nola hitz egin jendeaurrean emakumeei zuzendutako … · 2007-08-08 · bizkaiko foru...
TRANSCRIPT
BIZKAIKO FORU ALDUNDIA/DIPUTACIÓN FORAL DE BIZKAIA Gabinete del Diputado General Unidad para la Igualdad de Oportunidades BILBAO/BIZKAIA
NOLA HITZ EGIN JENDEAURREAN
EMAKUMEEI ZUZENDUTAKO IKASTAROA
Curso Impartido por: era berri-animazio soziokulturalerako taldea
Asistentes: Foro de Asociaciones de Mujeres de Bizkaia.Diputación Foral de Bizkaia
Días: 4, 5, 11 y 12 de febrero de 2004
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
1
NOLA HITZ EGIN JENDEAURREAN
EMAKUMEEI ZUZENDUTAKO IKASTAROA
HELBURUAK
Entzulego mota ezberdinen aurrean hitz egiteko osagai beharrezkoetan
aritzea.
Jendeaurreko egoeratan gure buruarekin ziurtasuan lortzea.
EDUKIAK
1.- Ikastaroaren eta parte hartzaileen aurkezpena
2.- Jendeaurrean hitz egiteko zailtasunak
Genero baldintzapenak.
3.- Zailtasunak lantzen.
Pentsamenduaren aldaketa.
Erlajazioa eta arnasketa
4.- Ahozkoa ez den komunikazioa
Mezuak eta funtzioak.
5.- Hizkuntzaren erabilera ez sexista.
Ahozko komunikaziorako teknikak.
6.- Hizkuntza paralinguistikoa
Loturak, doinua, indarra, tinbrea eta entonazioa.
7.- Diskurtsoa
Prestaketa: kontuan hartu beharrekoak
Diskurtsoaren egitura.
Diskurtsoa gogoratzeko hainbat teknika
8.- Egoera eta diskurtso mota
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
2
Lan bilerak
Komunikabideak eta diskurtsoak
9.- Teknologia diskurtsotan. Aurkezpenak eta hainbat lagungarri.
10.- Ebaluaketa.
1.- SARRERA
“Ideia bat azaltzen jakitea ideia bera bezain garrantzitsua da”
Gaur egun, ingelesa eta interneta beharrezkoak direla diote baina:
• Solasaldietan.
• Ahozko azterketetan.
• Negoziatzeko.
• Bezeroei arreta eskaintzeko.
• Irakasteko
• Aurkezpen komertzialetan.
• Telemarketinerako
• Komunikabideei adierazteko
• Asanblea zein bileratan iritziak emateko.
• Edozer saltzeko.
• Epaitegian defenditzeko
Ahozko hizkutzak komunikazio modu nagusia izaten jarraitzen du. Edukiak
ondo ezagutu baina ahoz nola esan ez badakigu mezua ez da osoa izango.
Ahozko komunikazioa egunero erabiltzen dugu baina pertsonen arteko
komunikazioa (sarritan jabetzen ez bagara ere) prosezu korapilatsua da.
Hortaz jabetzen garenean beldurtu egiten gara.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
3
Ikastaro honetan zera ikusiko dugu: komunikazio prozesua zertan datzan
eta ze osagaik edo elementuk duten benetako eragina. Guzti honetan gure
helburuak zehaztuko ditugu eta jendaurrean hitz egiten eskarmentua hartuko
dugu, praktikatu alegia. Oso garrantzitsua da egoera eta entzulegoa kontutan
hartzea.
KOMUNIKAZIOAREN OINARRIZKO ESKEMA.
Komunikazio guztietan hurrengo osagarri hauek aurkituko ditugu:
Emalea
Hartzailea
Mezua
Egoera edo testuingurua.
Kodea
Kanala
Komunikazioak prozesu erraza dirudien arren, egia esan gure mezuaren zati
handi bat ez da iristen hartzailearengana. Akaso gure komunikatzeko
Pentsamendua Sentimendua
EMALEA HARTZAILEA
Pentsamendua Sentimendua
Perzepzioa
Perzepzioa
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
4
Komunikazioak prozesu erraza dirudien arren, egia esan gure mezuaren zati
handi bat ez da iristen hartzailearengana. Akaso gure komunikatzeko
zailtasunagatik edota entzulegoaren jasotzeko moduagatik. Komunikazio
prozesuan mezuaren aldaketa garrantzitsua eman daiteke hurrengo eskema
honek azaltzen duen moduan.
Esan nahi dena
Esaten dena
Entzundakoa
Ulertutakoa
Jasotzen dena
Bersortzen dena
Aurretik genion moduan, premisa hauek edozein entzulego zein egoeraren
aurrean kontutan izan behar ditugu.
Ikastaro honetako edukietan murgilduz, jendeaurrean ondo hitz egitea
naturaltasun osoz hitz egitea da. Guztiok ezagutzen dugu komunikazioaren
garrantzia bere zentzu zabalean. Dakigunez, ez komunikatzea ezinezakoa da,
geure itxurak, keinuek, egoteko moduek e.a. geuregatik hitz egiten baitute.
Azken finean, komunikazioa zera da:
• Harreman sozialetarako aurkezpen txartela.
• Jendea geureganatzeko eta limurtzeko (persuaditzeko) bidea.
• Informatu, datuak eman eta jasotzeko bidea.
• Ideiak komunikatu eta baloreak adieraztea.
Komunikatzaile on baten atzean beti esfortzu eta lan handia dago.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
5
2.- JENDAURREAN ARITZEA ETA GENERO BALDINTZAPENAK
SEXO-GENERO SISTEMA
70. hamarkadan Europa eta Estatu Batuetako unibertsitateetan
“Emakumeen Ikasketa” izeneko mintegiak sortu ziren. Genero kontzeptua talde
hauek sortu zuten, definitu ezin zen zerbait izendatzeko. Hain zuzen ere,
pertsona guztiok sexu batekin jaiotzen gara, personak gure sexuaren arabera
emakume zein gizonezko izan gaitezke, birsortze sexuatua duen espezie garen
neurrian. Sexua, beraz, ezaugarri biologikoa da, genetikoki determinatua
datorrena.
Hau naturala da, baina sexu batekoa hala bestekoa izateagatik ezaugarri
eta bereizitasun batzuk atxikitzen zaizkigu, pertsonaren heziketa,
sozializazioa eta txikitatik jasotzen dugun tratua baldintzatzen du. Hau ez da
naturala, guztiz kulturala da.
SEXUA
BIOLOGIKOKI DETERMINATUA
“ALDAEZINA”
EZBERINTASUN FISIKO ETA FISIOLOGIKOAK
GIZONA EMAKUMEA
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
6
Sexuarekin lotuta, hainbat ezaugarri psikologiko eta balore eransten
zaizkigu, izateko modu eta jarrerekin batera. Hauxe da, genero hitzak esan
nahi duena. Generoa, gizarteak sortutako kontzeptu da eta ondorioz,
hezkuntzaren bidez alda daiteke.
Sexua (emakumea, gizona) eta generoa (femeninoa eta maskulinoa) erabat
loturik egon diren kontzeptuak dira, emakumeei zein gizonei balore, ezaugarri,
gaitasun, funtzio eta estereotipoak erantsi dizkienak.
Sexua naturala da. Generoa berriz, kulturala, jasotakoa baina ezaugarri
biologiko antzera jaso duguna.
Sexuak bi kategoría ditu: gizona eta emakumea. Generoak berriz,
maskulinoa eta femeninoa. Gizonezko eta emakumezkoren arteko
ezberdintasuna, kultura eta momento historiko konkretu baten araberakoa da.
GIZONA MASKULINOA
EMAKUMEA FEMENINOA
GENEROA
GIZARTEAK DETERMINATUA
ALDA DAITEKE
PSIKOLOGIA ETA JARRERA EZBERDINTASUNAK
MASKULINOA FEMENINOA
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
7
Sexu genero sistemak, lanaren banaketa sexualean du sorburu, eta une
horretan etxean eta etxetik kanpo lan egiteko funtzioen arteko
ezberdintasuna nabaria da. Emakumeak, bere erditzeko zein bularra emateko
gaitasuna dela eta, zaintze lanetan abiatu ziren etxean. Gizonak berriz, etxetik
kanpora irteten ziren familiaren sustengua bilatzeko. Honela, funtzio
ezberdinak gaitasun jakin batzuen garapena ekarri du. Zalantzarik gabe
esparru publiko eta pribatuaren arteko lehen banaketa eta ezberdintzea ekarri
du.
