një vlerësim i efekteve ekonomike të procesit të integrimit ...arjan kadareja besart kadia një...
TRANSCRIPT
![Page 1: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/1.jpg)
Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit europian
Blerjana Bino
Arjan Kadareja
Besart Kadia
![Page 2: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/2.jpg)
Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në
Bashkimin Europian
Literatura
Matja e efekteve të MSA-së në tregtinë e
Shqipërisë
Sa të rëndësishme janë efektet në tregti?
MSA dhe Investimet e Huaja Direkte në
Shqipëri
Përfundime
![Page 3: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/3.jpg)
Literatura
Adam Smith, Gottfried Haberler dhe
Jacob Viner përshkruan 3 efekte kryesore të
marrëveshjeve liberalizuese preferenciale
tregtare (PTA)
1. Trade creation (shtimi i tregtisë)
2. Trade diversion (spostimi i tregtisë)
3. Welfare ambiguity (paqartësia e Viner-it)
![Page 4: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/4.jpg)
Literatura - Vlerësuese
Mjaft studime janë marrë me vlerësimin
sasior të efekteve të PTA-ve në tregti
Një përmbledhje e evidencës, nga Freund
dhe Ornelas (2010), mbështet shtimin por jo
spostimin e tregtisë.
Magee (2008), gjen se nga 8 PTA me efekte
të rëndësishme në shtimin e tregtisë, vetëm
dy kanë efekte edhe në spostimin e saj.
![Page 5: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/5.jpg)
Literatura - Vlerësuese
Studimi i Archarya et al.(2010), mbështet
shtimin por, për spostimin e tregtisë, gjen
efekte të kundërt me të pritshmin.
Baldwin & Wyplosz (2012), japin evidencë
mbi shtimin dhe spostimin nga bashkimi
doganor i 6 vendeve themeluese të BE-së.
![Page 6: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/6.jpg)
Matja e efekteve të MSA-së në tregtinë e Shqipërisë – Metoda
Efektet ne flukset e import-eksporteve te
mallrave
– Ndarja e kampionit në dy nënperiudha
(2006-2009) vs (2009-2012)
– Madhësia me interes fluksi tregtar në
përqindje të totalit
Kontrolli për krizën, PTA-të e tjera dhe
hapjen tregtare të vendit
– Zgjidhja? Ndarja e kampionit në 3-6 zona
![Page 7: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/7.jpg)
Matja e efekteve të MSA-së në tregtinë e Shqipërisë - Rezultate
Burimi i te dhenave: Banka e Shqiperise, Llogaritje te autoreve dhe Baldwin & Wyplosz (2012)
![Page 8: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/8.jpg)
Matja e efekteve të MSA-së në tregtinë e Shqipërisë - Rezultate
Burimi i te dhenave: Banka e Shqiperise, Llogaritje te autoreve dhe Baldwin & Wyplosz (2012)
![Page 9: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/9.jpg)
Sa të rëndësishme janë efektet në tregti?- MSA vs. Bashkim Doganor
Burimi i te dhenave: Banka e Shqiperise, Llogaritje te autoreve dhe Baldwin & Wyplosz (2012)
![Page 10: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/10.jpg)
Sa të rëndësishme janë efektet në tregti? MSA vs. BDE – Një krahasim
Krahasim i shpejtë dhe i përafërt
– 1.58% X 3 = 4.74% (efekti rritës relativ i MSA-së
në importet shqiptare nga BE*-ja)
– 12% - efekti rritës relativ që BDE pati në importet
brënda për brënda vendeve anetare (Gjermanisë,
Francës, Italisë, Hollandës, Belgjikës dhe
Luksemburg-ut)
– Efekti relativ i MSA-së përfaqëson rreth 40% të
efektit relativ të BDE-së
![Page 11: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/11.jpg)
MSA dhe Investimet e Huaja Direkte në Shqipëri
Literatura
Matja tentative e efekteve të MSA-së në
IHD-të e Shqipërisë
![Page 12: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/12.jpg)
Literatura – IHD-të dhe Integrimi
Baldwin, R.(1989) diskuton per here te pare
mbi bonus-in e rritjes afatmesme per shkak
te integrimit
Badinger, H.(2005, 2008) model formal pr
matjen e efektit te integrimit ne rritjen
ekonomike
![Page 13: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/13.jpg)
Literatura – IHD-të dhe Integrimi
Baldwin & Seghezza (1998) japin evidence
mbi rritjen e IHD-ve ne Portugali e Spanje
para dhe pas hyrjes ne BE
Baldwin & Wyplosz (2012) japin evidence
mbi rritjen e IHD-ve ne vendet baltike para
hyrjes ne BE
![Page 14: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/14.jpg)
Matja tentative e efekteve të MSA-së në IHD-të e Shqipërisë – Metoda
Madhësia me interes është raporti i IHD-ve
ndaj PBB-së
Përmes futjes në kampion të vendeve në
faza të ndryshme zhvillimi dhe integrimi
përpiqemi të kontrollojmë për fazën e
zhvillimit të vendit, privatizimet e
rëndësishme, hyrjen në NATO dhe krizën
financiare e atë të eurozonës
![Page 15: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/15.jpg)
Matja tentative e efekteve të MSA-së në IHD-të e Shqipërisë – Rezultate
Burimi i te dhenave: Banka Botërore dhe llogaritje të autorëve
![Page 16: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/16.jpg)
Përfundime dhe Sugjerime
Ne veçojmë një efekt të pastër të MSA-së në
rritjen relative të flukseve totale tregtare te
Shqiperisë me vendet e BE*-së
Efekti relativ i MSA-së në importet shqiptare
është i rëndësishëm nga pikëpamja
ekonomike duke përfaqësuar rreth 40% te
efektit relativ që Bashkimi Doganor Europian
pati në importet e vendeve anëtare.
![Page 17: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/17.jpg)
Përfundime dhe Sugjerime
Ne japim prima facie evidencë mbi efektet e
MSA-së në Investimet e Huaja Direkte në
Shqipëri.
Në Shqipëri evidentohet një rritje e IHD-ve
në periudhën pas MSA-së, në nje kohe qe ka
ulje në fluksin e IHD-ve të vendeve që
përdoren për kontroll.
![Page 18: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/18.jpg)
Përfundime dhe Sugjerime
Ne mendojmë se analiza e flukseve tregtare
do të pasurohej shumë nëse do të zbatohej
edhe në nivel mikro, dmth. duke zbatuar të
njëjtën metodologji për secilën kategori
importesh dhe eksportesh.
![Page 19: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/19.jpg)
Përfundime dhe Sugjerime
Ne gjithashtu mendojmë se efektet
potenciale të integrimit te mëtejshëm
europian të Shqipërisë në flukset tregtare,
IHD-të, rritjen ekonomike dhe në fushën e
integrimit financiar do të materializohen më
tej teksa Shqipëria ti afrohet anëtarësimit të
plotë në BE. Studime të mëtejshme është
mirë të fokusohen në këto drejtime.
![Page 20: Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit ...Arjan Kadareja Besart Kadia Një Vlerësim i Efekteve Ekonomike të procesit të integrimit të Shqipërisë në](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022071415/6110d9e65eddb844dd03560b/html5/thumbnails/20.jpg)
Faleminderit Për Vëmendjen!