notes du mont royal ← - n, - tegram haurire possimus ex tribus qui ab eo velut ex fonte rivuli...

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « Notes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

.l [p (fa;DIREGTORIUM HUMANAE VITAE

ALIAS

PARABOLAE ANTIQUORUM SAPIENTU’M

EDIDIT

i V. PUNTONI

ACCEDUNT

t PROLEGOMENA TRIA AD LIBRUME’ltEŒANITII): KM IXNHAATI]:

P

l’lSlS

15x UFFICINA NISTRHXA.

LUIC ("CL XXXlV

i

DIRECTORIUM HUMANAE VITAE,

ALIAS

PARABOLAE ANTIQUORUM SAPIENTUM

EDIDIT

V. PUNTONI

ACCEDUNT

PROLEGOMENA TRIA AD LIBRUMETEÔANITHE KAI IXNHAATHZ

PISISEX OFFICINA NISTRIANA

MDCCCLXXXIV

PRAEFATIO

Liber qui inscribitur DIRECTOBIUM nomme vins ALIAS

musons ANTIQUORUM SAPIENTUM, [inde primas tulerit origi-

nes quantasque vices ac permutationes perpessus sit, viri

doctissimi M. de Diez, S. De Sacy, Th. Benfey aliique

nonnulli plane fuseque ostenderunt. Ex quorum accu-

mta de hac re inquisitione hoc potissimum certumfirmumque erui passe videtur, librum, de quo agitant,

Indi auctoris cuinsdam diligentia primo fuisse conscrip-

tum, qui nomen ei fortasse imposuerit Nrpanitiçastram,

quod est, latine versum, Liber de regimine principum.

Nos vero invidia temporis non modo huius primigeuiae

opellae esse expertes, sed etiam et peblevicae eiusmetaphraseos, quam iussu Chosrois, regis Persarum,

(a. d. 531-479) Barzûyeh quidam concinnavit, dolen-

dum est; ita. ut imaginem illius libri tantum non in-

- n, -tegram haurire possimus ex tribus qui ab eo velut ex

fonte rivuli defluxerunt libris, scilicet, ex indice Pan-

ciatantra, nobis quinqua tantummodo capital. illius operis

suppeditante; ex siriaca interpretatione, quam nuperviri cl. A. Socin cura. repertam in lucem protulit G. Bi-

ckell, Lips. 1876; denique ex arabica, ab iAbdallah ben

Almoqafi’ai confecta, quae vulgo inscribitur Kitab Ka-

lîlah wa Dimnah. Ex arabica veto hac interpretatione

ceterae fore omnes proeesserunt, aliae aliter inscriptae

aliaque forma praeditae, quae apud omnes gentes exti-

tere, quotquot litterarum studiis cultuque floruerunt.

Harum interpretationum potiores surit: l) Graeca,Ere’pavit’q; mi l Ixmkàmç nuncupata, quam aune circiter 1080

nostrae aetatis Symeon magister Antiochenus Sethi filins

conscripsit, quamque edendam curavit Seb. Gottfr. Star-

kius (Berol. 1697): Specimen sapientiae Indorum ve-

terum, i. e. liber ethico-politicus pervetustus, dictus

arabice Kalilah wa Dimnah, graece 2. 1.1., nunc pri-

mum graece ex manuscripto cod. Holsteiniano prodit

cum versione nova lutina, opera. S. Gottfr. Starkii. ---

Prolegomena tria graece cnnscripta, quae Starkius ne-

glexerat, edidit postea, cod. Upsal. adhibito, P. F. Auri-

villius (1780). 2) Persica, auctore Nasr-Allah (s. X11),

ex qua. recensionem novam cui titulus Anvâr-f-Suhaili

.. v -(une 181:8) confecit Husaîn ben sur Vaiiz (en. De

Sacy NE X 93 sqq.): The Anvar-i-Suhaili; or the lights

of Canopus being the Persian version of the fables of

Pilpay; or the book t Kah’lah and Damnab ,, rendered

into Persian by H. V. Ul-kashifi: literally translated

into prose and verse by Edward Eastwick; Hertford

1854. 3) Hebraica, quae R. Joeli tribuitur, nuper abJosepho Derenbourgio edita (Parisiis 1881), ex qua. la-

tina. interpretatio Joannis de Capua, cui titulus Di-rectorium humanae vitae, originem duxit. Cf. De Sacy

NE. 1X 1 397 sqq. -- Praeterea ex hisce tribus inter-

pretationibus alîae nonnullae provenerunt. Si igitur

libelli fata consideres, et quo modo exiguis profectus

ille initiis, primo creverit et, pristina forma magie ma-

gisque immutata, paullatim ad summum perfectionis fa-

stigium perductus sit, iam illud in promptu est, nullum

opus, quotquot eorum litteris mandata sent, si SacrasHebraeorum Scripturas ac fartasse etiam profanum Kitàb

es-Sindbàd excipias, tamtam sibi universarum gentium

lucratum esse existimationem, ut cum eo sit compa-randum. Ipsius vero arabicae metaphraseos, quam iAbd-

allah ben Al-inoqafl’ai diligentiae debemus quaeque

ceterarum Omnium veluti fous haberi potest, ima-

ginem neque absolutam neque genuinam nobis prae-

bent illae quae inde manarunt recensiones varia forma

varioque tempera, attamen eedem sermons concinna-

tae. Ex his une. quaedam (liceat eam Desacyanamappellare) in lucem prodiit Parisiis anno 1816, cura viri

doctissimi S. De Sacy, cuius ingentia merita in huius

libri vicibus accurate investigandis describendisque,

hominibus de hac re studiosis satis comperta surit.De tribus autem arabicis cedicibus (florentine, vaticane,

maronitico) varias recensiones praebentibus, disseruit

aune 1873 vir cl. I. Guidi, quem, praeceptorem benevo-

lentissimum, gratissimo anime presequer. Graeca Sy-

meonis Sethi metaphrasis, quae pariter ac arabica va-

rias genuit recensiones, et liebraica ille quae Joelisrabbini nomini addicitur, ex quanam arabici libri re-

censione defluxerint, penitus obscurum; quin etiam du-

bium incertumque est, utrum adhuc supersint, necne,

arabicae illae recensienes, ex quibus cum graeca tum

hebraica interpretatie munarunt. Codicum omnium ara-

bicorum hune. librum cemplectentium accurata. colla-

tie atque editio, quanti esset ad operis, de que agi-tur, pristinam et gentiinam fermam restituendam,profecto omnibus manifestum est: non minus autem

lucri hausures esse philologes ex interpretationibusgraeca, hebraica, ceterisque, quae totidem recensionum

.- m -arabicarum deperditarum fidem faciunt, quis dubitet?

Quapropter baud inutilem laborem me suscepisse arbi-

trer, cum et Symeonis et Joelis elucubrationes accu-rate inspiciendas et tractandas mihi proposuerim. lam-

que augurari licet intra brave spatium temporis megraecam Symeonis metaphrasin fore editurum, ad quam

recensendam hos petissimum codices hactenus consului:

Laur. LVII 30.Vat. 704.

Holstein. (Stark).

Upsal. (Aurivillius).

Laur. XI l4.Vat. 867.

Lugd. 93 Vulc.

Barber. I 172.

[Allaccian.] Specimen sapientiae Indomm veterum.

Liber etc. ex Arabica in Graecam a Sy-

meone Seth, a Petre Pessine Societ. Jean

novissime e Graeca in Latinam trans-

latus.

........ Del Governo de’ Regni, Ferrare. 1583.

........ Indijske price prozvane Stefanit i Ihnilat(Starine II, U Zagrebu, 1870).

Hebraicam interpretatienem Joelis, accurate ab en. di-

- m, -stinguendam quam Rabbi Eliezer, Joelis elucubratione

fertasse adhibita, confecit, nuper edidit, ut supra di-

ximus, inque gallicum sermenem transtulit J. Deren-

bourg. Sed hebraicae huius interpretationis pattern non

exiguam nobis invidit tempus; nam praeterquam quad

ea omnia prorsus in cod. parisiensi desiderantur, quae

ab operis initie usque ad fabulam De daubas mulieri-

bus nudis vulgo laguntur, nonnullae etiam lacunae er-

reresque graves librarii negligentia hue illuc saepissime

irrepserunt. Opus latinum Jeannis de Capua, quippe

quod ex hebraico ille Joelis nondum librarierum so-

cordia corrupte prefiuxerît, quam satis apte codicis

parisiensis lacunas cernpleat , eique additamentum

praestet variae ut ita dicam lectionis, ex diligentiutriusque comparatione perspicitur: ideo banc quam

paravi novam libri rarissimi editionem sua utilitate

non destitutam esse satis cenfide. Librum impressum

sine loci et anni notatione, quem ita inscriptum, Dl-nzcronwx nomma "un une musons ANTIQUORUM SAPIEN’

rua, Vaticana bibliotheca. sub n.° I200 servat, adhibui;

cuius lectione cum archetypo hebraico accurate con-

lata, hoc mihi compertum est, nonnullas mutationes,

immo cerruptienes Jeannis fertasse opera librum in-

fecisse, hune tamen ad hebraicam recensionem supplan-

-lx-.-dam peridoneum esse. Specimen mutationum habebis,

si hase. diligenter observes:

I. Nom. prop. -- Direct. p. 112, 23-24: t Et audiens

haec omnia netarius curiae, de que leo cenfidebat, ne-

tavit omnia. , - Hebr. p. 4, 3 nomen quoque notariipraebet: nm me n’ai (Schahrag).

D. 113, 4-5. Resba. - H. 4,9. 83711.

D. 121, 11-12: t Dicitur fuisse in provincia qua-

dam ec. ,. - H. 19, 2: 138ml?! 1718:.D. 123, 11: Sambat. -- H. 22, 2: 1311:7.

D. 190, 20: Penden. - H. 153, 7: n10: (Arab.VME).

D. 190, 24: Rem. - H. 153, 7: un.D. 205, 15: tQuemadmodum fecit Sedras (H. 184

:1718) rex lndiae cum sue principe (185:1) pre He-lebat (1135.-!) uxere regi. ,,

D. 213 - H. 200: Thabor - 5mn, Datlmn - fin,Cedar - 1.115.

D. 252, l4. Belges. V. net.

Il. Lac. - D. 204, 5. Cfr. H. 180-1:5:?) 1’117? une 1p)? 85 11278 81."! 171.-! 12717.11

mi mm au 5:: aussi: man ab aux maisID 1711 "8mn 0121T! in 1711 mien "111D?! (aux! 52D

in: hmm bar: rai p: au 311.15 mm" aux araba-r

.-x-s51 muas 7: 15 11s me apwrn .7151: .7: 11:: 71m:751:5 77:11 1: flans 1711 7151: 17117:5 1:51:75 5:18

17121171. 71:11 meurs-1 11:11:: 51m 111.7 n111:775 171111

, . . ’ une: un:D. 250, 20.0s. H. 278-281:

15 1711117 7127s amen 5: 51’: 1121:7 71:17 5s5 .7717

1:75 in: au»: 5: 1: 111mm 11771 7:: 17:17 5:8 7mm

1:51:11 1111117: 71315:1 117117 me: s17 man in 58.7

17:: sin 51-1: s5 15 .717 s5 71m: 511.7 15 7m 7:: un

71:71: n11: mp1: 11-1117 s51 5:12: s51 mm: s5111-1 711.7 1:25:11 rem-1 17815 1:51:15 :5111: 1: 1ms 111177:

517 77:51: aux 717 7.1 1711-151 n17 7p 15:: 71:: 71m:

me: paner: 117117 7::1 1711-15 511.7 711 "me 7:71117:: 7mm un: me 71-111 me mp7 511.7 15 in: 71m:

1111-11:an 1:11:11 mm 5:12: 75 in: nuzpn 1: 751:7

1: 1: 177:1 aux 1157-1 :1125 11:77:17 mais :1155 7:

11:: 53.715 in: aux ses: 1:11:7an 1715111: 71111 1: :117

511.7 7:15r:.-1 aux 1ans usai-1 58:11:17.7 7::1 75 in:narra 1171:5 17:12: m5 1:5 11.71 1: 51:1 111517 711111 1115:1

17171-15115 1:11 75mn 1117s 7:87 7m: p.511 7: 71::115

in :1711: 1:17 1:17:77 5: 1:1 111517 7:15am 7117s 5p 51:5

11:1: 7m: 1:11:15 me»: 11717171: 117117 1: 75 "173181 1mm

1111111171 :5157 musa 11-11117 11-15-1: 71:18: 1711 un:

une 11-1117 111v 17:11»: 171: :171 une 77mn 1:11pm

7:111 :5111: r11 71:1111117771.1: 717m 717117 11:73 117:1:

771 111111111 151215 75111 1:17:11: 7:11: 1::11111511111112:

5,5111 111:: 1717.55 .7117 1151 1:17:55 7117111 :1311. 111:1 171:1

:7-7:111 17:,511 7:1 :7 :11 p71 11: 7111111 :71: 711111:

51512111 :11 7111111 :1515: 111:1: :1711: 17.5111 marinai

7:1: 171:5, 15:11 115 :71 :711 1:: :1751 17:11:13 11711:

l:1177 .7171 :1771 7: 511 :7: 75111 :75 11:1 7111111215111:

:1151: 71711 15-11 511, 17111111 1171117 :1751v111 :71: 11:1:

.7731: .71 115*177 7:: 17:175 7:11 711117 rame 1:775

7:: 17111111 17:17:: 117111 51111111 :7117 11171111 .7517:

r71 mm: .71 75 71:11.1 :7117 11171111 7:17 1:5 17111117

1717,51 .711: 71:71 75 11:11: 1:11 1571.7 1571:1: 1:

57:7: 5.15 117117.51 11711212111 en: 777:171 151115 751:1

:7221: 11: 112111.71 17111: :1711:.7:1 5111.7 7111111 :1711:

1m71: 1.75117 711111 11751:7 .71: :1755: 7111 117117 11:1

:5125 115 1: 171171 115.7 51:11": :711 15 1713111 111.1:

:7717 amen .771:.7 1711:1 .71:1751:.7 :171::5 1:51 11171:7

115:: 71:1 71:11 1:51:75 :711 5:11 1:51

Aliequin lacunarum hebraicae interpretationis supple-

manta suppeditat interpretatio latina: cf. D. 1-111,126, 128 etc.

Latini huius operis est igitur duplex utilitas: primum

euim, cum satis apte ad opus hebraicum redintegran-

dam adhibeatur, imaginem puriorem exhibai; illius ara-

--XII--bicae recensienis ex qua hebraicus pendet interpres;

archetypum deinde suppeditat multarum, quae in ec-

cidentali plaga vulgari ac pedestri sermone confectae

sunt, interpretationum. N amque, quod ad fentem illum

arabicum adtinet, necesse est, ut qui loci et in graeca

Symeenis et in latina Jeannis (sive in hebraica, Joelis)

metaphrasi similes occurrunt, etsi ils careant arabi-cae, quotquet nevimus, recensiones, allouius tamen ara-

bicae deperditae recensienis reliquiae habeantur. Qued

autem adtinet ad interpretatienes, quae ex Directerio

defluxere, quot cuiusmodiqne sint, exposuit S. De Sacy,

idemque eas singillatim enumeravit fuseque descripsit.

Scribebam Pisis XI Kal. Aug. MDCCCLXXXIV.

INDEX PARABOLARVM

D : DIRECTORIVM, H z Huns. (En. Dumas.)

PROLOGVS ......................De ce qui serrure non scit quod invenit. .

De ce qui vult loqui ornate .........De patrofamilias et fare ...........De duobus sociis et (le zizania ........De patrei’amilias in ultima paupertate con-

stituto ........ ; ............INCIPIT LIBER ...................CAP. I. DE BEROZIA PRINCIPE MEDICORVM.

De mercatore qui vendldit sericum suum

pro medietate praetii ............Do furibus et de coniuratione sulem sulem.

De amusie et patrefamilins ..........De mercatore et de margaritis imperforatis.

De cane et de umbra carnium in aqua . .

De ce qui fugit a facto leouis ........CAP. II. DE LEONE ET BOVE ..........

De eo qui mertem naquit singera .....

touuoaœb

10

14

18

22

24

26

28

29

35

36

38

*

-- XIV -D

De simeo et carpentario ........... 40De vulpe et cymbale .............. 48De haremita et latroue ............ 51

De duobus hircis silvestribus ......... 52De meretrice et de pulvere mortifero. . . . 52

De uxoris barbitensoris nase ......... 52De corvo et serpente ............. 56

De ave et cancre ............... 57De lepore et leoue ............... 59De tribus piscibus ............... 62De pediculo et puiice ............. 65De ave aquatica et de umbra stellae in

aqua ..................... 69De lupo, corve, vulpe et camelo ...... 73De daubas avibus et duce maris ...... 77

De duabus avibus et testudine ........ 78De lucula et aimais ............ . . 83De muliore et pica ............... 84De Deceptore et Veloce ............ 85

De ave, serpente et cancre .......... 87De muliere et de pulvere in manutergio . 89Terra cuius mures comedunt mille libras

ferri, dignum est, rit-oins aves rapiant

pueros ..................... 90CAP. III. DE FINE ILLIVS QVI DELECTATVR

IN MALO ALTERNS ............... 93

-xv-D H

De amusie pictera et de signe vestimeuti. 99 *

De medico imperite .............. 108 *De duabus midis mnlieribus ......... 111 1De duobns psittacis .............. 118 13

CAP. IV. DE COLVMBA ET DE FIDELIBVS

SOCIIS ........................ 121 18De homine et serpente ............ 126 -Do vulpe et gallo ............... 128 --Historia maris ................. 131 33

Non cambuit hase mulier zizanias excertica-

tas pro non excorticatis sine causa ..... 132 35

De venatore et apro .............. 132 36CAP. V. DE CORVO ET STVRNO ......... 145 60

De causse inimicitiae quae est inter corvos

et stnrnos ................... 151 72De lepore et rege elephantum ........ 152 74De ave, lepore et murilego .......... 155 80

De tribus decepteribus et heremita ..... 159. 89Do sans eiusque uxore et fare ....... 162 95De fare et daemone .............. 162 97De carpentarie eiusque axera ........ 164 100De heremlta et muricula ........... 167 107De serpente et rage ranarum ........ 172 117

CAP. V1. DE SIMEA ET TESTVDINE ...... 177 127De loone et vulpe, sire de corde et auricu-

lis asini .................... 183 138

--XVI-D

CAP. VIL DE HEREMITA EIVSQVE FILIO. . . 186

De haremitu et vase mollis ........... 187CAP. V111. DE MVRlLEGO ET MVRE. .1. . . . 189

CAP.IX.DE REGE ET AVE 196CAP. X. DE SEDRA REGE .......... a. . 204

De daubas columbis .............. 217De simea et lenticulis ............ -. 217

CAP. XI. DE VENATORE ET LEAENA. . . . 1.4227

CAP. X11. DE HEREMITA ET PEREGRINO . . 229

De serve ..................... 2:10CAP. X111. DE LEONE ET VULPE ........ 231CAP. XIV. DE AVRLFICE ET SERPENTE . . . 243CAP. XV. DE FILIO REGIS ET DE SOCIIS EIVS. 247

[De duabus columbis et de thesauro. . . . (251)

CAP. XVI. DE AVIBVS ............... 252De simee et dracene .............. 254Do murilegis et lapis ............. 257

’De mure nolonte consentira utill sibi prae-

stito comme ................. 261CAP. XVII. DE VULPE COLVMBA ET PAS-

SERE ........................ 264

H

144

146

151

166

182

208

210

229

235

237y.ÎB

2 ’3

271

269]

282

286

292

299

306

DIRECTORIVM HVMANAE VITAE.

ALIAS PARABOLAE ANTIQVOBVM SAPIENTVM

---«o--

Mr PROLOGVS

Verbum Iohannis de Capua, post tenebrarum olim palpa-tionem ritus iudaici, divina sols. insvîratione ad firmum etverum statum orthodoxae fidei revocati. Cum plura diversarumscientiamm genera esse prospexerim in lingua fundata hebraicanon parme utilitatis in eruditionem christianorum consortiî,ut in sacris scripturis et divinis, moralibus atque medicinali-bus, ipsa ex praedicta lingua. in latinam reducere meus ani-mus ndspiravit. Inter quae nunc hune libellum dictum n:erex illa lingua in banc, nunc esse vidi non etiam immeritotransferendum; est enim opus virorum intelligentiae animarummaltas informationis et nihil enrundem non modicae delecta-tionis. Ad honorem autem divinae Trinitatis sanctissimiqueeins nominis exaltationem, salutem et meritum animae, forti-

lin. 8-9. nunc-nunc, sic in E(xempl. Vatic.); sed fortune horum primum

a subsoqusnti hum: (commutata h in n) errera typothetae manavit. -Il. sima! pro m’hü coniecit De Sacy, NE 1X 1,399.

10

10

15

15

...4..tudinem corporis et roborationem, atque dierum productioaerareverendi patrie et domini, domini Matliei Dei et apostolicaesedis gratia tituli sanctae Mariae in porticu diaconi cardinalis,motus sam praesens opasculam in bagua latine interpretari:ad te igitar, prefate pater domine, dirigitur hic libellas, ut ettuaram aliarum gratiarum protectione pusillas interpres ad aliamaiora utiliora et aobiliora manam imponat ex altera prae-fatarum lingaaram in alteram cum audacia reducenda.

Pro sapientibus et insulsis hic liber fadas est.

Hic est liber parabolarum antiquorum sapientum nationammandi. Et vocatur mana ":1.me a! DMLE; et prias quidamin lingaa fuel-al: Indorum translatas; inde in lingaam trans-latas Persarum; postea veto reduxemnt illum Arabes in lia-guam suam; ultimo exinde ad linguam fait redactus hebrai-cam; nunc autem nostri propositi est ipsum in lingaamfandare latiaam. Est autem liber delectabilis, verbis doctrineet precioeis sermonibus plenus, quem optaverant eapienteenationam mandi, qui sua verba sapientiae scientiae ac doctrioune manifestare voluerant. Fait autem a principio sapientamaniversarum linguarum et gentiam affectio saam sapientiampatefacere, donec inter eos consilio habito concordaverant li-brum conficere et ipsam adaptare in linguam bestiaram ferarumvolatiliumqae; qui est hic liber. Fecerant autem ipeum proptntria. Primam quidam, ut adinvenirent causaux, par quam eaamsapientiam aniversis hominibus provulgaverunt. Aliud veto,quia iste liber est ad scientiam et ladam: addiscet enim sapienspropter sapientiam, quae in ipso est; staltus vero ad ladamet solacium. Tercium veto, quoniam pueri et qui delectantur

lin. 5-6. ut et tuarum aliarum gratiarum protection De Sacy 1.1.:et ut natrum aliarum gracie protections E. - Il. rua-n 3’75: u.

Mr

...5..audire parabaias et verba puerilia, gaudebant addiscentes ipsum,ut facilita ipsis reddetur eius agnitio, propter dulcedinem ver-boram ac sermonnm delectationem, figararumque et imagi-num intuitionem, quae in ipso saut ex memoratione feraramet bestiarum atque volatilium et ceterorum sermonum deleatu-bilium; asque ad tempus quo creverit puer et eius intellectusvigorabitar; qui recordabitur omnium illarum parabolarum,quae in tempore suae iuventutis * et eas non intelligebat,et reducens omnia illa ad sui mentem inveniet ipsa omniadoctrinam et deam sapientiae. Et erit hoc quod reposaitin euo corde malins thesauro auri et argenti propter quod nondeficiet ei bonum diebus vitae suas; et cum creverit puer etinvenerit sa quae sibi reliquit pater sans, gaudebit nimis etconservabit ea diligenter. Sic se habet sapientia. Necesse quippeest multiplicare verba sapientum, quando eorum sapientia mul-tiplicatur: nain prae multitudine sapientiae adaptant ei pluresvices, et exponunt ipsam omnibus modis quibus passant, etfaciunt ei imaginationes, ut educant quicquid latet sapien-tiae in cordibas suis. Nunc autem quicunqae studet in hoclibro considerare debet, ad quid factus sit: quicanque enimnescit propter quid est, nec in ipso procedet modo debito, necintelliget es, quae in ipso attenderant sapientes, est tanquamclaudus et caeous ambulans in tenebris par loca montium etvallium. Et primum quidem convelnit studenti in hoc libro,et qui cupit sua verbe. intelligere in eis, procedat secundummodum antiquorum virorum sapientum, et incipiat cum dili-genti lectura, et intelligat quid legat, et non sit eius deside-rium ad fiuem libri devenire et eius principium ignorera. Qui-cunque enim cupit perficere quad legit, ipso illud non

lin. 8. quas in tampon: sua iuventulis et cas non intelligebat inmec apograpbo; sed [eyebat post iuvenlutz’s supplendam viderar. sua insuas commutato. - 24. quidem conieci: quicquid E.

10

15

il)

15

10

15

30

35

80

-5-intelligente, non proficit ei sua lectura, nec ex ea suscipitmercedem, nec de sua lectura aliquid adipiscitur. Et quicanqaepertractat affligere animam saam in fataitate, et facit eam va-nescere a verbis sapientiae, et non meditatar in ipsa, donecsciat intentionem eius, nec studet agere iusticiam et aequitatemet quaerere veritatem; non suscipit de tota sua lectura nisilaborem et dolorem; et erit tamquam quidem, de que retale-runt sapientes. (Exemplum eius, qui servare non soit quodiavenit). Quoniam cum ambularet quidam par loca deserta etsolitaria, revelatus est ei thesaurus; qui cum aperiret illum,vidit maximas divitias, quas nunquam existimavit esse tales;et ait intra se: Si voluero deferre banc thesauram paulatimet custodire residuum doaec perficiam, illum enferre erit mihigrave et molestam; impediet enim me omni die resîduum ob-servera, ut gaudere non valeam de eo quod inveni. Sed est mihimalins homines conducere, qui totum sima] et semel ad domammeam deferant, et ego stabo custodiens residuum, donec totamdeferatur. Conduxit itaque viros; et accipiens quilibet pondussuam portavit super humero suc ad domam propriam: illevero continue fodebat thesaurum et praeparabat ois, credens e03portasse ad domam suam. Consummato opere, abiit hic ad do-mam suam, et cum non inveniret aliquid de thesauro, cognovitquoniam singali eorum portaverunt ad domus proprias; et nonremansit ei nisi labor fossionis; et ita corrait, non agens suaopera sapienter, nec observare scivit quod invenit: volait enimcertas esse de toto, qui ex imprudentia propria nihil conse-quebatur. At propter hoc convenit viro intelligeati, quodquando legit banc librum, nitatur stufdere in ipso toto sucanima, et respiciat in eo diligenter, et sciat quoniam liber istebabel: dans intentiones, unam manifestam, alteram vero occul-

lin. 10. aprflpfl’Ù’C! F. (pro in compendio). - 28. m’h’tur E.

Mr

.-.7-tara; et nulli valet manifesta, nisi intelligat occultam. Sicutsi quia accipiat naces; non conferunt ei nisi rumpantar, eteducatar quod in eis latet. Nec sit sicut quidam, de quo dictumfait. Quoniam cum quidam vellet scire loqui ornate, advenit eiquidam socius sapientum, et scripsit ei in lamina aurea rega-lam sermonis et secretum dictaminis; et cum accepisset ipsamde manu sua, abiit in domam suam, et cepit legere et studerein ipsa die noctuque, ipso eius intentioaem ignorante: itaqueerat bene doctus in sua lectura, eius tamen intentionem igno-rabat. Quadam vero die cum sederet cum viris sapientiae, exi-stimavit iam ces in sapientia saperare; et cum incepit loqui, faitinitium sermonam suorum ignorantin. Cui ait anus sociorumsacrum: Sile, quoniam errasti in tao sermone; sed baec quae dixi-sti, sic debent esse. Cui respondit: Quomodo potui errare, cumcomprehenderim omnia. quae continentur in scriptura laminae ?Et ille: Lege, ut audiam. At ille cum legeret, non intelligebatquid intendebatur par illud; et sic sua lectura addebat supereius culpam. Et propter hoc decet unamquemque, quando in-telligit aliquid et novit illud, quod observet hoc, et ait ei pro-ficuum quod novit, et teneat ipsum prae oculis suis, et medi-tetur eius intentionem; quoniam gratia eius alia poterit scire;nam ex hoc libro alios libros poterit addiscere. Dicunt enimsapientes, quoniam non decet sapientem abuadare in aliquoniai in sapientia: quanto magis enim addit ad scientiam, reve-labitur ei intellectas et doctrine; quemadmodum revelat solobscuritatem ignis. Doctrina vero exaltat virum suum, etscientia vivificat scientes eam. Ille vero qui addiscit eam, et nonobservat quod addiscit, nihil ei confert; et erit sicut quidem,de quo dicitur. Quoniam cum quidam iaceret nocte in suadomo, percepit quod fur intendebat intrare domam; et scieaspaterfamilias en quae far intendebat, dixit intra se: Silebo huic

lin. 3. sic E.

10

15

Il)

25

10

15

se

86

80

.. 3 -fari, donec videbo quid agat; et dimittam ipsum, dcnec con-greget omnia quae voluerit: l postmodum vero exnrgam advenuscum, et ablatis omnibus de manu sua percutiam cum fortiter.Fecit itaq ne paterfamilias, et ailait illi furi, donec congregavitomnia quae volait. Ultimo vero tapait sopor patremfamilias,et fait hoc in bonum furis; et abiit far in viam suam illesus..Post haec vero excitatas paterfamilias et videns cunctaquaeacta fuerant a fare et quia recesscrat, cepit conqueri adversasseipsum, et sibi tribuit culpam, sciens sibi non valuisse scien-tiam, postquam non exercait illam. Scientia est enim sicut,arbor, cuius fructus est qperatio. Debet autem sapiens quaererescientiam, ut ipsam exerceat; et si non exercaerit quod didi-cerit, non proficit ei. Sicut, si dictum fuerit alicui, quomodofuerit quidam sciens malam viam et ivit par illam, diceretipsum utique fuisse stultum: hic vero qui dicit alterum stal-tum, si cognosceret sua opera, sciret quoniam peiora sautoperibas illius, qui n0vit malnm viam et ivit par eam. Qui verosequitar suum appetitum, et relinquit qaod est si utile, necdocetar ex bis quae iam vidit et expertus est de negociis mandi,similatur illi qui cognoscit, qui ciborum sit ei levis et qui gravis,sed saperatas ab appetitu eligit gravem cibum et relinquit le-vem et utilem. Hic est ille cuius querela sibi ipsi redundat, etpeccatam suum saper vertice suc quiescit, cum elegerat mais.opera et reliquerat bona. Hic est qui desiderat scientiam etnovit ipsam et scit discernera veram scientiam a stulticia, seddominatur in eo stalticia et relinquit sapientiam. Sicut duobomines, quorum anus est caecus, alter veto videns; et cumambularent pariter per viam, ambo ceciderunt in foveam; quicum pervenirent ad fundum foveae, mortui saut ambo sima];nec babait inde videns praerogativam super ipso cacao, nisi

lin. 19. vide: E. - 2l. elegit E.