NOLA MANTENTZEN DA SEXO-GENERO SISTEMA?
Gizabanakoak, bere inguruneko Kultura ezaugarriak jasotzen ditu bere
bizitzaren hasieratik. Bere bizipena eta gizarte eragile esanguratsuen eraginez
bereganatzen du kultura hori. Modu honetan egokitzen da gizabanakoa
gizartean. Prozesu honi sozializazioa deritzogu.
Joan etorriko prosezua da, gizartea eta gizakiaren artekoa. Honen bitartez,
jarrera balore eta arau sozialak jaso eta barneratzen ditugu gure bizitzaren
hasiera hasieratik. Hau da, prozesu honen bitartez jaioberriak bere beharrak
asetzen ditu (jakiak, babesa, garbitasuna, ziurtsuna, onartua izatea…) eta modu
honetan gizartea betirakotzen da.
Gizarte orotan hainbat balore daude eta erabat zahaztuak daude zeintzuk
diren jarrera egokiak, pertsonengan zer espero den e.a. Informazio hau jaio
aurretik ere jasotzen dugu sozializazio eragileen bitartez, hau da, familia,
hezkuntza sistema, lege sistema, erlijioa, komunikabideak, pertsonen arteko
harremanak...
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
8
Jaio aurretik bai mutiko zein neskatilek badute izen bat, mutil edo neska
izena. Ondoren, jazteko modua, jostailuak eta beraiengandik espero denak
gaitasun batzuk ala besteak garatzea dakar. Guzti hau sexu biologikoaren
araberako baldintzapen soziala da.
Gizartearen espektatibak, eta bereziki familiarenak eta eskolarenak,
haurren jarrerak eta portaerak determinatzen dituzte eta sozializazio
agenteak indartzen dute. Honela, pixkanaka barneratzen ditu haurrak.
Baloreak jarreretan gauzatzen dira, eta portaeretan noski.
Generoarekin lotuta dauden baloreei dagokienez, emakumezko edo
gizonezko ulertzen diren arteko baloreetan ezberdintasun argiak soma
ditzakegu. Honela, estereotipoak ematen dira, gizonezkoei zein emakumezkoei
kultura eta momentu historiko zehatz batean ezartzen zaizkien ezaugarri
multzoan gauzatzen dira.
Ondoren, femeninoa eta maskulinoa denaren sailkapen bat aurkezten dugu.
Fernando G. Luigik “Temas transversales y valores educativos” liburuan
SOZIALIZAZIOA
BALOREAK
JARRERAK
PORTAERAK
AFEKTIBITATEA LAN EREMUA HARREMAN SOZIALAK AISIA ETA DENBORA LIBREA
FAMILI HARREMANAK
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
9
MODELO MASkULINOA MODELO FEMENINOA
Gizonezkoei honako ezaugarri hauek
gaineratzen zaizkie:
Zientzietarako balioa: arriskua
maite dute, eta borroka; antolatzeko
gaitasuna; agresiboa, argia, sortzailea,
erabakiorra, sendoa, eraikitzailea.
Ariketazalea, ziurtasuna du
bere buruarengan, autonomia,
egonkortasuna eta emozioen kontrola.
Eremu publikoan dihardute; eremu hau
gizakien etorkizuna ziurtatzen duena
da, eta botere mota guztiak garatzen
dira bertan: politikoa, soziala,
ekonomikoa, zientifikoa, ideologikoa,
erlijiosoa e.a.
Beraien autonomia indartzen da,
arazoei aurre egiteko gaitasuna,
beraien jarrera eta gaitasuna
bizimoduan egitasmoak antolatu eta
aurrera eramateko gaitasuna, betiere,
beraien interes eta jakinahietatik
abiatuta.
Emakumeei honako ezaugarri hauek
gaineratzen dizkigute:
pasiboak,menpekoak,egonkortasun
eza,emozionala,sensibilitatea,sumisioa,
intuizioa, goxotasuna.
Orokorrean izaera ahulekoak eta betiere
besteen araberakoa. Ingurukoekin atsegin
eta gustuko direla sentitu behar omen dute
eta afektibitateak intelektualitateak baina
garrantzi gehiago du.
Emakumezkoak eremu pribatuan egoten dira,
bizirauteko premiazkoa dena, baina
errekonozimendu sozialik gabekoa.
Legitimitaterik ez du, beti eremu
publikoaren menpe dago eta balorazioa ere
horren araberakoa du.
Emakumeetan menpekotasuna da nagusi:
beraien bizimoduko egitasmo aita,
bikotekide, seme-alaben araberakoa
da.Arazoen aurrean, inguruan dituen
gizonezkoen babesa beharrezkoa du.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
10
Kuadro honetan azaltzen diren ezaugarriak, eredu tradizionalari dagozkio
eta ezberdintasunak azpimarratzeaz gain, genero bat bestearen gainetik
dagoela argi uzten du. Maskulinoak boterea du eta gizartean baloratuak dauden
elementuak ditu, femeninoak berriz, erabat kontrakoa, erdi mailako garapena
duen pertsona moduan aurkezten zaizkigu.
Gizonezkoetaz ari garenean, independentzia, autonomia lanbidea... ikusten
ditugu. emakumezkoetaz ari garenean berriz, laguntza, menpekotasuna,
elkarlana, familia bizitza e.a. arrakasta profesionala baino gehiago.
Hala ere, gaur egun emakumeak lan merkatuaren eremu gehienetan sartu
gara, eta prosezu honek ez du atzerabueltarik. Lan eremuan emakumeak
betetzen duen paper berri honetan, emakumeak gizonezkoekin lehian sartu
gara eta gizonezkoen ezaugarri, balore, jarrera eta portaerak balorazio hobeak
dituzten mundu horretan.
Emakumezkoak hartzen ari garen lanpostuetan beharrezkoa izaten da hitz
egitea, informatzea, konbentzitzea, negoziatzea, bilerak bideratzea...hau da,
jendeaurrean hitz egitea, eta horretarako ez dugu inolako heziketarik izan.
Bestalde, emakumeen boterehartze (empoderamiento) eta parte-hartze
soziopolitikoan ere ezinbestekoa dugu trebakuntza hau. Garrantzitsua da
emakumeen lidergoa hartzea eta eremu publikoan aritzeko lanabesak
geureganatzea. Kasu honetan jendeaurrean hitz egiteko konfidantza,
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
11
3.- JENDAURREAN HITZ EGITEKO ZAILTASUN PERTSONALAK
Lehenago esan dugun moduan, jendeaurrean modu egokian hitz egiteko
eskarmentua, jendeaurrean hitz eginez lortzen da, hainbat teknika eskuratzea
lagungarria bada ere.
Dena den, sarritan antsietateak (pánico escénico) gure aurkezpena,
elkarrizketa, bilera edo dena delakoa oztopatzen du. Antsietate horren
arrazoiak ugariak izan daitezke:
• Gaizki egiteari beldur izatea.
• Lotsagarri gelditzeari beldurra.
• Gutxiespen sentimendua (sensación de inferioridad)...
Jendeaurrean hitz egiten denean kontutan hartu beharrekoak hauetxek dira:
• Normala da urduri egotea egoera berria delako eta jendea entzuten eta
begiratzen daukagulako.
• Aurkezpenen kalitatea aurretik nola landu den araberakoa izaten da.
• Zeresana badugu eta entzutera etorri den jendeak interesa du. Interesik
ez balute ez leudeke bertan.
Beraz, antsietate hori txikiagotzeko hiru alde edo eremu ezberdinduko
ditugu:
1. Somatikoa (fisiologikoa)
2. Kognitiboa
3. Jarrerari dagokiona
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
12
ALDE SOMATIKOA
Beldur garenean, gure gorputzak hainbat ezaugarri izaten ditu: izerditan hasi
gaitezke, gorritu egiten gara, geure giharrak tentsioan daude, esku hotzak,
bihotzaren taupadak azkartu egiten dira, sabeleko mina, harnasketa azkarra
eta zaila, ahoa lehortzen zaigu....
