NODWEDDION DIOGELWCH A NODWEDDION DIOGELWCH A DDEFNYDDIR YNG DDEFNYDDIR YNG

NGHYLCHEDAU'R PRIFNGHYLCHEDAU'R PRIFGYFLENWADGYFLENWAD

Ffiseg 2Ffiseg 2

PPŵer Trydanolŵer TrydanolRhaid cofio:

Pŵer trydanol(W) = Cerrynt(A) × Foltedd(V)

neu

P = IV

Cerrynt = 0.25A

Foltedd = 240V

Pŵer = Cerrynt × Foltedd

= 0.25 × 240

= 60W

Cerrynt = 12.5A

Foltedd = 240V

Pŵer = Cerrynt × Foltedd

= 12.5 × 240

= 3000W = 3kW

PPŵer Trydanolŵer TrydanolRhaid cofio:

Pŵer trydanol(W) = Cerrynt(A) × Foltedd(V)

Cerrynt = 0.4A

Foltedd = 240V

Pŵer =?

Cerrynt = 0.5A

Foltedd = 240V

Pŵer =?

Cerrynt = 2A

Foltedd = 240V

Pŵer =?

Cerrynt = 3A

Foltedd = 240V

Pŵer =?

Ateb: 120W Ateb: 480W

Ateb: 96W Ateb: 720W

PPŵer Trydanolŵer TrydanolRhaid cofio:

Pŵer trydanol(W) = Cerrynt(A) × Foltedd(V)

Offer Pŵer(W) Cerrynt(A) Foltedd(V)

sychwr gwallt 3 240

gwresogydd 1200

haearn smwddio

960

peiriant stereo personol

2.4

microdon 800

PPŵer Trydanolŵer TrydanolRhaid cofio:

Pŵer trydanol(W) = Cerrynt(A) × Foltedd(V)

Offer Pŵer(W) Cerrynt(A) Foltedd(V)

sychwr gwallt 720 3 240

gwresogydd 1200 5 240

haearn smwddio

960 4 240

peiriant stereo personol

2.4 0.01 240

microdon 800 3.33 240

PPlwg Trydanollwg TrydanolRhaid cofio:

Y wifren fyw sy’n cludo’r trydan

Y ffiws sy’n diogelu’r offer rhag niwed

Y wifren ddaear sy’n gyfrifol am ein diolegu ni rhag nam yn y gylched

Plastig neu rwber yw deunydd y plwg, a gorchudd y gwifrau

Daear

Niwtral

Byw

Ffiws

Daliwr CêblCêbl

PPlwg Trydanollwg Trydanol

Pa blwg sydd wedi ei wifro’n gywir?

A B C

D E F

PPŵer Trydanol a’r Ffiwsŵer Trydanol a’r FfiwsRhaid cofio:

Pŵer trydanol(W) = Cerrynt(A) × Foltedd(V)

Cerrynt = ?

Foltedd = 240V

Pŵer = 3000W

Cerrynt = ?

Foltedd = 240V

Pŵer = 480W

Cerrynt = ?

Foltedd = 240V

Pŵer = 720W

Cerrynt = ?

Foltedd = 240V

Pŵer = 120W

3A 5A 13A

Pa ffiws fydd rhaid ei ddefnyddio?

Gwaith y ffiwsGwaith y ffiwsMae’r cerrynt yn teithio ar hyd y wifren fyw, trwy’r offer (bwlb yn yr achos hwn), ac yn ôl ar hyd y wifren niwtral.

`

Gwaith y ffiwsGwaith y ffiwsDangosir yma beth sy’n digwydd pan fo nam yn y gylched.

Rhan o’r wifren fyw yn cyffwrdd ag ochr yr offer. Mae llawer o

gerrynt yn llifo nawr ar hyd y wifren ddaear.

Mae gormod o gerrynt i gryfder y ffiws. Mae’n torri ac yn creu bwlch yn y gylched.

Torrwr cylchedTorrwr cylchedDefnyddir torrwr cylched mewn unedau defnyddiwr modern. Fe fydd torrwr cylched bach (MCB – miniature circuit breaker) yn cael ei ddefnyddio yn lle ffiws.

