ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

----------------------------------------

TỐNG THỊ THU HƢƠNG

NHU CẦU SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI

CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC FPT

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

Hà Nội – 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

----------------------------------------

TỐNG THỊ THU HƢƠNG

NHU CẦU SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI

CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC FPT

Chuyên ngành Tâm lý học

Mã số: 60 31 80

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. Trần Thu Hƣơng

Hà Nội - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Sau một thời gian học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành luận văn thạc sĩ

với đề tài: “Nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên trường Đại học FPT”.

Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu là kết quả quá trình làm việc của tôi.

Những nội dung tham khảo đƣợc trích dẫn nguồn gốc tài liệu. Kết quả nghiên cứu

thực tiễn là do tôi trực tiếp tiến hành khảo sát và chƣa đƣợc công bố ở bất cứ công

trình khoa học nào.

Tôi xin chịu trách nhiệm về mọi nội dung trong đề tài.

Tác giả

LỜI CẢM ƠN

Luận văn thạc sĩ với đề tài “Nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên

trường Đại học FPT” đã đƣợc hoàn thành với nỗ lực của bản thân tác giả và sự

quan tâm, giúp đỡ từ nhiều phía.

Tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo hƣớng dẫn, PGS.TS. Trần Thu Hƣơng đã

nhiệt tình chỉ dẫn, giúp đỡ và động viên tôi trong quá trình thực hiện luận văn.

Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo Viện Quản trị Kinh

doanh – Trƣờng Đại học FPT, Phòng chính trị và công tác sinh viên, thầy cô giáo,

cùng các em sinh viên trƣờng Đại học FPT đã hợp tác giúp đỡ tôi hoàn thành luận

văn này.

Luận văn khó tránh khỏi thiếu sót, tác giả rất mong nhận đƣợc những ý kiến

phản hồi và góp ý.

Tác giả

Tống Thị Thu Hƣơng

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NHU CẦU SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI CỦA

SINH VIÊN ............................................................... Error! Bookmark not defined.

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề ............. Error! Bookmark not defined.

1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới về nhu cầu ........ Error! Bookmark not defined.

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước về nhu cầu .......... Error! Bookmark not defined.

1.2. Các nghiên cứu về mạng xã hội ........................ Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Nghiên cứu ngoài nước .................................. Error! Bookmark not defined.

1.2.2. Nghiên cứu trong nước .................................. Error! Bookmark not defined.

1.3. Một số vấn đề lý luận cơ bản của nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên .. Error!

Bookmark not defined.

1.3.1. Khái niệm nhu cầu .......................................... Error! Bookmark not defined.

1.3.2. Khái niệm về mạng xã hội ............................... Error! Bookmark not defined.

1.3.3. Khái niệm sinh viên ......................................... Error! Bookmark not defined.

1.3.4. Khái niệm nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên:Error! Bookmark

not defined.

Chƣơng 2 TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUError! Bookmark not

defined.

2.1. NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN ................................ Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Mục đich nghiên cứu ....................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Nôi dung nghiên cưu ....................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.3. Phương pháp nghiên cứu lý luận .................... Error! Bookmark not defined.

2.2. NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN............................. Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.

2.2.2. Vài nét về khách thể nghiên cứu ..................... Error! Bookmark not defined.

2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................ Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU NHU CẦU SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI

CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC FPT .......... Error! Bookmark not defined.

3.1. Thực trạng sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học FPTError! Bookmark

not defined.

3.2. Thực trạng mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên ĐH FPT Error!

Bookmark not defined.

3.2.1. Thực trạng mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội đáp ứng nhu cầu học tập

của sinh viên ĐH FPT. .............................................. Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Thực trạng mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội đáp ứng nhu cầu giải tri

của sinh viên ĐH FPT ............................................... Error! Bookmark not defined.

3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh

trƣờng ĐH FPT. ........................................................ Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên

................................................................................... Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Những lợi ich và bất cập khi sử dụng mạng xã hội của sinh viên .......... Error!

Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 3

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Thực trạng sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học FPT .......... Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.2. Thực trạng sử dụng mạng xã hội của sinh viên theo giới tính ......... Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.3. Lý do sinh viên biết đến mạng xã hội ....... Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.4. Thời gian sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT Error! Bookmark not

defined.