ALDE KOGNITIBOA
Antsietate egoeratan ditugun pentsamendu automatiko multzoaz ari gara.
Geure buruarekin izaten dugun elkarrizketa da, modu ezkor batean baloratzen
dugu geure burua eta halako pentsamoduak datorzkigu:
• Lotsagarri geratuko naiz.
• Txorakeriak esaten ditudala pentsatuko dute.
• Ez dut inoiz ere lortuko.
PORTAERAK
Beldur garenean izaten ditugun portaera multzoaz ari gara.
• Hies egin nahi dugu, eskapatu.
• Asaldurak ( hitz totel aritzen gara, blokeatu , eskuak okertuz…)
Guzti honi aurre egiteko, psikologiatik abiatuta teknika ezberdinak erabili
ditzakegu
Alde somatikoa edo fisiologikoa……………………....... Erlajazio eta harnasketak
Alde kognitiboa............................................................Pentsamenduaren aldaketa.
Portaerak......................................................................Entrenamendua.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
13
PENTSAMENDUAREN ALDAKETA
Berregituratze kognitiboa ere deitzen zaio eta teknika multzoa osatzen duten
prozesua da. Helburua:
• Gure pentsamenduen balioa zalantzan jartzeko
• Pentsamendu multzoa eta sensazio ezkorrak gutxitzeko.
• Pentsamenduak aldatzeko.
Teknika nagusiak hauetxek dira:
• Pentsamenduaren gelditzea.
• Arreta beste leku batean jartzea.
• Pentsamendu ezkorrak ezbaian jartzea, lantzea.
ARRETA BESTE LEKU BATEAN JARTZEA.
1.- OBJETU BATEAN ARRETA JARTZEA
Gure arreta osoa objetu batean jartzean datza eta ahalik eta deskribapen
zehatzena egitea objetuaren kolorea, izaera, forma, kokalekua, tamaina...
2.- KONTZIENTZI SENSORIALA.
Gure zentzumenek eman diezaguken guztiari arreta jartzean datza: ikusmenak,
entzumenak, usaimenak, gustuak eta ikumenak
3.- BURU ARIKETAK (ejercicios mentales)
Pertsonaren arreta osoa eskatzen duen edozein ariketa egitea da, adibidez, 0
tik 1000ra zazpinaka kontatzea, edo animalien izenak alfabetikoki aipatzea...
4.- ARRETA OSOA ESKATZEN DUTEN ARIKETAK
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
14
Aurreko teknikaren oso antzekoa da, ezberdintasun bakarra honetan hariketa
fisikoa eskatzen dela, adibidez, igeri egitea, plantxan aritzea, gurutzegrama
egitea, xakean ibiltzea...
5.- GOGORAPEN ETA FANTASIA ATSEGINAK
Pertsonak, gertatu zaion bizipen atsegin batean pentsatzean datza, edo
aurrerantzean gerta dakiokena, ahalik eta deskribapen zehatzena eginez.
PENTSAMENDU EZKORRAK EZBAIAN JARTZEA
Teknika honetan pentsamendu ezkor automatikoak hipotesi antzera
lantzen dira, hau da, eztabaidagarriak dira eta kontrastatuz ziurtatu behar
dira.
Horretarako, pentsamendu horiek zalantzan jarriko ditugu eta galdetegi
bat egin egia ala gezurra diran ziurtatzeko. Proba gainditzea lortzen badute,
errealitatearekin bat datozen beste hipotesi batzuk jarriko ditugu. Kontutan
hartu behar dugu pentsamendu ezkor hauek OHITURA bihurtu direla eta
ohiturak aldatzea ez da erraza suertatzen. Beraz, teknika hau behin eta
berriz erabili beharko dugu emaitzak lortzeko.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
15
PENTSAMENDUEN EBALUAKETA.
Pentsamenduak onargarriak diren ala ez ebaluatu:
• Pentsamendu horren alde hitz egiten duen probarik ba al dut? Ze datu
motarekin demostra dezaket?
• Pentsamendu horren aurka hitz egiten duen probarik ba al dut? Ze datu
dauzkat?
• Zenbateko aukera dut pentsatutakoa gertatzeko?
• Egoera modu egokian baloratzen dudala pentsatzeko ze probabilitate dugu?
• Ba al dago interpretazio alternatiborik? Ba al dago beste ikuspunturik?
• Beste ikuspuntu horiek emateko ze probabilitate dugu? Ze nolako frogak
ditugu pentsamendu alternatibo horren alde eta aurka?
• Pentsamendu hau beste norbaitek balu, zer esango nioke bere
interpretazioa egokia ez dela ikustarazteko?
Pentsamenduen baliogarritasunaren ebaluaketa.
• Pentsamendu horrek zure helburuak lortzen laguntzen al dizu?
• Arazoa konpontzen laguntzen al dizu?
• Nahi duzun moduan sentitzen laguntzen al dizu?
• Ze nolako eragina du pentsamendu horrek zure sentimendu zein
portaeretan?
• Horrela pentsatzeak lagundu ala oztopatu egiten dizu?
• Pentsamendu hau beste norbaitek balu, zer esango zenioke egoerari aurre
egiten laguntzeko?
• Gauzak honela badira ere, zer egin dezakezu aldatzeko edo aurre egiteko?
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
16
Pentsamendu lagungarriak bilatzea.
• Egia bada ere, zenbateraino da txarra? Hondamendia al da? Ematen duen
bezain txarra al da?
• Ze gertatuko litzake egia bada?
• Zer da gerta dakiguken okerrena?
• Zergatik beldurtu hainbeste? Ez al zara zerbait gehiago pentsatzen ari?
PENTSAMENDU EZKORRA PENTSAMENDUAREN ALDAKETA PENTSAMENDU ALTERNATIBOA PORTAERA AURRE FRUSTRANTEA EZ EGITEA SENTIMENDU BAIKORRA PORTAERA EFIKAZA PORROTA NORBERAREN ERREFORTZUA
EGOERA
SENTIMENDU EZKORRA
EMAITZA ONA
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
17
4.-AHOZKOA EZ DEN KOMUNIKAZIOA.
Gorputz osoarekin, eskuak, aurpegia.... egiten ditugun keinuetaz ari gara.
Ahozko hizkuntza baino gutxiago kontrolatzen dugu baina kontutan hartu behar
dugu inkonzienteki garrantzi handia ematen diogula.
Gure aurkezpenean, eta sarritan lehenago, ziurtasuna adierazi nahi dugu, baina
momentu oro erlojuari begira bagabiltza, edo eraztunari bueltak ematen edo
paperak atzera eta aurrera..... informazio asko ematen ari gara hitz egin gabe.
Ahozkoa ez den komunikazioak pertsonalitatearen informazioa ematen digu,
estatusa edo jatorriari buruzko informazioa. Modu berean, harremanak,
jarrerak eta emoziak ere adierazten dituzte.
Informaziaoren zati handiena ahozkoa ez den komunikazioaren bidez
adierazten da. Hain zuzen ere, jaso eta gogoratzen den informaziaren % 7
soilik omen da ahozko komunikazioak emandakoa. Gainontzekoa, entonazioa eta
doinuak ematen du (%38) eta ahozkoa ez den komunikazioak (%55). Iturria:
Grupo 3 Psicólogos : Entrenamiento en Comunicación Eficaz
Beraz, ahozkoa ez den komunikazioa ahozkoa baino baliogarriagoa da, eta
batzutan ahoz esaten denaren kontra dijoa. Kulturari atxikitako hizkuntza da
(keinuena), eguneroko erabilpena duena, eta informazio kode bereziak osatzen
ditu (musean jokatzea, gormutuen hizkuntza, ...)
Beraz, komunikazioaren elementu ezberdinak hartu behar ditugu kontutan saio
bakoitzean. Hasteko, lortu nahi dugun diskurtso mota zehaztu behar dugu eta
beti egoera kontutan hartuta. Ez baita berdina talde txiki baten aurrean
aritzea ala entzulego handi batean, elkarrizketan, mahai inguruan, seminarioan...