Os yw’r cerrynt yn uwch na’r gwerth sy’n cael ei nodi, bydd cryfder yr electromagned yn codi, ac yn gwahanu’r cysylltau gan greu bwlch yn y gylched a diffodd yr offer.

Nid yw torrwr cylched yn eich amddiffyn petaech yn cyffwrdd â chydran fyw – yn debyg i ffiws.

Manteision dros y ffiws:-

1) mae’n gweithio llawer yn gynt

2) Mae’n bosibl ei ail-osod

Cliciwch yma am fwy o Cliciwch yma am fwy o wybodaeth o’r we.wybodaeth o’r we.

Dyfais Cerrynt Gweddillol Dyfais Cerrynt Gweddillol (RCDs – residual current devices)(RCDs – residual current devices)

Pwrpas hwn yw eich diogelu rhag sioc drydan. Mae’n fath arall o dorwr cylched sy’n mesur a chymharu’r cerrynt yn y gwifrau byw a niwtral – os ydynt yn gyfartal mae popeth yn iawn.

Os oes nam, fe gewch chi sioc bach, ond nid digon i’ch ladd. Dylech chi ddefnyddio RCD bob tro wrth weithio â pheiriannau yn yr awyr agored.

cyflenwad pŵer

niwtral byw

colyn

cerrynt allan cerrynt i mewn

Coiliau gwifren (electromagnet)

B

N

dechrau’r dril

Bwlch yn y gylched

Os oes gwahaniaeth yng ngherrynt y wifren byw o’i gymharu â’r niwtral, fe fydd electromagned yr ochr byw yn tynnu’r bar haearn i lawr gan wrthio’r botwm i fyny a chreu bwlch yn y gylched. Effaith hyn fydd i atal trydan rhag cyrraedd yr offer. Dechreuwch y dril i weld yr RCD wrth ei waith.

bar haearn

Rhaid ail-osod y switsh cyn ddefnyddio’r RCD eto.

Osgilosgop

Osgilosgop

Fo

lted

d(V

)

Amser(T)

Fo

lted

d(V

)

Amser(T)

CU a CECU a CE

Ystyr CE yw “Cerrynt Eiledol” – mae’r cerrynt yn newid 50 gwaith pob eiliad (amledd = 50Hz). Dyma’r cerrynt sy’n dod o’r prif gyflenwad.

230V

Ystyr CU yw “Cerrynt Union” – mae’r cerrynt yn teithio mewn un cyfeiriad yn unig

e.e. batri

1 fed s

50

1.5

V

1.5V

Pam 230V?Pam 230V?

Mae’r Deyrnas Unedig a gwledydd Ewrop wedi defnyddio 230V ers y dechrau.

Costio llawer o arian i newid i foltedd îs bellach – offer yn defnyddio 230V.

Bydd angen llawer o newidyddion er mwyn i’r offer sydd gennym i weithio ar foltedd îs.

Bydd angen gwifrau hyblyg a mwy trwchus (foltedd is cerrynt uwch er mwyn sicrhau yr un pŵer).

Mae llawer o adeiladwyr yn defnyddio offer sy’n gweithio ar 110V. Mae hyn yn foltedd sy’n sicrhau llai o siawns o gael eich lladd.

Mae’r UDA wedi dewis foltedd o 120V i’w phrif Mae’r UDA wedi dewis foltedd o 120V i’w phrif gyflenwad. Oherwydd hyn, mae rhai gwneithurwyr gyflenwad. Oherwydd hyn, mae rhai gwneithurwyr offer trydanol yn cynnwys switsh ble mae modd dewis offer trydanol yn cynnwys switsh ble mae modd dewis y foltedd mae’r darn o offer yn ei ddefnyddio – fe fydd y foltedd mae’r darn o offer yn ei ddefnyddio – fe fydd defnyddio’r offer gyda’r switsh ar 120V yn y wlad defnyddio’r offer gyda’r switsh ar 120V yn y wlad yma’n niweidiol i’r offer.yma’n niweidiol i’r offer.