Bảng 3.5. Thời gian tham gia vào mạng xã hội của sinh viên FPT Error! Bookmark

not defined.

Bảng 3.6. Phƣơng tiện sinh viên sử dụng khi tham gia mạng xã hội................ Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.7. Địa điểm truy cập mạng xã hội của sinh viên......... Error! Bookmark not

defined.

Bảng 3.8. Mức độ sử dụng mạng xã hội để đáp ứng nhu cầu học tập .............. Error!

Bookmark not defined.

của sinh viên .............................................................. Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.9. Mức độ sử dụng mạng xã hội đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên theo

giới tính ..................................................................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.10. Thực trạng mức độ sử dụng mạng xã hội đáp ứng nhu cầu giải trí của

sinh viên .................................................................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.11. Thực trạng mức độ sử dụng MXH đáp ứng nhu cầu giải trí của sinh viên

theo giới tính ............................................................. Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.12. Mức độ nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT .............. Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.13. Lý do sinh viên sử dụng mạng xã hội ..... Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.14. Nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT theo giới tính .... Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.15. Nhu cầu sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT theo quê quán ... Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.16. Lợi ích khi sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT ... Error! Bookmark

not defined.

Bảng 3.17. Bất cập khi sử dụng mạng xã hội của sinh viên FPT .. Error! Bookmark

not defined.

Bảng 3.18. Cảm xúc của sinh viên khi tham gia mạng xã hội Error! Bookmark not

defined.

Bảng 3.19. Khó khăn sinh viên thƣờng gặp khi sử dụng mạng xã hội ............. Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.20. Cảm xúc của sinh viên khi không đƣợc dùng mạng xã hội ............ Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.21. Tự đánh giá của sinh viên về sự ảnh hƣởng của mạng xã hội đến hiệu

quả học tập/làm vệc ................................................... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1: Thị trƣờng mạng xã hội Việt Nam ............................................................ 1

DANH MỤC BẢNG VIẾT TẮT

ĐH FPT

ĐHQG

ĐTB

MXH

NXB

TLH

SV

: Đại học FPT

: Đại học Quốc gia

: Điểm trung bình

: Mạng xã hội

: Nhà xuất bản

: Tâm lý học

: Sinh viên

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay trong bối cảnh toàn cầu hóa với sự phát triển vƣợt bậc của khoa

học kĩ thuật, nhiều dịch vụ công nghệ truyền thông ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu

ngày càng cao của con ngƣời. Một trong những dịch vụ truyền thông đại chúng

hàng đầu hiện nay là Internet và đặc biệt là mạng xã hội.

Sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống mạng Internet và mạng xã hội đã góp

phần đƣa Việt Nam tiến nhanh vào con đƣờng hội nhập và giúp cho mọi ngƣời dân

Việt trở thành những “Công dân quốc tế” bình đẳng trên mạng.

Khi xếp hạng các mạng xã hội, theo Google Ad Planner (số liệu tháng

12/2010), tỉ lệ ngƣời dùng các mạng xã hội ở Việt Nam là nhƣ sau:

Biểu đồ 1: Thị trường mạng xã hội Việt Nam (Trích nguồn Google Ad Plane, 12/2010)

Theo biểu đồ này, mạng xã hội Zing Me dẫn đầu với 4.6 triệu ngƣời dùng.

Yahoo, Facebook, và Yume đang tiếp theo ở khoảng cách không xa. Đƣờng đỏ là số

phút sử dụng trên mỗi mạng xã hội mỗi tháng, tính bằng số lƣợt sử dụng (visit)

nhân với số phút của mỗi lƣợt. Theo đó, chúng ta có thể thấy 3 mạng xã hội thế hệ

mới là Zing Me, Facebook, và GoOnline có số phút sử dụng rất cao đối với mỗi

ngƣời dùng, nổi bật là Zing Me với hơn 1 tỉ phút và Facebook với 880 triệu phút. 3

mạng xã hội thế hệ đầu là Yahoo, Yume, và TamTay có số phút sử dụng tƣơng đối

thấp. [25]

Những con số trên cho thấy nhu cầu sử dụng Internet cũng nhƣ mạng xã hội

của ngƣời dân Việt Nam là rất cao và có xu hƣớng ngày càng tăng nhanh. Bên cạnh

các phƣơng tiện truyền thông truyền thống vốn rất đƣợc ngƣời dân ƣa chuộng nhƣ

Tivi, Báo, Radio, Internet cũng là một phƣơng tiện rất đƣợc quan tâm ở các khu vực

đô thị, và ở giới trẻ Việt Nam hiện nay.