AH

A’r

-9-culpam, eo quod ridit foveam et non evitavit sain; hoc autemimputatar sans stulticiae. Sapiens autem debet inniti benefa-cere, si studeat et docsre alium; et quod alios docet, ipse obli-vioni non tradat, sed efficaciter compleat. Nec sit aient fousaquae, qui omnia animalia potat, ac ipse pro tante nihil abeis percipit. Vir autem qui addiscit sapientiam et intelligitipsam, tenetur os tenders aliis postquam docuit seipsum. Dicuntenim sapientes: Tris oportet unumquemque quaerere, scilicet,scientiam, divitias et misericordias. Nec decet aliquem vitupe-rare suam proximum de gestis, quae ipse idem agit: nec sitsicat cassas, qui vituperat alium propria macula. Nec decetaliquem quaerere sibi bonum damno sui proximi; ne forsanadveniat ei sicat cuidam, de quo dicitur. Ianniam fait quidam,qui babebat simul cum socio suc zizanies; et cum divissent ses,reposait quilibet porcionem suam seorsum a porcione alteriusin eadem domo. Cogitavit autem alter illorum cambire por-cionem suam cum porcione socii sui, cum essæt duplex suaspartis; et babuit consilium intra se apponere signum suprapartem socii sui, ut cum iret in nocte posset illam discernera;et accepto clamide, couperait cum eo partem socii sui. Et ac-cedens ad quendam amicum suam rogavit ipsum, ut iret cumeo ad accipiendum sortem socii sui; et cum noluisset se asso-ciare ipsi, promisit si dare partem de zizaniis. Inter baec ivitalter socius ad domam ubi orant zizanies; et cum vidissetpartem suam coopertam cum clamide socii sui, existimavitquoniam socius sans non fecit illud niai ex bona voluntate,quam habebat ergs. ipsum, ut non caderent super cas pulvis etnauseae; et ait in corde sac: Quia ipse contulit mihi hoc bonum,magis dignum est, ut porcio sua cooperta sit suo clamide. Et

lin. l4. zinnia E. dimisissent E. -- l7. tum esse duplea: in meoapogr.

10

15

20

10

15

10

15

80

-10...amoto clamide de sorte sua, cooperuit sortem socii sui. Nocteautem facta, accessit alter socius ana cum alio arnica sua addomam zizaniorum: cum palparet par domam, pervenit manusua super clamidem. Et existimans illam esse porcionem eiussocii accepit eam, et data parte illi arnica sao, abierunt in viamsuam. Mans autem accesserunt ipse et socius suas ad domamzizanioram; et videns ille qui zizanies acceperat in illa nacte,partem socii sui integram in loco sao, cepit tristari, et abiitplatane ad domam suam; et non revelavit socio aliquid de bac,ne forsitan esset ei molestas si sciret. Et propter bac non decetquemquam cupientem aliquid devenirs ad eius extremum, exce-dere modum et statum, ad quae ipse novit passe devenirs.Dicunt enim sapientes, quad quicunque nititur pervenire asquead profundum rei, praecipitabitur ; et propterea non debet quis-quam quaerere quad non habet finem, et ad quad nulluspervenit. Nec sit negligeus perquirere sa, ad quae novit sepasse devenirs; et nitatar semper facere sua opera profecturamagis ad futurum seculum quam ad praesens. Cuiuscunqueenim cupido remissa fait in hoc manda, remittetur et eiustristatio, quando recedit ab sa. Et iam quid dicitur? quoniamduo saut qui iuvant hominem, scilicet, divitiae et caltas dei.Nec decet virum intelligentsia desperare de bono; aliquaudoenim deus praeparat bomini bonum, quad non speravit babere ;et bis quae inducuntur super bac, est quad fertur advenissecuidam, ut recitatur in bac fabula. Erat quidam paterfamilias,qui cum esset in ultima paupertate constitatas, ivit ad amicossuas petens ab eis aliquam gratiam; et negantibus sibi peti-tionem suam, rediit confusus ad domam suam. Nocte veto illacum iaceret in lectulo sao, audivit strepitum in dama, et per-cepit quoniam fur esset: cogitavit dicens: Quid babeo in dama

lin. 10. forsilam E.

AH

-11.-quod capiat fur iste? vola ipsum dimittere, ut videam quidagat. Et quaerens fur per domam non invenit nisi anam 1a-genam, abi erat inadicum farinas; et cogitans fur in sua cardedixit: Non decet, ut meus Iabor redundet in nibilum: meliasest mihi accipere hoc, quam illud relinquere. Et accepta suanappa, extendit in terram, et involvit cum farina; et cum vel-let sbire fur, cogitavit paterfamilias dicens: Moriar sic fameet frigore; non est mihi bonum silere haie furi. Et exurgensadvenus farem cum baculo clamavit contra ipsum; et timensfur fugit et reliquit ibi cappam suam. Quam induit sibi pa-terfamilias, et restituit farinam in loco sua. Ita bic pauperconsecutus est bonum, quad sibi arnicas sans deaegavit. Necdecet virum sapientem firmare se super parabolam, qua dici-tur: Victum statutum anicuique Deus procurat; ipse autemperquirat ipsum mihi; nec oportet me vacare circa illum. Hacnullus sapiens debet facere: immo oportet exercera et peram-bulare maudum acquirendo ei necessaria, ne pereat. Nec re-spiciat illum, cui Deus concedit gratiam acquirendi bonumabaque labore et exercitio; buiusmodi enim nunc temporis paacireperiuntur in manda, qui praeter quam se exerceant ad acqui-reuda bona, babent omnia quae volant son desideraat. Et propterhac I oportet unumquemque sapientem inniti ad acquirendum, utfarsitan sit sua sors buna et delectabilis et de iusticia et de recti-tudine accepta, et prolangetur ab omni re, a qua potest ei prove-nire tribulatio et dolor. Nequaquam sit sicut columba, cuius pullirapiantur et iagulantar, ac ipsa pro tanto non corrigitar, neccessat iteram redire ad sandem locum et ibi regenerare suasfilios, ut iteram capiantur. Et dictum est, quad Deus anioniquerai finem imposait et terminum, quem praeterire non potest:quicunque enim praeterire nititur rerum terminas, quantum-

un. 4. red,,..,1... v: - i n on un v

10

16

10

25

80

10

16

30

35

-12-cunque excedit, diminuit. Et dicunt sapientes, quad quicunqueopera sua facit ad futurum finem, eius vita est sibi; qui verofacit sua opera ad hoc seculum, eius vita est super ipsum; quivero facit sua opera ad praesens et ad futarum, eius vita estinferior et super ipsum. Et dicunt, quoniam tria oportet bo-mines parare sibi; quorum primum est lex et statuta, secun-dum vero est victus sen necessaria, tercium est rectificatiosaorum operum inter se et homines. Et dicitur, quad in quo-cunque saut baec quattuor, non conveniunt facta sua; quorumsuam est, in arts propria negligentiam habere; secundum est,mandata logis disrumpere; tercium est, omnia credere; quar-tum vero, amnem sapientem denegare. Decet autem anam-quemqne sapientem meditare suam consilium in mente sua,et aonsiderare illud; et non recipiat a quocunque homine, etsi fidelis ait; et non perseveret in aliquo. ra peccati, nec co-gitet in ipsa frequenter; et quando interpouitur si aliquiddifficile, non introducat se in illud et non imponat se in aliquara dubia, douec sciat eius rectitudinem. Ne sit sicut ille, quidevint a via, quoniam quantumcunque procedit, tenta magieprolungatur a termina; val sicut ille, qui cum senserit aliquidin sua oculo, non casent eum fricare et agitera, donec eveniatin malum maximum. Debet etiam vir intelligens credere indivino iudieia, et conformera se in bonis aperibus, et eligerehominibus quad eligit sibi ipsi, et evitare eis quad evitat sibi.Quicunque igitar studet in bac libro, meditetur in isto capi-tula, ut intelligat istad; quoniam qui novit quad contiucturin eo, non indiget alio libro. Inquit ille qui transtulit banclibrum ex lingua Persarum in linguam bebraicam: Quando stu-duimus in bac libro, visum est nabis addere in sa unum ca-

lia. 12. sapientiam? - 28 in linguam arabicam dicendum crut. V.De Sacy NE 1x 1.400.

...13..pitalum ex dictis Arabum collectum, in quo declaravimus parverba utilia et exposuimus studentibus in dictis sapientiae etdiligentibns eam huius libri secretum; et est istud capitulum,quad durat a principio libri asque hac.

EXPLICIT pasmavs

10

15

...14..

lNCIPlT LIBER

ICITUR. quad in temporibas regum Edom babuit rex Ana-stres Casri virum nomine Beroziam. Erat autem vir iste prin-

ceps medicarum totius regni, obtinens’ a rage nobilem statumet magnam praebendam; qui quamvis exerceret negocia regni,erat tamen magnas et sapiens. Quadam vero die datas est regiquidam liber, in quo continebatur, quoniam in India saut mon-tes excelsi, in quibus crescunt certes arbores et herbas, quaesi cognoscantur et capiantar et confioientur secundum certummodum, fiat ex illis medicina, qua resuscitantur mortui cumDei voluntate. Cupiens igitur rex quaerere et implere bac ne-gocium praecepit Beroziae, quad circa bac labararet; et ipseiuvaret eum argenta et aura, et quad scriberet singulis regi-bus Indiae date praesidium et praestare iuvamen sua proposito.Et feeit rex ita: iussit dare Beraziae quaecunque petiit, etscripsit singulis regibus illius provinciae et dominis epistulas

lin. 1-2. Nescio quo mode Anasrres ex arabica m devenerit:graecus interpres habet ’suasoupa’woc. Lace autem Casn’ ponitur in E

(typotb. errera, cfr. p. 16, lin. 3). Tasri, c in t commutata, ut in non-nullis editionibus illius vetustae germanicae metapbraseos eiusdem libri.quam De Sacy NE 1X 1.443 sqq. ex Directorium fiaxisse suspicatur. V13:V30 Pro POTSÎOO mai Xavier, fartasse dixit Joe]. - 2. Berozn’a, arsb.

m, lllpÇovi, siva (lapai.

Air

-10-saper bac negatio, ad quae accessurus erat, mittens eis sin-gulis penia et dans, sicut est mas regum ad invicem trans-mittere, cum petunt aliquid a seipsis. Fecit itaque Berozias,uti rex iussit, et non declinavit a dextris nec a sinistris, dansepervenit in ludiam; et presentatis singulis epistulis et peniissingulis regibus quibus transmittebatur, petiit ab illis iuxtalittsrarum contenta; qui omnes responderunt adimplere petitio-nem regis et invars ipsum saper hoc per montes et regiouescum sapientibus I suis et viris aliis. Tardavit itaque Beroziascirca bac duodecim mensibus; et collectis ex singulis plantiset arboribus scriptis in libro, instituit cas cum medicinis con-tentis in libro, et confecit ex eis medicinae secundurn descri-ptionem et potentiam. Postmodum vero iussus est rasuscitaremortuos, et non potuit. Tune existimavit Berozias omnes li-bras illos esse meadaces, et segregavit cor suam ab eis. Etbac factum est si molestam valde: erat enim multum sibidifficile redire ad regain confusus et mendax in sua verbo. Etaccedens ad sapientes Indiae narravit eis negocium. Cui re-sponderunt, quoniam et ipsi reperierunt in suis libris quem-admodum et ipse. Nain laboraverunt super bac et perquisiverunt,donec invenerunt suam expositionem in quodam libro sapien-tiae; videlicet, quoniam illi montes saut viri sapientes etintelligentes, arbores vera et plantas saut sapientia et intelli-gentia, quae nascuntar in cordibus suis; medicinae vero, quaeconficiuntur ex illis, saut libri dactrinae et sapientiae etscieutiae, qui componuntur ab eis; mortui autem qui resusci-tantur, saut ipsi fatai et ignorantes sapientiam, qui mortuireputantur, resuscitantur tamen et curantur cum meditatianesapientiae, quando ipsam capiunt sx libris illorum sapientum.Et cum audisset bac Berozias, quaesivit babers banc librum;

lin. 6. lransmitebatur E.

10

15

20

10

15

I5

.46- Wet invenit ipsam in lingua Indiae; et transtulit illum in lin-guam Persarum. Post bac vero rediit ad dcminum suamCasrim regem; et audisns bac tex sollicitatus est sibi acqui-rera libros sapientiae et scientiae et intelligentiae, et nitebaturtoto passe addiscere scientias, et vigarabat et exaltabat illas’prao aliis ceteris deliciis mandi, in quibus rages; delectantur.Et iussit divalgari saientias, et libros multiplicari, et statuistadia, et congregari buiusmodi libros, et ecsreponi in vestia-riis. Fait autem de us sorcio illarum librorum iste liber, quidicituri nains ar amas. Est autem a principio huius libri ca-pitalum medici Baroziae et gastorum sacrum, qui narravitquibus conversabatur, dansa affectas est beremita et coleusDeum; et scripsit post sua geste. ea quae transtulit ex librissapientum Indiae, et quaestionas quae petebat quidam regamIndiae Disles nomine a suc philosopha nomine Sendebar, quimaior eratin scientia cetsris aliis sapientibus et magie di-lectus apad regem; cui iussit reddare sibi singulis eius quae-stionibus raticnes uni post aliam et inducere suis verbis pa-raboles, ut ostendatur sibi par basa semita veritatis et masiusticiae in suis responsis; et congregaret omnia illa in scriptis,et couficeretur ex eis liber sapienter aptatus, quam valent ac-cipere in sui doctrinam, et sit repositas in! suis vestiariis, utposait permanere bereditatem aliis regtbus sais successoribus.Cuius capitula saut basa.

Incipiunt capitula bains libri.Camus!!! ramon est de Berazia; et est aequitatis et timao

ris Dei.Carreaux anomal est de leone etibove; et est capitalum

de dola et seductione.

lin. l. Hum. E. - 9. de us sorcio E, (peut-être de consortio, oude numerus De Sacy NE 1X 1,402.

AH

-17-CAPITULUM Trauma est de inquisitions causas Dimnae; et

est capitalum de fine illius, qui delectabatur in male alterius.Carmaux QUART!!! est de columba; et est de fidelibus sociis.Carmaux QUINTUM est de corvo et statua; et est de eo, qui

aonfidit de inimico sua, et quid ultima accidit si.Caen-unau sarrau de simea et testudine; et est de ea, qui

afiectat babere amicum, et postquam acquirit ipsum, nescitcum conservare, donna amittat ipsum.

Carnets): summum est de heremita, et de sa qui celer estin sais negociis et non respicit ultima.

Camus): couvas de murilego et mure; et est de inimico,qui requirit pacem inimici sui in tempera necessitatum.

CAPITULUI sans est de regs et ave; et est de sociis, qui imi-tantur ad invicem, et quomado debeant se cavera ab invicem.

Carmaux prenant est de Esdra rage, et de ac qui proro-gat iram suam et superat sua vicia.

CAPITULUI transcrirait est de venatcre et leaeua; et est de ea,qui desinit a malefaciendo alteri propter malum quad sibi accidit.

CAPITULUM DUODBCIKU! est de haremita et peregrino; et est

de sa, qui relinquit opera propria et facit quae non debet.CAPITULUI rusnscmun est de leone et volpe; et est de amors

raguai, qui restituitur post inimicitias.Carreaux qusarunnscmun est de aurifias et serpente; et est

de facienda misericordia.Carreaux qumrunuscmun est de filio regis et sociis eius; et

est de divins seutentia, quam nullus potest elfugere.CAPITULUH SEXTUMDECIMUX est de avibus; et est de sociis et

de proximis, qui decipiunt se invicem.Carmaux sarrmunnscxm est de columba et volpe; et est

de sa, qui perbibet consilium alteri et sibi ipsi nescit consulere.

lin. l. Dynme E. --- 6 symea

10

15

10

25

30

10

15

10

-13-DE BEROZIA PRINCIPE MEDICORVM ET EST

AEQVITATIS ET TIMORIS DEI CAPITVLVM PRIMVM

Inqait Berczias caput sapisutam Persias, qui transtulithune librum ex lingua Indorum et interpretatas est ipsum:Fait pater meus de tali progenie et mater mea de nobilibustalium; de melioribus autem rebas, quae divins misaratio mihicontulit, cum fuissem magie honoratus quam ceteri de damapatris mai et magie dilectus apud patrem meam quam omnesfratres mai. Quoniam constituerunt me in studio scientiae me-dicinae, cum essem septem annorum; cunque cognovi fiaernartis medicinae et eius utilitatem, laudavi consilium parentummearum de ec quad mihi contulerunt, et apposai coulas mecset cor meam circa studium librorum medicinae ad intelligen-dum cos. Erat autem desiderium meam forte in ipsa scientia,donec fui bene in ista scientia peritus et perveni ad illudquad optavit anima mes, ut valerem curare aegrotos; et parbasa reputavi exaltatum statum personne mens provida quippesaper quattuor rebas quas dicuntur bomines acquirere, dixiinquam, qui saut nobiles mores quas solebam mihi acquirera,divitias nunque val delicias aut banam famam aut meritamfuturi seculi. Et deliberavit consilium meam eligere meritamfuturi seculi; quoniam reperi in libris medicinarum, quia exar-

lin. 4. que sic E. -- 4-7. de malforibus etc. sic E; grascus interpresin cod. hart). l 172: nazi. duit ri; pipits; roc 8:06 ripas RŒP’KÔYOÎÇ

àyanépsvaç mi nposïxav n’ai 125w: roi; àdslpoîç. - 18. nunque sic E;

rampe? - 18-19 divitias etc. (tbe acquiring cf riches, the procuring agood naine, the menus cf temporal enjoyment, and tbe provision for afutur state. a Kalila and Dimna, or tbs fables cf Bidpai. translated tramthe arabic, by tbe Rcv. Wyndbam Knstcbball, Oxford 1819; p. 66.

I

.-.]9.-.citium ipsarum videtur bonum apud sapientes et sanctcs, etnon inveni illud apud quemquam bominam seculi in omnibuslinguis despectum; et inveni in libris medicinarum, abi dicitur,quoniam optimus medicarum est qui utitur medicinis, ut sasexerceat non ad mercedem huius seculi sed futuri. Visum itague

mihi est figera me medicatiani aegrorum ad honorem divininominis et non ad precium. Et factus sum tanquam mercator,qui vendidit lapidem preciosam pro ana talento, cum valeretpecuniam maximam. Etiam quia reperi in libris medicinae,quad medicus qui exercet medicinam suam ad meritam futariseculi, nihil ex sui nobilitate ex boa diminuit; et est sicatsemiuator qui seminat grena tritici in terra, ut naseatur ettriticum, non autem herba, sed tamen cum nascitur semen,nascuntar cum sa herbue: et proposai ergo curare infirmas adspam damas mai seculi; et non dimisi curare infirmum, quemsciebam passe sanati; eius veto qui curari non poterat, a cu-rations non desinsbam meam passe, sed regulabam et cavebamillum a malis rebas, et exhibebam si de medicinis ad sufliciea-tiam; et a nullo cui basa contuli, consensi recipere quicquammercedis vel doni. * Nec volebam agars opera quae ipsi age-bant, sed illius cuius mores boni saut inter bomines. Et can-gregavi iusticiam verba et opere, et bumiliabam auimam meam,

lin. 20. ’Nec eolebam etc. Lacunosus videtur hic locus, si non mode

quae sequuntur (lin. 20. ipsi; p. 20, 1.2. illarum virorum, l. 34. a. gloriameorum et eorum nobilitatem), sed etiam arabicum respicias (Knatcbbull66-67): (and if personal attendance was somatimes ont cf my power,I prescribed tbe medicinae, wbicb were proper for bis diseuse, witboutaccepting any remuasration for my advice, and without envyi’ng thora.who with kss knowledge thon myself, made their profession the meamcf amassing wealth, and cf arriving et distinction and honour; and ifet sny time I felt a secret longing in my son] nier similar success, I re-proached myself etc. a.

10

15

30

10

15

30

25

-20-.quando magnificzibatur super me et cupiebat varias gloriasillarum virorum, ita quad a suo propusito desiuebat: porrocum inclinabat ad vanam gloriam eorum et ad eorum nobili-tatem ndspirabat, visum est mihi tune conferre cum en dicens:O anima mea, nonne discernis tnum bonum a malo? nonnediscernis niti quaerere illud, ad quad nullus pervenit in hocseculo? sed semper deficit suam bonum in ipso, et eius tri-sticia augetur, quando ab eo separatur, et multiplicantur suspi-ria in sno corde semper. Anima mea, nunquam recordaris de-lectatinnis post hune mundum ndvenientis, et oblivisceris eiusprao tua niinia concupiscentia ergs hoc seculum ? Nonne vere-cundaris a societnte malignorum et impiorum huic secnloadhaercntium, quod fugit sicat I umbra, et eius bonum deficitin manu tenentis illud, et non permanet nec adhaeret ei nisistultus, nec diligit illud nisi homo fatuus ? Anima men, diver-tere ab hac fatuitate, et liumiliare te, et esto contenta victustatuto tibi, et quia rem habes super maximo bono et grandimercerie, quod hoc corpus plenum est tormentis et angustiiset langnoribus et accidentibns compositione et mixture. cor-ruptibili et sordida; quae omnia congregant radices quattuor,quarum altern. saperai; alteram, quae fundamentum sunt hu-manae vitae; et finis omnis viventis est mors: ad modum statuas,

cuius membra segregnta surit et pet se divisa, componunturautem et iunguntur uno clava, quo amoto cadunt membra.Anima men, nequaquam decipiaris a consortio sociorum tuorum,ne ait tnum desiderinm magnum ad dilectionem ipsorum. Sicutienim videtur esse in sua dilectione gnudium et delectatio, sicest in ea contristatio et tribulatio, et erit finis eorum dile-ctionis: ergo te separa ab eis; tune efficieris tanquam cochlear,

lin. 10. oblivxsearis E. - 18. hic E. - I9. accedcntibus E. - 19.nui-[mura E. -- ’19. coclcar li.

Mr

-21...quad transmittitnr in brodium allae dum sanum sit, cum verofractum fuerit, in igue proiicitur ut comburatur. Anima mea,ne ducant te socii et viri paeifici tui congregare rem, procuius congregatione peribis; ac par hoc intendis eis complacereet voluntatem eorum adimplere, tibi autem ages malum; neforte cris sicut thuribulum, quad comburitur a pruuis, aliiautem eapiunt suum bonum odorem. Anima mea, ne decipia-ris vanis gloriis, quae praecipitari faciunt suum patronum;nec quis considerat malum, quad sequitur ex eis, danec seps-ratur ab eis: efficieris tune sicut capillus capitis, qui dum estin capite, cultntur a sua patrano ac honoratur, cunque ceci-derit de capite, ab eo despicitur et suis pedibus in terramconculcatur. Anima mea, assiste super curatioue languentium,et ne displiceat tibi hac, quad vilipenditur scientia medicinaeab hominibus, cum sint stulti et nihil penitus scientia parti-cipent. Considerare immo debes et in tua mente reducere, siguis auferat de corde proximi sui tristiciam et dalorem et saina Ianguare liberet restituens eam ad primum quietem in quafuerat, nonne lauguens ille tenetur remunerare illum medicummagna remuneratione de beneficia quad feeit sibi medicus? Quiegit hoc beneficium uni, ergo est remunerandus banc merito:quanta mugis qui laborat circa. curutionem magma turbae in-firmorum et multarum virorum faciens totum ad mercedemfuturi seculi, et liberet eas a suis languaribus et infirmitatibus,donec restituantur ab illis gravibus infirmitatibus, quae sepa-rabant eos ab hoc munda transitoria et suis deliciis et cibiset potibus et delectationibus ac cunctis eius vanitatibus etlaboribus, ad perfectam qui ntem, in qua prias fuerant, ut va-leant gaudere in hac vita et contentari? quoniam merendusest maxima merita, et confidere debet de divine. mereede, quae

lin. 3. pacifici sic E. - I5. parlicpant E. - 2U. sui E.

10

16

80

25

30

10

15

M

i6

omnibus est praestantior ergs eius creaturas. Anima enim mea,nequaquam abs te futurum seculum, declinans ad hoc danna-bile et maledictum, et vendens id quad magni est valoris mo-dîco pro precia: efficieris, inquam, sicut mercator, de qua di-citur. Qui cum idem domam suam haberet plenam serica,cogitavit intra se dicens: Si vendam ipsam ad pondus, redibitme mors temporis. Et abieus vendidit illud simul et tatumcuidam alii mercatori pro medietate precii: factum est autempostmodum, cum increpasset adversus animam suam et casti-gasset illam ex suis propositis, non potuit sibi adinvenirefugam nec excusationem; sed statim recognascens delictumsuum confessus est quad commiserat, et declinans a sua cupi-dine ad quam aspirabat et in que coufidebat, constituit se cu-rationibus infirmorum languentiumque interesse ad mercedemfuturi seculi. Nec hoc pro tante impedivit me a perceptionehonoris et gratine in hoc munda magnis a dominis cuiuscunquestatus antequam in Indiam; et postqnam inde redii, etiam tri-huit mihi Deus omnipotens suam gratiam et misericordiam inoculis omnium amicorum et sociorum meorum magis quamvolebam et ultra quam meae vitae diebus merebar, nec unquamregraciari patero. Post haec veto inspiciens ego libris in quam-plurimis medicinarum inveni perlegendo et cognovi, quoniamnon est in ipso medica patentia sauandi infirmnm aliquem sicut fit securus unquam in vitae suae diebus eandem aegritudi-nem ad ipsum redire aut I aliam similem etiam illi aut facto-

lin. 5. Oui; E habet 0’. Compares velim p. 35, l. 5. - 7. more E. --5.15. Knatchbull 68-69: e like the merchant. wha having a great quantitycf sandal waod in bis house. determined ta sel] it by weight, me bisstock might last the langer, and in this manner disposed cf it for lesstitan in: value b. - l7. antequam in Indium ’ 1mn? - 24. fil E, fartasses t legendum est. - 25. [adonna site E: fartiorem?

A"

-23...rem. Et dixi inquam, quomado laborabo in praeparatione me-dicinae, cum aegritudo valent ad ipsum redire eut alia sibisimilis? Tune vero cognovi, quoniam exercitium iusticiae etaequitatis est malins medicinis universis; sanat enim patronumsuum perfecta sanatiane, in qua potest confidere; quoniamnunquam perveniet ei languor. Et videns haec ego despexilibros medicinae et vilipendi, et proposui sequi legem et fi-dem; cunque cecidisset hoc in mentem meam, cagnavi quoniammelius est hoc facere, quam studere et vacare in scientia me-dicinae. In libris enim medicinae non inveni memoratianem defide et lege; nec in eis vidi viam ad legem banam neque ma-lum. Nationum vero et papulorum mundi alii sunt qui possi-derunt loges et lingues a suis primis parentibus, alii veroobservant ces ad meritam huiu seculi et delectationem etvanam gloriam ipsius; omnes autem tenant illos esse in veri-tate et aequitate. Et forsitau qui confitetur uni illarum, negatprimum fundamentnm et est errans et stultus; et qui adversuseo est, stabit in secreto Dei et sanctorum suorum; et alterreprebendit fidem et legem alterius et arguit contra illam.Visum est itaque mihi inquirere super sapientibus linguarumac gentium ac eorum dictai-nm, ut viderem quid ipsi dicuut,et quomado respondeant; per haec forte potero verum a falsodistinguere; et eligam illud, et in ipso permanebo cum cordissimplicitate et operis bonitate. Non enim expedit me crederequad ignora, nec adhuc quad non intelligo adhaerere. Et va-cans circa illud interrogavi et quaesivi, et non reperi apudillos nisi mihi laudantem legem suam, et legem vituperantemalterius. Et ex hoc intellexi, quoniam omnes iuxta appetitumrespoudebaut, et cum eo agnat, non autem secundum iusticiamet aequitatem, niai mereretur quisquam illarum ex hoc opere;et apud illos non inveni aliquid quad mihi iusticiam ostenderet,ut eoguoscereut eam viri intelligentes et placeret eis. Et videns

10

16

la

10

15

20

i5

- 24 ..hoc nolui sequi alternm ipsorum sciens, quad si crederim alicuieorum de eo quad ignora, ero sicut ille credulns deceptus, dequo dieitur. Quoniam cum iret latro quidam ad furaudum denocte in dama cuinsdam divitis cum quibusdam sociorum suo-rum, ascenderunt pariter ad tectum domus, ut intrarent l in un»domum illam; et excitatus paterfamilias ad strepitum illarum,obticuit sciens non ascendisse illa bora nisi malignos homines,et excitans uxorem suam silenter ait ei: Aestimo quoniam la-trones snnt in tecto nostrae doums; nunc autem vola, ut ame quaeras alta voce, ut ipsi passint audire, dicens: Nunquidmihi narrabis, quomado et onde tut magnas divitias congre-gasti? et cum tibi annunciare noluerim, quaeres a me pluries,donec tibi dicam. Fecit itaque mulier, et interrogzwit virumsicat ei dixerat; cui vem respondit; Quid tibi hoc quaerere,ex quo eduxit te Deus ad magnas divitias et substantias?comede gaude et bibe; et non interroges me de eo quad tibinon est declarandum, ne forte audiens nos aliquis passet noceranabis, et in periculnm redundnre. Dixit itaqne mulier: Rogote, indien mihi haec, quoniam non est qui posset nos nuncaudire et soutire verba nostra. Et ait vit: Scito quoniam noncougregavi divitias quas tu vides et Inecum possides, nisi fur-tive et male modo. Cui dixit mulier: Quomodo haec passentesse, cum sis bonus et iustus apud me et apud omnes homines,qui tui habent noticiam, et nunquam fuit aliquiq, qui de temalum suspicaretur? Cui respondit vir: Scito quoniam hoc sa-pientia et intelligentia. faciebam, et agebam caute mea factaet secrete, ut nullus valeret percipere. Dixit mulier: Quomodofaciebas? Inquit vir: Ibam in nocte plenilunii, et asceudebamsuper domum, ubi furari intendebam; et accedens ad fene-

lin. 7. obtinuil E. - 12. velum-(In. E. - l4 sicuc E. - 29. en-tcnllebam E.

1.

