nooit meer snaaien
DESCRIPTION
’s Avonds op de bank een zak chips leegeten of op het werk steeds maar naar de droppot grijpen, zijn signalen dat je iets dwarszit. Met binge-eating verdoven onrusteters sluimerende onrustgevoelens. Zelfinzicht helpt je van dat eindeloze gesnaai af.TRANSCRIPT
S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1 5958 S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1
Nooit meer
’s Avonds op de bank een zak chips leegeten of op het werk steeds maar
naar de droppot grijpen, zijn signalen dat je iets dwarszit. Met binge-eating
verdoven onrusteters sluimerende onlustgevoelens. Zelfi nzicht helpt je
van dat eindeloze gesnaai af.
snaaien Wat zit er echt achter jouw eetbuien en hoe kom je ervan af?
SAN11003-gezond03.indd 58 18-01-2011 13:40:39
S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1 5958 S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1
gezondheid
JJe hebt de hele dag hard gewerkt, hebt bood-
schappen gedaan, gekookt en het huis opge-
ruimd. Nu heb je eindelijk een moment voor je-
zelf. Je zit lekker op de bank met een kop thee. En
een grote reep chocola... Eigenlijk wil je minder
snoepen, maar de lekkere trek is té sterk. Je kijkt
naar je favoriete tv-programma’s en voor je het
weet, heb je de hele reep chocola naar binnen
gewerkt en nog een half pak bokkenpootjes. Ge-
dachteloos en zonder er echt van te genieten.
Herkenbaar? Dikke kans dat je een ‘onrusteter’
bent. Je hebt een gevoel van onbehagen, maar
weet niet precies waar dat door komt. Of je emo-
ties spelen je parten; chips of toffees zijn hét lap-
middel tegen verdriet of frustraties. Daarna
komt het schuldgevoel; je had je nog zo voorge-
nomen om nou eindelijk eens wat gezonder te
eten. Voedingsdeskundige Meijke van Herwij-
nen komt ze in haar praktijk veel tegen: vrouwen
en mannen die een gevoel van onrust en ge-
jaagdheid wegsnoepen. “Mensen zijn veel vaker
onrustig dan ze eigenlijk in de gaten hebben. Ze
herkennen het gevoel niet of stoppen het weg.
Dat komt doordat we in onze maatschappij het
idee hebben dat alles maakbaar is. Ons uiterlijk
kan altijd beter, net als onze baan. We moeten
een leuke relatie hebben, een schoon huis en het
liefst ook nog genoeg fi nanciële armslag om een
paar keer per jaar met vakantie te gaan. Het ge-
volg is dat we enorm veel van onszelf eisen en el-
lenlange takenlijstjes hebben. Maar aan al die
zelf opgelegde eisen en normen kun je niet vol-
doen. Geen wonder dat je je opgejaagd voelt;
onbewust zit je van alles dwars. Die onrust kun
je op allerlei manieren verdoven: roken, drinken,
zappen of ongebreideld snoepen. Je hebt geen
buikhonger, maar je trek is onbedwingbaar.”
Stop de struisvogelpolitiekHerwijnen is auteur van Onrust & eten - Overwin
je ongezonde gewoontes. Haar fi losofi e: die on-
rust is juist een mooie aanleiding voor een zoek-
tocht naar wat je nou echt wilt in het leven. Het
is een enkele reis naar zelfontdekking, waarbij
je die zak chips thuis laat. “Ik spoor mensen aan
te stoppen met hun struisvogelpolitiek, de kop
uit het zand te halen en eens goed te kijken wat
er aan de hand is. Geen makkelijke weg, maar
het levert geluk en zeker meer zelfvertrouwen
op.” Voordat je met de onrust aan de slag kunt,
moet je wel uitsluiten dat je lichaam stiekem ge-
woon om voedsel of iets anders schreeuwt. Dat
is een kwestie van afvinken, zodra de lekkere
trek komt opzetten. Is het langer dan vier uur ge-
leden dat je iets voedzaams at? Dan heeft je li-
chaam gewoon behoefte aan brandstof. Heb je
genoeg geslapen en tussen het werken door ge-
noeg rust genomen? Zo nee, dan is je enorme be-
hoefte aan suikers het gevolg van vermoeidheid
en is rust nemen de beste optie. Van Herwijnen:
“Als je een van deze dingen tekortkomt, reageert
je lichaam daarop. Het slaat alarm door je naar
de koelkast of de voorraadkast te sturen en
daar naar iets zouts of zoets te laten graaien.”