Hơn tất cả mọi phƣơng tiện truyền thông đại chúng khác, ngày nay Internet

đang chứng tỏ sức mạnh và tốc độ phát triển nhanh nhƣ chóng và sự ảnh hƣởng

lớn lao của nó đối với con ngƣời; Trong đó, MXH đã, đang và sẽ là một phần của

đời sống xã hội ở một bộ phận công chúng. Thật vậy, con ngƣời ngày nay đang

sống và làm việc trong một môi trƣờng truyền thông đa phƣơng tiện. Cùng ăn,

cùng ngủ, cùng làm việc, cùng yêu, cùng ghét... với truyền thông. Trong thời đại

đƣợc gọi là “Thế giới phẳng”, không ai có thể phủ nhận lợi ích từ mạng xã hội,

đặc biệt là giới trẻ.

Sự xuất hiện của MXH với những tính năng, với nguồn thông tin phong phú,

đa dạng, đã thật sự đi vào đời sống của cƣ dân mạng. Với những chức năng đa

dạng kéo theo sự gia tăng ngày càng đông đảo các thành viên, Internet ở một khía

cạnh nào đó đã làm thay đổi thói quen, tƣ duy, lối sống, văn hóa… của một bộ phận

giới trẻ ngày nay. Giới trẻ với những đặc điểm phát triển tâm lý đa dạng có những

nhu cầu riêng và là ngƣời tiếp nhận tích cực những tiến bộ khoa học kỹ thuật, đồng

thời cũng chịu tác động của các phƣơng tiện nghe nhìn nhiều nhất trên cả hai phƣơng

diện tích cực và tiêu cực.

Ngoài rất nhiều tiện ích mà MXH mang lại cho ngƣời dùng, nhƣ thông tin

nhanh, khối lƣợng thông tin phong phú đƣợc cập nhật liên tục, có nhiều tiện ích về

giải trí…chúng ta còn thấy có một khía cạnh khá quan trọng làm thay đổi mạnh mẽ

hình thức giao tiếp giữa những cá nhân, các nhóm, và các quốc gia với nhau, đó chính

là khả năng kết nối. Có thể nói, đây là một không gian giao tiếp công cộng phi vật thể

tạo liên kết dễ dàng, thuận tiện, nhanh nhất giữa con ngƣời với nhau thông qua nhiều

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đào Lê Hòa An (2013), “Nghiên cứu về hành vi sử dụng Facebook của con

ngƣời – một thách thức mới cho tâm lý học hiện đại”, Tạp chi Khoa học ĐHSP

Thành phố Hồ Chi Minh.

2. A.G Côvaliov (1971), Tâm lý học cá nhân, Tập 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội, tr. 129.

3. A.N.Leonchiep (1989), Hoạt động - ý thức - nhân cách, tr 221.

4. C.Mac – Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr 40.

5. Lê Thị Kim Chi (2005), Nhu cầu, động lực và định hướng xã hội, Nxb Khoa

học xã hội.

6. Đinh Thị Vân Chi (2003), Nhu cầu giải tri của Thanh niên, Nxb Chính trị

Quốc gia.

7. Carlson, Nicholas (2010) – nhóm tác giả bài báo "At Last – The Full Story Of

How Facebook Was Founded" đăng trên tạp chí Business Insider.

8. Vũ Dũng (2005), Từ điển tâm lý học, Nxb Khoa học xã hội.

9. F. Ănghen- Phép biện chứng của tự nhiên, Nxb Sự thật, tr280.

10. Phạm Minh Hạc (2001), Nghiên cứu con người và nguồn nhân lực đi vào công

nghiệp hóa hiện đại hóa, NXB Chính trị Quốc gia.