... 25 ...

stram, ubi radii lunae ingrcdiebantur, et dicebam banc coniura-tionem, scilicet sulem sulem septies: Deinde amplectebar lumen

lunae, et sine laesiane descendebam ad domum; et quandoeram inferius, stabam adversus lumen lunae, et iterum septiesbanc coniurationem proferebam dicens sulem sulcm; et revela-bantur mihi omnia bona et thesauri damas; et acceptis quaevolebam, iterum amplectebar lumen lunae, et ascendebam de-ferens illas divitias mecum illese et sine aliquo strepitu. Cun-que audirent eos fures, laetati 81]an valde dicentes: Iam inve-nimus bic quad melius est nabis cunctis thesauris suri etargenti et ceteris divitiis, quae in hac dama habere poterimus:iam enim inveuimus scientiam, quae aufert a nabis omnem du-bietatem et timorem: securi erimus cum hoc a cura. Et con-tracta nb eis mora donec aestimarent dormira patremfamiliascum uxore sua, surrexit maior eorum, et accedens ad ienestram,per quam radii lunes ingrediebantur, et protulit coniurationemdicens sulem sulem septies; et amplexatus radium lunae, putansdescendere cum ea, corruit ad terram super faciem suam. Etexurgens paterfamilias verberavitipsum moitis verberibus, dicens

si: Ad quid venisti, et quis es tu? Qui respondit: Ego sumcredulns ille et sum deceptus, qui credidi quae audivi, aute-quam fuerim expertus; dignus sum ad omnia, quae in meagis, ex quo in tuis verbis credidi et me tuis verbis dece-pisti. At factum est, cum timerem credere illud per quad sciremme passe praecipitari, secundario adhibui sollicitudinem inqui-rendi loges et eligendi meliores ipsarum; et non inveni in

lin. 2. salent sulem septies. Arab.: 55W D512? De Sacy et F.:51: dans M. raban abc: rame: dans! V. Gr. interpr.: aléa sans. én-

rixrç barb. I 172; semel semel Possinus. (V. Guîdi. Studii su] testa araba

de! iibro di Calila e Dimua. Rama i873, p. 1849). -- 2 ampleclabarE. --- 7. ampleclabar E. - l2. truffer: E.

10

15

20

10

lb

no

t

-26.-.omnibus bis, quae dicta sunt mihi, aliquid quad subintraretmentem meam, ut possem illud credere et sibi adhaerere. Vade,dixi, ex quo nunc inveni nbi passim appodiari: non est mihimelius quam permanere in lege parentum meorum. Non inveniviam permanedi in en. Dixi: Si dixero propter baec et hoc,ecce mages qui inveniens parentes suas magos * reprehendiab hominibus. Et recordor quid est de quodam; qui cum essetin suis cibis irregulatus, ab hominibus vituperabatur; ipseautem causam eis assignabat dicens: Sic mei parentes et pa-rentum meorum comedebant. Et. cum non inveuissem in hocmundo causam permanendi in lege parentum meornm, volniiterum inqnirere de lingnis et legibus et earum soirs veritatem.Vernntamen mihi placuit, quoniam finis proximus est; et con-sideravi, quoniam dies mei consummati sunt, et finis meusvenire festinavit; et cogitans hoc dixi: Ego nescio, utrum re-cessus meus ab hoc seculo sit in memento. Et prius quidemfaciebam opera, quae sperabam esse de numero bonorum;nunc autem in enndo et redenudo ad acquireudum de legibuset me de alter-a in alteram transferendo, detinebar a maximabono et magna misericordia, quam possem exercera. Et eritfinis meus peins agere, praeterquam petitioui mesa satisfiat.Et forsitan in enndo et redeundo adveniet mihi quad advenitcuidam, [equo] de quo dicitnr. ] Quouiam, cum quidam mulie-rein babentem virum adamaret et ageret cum ea, fecit sibi

lin. 3. dans! E. - 27. (savio consiglio à cbe io miettenga alla ro-ligione dei miei padri cd antenati. nella quale li ho trovati; ma poiquando voleva giustiflcare me medesimo delllaltenermi alla religions dolpadri. dissi: se cio vale came scusa. il maliardo [sdhir] cbe traira suapadre maliardo ba una scusa simile a queuta; e mi ricordai d’un talecbe mangiava da gbiottoue ecc. ) F in Guidi 19. - 6. magnas E. -6. magot ’ reprehendi lac.i -- 10. hoc pro mm babet E.

EH

.. 27 ...millier meatnm sub terra protendentem a. domo sua asque addomam illius; fecit foramen meatus in domo sua apud quen-dam locum, in quo prius pulsons extiterat, pro temporibus ne-cessitatis et timoris, ne quando superveniret eis subito institua.Quadam vero die dum amasius staret cum muliere, supervenitmaritus in ostio; et ait mulier amasio suo: Festina et recurread meatum, qui est apud locum putei. Et festinans ille adlocum non invenit puteum, quoniam privatus iam erat; et re-diens ad mulierem dixit: Iam ivi ad locum quem dixisti mihi,et ibi puteum non inveni. Cni dixit mulier: 0 stulte, quid tibide pnteo mec: indicavi tibi puteum, nisi ut indicarem tibi fo-ramen meatus. At ille respondit: Non bene fecisti; non enimputeum, cum non esset, nominare debuisti, quoniam exibuistime huit: periculo. Cui dixit mulier: Vue tibi! Relinque fatui-tatem tuam. Dixit ille: Quo ibo? quod tu mihi verba instituisti,nescio quid faciam. Et antequam sermonem patefecerit, intravitpaterfamilias, et illo invento, verberavit enim, et ultimo duriteum ad indicem de maleficio necusaudo. At factum est, cumpaverem, ne mihi in enndo et redeundo accidereb sicut illi;visnm enim mihi, ut non inducatur mihi super hoc negotio detimore magis quam perceperim; et deliberavi relinquere illud,et agere omne opus, quod intellectus attestatur esse purum, etin eo linguae concordarent universae, quoniam bonum est. Etsubtraxi manum meam a percutiendo et affligendo homines eta vana gloria et a furto et a fraude et a decipiendo quemquam;et praeservavi me ab omni mendacio et ab omni quad possetnocere hominibus; et alienavi me a tribulatione hominum eta malicia et a vanitatibus suis et ab omni maleficio et prae-varicatione. Et iussi animae meae non affective malum hominumet non devin-e in perquirendo meritum futuri seculi ac eius

lin. 3. lacmn E. - Il. indican! E.

10

15

80

lb

l0

10

15

20

15

-23-af’fiictionem; et prolongavi malignos a. mente mea, et adhaesi

rectis cum anima mua. Et consideruvi quoniam non est hoxuinumsicut iusticin socius et simiens; et vidi quoniam quicunque hominum

acquirit eam, quando Deus concedit ci, est melior et digniorcum I habitu et de horribilior patte et matre. Et inveni quoniamipse est, quae docet rectitudinem et bonitutom. et suc viro bo-num praestat consilium, sicut opus est fidelis amici; et nondcficit quando suscipit quis de ea, sed augetur; et non marcescit,quando quis utitur de en, sed additur ei novitas et pulcritudo;et in en dubitationem non esse inveni, nec vilipendent illamtempora; et non timebit aquam nec iguem nec latrones necmalus feras; nec advenict ei aliquid de accidentibus mundi.Et consideravi illum, qui vilipendit iusticiam et nescit suumfinem; quoniam modicum bonum, quod invenit in hoc mundo,fucit eum oblivisci multi boni, quod in mundo futuro est,ut illud derelinquat; et similis fit mercatori, de quo dicitur.Quidam mercntor erat, qui cum llaberet mœrgaritas non per-forntns, conduxit quendam ad perforanduln eas pro centum so-lidis in die. Et cum domum intraret marcatoris vidit citharamin angulo suspensain. Cui dixit mercator: Scisne pulsare ? Cuirespondit: Boue scio. Atille dixit: Accipc nunc et pulsa, ut au-diamus. At ille, ea accepta, pulsuvit, et non cessavit tota die,dimissis vasis margaritzirum npertis, donec dies declinavit. Insera autem dixit ei: Da mihi sallarium meum. Cui respouditmei-caton Quid operutus es, unde debes mercedein reperire? At

lin. 3. 8061] E. - 4-5. est melior et dyninr mon habita et de hor-ribilior pqlrc et maire sic E. Pro et de ILm’ribilior palre et math-e le-gendum videtur et Imnm-abilx’or pub-c et maire, comparato gr. 212 en

suint ivdoëœrz’pz fart flip 7935.3511 ni film (burb.l 172). - 8. mur-

cessil E. - l7. maryaretas E. - 18. quenrlnn E. - 19. cytliaram E.

- A ille E.

B’r

B’V

ille inquit: Feci quad mihi praecepisti. Et solvit si centum so-lidos denariorum, suis margaritis remanentibus imperforatis.At factum est cum addidissem circa mundi negocia et eiusconcupiscentias, addidi et ipsum vilipendere et eius vanitatesabiicere, et in divino cultu et religione me deliberavi confir-mare. Et vidi, quomodo religio et diviuus cultus conservanthominem, sicut pater suum filium. Et inveni religiosum quo-niam glorificatur, et eius gradus magnificatur, et cum magni-ficetur, humiliatur apud seipsum, et sulficit ei victus sibi con-stitutus, et a bonis et divitiis homiuunn excluditur, et ex hisquae sibi concedit Deus contentus est, et non contristatur, etexpoliatur ab hoc seculo, et fit liber a tribulationibus, etabhorret concupiscentius, et existit muudus, et eius suspirianon deficiunt, et nbiicit invidiam, et amer ei revelatur, et eiusanima ab huius] mundi vanitatibus prohibetur, et eius intel-lectus perficitur, et respicit futurs, et non timet homines utpeccatum, et fit pacifions. Cunque considerassem opera reli-giosi, addidi amorem in suis operibus, ita quod devenit inmentem meam effici sicut ipse. Postea veto timui, ne fortenon possem sustinere vitam religiosorum, ut nequaudo meex afi’ectu contingent redire ad cibaria, quibus nutritus sum.Et cognovi, quoniam si relinquerem omnia et converterer adopera religiosorum, forte in ipsis permanere non possem; etrelinqnens prima opera, quae solebam facere, cum essent houa,et accideret mihi, sicut cani, de quo recitatur fabula talis.Emt quidam canis, qui cum ambularet iuxta fluenta portanscarnis frustum in 0re suo, vidit umbram caruium in aqua; etcredens illud capere, prao sua concupiscentia aperuit os suamad capiendum illud, et cecidit quod habebat, et remansit va-cuus ab utroque. Timui ergo timore maxima religionem, et

lin. 4. vaniilales E. - l7. si! pro fit habct E. - 20. ut nequandosic E. - 25. amis E.

10

15

Io

85

80

10

15

,0

-30.-.dubitavi de persona mea, nequaudo molestaretur et non possettalerare; et in statu quo fueram, cogitavi permanere. Postes.veto deliberavi permanere inter illud, quad timebam non passetolerare, et illud quad advenit habitanti in mundo ex tristiciiset angustiis. Et mauifestum mihi est, quoniam non est aliquoconcupiscentia nec delectatio huius seculi, quae non conver-tatur in tristiciam et languorem, et causet dolorem et adur-sitatem in hoc mundo. Sicut aqua salsa, de qua quantumcun-que quis plus biberit, tanto plus sitiet. Aut sicat os, in quonil aliud est nisi odor carnium, quad cum invenerit canis, vo-lens illud rodere, confricantur exinde cum eo gingivae, donecsanguis ex illis fluet; at ille pro tante non cessat pertractareos suis dentibus, et quantumque magie quaerit rodera os suam,quaerit diminuera sanguinem suam. Vel sicut milvus, qui cuminvenerit modicum carnis, congregant se aves ad ipsum, itaquad tata die existens in tribulationibus et fugis propter casdimittit eis carnem, et ipse remanet exinde inanitus. Vol sicatvas, in quo est desuper modicum mellis, desubtus veto ple-num veneno; et quicunque de eo gustaverit, parum de dolce-dine et multum de amaritudine percipiet. Val sicat somnusdormientis, in quo eius anima cum dormit, gratulatur; cumvero fuerit excitatus, eius gratulatio I expirat. Vol sicat co-ruscatio, quae parum illuminat, et subito recedit, et remanethomo in tenebris sicut prius. Vel sicut vermis serici, qui pro-tendens filum serici a se causat sibi necem. Et factum est,cum cogitassem in bis et correxissem animam meam, ut cli-gerem religionem et ad eam declinarem, contuli cum animadicens: Non decet me transferre de statu religionis ad se-

lin. 7. causal E. - l3. et quantumque mugis sic E. --- 14. di-minuera-e E. - 20. soma E.

Bit

--3l-cnlnm et de seculo ad religionem, cum in seculo tristiciamesse scia et laborem; nec consentiam ire et redire et non inuno consilio sive statu permanere: ne fiam sicut quidam index,qui fuit tempore antiquo, ad quem cum accederet adversarius,primo exponens sibi causam, ferebat etiam sententiam pro se;superveniens cita pars altera, suam sibi causam deelarans, cuiet sententiam pro sua voluntate dedit. Et cousideravi quidadvenire posset mihi ex molestia religionis et eius angustiis:indicavi esse valde difficile mihi dicens contra: Modica est hu-ius mundi delectatio; acquirendi pro es. trauquillitatem futuri.Et considerans, quad afi’ectabat anima mea delectationes huius

mundi, dixi quad dolorosa est huius mundi delectatio, cuiusfinis est ad aeternam afflictionem. Et dixi: Quomodo non debetsapera homini modicum absintbii, cuius finis est ad maximamdulcedinem? Aut quomado non debet ei sapera modicum dul-cedinis, cuius finis in maximam redundat amaritudinem? Etdicitur, quad si alicui latum fuerit, ipsum vixurum centumannis et non vivere nisi in augustiis et tribulationibus, et nondeficere sibi in illis tristiciam et dolorem, et post illud tempusesset liber ab omni tribulations et dolore et semper viverecum omni tranquillitate et delectatione, nunquid videbunturilli centum anni quasi unus dies? Sic et ego, quomado refu-tabo modicum augustine et laboris.in modico tempore quo vi-xero in religione, per quad deveniam in maximam tranquillita-tem et iocunditatem? Nonne hoc seculum plenum est affiictioneet dolore? Nonne transit homo de dolore in dolorem toto suatempore, a quo formari incipit in utero suae matris asque ad

lin. 10. acquirendi etc. sic E. - 13-15 Quomodo non dabs: etc.Au! quomado mm dabs! etc. sic E. -- 1546. dulœdis E. - 19. deficrsE. - 2l. nunqm’d (non) videbuncur?

la

15

sa

10

15

80

25

80

-32-diem mortis? Invenimus enim in libris medicinae, quomadoembrio creatur de gutta spermatis recepta in utero mulieris,quae mixta cum liquore mulieris et sanguine efficitur spissa etcondensatur parum; deinceps vero dominatur aer liquori et sau-guini, donec ad modum aquae casai reddet illud; postea verodividuutur eius membra usque ad consumationem numeri die-rum suorum. Qui si fuerit masculus, erit eius facies versuslumbos suae matris, et eius formatio perficietur in quadra-ginta diebus; si vero femiua fuerit, erit eius facies versus ven-trem matris eius, et in sexaginta diebus perficietur eius for-matio. Conclusus in secundina et ligatus cum umbilico matris,

suas tenens oculos et caput super suis geuubus, et non ma-nifestatur de eo membrum aliquid, sed totus est plicatus etinvolutus ut carta, et foramen eius umbilici coniunctum fo-ramini umbilici, et de illa loco sugit illud de quo vivit de nu-trimento cibi et potus matris; et persistit in buiusmodi tri-bulationibus et doloribus usque ad tempus suae nativîtatis.Cum vero advenerit terminus egressus eius, dominatur spiri-tus super uterum matris, ut cogat illum moveri de sua loco etaccedere circa portam, et sentiet tune dolorem expressionis,sicat oleum quando exprimitur de oliva; et cum ceciderit interram et tetigerit ipsum ventus aut menus alicuius, exindepercipiet dolorem maximum, sicut percipit ille cuius corium abeo excoriatur. Post haec veto persistit in pluribus generibustribulationum omni die, ut cum famescit et non habet ci-bum, et sitit, ex corporis translatione et eius motione, et ab eoquad fertur et fasciatur et salitur et solvitur et ligatur etlavatur et ungitur, et quando iacet super lumbis suis et nonpotest se vertere hiuc et inde, et plures patitur affiictiones,dum existit in tempera lactationis. Postca vero, cum evaserit a

lin. Il. facundinu E. - 19. cogita: E.

33v

-33...molestia lactationis, incidit in molestiam correctionis et disci-plinas et malarum infirmitatum et difficilium lauguorum etdolorum, et aunai-arum medicinsrum potiones. Cum veto adaetatem inventutis transierit, incidit in tribulationem divitiarummulierum et prolis, et cupidinem quaerendi omnia et se multispericnlis exponendi. Nec cum hoc ipsum relinquunt quattuorsua male, quae sunt quattuor elementa, seilicet cholera nigra,citrina, sanguis et flegme et venti et venena mortifera et feraepessimae, terror luporum atque serpentum, somnus et vigiliae,caler frigos pluvia et genera alfiictionum seuectutis, si adillam pervenerit. Et si ab buiusmodi tribulatiouibus tototempore sua permaneret pacifions nec molestarctur ab eisdem,et tantummodo de morte cogitaret tempore quo expedit eumab hoc separari, et consideraret iusticias quas passurus esttune, scilicet separari a sociis ] et fratribus, et magnas tribula-tioues percipere quae ipsum post mortem sequeutur, utiquedeberet consiliari et muniri argumentis et modis sua passe,quad abhorreret et dedignaretur en omnia, quae ipsum faciuntoblivisci et decipi maledictionibus mundi et eius vanitatibus:et maxime in hoc tempore maligno pleno mendaciis, in quoetiam si esset tex, cui Deus bonum furtunium concessisset, etlegalis et fortis consilii, magnanimus, insistens circa rerum in-quisitionem, iustus, innocens, fidelis spiritu, dedignus visitator fi-delium, sermocinator intelligens, prorogans iram, ’cognoscens

secrets. hominum et remm, amator sapientiae et sapientumet rectitudinis, rector fortis corde, et absque malicia superimpiis, non audiens omnia quae dicuntur ei, gercns se misericor-diter cum populo, et largiens sua populo quad diligunt, et

lin. 6. hec E. - 7. calera E. -- 9. sanas E. - l4. ab hoc. scilicetmanda vel seculo. -- 18. abhorretur E. - ô. et rectiludinis corrigen-dum esse censui; rectitudi’nis et E.

10

15

10

15

,5

...34...evitans eis quad abhorrent; si haec ommia casent in rege, nontamen prosperaretur utiqne propter temporis adversitatem.Videmus etenim, quoniam hoc tempus ubique retrovertîtur, etfinnt verba insticiae dissipata, et perditur ab hominibus quaddifficile erat perdi, et omni tempare semper apud eos inveni-tur quad autem erat difficile inveniri; et efficitnr bonumchiens et fugiens, malum autem accedens et permanens; etreddnntur stulti Iaeti, doctores veto dolentes; et efficitnr iu-sticia imbecillis, iniusticia veto fortis ; redditur scientia occulta,

fatuitas vero manifesta; et fit dilectio absconsa, adium vetoapparens; et redditnr donnai ablatum a instis et datum impiis;et permanet falsitas vigilans, veritas vero darmiens; et efficiturarbor mendacii fructum afl’erens, veritatis vr-ro arida; et effi-cinntur vine nequitiae splendidae, insticiae Vera tenebrasae; etfit cupido os suam aperiens praeter tel-minium rapiens omnequad invenit, voluntas vero relicta et dedignata; et efficiunotut maligni ascendentes ad coelum, boni autem diversi in um-bilicum abyssi; et efficitur nobilitas nbiecta de grade excelsoad pedes rusticitatis ; et redditur tex se transferens de locomisericordiue ad locum impietatis; et redditnr perversum hocseculum dicens, occultavi bona et manifestnvi mala. Et factumest cum cogitarem in rebas huius mundi, et quia homo estnobiliar omnibus cresturis, et cum ait in ipsa nobilitate inqua est, non desinit transferts de uno malo in aliud; acivi quo-niam nullus est habens modicum scientiae, qui bac non intel-ligat, sed cum hac toto non quaerit. salvare animnm suam necde en. curat. Et miratus valde super haec, intellexi quoniamnon est alînd quad prohibent hominem habere curarn de anima,nisi hoc modicum vilis delectatîonis, quad percipit in bac

lin. 3. hic E. -- 9. oculta E. - l6. ddeignam E. - 1647. affidavitn; - 21. ocultavi E. - 26. Me E.

.-35...manda, scilicet visus, anditus, odoratus, gustus et tactus. Etpossibile est ipsum non sartiri de eis nisi modicum quad citarecedit; et prapter hoc obliviscitur salvare animam suam eterrat in illa. Et quaesivi pro homine exemplum, et inveni quo-niam similis est illi. Qui cum fngeret a facie leouis pervenit adquendam puteum et intus se proiecit, et appodiavit manussuas in duobus ramis circa arificium putei crescentibus; pedesveto eius positi crant super matu mobili. Et ecce exibantquattuor auimalia; eductis capitibus suis, volebant eum devants.

Et videns de extremitate putei, ecce draca are aperta expe-ctabat ut ipsum reciperet. Et respiciens apud ramas vidit duomures, quorum unus erat albus, alter vero niger, nitentes suapasse ramarum radices corrodere, ut ipse in puteum caderet.At ille, cum esset buiusmodi tribulationibns constitutus, eratconfusns, nec volebat argumentari aliquid; et respiciens apudparietem putei vidit faramen ubi modicum mellis erat, et cepitgustare de ea, et oblitus est curare personam suam, ut abillis periculis evaderet, quoniam pedes suas apud quattuoranimalia pessima firmaverat; nec trepidavit nequaudo ipsumpraecipitarent; nec recordabatur quad mures radices ramarumcorrodere nitebautur, ut incideret os draconis; sed oblitus estomnium horum, et semper modicum mellis gustavit, doneocecidit et petiit. Assimilavi, inquam, puteum huic mundo, quiplenns est doloribus et tribulationibus; quattuor vero animaliarepntavi quattuor elementorum mixturas, ex quibus constatcorpus humanum; volui autem pet ramas vitam designarehumanam; mus vera albus est dies, uiger veto est nax. qui

lin. 5. Oui, E habet 0,. Cfr. p. 22. l. 5. - 8. matu mobüi sic E.Knatchbuull 81: cwhilst bis feet test upon something projecting out a!in aides, which proves to be the heads cf four serpents appearing ont a!their hales, etc. s - 24. sera E.

10

15

10

15

-35...pfocedentes semper festinaut hominis vitam terminare; consi-deravi quippe per draconem hominis selpulturam, quae semperstat hominem expectans; modicum vero mellis intellexi essevanam huius mundi delectatiouem eiusque modicum dulcedinis,quad vidons ipse homo errat in eo, obliviscitur suam fluerarespicere, ut non caret de animas salubritnte. Et deliberavimeum consilium heremita effici et divino cultni deputari; etrectificavi universa mea opera quantumcunque poteram in me-lius. Forsitan par haec valeam mihi acquirere stabilem tran-quillitatem in futura seculo, in quo eius habitatores non mo-riuntur; nec advenit ei accidens malum, qui in ipso fueritcollocatus. Et corrigebam animam meam, et ipsam ab omnidelicto praeservabam, super bis agens paeuiteutiam, quae olimcommiseram; et semper permansi in hac vitzi. Rediens autemde India ad meam terram transtuli ibi hune librum et aliospraeter istum.

CAPITVLVM Il DE LEONE ET BOVE ET ESTDE DOLO ET SEDVCTIONE

Inquit Disles rex Indiae sua philosopha Sendobar: Mer

lin. 5. erat E. - 6. deliberavit? Cfr. p. 18, l. 19. - 7 hermita sicE. - 15. Yndia E. - 17. Dùles. Arab.: d’un, nubien." (De Sacy).ex quo. i omises. et b in i commutata, ut saepe in scriptura arabica fiericalot, manavit nomen IIBW, Daislam (F), sive D5D’1, Daislam (V),cumquo cfr. graecum Annulé]; (cad. leur. LV1! 30). denique dm, Daüam (M):

sed postea D50"! in hebr. mes. factum est DSD’FI, nude etiam Disles dixit

Johannis. V. De Sacy NE [X 1,403; Benfcyls Pantschatantra l 32. 6l;Guidi 2l. - l7. Yndie E. - l7. Sendebar. Arab.: 36?: (Bidbai. Bit?-pai), pro quo. si De Sacy NE 1X 1,403 andins, scripsit arabas manucu-sis nomen un». quad postes sur»: factum est, facili 1’061 in 1 com-

mutatione. Cfr. Bonfey I 35. Guidi 21-22.

Btr

EH

-37-mihi parabolam super duabus amicis dilectis ad se invicem,quibus interpanitut aliquis credulns seductor et mendax, et eisinimicitias inducit et odium,[donec ad sanguinis efiusiouemdeveniunt. Dixit philosophus regi: Scito te, domine tex, qua-niam quando fideles amici volnetantut vulnete alicuius men-dacis et dolosi, deveniunt in odium, et dissipatur dilectio quaeerat inter cos, et accidit eis quad accidit leaui cum bave. Dixittex: Quomodo fil hoc? Inquit: Fertur fuisse in provincia deSendebat mercator valde dives. Habebat autem tres filios; quicum ctevissent, non cutavetuut conservate divitias sui patrie,sed eas consumera et dispegere nitebantut, nec cepetunt ma-dum scientiae houa patris conservare. Et vocans pater cas adse cepit eos super hoc castigate dicens eis: Filii mei, scitotequoniam homo huius mundi debet tria quaerete, quae habetinon passant nisi pet quattuor. Tris, quae debet homo quae-rete, illa sunt, scilicet, victus suas, et eius status inter homines,et se pro sua fine ptaemuniti. Quattuor veto, cum quibus de-bet illa tria acquirere, surit, ut acquirat bona cum aequitate etiusticia, et sciat uti eis in his quae sunt, ei necessatia, et uthabeat mercedem inde in fututa accula. Nunc autem qui deistis maudatis unum obmittit, non obtinebit nec ei annueturquad intendit. Quoniam si habuerit divitias et substantiasmultas, et non utatut eis in hie quae oportet, et illas nescitconservare, cita consumitur et remanet abaque divitiis. Et sicas relinquit, et nescit ces negociari et mercari et in eis ad-dere, cita abiunt, quamvis non ntatut de illis nisi modicum;sicut collerium oculorum, de quo non accipitur nisi modicum

lin. 4. Scito le sic E: scitote scripsit De Sacy landaus h. l. - 5.volucranlur sic E - 6. deveniun E. - 9. De Sendebar v. Benfey l 96,Gnidi 22. - 2l. tumeur E.

1.0

30

25

10

lb

10

.. 33 ..ac pro tanto non permanebit quin deficiat. Si quis autem di-vitias et bona acquirat, et restrinxerit manum suam ab eis,nisi eius usus fuerit in hiis quae sunt opportuna, quasi pauperqui nihil habet reputabitut, nec pro tanta evadet ut sua bonanon consumantut et deficiant; sicut amphora plena musta,quae si meatum non habuerit unde respitet, rumpetur et tuneundique mustum egtedietur. Et factum est, cum audirent filiimercatoris mandatum sui patrie, apposuerunt curam observerapraeceptum patrie. Et cum iret maior eorum in mercatione incontrada quae dicitur Msthor, transivit pet quandam viammalam et angustam, qua erat molle lutum; et ducebat duosbaves; nomen nuius erat Senesba, alterius veto Chenedba. Etdemetsus Senesba in lutnm, eductus est inde postquam per-venit fete mortis pericnlum, prostratus atque remissus. Et di-misit cum apud quendam uatum suum rogans illum custodiresibi, donec restitueretur ad vires suas; et tune signaret ei. Postveto aliquos dies recessit vit de loco, et relicto ibi bave, si-gnificnvit amico sua quoniam mortuus esset. Porto autemSenesba recessit inde, et recedens paulisper ad maguam pet-venit plauiciem et bona pascna et a timare exempta: timebatenim, nequaudo amplius perveniret si malum, ne forte acci-detet ei sicut accidit cuidam, de quo dicitur. Quoniam cumexiret bos ad silvam pro pascuis, supervenit ei lupus, etsequebatur cum, ipso non percipiente; donec apprapinquatetad cum. Cam vidisset eum, timnit; et fugiens abiit ad civi-tatem prope flumen: quo cum pervenisset, invenit pontem

lin. 3. Mis sic. ut alias, E. - 10. contractu E. -- 10. Nathan san-sct. Mathura (Somadeva et Galanos), unde me (Benfey l 99 ), Manûr(V). Matûlh (F), Sanûn (M). Majun me De Sacy). V. Guidi 23. -- l2.De nominibus Senesba et Chenedba v. Guidi 23. - 23. bos. Cfr. Benfeyl 100. -- 26. qui

1.

