ne Shqiperi

Deti Adriatik shtrihet midis Gashullit Apenin Deti Adriatik shtrihet midis Gashullit Apenin dhe atij Ballkanik. Nepermjet kanalit te dhe atij Ballkanik. Nepermjet kanalit te Otrantos lidhet me detin Jon Siperfaqja 132 Otrantos lidhet me detin Jon Siperfaqja 132 mije km (ne katror), thellesia mesatare 250 m mije km (ne katror), thellesia mesatare 250 m kurse thellesia me e madhe 1590 m. kurse thellesia me e madhe 1590 m.

Deti Adriatik shtrihet midis Gashullit Apenin Deti Adriatik shtrihet midis Gashullit Apenin dhe atij Ballkanik. Nepermjet kanalit te dhe atij Ballkanik. Nepermjet kanalit te Otrantos lidhet me detin Jon Siperfaqja 132 Otrantos lidhet me detin Jon Siperfaqja 132 mije km (ne katror), thellesia mesatare 250 m mije km (ne katror), thellesia mesatare 250 m kurse thellesia me e madhe 1590 m. kurse thellesia me e madhe 1590 m.

Deti JonDeti Jon shtrihet midis pjeses jugore te gadishullit Ballkanik dhe shtrihet midis pjeses jugore te gadishullit Ballkanik dhe gadishullit Apenin. Sipwrfaqe 196 mije km (katror), Thellesia gadishullit Apenin. Sipwrfaqe 196 mije km (katror), Thellesia me e madhe 5121 m.me e madhe 5121 m. Deti Egje, det gjysem i mbyllur,pjese e Deti Egje, det gjysem i mbyllur,pjese e detit Mesdhe, midis gadishullit Ballkanik, Azise se Vogel e detit Mesdhe, midis gadishullit Ballkanik, Azise se Vogel e grupit ishullor Kithira,Kreta, Karpathos,Rodos. Lidhet me detin grupit ishullor Kithira,Kreta, Karpathos,Rodos. Lidhet me detin Marmara me ane te ngushtices se Dardaneleve.Sipwrfaqe 191 Marmara me ane te ngushtices se Dardaneleve.Sipwrfaqe 191 mije km (katror).mije km (katror).

Deti JonDeti Jon shtrihet midis pjeses jugore te gadishullit Ballkanik dhe shtrihet midis pjeses jugore te gadishullit Ballkanik dhe gadishullit Apenin. Sipwrfaqe 196 mije km (katror), Thellesia gadishullit Apenin. Sipwrfaqe 196 mije km (katror), Thellesia me e madhe 5121 m.me e madhe 5121 m. Deti Egje, det gjysem i mbyllur,pjese e Deti Egje, det gjysem i mbyllur,pjese e detit Mesdhe, midis gadishullit Ballkanik, Azise se Vogel e detit Mesdhe, midis gadishullit Ballkanik, Azise se Vogel e grupit ishullor Kithira,Kreta, Karpathos,Rodos. Lidhet me detin grupit ishullor Kithira,Kreta, Karpathos,Rodos. Lidhet me detin Marmara me ane te ngushtices se Dardaneleve.Sipwrfaqe 191 Marmara me ane te ngushtices se Dardaneleve.Sipwrfaqe 191 mije km (katror).mije km (katror).

Deti MarmaraDeti Marmara shrihet midis gadishullit te shrihet midis gadishullit te Ballkanit dhe Azise se Vogel. Ngushtica e Bosforit Ballkanit dhe Azise se Vogel. Ngushtica e Bosforit e lidh ate me detin e Zi, kurse ngushtica e e lidh ate me detin e Zi, kurse ngushtica e Dardaneleve e lidh me detin Egje. Sipwrfaqe 12 Dardaneleve e lidh me detin Egje. Sipwrfaqe 12 mije km (katror) Thellesia 1389m.mije km (katror) Thellesia 1389m.

Deti MarmaraDeti Marmara shrihet midis gadishullit te shrihet midis gadishullit te Ballkanit dhe Azise se Vogel. Ngushtica e Bosforit Ballkanit dhe Azise se Vogel. Ngushtica e Bosforit e lidh ate me detin e Zi, kurse ngushtica e e lidh ate me detin e Zi, kurse ngushtica e Dardaneleve e lidh me detin Egje. Sipwrfaqe 12 Dardaneleve e lidh me detin Egje. Sipwrfaqe 12 mije km (katror) Thellesia 1389m.mije km (katror) Thellesia 1389m.