Er is duidelijk méér aan de hand wanneer je wel
alles kunt afvinken en toch niet uit die droppot
kunt blijven. Van Herwijnen: “Mensen die onrust
voelen, nemen vaak een vluchtweg om dat ge-
voel te smoren. Je doet van alles om dat latente
nare gevoel te onderdrukken en je kunt het soms
een tijdje verdringen, maar op een bepaald mo-
ment werkt die strategie niet meer. Sommige
mensen worden door de onrust hyperactief; zij
zijn altijd druk. Maar je kunt er ook lamlendig
door worden. Thuis kun je alleen nog maar op de
bank hangen of op het werk komt niets meer uit
je handen.”
SpagaatDe oorzaak van die onrust zijn al te strakke nor-
men die je jezelf oplegt en die elkaar ook nog
eens bijten. Bewust of onbewust stellen we ons-
zelf allerlei normen; zelfopgelegde regels waar
we veel belang aan hechten. Meijke: “Als je er
snaaien Wat zit er echt achter jouw eetbuien en hoe kom je ervan af?
>
‘Ongebreideld snoepen is vaak een vluchtweg om een gevoel van onrust te smoren’
Onrust & eten - Overwin je ongezonde gewoontes, Meijke van Herwijnen, Spectrum.
SAN11003-gezond03.indd 59 18-01-2011 13:40:48
60 S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1
vriendin te woord staat, kom je te
laat. Als je hem laat overgaan, laat je
die vriendin in de kou staan. En dan
zit je in een spagaat. “Dat soort di-
lemma’s hebben we meermalen per
dag”, zegt van Herwijnen. “Dat kan
je het gevoel geven dat je niet vol-
doet, of zelfs dat je faalt.”
Zout of mierzoetOok achter snaaigedrag zitten vaak
normen die we onszelf opleggen.
Vrouwen die het liefst de koektrom-
mel leegeten als niemand hen ziet,
vinden het slap van zichzelf dat ze
hun voornemen om niet te snoepen
niet kunnen volhouden. “Het is be-
kend dat juist mensen die eten als
vluchtweg hebben, vinden dat ze ge-
disciplineerd moeten zijn. Op veel
gebieden zijn ze inderdaad gedisci-
plineerd – behalve met eten. Of ze
willen alles in de hand hebben, maar
verliezen voortdurend de controle.”
Vaak zegt het soort eten waar je
naar grijpt ook nog iets over de die-
per liggende onrust of emoties.
“Mensen die gefrustreerd en bozig
zijn, willen meestal iets om op te
kauwen. Chocola laten ze niet in hun
mond smelten, maar kauwen ze weg.
Als je een verdrietig gevoel hebt,
Uit de ban van emotie - eten, Joanna Kor tink en Greta Noordenbos, Kosmos Uitgevers.
‘Als je verdrietig bent, grijp je naar zachte dingen zoals spekkies’
even voor gaat zitten en een lijstje opstelt, heb je er zo
een stuk of veertig. Normen beginnen meestal met ‘ik
moet’, of ‘ik mag niet’. Een paar voorbeelden: ‘ik moet
rekening houden met anderen’, ‘ik moet altijd mijn
best doen’, ‘ik moet fl exibel zijn’, ‘ik mag mensen in
nood niet in de steek laten’, ‘ik moet overal het beste
uithalen’. Meijke: “Op zich zijn normen natuurlijk heel
waardevol, maar wanneer je te veeleisend bent of
wanneer normen niet stroken met elkaar, veroorza-
ken ze een sluimerend onrustig gevoel.” Stel je voor: je
wordt gebeld door een vriendin, van wie je weet dat
ze niet zo goed in haar vel zit, net op het moment dat
je de deur uit zou gaan voor een afspraak. ‘Ik moet an-
deren helpen’ en ‘ik mag niet te laat komen’ zijn zo-
maar twee van je normen. Een van deze twee gaat nu
het onderspit delven; als je de telefoon opneemt en je
Ontdek jouw onrustsignalen
en vluchtwegen. Op welke
momenten wil je snoepen,
wat heb je die dag gedaan?
Heb je misschien nog andere
vluchtwegen (voor de televi-
sie hangen, continu bezig
zijn)?
Zoek meer afwisseling in je
vluchtstrategieën. Dit is een
tijdelijke oplossing, zodat je
de gewoonte van het onruste-
ten doorbreekt. Enorme trek
in een zak chips? Bel een
vriendin om de onrust te dem-
pen. Ga een stukje wandelen
of vouw de was op. neem dan
een gezonde snack.
Nu stap je over op het echte
werk. Maak een lijstje met
jouw normen. Echt, je hebt er
meer aan dan je denkt. Welke
standaarden leg jij jezelf bij-
voorbeeld op in je werk? Wat
vind jij dat je voor je vrienden
moet doen?