.-3g-fractum; et cum lupus sequebatur. Et ait in corde sua: Quidfaciam? Lupus sequitur me: flumen vero profundum est, pansconfractns, nescio nature pet aquam. Non est mihi melius nisime in flamine proiicere, et homines me videntes forsitan sal-vntn faciant. Et carruit in squaw; videntesque homines civi-tatis ipsum festinaverunt ei succurrere cum viris qui salvatentipsum. Et cum ipsum eduxissent de fiumine semimortuum,appodiavit se cuidam parieti; et in ipso recreata spiritu, cepitnarrare astantibus omnia quae sibi acciderant, et a quibusDeus ipsum liberavit; et dum eis hoc narraret, paries ceciditsuper eum, et fere mattuus est. Post vero paucas dies resti-tutus Senesba ad suas vires et impinguatus cepit mugira.Erat autem prope locum illum leo, qui regnabst in tata illaregione: erant autem plates feras, scilicet luporum utsorum etvolpium et aliorum buiusmodi in sua camitatn. Erat autem leomagnanimus in suis negociis, singularis in sua consilio; etcum andiret leo banc vocem havis mugientis hortibiliter, ex-pavit valde et tremuit, cum in diebus I suis non audivisset va-cem havis, nec vidisset ipsum. Et retinens hune timarem inmente noluit alicui tetelare; nec exibat de loco prao timore.Erant autem in sua familia duo aniinalia fratres et socii; na-men unius erat Kelila, alterius veto Dimna. Ait Dimna Ke-lilae: Nonne tespicis frater, quoniam leo non recedit de suahabitacula, nec agit quae agere solebat? Cui respondit Kelila:Quid te, frater, de hoc investigue cogit et manet, quad nonest necessarium, cum tua non interest buiusmodi quaerere,cum simus in caria regis nastri tranquilli et pacifici? habemusenim ea quae volumus, nec nabis deficit aliquid eorum, quaenastrae sunt opportunitatis; nec cumuls in isto statu, quo regilaqui debeamns de miteria sua. Desine, frater, ab hac propo-sito quad intendis. Scito enim debes, quoniam quicunque sub-mittit se causse, quae suae non est facultatis in verba et

10

15

80

25

10

15

20

25

opere, nec est suae expeditionis, dignum est ei accidete, quadaccidit symeo. Ait Dimna dicens: Quomodo fait ? Inquit Ke-lila: Erat quidam symeus, qui quendam vidit carpentariumscindentem lignum in quadam planicie, et cum super lignumascenderet, scindebat quasi uno cubita, apponendo unum pa-xillum et educendo alterum. Et videns hoc symeus aestimavitfacete sicut carpentarius faciebat; et cum inde carpentarius de-scendisset pro suis negaciis, festinavit symeus ad lignum, etascendens super illud apposait sua posteriori; versus scissuramligni, faciem veto versus paxillum. Et cum casent repositae am-bae eius testiculae in media scissurae eius, cepit facere ad modumcarpentarii, educendo et interponendo paxillos; cunque sic faceret,

ultimo paxillo extracto, propter brevitatem crurium restrictaesunt eius testiculae in scissure; et oppressif. se. Et sic clamantesymeo prae nimia dolore, advenit carpentarius et percussit sy-meum ; ita quad proptet eius imperitiam suscepit verbera et op-pressianis dolorem. i Accidia impedit qunmplurimas, inquit Dimna,

ut ex verbis tuis ac parabolis intellexi: quapropter scia non essefare factum quaerere de bis, quibus quis suam dominum acamicum sperat exultari, suumque inimicum tristati, ipsumvesua eorum domino hilarem praebet. Veruntamen numero stul-torum reperiuntnr illi, quibus cum praedestinatum est magnapossidere, minimisque tebus contentari affirmant. Is et canicrus aridurn rodenti eoque lactari, assimilatut. Sic nec nobilisprogeniem minimis contentari non debet beneficiis, sed ani-mum ad id perpetrandum habebit, quad suae convenit gene-rasitati, cum quo et suae potest satisfacere progeniei; vide-licet, ut sit ipsins ac ipsarum honorum semper augmentator.

lin 2 symeo (y pro i posita, quam etiam inferius reperies in sy-meus, symaeo. symcum, lin. 3. ô. 8, 15. 1546.) E. -- 1849. me forefactum sic E. -- 2l. hylarem E. - 24. crus sic E.

b’v

-41-Ut et habetut experimento pet leonem, qui cum praedatus estleporem, vidensque quid malins seu mains, leporem dimittit,illudve melius perpettare sollicitat. Vides enim canem caudammovete sua caram domino, donec ei quid proiiciat: elephasautem qua sit dignus honore naturam habet, nullam ab aliquotecipiens escam appattatam, nisi summe mundam. Dico vobis,inquit Kelila: Quiconque hanarabili in statu existit, caque hu-milem et misaticordem cunctis se ostendit, quamvis vitae eiusdies sunt pauci hoc mundo, procurat tamen sibi banam memo-riam expirato vitae eius termina; cum dicnnt sapientes, huncmagie fore tatuum, cuius dies invidia consumuntur. Insi-pienter bestialitetque vivit ille, inquit Dimma, qui sui corporisnecessitatem quaerere non sollicitat, esutiemque patitur timoriscausa, quarundam bestiarum more, quae penutiam ad defectumpatiuntur invidiae causa quam corde gerunt, ut alii ipsis noncongaudeant, scilicet de praedis. Inquit Kelila: Intollexi qui-dem verba tua; vola et nunc ut meis animadvcttas. Clin] unus-quisque in bona existens statu id quad sibi non est con-gruum sen ptaedestinatum postponet, conteutarique bis, quibusest dotatus, debet: invenimus enim nunc in statu isto, quibusdeficimus, quaptopter eum tenemur vilipendera. Inquit Dimna:Veritati consonum profers, frater; veruntamen nobilium san-guis ad altiora semper affectai; provehi. Uti minimorum acparvarum animus non ad altiara se curat exaltari, conversaquemoda nobilium sanguis ad inferiora duci summe veretur etabhorret; uti habetur experimento par gallum: quamvis sitpennarum et alamm abnndans et in potestate se alte ponete,teperitur tamen semper quaerens in stercoribus et plateis. Scitoetiam, magna cum labore a parvo ad magnum fore statum

lin. 5. etiam que si! dignus honore natura E. - l7-21. Cum anus-guisque. . . . vilipenderas. sic E. - 24. conversotlue sic E.

10

16

l0

25

10

lb

l0

25

-42-ascendendum; minima sed labore quis statu ab honorabiliprivatur. Simile huiez Ouns grave magna cum conamine adaltiora transpartatur, sed ipsum abaque alicuius iuvamine adinfima faciliter tendit. Decet ideirco statum ad altiorem nosmet-ipsos ptomoiere, cum illius tationem ac ariginem habeamns.Respondit Kelila: Quibus nunc firmasti animum, frater ? InquitDimna: Vides dominum nostrum leonem debilem habere ani-mum ac non fore magnanimum; et cum ego meipsum sibiadiungere potetim, sibique consilium suis in causis non par-vis datem perutile, forsan me ad altiorem proveheret statum.Ait Kelila: Quis te huius rei faeit certum quad tex talis, uttu asseris, est? Inquit Dimna: Illud vola par suorum de curiefamiliarium inquisitionem petsctutari, quibus eaufido mihi se-creta regis revelare. Inquit Kelila: Quamoda potes te bis ia-ctare sive te mente exaltare, cum tu ipsi tain propinquus nonfuisti, quad ipsins voluntatem ac cousuetudinem percepisti?Sen scire te quis feeit? Inquit Dimna: Neseis quad quis hu-milie et fartis grave pondus non reputat, sanus quoque dispo-situs est ad ambulandum, sapiens veto ad meditandum, humiliaad eonveniendum? Inquit Kelila: Scis etenim, quad regi nemoaudet appropinquate nisi is qui ad hoc est deputatus; undenunc tu ad altiora te exaltari iactas, cum ex bis, qui ad hocsunt deputati, non es? cum et tex pro te non miserit undetune capies.originem ad eius gratiam aecedendam, cum marisnon est unumquemque fore licentiatum ad regem aceedetenullius promotions sive ipsins iussu. Vetum est ait Dimna,quad dicis; sed scito, quad hi qui in camera tegis nunc exi-stunt non a diebus natalibus maram traxerunt semper, sedsolum propter quandam eorum dispositionem congruam, for-tuna ipsis arridente, eorum statum regis servitia exaltaverunt.Spero quia, cum me ad hoc ordinavero, ut ipsi feeerunt, ea-dem quae ipsis arrisit fortuna, mihi stridebit. Anne putes.

-43-.quad propter ortum vel elementorum carentiam minus simdignus fortuna, qua ipsi sunt beneficiati? Non spera; cumbis, quibus illi se patientes exhibuerunt, et ego me subiiciam,sperans inde quid boni sou melioris recepturum; cum asseruntsapientes: Sufferentes augustins estote paltientes et exaltabimini.

Inquit Kelila: Si praesenti esses tempore in servitia tegispersistens, quisnam esset verborum sermonumque vesttarum ordo,

que teipsum pet aliam sen a regs exaltari te iaetas quainplu-rimum? Responsnm dedit Dimna: Cum rugis esse suive matishabitum perscrutati possem seiremque et ad ipsum pervenitem,allaqnerer iuxta plaeitum suum cum verbatum dulcedine, necessem ei rebellis in aliquo. Et quando proposeret facere ali-quid rectum, commendarem ipsum super hac, et ostenderem sibonum quad in eo esset, et ipsum confortarem super illa,donee faceret ipsum et adxleret circa illum lacticiam: quandoveto cadetet in sua proposito aliquid indirectum, de quo essetfatmidandum, astendetem ei malum quad in sa esset cum hu-militate linguae et verbarum dulcedine. Et spera, inquam,haec esse mugis in me quam in aliis sociis meis. Quoniam vitintelligens et doetus, si vellet perdete vetitatem et manu te-nere falsitatem, utique multotiens posset; quemadmodum doctus

pietor, qui pingit figuras in putiets et pieturas quasi si deeo exirent, et pingit alias quasi intratent in ipsum cum no-minata se habeaut. Et cum ipse meam percepit intelligvntiamet dactrinam et ea quae panes viam sunt. dvbet utiqne sequiac perquirere amorem et honorem mihi et coniungere me sibi.Inquit si Kelila: Porto, ex quo tuum drnlibernsti consilium adhonorem regis, timendum tibi valde de familiaritate regisprae timoris eius graVamine. Dicunt enim sapientes, quoniamin quattuor non interponit se aliquis nisi fatuus et insipiens,

lin. 6. servitia in regis E. - 23-24 nominaux sic. E.

lb

20

lb

.0

10

15

20

2!)

-44-nec ab eis evadit nisi intelligens et sapiens; quorum uuumest familiaritas regis, aliud veto secretum credere mulieribus,et potus veneni, et pergere par mate. Sapientes quippe assi-milavetnnt regum familiaritatem menti exeelso, in quo snutarbores bonorum et deleetabilium fructuum, est tamen luporumhabitaculum et ferarum pessimarum; et qui cupit illuc ascen-dere et earpete de fructibus, oportet illum cum multis atmisilluc ascendete; et dum ibi moratur, semper est in timore. In-quit Dimna: Iam ad tuum verbum adverti intellectum meum,et iustus es in his quae protulisti; veruntamen soirs debes,quoniam qui se intromittit in angustiis et tribulationibus ma-gnis, ad status sublimes et grandes non potest pervenire; etqui dimittit rem aliquam propter hac quad forte dubitatipsum, non pervenit ad nobilitatem nec ad magnum statum.Dictum est enim, quoniam tria sunt, ad quae quis pervenirenon potest nisi cum auxilio magnitudinis animas; quae sunt,scilieet, servira regi, pergete mate et suum offenders inimi-cum. Et dicunt sapientes, quoniam non decet virum intelli-gentem videri nisi in altero duorum locorum, scilieet, vel cumdomini tegis servitia deputatum, vel cum religiosis in salitu-dine; ut elephas, cuius gloria et exaltatio non est, nisi induabus lacis, videlicet, salitudine aut in euriis regum pro servo-

rum arnica. Dixit si Kelila: Vade igitur, et Dominus tecumsit in tua proposito quad cogitasti. Et accedens ad leonem,salutavit ipsum. Et ait leo ad illos, qui cum eo erant: Quisest iste? Cui responderunt: Domine tex, hic est talis filins.Eit ait leo: Bene novi patrem suam. Et voeans cum leo adse dixit ei: Ubi moratis? Cui respondit Dimna: Non cessuiiam pluribus diebus morati ostio palacii regis aestimans for-

lin. Il. se (mm) intromim’: legendum est - 27. prolem pro pa-trem posait E.

.-.45-sur! ero tibi utilis in aliquo quandoque, quoniam superw-niunt regi aliqua, pro quibus indigut eo qui nullins est gene-rositatis et famositatis; nec est omnino infimi gradus, in quoaliquid reperitur: quia vîlis festuca proiecta in terram utiliaest aliquando; accîpit enim illum homo aliquando de terra,ut intromittat in autem suam et purget eam, tant etiam eritci opportuns ad alio. servitia: sed animalia, quae sciant etintellignnt facta mundi mugis debout honorari. Cunque undiretverba Dimnae leo, gavisus est et placuit ei verbum; concepitenim, quod ab eo posset recipere consilium et intelligentiam.Et ait leo ad socios sucs: Scitote, quoniam vir intelligensest et. sapiens qui nobilis est; et misericors esse poterit per-fectae nobilitatis, licet eius nobilitas ait occulta; veruntnmensua natura non tenet ipsum, quin reveletur, et eius nobili-tas manifestatur et sapientia. Qnemadmodum ignis accensus,qui ubicunque fuerit, latere non potest, sed manifestntur etrefulget; et plerumque una nous valet, quando non valet ensis.Et andiens Dimna verba leonis percepit, quoniam placuitleoni verbum suum, et quia invenit gratina: in coulis suis.* Et quoniam familia regis et ei assistantes teneutur ostenderesibi quad penes eos lateret de sapientia et intelligentia, donecei maxnifestetur ipsorum prudentia. et consilium; non enim con-

stitnet eos in statu quo digni saut, nisi par hoc. Sicut estsemen absconsum in terra, cuius bonitas et utilitas non co-gnoscitur nec appreciatur apud homines, donec de terra exur-gat et manifestetur; sic oportet unumquemque qui est de fa-milia regis et eius comitiva, ostendere sibi scientiam et intel-

lin 20. ’ Et quoniam etc. Lacunosnm esse hune locum nemo nonvidit; cit. gr. inter-ph: ’11; 05v Eyvu à ’lpn).i-rnç. in aipwrô; narcod-

m a; Horn, ions Yl flancha, dû 791v «filin: tofu purifia»: àvaç*’ptzv

tic aürôv Sunna Tà d «un: ni (ed. Athen. p. 9).

20

25

10

l6

Io

25

-45...ligentiam quae penes eos est. Similiter decet quoque regemconstituera unumquemque in statu et loco, quo (lignas est,secundnm quod habet panes ipsum de intelligentia et consilio.Iam enim dicitur in quadam parsbolarum, quad duo sunt quaea nullo fieri conveniunt, etiam si esset rex scilicet. ponere alterumeorum in loco non debito, I quae sunt, scilicet virum et vestimen-tum. Fatuus enim reputatur, qui ponit in suis pedibus indu-mentum cspitis, sut in capite indumentum pedis: similiterquoque non debet poni vit prudens loco stulti nec stultus locoprudentis. Dicitur autem, quad in tribus rebus, quad modi-cum excedit slterum, alterum est modicum; scilicet, excessusviri fartais, alterum virum fortem; excessus pauci pancum, ex-cessus multi multum; et excessus sapientia alterum sapientem.Plurium autem regum et dominorum, quando non experiun-tur suorum familiarium et subditorum dispositionem in eorumservitia, non prosperautur in suis negociis; quoniam servitiumeorum non consistit in multitudine servitiorum suorum, sed inrectis ipsorum, quamvis sint pauci. Sicut homo, qui defertsuper humerum suum magnum lapidem, et cum sffligit suampersonam in ipso, non datur ei, nisi pro eo nous denarius:lapis veto preciosus, licet sit pal-vus et in ipso deferendo nonsit labor, tamen defereuti pro ipso datur magna pecunis.Servicium autem, pro quo indigent servitores dolo et sedu-ctione, uti non est utile regi. Nec debet rex despicere nobi-litatem apud quemcunque reperiatur, etiam si eam inveniretapud vilem et despectum hominem; quoniam multotiens quodmodicum est, satis crescit; sicut nervus praecisus a corporecsdaveris, de quo fiunt cordse pro arcu, quo egit rex ad sagit-

lin. 6. in loco sua debito E. - 10-13. Didtur autem. . . . alterumsapientem. sic E. - l4-lô. Plurium autem regum et dominomm . . . . ne»prosperantur in suis neguciis; sic E. - 28. sagitandum E.

EH

-47.-tandum in sua solatio et adversitate. Et volons Dimna gra-tiam obtinere a leone, et ut scirent omnes eius curiae quoniamnon esset illud quia leo cognoverat patrem suam, sed proptersui scientiam et prudentiam, ait: Nequaquam rez debet diligerebomines propter dilectionem parentum suorum, nec eos adirepropter odium parentum suorum; sed considerare debet idquad est penes eos de intelligentia et scientia, et quibus abeis indiget; postes vero oportet meditari in sua anima in quostatu val loco debet eos constituere et honorem eis attribuere.Nihil enim propinquius est regi quam suum corpus, sed ali-quando dalot et languet multum et est si in taedium et la-borem; non tamen cessat dolor et languor] nisi par medicinamquae sibi postes exhibetur. Mus autem vero propinquus estregi; habitat enim in sua dama: sed propter sua inconvenentiaopera fugat et destruet illum: nisus est valde remotus a rege,sed propler bancs suas mores ipsum teuet diligenter et con-servat, nec ipsum taedet propria manu portare. Similiter quoquenon debet eum perdere via nobilitatis et vires bonitntis, sedreddere eis quad resultat ab eis et eis retribuere quad opta-tur. Quoniam hominum duo sunt: unus quidem, cuius morespessimi sunt sequentes suum appetitum; sicut si quis transeatsuper serpentem et cum non mordent, non decet eum iterumtransite: alter vero, cuius mores sont plani et recti; quemad-modum aromata, quae quanta plus manu tractantur, tanto ma-gis redolent. Et factum est, cum remansisset Dimna cum leone,et omnes de sua familia recessissent, dixit ei Dimna: Iam diuvidi dominum regem in sua loco stantem, nec inde recedit, necexit sicut solebat, nec scia quare hoc. Et nolens leo manifesterasuam tremorem ipsi Dimnae, dixit si: Nequaquam fuit aliquod

lin. 3. semper pro propter posait E. -- l5. destruet sic E. -18. na nobilium et vires bouffons sic E.

10

15

Io

85

10

15

20

25

30

-43.-malum. Et dum simul loquerentur, cepit Senesba suam vocemelevare, et clamavit iterum; et audiens illum leo timuit devoce, quam audivit; et dixit Dimnae; Vox ista me prohuibuitexire de loco, nec scia quid fuit; aestimo, inquam, quoniampersans eius magna sit sicat ipse est, et quad magna aiteius potentia sicat persona; quad si sic esset, nullum utiquestatum baberemus in hoc loco. Et respoudens Dimna leaui:Estne aliquid de quo dubit dominus rex, nisi vox ista? Scioetenim, quoniam si non est aliud, non debet rex pro tantosuam relinquere habitaculum: quia contrarium unuscuiusquerei calidae est aqua frigida, quae ipsam reddit frigidam; etaccidens pulcbritudinis est stupefactio cardia; accidens vsrodilectionis est mendacium; accidens humilitatis animae est al-titudo animi. In proverbiis autem est huius expositia, quoniamnon debet quis timere voeem, sicat fertur. Ait leo: Quomodofuit? Ait Dimna. Fait vulpos quidam ambulans versus flumen,circa quad suspensum erat cymbalum in arbore: ventus autemramas arboris ngitabat, et propulsabatur cymbalum. Et cumvulpes videret, aestimavit esse aliquod pingue animal et ple-num carnibus: quae cum scinderet ipsum, invenit ipsum con-cavum et vacuum. Et ait: Nolo credere res magni corporiset fortis vocis in se habelre potentiam. Et abiit in viam suam.Porro adduxi tibi banc parabolam, quoniam spero, si accederesad illum, cuius vox te turbavit, esset hoc utique mugis leva,quam tu aestimes; et si regi placuerit, me mittet ad illumipso stante in sua loco, donec ad ipsum redibo cum verba ve-ritatis, et quidquid de eo scire voluerit, faciam. Et placuitleaui verbum Dimnae, et misit cum. Accessit autem Dimnaad locum ubi carat Senesba; sed recedente Dimna a leone, ce-pit leo cogitai-e, et penituit misisse illum, dicens: Quid boni

lin. 3. isto E. - 8. dubit sic E. - l7-18. cimbalum E.

CH

-49.-inveni Dimna, ut debeam in ipso confidere super eo quad misicum? Neqnaqnam decet regem credere in aliquo, quousqueipsum probaverit; nec in ipso confidit propter malam famam,sut propter malas operationes quae sunt in ipso, vel quia esthomo litigiosus, aut advenerunt ei necessitates et angustiae,aut forte deliquit in aliquo et ex hoc timet ne forsan ofi’cn-datur, vel forte est invidus et cupidus qui nunquam diligitproximum, sut farsitan aliquem difi’amavit, vel forte separavit

ipsum a rege, vel forte negocia rugis exercebut et dispersitomnia quae tarant regis, aut deliquit ipse et socii sui regi, etpepercit eis, sed contra ipsum solum indignatus est, vel fortequaerit nocere regi cum utilitate sui ipsins, vel forte non ha-bebat legem neque fidem, aut farsitan timebat aliquid quadbonum erat regi et malum sibi, vel erat socius inimici eius,vel inimicus socii eius; propter hoc non decet omnia regi cre-dere in aliquo buiusmodi. Et quia Dimna est vir intelligenset perstitit multo tempore in caria mes. relictus [sum] sine cura,nunc autem quaerit argumenta forte nocere mihi conservanserga me in sua mente odium. Aut quis scit, utrüm habensistam vocem fortior me sit et sit rex maiar quam ego, nuncautem cum accesserit Dimna ad cum et sua servitia declara-vit manifestavitque ei impotentiam meam et indicavit ei moresmecs indecentes, itaque tradet me sibi? Et non cessavit leohaec cogitare in corde sua et in mente meditari, ita quadtimuit; et exurgens de loco sua, respexit ad viam et viditDimnam venientem, et ad locum suum est reversus, ut nonperciperet Dimna, quad timeret. Adveniente autem Dimna,dixit ei leo: Quid vidisti? aut quid egisti? Et ait ei Dimna:Vidi, inquam, bovem, et ipse patronus vocis, quam audivisti.Et dixit leo: Qualis est virtus eius? sut quae discretio eius?

lin. 20. et fit rez E. - 21. et sua servitia declaravit sic E.

10

15

I0

I5

U0

10

15

20

25

8.0

-. 50 ....

Et respondit Dimna: Non habet virtutem neque potentiam;et iam accedens ad ipsum teinptavi movere ipsum suaviter, acipse tamen nihil poterat. Dixit leo: Nequaquam decipiatur cortuum circa hoc, licet tibi videatur impotens: ventus enim for-tis non diruit fenum agri, diruit tamen et frangit magnas ar-bores et aedificia excelsa. Sic sunt veri patentes et hominesmagnae fortitudinis; non ostendunt suam potentiam, nisi sibiinvicem et sibi similibus, non autem debilibus et non haben-tibus fortitudinem. Dixit ei Dimna: Nequaquam perturbeturrex ab ipso, nec subintret ex eo timor in anima sua; quad siplacuerit regi, ipsum ad te ducam, donec tibi fumuletur, et uttuis obediat mandatis faciem. Et audiens hoc leo gavisus estet dixit ei: Vade. Et exurgens Dimna ivit ad Senesbam et aitei vultu favorabili et absque timore: Leo misit me ad te, utvenias ad ipsum, et praecepit ut festines sua mandata obedire;quoniam remittet tibi peccatum, quad commisisti, quia iamtenta tempore cum non visitasti; quad si neglexeris circa hocnec intendis ad cum venire, reddatur ei responsum. Dixit eiSenesba: Quis est iste qui misit te ad me? Respondit Dimna:Rex est omnium ferarum. Timens autem Senesba dixit Dimnae;Si mihi in fide promiseris, quad non adveniut mihi malum su-per hoc, veniam tecum. Cui Dimna praestitit iuramentum infide: et ille credidit in ipsum. Ivit autem Dimna cum Sene-sba et accesserunt ad leonem; et interrogavit leo Senesbae, etei ad placitum suum locutus est; et ait ei: Quomodo venistiad illum locum ? vel quid fuit illud quad ad hoc desertum teadduxit? Cui Senesba omnia sua accidentia a principio usquead finem dixit. Ait leo Senesbae: Morare nobiscum, et ne ti-meas, quoniam honorifice te tenebo et benefaciam sibi. Etipsum Senesba salutavit, et regraciatus est si. Et permansit

lin. l3. Senasbam E.

...51...Senesba cum leone; et accepit ipsum leo in consiliurium etsuam vicarium; invenerat enim in ipso bonum consilium etntilem sapientiam; et tradidit consilium et secreta sua in omni-bus suis negociis. Et permanente bave cum leone, omni die mugiscum diligebat leo et ipsum sibi coniungebat; donec magni-ficavit et exaltavit ipsum super ceteris suis sociis et eum prae-posuit aliis omnibus suis consiliariis. Et factum est, cumvidisset Dimna, quoniam leo ordinasset Senesbam in sua locoet ipsum sibi praepolsuisset et universis eius consiliariis etsociis, et quia ipse esset eius secretarius, cepit multnm tri-stari; et factum est ei hac valde molestum; invidebat enim sibipro sublimi statu eius, in quo leo ipsum posuerat. Et accedensad fratrem suum exposait ei suam accidens; dixit ei: Frater,nonne mei fatui consilii miraberis et meae inutilis provisionis,quam nunc egi in metipso, consideraus en quae bona essentleoni, ut ad cum bovein adducerem, qui me expelleret de meostatu et honore? Tradidi enim gladium in manu sua ad offen-dendum me. Cui respondit Kelila: Accidit tibi nunc, quad ac-cidit cuidam haremitae. Dicens Dimna: Quomodo fuit? Dici-tut quendam fuisse heremitnm, cui rex dedit pulcra vestimentaet banorabilia; et videns illa latta quidam apposuit curam fu-rari illa, et nisus est quaerere argumenta circa hoc. Ivit adlieremitam dicens ei : Obsecro, sancte heremita, nudus et pau-per sum: audiens tuam sanctitatem, veni de terra longinqua,ut tibi ministrarem et a te docoar. Cui dixit heremita: Volo,fili, ut mecnm stes, et per noctem moreris. Cunque moransfur ille cum heremita longo tempore, administrabat ei fideliteret devote, ita ut crederet in ipsum heremita et confideret deeo; tradidit itaque hercmita in manu furis omnia quae erantin dama. Quadam vero die, cum ivisset bercnnita ad civitatem

lin. 3. et tradidit (si)? - 4. cum leo E. - l4. mirabam’s E.

10

lb

10

10

15

10

i6

80

-52-pro suis negociis, surrexit fur, et acceptis vestimentis fugit.Cunque rediret heremita ad domam et non inveniret ipsum necsua vestimenta, aestimavit illum esse furatum vestimenta; etapponens quaerere illum, direxit suas gressus apud quandamcivitatem. Et cum esset in itinere, obviavit duabus hircis sil-vestribus ad invicem pngnantibus, donec in sanguinis effusio-nem devenerunt. Quibus cum supervenisset vulpes, cepit lam-bere sanguinem, qui ab eis emanabat; et interposita vulpeipsis hircis, dum pugnarent, in tantum ab eis est oppressa etetiam vulnerata, ut sanguis ab ea emanaret; ipsa enim pedibushircorum miserabiliter trita carrait in terram. l Post haec veroapponens hereniita curam suam quaerere furem pervenit in seraad quandam civitatemfet hospitatns est in dama cuiusdam mu-lieris meretricis, cum non invenisset aliud hospicium, nbi ha-spitaretur. Habebat autem haec mulier quandam servientemsimiliter meretricem, quam deputaverat officia meretricationishominum, ut exinde ipsa sallaria reciperet. Adamabat autemhaec serviens quendam, nec volebat se date aliis hominibus;cunque hoc in defectum dominae redundaret, eo quad nonpercipiebat ex ea lucrum, nisa est contra amasium illius utipsum interficeret. Quadam vero nocte, cum misisset pro suoamasio illa serviens, potavit ipsum multo vina, ita quad ar-ripuit eum sopor et dormiebat fortiter. Et exurgens dominaaccepit frustum arundinis apertum ex utraque parte, et saimpleto pulvere mortifero, ivit ad illum dum dormiret, et di-scoperuit nates eius, ut pulverem intromitteret in anum suam;et cum inciperet haec agere, expiratus est ventus de corporeillius, ut pulvis est impulsas in 0re mulieris; quae corruitretrorsum in terra et mortua est, heremita vidente haec omnia.Diluculo vero recessit heremita inde, et ivit ad quaerendum

lin. 19. hac E. - 2526. discooperuü E.

C’v

-53-furem; et hospitatus est in dama cuiusdam viri amici, quipraecepit uxori suae dicens: Volo ut honorem conteras huicvira et si omnia attribuas necessaria, quoniam mei me invi-taverunt nec potero venire in hac nocte; et abiit vir. Adams-bat autem uxorem vir quidam, eratque lena mulier quaedamuxor barbitonsaris vicina eius. Dixit mulier uxori barbitonsoris,quad iret et vocaret sibi amasium suam, ut veniret nocte illa,quoniam Vif eius non erat in domo; et sibi diceret, quad essetin hospitio domus, danec ei intrare praeciperet. Fecit itaqueuxor barbitonsoris, sicut ei constituent mulier; et veniens illestabat in ostio donec ei intrare diceretur usque ad noctem.Interim vero supervenit paterfamilias, qui cum videret in ostiosuae domus, cum etiam ipsum suspectum haberet ergs uxoremsuam, acriter alligans eam ad columnam damna ivit dormitum.Cunque traberet ibi moram amasius mulieris, misit ad eamlenam uxorem barbitonsoris; quae accedens ad eam dixit si:Quid vis ut faciat vit ille, cum taeldium sit ci in ostio expe-ctare? Cui respondit: Rogo te, ut mihi conferas banc gratiam,ut absolvas me hinc, et religes te in meo loco, donec vadamet tractabo in meo loco cum eo et revertar festinanter. Etfeeit ita; et ligavit se uxor barbitonsoris loco mulieris, donecrediret ab amasio sua. Interim vero excitatus paterfamilias desno sompno vocavit uxorem suam; at uxor barbitonsoris nonrespondebat, ne forte eam cognosceret. llle vero cum multo-ciens vocaret ipsam, et responsum non duret ei, provocatusira surrexit et ivit ad eam, et amputavit ei nasum dicens ei:Afl’er tuum nasum in exenium amasio tua. Cunque rediret mu-

lier ab amasio sua, vidit quad accidit suae sociae uxori bar-bitonsoris, et absolvens illum ligavit se loco sua, et uxorbarbitonsoris abiit in viam suam, heremita vidente haec omnia.

lin. 9. hospin’o sic E; ostio? -- 19. et religss me in mec loco E.