Karakteristikat klimaterikeKarakteristikat klimaterike

Klima eshte mesdhetare ne zonen e ngushte mesdhetareKlima eshte mesdhetare ne zonen e ngushte mesdhetareMe brenda kontinentalene Me brenda kontinentalene Ne viset malore klime malore,nga perendimi oqeanike Ne viset malore klime malore,nga perendimi oqeanike (atlantike),nga veri-perendimi fryen erera te fresketa te (atlantike),nga veri-perendimi fryen erera te fresketa te Maestralit,dimrit fryen ne Jug ose Shiroku me mjaft shi,ne Maestralit,dimrit fryen ne Jug ose Shiroku me mjaft shi,ne veri fryen Murlani.Temperaturat ne vere arrijne deri ne veri fryen Murlani.Temperaturat ne vere arrijne deri ne 40°c.  Klima mesdhetare (subtropikale) ne viset pranë 40°c.  Klima mesdhetare (subtropikale) ne viset pranë brigjeve të Detit Mesdhe.brigjeve të Detit Mesdhe.

Emetimi i CO2Emetimi i CO2

Dioksid karboniDioksid karboniDioksid karboniDioksid karboni

Ndryshimet klimaterike ne MesdheNdryshimet klimaterike ne Mesdhe

Ngjarje te shumta lidhen me Ngjarje te shumta lidhen me ndryshimin e klimes ne Mesdhendryshimin e klimes ne MesdheNdyshimet e klimes krijuan Ndyshimet e klimes krijuan ndryshueshmeri te madhe dhe ndryshueshmeri te madhe dhe ngjarje ekstreme te motitngjarje ekstreme te motitNdryshimi i temperaturave ka Ndryshimi i temperaturave ka ndikuar ne cilesine dhe kerkest e ndikuar ne cilesine dhe kerkest e ujitujitShtimi i fenomeneve Shtimi i fenomeneve natyrore(termetet,thatesira,permbynatyrore(termetet,thatesira,permbytjet etj)tjet etj)

Permbytja ne Algjeri(ne nentor Permbytja ne Algjeri(ne nentor 2001)shkaktoi permbytjen e 14 2001)shkaktoi permbytjen e 14 fshatrave ne pjesen veriorefshatrave ne pjesen veriore

 Tre vetë vdiqën në aksidente në Francë, ku  në aksidente në Francë, ku shiu ekstreme ka përmbytur mijëra shtëpi. shiu ekstreme ka përmbytur mijëra shtëpi. Një stuhi tropikale ka prekur bregun jugor Një stuhi tropikale ka prekur bregun jugor të Francës, duke nxitur më shumë shi dhe të Francës, duke nxitur më shumë shi dhe mjerim. "CO2 ka shkaktuar ngrohjen globle mjerim. "CO2 ka shkaktuar ngrohjen globle ku çoi në një ndryshim të rënde te reshjeve ku çoi në një ndryshim të rënde te reshjeve intensive të verës mbi pjesë të mëdha të intensive të verës mbi pjesë të mëdha të Evropës ", (studim në vitin 2003).Evropës ", (studim në vitin 2003).

Nje ciklon tropikal ka shkaktuar Nje ciklon tropikal ka shkaktuar permbytje ne Gjenove te Italis. Gjenova permbytje ne Gjenove te Italis. Gjenova eshte përmbytur ku u mbyten të paktën eshte përmbytur ku u mbyten të paktën gjashtë njerëz . Gjashte viktima, duke gjashtë njerëz . Gjashte viktima, duke përfshirë dy vajzave të reja.përfshirë dy vajzave të reja.

Rruga e përmbytjeve në pjesën në qendër të qytetit historik të Vicenza, më 1 nëntor, 2010. Burimi: Jim McGee / ushtrisë amerikane.

Rruga e përmbytjeve në pjesën në qendër të qytetit historik të Vicenza, më 1 nëntor, 2010. Burimi: Jim McGee / ushtrisë amerikane.

Gjatë 10 viteve të fundit, përmbytjet kanë Gjatë 10 viteve të fundit, përmbytjet kanë shkaktuar shrregullime në Francë, Itali dhe shkaktuar shrregullime në Francë, Itali dhe Spanjë, duke shkaktuar dëme të rënda Spanjë, duke shkaktuar dëme të rënda materiale dhe në vdekje ne disa raste. Në materiale dhe në vdekje ne disa raste. Në qershor 2010, 19 njerëz u vranë nga qershor 2010, 19 njerëz u vranë nga përmbytjet në rajonin Var te Francës, përmbytjet në rajonin Var te Francës, ndërsa stuhitë e dhunshme që shpërthyen ndërsa stuhitë e dhunshme që shpërthyen nëpër Itali në tetor të vitit 2011 shkaktoi nëpër Itali në tetor të vitit 2011 shkaktoi gjithashtu përmbytje flash dhe kushtuan gjithashtu përmbytje flash dhe kushtuan jetën e nëntë njerëzvejetën e nëntë njerëzve