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
18
Dena den, komunikazioan eragin garrantzitsua duten hainbat elementu zaindu
behar ditugu:
Begirada- Begiradarekin pertsonekin lehen kontaktua izaten dugu eta horrek
ahalbideratuko du komunikazioa jarraitzea ala ez. Begiradak zintzotasuna,
ziurtasuna, konfidantza e.a. adierazi dezake.
Aurpegiko keinuak Gazteleraz esaten den moduan “ La cara es el espejo del
alma”. Egia esan, aurpegian geure egoera, emozioak e.a. adierazten dira.
Irrifarra Irrifar egiten dugunean, egoera horretan egotea, hitz egitea e.a.
atsegin dugula adierazten dugu, eta inguruko pertsonei lagungarri egiten zaie
hurbilpenerako.
Gorputzaren jarreraren bitartez gure pertsona zein egoerari buruz
informazioa ematen dugu. Honela, jarrera itxia dugunean (zangoak gurutzatuak,
bizkarra borobildua, besoak gorputzaren kontra jarriak eta burua behera
begira) tristezia edo balorazio eza adierazten dugu.
Keinuak Euskarri garrantzitsua dira esaten ari garena indartu edo kontraesan
bihurtzeko. Zerbait azaltzea zaila suertatzen zaiguenean ere ahozko
komunikazioaren ordez lan egokia egin dezakete.
Pertsonaren itxura Gure aurkezpen txartela izan daiteke, besteak nola ikustea
nahi dugun adierazten du.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
19
Ahozkoa ez den komunikazioak gezurrik ez diola esaten da: emozioak,
bihozkadak, e.a. ahozkoa ez den komunikazioaren perzepzioak dira.
Emakumeak mota honetako komunikaziorako dohai berezia omen dugu: seme-
alabekin beraien lehen urtetan ahozkoa ez den komunikazioaren bidez osatzen
baita harremana eta horren ondorioz, kulturak emakumeengan gaitasun hori
garatu du:.
Iturria: Grupo 3 Psicólogos: entrenamiento en Comunicación Eficaz.
Gizonezkoen eta emakumezkoen gorputz mugimenduak kulturak (eta ez
biologiak) baldintzatzen dituela demostratu da hainbat ikerketetan.
Haurtzaron erraz soma ditzakegu mugimendu femeninoak mutikoetan eta
maskulinoak neskatoetan. Ildo beretik, jaiotzetik itsuak diren haurrak keinu
ugari egiten dituztela ikusi da. Dirudienez, emozioak adierazteko hainbat
oinarrizko keinu daude, baina keinuak ikasi ere egiten dira, eta kultura
ezberdinetan interpretaziak aldatzen dira.
Beste edozein hizkuntzetan bezala, keinu bakar batek esanahi ezberdinak izan
ditzake baina egoeran kokatua irakurtzen badugu askoz ere zuzenagoa izango
da irakurketa.
Persona perzeptiboa, ahozkoak ez diren esaldiak ondo irakurtzen dituena da
eta ahoz esandakoekin kontrastatzen dituena.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
20
HIZKUNTZA
Egiten duguna, azaltzen dugun itxura, esaten duguna eta nola esaten dugunaren
arabera sailkatzen zaigu gure harremanetan, eta batipat jendaurrean ari
garenean.
Zer esaten dugun, sarritan, gure lanbide edo egoeraren araberako diskurtsoa
izango da, beraz, hemen ez gara hori aztertzen hasiko ikastaro honetan.
Benetan garantiza duena zera da: nola esaten ditugun gauzak
1. Argitasun linguistikoa lortzeko beharrezkoak:
Txukun komunikatzeko behar beharrezkoa da esan behar duguna erabat
ulertzea.
Hiztegi argia eta arrunta erabiltzea: kontuz atzerriko hitzekin,
ezagunak ez diren siglekin,..
Kantitateetaz ari garenean ulergarriak egin. Ez bota edonola datuak,
entzulegoari informazioa eskuratu eta ulertzen lagundu.
Naturaltasuna: hizkuntza teknokratikoa ekidin.
Esaldi motzak erabili, ulerterrezagoak baitira.
Orden gramatikal logikoa.
Errepika batez ere puntu garrantzitsuenak. Bilatu ideia bera azaltzeko
modu ezberdinak
Imajin grafikoak sortu:
Konparaketak
Metaforak
Esaera eta esamoldeak
Ironia
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
21
Umorea
2.- “ Lo bueno si breve dos veces bueno”
3.- Labur hitzei eta esaldien luzeera dagokionez eta zehaztasuna kontzeptuei
dagokionez. Zehatza izateko, adierazi nahi dugunaren imajinak sortu behar
ditugu, entzulegoak bere burmuinean graba distan.
4.- Jendaurren hitz egiterakoan zuzentasunez egin behar dugu. Norberaren
estilo errespetatuz eta entzulegoaren eta egoeraren ezaugarriak kontutan
hartuz zuzentasunez hitz egin behar dugu.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
22
HIZKUNTZAREN ERABILERA EZ SEXISTA
HIZKUNTZA: Giza talde bateko kideek komunikatzeko duten hitzezko
adierazpena ( Elhuyar Hiztegi ezkiklopedikoa)
hori Hizkuntza bizirik dago, sistema dinamikoa da, ez da zerbait estatikoa, bai
arau gramatikatak eta bai erabilera alda daitezke. Are gehiago, eboluzionatzen ez
duen hizkuntza hilik dago,eta erabiltzen jarraitzen badagu izango da hizkuntza
hori erabiltzen duten talde sozialen beharretara egokitzeko duen gaitasunagatik (
horra hor, hitz berriak: fax, ordenagailua..)
Hizkuntza, beraz, oso trena erabilgarria izan daiteke, eta guri dagokigun gaian
eta gure alde erabil dezakegun tresna da, emakumezkoen subordinazio egoera
aldarazteko tresna.
Funtzioak:
•Informaziorako tresna.
•Ezaguerak igortzeko tresna.
•Komunikatzeko mekanismorik garrantzitsuena.
•Pentsamendua sortzeko eta adierazteko ibilgailua.
Hizkuntza sozialki eraikitzen da, eta bizi garen gizartean osatzen da. Beraz,
hizkuntzak eragin handia du gure errealitatea jasotzeko eta bizitzeko moduan:
gure pentsamendua eta mundu ikuskera baldintzatzen du.
Gure gizartean, gizonezko eta emakumezkoen artean ezberdintasun nabariak
daudenez, hizkuntzan ere islatzen da. Honela, gizonezkoak gehienetan
protagonistak direnez eredu jakin batzuk badituzte eta honek badu eragina
autoestiman. Emakumeak aldiz, ez gara izendatuak izaten eta protagonismo
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
23
murritzagoa dugu, beraz, eredu falta dugu eta autoestima txikiagoa dakar.
Azken hamarkadetan, emakumearen papera asko aldatu da, eremu berritan sartu
gara eta ezinbestekoa da aldaketa hizkuntzan ere nabaritzea, hizkuntzak
errealitatea interpretatu eta sinbolikoki sortu ere egiten baitu.
EUSKARA SEXISTA AL DA?
Euskararen inguruan topiko asko zabaldu dira. Alvaro Garcia Messeguerrek bere
egunean esan zuen euskara ez zela sexista, eta izatekotan %5eko zama sexista
zuela, eta gaztelerak %80a.
"en el caso vasco, no se provoca ocultación e la mujer ni se produce sexismo. En
consecuencia, el vasco es una lengua poco sexista". Eta gaineratzen zuen, hau izan
daitekeela seguraski aintzinko soziedade matriarkalaren ondorioa.
Jendarte edo kultura batek emakumezkoak baztertzen baditu, hori nola edo hala
hizkuntzan islatuko da. Kontua da, genero gramatikala duen hizkuntza bati
errazago izango zaiola emakume bazteketa hori burutzea.
Dena den, sexismoa ez dago hizkuntzaren baitan, gizon-emakumeen buruan baizik.