15

80

15

80

10

15

25

80

-54-Et meditata est uxor patrisfamilias argumentum invenire, quo-mado posset se facere innocentem ab bis, quae patraverat; etclamabat voce magna dicens, sua marito audieute: DomineDeus Sabaoth, si videris afflictionem ancillae tuas, et respe-xeris imbecillitatem meam et innocentiam operum meorum, etquomado capta sum a vira meo absque culpa; domine Deus,restitue mihi nasum meam, et ostende hodie pro ancilla tuamiraculum. Et dilatalta] parum cepit clam-are contra suam vi-rum dicens: Surge, maligne et impie, et considera mirabilisDei, quae operatas est ergs me respiciens innocentiam meam,et volens manifestare impietatem tuam: ecce, restituit mihinasum meam ut prias. Et audiens hoc vir mimtus est intrase dicens: Quomodo potest hoc esse? Et accenso candelabro,festinanter ivit ad illum; qui cum videret nasum integram, ab-solvit eam a ligamento sao, et sapplicavit, ut parceret ei, cuminique egisset contra ipsam; et confessas est peccatum suamad Deum petens ei misericordiam et remissionem. l Cunque ve-nisset uxor barbitonsoris ad domam suam, cogitavit invenireargumenta, quomado posset evadere de vira sua de naso, quisibi erat amputatus. Diluculo vero, antequam esset aurara.surrexit vir eius dicens ei: Praesta mihi instrumenta artis;habeo enim operari hodie in caria cuiusdam nobilis. Et exar-gens illa sibi porrexit novaculum. Cui vir: Volo, inquam, omniainstrumenta. At illa iterum porrexit ei novaculum. Et exci-tatus in iram proiecit rasorium versus illum; at illa cepit cla-mera dolendo: Vas mihi nasum! Vas mihi nasum! Die autemfacto, convenerunt illuc omnes fratres et consanguinei mulieris,

et conquesti de marito ad potestatem, feeit ipsum capi, etconstitutus coram indice interrogatus est super hoc, quare fe-cerat illud; et cura nesciret respondere verbum, iussit iudexeum lignri et fusticnri per civitatem. lpso vero ligato, ut fu-sticarctur, ecce supervenit b iremita et quaesivit a populo quare

C31

.-55-ligatns esset ille; et heremita videns furem suam inter coterasstantem cum suis vestibns indntam, accepta causa, accessit adindicem, dicens ci: Obsecro, domine index, nequaqnam saphi-sticentur apud te Verba: vestes autem quas fur furatus est,mes erant vestimenta; nonne hirci duo interfecernat vulpemeorundem sanguinem sitiente? nonne et illa mulier pulvere seinterfecit mortifero? nec amputavit barbitonsor nasnm suaeuxoris. Et interrogatns a indice sibi totum exposait. DixitDimna: Intellexi quidem verba tua, et simile est illud casaimodo; vernmtamen non fecit mihi damnnm quispiam, nisi egoipse mihi: quid ergo patero fusera? Respondit ergo et dixitei: Die tu, frater, primo, quid tibi videtur super haec? DixitDimna: Neqnaquam quaero nunc addere quicquam ad nobili-tatem status mei ultra quad prias fuerat; sed quaero restituiin stato, in quo eram prias. In tribus enim oportet anum-quemqne meditari: primo, ut videat circa rem banam et ma-lam, quae saut in ipss, ut se sciat a malo praeservare, ne eiadveniat; secundnm est, circa aliqnod ita exercere, ut- amotusse restitnat sicat prias fuerat; tercium est ut omne quad spe-rst de negociis mundi, a se malum prolonget et sibi bonumappropinquet. Ego autem respiciens casnm, qui mihi adlvenit,et illud per quad spero mihi passe restitui meus locus, et illiqui me de ca expulit praevalere, non videtur mihi malins nisiquaerere argumenta adversus Seaesbam, donec deponam ipsumde hac vita. Nain si valeam haec facere, scia quad restituar adlocum in quo prias eram apud leonem; et farsitan hoc essetmelius pro ipso leone, quoniam nimia sua dilectio et familia-ritas assidus, quam habet ergs ipsum, erit causa sui despectns,ita quad non manifestabitnr opbrobrium apud suam popnlum.Dixit si Kelila: Non mihi videtur passe advenire leaui ex fa-

lin. 26. esse E.

10

15

20

30

10

15

20

36

80

-55-miliaritats sua apud bovem neque bonum sive malum. Respon-dit Dimna: Imo praeoepitabitur rex propter sex; scilicet, pro-pter fortunium, propter rebellionem servorum ipsorum, propterconcupiscentiam, propter tempus, propter levitatem capitis etpropter operum perversîtatem. Malnm quippe infortunium est,

quando tex amittit suos milites et bonos viras; rebellio au-tem, quando homines sui regni insurgunt contra seipsos etoppugnant sibi invicem; concupiscentia veto, quando delectatioregis versatur circa mnlieres et vinum et venationem et similis;levitas vero capitis in moribus est. quod assidue extenuaturet fiagellatnr; tempus veto, ut est pennria rerum et pestis etepidimia populi et exercitus, et defectus fructus terme; per-versitas autem operum est, quando nititur rex facere quae nondebet, et negligit facere quae debet. Nunc autem leo confiditin Senesbam et manifestavit tacts. propter quae in ipsins ocu-lis vilis efficitur. Dixit ei Kelila: quomado spores laedere Se-nesbam, cum sit fortior te et maior in dignitate et statu etmagis dilectus apud regem et populum quam tu? ResponditDimna: Nequaquam hoc respicias; non enim facta patranturpotentia et vi; quamplures impotentes et miseri sua provi-dentia et intellectu pervenerunt ad locum, ad quem viri forteset potentes minime potuerunt pervenire. An forsitan tibi nonfuit relatus, quod corvus suc argumenta et intellectu serpen-tem interfecit? Dixit Kelila: Quomodo fuit illud ? InquitDimna: (Parabola) Fait corvus quidam habens nidum suam inarbore quadam, et erat secus arborem illam caveras serpentiset quotqnot corvus filios producebat, serpens devorabat; dequo corms dolait mnltum, et factus est tristis super hoc; etaccedens ad quandam sociorum suorum dicens: Nnnquid tibividetur, ut exurgam adversus serpent-am dam dormit et eruam

lin. 26. cavernam E. -- 29. accedens. . . .dicen: sic E.

-57-ei oculos, et vindicabo mihi de omnibus ab eo perpetrstis? Etrespondens amicus dixit: Nequaquam fiat hoc vi et potentia;sed quaere tibi argumentum, per quad passes pervenire adtuum desiderium; et cave ne accidat sibi, sicut accidit cuidamavi, quae putans interficere cancrum interfecit seipsum. Aitcal-vus; Quomodo fuit hoc ? Inquit socius eius: (Parabole) I Faitquaedam avis, quae cum hoberet nidum suum apud quendamlocum, in quo erant multi piscos, senuit, nec poterat venaride illis piscibus sicut solebat; et cum staret ab hoc tristis,videns eam cancer, percipiens ipsam esse dolentem, ait ei:Quid habes, cum videam te tristem et moestam? Cui respondit:Quid boni post senectutem? Emt quippe vite mes de piscibushuius lacns: hodie veto piscatores vènerunt illuc dicnites sibiinvicem: Decet nos piscari omnes pisces huius lacus simul etsemel. Alter vero dixit: Adeamus ad quandam locum, in quoscia maltas esse pisses, et ibi incipiemus piscari, quomadonabis pervenientibus ad locum istum poterimus capere et istos,qui non fugient. Scio, inquam, quia sicat proposuerunt, sic fa-cient. Et erit hoc meus interitus, cum non habeam de quovivam. Et exurgens cancer ivit ad turbam piscium significansci hoc verbum, quad revelatum est si ab ave. Qui congregatiomnes venerunt ad avem petentes eius consilium super bac;et dicunt: Venimus ad te, ut des nabis consilium super hm,quoniam vit intelligens non anum privat consilium a sua ini-mico quando est boni consilii, et recipit ab eo iuvamen. Viteenim nostra est inter magnum bonum et utilitatem. Da igiturnabis consilium. Quibus respondit: Scitis bene, quia non pas-snmns illis resistvre nec adversus cos pognai-e; scia tamenquendam locum bonum et delvctabilem, in quo est multitudoaqnarnm; si vultis transferri illuc, ducam vos. Cui responde-rnnt: Non habemus ducrim nec finlelem rectorem nisi te. Qui-bus dixit: Faciam hoc libentcr ad vestram utilitatem. Et ca-

10

15

20

25

30

10

15

20

80

-53-piebat omni die illis duos pisces, portans eos ad montem excel-sum, comedens eos. Quadam vero die veniebat ad eam cancerdicens ei: Timeo hic esse; roga autem te, ut duces me ad la-cum, ubi sunt mei socii. Et accipieus illum portabat cum adlocum, ubi devoraverat alios pisces; et respiciens cancer alonge, vidit assa piscium simul congregata, et percepit quo-niam ipse eos comederat, et quia ipsum sic devorare inten-debat; et ait in corde sua: Decet unumquemque hominem,quando incidit in manum inimici sciens se moriturum, pognerapro sua persans contra suum inimicum et in omnibus quaepassant suam persanam custodire. Et exurgens adversus eamoppressit cervicem suam cum sua rostro, et sic interfecit l il-lam. Et rediens cancer ad turbam piscium exposait eis frau-dem avis, et quomado interfecerat ipsam, qui exinde gavisisaut, et steterunt securi in loco sua. Nunc autem intuli bancparabolam, ut scias quoniam multotiens est consilium quad in-terficit virum suum. Sed consulo sibi, ut perambules volansper aerem, ut invenias aliquod iacalium mulierum, et tapiesillud; cunque homines te viderint, nequaquam elouges te abeis, sed procede adversus vos, et semper videntes te saquen-tur; et cum perveneris ad cavernam serpentis, proiice ibi io-cale illud et recede inde; scia etenim, quoniam homiues euntesad recuperandum iocale, cum viderint serpentem, interlicientipsum. Fecit itague corvus; perambulavit par aerem, douespervenit ad quandam mulier-cm, quae cum abluerct corpus suam

super tecto doums, sua iocalia posuerat ibi; et rapiens idemcorvus aliquid volavit per serein: homines vero ipsum soque-bantur asque ad locum, ubi posuit illud; cunque accepissentiacale, viderunt serpentem stautem in foramineLproiece-runtque super cum lapidcm, et mortuus est. Porta adduxi tibi

lin. l. (de) illis?

CH

....5g..hoc exemplum ad significandum tibi verbum veritatis, quoniamingemiuationes et argumenta melior-es saut bis, quae facerepotest vir potens. Ait Kelila: Verum diceres, si Senesba nouacquisivisset consilium et ingeminatioues cum nobilitate in qua.est; passes illud facere; veruntameu iam praestitit ci Deusconsilium et iutelligentiam, et est vir scientiae et intelligentiaeet prudentiae. Unde scire debes, quad ipse cavebit se a te velab hiis; et illud quad cogitaveris in tua mente, concipiet ipse.Inquit Dimna: Verum est passe cavera sibi Senesbam sicutdixisti; vere tamen scitote, quad a me non potest se cavera,quoniam tradidit persanam suam in mafnum meam, et credi-dit in me a die quo duxi eum ad regem. Expedit mihi tamennunc ipsum perdere ab hoc mundo, quemadmodum lepus fecitde quodam leone. Inquit Kelila: Quomodo fuit? Inquit Dimna:Quidam fait leo in quodnul bona loco mnltarum ferarum etaquarum; nec hic illis feria quicqnam proderat proptnr timo-rem leonis, qui omni die rapiebat de illis et devorubat. Ethabita consilio inter se, venerunt ad ipsum dicentes ci: Scitoquoniam non potes liabere a nabis animal, nisi cum laboremaxima et strepitu venationis; nunc autem invenirnns modumutilem pro te; quoniam si reddideris nos tranquillos et secu-ros a timore tua nec insidiaberis nabis, omni die afi’eremussibi sponte in hors cibi unam bestiam de nabis pro tua cibo.Quad quidem placuit leaui, et promisit eis pactum abscrvare.Quadam vera die, cum sortem eiecissent inter cas, quam ipsa-rum deberent ofi’erre leaui, advenit sors cuidam lepori. cuipraeceperunt leaui se praesentare. Dixit ci lepus: Si volueritismihi consentira et confidere de me in re, quae nabis erit utilis,spera vos reddere securos et quietos a turbatione leonis Cuiresponderunt: Quid est illud ? Quidvis fiat tibi. Et ait eis lepus:

lin. 114?. creddidil E.

10

15

20

30

10

15

20

35

80

-60-Quid est? V010, quad uni vestrum praecipiatis venire mecumad leonem, et non festinet me praesentare sibi donec praete-reat bora cibi. Cui dicunt: Volumus fiat tibi. Et exurgens le-pus cum socio sua ivit ad leonem, et retardavit praesentarese sibi, doues bora sibi praeteriit. Et esuriens leo surrexit deloco sua, et respiciv-ns secus viam vidit quandam leporem ac-cedentem ad ipsum; cunque praesentasset se sibi, interrogavitillum unde venirnt, et ubi esset turba sociorum suorum, etcur tantum tardaverunt Gui respondit lepns: Ego ab eis venio;mittebant autem tibi per me unum leporem, ut ipsum tibipraescntarem; sed cum essem prope hunc locum, ecce super-venit mihi alias leo, et rapuit ipsum mihi. Cui ego dicebam:Cave, quoniam est cibus regis, qui affertur ei; nali ipsum can-tra te provocarc. Qui cum andiret, blasphemavit te dicens: Egosum dignor ipso rognare in hoc loco. Veni igitur ad referen-dum tibi. Et audiens leo dixit: Venias mecum, et ostende mihiipsum. Et ivit lepus ducens ipsum ad puteum aquae: eratautem aqua clara. Et dixit lepus: Hic manebat ille leo, de quotibi dixi. Et respiciens leo I ad fontem putei, resultavit sibiumbra sua et leporis; corruit super ipsum in puteo, credenspugnare cum ca; qui mortuus est ibi. Et rediens lepus ad so-cios suas narravit eis omnia, quae fricerat; qui ipsum lauda-verunt super hoc. Inquit Kelila: Si poteris Senesbam ofienderetali mada, unde non percipiat inde rex aliquod damnuin, bo-num est; nocuit enim mihi et tibi et multis aliis de caria. Sedsi cum non poteris ofi’endere, nisi displiccndo regi, consulo nefacias; nec sis rebellis domina tua, quoniam malum pessimumesset et magna proditio. Post haec vero, praetermisit Dimna,ut non accederet ad leonem pluribus diebus; postea veto ivitad cum quasi contristatus et dalens. Et vidons leo Dimnamait ei: Quare non vidimus te tot diebus? Nunquam fait probona ? Oui respondit Dimna: Est quoddam occultum et secre-

Car

C’v

-61-tum magnum. Et ait leo: Indica mihi illud, quoniam sunnas inloco secreto. Et respondens Dimna dixit si: Dicunt sapientes,quad omne quad quis testatur passe nocere sibi, nec vult illudaudire propter malum quad in eo est, nec decet nuncium re-ferentem celare, si diligit ipsum cum simplicitate cordis, sicutconfidit in c0 socius eius bona opera sua considerans, quaevidit ex sa; et quando sic fuerit, attendat verbis eius, et an-diat malum quad in ea est, et percipiat vel discernat bonumvel malum quad est in ipso; quomado quicquid est in ea boni,est sibi ipsi, referenti vera nec bonum nec malum est, nisi quiaadimplet mandatnm et ostendit dilectionem quam habet ergsipsum. Nunc autem, domine mi rex, sapiens et intelligens es;vola tibi anum indicare, quad scia te nalle audits, et aestimote bene illud non esse crediturum, nec velles quad ego illudtibi referrem. Sed intra me meditetus video, quoniam turba fe-rarum et multitudo tui populi non habent vitam et bonum nisiin te, quamvis non quaera de sa; nec apud me invenio viamcelandi veritatem, sed illam tibi manifestandi, quamvis nonquaeras de sa et quamvis ego timeam quad mihi non credas.Decet tamen illud revelare tibi, quoniam qui occultat regi con-silium suum, et medicis languorem, et sociis secretum, agitinique et ipse similiter in re culpabilis. Ait leo: Quid est hoc ?Cui respondit Dimna: Relatum estI mihi a quodam fideli socio,quoniam Senesba consilium cum maioribus sui exercitus habet,dicens eis: Ecce stans cum leone toto tempore expertus sumsuae scientiae et temptavi eius potentiam, ac ipsum inveni fra-gilem in omnibus et deficientem, et est mihi proditor et sei-psum non diligens. .Cum autem haec pervenirent ad sures mess,praesnmpsi, quomado proditor est atque rebellis. Cam autemastendisti sibi honorem et cum tibi coniunxisti et cum super

lin. 2-7. Dicunt sapientes . . . quae sidi: en: eo; sic E.

b

10

25

20

25

8°

10

la

20

30

-62-.domam tuam ordinasti et fecisti conciliarium et secretariumtuum; ipse autem putat esse sicut tu, et aestimat tibi essesuccessurum in regna, si te contingat a regno discedere. Nuncautem, domine rex, nequaquam sis negligens circa haec; quo-niam dicunt sapientes: Quando noverit rex esse in populo suaaliquos, qui cupiunt ascendere ad suum statum et ad sui no-bilitatem pervenire ex proprio consilio et argumenta sut pra-pria auctoritate et divitiis, expedit regi eas perdere; quoniam,nisi perdat cos, erit ipse perditus. Tu autem, domine tex, sa-piens es et discretus in omnibus mugis quam ego; sed videturmihi, ut habeas consilium de persans tua pro isto maligno etincredulo, antequam passit evadere de manibus tais, et ne siscirca haec negligens, quoniam post damnum recuperare nonpoterie, quad ex hoc possit insurgera. Dicitur autem quad ha-mines huius mundi tres sunt. Duorum ipsarum sunt qui sol-liciti snnt in suis negociis, quoniam incidunt male et non tur-bantur neque perterreutur, sed quaerunt consilium et argumentaevadere a laqueo, in quem ceciderunt; sed secundus eorummelior est prima, et est ille qui sibi praevidit argumentum etconsilium, antequam incidat in malum, et considerat res,antequam sint, cum oculo sui intellectus, et prolongatur abaegritudine, antequam sibi perveniat. Tercius vera eorum estpiger et negligens, nesciens praecavere malum, antequam per-veniat, nec scit ab sa evadere, postquam in illud incidit; sicutfuit de tribus piscibus. Ait leo: Quomodo fait? Inquit Dimna:Dicitur fuisse in quodam lacu tres pisces, quorum unus eratpiger, alter sollicitus, tercius autem intelligens: erat autemlocus ille longinquus ab habitatiane bominam. Quadam vetodie, cum venissent duo piscatares ad lacum, intendebant ex-pandere super ces rets, ut capotent ces. Videns autem solli-

lin. 18. laqua E. - 28. locus? - 30. catho pro rote habet E.

Dlr

"sa...citas scivit quad illi facere intendebant, et timuit; accepit au-tem consilium et argumentum pro persona sua, ut non pet-i-ret; et exivit inde ad fiumen lacui coniunctum. Intelligens verostetit in loco sua, donec veneruut piscatares et obturaverunt

exitum aquae; et percipiens hac quad intendebant facere, dixitin sua carde: Captus sum; et hic est eius finis, qui negligit insua opere. Nunc autem quomado potera evadere ab bac pe-ricula in quo sum? Rata enim iuvat argumentum, postquamsupervenit malum. Vir tamen intelligens non debet negligerequaerere consilium et argumentum pro sui liberatione. Etexurgens perambulabat per aquam quasi esset mortuus. Illi an-tem aestimantes illum esse mortuum ceperunt et proieceruntipsum versus ces in terram prope flumen, et liberatus est. Pi-ger vero non cessavit ire et redire hinc et inde et subtus etsuper, donec captus est. Inquit leo: Intellexi, inquam, verbatua; veruntamen quomado passum aestimare malum de Se-nesba? Nec passum credere ipsum cogitera malum super me,prae nimia dilections quam habea ergs ipsum, et ipsum ho-noravi, et praeposui omnibus aliis de curia men. Inquit Dimna:Non propanet Senesba contre te agate malum, nisi quia per-cepit a te nunquam aliquid laesianis, nec reservasti penes tealiqucln statum nobilem, in quo non posueris cum: nunc autemnihil remansit, per quad posait suus status nobilitari perfecte,nisi sibi usurpare regnum tuum. Quoniam ubi stultus et sce-leratus ostendit amarem et bonum consilium ergs regem, do-nec perveniat ad nobilem ( statum ’), de quo non est dignus;et permanens in illa statu, quaerit adhuc aliam nobiliorem illecum dola et fraude et perditione sui domini. Proditar enim

lin. 4. obduraverunt E. - 5. hic E. -- 24. ubi sic E. - 26. adnobilem (statum) supplendum videtur. - 28. domimj E.

6

10

15

30

15

10

15

20

Il

.. 64 ...stultus non assistit regi neque servit si pro utilitate dominisui, sed pro utilitate propria, ut ditetur et magnificetur; quimagnificatus redit ad sua prima mala opera, ad sui primamradicem. Sicut cauda canis, quam si extenderis tua manu, dumligatus est, recta stabit; quando vera ipsum absolveris, red-ditus torta ut fuit. Et scita, domine rex, quoniam quicunquenon crédit consiliariis suis de re utili, quam ostendunt sibi,non est tune laudandus, quamvis succedit ei bonum de sua con-silio: quomado est sicat infirmus, qui relinqnens mandatummedici facit illud quad aflectat suus appetitus. Decet autemfamiliarem regis exponere personam suam marti in re, quaeest utilia regi, et debet cogitare in suis negociis sua intellectuet connumerari ci malum et adversitatem, quae possunt sibicontingere. Et melior horum est, qui respicit verum finem etscit cavere sibi ab eis; bona vero fuma in artificiis permanetiustarum; rex autem nobilis est qui (noua denegat verbumcousiliariorum suorum; melior autem inter divites est qui non estservus sui appetitus; melior vero inter socios qui non litigat cum

socio sua. Et dicitur: Si iaceret homo in litare maris propeaquam et super colubrem, tutius posset ibi dormire, quam con-fidere de inimico, qui suam quaerit animam. Rex autem pigriarest ceteris regibus, qui negligens est in suis negociis: est au-tem sic-ut elephas, qui nihil respicit in hoc mundo. Inquit leo:Multum prolongasti sermenem tuum super haec; veruntamenhaec omnia quae dixisti, iam non reperiuntur inter arnicas,sed omnia deleta suut aput cos. Qui si Senesba inimicareturmihi, sicat tu asseris, non passet utique nocere mihi: quo-mado enim posset tractera contra me, cum ipse comedebatherbas, ego autem carnes, et sit mihi cibum. Ego autem nun-

lin. 16. (non) denegat suppl. -- 26. aput sic E. - 26. Qui siSenesba etc. sic E. - 28. comedcbal sic E.

Div

-65-quam aliquid mali vol incanvenientis percspi ab eo, nec inveniin ipso mali vestigium, postquam ipsum in meum sacium fi-delem ordinavi, et quia ipsum laudavi et exaltavi super omnesprincipes mei exercitus; quad si permutavero hoc factum, erostultus in meipso; et negabo fidem, et deviabo a iusticia.Inquit Dimna: Nequaquam decipiatur cor tuum dicens esseipsum tibi in cibum; quoniam si non paterit Senesba te pro-dere et afi’endere per seipsum, tractabit haec cum aliis et quae-

ret adversus te per alios. Dicitur enim, quad si tecum steteritaliquis despectus vel impotens uns die m nec a cognoscis suasmores, non credas ei personam tuam. Et cave ne accidat tibi haecparabola. Dixit rex: Quomodo fait? Inquit Dimma: (Parabola)[Dicitur fuisse pediculus in loco cuiusdam nobilis perseverans,de sanguine sua quotidie sugens, illa non perpendente. Quadamvero nocle transieus pulex quaedam cum adhaesit. Ait sipediculus: Permaneas hic mecum ista nocte, et bona sanguinesaciaberis, et cris in bona Ier-to. Et attendens pulex verbumanum remansit ibi; et aestimans quad domiret vir surrexit pu-lex et momordit cum fortiter; ita quad excitatus prao dolai-emorsus, clamavit illis de dama, ut candelam accenderent etper lectum respicerent. Candela accensa, invenerunt pediculumet interfecerunt ipsum: pulex autem fugit et evasit. Nunc’an-

tem induxi tibi hanc parabolam, quoniam malignus homo nonevadit a male, et quando non potest per se excitera malum,pertractat illud per alios. Si autem non percepisti aliquodcontrarium a Senesba nec dubitas de ipso, debes utique mi-sereri populi et exercitus tui, ne aliqnorum corda a tui dile-ctions divertat, et cos inde ducat ad adium tui. Et scita, quo-niam non intendit pugnare contra nisi personaliter, nec faciethaec fieri per alium a se. Et credens in mente leo verba Dim-

lin. lO. (nec) cognoscis suppl. - l4. sanguine E. - 26. Sennosàa E.a

10

16

30

85

10

lb

10

35

.. sa ..nue dixit ei: Et quid fiet ai? Dixit si Dimna: Videtur mihi,quod debes emn perdete de hac vita; quoniam homo in cuiusdoute accessit putrefactio, non cessai; eius aegritudo, et dolorab eo non recedit, donec eradicetur. Stomachus vero plenusmalo cibo non quieseit, donec foras emittatur vomitu. Sicquoque est inimicus, de quo timendum est, cuius curatio estipsum perdere de seculo. Dixit leo: Induxisti me iam sociatatiSenesbae adhaerere; nunc autem mitto pro eo, et requimmquid latet in suo corde adversus me: praecipiam ei, ut vadatad aliquem locum, quem voluero. Dubitavit autem Dimna dehoc, quod intendebat facere leo: scivit quoniam si loquereturcum Senesba et audiret verbum suam, crederet in ipso, et nonoccultaret ei omnia, quae sibi dixerat. Et Dimna ait leoni:Non videtur mihi bonum consilium mittere pro Senesba et re-ducere ad sui memorianl peccatum suam; quoniam dum ignoratte scire negocium, habes potestatem super eo; sed si perce-perit tibi hoc secretum esse revelatum, timeo, ne sumens argu-menta contra te festinet ad malum quod intendit, vel forsitanquaerat suam salvsre l personam de manibus tuis. Et si contingateum pugnare adversus te, pugnabit cum audacia,cum paratus aitad bellum; si veto recedat a. te ibi impunitus, nec poteris si no-cere, quis. cavebit sibi, sut forsitan supembît te, dum munitus non

fueris. Nam virtus rerum est, ut non accelerent perdere quem-quam nisi illum, cuius offensa. manifesta est; eius vero cuius offensa

est occulta, inquiratur causa et adhibeatur cura et reddatur sibiiuxta opera sua. Dixit leo ei: Scire debes, quod quando (rez)tormentari mandat aliquem, de quo annunciatum fuerit peccatum

lin. 18. forsftam E. - 19. par l personam E. - 22. munüus? Sedinnitus habet E. - 26. quando (rez) supplendum est. Cfr. gr. int.:du 6 .5260"); i5 ûnoh’fiw: intu’yxp 1nd npupiav x15. (6d. Athen.

p. 23).

D’I-

...67...commisisse, et postea patebit inquisitions diligenti, quoniam nonfuit veram quad dictum fait de eo, totum malum quad ei intulerit,sibi ipsi intulit et in praeiudicium suae animas; maxime cumnon passum credere tractera Senesbam illud quad dicis. Dixit siDimna: Ex quo sic tuum est consilium, consulo ne subveniattibi, quando munies et preserves te ab illa, ne te posait af-fendere, maxime quoniam scia, quad si respexeris ipsum, quandosubvenit tibi, videns pilas carnis eius elevatos et membra suacontremiscentia et ipsum respicientem a dextris et a sini-stris et dirigit cornus. sua quasi venet pugnare. Inquit leo:V010, inquam, tuum recipere consilium et tuam sequi volon-tatem; et si videra ex sa en quae dixisti, sciam illud esseveram, et credam omnia quae mihi dixisti. Et factum est, cumpraecepisset Dimna verba sua leaui, et induxisset in anima leo-nis omnia quae volait, cogitavit in se ire ad Senesbam, utperverteret cor suam adversus leonem, ut interponeret eisadium. Volebat autem haec iacere de voluntate leonis, et aitei: Vis ut vadam ad Senesbam, et videam quid agat, ut scîamingressum et egressnm suam. et audiam verba sua? Forsitanpotero aliqua praesumere ab en, et rediens referam regi. Dixitleo: Vade, et respice opera sua et indics mihi. Et accedensDimna ad domam Senesbae, supervenit ei quasi tristis et moe-stus. Et respiciens eum cum bonare dixit ei: Quare non vidite tot diebus? Nunquid est aliquid novi ? Inquit Dimna: Quidhonorum facit non superans voluntatem suam, sed volanteseius in manu est alterius, in quo non est fides et bonitas, dequo possit confidere aliqua bora? Et ait Senesba: Quid est hoc

lin. 7-10.si ramena ipsum... videns pilas... et dirigit etc. sic E.- l4. percepisset E. - 18. videat.... scia! E. - 24. Qui: bonorum E.Cfr. gr. int.: and noies «épieu»; 217236: 1’93 in) izuroü auptlûovn, tri .

(0d. Anion. p. 23).

10

15

25

10

l5

25

la

-63-.quad dicis? Nunquid est aliquid novum? Inquit Dimna: l Est. auQuis autem est qui revocars valent quad constitutum est si?aut quis pervenit ad multam gloriam huius mundi. qui nonrecalcitraverit? sut quis secutus est suum appetitum, et noncarrait? aut quis adhaesit delectatiouibus mulierum, et nonremansit deceptus? eut quis petiit petitionsm stulto, et nonpenituit ipsum? eut quis adhaesit malignis, et abiit illaesus?sut quis astitit servitiis regain, et permansit sibi suum bo-num et gloria ? Iustum est autem verbum illarum, qui dixsrunt,quoniam rages in eorum dilections, quae non permanet ergasuas familiares, nec dolent de perditions suorum virorum, si-milantur meretrici, cui adhasrent homines anus post alterum.Dixit si Senesba: Audio a te verba, quibus aestimo tibi ac-cidisse aliquid novitatis cum leone. Inquit Dimna: Ita est;veruntamen non tangit negocium me, si utinam sic esset; ve-rumtamen non tangit ex dilections quae est inter me et te etfaedere quad conservarem tibi, et quia tradidi tibi amicitiammeam tempore quo misit me ad te leo, nec modum inveni ob-servars tibi fidem, nisi ut iuvarem tibi, ut non deciperem te,nec rumperem faedus, quad inter nos est, et quad debsremrevolera tibi, quad revelatum est mihi de eo quad timendumest de te, in quo posset esse tua. perditio. Inquit Senesba:Quid est illud? Inquit Dimna: Relatum est mihi a quodamfideli socio, quoniam leo dixit cuidam sociorum suorum: Mirorde Senesba, quoniam est valde pinguis, nec est mihi in aliquoutilis, nec videtur mihi aliquid boni in eo, nisi devorars ipsumet dere vobis devorare de sua carne. Et cum pervenisset hocad me verbum, concepi fraudera et iniquitatem suam et pro-ditionem quam intendit adversum te, et volui festinanter an-nunciare tibi, ut perficiam foedus quad est inter nos et fidsm

lin. 8. regnum E. - 24. quandam E. - 27. nabis E.