Sipas të dhënave EMDAT , përmbytjet mbeten fatkeqësi Sipas të dhënave EMDAT , përmbytjet mbeten fatkeqësi natyrore më të zakonshme në Mesdhe. Në periudhën 1990-natyrore më të zakonshme në Mesdhe. Në periudhën 1990-2010, përmbytje llogariten për 35 për qind të të gjitha 2010, përmbytje llogariten për 35 për qind të të gjitha fatkeqësitë natyrore që goditi rajonin e Mesdheut (Shqipëria, fatkeqësitë natyrore që goditi rajonin e Mesdheut (Shqipëria, Algjeria, Bosnje-Hercegovina, Kroacia, Qipro, Egjipti, Franca, Algjeria, Bosnje-Hercegovina, Kroacia, Qipro, Egjipti, Franca, Greqia, Izraeli, Italia, Jordania, Libani, Libia, Malta, Mali i Zi, Greqia, Izraeli, Italia, Jordania, Libani, Libia, Malta, Mali i Zi, Maroku, territor i okupuar palestinez, Sllovenia, Spanja, Siria, Maroku, territor i okupuar palestinez, Sllovenia, Spanja, Siria, Tunizia dhe Turqia). Disa përmbytje goditen 22 vende gjatë 20 Tunizia dhe Turqia). Disa përmbytje goditen 22 vende gjatë 20 viteve të fund duke shkaktuar humbjen e 4,250 të vdekur, dhe viteve të fund duke shkaktuar humbjen e 4,250 të vdekur, dhe humbje ekonomike me vlerë 25.000 miliardë eurohumbje ekonomike me vlerë 25.000 miliardë euro.

TermeteTermete

Një tërmeti me Një tërmeti me 5.4 rikter 5.4 rikter ka goditur ka goditur Serbinë Serbinë qendroreqendrore, duke vrarë dy vetë dhe duke lënë , duke vrarë dy vetë dhe duke lënë të paktën 50 të tjerë te plagosur. Me të paktën 50 të tjerë te plagosur. Me epiqender ne qytetin Kraljevo, i cili shtrihet epiqender ne qytetin Kraljevo, i cili shtrihet rreth 150 km në jug të Beograditrreth 150 km në jug të Beogradit.

 03 Nov 2010 14:54 03 Nov 2010 14:54

Një tërmet i fuqishëm godet qytetin historik të L'Aquila qendror. 6 April 2009

Një tërmet i fuqishëm godet qytetin historik të L'Aquila qendror. 6 April 2009

Një tërmet i fuqishëm tronditi Italine veriore 20/05/2012, duke vrarë të paktën pesë njerëz duke plagosur dhjetra dhe seriozisht duke dëmtuar kishat historike, kullat zile dhe një kështjellë mesjetare. 6.0-magnitudë tërmeti u përqendruar 22 kilometra në veri- veriperëndim të Bolonjës në Italinë veriore në një thellësi relativisht të cekët prej 6.3 kilometra, sipas Studimit Gjeologjik amerikan

Një tërmet i fuqishëm tronditi Italine veriore 20/05/2012, duke vrarë të paktën pesë njerëz duke plagosur dhjetra dhe seriozisht duke dëmtuar kishat historike, kullat zile dhe një kështjellë mesjetare. 6.0-magnitudë tërmeti u përqendruar 22 kilometra në veri- veriperëndim të Bolonjës në Italinë veriore në një thellësi relativisht të cekët prej 6.3 kilometra, sipas Studimit Gjeologjik amerikan

21 maj 2003:21 maj 2003:Algjeria vuan Algjeria vuan nga nga tërmettërmetee më se dy  më se dy dekada. Më shumë se 2,000 njerëz të vdekur dekada. Më shumë se 2,000 njerëz të vdekur dhedhe më shumë se 8.000 janë plagosur në më shumë se 8.000 janë plagosur në një tërmeti në Spanjënjë tërmeti në Spanjë

21 maj 2003:21 maj 2003:Algjeria vuan Algjeria vuan nga nga tërmettërmetee më se dy  më se dy dekada. Më shumë se 2,000 njerëz të vdekur dekada. Më shumë se 2,000 njerëz të vdekur dhedhe më shumë se 8.000 janë plagosur në më shumë se 8.000 janë plagosur në një tërmeti në Spanjënjë tërmeti në Spanjë

1 Maj 2003:1 Maj 2003:Më shumë se 160 njerëz Më shumë se 160 njerëz janë vrarë, përfshirë 83 fëmijë në janë vrarë, përfshirë 83 fëmijë në një konviktnjë konvikt qe eshte qe eshte shembur, në shembur, në jug-jug-lindje të Turqisë.lindje të Turqisë.

1 Maj 2003:1 Maj 2003:Më shumë se 160 njerëz Më shumë se 160 njerëz janë vrarë, përfshirë 83 fëmijë në janë vrarë, përfshirë 83 fëmijë në një konviktnjë konvikt qe eshte qe eshte shembur, në shembur, në jug-jug-lindje të Turqisë.lindje të Turqisë.

Ndryshime ne ekosistemNdryshime ne ekosistem

Spanje 2 gusht 2009 Zjarr ne FranceZjarr ne FranceNgryshimi i ngjyres se koraleveNgryshimi i ngjyres se koraleve

Faleminderit!!!Faleminderit!!!