Ez dugu, beraz, hizkuntza sexistari buruz hitz egingo, hizkuntzaren erabilera
sexistari buruz baizik.
AKATSIK OHIKOENAK
ANDROZENTRISMOA
1.- Emakumeak ezkutatzea edo desagertaraztea-maskulinoa denentzat baliogarri.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
24
"Odola beharrezkoa da eta ezin daiteke egin, gizonarenak bakarrik salba dezake
gizona" (odol gutxiko emakumeak)
"Bileran zerbitzuko legegizon guztiak egon ziren" ( bileran legeandreak izanda ere)
" Erregeak Guggenheim museoaren inauguraziaon ego ziren " ( ekialdeko Errege
magoak ote?)
" Zerbitzuburu jauna: gutun honen bidez.." ( Zerbitzuburuaren izena... Ixabel)
Non daude ideia handiak eta sakonak dituzten gizonak?
" Esaiok ezetz militarismoari"
" Aukera ezak hire kirola"
" Erretzeari utzi iezaiok"
2.- Gizonezkoak ekintzaren ardatz eta erreferentzia gunetzat hartzea, eta
emakumezkoak menpeko edo agindupekotzat.
" X jauna erakusketara joan zen emaztearekin eta semearekin"
" A. jauna larriki zaurituta geratu zen, aurrez zetorkion kamioi baten kontrako
istripu baten ondorioz. A. jauna emaztearekin zijoan eta, horrek, gezurra badirudi
ere, zauri arin eta kolpetxo batzuk baino ez zituen izan "
SEXISMOA
1.- Nolako sexua halako tratamendua: emakumeak adingabeen modura
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
25
" Bi gizonek eta hiru neskek osatzen dute lantaldea"
2.- Ezaugarri ezberdinak gizonentzat ( adimenari lotuak) eta emakumeentzat (
estetika)
"Jende ugari bildu zen .. giro aparta... emakumeak dotore jantzita"
"Horretarako, emakume talde horen sentikortasun berezi eta bikaina izango dugu
bidaide"
Politikarien (emakumeak direnean) jantzien deskribapena. Carmen Alborch PSOE
ko kultura ministrariaren ile gorria, jantziak etab.
3.- Emakumeak umeen pare jartzea.
" 300 lagun hil zire, horien artean 70 haur eta emakume"
4.- Emakumea deskalifikatzeko edo hain aurka egiteko aipatzen denean.
" Beti berriketan emakumeak bezala"
" Txakurrari hezurra eta emazteari gezurra"
" Olagarraoa eta emakumea astindu egin behar dira bigunagoan izan daitezen"
" Hura zen marimutila hura!"
5.- Emakumeekin lotuta dauden adjetibo askok konotazio sexuala dute.
PROPOSAMENA
Sexismo mota guzti hauek ekidin behar ditugu eta emakumeak presente egin
generiko errealak erabiliaz ( gurasoak) edo hitz elkartuak ( aiton-amonak)
GAZTELERAREN kasuan, euskaraz aipatutako guztiez gain genero maskulinoa
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
26
erabiltzen dugu generiko moduan, pertsona guztiak izendatzeko alegia. Beraz,
hauek lirateke proposamenak.
- generiko errealak erabiltzea.
- generoa aipatzekotan maskulinoa eta femeninoa azal daitezela.
- izenordeak eta aditzen forma pertsonalak erabiltzea.
- aurreko aukerak nahasian erabiltzea.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
27
LOKUZIOA
Aurreko orrialdeetan hizkuntzaren gaia aztertu dugunean argi geratu da
mezuaren argitasunak duen garrantzia. Entzulegoa ez nahasteko eta guk esan
nahi dugun hori ondo adierazteko:
• Ideia zehatz eta argiak, orden logikoan azalduak.
• Hitzak ondo aukeratuak, egokiak izan behar dute.
Horretarako gure hiztegi aberastasuna zaindu behar dugu, egoera
bakoitzean hitz eta esamolde egokia aukeratuz, azaldu nahi ditugun kontzeptu
eta ideak ahalik eta osoen eta zehatzen adierazteko.
Lokuzioari dagokionez, hurrengo hauek izan behar ditugu kontutan:
ahoskera, tonoa, intentsitatea, abiadura eta bolumena. Azken finean hitz
egiterakoan dugun doinuen argitasunaz ari gara.
Ahoskera: hitzak erraz atera behar dute, garbi.
Hitzak entzulegoarentzat opari bat izan daitezke baina horretarako esaera
eta ahoskera ahalik eta zuzenena izan behar du.
Ahoskera txukun bat lortzeko diafragma arnasketa oso garrantzitsua da.
(bularreko goikaldetik ez dugu inolaz ere hartu behar arnasa eta arnasketa
lasai bat ziurtatu behar dugu aire gehiago izateko).
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
28
Ahotsa ateratzeko garaian, bularra erresonantzi kaxa bat da. Ahotsa ondo
entzun behar du entzulegoak, ahots sendoa denean esaten dituen ideiak ere
indartu egiten ditu.
Hitzaldiak ez du sekula monotonoa izan behar eta horretarako trinkotasun,
doinu eta doinuera ezberdinak erabiltzea komeni da.
Tonoa: lau tono mota nabarmendu ditzakegu: zorrotza, planoa, sakona eta
trinkoa eta batez ere aho barruko formen araberakoak dira.
Bolumena: edozein hitzalditako helburua mezua entzulegoarengana iristea
da. Entzulegoaren arreta izatea ez dugu zertan builarik egin behar. Modu
dramatikoan ahapeka hitz egiteak indar handia izan dezake, adibidez.
Esaldi bukaeretan bolumena jaisteko joera izaten dugu. Alderantziz egin
beharko genuke. Esaldi bukaeretan ideiak indartu behar dira eta horretarako
ezinbestekoa da bolumena mantentzea.
Abiadura:
Mantzoa
Azkarra
Ritmo aldaketak: hauxe da egokiena.
Geldiuneak: ziurtasunez eginez gero oso onak dira: urduritasuna estal
dezakete, pentsatzeko denbora eman eta, batez ere, denboraren efektoa
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
29
lortzeko. Geldiunearen ondorengo hitzak interesa pizten dute
entzulegoarengan.
Geldiunetarako momentu ohikoenak hauexek dira:
• Hitzaldi hasieran (entzulegoa erabat isilik geratu arte, entzuteko
prest daudela adierazten baitu)
• Esaldi baten erdian ( puntu garrantzitsu bati indarra emateko)
• Etenaldi baten ondoren (entzulegoa berriz ere entzuteko jarrera
izan arte)
• Azken hitzak esan aurretik ( laburbilduz..)
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
30
IDEIAK DEFENDITU ETA KONBENTZITU
Giza komunikazioaren printzipioetan dago ideiak defenditzeko oinarria,
baina argumentazioa edo ideiak azaltzeko moduak ere garrantzi handia du gure
entzuleek ideia horiek ondo ulertu eta barneratu ditzaten.
Argumentazioa ez da:
• Ideia edo iritzia azaltzea soilik baizik eta esaten ari garena justifikatu
eta probatzean datza.
• Egiaztapen zientifiko bat egitea.
• Agintzea. Aitzitik, limurtzeko arrazoiak azaltzean datza.
Argumentatzea motibatzea da, hurrengo bi zentzutan:
• Arrazoiak aurkeztea.
• Pertsonak konbentzitzea ( limurtzea azken finean, entzuten ari direnen
sentimentu, balore eta emozioak konturan harturik)
Beraz, arrazonamendua entzulegoaren aiurrira egokitu beharko dugu.
Kontutan hartu beharreko aldagaiak:
Arrazoiak ematen dituen pertsona (hizlari argumentista)
Entzulegoa
Mezua
Ingurua, kontestua
Hizlari argumentista: ze mailatako sinesgarritasuna du?
Entzulegoa zein da beraien mundu arrazioanala? Eta afektiboa?
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
31
Mezua iritzi eta justifikazioak. Zein da arrazonamenduen baliogarritasuna?
Ingurua, kontestua arrazonamendu horretan lagun ala oztopatu gaitzaken
informazioa.