-59-quam promisi tibi: nunc autem habe a modo cui-am de persans.tua. Cunque audiret Senesba, turbatus est et contristatus; etait ipsi Dimnae; Non decet leonem tractare quid mali adver-sum me, cum non peccaverim ei nec alicui de monda; sedforsitan audiens contra me verba mendaciosa et dolosa, quaevera non sont; scia enim quomado habet conversationem cumquibusdam malignis, et temptavit cos cum verbis, quas apparentsibi esse vera. Conversatio enim malignarum inimicitias in-iert et odium inter boulines. Et scia quidem, quoniam multidominorum huius curies sunt, qui invidebant mihi pro loco etstatu mec. Et quia invenitur in hominibus dolosis malum, ae-stirnatur idem esse in iustis et benignis; et illud quad relatumfait si de operibus malignorum, quas non puuivit, et postesfait illud annunciatum sibi esse veram, fuit illud idem annua-ciatum de hominibus rectis et simplicibus, et putat eorum ru-morem esse verum; et quaerit facere quemamodum fecit qua-dam vice quaedam avis aquatica. Quae, cum vidisset in uocteumbram steliae in aqua, putabat esse piscem, et quaerensipsum tata nocte, et non potens capere ipsum, reliquit ipsum;inane vero vidit piscem in aqua, et aestimans illud fuisse quadviderat in nocte, reliquit ipsum. Quod si pervenerit in auditumleonis aliqnod mendacium contra me, crediderit illud et repu-taverit illud verbum ex sa quad viderat ab aliis et conceperatsuper eis, et intendit me perdete iniuste, mirandum est superbac valde in sa quad ego retorquere uolim eius plucitum etdilectionem. Et quia distrahor post eius mandata obediens adomnia quae vult, et declinans ab his quae non sui placiti sunt,quomado provocatus est contra me? Quando autem insurgit itapropter aliquam causam, potest haberi spas super ipse; sedquando fuerit sine causa et culpa, nulle poterit esse spes. Nam

lin.lamodoaieE.-5.audimsicE.

10

15

20

25

80

10

l5

Il)

la

-72-omnia negocia causata a suis canais, quae a sua rectors re-guntur. Dixit si Dimna: Scirs debes, quad inimicitia quamtibi fsrt leo, non est prapter aliquid eorum quad dixisti, sedex ’prapria perditions et cordis nequitia, quae sunt in sa: prin-cipium si est mel dulce, finis vero venenum mortiferum. Dixitsi Senesba: lem credo verbum tuum et verum est, quia gu-stavi illud mel et sapait dulce palato meo; nunc vero videome pervenisss ad venenum quad dixisti. Nisi fuisset appetituset concupiscentia, non stetissem cum leone, cum ego camedamherbas, ille vero carnes; sed appetitus meus et concupiscentiames proiecerunt me in hune laqueum, et accidit mihi quadaccidit apibus, quae cum ingrediautur flores, qui aperiuuturin ortu salis et clauduntur in accusa eius, placet sis stars ibitata die, quad obliviscuntur exirs, danse flores clauduntur insera, et remarient ibi. Ills qui non est cautentus de modicohuius seculi, sed sequuntur eius oculi vanam gloriam, nec sa-turatur, nec respicit quad est ante ipsum, et obliviscitur futu-rorum, est sicut musca Cuius appetitus non saturatur in arba-ribus aut plantis, et vadit ad sugeudum liquorsm sxeuntemde auricule elephantis, douce percutit ipsam, et moritur ibi.Qui vsra praestet consilium et delectationem et fatigat per-sonam suam pro sa qui non recognoscit, est sicut revelanssecrets. hominum surdo qui non audit. Dixit ei Dimna: Re-linqus haec verba, et pro te quaere liberationem. Inquit siSenesba: Quod consilium habere potero, si me intsrficere vo-lusrit? Ego quidem bene cognosco mores et consilium leonisqui si optaret mihi bonum, socii vero eius malum, pro dolaet nequitia poterunt me oEendsre, donec interponent mihiadium et leaui. Nam quando congregatur proditio et maligni-tas udvsrsum virum eundem et innocentem, possunt utiqueperdsre ipsum, quamvis sit ipse potens, illi vero debiles: sicatfecit lupus et carvus et vulpes de camelo, qui ingeminati con-

-73..tra cum superaverunt cum. Dicit ei Dimna: Quomodo fuit?

f Ait Senesba: (Parabole) l Dicitur fuisse apud quendam locumin. secus viam leo, cui erant tres socii, scilicet lupus corvus et

vulpes. Quadam vero die cum pertransierunt par illum locumhomines mercatorss, reliquerunt ibi unum camelum; qui cum laegrotarst, non potsrat se sustiuere; et perambulans cameluspervenit ad leonem. Cui dixit leo: Ad quid venisti? Cui re-spondit: V010 esse obediens regi, et eius. mandata adimplere.Ait leo: Si meam diligis socistatem et fueris mihi fidelis, ma-nebis mecum cum fiducie. et quiets, nec timebis aliquod ma- iolum. Stetit itaque camelus cum leone pluribus diebus. Quadamvers die, cum venisset leo ad venandum, superVenit si elephas,qui cum pugnaret adversus eum fortiter, momordit cum ele-phas dentibus in multis lacis: et cum a suis muuibus evasis-set, ibat involutus sanguine et absque virtute, douec pervenit uad locum anum; nec poterat deiuceps venari, nec circuits ter-ram. Et factum est, cum esuriret leo et socii sui, nec habe-rent cibum, et deficiebat eis esca, quam leo solebat eis exhi-bere, factum est sis hoc valde molestum; et contristatus leosuper hoc ait eis: Multum laborastis et indigetis’cibo. Gui godixernnt: Non dolemus tantum de personis nostris, quantumde persona regis, considcrantes defectum tuum, et quad pos-semus aliquod bonum invenire pro te cum nostro sxercitio etlabore, quoniam labararemus diligenter. Et ait eis leo: Scio,inquam, fidelitatem et dilectionem vestram ergs. me et bonum saconsilium, pro quibus Deus remuneret vobis bona: veram ta-men si possstis circuire campum, forsitan inveniretis aliquidcirca vos, et deferetis mihi, erit hoc bonum pro me et vobis.Cunque sxirent et se prolongarent a leone, cougregati sunt simullupus vulpes et carvus, et egerunt consilium ad invicem et dixe- sarunt ad invicem: Quid hac nobiscum ille camelus, cum comedatherbas, nos veto carnes, nec est de genere et consilio nostro?

10

15

20

se

-74-Non est nabis melius, nisi ire ad leonem, et sibi consulere quadcomsdat ipsum, et reputemus cum vilem et despectum in oculissuis. Ait lupus eis: Non potest hac fieri, nec decet nos ali-quid de ipso referre leaui proptsr fidem, quam dedit sibi. Aitcorvus: Sedete vos in loco vestro, et dimittite me tractarecum leone. Et recedsns ivit ad eum. Et cum vidisset ipsumleo, dixit si: Invenistine aliquid? Cui respondit corvus: Noninvenit nisi qui habet, et intelligens nisi habens intellectum, necvidit nisi habens oculos; fumes autem abstulit nabis haec om-nia. Verum cogitavimus unum, cum quo speramus habsre re-cupsrationem et vitam pro te et nabis. Respondens leo dixitsi: Quid est illud, quad cogitastis ? Ait corvus: Videtur nabisquad rapins hunc camelum et comedas ipsum, quia non estnostri generis, et nos sui; nec eius consilium est nostri cou-silii. Et iratus leo contra ipsum dixit si: Sile, maledicte; de-struat te Deus. Quam vile et maliguum est tuum consilium!Nec est in te misericordia et fides. Non enim debuisti mihitsmptare loqui verbum hoc. An nescis, quid facerim camelo,et quomado ipsum mea fide servavi? Au nescis, quomado inmundo non est maior iusticia et misericordia., quam redimersanimam captivam, et succurrere sanguini, qui prope est siluri-dsndi? Et quia praxnisi sibi fidelitatsm meam, non deficiam si, necipsum unquam defraudaba. Respoudit si corvus: Vers dicis, do-mine rex: verumtamsn per unum animam redimuntur omnes ani-mas damas, per animas damas redimuntur animas tatius paren-tales, et per animas parentslae populi, et populi regis. Nosautem sumus omnes in hac necessitate constituti, nec aliudfacsre valemus. Sed ego cogitavi modum, que valsas a inra-mento salvari. Et landaus ipsum leo super hoc, dixit si, quid

lin. 8. inveni E. -- 8. intelligem, scilicet intelligens (non est) m’aietc. - 21-22. qui prope est effuudmdi sic E.

- 75 ..faceret. Post haec vero rediens corvus ad suas socius retuliteis verba sua et leonis, et omnia quae cum sa ordinaverat.Et interrogeas sas corvus dixit, quad consilium darent superhoc, ut devoraretur camelus et salvus fiat leo a iuramentaquad iursvit si. At illi dicunt si: Indica nabis consilium tuum;narn in tua consilio speramus salutsm. Dixit corvus: Videturmihi bonum, ut simul omnes accedamus ad camelum referentessi praeterita beneficia, quae recepimus a leone gratis et sine ullobeneficio ipso a nabis percepta: modo autem videmus accessits-tem suam; dessus I est, ut quilibet nostrum sibi se sponte re-praesentet landaus ipsum super beneficiis, quas ab ipso recepimus,

et quomado tenemur si; sed non habemus in quo possumus eumsuper haec remunerare, nec possumus ei confsrre unum de milleeorum, quae nabis contulit, nec aliquid inveniemus quad sibi offe-

ramus; uude ofleramus si persanes nostras, et quilibet nostrumafi’erat si suum corpus, ut comedat illud, dicens si: Sic vola, do-

mine rex, ut me comedas, et non moriaris fume; et quando sicdixerit, surgat alter et dicat simile verbum, et salvus fiat sociusanus; et facisntes sic, omnes adimplebimus placitum regis, et eius

amarem acquiramus. Et vacantes camelum expasuerunt hoc sisuam consilium; cui placuit; et surgsntes venerunt ad leonem.Cepit itaque corvus loqui coram leone dicens: Domine rex,iam ad mortem pervenisti, et requiris liberationsm tuas per-sonae; nos autem decet tibi traders personas nostras proptsrmisericordiam quam tu nabis contulisti ex antiquo tempore;num in te viximus et sperabimus vivere nos omnes et qui suntpost nos successuri: nunc autem vola, ut comedas me. Et re-spondens lupus ait illi: Sile, corve; non enim bona est tuacaro, et nec regi proficcrst, quia mala caro reddit aegritudinem.Caro vero mes bona est: nunc autem comedut me domiuus

lin 5. commun E. - 29. redit E.

10

15

15

30

10

16

sa

lb

-76-rex. Et respondens corvus ait lapa: *Non enim est caro tuabona; quicunque enim vult se interficere, comedat de carne tua,quoniam max erit soifocatus. Et respondens vulpes ait: Co-mede me, domine rsx; quia caro mea saciabit te. Et respon-dens lupus ait ci: Sile, quoniam caro tua putride est, et ven-ter tuus plenus est sordicie. Et aestimans camelus miser, quadquando dicsret simile verbum, responderent si similiter, ut cumeis salvarstur, et apsruit os suum in sui praeiudicium dicens:Comedas me, domine rsx, quoniam saciaba te, et ventermeus plenus est deliciis, et habeo bonum sepum et san-guinsm. Cui omnes respondsrunt: Bene locutus es, et curialiterfecisti. Qui omnes congregati adversus eum devoraverunt ipsum,cum fuisset hoc regi valde molestum. I Nunc autem induxi tibibanc parabolam pro leone et seciis eius, quoniam scia quadcongregati sunt adversum me ad perdsndum me; et etiam siipse vellet, deferunt si omni die verba haec, danse votum per-venist. Dicitur autem: Mslior omnium regain est, qui aquilaesimilatur, in cuius circuitu sunt cadavera; peior vera omniumest, qui similatur cadaveri, in cuius circuitu sunt aquilae. Qua-niam si esset in corde leonis pax perfecta et bona voluntasergs me, non passent ipsum buiusmodi inania verba commo-vere nec eius banitatem dissipars cum banitats capitis. Nonnevides, quoniam aqua cadenas frsquentsr super lapidsm perfo-rat ipsum? Et respondens Dimna ait illi: Quid videtur ut fa-cies tibi ? Inquit Senesba: N on videtur mihi, nisi quaerere mo-

dum, ut salvem personam meam. Non est meritum (illius)

lin. l. ’Non enim etc. les? - 7. responderet E. - 8. si pro si:E. - 19. simulatur E. - 23. videns E. - 26. saluant E. salami car-rigsndum videtur, nisi potins lacunosum b. l. diacre vslis: u: saluant(faciem?) personam meam. - 26 seqq. Gr. intarpr.: «in 7&9 «en?

-77...qui ambulat in dei cultu et timore eius, qui [non] observat suisamicis fidelitatem; sicut meritam illius, qui pngnat pro persanesua et etiam une bora disi, quando facit illud cum veritate eteius adversarius cum fraude et falsitate. Pugnans quippe propersona sua duo bona acquirit; quia, si contingat eum mari,ad vitam transit aeternam; si vero vixerit, suam debellat ini-nficum et suam salvat personam. Et ait si Dimna: Non con-venit vira sapienti se morti exponere, dum potest evadere aliisargumentis et modis: nam si contingat eum mari, ipse est quiperdit seipsum et peccat; si vero contingat eum vincers, eritillud a Dso. Sapisus autem debet poners bellum finsm omniumet argumentarum et negociarum suorum. Dicitur autem, quo-niam non debet quis vilipendsre inimicum inopem et etiam ac-ceptis argumentis contra ipsum. Tu quoque sais potentiam leo-nis eiusque virtutem. Et scias, quad quicunque despicit factumsui inimici, accidit si quad accidit principi maris a quadamave. Dixit Senesba: Quomodo fuit? Inquit Dimna: (Parabole)Fuerunt duae aves aquaticae vir et uxor in quodam loco marishabitantes. Cam vero pareret mulier filios suas, dixit vira sua:Quasrs nabis alium locum tutiorem isto, ut reponam tibi filialmecs et securi mansant tibi, donec crassant. Inquit vir eius:Nonne bic locus bonus est, cum aquae et herbas surit pro nabis,et melior sit omnibus aliis lacis? Dixit si mulier: Respics,bene rage, quid dicis, et meditare in corde tua diligenter.Nonne videslquomodo locus iste est locus timoris proptsrmars, quad apportat filios nostros? Respondit si vir dicens:Nequaquam passum bac credere proptsr ducem maris, qui vin-dicarst nos ab ipso. Inquit mulier: Quoniam magna est stul-

ro; Flood: àROfGFlIÜITal tu; «and (dzopr’sep, à fol.) napaddrp, à f4;

équarri, des; fa.) harda entraîna floculasse», sa. «p6: phi! xmpoü demis.

(cd. Atben. p. 27). - 2. sic pro sieur E.

10

15

Io

I5

10

16

20

25

-78-ticia tua circa bac negocium! nonne vsrecundaris dicens bacverbum, nec te ipsum recognoscis ? Poterasns resistsrs illi, quiînaior est te et fortior? Dicitur autem, quoniam non est inmundo maior inimicus bominum quam ipse sibi; et tu es ita.Nunc autem sxaudi menin consilium, et recedamus de locoisto. At ille pro tenta noluit acquisscers consilio sua. Et vi-dans bac illa dixit si: Quicunque non recipit consilium ami-carum suorum, accidit si, quad accidit testudini. Dixit vir:Quomodo fait? Inquit mulier: (Parabole) Eraut in quodamcampo circa fontem duae aves simul cum testudine, quae ibierat: erant autem omnes tres studiosi et amici. Quadam verotempore, cum non pluerst super terram, defecit aqua fontis,qui erat ibi. Quas cum vidisssnt hac, consultas sunt ad invicemrelinquers locum illum et quaerere aliam; et accedentes adtsstudinsm volebant licentiari ab sa, et dicunt si: Intendimusrecedsrs ab bac loco, quia aqua deficit nabis. Quibus dixit:Scio, inquam, quoniam non dsficit vobis aqua, sed mihi miseras,quae non valsa vivere nisi in sa; nam vos potsstis vivere inaliis lacis. Nunc obsecro vos, facits mecum misericordiam etducite me vobiscum, ubi esse intenditis. Quae dicunt: Volumus

tibi conferrs gratiam, et te conforte nobiscurn ad locum;sed quando te portabimus per aerem et viderit te aliquishomo et laquatur de te, cave ne respondens verbum. Quibusdixit: Ista faciem. Dicunt si: Accipe in are tua parvum li-gnum, et apprebende illud fartiter tais dentibus, et ego appre-bendam unam sxtremitatem ligni et socius meus alteram. Etfecerunt ita. Et cum deferrent ipsam par asrsm, vidsrunt eambomines et mirantes sibi inter se dicentes: Videte miracula:testuda valet per asrem inter duas aves. Illa vera audiens di-

lin. 10. simul cumudine que tu! ibi ora: E. - l3. Qui E. - 28. m5-rantes . . . discutes sic E.

D’r

-79-xit eis: Ita facia, mala vastro velle. Et cum aperiret os suam,evulsa ligua de ors sua, carrait in terram, et mortua est. In-quit vera vir uxori suae: Intellexi quippe verba tua; sed netimeas mars, nec dubites de ipso. Et factum est, cum peps-rissit mulier suas pullos, permanseruut in sua loco, danse!crescerent. Et audisns hoc dux maris, volait scire veritatemhuius rei, quid posset avis agere contra mare, et quomado po-terit se cavere ab ipso, eut quad erit consilium suum super hoc;et siluit, donec crevit mare, et detulit nidum cum pullis. Cun-que rediret mulier ad nidum et non inveniret ibi quicquam,vidit quoniam mare comportaverat tatum; et ait vira sua:Bene praescivi bos antsquam fisret, sed adhuc confortaturstulicia tua super personam meam et tuam. Considera impor-tunitates, quae advenerunt nabis proptsr tui stulticiam. Et aitsi vît: Nequaquam timens; vidsbis enim ultima, quid erit denegocia; quoniam adhuc in alio sua velle restituet nabis pullasnostros. Et exurgens avis illa ivit ad socios suas dicens sis:Vos estis fratres mei et socii; peto a vobis consilium et iu-vamen, ut mihi restituatur damuum illatum. Non enim scitis,quid et vobis advenirs paterit in processu disrum, ne forteaccidat vobis quad accidit mihi. Cui responderunt aves dicentessi: Placet nabis quad induxisti, et dignum est recurrere nos,ut praestemus adiutorium tibi; vsruntameu, quid poterimusagers contra mare et contra ducem eius? Dixit eis: Videturmihi, ut simul omnes conveniamus, et sumus ad singulas avesannuuciantes ipsis quid acciderit mihi, ut sciant cavere sibi,ne accidat eis bac idem. Fecsrunt itaque; et respondentes sin-gulas aves dicunt eis: Vera sunt verba vestra; veruntamsn,quid possumus agere contra mare et eius ducem? Quibus re-

10

15

20

sponderunt: Scitots, quoniam regina avium est ipse ciconia; sa

lin. 8. qu: E. - 23. versuntamen E.

10

15

20

l0

... 30 ..nunc autem circusamus, danec inveniamus ipsam. Fsceruntitaque; et cum essent coram ciconia, quaesivit ab eis ad quidvenisssnt. Cui expasuerunt processum, qui erat inter illam avem

et ducem maris; et dicunt si: Tu es domina nostra, et rex quiest vir tuus, potentior est duce maris. Et admittens ciconiapetitionem ipsam scripsit vira sua, ut deberet amovere bellumcontra ducem maris. Cunque dux maris hoc audiret, cogno-scens se esse fragilem aput patentiam huius regis, et quia nonpoterat si resisters, fecit avi suas pullos restitui. Induxi au-tem tibi banc parabolam, ut scias quoniam non est utileconsilium te pugnars adversus leonem et exponere te periculomartis. Inquit Senesba: Non videtur mihi aliud, nisi utl nonostendam leoni malam voluntatem, nec cum malo vultu si ap-paream, nisi quatenus sicut prius salsbam, danse videbo de saaliquid, de quo sit timsndum. Et bac audiens, displicuit si,aestimans quoniam, si non videret leo de Senesba illa signaquas designaverat si, posset percipsre suam propositum essefalsum et dolasum, et possit in palam devenirs. Et ait siDimna: Acceds ad regem, quoniam tu pateris percipers ab sasigna eius, quas dixi tibi. Dixit Senesba: Quomodo potsro scireillud? Et ait si Dimna: Si, quando accesseris ad leonem, vi-dsris ipsum respicientem contra te et stantsm cum audaciaquasi paratum ad bellum, et voluerit faciem suam adversuste panera et commovsre corpus eius, et stat contra te aper-tis oculis et ors, et clausis auribus, et percutit terrera cumsua cauda; scita te nunc mortuum esse, et cave ab eo, et esteparatus. Dixit si Senesba: Si videra a leone sa quae mihidixisti, sciam illud esse veram. Et factum est ita. Cunque

autem perverteretur cor leonis adversus Senesbam et cor Se-nesbae adversus leonem, ivit Dimna ad fratrsm suum Ks-

lin. 9. resisteret. - 2930. Senesba E.

Dtv

..81...lilam; et ait Kelila: Ad quid pervenisti de tuo negocin? Cui re-spondit Dimna: Iam nppropinquabit sains et gloria secundumdesiderium meum et tuum; et scias cum veritate, quoniamtamtam zinnias inter regem et Senesbnm seminavi, quad Se-ncsba illaesus a regs non evadet. Et surgentes Keliln et Dimnaiverunt ad leonem, et invenerunt Senesbam supevenientem ei.Qui videns de leone signa quae dixerat ni Dimna, quomado sta-ret sollicitus super suis pedibus et Claudel-et sures suas, etaperiret os et oculos sucs, et percuterai; cum sua cauda interrain, credidit, quoniam leo intendebat ipsum interficere; etdixit in corde suo: Qui adhaeret regi, erit in toto corpore suoin timon maximo, sicut ille, qui adbueret serpentibus et feriain suis habitaculis, quoniam non percipit homo finom bonumanum, donec offendetur ab illis. Et meditatus in hoc delibe-ravit insurgere contra ipsum et pugnarc secum. Et videns haecleo credidit quod relatum erat si de eo; et insurgens leo per-cussit eum fortiter; et percutions se ad invicem, multum pu-gnaverunt usque ad sanguinis efihsionem, ita. ut mortuus estbos. Stabat itaque leo adversus bovem, et respiciens eum, et

Px tristatus est in sua. mente. I Cunque vidisset Kelila hoc factum,cepit ropreheudere Dimnam, dicens ei: Respice fiuem operumtuorum et tui consilii, quae pessimu sunt; perturbasti enimleonem et interfecisti Seuesbaxu, et subvertisti corda exercitusregis, et corrupisti verba tua bona, quibus laudabant te primo,et bnbcbuut te odio nunc videntes mailiciam tuorum operum;quoniam impossibile est, quod non mamifestcntur. N onnc sci-visti uut audivisti, quoniam malum consilium est quando quis(.uaerit bellum, cum possit transite et deveniro ad votum anum

absque hello et proditionc? Debct autem quilibct eviturc

lin. 2. ’lppl’uptflpiudHÏ E. --- I7. ,zrmnxlnms sic E; peu,-ulicn.’us.’ --

2! .1411 E. - :5. luzbcban.’ lia

10

15

25

10

15

10

25

-32-bellum propter mais. accidentia et importuna, quae in eo surit.maxime quando potest pervenire ad situm optatum cum secu-ritate et pace et temporum diurnitnte. Similiter ubi nobilispraecipitatur propter malum consilium et promptitudinem. Duosunt quorum unum oifuscnt alterum nec habet alterum ipso-rum dominium super alterum: mults. enim transeunt cum con-silio absque promptitudine; nec potest quis ad aliquod perve-nire nisi per illam: ille vero qui quaerit verba dolosa, cumnesciat finem rei, qui sequitur ex eo, facit sicut tu fecisti. Ian]enim scivi tuam vunitatem et vanam glorinm animne tune, etquotidie meditabor in hac ad turpe, quo tuum cognovi appetitumet delectationem tui cardia ad malum, quia in ultimis recolligesquad plantasti et metes quad seminasti, et convertetur malumsuper te et me. Vir enim misericors et intelligens meditaturin rebus antequam veniant, et perseverat in re quam ipse scitpasse sequi secundum suum desiderium; rem veto, quam scitpasse praecîpitari a se, prolongat. Nec cessaivi corrigera te,ter annunciare tibi anus periculi tui in principio tui processus,nisi proptsr anum quad tibi modo non passum exprimere; scioenim, quoniam verba. men. non adiiciant tibi rectitudinem necconvertent te a malo in quo es. Nunc autem. quia tibi patuittuum vile consilium et tuus intellectus qui factus est malicis.et finis tuorum operum, expone tibi en. quae prius egisti et asquenunc, quoniam tu sois bene aptare verbum, non tamen open.Dicitur autem, quomado non est intetficiens regem nisi habensin se talem netaram, et hoc est per quam permansit leo de-ceptus in te; non est verborum bonitus nisi in opere, neque

lin. 3. ubi sic E. ubique? - 45. Duo surit etc. sic E. Cfr. Guidi35 et gr. intepr. (ad. Athen. p. 30). - 18. pcriculi conieci; p ch’ E. -’27. neque snpienliae etc. sic E.

-83-sapientiae nisi in iusticia amatis, neque in corde neque in facienisi in verba, in divitiis nisi in prodigalitate, neque in veri-tate nisi in operum nobilitate, neque in vite nisi in laeticiaet quiete; et etiam accidit illud quad non potest removerenisi vir sapiens et intelligens; sicat aeger, cui congregantur 5maltas malae aegritudines, quae remaveri non possunt, nisiper medicum peritum. Scies, quoniam doctrine removet abanima sapientis errorem et addit stulto deviationem et con-fusionem; sicut lumen salis, quad omnibus animalibus visumhabentibus lumen addit, verpertilioni vero visurn obfuscat. Vir 10autem intelligens non recalcitrat, nec eius anima magnifica-tur in se, quando est in nobili statu, et sicut mons qui noncommovetur a ventorum flasione; anima veto miseri et stultiin se magnificatur et gloriatur, sicat fenum agri quad a leviventa commovetur. Et iam quidem recordatus sum verbi, 15quad audivi antiquitus: Quando rex fait iustus et eius fami-liares iusti in populo sua, arescit iniquitas, et cessai: ab eispravitas, nec ad ces accedit impietas. Consilii vero regum etipsarum argumentorum est benefacere et iuste agate; tu au-tem voluisti, ut non adhaereret leaui aliquis praeter te. Scias satamen, quoniam rex cum suis adiutoribus est icut mare cumsuis undis. Stulti veto hominis est requirere in dolo et iniqui-tate fratres et arnicas, et agere iusticiam ad apparentiam, etdiligere mulieres ad concupiscentiam, et benefacere sibi cummalo alterius. Verum, quoniam hoc quad dico, scia tibi non 25esse oportunum, et doctrinam meam scia esse vilem in oculistais, est verbum meum sicut verbum illius qui dixit: Nonquaeras dirigera illum qui dirigi non potest, nec castigari quicastigari non valet. Inquit Dimna: Quomodo fuit? Inquit

1’ Kelila: (Parabola) Dicitur fuisse in quodam monte turba si- se

lin. 18. .conmhj

10

15

20

95

80

-s4..meorum. Nocte vera cum esset frigus, vidsrunt lucnlam,quae lucet in nocte, et putantes ipsam esse ignem, et .con-gregatis multis lignis, apposuerunt illam in lignis et stabantsuffiantes tata nocte munibus et 0re. Erunt autem aputquandam arborem, in qua erant aves; et descendons quae-dam illarum dixit illis: Nequaquam laboretis; in vanumenim est: hoc quad videtis, non est sicut creditis. Et cumnollent attenldere sua verba, cepit eos corrigere et repre-hendere cum sua sapientia. Et accedens ad eam quidam si.meorum dixit si: Nequaquam dirigera velis quad non potestdirigi, nec docere qui non potest doceri, nec corrigera qui noncorrigitur; nam lapis qui non potest frangi, non temptant ineo homines ensem et lignum; et quad plicari non potest, noliniti plicari: quoniam quicunque facit hoc penitebit. Et noncurans avis de verba illius accessit ad cos, ut moncret et car-rigeret; quam cepit unus ipsorum, et cum suis pedibus con-culcavit in terra, et mortua est. Dum autem sic es, non enimiuvat in te doctrina et comprehensio, maxime quia cor tuumdeoeptum est in vans. gloria et fraude, quae ambae sunt malimores. Et scias quad quicunque intromittit se in aliquod.quad eum non decet, quamvis verum sit, faciunt eum cor-ruere opera sua, et accidit ei sicat accidit picas. Ait Dimna:Quomodo fuit? Ait Kelila: (Parabola) Fuit quidam mercatorin terra Persiae, qui cum haberet uxorem, quae adamabataliam, voluit certificari de re. Nutricavit autem sibi quandampicam, quam docuit loqui, ut haberet ipsam, ut annunciaretsibi sa quae fierent in dama. Quadam vero die, cum ivissetvir pro factis suis, misit mulier pro amasio sua, ut veniretad eam. Qui cum venisset, stetit cum muliere iocans et ludenscum en, et recessit. Cum vir rediit et interrogavit picam, etilla exposait illi totum illud, quod vider-ut de amasio mulie-ris; ct audicus haec vir, suam verbcravit uxorem fortiter. Mu-

EH

E’r

m95-lier vero credens sn accusatam ab ancillis suis incropabat etverbcrabat cas; ut illae iuraverunt ei, non deiraudasse ipsam,Sed picam. Et sciens mulier cogitnvit in anima sno dicens:Si ipsam interfecero, erit mihi deterius; praesumet enim ma-ritus meus, quoniam propter haec ipsam interfecerim. Qua-dam vero nocte, cum non esset vir eius in dama, misit prosua amasio, et praecepit ancillis suis, ut circumstarent picam,ponens in manu unius ipsarum tympanum, ut pulsaret ad au-res picue, in manu vero alterius magnum posoit speculum, utostenderet ipsum vicissim ad oculos picas, altera spergebat deaqua sponlgia super picam, altera vero nolam volvebat versuspicam, altera vero agitabat caveam, in qua erat pica; et fa-cientibus sic tata nocte, non potuit aliquid percipere de factismulieris. Marie vero cum veniret vir sans, interrogavit pi-cam de factis suae mulieris; cui respondit: Quomodo potuihaec percipere, cum hac nocte fui in maximis tormentis praonimia pluvia, tonitruis et coruscationibus et terme matu, dequibus videbatur mihi mundus perire? Et audiens haec viraestimabat omnia verba picae, quae sibi retulerat de uxore sua,mendacia, cum illa etiam non fuissent vers, quia per totamnoctem tempestas tranquilla et conveniens erat. Et hic acci-piens picam interfecit illam, et suspendit cum in ligna. Porroeduxi tibi banc parabolam, ut scias, quoniam quis se intromittitin rem, de qua non potest cxiro, quamvis vera sint, praecipi-tabitur et corruet. Et scia, quad accidit tibi sicat acciditcuidam. Dixit Dimna: Quomodo fuit? Inquit Kelila: (Parabola).Dicuntur fuisse duo homines, quorum unus vocabatur Decep-tor, alter vero Velox. Qui cum ambulassent pariter per viam,invenerunt saculum plenum argenta, reversi sunt in ragionemsuam. Qui cum appropinqunssent civitati, dixit Volox Decep-tori: Da mihi medietatem argenti. Cui dixit Deceptor: Nequu-quam hoc faciamus, quoniam societntes et mnicitiun (lobent

10

20

25

30

10

16

en

30

mais-semper inter nos manere; sed quilibet nostrum accipiet de ar-genta quantum ei sufficint, reliquum vero abscondamns in ali-quo tnto loco et quando indigemus, capiemus de eo. Et putanseius socius Velox ipsum loqui bona fide, placuit ei consilium,et abscondernnt argentum sub quadam magna arbore, et abie-runt pro factis suis. Et cum redissent ad locum suum, ivitpost diem Deceptor ad arbornm et accepit totum argentum.Quadam vero die requisivit eum Velox dicens ei: Eamus addepositum, quoniam indigeo de mes porcione illius argenti.Cui respondit: Libenter. Et enntes ad locum. ubi posnerunt ar-gentum, et fodientes nil invenerunt; et exurgens Deceptor, quiillud acceperat, cepit clamare et verberare se dicens: Nequa-quam confidat amodo quis in fratre vel socio; tu enim cepistiillud. At ille inravit per Viventem 1 in secnla, quad non acce-perat illud. Deceptor mugis insistebat ei dicens: Nnnquid fuitalius, qui sciret hoc secretum, nisi ego et tu? Et ait ei De.oeptor: Veni et camus ad indicem potestatis; ut nabis causamdiffiniat. Quibns constitutis coram indice, dixit index: Estnealiquis testis super haec? Cui respondit Deceptor: Ita, domine;est arbor, sub cuius radies resposuimns nostrum argentnm;ipsa enim perbibebit testimonium super haec. Et ait index:Dncite me cras ad arborem, ut diffiniatnr causa vostra. Etrediens Deceptor ad domnm suam narravit patri sua processumhunc dicens: Scito, pater mi, quoniam nondum revelavi tibihoc secretum; sed si tu vis inclinare consilio mon, conserva-bimns nos umbo thesaurum, quem dedit nabis Deus, et pote-rimus multiplicare et addere ipsum. Cui dixit pater: Quid estillud, fili mi? Cui respondit: Ego quidem abstuli totnm illudargentum, quodinvenimns; vola illud autem, ut intres hac noctcet permaneas in Ventre arboris, cum sit ibi locus concavus,

lin. l3. amodo sic E

EH

E5:

-87-ubi poteris permanero; inane autem, cum venerit index inter-rogans arborem, quis accepit argentnm, respondens tu de me-dia arboris: Velox rediit ad me et accepit illud. Et hoc estquod peto a te tantum. Et respondens pater dixit ei: Quotiesvanum consilium facit corruere hominem; et cave ne accidattibi sicut accidit cuidam avi. Et ait filins: Quomodo fuit?Dixit pater: (Parabola) Fait quaedam avis, cuius vicinns eratserpens, qui semper devorabat pullos et ava eius, nec ei ali-quod relinquebat. Erat tamen avis cnpiens in illa loco habi-tare propter loci bonitatem; sed dolebat de bis quae serpensagebat contra eam. Annnnciavit autem hoc factum cuidamcancro amico sua; cui dixit cancer: Dabo tibi consilium, utsemper cris pacifica et tranquilla ab opere serpentis. Et duxiteam cancer ad quoddam foramen, in quo erat quaedam fera-rum, quae est ad modum canis; et exposito ibi avi odio, quodest inter ipsum animal et serpentem, dixit ei: Vade et con-grega multitudinem piscinm et ordiua pisces per imam lineama foramiue serpentis usque ad foramen huius animalis; quo-niam ipsum animal perambulans per lineam piscinm et come-dens eos perveniet ad foreman serpentis et devorabit cum.Fecitlitaqne avis, et ordinavit pisces a foramine serpentisasque ad faramen animalis antedicti. Cnm itaque iret animalcomedens pisces, perveuit ad serpentem et devoravit illum.Postea vero consummasset devorare pisces, quaerebat adhucper viam odorem piscinm, donec perveniens ad nidum avis, etdevorabat illam cum pullis suis. Nunc autem induxi tibi hocproverbinm, ut scias, quoniam multociens est consilium, quohomo praecipitatur et carroit; quae quis parut socio sua, inillis incidit, ut non possit evadere ab eis; et tu sois haecomnia. Et respondens Deceptor dixit patri sua: Intellexi verba

lin l4. cum E. - 24. Postea ocra consummasset sic E.