Bekijk hoe jij die normen
meestal uitwerkt. Neem je
bijvoorbeeld altijd de tele-
foon aan wanneer een goede
vriendin belt, ook als het niet
uitkomt? Zeg je nooit ‘nee’
wanneer een collega om hulp
vraagt? Ga ook na wanneer
die normen elkaar bijten.
Onderga de onrust! Onder-
druk je neiging de vluchtroute
te nemen. Vraag je af wat je
écht wilt. Als op dit moment
alles mogelijk zou zijn, wat
zou je dan willen? Zijn dat
echt die roze koeken of is het
iets anders?
Je hoeft niet meteen álles an-
ders te doen. Kleine stapjes
helpen ook. Wil je meer rust?
Dan is enkele taken afstoten
op je werk realistischer dan
een sabbatical inplannen.
Kies eerst wat je het gemak-
kelijkst valt; alleen op het
werk of juist thuis.
Zweer het snoepen niet hele-
maal af. Een einde aan onrust-
eten is het doel, maar je hoeft
niet al te rigide te worden.
Doorslaan naar de andere
kant is net zo funest
(want: nieuwe norm!).
Genieten mag.
Bedenk dat wensen ook door
je normen worden bepaald.
Achter de wens ‘een beter be-
taalde baan’, kan steken dat
je vindt dat je zo zelfstandig
mogelijk moet zijn. En mis-
schien wil je helemaal niet
écht meer vrienden, maar
meer afwisseling in je leven.
Weg met de onrust in 8 stappen
Stap 3 Stap 4
tek
st: M
en
sje
Me
lch
ior
| b
ee
ld: ©
Lis
a R
om
ere
in/I
co
n/H
oll
an
dse
Ho
og
te, S
hu
tte
rsto
ck
Stap 2Stap 1
Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8
SAN11003-gezond03.indd 60 18-01-2011 13:40:53
60 S a n t é • m a a r t • 2 0 1 1
grijp je naar zoetigheid en zachte dingen zoals spek-
kies. En als je door de onrust lamgeslagen bent, heb je
behoefte aan uitgesproken prikkelende smaken, zout
of mierzoet.” Ervoor kiezen om dan maar gezond te
snoepen en een voorraad worteltjes, ongezouten
noten en gedroogd fruit inslaan, is een goede eerste
hulp. Maar het is geen duurzame oplossing. “Ook al
zijn dat gezonde alternatieven, het zijn evengoed ca-
lorieën die aantikken”, aldus Van Herwijnen. “Boven-
dien pak je de onrust die erachter zit niet aan. Wat je
dwarszit, blijft buiten beeld.”
Stel je eisen bijDe truc is om het onrustige gevoel en je ware emoties
niet weg te duwen, maar juist te ondergaan. “Geef
niet meteen toe aan je eerste impuls om toch iets te
eten, maar probeer even stil te staan bij waar je be-
hoefte om te snaaien vandaan komt. Ga rustig zitten
en vraag jezelf af welke norm van jezelf nu – of eerder
vandaag – in het gedrang was, of welk dilemma mor-
gen speelt. Was je egocentrisch? Ben je boos dat je
niet voor jezelf bent opgekomen?
Wees eerlijk tegen jezelf en stel een
positieve vraag: wat wil je op dit
moment het liefst?” Wanneer je dat
gevoel de ruimte geeft, krijg je een
heldere boodschap, zo belooft de
voedingsdeskundige. Klein als: ‘Ik
ben eigenlijk heel moe.’ Of groot en
ingrijpender: ‘Ik vind mijn werk ei-
genlijk helemaal niet leuk.’ Volgens
Van Herwijnen hoef je niet altijd
meteen iets met dat gevoel te doen.
“Er kan iets simpels uit komen, bij-
voorbeeld het voornemen om één
avond per week voor jezelf te hou-
den. Het kan ook al helpen om
tegen jezelf te zeggen: ‘Ik ben goed
zoals ik ben.’ Op die manier kun je
jezelf herprogrammeren en de scher-
pe randjes van je veeleisendheid
slijpen.” Van Herwijnen heeft bij
haar klanten gezien hoeveel effect
zelfonderzoek kan hebben. “Als je
niet langer de vluchtweg van het on-
rusteten inslaat, geeft dat enorm
veel zelfvertrouwen. Ineens kun je
die chips en drop wél laten staan
en heb je begrip voor jezelf als iets
een keer niet lukt. Mensen die ont-
dekken wat hen diep van binnen
dwarszit, zijn daarna veel liever
voor zichzelf. Ze kennen hun eigen
behoeftes beter en houden daar
rekening mee.” <
‘Als je niet langer vlucht in onrusteten geeft dat enorm veel zelfvertrouwen’
SAN11003-gezond03.indd 61 18-01-2011 13:40:55