Argumentazio on baterako beharrezko baldintzak:
• Iturri fidagarriak aipatzea
• Entzulearekin mezu koherentea
• Mezuaren mami eta logika
• Egoerari egokitzea
Argumentazio on baterako kontutan hartu beharrekoak:
1. Egoerari hurbilketa:
Emalea, hartzailea, mezua eta egoeraren ezaugarriak. Gainera, kontutan
hartu beharra dago pertsonen arteko harremanetan ezin dela guztia
kontrolatu eta gerta daitekena ziurgabetasun maila bat egongo da beti.
2. Hurbilketa estrategikoa.
Helburuak zeintzuk diren kontutan hartuta, hauek lortzeko ze estrategia
erabiliko dugun. Zeintzuk izan daitezkeen emaitzak. Azken finean, zer nahi
dugun eta helburu eta emaitzen arteko harremana aztertuko dugu.
3.-Hurbilketa dinamikoa.
Argudiatzea ez da hitzaldi edo eztabaidaren hasieran hasten, baizik eta bi
aldeen arteko harremanaren prosezuan sortzen da. Joku honek momenturo
egokitzapena eskatzen du.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
32
EGOERAK
Argumentazioak oso egoera ezberdinak izan ditzakete, hartzaile bakarra
ala talde handi bat izan daiteke, adibidez. Edo eremu pertsonal edo lan
eremuan izan daiteke. Egoerak asko aldatuko du argudioak emateko modua.
Eztabaida berez positiboa da, informazioa, iritziak eta paperak
elkartrukatzeko aukera ematen baitu. Arriskua hauxe da: aldeetako
bakoitza bere iritzi edo proposamenean jarrera itxia hartzen duenean eta
aurrekoa erario antzera hartzen denean.
Arrazoiketa ez da helburua, baizik eta helburu horiek lortzeko bidea.
Horretarako argumentu zehatzak eta pertsonalizatuak aurkeztu behar
ditugu.
Arrazoiketa on bat egiteko hurrengo galdera hauei erantzuna eman behar
diogu:
Zein da hartzailea? Nire eztabaidakidea/k ze balore eta interes ditu?
Bere arrazoiketan zerk du garrantzi gehiago, arrazonamenduak ala
osagai emozionalak?
Zein da nire/gure helburua? Helburua oso argi izan behar dugu eta
negoziazioa kasuan noraino amore emateko prest gauden.
Arrazoiak aukertau eta antolatu.
Zenbat denbora daukat? Lehen mailako eta bigarren maialako arrazoiak
bereiztu, lehentasunak zehaztu garrantziaren arabera.
Zein da giroa edo ingurua? Aurrekoarekin ze motatako harremana dudan
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
33
Ahozkoa ez den portaera egokitzea
Arrazonamenduan edo harremanaren inguruan zentratzea.
Zein da momentu egokia? Nire eta aurrekoaren animo egoera. Prestutasun
eta neke maila.
Nire egoera Arrazoiketaren luzaera Esaera egokia.
Ze nolako joku arauak ditugu?
Hitzaldi baten antzera Argumentazioan eta bere egituran sakondu edo
kontraargumentazio posibleak.
Zeintzuk dira nire arrisku eta limiteak? Esateko eskubidea duzuna aukeratu eta erabaki, ingurua eta aurrean ditugunak kontutan harturik
Argumentu hoberena aukeratu.
Nola osatuko ditut mezua eta iritziak? Erabiliko ditudan hitz eta esamoldeak aukeratu komunikazio oztopoak ekiditzeko.
Aurrean dugunari inongo epairik ez egin. Aurpegiratze eta justifikazioak ekidin. Iraganeko kontutan ez oinarritu Proposamen zehatzak egin.
ARGUMENTAZIOA TALDEETAN
Lau atal ezberdinduko ditugu:
1) HURBILKETA:Pertsonen artean begiratu, tanteatu, taldeak onartuko dituen ideiak luzatu. Antolatu gabeko ekoizpen fasean gaude, sormenerako fasea.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
34
2) GATAZKA: Kontrako ideiak azaltzen dira, kontrako jarrerak sortzen ditu.
3) AZALERATZEA Erabakia hartzeko garaia dator eta joera ikusten da.
Argumetazioa oso garrantzitsua da gertatuko dena laguntzeko. 4) REFUERTZOA: Argumentoak beharrezkoak dira hartutako erabakia
indartzeko. Bitartekari papera oso garrantzitsua da balizko gatazka bideratzeko eta taldeak duen helburua beteko duen bilera bideratzeko. Bitartekaritzarako oinarriak
Arazoa eta helburua zehazki definitu Konponbideak aurreikusteko beharrezkoa da aurretik egoeraren
azterketa sakon bat egitea. ( gertaeren eta beraien arrazoien ikerketa)
Konponbide ezberdinak aztertu eta baloratu, beraien alde onak eta txarrak, erabakia hartu aurretik.
Talde bakoitzak hitza hartzen duen sarritasuna eta luzera zaindu behar Galderen edo eztabaidaren garaia iristen denerako hainbat aholku:
Errepikatu beti galdera. “ zure galdera...” “galdetu nahi duzuna” Piropoak: galdera ona dela esan. Erantzun galdetukoari zuzen zuen eta modu zehatzean. Erantzuna kokatu Ulertu dizutela ziurtatu “ulertu al didazu” “ondo azaldu al dizut”....
DISKURTSOA
1..- Diskurtsoa prestatzea.
Jendaurrean hitz egiten denean kontutan hartu beharrekoak:
Jendearen gehiengoa urduri jartzen da jendaurrean ari denean.
Aurkezpenaren kalitatea prestakutza lanen araberakoa da.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
35
Zeresana baduzulako zaude hor eta jendeak zu entzuteko interesa du.
Ez balu ez lirateke bertan egongo.
Jendaurrean hitz egiten jendaurrean hitz eginez ikasten da.
Talde handi baten aurrean aurkezpen bat edo iritzi bat eman behar
dugunean eta urduri bagaude zera pentsatu behar dugu:
Jendaurrean arituz hartzen da jendaurrean aritzeko eskarmentua.
Lehenengo aldiz ez du zertan primeran atera behar, inor ez da ikasia
jaiotzen.
Zure iritziak oso baliogarriak dira, beste edozeinenak bezain baliotsuak
bai behintzat.
Zalantzak izateko eskubide osoa duzu eta jendeaurrean aritzeko edo
aurkeztu behar duzun gaian eskarmetua duten pertsonei galde
diezaiekezu.
Aurkezpenaren aurretik aipatzea komeni direnak:
1) Gure aurkezpena: ni…. naiz….
2) Entzulegoa motibatu: gaia aurkeztu..... duen interesa azaldu...
3) Aurkezpenaren egitura azaldu: zenbat denbora iraungo duen,
ordutegia, parte-hartzea...
4) Edukiak:
Eskema argia duen sarrera.
Garapena
Laburpena eta ideia nagusien errepasoa.
5) Iritziak aurkeztu. Ados al daude?
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
36
Parte-hartzea, galderak e.a. bideratu
6 ) Azaldu direnei eskerrak eman.
Kontan hartu beharreko beste batzuk:
Aurkezpena ondo prestatu behar da. Helburua ondo zehaztea oso
garrantzitsua da: informatzea, konbentzitzea, interesa piztea.
Ideia nagusiekin eskema argia egin.
Sekula ez dira hiru ideia baina gehiago jasotzen. Beraz, ideia
nagusiak modu ezberdinetan azal itzazu. Adibideak erabiltzeak asko
arintzen du aurkezpena eta gogorarazteko modu aproposa da.
Taldea txikia bada taldearen parte-hartzea indartu, galderak egin
eta taldeari gertukoak suertatuko zaizkion adibideak jarri.
Talde handien kasuan: ahotsa erabili, geldiuneak eta aurretik egin
duzun eskema zehatz hori jarraitu
2. DISKURTSOAREN EGITURA
Diskurtso eta aurkezpen guztiak hiru atal izan behar ditu:
Sarrera
Korpusa
Bukaera
Sarrera: Diskurtsoaren lehen atala da, agurra eta aurkezpenaren ondoren
datorrena. Gaiarekiko lehen kontaktua da eta oso garrantzitsua da
entzulegoaren interesa gureganatzeko, hitzaldia entzuteko gogoa izan
dezaten.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
37
Ezinbestekoa da sarreraren lehen parrafoak hitzaldian esango dena
laburbiltzea eta gaiarekiko jarrera adieraztea. Modu honetan,
entzulegoaren interesa gureganatuko dugu.