11. Phạm Minh Hạc (2005), Tuyển tập Tâm lý học, Nxb Chính trị quốc gia, tr 193.

12. Phạm Minh Hạc, Lê Đức Phúc (2004), Một số vấn đề nghiên cứu về nhân

cách, Nxb Chính trị Quốc gia.

13. Nguyễn Minh Hòa (2010), Mạng xã hội ảo – đặc điểm và khuynh hướng, Viện

nghiên cứu phát triển thành phố Hồ Chí Minh.

14. Trần Quang Huy (CH1101093, niên khóa 2011 – 2013), Nghiên cứu khoa học

“Phương pháp sáng tạo sử dụng trong mạng xã hội”, – Trƣờng ĐH Công nghệ

thông tin, ĐH Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

15. Lê Thanh Hƣơng (1996), “Nhu cầu tiêu dùng ở cƣ dân đô thị”, Tạp chi Tâm lý

học, số 1.

16. Kỉ yếu hội thảo (2010), “Mạng xã hội với lối sống của giới trẻ Thành phố Hồ

Chí Minh” Viện nghiên cứu phát triển thành phố Hồ Chí Minh.

17. Phạm Minh Lăng (2000), Freud và Phân tâm học, Nxb Văn hóa thông tin, Hà

Nội, tr. 47.

18. Phạm Đức Nguyên, Trƣờng Đại học Xây dựng – Khoa Kiến trúc (2007), Khảo

sát nhu cầu không gian vui chơi giải tri của nhân viên văn phòng ở Hà Nội, Đề

tài nghiên cứu khoa học cấp trƣờng.

19. Hoàng Phê (2000), Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng, tr.860

20. Vũ Hào Quang (2001), Định hướng giá trị sinh viên – con em cán bộ khoa học,

Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

21. Thomas. L Freidman (2006), Thế giới phẳng – Tóm lược lịch sử thế giới thế kỉ

XXI, Nhà xuất bản Trẻ.

22. Nguyễn Qúy Thanh (2011), “Internet –Sinh viên- Lối sống, Nghiên cứu xã hội

học và phương tiện truyền thông kiểu mới, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

23. Nguyễn Quang Uẩn- chủ biên, (2002), Tâm lý học đại cương, Nxb Đại học

Quốc gia Hà Nội.

24. Nguyễn Khắc Viện (2007), Từ điển tâm lý học, Nxb Văn hóa thông tin, tr.226.

Tài liệu trên Internet:

25. http://ncvinh.blogspot.com/2011/11/thi-truong-mang-xa-hoi-viet-nam-

2010.html.

26. http://www.pcworld.com.vn/mobile/anpham/tm/409/articles/quan-ly/trao-

doi/2009/05/1194019/may-tim-kiem-tieng-viet-va-mang-xa-hoi/.

27. http://kenh14.vn/2-tek/ban-co-dang-nghien-facebook-khong-nhi-

20111203072118134.chn

28. http://techcrunch.com.

29. http://seo.spacegate.vn/kien-thuc-seo/kien-thuc-khac/ky-2-thoi-cua-truyen-

thong-cong-dong.html

30. http://4seo.vn/home/chi-tiet/23/loi-ich-cua-mang-xa-hoi

31. http://dantri.com.vn/suc-manh-so/viet-nam-dan-dau-khu-vuc-ve-luong-nguoi-

dung-internet-767501.htm

32. http://chungta.com/Destop.aspx/cntt-/XaLo-ThongTin/Thuc_trang_su

dung_InetVN/

33, http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?

class_id=1&mode=detail&document_id=75219.

34. http://cttmmd.wordpress.com/2007/03/30/mang-xa-hoi-la-gi-xa-hoi-web-la-gi

35. http://tiepthionline.vn/mang-xa-hoi/tu-van/mang-xa-hoi-la-gi/

36. http://hoapk.wordpress.com/2011/08/16/m%E1%BA%A1ng-xa-

h%E1%BB%99i-la-gi/

37. http://ictnews.vn/internet/xa-hoi/cac-mang-xa-hoi-viet-bay-gio-ra-sao-

114582.ict

38. http://chuyentrang.tuoitre.vn/Vieclam/Index.aspx?ArticleID=563923&ChannelID=16