15

20

25

30

10

16

20

25

30

-88.-tun, sed relinqne have, quoniam ros est mugis facilis, quamtu nestinms. Et monuit ipsum suis verbis, douce incliuavitconsilio suc, et fecit pater quod filins voluit; et iverunt adarborem, et mansit pater in ventre arborisa toto nocte. Manavero cum venisset iudux cum sua familia ad arborem stetit.et qllnesivit ab arbore, quis abstulisset urgentum. Et respon-dens ille de media nrboris dixit: Velox accepit illud. Et stu-pefactus index super hoc volvit se undique et nemiuem vi-debut: qui pruecepit, ut apportai-eut ligna. ut accendereturignis in circuitu arboris. Et cum culot et fumus perveniesentad illum, qui erat intus, copit clamare fortiter. cum nmpliuscalorem non posset tolumre; et extructus est inde quasi mor-tuus. Et videns index fraudem banc manduvit fusticuri umboset restitui argentum socio sua. Quibus fusticatis, mortuus estpater. Et accipiens Deceptor patrem anum tulit ipsum mor-tuum ad domam suam, et remansit dolens de argeuto nmissoet de vituperio sibi cunctis ab hominibus relate, contristaba-turque de patte suc nmrtno, cuius ipse crut causa efficiens.cum socium suum dei’x-uudari nisus esset, et seipsum nua cum

suo patte in idem corruit vicium et damnum. I Hume induxitibi parabolam, ut scias quoniam aliquando capiuutur homi-nes in fraude et dola, quos parant. Tu autem, Dimna, con-grogasti in te malus mores, quos praedixi, et recolliges defructo oporntionum tuurnm maxime, cum sciam Le non eva-snrum esse, quia tu loquoris duabus linguis et dnns habesfacies, et nullum est attribuendum peccatum leoni et bovi,nisi tune linguae, quae subvertit eos. N311] nullus est in mundo,

qui non posait blandu lingua converti ad sui voluntatem; cordaenim decipiuntur verbis dolosis. et trahuutnr funibus falsita-tis; quemadmodum mulier illa quae dccepit anum virum doloverbornm suorum. Dixit Dimna: Quomodo fuit? Ait Kelila:

lin 1.-) t” lIAlIIIIÜ 1:.

B’r

i

Pr

-99...(Pamboln) Fuit quidam, qui hahebnt pulchmm mulicrcm: cruttamen meretrix. Quadam vcro die, cum vit anus negrotamt,dixit ei ut iret ad npothecam et emcret sibi de rebus, quas.medicus consuleret. Et exurgens mulier ivit ad npothecarium,qui crut amasius anus, ut sibi duret illns res; et introductnin apotheca, stetit cum amasio suo; et prnecepit upothecariusservo suc, quod daret sibi omnia quae volebat. Servus vero, cumesset stultus, accepit manutergium et involvit in eo pulveremde terra, et ligavit, et dedit mnlieri dicens ei: Ecce, omniamut ibi. Et abiens mulier ad domum suam assignuvit manu-tergium suo viro, et intravit domum aliam, ut apportaret vas,nbi reponeret res illus; et solvens vir manutergium invenitpulverem, et clamavit ad eam dicens: Quid est hoc? Ivistipro medicinis et apportasti pulverem. Et illdandiens reliquitquae in manu tunebat, et accipiens cribellum exivit ad virumanum, et ait ei: Nescis quid accidit mihi in vin cum irem?Ecce, equus cunens impulsit me, et cormi in terrain; itaquececidit mihi de manu mes argentum, et non potens invenireillud congregnvi pulverem de loco illa, involvi in manutergio,donec educerem illum par cribellum; forsitan inveniam ipsum.Et audiens vir credidit ci, et dixit: Accipe plus de urgente,et vade et eme mihi. Nunc autem induxi tibi banc parnbolam,ut scias, quoniam nullus cui si dicuntur tulia verba dolosnsicut en quae dixisti, non crederet ntique, et deciperet coreius, sieut quam leo deceptns est verbis tuis et credidit tibi.Seins autem, quod aquam fluminum bonne sunt antequnm l per-misceantur et conturbentur; sicat etiam fratres et parentelaeboni sunt, dum non est inter eos homo malus et societas mn-lorum, sed dilectio amical-nm. quae permanents erit, cum non

lin. l. [MICFIDN E. ---r 3 «poivra. rrpnlculrius (uruissfl littoru Il) p0-vuif E.

9s

[à

20

25

-90-interponitur seductor sicut tu es; et non est aliquid in mundo,quod similetur tibi, nisi serpens, qui de 0re suo venenumdistillat mortiferum, q: cum toto hoc timeo de veneno quodcum lingua tua ait. Et prias quidem abhorrebam societutem

5 et conversationem tuam; nam sapientes dicunt: Procul sis a

10

15

conversatione impiorum. Et dicunt intelligentes: Adhaerere vinsiusticiae et nobilitatis et nunquam separeris ab eis, et cave nconversations stulti; et si sis vit consilii et honorum morum,cave et praeserva te u malieia operationum suarum, et ne di-mittas societatem viri nobilis et recti, quamvis tibi non pos-set conferre bonum; debet tibi sufficere illud quod vides [et] ex eo

et debes iuvare ipsum tuo animo, et recede a stulto et mali-gno, et fuge eum. Ego autem debeo a te discedere et tuamelongare conversationem, quoniam non sperabunt socii tuiin te bonum, cum fueris in regno tuo totum quod teutavit cortuum; et efl’ectns est similis parabqlae mercatoris, qui dixit:Terra cuius mures comedunt mille libras ferri, dignum est, uteius aves rapiant pueros. Dixit: Quomodo fuit? Inquit Kelila:(Paraboln) Fuit quidam pauper mereator in quadnm terra,

lin. 2. simuletur E. - 2. nisi species que de 0re sua etc. sic 13.:sed nisi serpens qui de 0re sur) etc. corrigendum censui. arabica mota-phrasi eollnta: « Dich kann man mit nicht bosser vergleichen als mit einer

Schlange, welcher zwei giftige Zungen bat. Denn von deiner Zungekommt Giftartiges, and ich werde nicht aufhôren des Gift deiner Zungezu fürchten. » (Wollf197). Gr. interpr.: 1:76, un 7&9 in cou "sa 71:51-.

un inrooüpnv, à; Tàv roi] 59m; ddâvrz, irai nui du?» iôv aimerai-

ÇIro-u. (ed Atheu. p. 33). - 8. et si si: vir consilii etc. sic E. -l3. discere E. - 15. Locum, ut videtur valde corruptum emendnrenon ausim. Cfr. arab.: «Und sa werde ich dich meiden mûssen; dennwie kôunten deine Freunde sich von dir noch Edelmuth und Liche ver-sprechen nue]; dem, was du an dem Kôm’g gethan hast. der dicit sageehrt and crhoben hm? » (Woltf li 98). -- 16. est sic E.

-91-qui hnbcbut mille libros ferri; et cum vellet indu discedere etire ad aliam terrain, deposuit ferrum apud quendam notumanum, ut sibi conservaret, et abiit. Cunque rediret post tem-pus, petiit ferrum ab umico suc. Cui respondit: l’osui ferrumtuo in uno angulorum domus, et comederunt illud mures. Ipsevero vendiderat et comederut praeeium eius. Et ait mercator:Nunquam audivimns esse in mundo animal, quod frangeretfemm, et mures comederunt modo illud: nunc autem nihilreputo illud, ex quo Deus liberavit te ab eis et non oifende-mut te. At ille gavisus de verbo, quod audivit ab eo, ro-gavitque eum, ut comederet secum illa. die; et stutuit sibiterminum reveniendi ad eum. Postquam vero recessit ab .eomercator, cogitavit argumentum, ut caperet sibi filium suum:qui cum furatus esset eum, nbscondit in domo cuiusdam. Etcum rediret ad cum, dixit ille, quilamiserat filium: Vidistinefilium meum? Cui respondit: Alia die prope tuum domum vidiavem, quae rnpuit unum puerum; nescio tamen, utrum fuit fi-lins tuus. Ille vero cum audiret, clamavit et dixit hominibusqui erant ibi: Audivistis unqunm tale, quod avn-s rapiunt pue-ros? Et respondens mercator dixit: Ita est: Terre cuius mu-res comedunt mille librus ferri, dignum est, ut eius avesmpiant pueras. Ille vero cum audiret hoc verbum, confessusest ei abstulisse ferrum suum; et ait ei: Restitue mihi filiuinmonm, et ego restituam tibi ferrum tuum. At ille restituitsibi filium, et ille ferrum. Inquit Kelila Dimnae; Induxi tibihoc exemplum, ut scias quoniam, si temptasti agere proditio-nem contra regem tuum, quid facies contra alios? 13m scio,quoniam nobilitas apud te nihil reputntur, nec sois nil esse inmnndo peior illo, qui credit in eo, qui non habet. fidem; etqui fecit misericordiam illi, qui non recognoscit illum; et qui

lin. 10. gavisus (est)?

10

15

20

25

80

f

10

15

20

25

30

-92-dat doctrinanl non rccipienti; et secretum rem-lut non celantiillud. Nec spcro nmmodo posse trunsmutnri tnos mores, sedin nature in qua nutus es permanebis. Nam arbor amara sitota melle perlingeretur, non pro tanto faciet fructum dul-ccm. Et ego erravi hue asque in conversatione tua; quoniamquicunque bonis conversntur, possidebit ab eis bonum et ae-quitatem; conversatio autem impiorum possidere facit pravi-tatem cordis et maliciam operum. Sicut ventus pertransiensres sordides et foetidas accipit inde malum odorem: si verotranseat per aromata, ut mustum, ambram, cepit inde bonumodorem. Et ego quidem scio taedium verborum meorum apudte; sed nuquam mundus cessavit ab hac sua natura, ut igno»rantes semper abhorreant sapientes, et stulti mobiles, et maliboucs, et pravi rectos. Fuit autem finis verborum Kelilae cumDimna hic; et iam leo interfecit Scuesbam. Et cum interfe-cisset illum, penituit ipsum et meditetus in facto, postquamquievit ira sua, dixit: Tristis est anima men de Senesba, quo-niam erat vir magni consilii et intellectus; nec penes me sciocausam, quare ipsum interfecerim, nec radicem scio mei operis.Et displicuit valde leoni, et contristatus est. Et sciens haecDimna, relicto Kelila, ivit ad leonem. Inquitl Dimna leoui:Domine tex, iam dedit tibi Deus victoriam de inimico tuo;exterminavit enim inimicum tuum, et qui tuam quaerebat ani-mam. Qnare igitur contristaris? Et respondens eo ait: Quo-niam penituit me tecisse quod fecit: cum eius considero con-silium el intellectum et suos nobiles mores ne sui delectabi-lem conversationem, doleo in cordo mec. Et ait Dimna:Nequaquam dicat dominus rex hoc verbum; non enim debesmiscreri eius in quo timeudum erat; probus enim rex multo-ciens abhorret quem diligebnt, et expulit illum et postea re-

lin. unnumlo sic "- l9. Ulh’ffi’Ct’rHul là

EN

-- 93-cipit cum, et ipsum ordinnt super suis negociis, quando de enviderit banitatem; sicat fecit ille, qui abliorrct tirincumpropter sui amaritudinem, non considerans sui cfficaciam. Ali-

quando autem diligit rex aliquem et honorat et exaltat;deinde vero illum perdit et exterminat timens eius malum.Sicut homo, cuius digitus fait morsus a serpente,amputat il-lum, aestimaus, nequaudo dilatetur a veneno totum corpus etinterfieiat ipsum. Et audieus haec leo a Dimna credidit ci, etrecepit ipsum secum aliquibus diebus. Post haec vero dixitsua philosopha Sendebar: Audivi, inquam, parabolam, etpercepi opera Dimnae, cum sit despectus et vilis inter animalia,et quid egit contra bovem et leonem, et quomado subvertitcorda eorum contra se invicem, douce devenerunt in odium.Saut autem in verbis istis exemple et magna doctrina cu-pientibus intelligentiam, ut se sciant a viris dolosis praeser-vars et timere et dubitare mendacia eorum et evitare etinquirere diligenter circa en, ut exterminent omnes, in qui-bus talia reperiuntur, quomado est bonum consilium et pnxanimae atque quies.

EXPLICIT CAPITVLVM SECVNDVMSEQVITVR CAPITVLVM TERCIVM l DE FINE ILLIVS

QVI DELECTATVR IN MALO ALTERIVS.

Inquit rex Disles Sendebar philosopha: Intellexi, inquam,verba tua de mendaciis viri dolosi quaereutis dissipare veri-tatem cum verbis falsitatis, donec removet amorem et ponitodium in sua loco. Indica mihi nunc, ad quam ultimo devenitcausam Dimna, donec leo mandavit ipsum interfici. Inquitphilosophus: Domine tex, dicitur, quod cum leo interfecisset

lin. 0. Post haec euro dixi! etc. scilicet l’au Disles.

(a

10

i0

25

a

10

15

20

30

-94.-Scnesbam, post recessum dierum penituit cum ipsum festi-nanter interfecisse, recordatus sui boni consilii et intellectuset nobilis conversationis. Nitebatur autem leo sellera multumsemper cum sociis suis, quibus delectabatur, ut per hoc re-cederet eius tristicia et in gaudium posset restitui. Fait autemunus de familia regis, qui erat leopardus; qui cum esset no-bilior et honorabilior ceteris sociis regis, accepit cum l’ex insuum fidelem socium et consiliarium, a quo recipiebat omnidie consilium, et cum eo tractabat sua secrets, et tata dieassistebnt ei. Quadam veto nocte, cum trausiret iste per ostiumdomus Kelilae et Dimnae, audivit verba Kelilae corripientisDimnam et increpantis ipsum suae proditionis, quam egit ad-versus leonem. Ostendebat enim ei, quia male faciehat de totoeo quod agerat adversus Senesbam absque culpa et delicto, etsignificabat ei, quoniam non evaderet de manu leonis, et im-possibile erat suum malum et meudacia in ultimo non revelari,nec habere in ultimo de sua male aliquam ultianem, ut infoveam, quam fodit, incideret, et in rote, quod paravit, cape-retur. Et respondens Dimna Kelilae fratri suo dixit: Iam per-venit illud quod non potest revocari. Sed nunc relinquendasunt haec verba, et quaereuda consilia circa haec, ut transmu-temus rem, quae incidit mentem leonis de sua facto; et mequippe iam penituit eius quod feci. Veruntamen men concu-piscentia fuit quae me ad hoc induxit. Et audiens haec leo-pardus venit ad domam matris leonis, et retulit illud, post-quam promisit ei inrameuto, ut non revelaret alicui viventi.Exurgens vero mater leonis diluculo venit ad filium et invenitcum contristatum, et cum vidisset cum, percepit haec non esse,nisi quia sine culpa interfecerat Senesbam; et ait si: Scito,fili, quod suspirium et dolor non potucrunt tibi restituere

lin. 18. retiro

-95-quod amisisti, sed quotidie debilitaut corpus et dissolvant etperdant intellectum. Sed indien mihi, quae est causa tune tri-sticine; quoniam si est res, de qua sit dolendum, scias quodnullus est tuorum familiarium, qui non contristetur et com-patietur tibi; si forte vero propterea quod interfecisti Sene-sbam, iam patuit nabis, quoniam inique fecisti, et absque culpaet delicto est mortuus; quod si tuam refrenares voluntatemin illa bora, et cogitasses circa illud adhuc, et imaginatusfuisses tristiciam et dolorem quas merita pateris super haec,faisset tune tibi revelata veritas. Dicunt enim sapientes, quo-niam millas est qui habent odium aliquod adversus amicos sucs,abhorrent illud. Nunc autem indien mihi, qualiter erat animatuas erga ipsum, antequam interficeres ipsum et quomado post.Dixit leo: Iam multam in mec corde meditatus sum de factoeius, et nisus sum mec anima invenire viam contra cum dealiquo delicto, et non inveni, nec potui percipere in ea aliquidmali antequam ipsum interficerem, nec postmodum. Penitetvero me amicitiae eius, quod fecit, et mode doleo et contri-stor. Omnes viri sapientes tenent Senesbam fuisse innoxiumaliis omnibus, quae apposita fuerunt adversus cum, et quiafait mandas et simplex corde; veruutamen provocatus fait con-tra ipsum cradelis adversnrius Dimna sua fraude et mendneiis,qui mihi retalit de eo, quae quidem nunquam fecit Senesba necen cogitavit in carde. Sed indien mihi, si aliquid audivisti, velsi aliquis tibi de hoc enarravit aliquid. Nam, quando fueritconsilium cum verbis, quae simul audiuntur, erit magis mani-festum sensui, et satisfaciens cordi; et expedit, ut homo nonrelinquat in corde suo dubium aliquod, sed inquirat veritatem.Dixit mater leonis: Relatum est mihi a quodam fideli socio,quoniam Dimna non iuste egit contra Senesbam quod agit, et

lin. 7. achetas E. - lO-ll. Dicunt enim etc. sic E.; lac?

10

20

25

30

10

15

30

35

s 0

-9(’)-

quia sednxit te, et subvertit cor tuum adversus cum nisi pro-ptcr invidia, qua invidcbat eius dignitatcm, et quod crat ingratin, quam invenerat in oculis tais. Ait leo mntri suae: (luisretulit tibi haec, mater? Ait illa: Qui mihi retalit, inhibaitipsam non manifestera; et scias, quandocunque fuerit traditumalicui secretum aliquod, debet esse fidelis de sa; et qui revelatsecretum quod traditum est ci, decipit amicum suam, quici tradidjt, et habet vilem statam apud homines, nec un-quam aliquis ci secretum revelabit. Dixit leo: Vere dicis, etres ita se habet, ut dixisti; veruntamen non debct quis amieosua oceultare veritntem, sed ostendere illam, ut meritam ndim-pleat, neque subtrnhat veritatem I quam nudivit et novit, et ma-xime de homine, et inquirat de sanguine viri innocentiez numqui occultat delictum peccatoris, ipse particeps est illi. chautem non debct aliquem condempnare nec affligera pro redubia et opinionis suae cordis, nisi pro veritnte; nec procedatad aliquod punitionis, donec ei res patefiat: sanguinis efiusiodifficilis est apud Deum. Quod si ego egi malum et animamon, interficieus Senesbam sine culpa, nolo idem facere deDimna, absque teste et initia veritatis. Et iam te video scireillum qui revelavit tibi, et tu inde culpam babas. Dixit mater:Iuste dixisti; veruntamen nestimabnm prias, antequnm tibi hocdicerem, (none dubitare in re, et sufficere tibi testimoniummeam, ut crederes mihi, nec haberes me suspectam apud te superhaec. Dixit ci leo: Non es apud me nisi fidelis; sed vola, utmanifestes mihi illum, qui manifestant tibi, quia animas meusmugis requiescit. Dixit ci mater: Si ego sam fidelis in oculistais, afflige hune cradelem seductorem, sicat nfflixisti illum.Respondit ci leo: Nullum inconveuicns te sequitur, si mihi re-

lin. Il, illa E. - 12 Wilhelm! E. -- 16, opinions suc cordis sin:li. a IN. Ils! pro est E. - 23. (i101!) (habitum suppl.

EH

-97-velaveris illum. Dixit mater leonis: Immo maximum malummihi adveniet super hoc, quia vilipender in oculis eius, qui mihisuam secretum revelavit, cum deciperem ipsum; et si hoc fa-cerem, nunquam aliquis confideret in me, nec revelaret mihialiquid. Et audiens leo haec a mantra sua cognovit, quoniampersonam illam sibi non revelaret; et ait ei: Vade in pace.Mans vero mandavit rex congregare omnes senes et sapientespopuli et exercitus sui, et misit pro matre sua et pro Dimna,ut essent coram ipso. Cunque congregati essent in tata cariaante leonem, sedebat leo inclinato capite ad terram; confususenim erat de eo, quod fecernt, quia interfecerat Senesbam. Cun-

que videret haec Dimna, percepit, quoniam venit dies visita-tionis suae, et timuit de morte; et ait ad cos, qui erant anteipsum: Quare rex ostendit malum vultum et dolet et est con-tristatus? Nunquid est aliquid novi, prOpter quod congregavitnos omnes tem cita ante ipsum? Et respondens mater leonisait contra Dimnam dicens: I Quicquid vides de passions leoniseiusque tristicia, non est aliud nisi quia reliquit te vivam asquehodie, ex quo temptasti te facere proximam regi, referons eiverba sabversionis, et induxisti eum tais mendneiis et sedu-ctiouibas, ut interficeret Senesbam. Et respondens Dimna ait:Non video aliud quod dixeruut sapientes, nisi vers. esse cumdicant: Quicauque laborat bene facere post tristiciam et ma-lum est sibi valde propinquum; sed absit, quod hoc exem-plum tangat regem nec socios eius; quoniam dictum est: Qui-conque adhaeret malin, quamvis non exercent opera eorum, amalin eorum non evadet, quamvis cavent sibi multum. Non estin manda qui retribuat bonum pro bona, nisi Deus salas.Quicnnque vero praeter cum saut, non sic faciunt; nec aliqueminvenio, qui dignus sit rectitudine sicat regela. Et proptsr hoc

1111.28qu.

10

15

20.

25

80

10

16

10

25

30

-98.-videmus turbas religionum et Deum coleutium, in montibuset lacis desertibus habitantes, et omnem conversationem etstatum relinquentes; nec miscentur cum eis propter ipsarumnequiciam, sed faciunt omnia mugis ad honorem Dei, quamad aliquod huius seculi. Dilectio vere men, quae fait erga re-gem semper, et bonum consilium quod ei consului, et cari etpraeservavi ipsum ab eo, qui contra ipsum insurgera inten-debat, et iusticia. cogitationam mearum indaxit me in banctribulationem, et quia manifestabam ci quaecuuque de aliquocontraria suspectum habebam, et revelata fait illa proditioadversus cum, et patuit ei per inquisitionem, qua inquisivit etinvenit veritatem; et si ipse vult, inquirat de re, et inspiciatin en cum oculo veritatis; tune enim flet iusticia verborummearum in his omnibus, quae sibi retuli; quoniam ignis, quiest in lapide ab eo non extrahitur, nisi cum argumentis etingeniis. Nec potest hoc latere, quia peccatum delinqaentis,quanta plus inquiritur, tanto magis revelatar et manifestaturin manda et multiplicatur et notescit; sicat res sordide etfoetida, quanta mugis agitatur, tenta magie de suc malo odoresentitur. Et si ego deliquissem, fugissem utique ad extremi-tates orbis terrae, cum ampla sit, nec starem in caria regis;sed confidens in en iusticia et simplicitate cordis et innocentiamanuum mearum, remansi nec volai fugere. Supplico tamenregi, quod si aput ipsum fuerunt verba permixta quae dicun-tur, mandat inquiri veritatem et examinari ipsam; et sit ille,quem rex ordinaverit super hoc, vir bonus et simplex, legalis,non avertens faciem in ipsa veritate, nec fraas sit in operibussuis; nec velit me rex interficiere innocentem. Et sciet sibireferri verba men et verba aliorum, tune vident et reddat iu-dicium, et nolit iudicare secundum verba invidorum et acinu-lantium, nisi cum veritate: quoniam, ex quo mauiiestum estregi accepisse verbum falsitatis et mendneii, et quia s’eductus

-99-fuit, ut Senesbam interficeret sine culpa, et quia non requi-sivit de veritate, debet cavere sibi, ne iterum incidat in illudquod prius, donec inquirat et saint. El: scio, quoniam obtine-bam a regs maximum statum, quem multi habere desiderantet invident mihi super hoc; et scio, quod ipsi loquantur eiseditiones de me; quod si rex voluerit facere, deliberabit per-dere me, non habeo redemptorem et salvatorem nisi Deum, quinovit secrets et occulta cordium; ipse vero me liberabit dehac tribulations. Dicitur autem, quod quicunque facit aliquoddubium nec veritatem ducit ad lucem nec respicit bene quid fa-cit, erit ultimo suum negocium, sicut cuiusdam mulieris, quamdecepit servus per suam amasium, ita ut confusa remaneret.Dixerunt leo et omnes alii viri: Quomodo fuit? Dixit Dimna:(Parabola) Dicitur fuisse in quadam civitate nomine Bostennein provincia Abezie quidam carpentarius, cui erat pulchrauxor. Babebat autem haec quandam amasium pictorem, quiagebat. cum ea. Dixit mulier suo amasio: Volo, ut facias tibisignum, per quod cognoscam te in nocte, ut non sit tibi ne-cesse clamai-e nec pulsare ianuam, ne sentiat aliquis. Gui dixitamasius: Faciam mihi pannum album et nigrum ad signarectorum quasi oculos, ut album sit ad modum lunae, nigrumvero ad modum pupillae oculi; et quando videris illum, sittibi signum egrediendi ad me. Et placuit mulieri, et fecit ita.Audiensque illos servus mulieris, qui erat in domo, conser-vavit verbum in corde suc. Erat autem amasius accedens adipsam nocte, et illa videns signum vestimenti exibat ad ipsumstatim, et sic fecit hoc modo multis diebus. Quadam veto die,dum iret maritus ad curium regis de nocte ad operandum ibi,ivit servus mulieris ad uxorem pictoris, quem mulier adama-

p, bat; petiit si, ut sibi illud accomodaret vestimenltum, deditque

lin. 14-15. Bastenne. . . . Abezie sic E: Bostennae . . . Abesiue!

10

Io

10

15

20

25

30

-100-ei, et ivit cum eo sans ad mulierem suam nocte. Videns ita-que mulier signum credit suum esse amasium; quae exiens adcum, stetit cum eo; et abiens servus in viam suam restituitvestimentum illi mulieri. Post veto mediam noctem rediens pi-cter de domo regis, accepit vestimentum illud et ivit ad mu-lierem; et illa cum videret, obstupuit, dixitque si. Quid tibinocte iste et quare rediisti ad me iterum festinanter, ex queadimplevisti tuam voluntatem? At ille cum audisset hoc ver-bum, percepit, quomodo alius homo accessit ad eam nocte illa:et rediens ad domum suam cepit increpare et percutera uxo-rem suam fortiter, donec scivit veritatem de re quacunque; etaccepit vestimentum et combussit illud. Hanc notate parabo-lam, ut non procedat rex festinanter in re sophistica; ipseenim portaret peccatum. Nec credatis hoc me dicere prao ti-mere, quem habeo de morte; mors enim supervenit hominimale sue velle, nec potest ipsam evitare, et omnia vivons mo-riturus est, et si centum haberet animas. Si vero seirem regimeam placere proditionem, ego ipse sibi sponte me offert-cm;veruntamen protester mihi haec, ut non immittat rex manumsuam in sanguinem innocentem; nam sicut faceret mihi nunc,posset multis aliis facere, praeterquam inquirat de rei veritate,et esset hoc regi magnum praeiudicium; et utinam patefierethodie Inca innocentia apud omnes et postes. monerent et sci-rent omnes de curia, quoniam innocens sum; sed timeo ne mo-riar in mea innocentia ignorata, et relinquam banc infamiampost me. Et ait quidam de curie ipsi Dimnae; Verum non loque-ris haec pro dilections tua ergs. regem nec ad sui honorem,sed proptsr personam tuam loqueris, quia quaeris enim argu-mentis evadere a fovea, quam incidisti. Respondit si Dimna:Malediete tu, nonne merito innocentiam meam patefacio do-

liu. 15 malum pro mon E.