Korpusa: Azaldu nahi ditugun ideiak orden logikoan aurkeztuko ditugu,
baina ideietako bakoitza banan banan azalduz eta beraien arteko lotura
adieraziz. Guzti hau ritmo egokian egin behar dugu. Bestalde, kontutan
izan behar da inguruko ideiak, antzeko pentsamenduak eta ondo antolatu
gabeko teoriak gure helburua oker dezakete. Gainera, entzulegoa nahastu
daiteke eta beraien arreta galdu dezakegu.
Bukaera: Hitzaldi on bat lortzeko ondo bukatzea ezinbestekoa da.
Ordurarte esandakoa bildu behar du eta honako hauek izan ditzake:
Laburpena, hitzaldiaren edukia azaltzen dizkiguten esaldi pare bat.
Azaldutakoaren ondorio izan daitezkeen proposamen edo ondorioak
Esandakoa babesteko eskaria egin diezaiokegu entzulegoari edo
gutxienez eskerrak eman. ( diskurtsoaren egoeraren arabera izango
da)
Hasiera eta amaiera zehatz-mehatz prestatzea komeni da
Dena den, diskurtsoaren egituraketarekin hasi aurretik hurrengo hauek
zehaztu behar ditugu:
Zer esan nahi dut.
Zer lortu nahi dut nire hitzaldiarekin
Nolakoa da entzulegoa
Zenbat denbora daukat nahi dudana lortzeko
HITZALDI BATERAKO GOMENDIOAK
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
38
Buru alferkeria gainditu: hauxe dugu hitzaldi baterako erariorik
nagusienetakoa eta honelako esaldiak sortzen ditu: “nik ez dut honetarako
balio” “ hau ez dago niretzat egina” “ beste batean saiatuko naiz” “ beste
batzuk nik baino askoz ere hobeto egiten dute”...
Egoera ikusi eta errespetatu, den bezala ikusi: hau da, ez sinistu
sinistu nahi duguna eta aurreiritziak baztertu.
Gaia erabat mamitu: pentsatu, landu, aztertu, mamitu, sakondu...
Gauzak neurtu eta antzekoekin alderatu: antzekotasun eta
ezberdintasunak bilatu eta asunto erabat kokatu.
Eskarmentua duten pertsonekin hitz egin
Memoria ondo zaindu; gauza garrantzitsuak gogoratu eta
gainontzeko ahaztu.
Egoera modu eta jarrera zehatz batekin aurkeztea eta jarrera edo
ikuspuntu horri erreferentziak egitea, lotura hori mantentzea. Arazo bat
ondo azaltzen denean konponbidearen erdia osatu dugu.
Entzulegoa kontutan izan denbora osoan eta beraien aldeko jarrerak
sor ditzaketen arrazoi psikologikoak kontutan izan.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
39
Konponbide posibleak proposatzea; helburu zehatz lorgarriak
zehaztu eta gure mezua hiru puntu gogoraerrazetan aurkeztu.
“ Curso práctico de técnicas de comunicación oral” Arturo Meyano
EGOERAK
Jendaurrean hitz egiteko egoera ugari izan daitezke eta oso ezberdinak
gainera. Adibidez:
Bazkalosteko solasaldiak
Jaietan
Omenalditan
Bezeroren batekin
Diru eske goazenean
Saria jasotzerakoan
Eskerronetan
Eztabaida publikotan
Hitzaldiak
Seminarioak
Lan munduko bilerak...
Egoera bakoitzak helburu zehatzak ditu.
Gainera, entzulegoa oso umore egoera ezberdinetan izango da, ez du inondik
ere gauza bera espero egoera horietako bakoitzean. Kasu batzutan oso argia
izango da entzulegoak espero duena eta beste batzuetan ez hainbeste. Dena
den, beti galdetu beharko diogu gure buruari:
Zer espero dute entzuleek?
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
40
Zeri emango dio garantiza jende multzo honek?
Ze nolako datuak, informazaioa izango dira esanguratsueak
beraientzat?
Hala ere, entzulegoak arreta eta interesa izango du gure diskurtsoa zuzena
bada, zehatza eta ibilbide argi bat badu modu erakargarri batean aurkeztua.
Ezin ahaztu dezakegu imajinak ere oso garrantzitsuak direla. Ondo
aukeratutak imajin batek indar handia izan dezake.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
41
TEKNOLOGIA DISKURTSOETAN
Imajinek ez dute hitzez esan beharrekoa ordezkatuko, baizik eta berau
osatu, indartu eta ilustratuko dute. Gainera ulerterrazagoa eta
gogoraerrazagoa egitea dute helburu erakargarri egitearekin batera.
DIAPOSITIBAK ETA TRASPARENTZIAK
Zehatzak eta argiak izan behar dute.
Diapositiba bakoitzean esaldi bakarra azpimarratuko dugu.
Lehenengo diapositibak hitzaldiaren ibilbidea aurkeztuko du eta
hitzaldiaren edozein momentutan berriro ere aurkeztu dezakegu
ibilbide hori nabaritzea komeni dela uste badugu
Testuak premiazkoak bakarrik azalduko dira, zehatzak.
Pantailan markatzeko, idazteko...bolia eraman.
Entzulegoari zuzendu ez pantailari. Bertan jartzen duena irakurtzen
ari bagara ere jendeari ez sekula bizkarrik eman.
Estadistikak erabiltzen baditugu kontutan izan: ez dute
sinesgarritasunik. Beharrezkoak diren datuak azaldu baina ez pentsa
edozeinen balantze bat irakurtzen badakienik. ( Aspergarri izatea
erraza da)
DIAPOSITIBAK bideo kainoia eta Power Pointarekin. Kontutan izan behar
dugu gela ilunpetan egon behar duela, iluntasuna lortu behar dugula aretoan
Diapositiba eta trasparentziak oso lagungarri izan daitezke baina neurrian
erabiliaz. Hobe gutxiegi erabiltzea eta benetan garrantzitsua dena aurkeztea,
jendea asperraraztea baino.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
42
Idazteko, orri handiak, “veledak” edo antzekoak erabiltzen baditugu gauza
bera da: garrantzitsuena entzulegoarekin komunikazioa mantentzea, kontaktua.
MIKROFONOAK
Hitzaldia ematen hasi aurretik denbora hartu eta frogak egin, ondo
konektatua dagoen, ze distantzitatik hitz egin behar den e.a.Volumen aldaketak
ez dira batere atseginak eta soinuak edo distortsioak entzuten badira mikroa
urrutiratu eta bolumena jeitsi.
Mikroarekin batera transparentziak edo diapositibak erabili behar baditugu
kontutan izan kablearen luzera nahikoa den betela ez baitugute entzungo.
Horrelakoetan entzulegoaren arreta hizlariaren mugimenduetara joan daiteke.
Azken atal honetan azaldutakoak txikikeriak dirudite baina aurreikustea
oso garrantzitsua da, edozein ezustekok urduri jar gaitzake eta.
APUNTEAK, ZITAK...
Hitzaldietan irakurtzea nahiko aspergarria suertatzen da, ahozkoa ez den
komunikaziorik ez baitago eta lokuzioa ere eskasa izaten baita. Beraz, parrafo
motzak bakarrik irakurtzea komeni da,
Zitak berriz, motzak eta egokiak izan behar dute eta autorearen izana
aipatuz bakarrik dute benetako balioa.
KOMUNIKABIDEAK
IRRATIA
Irratian hitz egiterakoan, hitzaldia prestatzeko bezala oso garrantzitsua
da argi izatea zer esan nahi dugun, nola eta zenbat denbora dugun horretarako.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
43
Batzutan, aurretik jakin dezakegu ze galderak egingo dizkiguten eta horrela
aurretik erantzunak ere presta ditzakegu, baita esaera, umorea, doinua ,
erritmoa e.a. ere.
Irratian ahoskera eta modulazioa asko zaindu behar dira. Patxadaz hitz
egin, irrifar egin, ahots erlajatua izan, parez pare duzunarekin hitz egin. Azken
finean, ahozkoa ez den komunikazioa entzuleengana iristen ez bada ere, berauk
zure ahoskera moldatzen du.
Ziurtasuna eta lasaitasuna azaldu behar dugu eta erantzun argi eta
zehatzak eskaini, hitzaldi arruntetan bezala.
Estudioan bertan bada elkarrizketa, errepikatu egin daiteke edo aldaketa
eta zuzenketak egin ditzakete teknikoek. Telefonoz bada berriz, ez. Beraz,
hitz egin aurretik behar adina denbora hartu eta prestatu. Kontutan izan,
telefono mugikorrek kobertura arazoak edo soinuak izan ditzaketela, beraz,
aukeran telefonoa fijotik egin.
Elkarrizketa egiten digunarekin atsegina izatea komeni da. Batetik, modu
horretan ziurrenik bera ere atsegina izango da gurekin eta bestetik, berarekin
bakarka eta gogoz ariko bagina bezala hitz egitea komeni baita, entzulegoaren
presiorik gabe alegia. Dena den, oso argi izan behar dugu zer den esan nahi
duguna eta zer esan nahi ez duguna.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
44
Kontutan izan behar dugu irratiko esatariak profesionalak direla, eta
irratian “engantxea” izan dezaketen kontuak ateratzen saiatuko direla
Horregatik guk oso argi izan behar dugu zertaz ez dugun hitz egingo eta zein
den elkarrizketaren helburua, mezua , tonua...
Eztabaida bat bada hitz egiterakoan gainontzekoak isilik egon daitezen
eskatu eta posible bada azken ondorioetan parte hartzea indartu, horiexek
baitira (azken hitzak) entzulegoak gehien gogoratzen dituenak.
TELEBISTA
Telebista eragin handiena duen komunikabidea da, beraz, oso oso argi izan
behar dugu ze mezu zabaldu nahi dugun eta nola.
Normalean oso saio motzak izaten dira. Guztiok ezagutzen dugu 10
segundutako anuntzio batek ze nolako eragina izan dezaken. Telebistan, ikusi
eta entzun egiten da eta horregatik garrantzitsua da aurretik detaile guztiak
ondo pentsatuak izatea. Adibidez, arropa erosoa eta egokia (guk eman nahi
dugun itxura, estilo e.a.) jaztea garrantzitsua da.
Lasai egotea premiazkoa da, beraz, hitzorduaren aurretik bertan izatea
komeni zaigu. Bertan makilatuko gaituzte eta ondoren arnasketa edo lasaigarri
izan dakigukenari utziko diogu tartea.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
45
Telebistako saioetarako hainbat proposamen:
Ahozkoa ez den hizkuntza zaindu.
Begirada oso garrantzitsua da, telebistaren beste aldean dauden
pertsonekin harremana hizlariaren begiradan oinarrituko da,
konfidantza, sinesgarritasuna e.a. emango dizkiena.
Irrifarrak naturala behar du izan, hala ez bada berahala nabaritzen
baita eta ikus-entzuleak urrunduko ditugu.
Ez ezazu kamara bilatu momentu horretan ze kamara enfokatzen ari
zaigun ez badakigu. Okerreko kamarara begiratuz gero itxura oso
txarra ematen du, konfidantza falta, beldurra e.a. adierazten du.
Kontuz keinuen gehiegikeriekin (“sobreactuación”)
Elkarrizketatzailearekin atseginak bagara bera ere hala izango da
gurekin.
Galderak arretaz entzun eta zerbait ulertzen ez bada, ahal den
naturalen galdetu.
Egiten dizuten galderari erantzun eta ez zeuk prestatutakoari.
Gure izaera oso kamarari erakusten saiatu behar dugu, lasaitasuna eta
zintzotasuna adierazi. Irratian bezala, garrantzitsua da
elkarrizketatzailearekin ahal den solasaldi atseginena izatea, berarekin
bakarrik ari bagina bezala, hau da, ikus-entzulegoaren presiorik gabe.
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
46
BIBLIOGRAFIA Lenguaje oral. Ander, Egg,E y Aguilar ,M.J.: TECNICAS DE COMUNICACIÓN ORAL Humanitas Buenos Aires Art Fettig (Mr. Lucky) : COMO METERSE AL PUBLICO EN EL BOLSILLO 7 técnicas para iniciar un discurso. EDAF D. L. Madrid 1982 Asensio, M.: COMO HABLAR EN PUBLICO Europa de Ediciones. Madrid Ibérico Aspiunza ,Begoña: GUIA RAPIDA PARA APRENDER A HABLAR EN PUBLICO Deusto, Bilbao 1990 Brentano, C.A.: DOMINE LA TECNICA DE HABLAR EN PUBLICO De Vecchi. Barcelona Cañas, José: HABLAMOS JUNTOS Ediciones Octaedra. Barcelona 1997 Carbonell, C.A.: TODOS PUEDEN HABLAR BIEN Edaf. Madrid Carnegie y Carnegie: EL CAMINO FACIL Y RAPIDO PARA HABLAR BIEN Edhasa. Barcelona Glass, Lillian : COMO EXPRESARSE CORRECTAMENTE Paidos. Barcelona 1994 Merayo Arturo : CURSO PRACTICO DE TECNICAS DE COMUNICACIÓN ORAL Editorial, Tecnos 1998 Recopilación de autores: COMO HABLAR EN PUBLICO Biblioteca Deusto de Desarrollo Personal, Bilbao 1991 Reig, Ramon: SOBRE LA COMUNICACIÓN COMO DOMINIO. Seis paradigmas Fundamentos D.L. .Madrid 1992 Vallejo-Najera, Juan Antonio : APRENDER A HABLAR EN PUBLICO HOY Planeta, Barcelona 1996 Watzlawick, P, Beavin Bavelas,J, J., D: TEORIA DE LA COMUNICACIÓN HUMANA Biblioteca de Psicología . Editorial Herder Barcelona 1991
era berri
animazio soziokulturalerako taldea
“Jendaurrean hitz egiteko ikastaroa ,emakumeei zuzendua”
47
ORATORIA EN INTERNET Consejos de conferenciantes. Generador automático de discursos. Asociación de Oradores Buscar: Oratoria+mujer Hablar en público Comunicación no verbal
Davis, Flora: LA COMUNICACIÓN NO VERBAL Alianza Editorial. 1993 Hervas Hernandez, Gloria: COMO DOMINAR LA COMUNICACIÓN VERBAL Y NO VERBAL. Playor. Madrid 1998 Minguez Vela, Andres :LA OTRA COMUNICACIÓN. COMUNICACIÓN NO VERBAL ESIC Editorial. Madrid. 1999 Morris, Desmond: “EL MONO DESNUDO” Editorial Plaza y Janes 1968. Thiel, Erhard : EL LENGUAJE DEL CUERPO Elfos . Barcelona 1991 Otros relacionados con la comunicación. De Urbina, J.Antonio: EL PROTOCOLO EN LOS NEGOCIOS Ediciones Temas de Hoy. Madrid 1994 Demory B.: CÓMO DIRIGIR Y ANIMAR LAS REUNIONES DE TRABAJO Editorial Deusto. Bilbao 1988 Gauquelin,M y F. : EL MECANISMO DE LA PERSUASION Editorial Grijalbo. Barcelona Laforet Hernandez, J.Jose: PROTOCOLO Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN Editorial: edición propia Patton,F: LA FUERZA DE LA PERSUASIÓN Editorial Deusto, Bilbao Pedler,M., Burgoyne,J., Boydell,Tom: GUIA PARA EL DESARROLLO DE EJECUTIVOS Editorial Centro de Estudios Ramón Areces, S.A: Madrid,1994 Quiroga, Mabel MANUAL PARA QUEDAR BIEN EN SOCIEDAD Y EN LOS NEGOCIOS Grupo Unide P&Q Roiz, Miguel: TECNICAS MODERNAS DE PERSUASIÓN