--iOl-mine regi, aut habet ne aliquis aliquem sibi propinquioremsicut personam suam? Et nisi ego quaeram consilia et argu-menta pro mei liberatioue, quis quaeret illa pro me? Namenim dicunt sapientes: Quicunque non benefacit sibimet, nullialteri benefacit. Et iam quidem bene patuit invildia tua; omnesenim astantes sentiunt dolum et fraudem tuam, quia nullumsois diligere te. Et quia inimicaris tibi ipsi, quanto magis al-teri! non es dignus babitare cum brutis, maxime cum rege eteius familias. Cunque Dimna perfecisset hune sermenem adver-sus illum, obticuit ille, et exivit de curia confuses et tristisa verbis, quae locutus est ei Dimna. Et respondens materleonis dixit: Non mirer nisi affluentiae tune linguae in verbiset parabolis, quas tu profers adversus omnes contra te loquen-tes, cum eommiseris omnia quae commisisti de dolis et saduc-tionibus. Ait ei Dimna: Quare respicis une oculo et audis nuaaure, nec respicis res cum veritate et oculo fidelitatis, sed inipsis procedis secundum tuam voluntatem? Video tamen, quodmeam infortnnium me permutavit ante oculos tues; nec estaliquis, qui loquitur cum veritate et pertractat ipsam, sed uni-versi false respondent. et iuxta proprium appetitum loquun-tur. Etiam quia hi qui suut in curie. regis, confidentes de tueamore et miseratione, non dubitant loqui secundum propriamvoluntatem, et attestari falsitatem cum verbis veritatis et men-dacii, credentes eum non revocare sua verba. Et hic est locusreprehensiouis; si fieret eis parabola, forte proficerent. Dixitmater leonis. Respice hune crudelem proditorem, qui adhucclaudit oculos bominam sua. falsitate, ut disrumpat eorumconsilium, et se facial; innocentem. Dixit Dimna: Quandoquesurit illi qui faciunt hoc quod dixisti; ille seilicet penes quemdeponitur secretum nec ipsum conservat; et qui induit vestem

lin. 8. cuum raye E.

10

15

20

26

30

10

15

20

25

80

-l02-mulieris; et mulier quae induit vestem viri; et peregrinus quise facit patremfamilias; qui et loquitur inter populum et re-gem in bis, de quibus non est interrogatus. Dixit ei materleonis: Recognoscas maliciam operationum tuarum, et timeasde bis, et recognosce peccatum verborum tuorum, et discerneilla. An nescis, quia non evades, quod non fiat de te vindictamaxima? Dixit Dimna: Qui committit peccatum, nec diligithominem bonum, non prolongat a se peccatum, quamvis il-lud posait removere. Dixit mater leonis: Proditar et adver-sarie, quoniam praesumis tua audacia talia loqui coram rage,cum ego miror te permisisse vivum neque hodie? Gui respon-dit Dimna: Ille quem dicis est vit quem decet bonum consi-lium, ut eius tradatur inimicus in manu sua, cuius inimicusnon sum. Spero in regem, quod non interficiet in men. inno-centia nec faciet iuxta consilium mulieris inimicae. Et aitmater leonis: F alse et mendax, sperasne de tante scelere eva-dere quod commisisti, et mendaciis quae retulisti? ResponditDimna: Qui profert quod non est, pati debet quod dixisti;ego tamen locutus sum veritatem, confirmavi illam, et an-nunciavi eam regi, et observavi foedus, nec unquam cogitavitcor meum facere iniquitatem et loqui mendacium. Et speroquidem, quoniam adhuc revelabitur mea fidelitas, et testabiturin me iusticia men in simplicitate cordis et innocentia ma-nuum. Et factum est, cum vidisset mater leonis ipsum leonemnihil respondentem verbis Dimnae, aestimavit in anime sucdicens: Forsitan falsum est totum, quod praesumitur contraipsum, et forte innocens est ab bis omnibus, quae sibi op-ponuntur. Nam qui recitat verba sua coram rege et mundi-ficat se ab bis quae opponuntur sibi, nec aliquis respondetin contrarium, videtur dicere veritatem de bis quae dicit; quo-

lin. 2. et qui loquilur?

-103-niam silere aliquem in sui causa est confitere veritatem. Namdicunt sapientes: Qui tacet affirmat. Et exurgens discessit afacie eius cum iracnndia. Maudavit itaque leo in colle catc-nas apponi ipsi Dimnae magna cum ferocitate facieque pro-terva, visu ac horribili, et ipsum in carcerem duci fortissimum,summa ac diligentia et poena de sui causa inquiri; quibus factiset de suis causis actibusve perceptis, debout ad ipsum per fi-deles sues familiares referri regem. Et uti ipse rex iussit suisfamiliaribus, ipsorum domino obedire recusabant minime; eum-que violenti manu apprebensum omni cum austeritate Dimnamdnxerunt ad carcerem; qui non modicum, uti bene fidei esttribueudum, dolait. I Postea locuta est mater leonis filio suedicens: Relata iam sunt mihi de isto inique seductore male,quae nunquam de aliquo audita sunt sicut illa; et iamconcordaverunt universae linguae super hoc. Ipse autem inten-dit omnia permutai-e, nec latet factum anum aliquem virumintelligentem; et praeter hoc relatum est mihi et anime meorepositnm per quendam, qui audivit iniquitatem et suam se-ductionem; et si dederis ei favorem, superabit te argumentisfalsitatis. 111e autem qui mihi retulit, est vir iustus et legalis;nunc autem consulo tibi, ne respicias verba eius, et prolonge.ipsum abs te et redde populum tuum pacificum ab eo. Et re-spondens leo matri suae: Sile, quoniam ego curabo factumtuum, et eius causam examinabo, quoniam ipse sapiens et in-telligens est. Ego autem investigabo frequenter et respiciamfactum suum et non ero in eo negligens, nec agam malumcontra animam meam; adimplebo desiderinm eius, qui factumsnum ignorat utrum verum sit sive falsum. Et propter hocindica mihi, quis est iste vir legalis quem dicis, et revela no-men suam, quoniam homines invident sibi ad invicem, et alter

lin. 3. cathenas E. - 5. horribibili E.

10

15

20

30

10

15

10

25

-104-desiderat locum alter-iris. Dixit ei mater: Scio quod vir legaliset perfectus, qui mihi nunciavit bec secretum, est socius etfidelis secretarius tuus leopardus. Dixit leo: Sufficit tibi: vi-debis amodo, quid faciam ei, aut qualis erit processus meuscontra ipsum: vade in viam tuam. Et factum est, cum annua-ciatum fuisset Kelilae, quoniam Dimna detinetur in cartiers,misertus est ei prao nimia dilectione et assidua societatis fra-ternitate, quae erat inter eos. Et exurgens Kelila ivit ad cumclam ad carcerem media nocte; et cum videret ipsum deten-tum catenis ferreis, cepit plorare fortiter, et ait Kelila Di-mnae: Iam commisisti facta, de quibus nolo te emplies re-prebendere, nec tibi loqui de bis quae tibi displicent. Nunquidrecordaris mode eius quod dicebam et consulebam tibi, etducebam te per viam rectitudinis, nec meo consilio acquiesceravoluisti nec mes. verba respicere? Hoc totum par altitudinemtuae mentis apud tuum consilium et intellectum babas. Iamquidam dicunt, quod homo falsus moritur ante tempus, nonquod eius vite decidatur, sed quia mortuus est in vite. existons;silcut tu mode detentus in bac tribulations, qua mors meliusest. Vas igitur tue intelleetoi et sapientiae, qui declinaveruntte! Iam enim pervenisti usque ad ianuam mortis. De te quidemdicitur, qui capit sapientes: Impiorum sapientia et consiliumstultorum expeditur. Respondit Dimna ei dicens: Scio, inquam,frater, quod a tempore que me cognovisti, nec cessœti mihibonum exhibera consilium, et loquebaris mihi de veritate, etme monebas super ipsam, et viam rectitudinis indicabas; egotamen non acceptavi dicta tua ex concupiscentia et viciis, quaeme superabant, ut magnas acquirerem dignitates et ambularem

lin. 10. catharsis E. - 15. Gr. interpr.: Tri-rai sien, in!» son. «po;-

iuyor si: dt 1.77 chleu mi et? pilau-ria; mutin-.0; 01; apoasdÉZaw 59:

70.31: rias 305mm ùnâfizan. Athen. p.

Il!

F’r

-105-in magma et mirabilibus super me, propter adversitates et tribu-lationes, quae scriptae fuerunt super meo capite. Et scie, quo-niam «a» hoc non fuisset mihi, sufl’eeissent correctiones tune,

ut mea via per illas fuisset rectificata, et non laudarem finemmeum pro tue consilio. Veruntamen quicunque vulneratus esta Deo vulnere concupiscentiae, sociorum correctiones non re-cipit, et erit finis operum suorum poenitere earum, quae com-misit; et iam mihi tempus et bora, de quibus timui. Attamen,quid possum facere de concupiscentia animae meae et eiussuperbia, quae interrumpunt consilia recti vivi et sapientiamsapientia ? Quemadmodnm infirmas, qui sciens infirmitatem suam

accidisse sibi prae nimio appetitu eius ad mala cibaria, et saaccidisse in suam languorem, ac ipse pro tante non desinitillis uti, donec eius aegritudo aggravetur et moriatur. Egoautem non tantum contrister de me, quantum de te; quoniamtimeo. nequaudo capiaris proptsr mei causam ex noticia quaeerat inter nos et duceris ad tormenta et afflictiones, cogerisillis meum revelare secretum, et interficient me credentes in te,nec post mortem liberaberis de manibus carias. Inquit Kelila:Iam cogitavi super haec: nequis mutat suam factum in vitasua; sed aliquando accidit homini, quando ducitur in tempta-tionem et adversitates, confiteri peccatum quod commisit et quod

non commisit, ex sui affections et ut allevietur sibi onus ter-mentorum. Ecce ego vole recedere in viam meam antequamnabis posait aliquis de viris exercitus supervenire et videra metecum. Sed consulo tibi, ut recilpias consilium meam, ut cen-fitearis peccatum tuum et delictum agnoscas, quoniam tu

lin. 2-3. Et scie, quoniam (si) hoc non fuisse! etc. M in Guidi 42-43; c . . . ma i0 non ti dava ascolto par la aventura cbe contre me erascritta per destine; e se non fosse statu ciô, le tue ammonizioni sarab-bero bastate, perche io rinsavissi. »

10

15

20

85

10

20

15

30

-105--omnino mortuus es: expedit nam te affligi in bec mundo magiequam ad futurum seculum cum aeternis afflictionibus accedere.Dixit ei Dimna: Iustus es, et mihi eonsuluisti utile consilium;veruntamen videbo verba leonis, et respiciam quid mandabit inme fieri. Rediit quoque Kelila ad domam suam tristis et dolens,ne forte eaperetur peccato Dimnae; et congregatae sunt ad-versus eum tribulationes et suspiria, douce necte illa mortuusest. Erat autem prope carcerem lupus detentus, qui excitatusad verbum utriusque, audivit sa quae dixerunt et quid respon-dit alter alteri; et conservavit ea in corde sue. Diluculo verosurrexit mater leonis, et accedens ad filium suam ait ei: Re-cordare verbi quod mihi promisisti super causam huius crudelisseductoris, et quid agit centra tuam familiam; nec scie inmunde mains meritam, quam meritam illius qui mundum abhoc maligno pacificum redderet. Quoniam dictum est: Quicunoque consentit malignis in suis operibus, ipse est particepseis. Tune mandavit leo leopardo et iudici et toti exercitui, utsederent in ordine iudicii. et voearetur Dimna ante ces, et exa-minarent ipsum, ut seirent verba eius, et referrent regi, qui-cunque centra ipsum responderet ad verba eorum, nec falle-rent quiequam de bis, quae super eius causa dieeretur, etexaminarent eius argumenta et suorum verborum opposita, utiudiearant iuxta illa nec eognoscerent faciem in iudicio, sedomnia ferrent secundum aequitatem et rectitudinem. Et exeun-tes leopardus et index aliique exercitus, et sederunt in erdineiudicii. Et vocatus Dimna venit et astitit ligatus eatenisfirmissimis in sue colle tremens valde. Et inquit leopardus:Vos viri de euria domini nostri, audits, quoniam a die, quarex Senesbam interfecit, extitit tristis et delens, quoniam abs-que culpa interfeeit ipsum et sine ullo delicto, quod ipse com-

lin. 24. crantes E. - 26. cathem’s E.

-107-misisset, sed argumentis et sednetionibus invidiaque, qua

tu inlvidebat ei Dimna contra eius dignitatem. Nunc autem qui-cunque vestrum panes se aliquod haberet testimonium, sutnoverit aliquod super hoc, referat nabis illud, ut et nos omniaregi referamus, quoniam non est sui propositi intertieere quem-quam, nisi post acquisitionem diligentem et suffieientem exa-minationem; non enim vult ipse iudieare secundum propriamvoluntatem, nec faciem cognoscere in sue iudicio. Et ait index:Respicite et attendite bene omnia, quae legalis leopardus lo-cutus est; nec aliquis vestrum occultare debet, quod novit deista materia sive causa; et hoc propter multas causas. Primaquidem est quia nullus vestrum dedignari debet sententiam,quae lata fuerit, sive bona sive male, nec velitis aliquid muti-lare de eo quod scitis; nam modicum veritatis maximum estet praecipue apud Deum; ut rex non interfieiat innocentem etabsque culpa verbis seductoris et mendacis. Secunda causa est,quia quando punitur peeeater iuxta peccatum anum, reliquiaudientes timebunt et cavebunt sibi, ne in simili ineidantpeccato, et hoc redundat in bonum regis exercitus et populi.Tercia causa est, quia quando perditur malus et sedueter exer-cens mendacia et dolum, est maxima tranquillitas regi et exer-citui sue; num sua eonversatie cum eis in maximam et gravemturbationem redundat. Nunc igitur dicat unusquisque vestrumquod novit neque eelet veritatem et confirmet falsitatem. Cun-que audissent viri exercitus verba haec, respiciebant uuusquis-que ad invicem et tacebant. Dixit Dimna: Quare tacetis? Dicatunusquisque vestrum quod novit, quoniam non eredatis mihidisplicere, si omnia quae scitis dixeritis. Nam si ego deliquis-sem, gauderem utique pro vastro silentio; verumtamen scie meesse innocentem; et ideo in eo quod scitis loquamini. Scitote

lin. 19. resundat E.

10

15

20

25

30

10

16

10

16

30

-108-tamen cum veritate, quia ad omnia est responsum; et ideocavete, ne aliquid quod nescitis, proferatis; nam ci, qui putatvidisse quod non vidit, et audivisse quod non audivit, dilgnnmest accidere sibi quod accidit cuidam stulto medieo. Respon-dernnt index et leopardus: Quomodo eontigit illi? InquitDimna: (Parabola) Dicitur fuisse in quadam terra provinciaeIndiae peritus mediens et valde dileetus apud omnes homines;concessit enim sibi Deus gratiam, ut universi infirmi existentessue consilio ab eorum languoribus sanatentur. Cam autem ismortuus esset, respiciebant suecessores sui in suis libris etstudebant in illis, ut ex eis eaperent bonum medicinarumdocumentnm perfectamque scientiam. Quadam vero die ve-nit ad terram illam quidam, qui dicebat se esse medicummagnum et expertnm, tamen in paucissimis erat perscru-tatus. Habebat autem rex illius regni quandam filiam, quamdiligebat valde et plusquam omnes de sua dome. Quae cumesset gravida et tempus sui partus adveniret gravis, et super-venit ei infirmitas sanguinis fluxus; et cum tex hoc videret,mandavit festinanter pro quodam sue note medica, qui eratin alia eivitate, ut veniret in sueenrsum suae filiae. Cunque adipsum veniret nuncius, invenit cum caecum; qui cum ad re-gem ire non posset, scripsit ci, quod daret in petu filiae registalem medicinam. Et audiens hoc tex quaesivit habere medi-cum, qui sciret conficere et administrare banc medicinam suaefiliae dilectae; et misit pro quampluribus, sed neminem illudattemptare volentem invenit. Et tandem cum fuma divulga-retur, pervenit ad cum iste antedictus medieus, qui dicebat seesse peritum et doctum medicum; et promisit regi, quoniamsciret buiusmodi medicinas absque istius magistri sive medicipraescripti consilio, casque confieere bene et praeparare; et dixitregi, ne haberet dubium de sua filin sive de eius infirmitate,cum ipse eam bene ab eadem sanaret infirmitate. Et statim

Pr

PH

-109--mandavit famnlo sue, ut apportaret sibi vase, in quibus erantmedicinae illius periti medici et magni doctoris, qui brevitermortuus l erat; ex quibus appositis ante ipsum accepit exindevaseulum, in que erat toxienm, et ignerans quid esset ibi,accepit de ce et miscuit cum aliis medicinis, et tradidit regidicens: Ecce medicina filiae tune. Videns autem rex prompti-tudinem eius in praeparatione medicinae aestimavit illum esseperitum medicum in omnibus rebus et boneravit ipsum dansei banam remunerationem in peeunia et vestimentis; et acceptamedicina exhibita fuit filiae regis. Postmodum veto, cum in-cisa snnt viseera eius, et mortua est; et videns hoc rex man-davit capi illum et exhiberi si de eadem medicina. Et factumest ei sicut rex mandavit, et mortuus est etiam cum ipsa. Sicilla imperitia cecidit super imperitum. Hanc parabolam dixi,ut non loqnamini de ce quod nescitis, quaerentes per bec aliiscomplacere; nam omnis homo a sue corde decipitnr, quandonovit modicum de scientia. Ego autem innocens snm ab bis,quae mihi opponuntur, et sum inter manne vestras. Timetetamen Deum toto pesse vastro. Et haec audiens princeps co-cornm de sua eonfidens dignitate et de regs ait: Audits huneomnes de exercitn, et in bis quae vobis dico, cogitate. Sapien-tes enim nihil obmiserunt de signis malignorum et honorumvirorum, sed ea clare determinaverunt. Signe vere impietatiset crudelitatis petissime manifestantur in hoc peccatore ma-ligno; et iam super cum est mala fama divulgata. Dixit indexprincipi coeorum: Iam audivimus haec; tamen pauci snnt quiintelligunt illud. Sed, quid est hoc quod vidistis in bec immine?Et respondens princeps cocorum ait adversus Dimnam corampopulo: In libris scribitur sapientum, quoniam quicunque si-nistrnm eenlnm minorem habet altero et continuo commove.

lin. 3. moruus E. -- il. namlavit E.

10

15

20

15

30

10

15

20

25

30

-110-tur, et habet suum nasum deelinantom ad partem suae dextraemaxillae, et inter supercilia eius est magnum spaeinm, et pilisupereiliorum suorum crescunt curvati, et ambulat inclinato ca-pite et post se respiciens continue, et oins caro continue elevatur,est vir dolosns et fraudoientus proditor; quae omnia reperiunturin bec seductore. Et ait si Dimna: Res significant se invicem: iu-dicium autem Dei super eius ereatnris verum est, in que nullaest falsitas, et iustum est, que nulle. est pravitas; nos autemomnes, qui sub coelo sumus eonstituti, in Dei voluntate exi-stimus. Vos vero, viri sapientiae et doctrinae, andistis quaeiste dixit; audite, quoniam posset aestimari, quod non essetaliquis sciens res nec habens scientiam nisi ipse. Qnod si essetbonum vol malum quod ab homini fit, a signis fieret, quaesunt in corpore sue: vere iam manifestum esset, quod nullaspes esset viri iusti coleutis Deum, nec mereretur sua iusticiaet Dei timere; nec esset puniendus peeeater de peccato sue,cum bonum vol malum non esset in potestate hominis; sedsigna, quae in sue snnt corpore, ipsa beneficant et malignant;et qui fecit iniquitatem et peccatum, non posset hoc evitare,et omnino esset ceactns illud facere; et faciens rectitudinemet iusticiam, non posset illud facere, nec aliquis bonum agoraet vitare malum. Et ego iam multum laborassem enferre ma-les mores consequentes in bis signis et non potuissem, cumnon esset petestas huius in me, sed in eo qui me ereavit, siessent in me mali mores, sed absit quod in me sint. Qui siessent in hominis potestate arbitrium, utique bona signa in suiscorporibns dispensasset. Ego autem snm innocens ab bis quaemihi epponuntur, nec me gessi nisi per semitam veritatis; sediam patnit omnibus audientibus stultieia tua, et quia nescisres nec cognoscis cas, nec es maior intelligens quam ceteri,

lin. 3. carnati E. -- 26. (ad) arbitriumi

-lll--qui sunt in hoc eollegio; et nullus fuit, qui aperuit os suumin stulticiam nisi tu; et errasti in tuis verbis; et proptsr beces, sicat ille medicus praedictus. Et iam dieitur quidam dixissesuae uxori: Honora me tue pesse, et attende mihi et non aliis,et relinque maeulam aliarnm mulierum et respice maculamtuam, et tuum cela obprobium quod nosois, et tu es aientipse. Dixit princeps coeorum: Quomodo fuit hoc? Et respon-dit Dimna dicens ei: (Parabola) l Dicuntur supervenisse cuidamcivitati nomine Merva inimicos, qui cum cepissent eorum mu-lieres et interfecissent vires, diviserunt inter se mulieres; etadvenit sorte cuidam eorum bubulcus duas habens nxores. Etcum patronne eorum affligeret et extennaret eas fame, surre-xit quadam die ille cum duabus uxoribus suis ad eolligendumligna; et invasions altera ipsarum pecias panai accepit illas.quia nuda erat, et eoopernit cum eis suam turpitudinem. Dixitaltera vire sue: Nunquid vides meretricem nudam cum quase eoopernit? Cni respondit vir: Vas tibi! dimittens personamtuam nudam, et vitnperas illam, quae suam eoopernit turpi-tudinem, nec respicis maculam tui ipsins, videlieet trabem inoculo tue, in alterius autem oculo vides vestueam. Mirorquippe valde tui, respondit Dimna coco, unde cor tuumtemptavit te loqui, ex que sentis in persona tua ea quae no-visti de aegritudine tni corporis, et quia es mali coloris ettuum corpus faotidum est, quia in te pollutio corporis et ma-licia operum. Et quid temptat cor tuum esse in familia regis?

lin. 8. Incipit fragm. metaphr. Joelis, Dorenbenrg p. l. - 9. Merva,me Menuet. - 19-20. videlicet trabes in oculo tua etc. Derenbonrgp. 2: (Voy. Lucas V1, 4l; cette addition appartient au traducteur. t ---25. (Tu as cependant esé te tenir devant le roi au corps pur, devant sapersonne exempte de corruption et de tout défaut, de tonte souillure. Tusers le roi. comme si tu étais sans tache, et tu t’occupes de sa nourri-ture. Je connaissais tes infirmités, etc. a Dei-enb. 2.

10

16

20

25

10

15

35

-112-Muudi enim corpore et puri ab inquinationibus et maculispertractare eius cibaria debent et parure en. Et iam quidemnovi maculas tuas, celabam et occultabam ego et plures exer-citus regis: celavi autem eas usque nunc nec eas revelavi,considerans in corde meo: Si honorat eum dominas meus rex1non nocet mihi; sed si faceret et malum, non mihi prodes-set: unde apud me debebam illas reservare. Sed postquampatuit mihi de te odium et locutus es medacium cum dolo-sitate tui cordis de bis quae ignoras, dico tibi quoniam nones dignus servira regi in aliquo negociorum suorum. etiamesse in caria sua, maxime cibum regis exercere. Responditprinceps cocorum, et dixit Dimnae; Mihi dicis haec quae au-dio? Cui respondit Dimna: Ita dico tibi, quoniam mala multasunt in te congregata; tu enim es clandus et hereniosus etcrepntus et scabiosus testiculis et scalpais te quotidje mani-bus et caput tuum plenum est pustulis, nec de cetero debesaccedere ad officium regis. I Cunque audisset princeps cocorumen quae dixerat contra. ipsum Dimna, permutata est eius facies,et lingua infiscata palato suo, cepit fiera, quia obloquebaturde eo Dimna. et ipsum comm populo diffamaverat. Et vidensDimna, quomodo fleret, dixit ei: Dignum est te flere et contri-stari die et necte, quoniam si sciret rex en quae in te sunt,elongaret te asque ad estremitutes mundi. I Et audiens haecomnia notarius cutine, de quo leo confidebat, notavit omnia;quibus relatis ad leonem mandavit amoveri principem coco-

lin. 9-10. (tu n’es pas digne de servir le roi, pas même comme bar-bier ou portier, à plus forte raison, comme chargé de lui préparer lanourriture. ) Derenb. 3. - 19. palam pro patata E. «sa langue s’atta-chait à son palais» Derenb. 3. - 23. c Le notaire du lion avait écrittoutes le paroles qu’il avait entendus. Il sisppelait Shahrag (me nm11ml? ). ) Bercnb. 4.

Pr

-ll3--rum de suo officie et ipsum de curia expelli; et scriptis om-nibus quae dixit Dimna, et sigillo in illis apposito, remissusest ad carcerem; et recesserunt omnes de exercitu in viamsuam in die illa. Erat autem in familia regis quidam nomiueResba, qui fuerat amicus Kelilae obtiuens a rege locum etstatum. Hic accessit ad Dimnam ad careerem, annunciavit eiquod mortuus erat Kelila; qui cum audiret, doluit multum, etduplicata est in eo tristicia. eo quod inter eos fuerat societas etfraternitas, et fievit amare dicens: Vas vitae meae! quoniamdecisus sum a meo fratre et ab omni solacio et mei cordisfiducia. Iam quidem iuxte dixit qui dixit, quoniam quicun-que fuerit percussus in uno, congregantur ad cum ex omnilatere persecutiones et tribulationes atque suspiria; sicat nuncmihi, cui sunt tot tribulatioues congregatae, tribulatio seilicetcarceris, et quia totus populus insurgit adversum me adcondemnandum me, et quia sum decisus a viris consilii etmais fratribus et consanguineis. Nunc tamen laudo Deum, quirecolligens ad se fratrem meum Kelilam, reliquit mihi de virissocietatis et dilectionis meae fratrem sieut te, in quo recupe-rabo ruinam mei fratris Kelilae; et confidebo iam in miseri-cordia Dei, quam faciet mihi semper; et in eo quod vidi dete, qui posuisti curam et sollicitudinem circa meam negocium;et ex miseratione quam video te habere erga me: et scio quo-niam tu declinasti ad me cum dilections et fraternitate, sicatfrater meus Kelila et magie, et quia tractans meum negociumsicut tractarat frater fidelis. Et prias quidem congregavimusaliquid de pecunia, ut esset nobis in sustentamentum vitae,quod abscondimus in quodam loco. Unde, si videtur tibi ap-

lin. 5. Resba, mm, Rousbé. - l2. congregatur E. - 16-19. et maisfratribus ..... fratrem sicut te, dcsunt in Joelis metaphr. - 25. trac-tans sic E.

10

15

20

85

10

15

--lH-portare hue, rogo ut facias. Festinavit autem Resba, quoniamdixerat ei Dimna; et extractis omnibus quae ibi erant, detulitante Dimnam. Et accipiens Dimna sortem fratris eius Kelilae,dedit illam Resbae, et ait ei: Confirme cor tuum ergs. me inbonum, et revoca I cogitationes tuas in me, et pertracta meamnegocium, et indics mihi verba leonis, quando verba mes. quaelocutus sum, ei referuntur, et attende verbis matris leonis, ethabe curam de bis quae tibi dico et de bis quae non dixi, etquod dicitur de me in domo regis, quia poteris bene intrareet exire, sicat volueris; postea vero annoncia mihi omnia. Voleautem quod scias, quoniam istud modicum quod tibi dedi, nonquod intendebam per hoc, ut propter illud debeas me iuvareet eruere de periculo in quo sum propter malum quod fece-rim; veruntamen tibi dedi illud ex amore, qui olim fuit interte et Kelilam fratrem meam, et quia de tuo confido consilioet veritate tua ac de tua constantia, nec aliquem vidi eorumquas reliquit Kelila, magis dignum ad possidendum illudquam te; et propterea vole ut habeas illud. Et aecipiensResba quod dederat sibi Dimna, iuravit sibi significare omniaquae audiret a leone in causa sua; et, remisit pecuuiamad domam suam. Post hoc vero surgens diluculo Resbaivit ad domam leonis, invenitqne iudicem et leopardum, quiapportaverunt quaternos ante ipsum: et cum lecti fuissent anteleonem, mandavit notario rescribere et tradere eos leopardo;et mandavit index Dimnam duci et constitui ante curiam, etsibi referri omnia quae ipse diceret et quae apponerentur ei.Et cum clissent inde index et leopardus de palacio regis, su-pervenit mater leonis, et mandavit leo, ut legerentur matri suae

lin. Il. quoniam istud modicum quod tbi dem", ’non quod inten-dcbam etc. LacJ -- 19. (icelui-al pro dederal E. - 25. et mandavitnul.’ci dicendum crut. Joe]: mm: nm 1051951 15 W.

Pr

G’r

omnia acta causae Dimnae; et audiens illa omnia haec verbacepit loqui contra filinm suum dicens: Ne displiceat tibi, siforsitan ad te aspere loquer, quoniam video te non discernon-tem quid tibi bonum est aut malum. Nonne monui te, ut nondeciperetur cor tuum in bis, quae audis ab isto inimico men-daci et deceptore? Consulo autem tibi, ut reddas tuum po-pulum ab eo tranquillum; nam si vixerit, dissipabit tibi tuumexercitum. Et exurgens mater leonis recessit a facie sua ira-cunda. Audiens itaque Resba verbum matris leonis exivit depallacio et evenit ad carcerem ad Dimnam, et annuneiavit eiomnia, quae mater leonis locuta est adversus ipsum, quandomandavit leo acta Dimnae legi coram ipsa. Adhuc eo loquente,ecce nuncius iudicis veuit ad Dimnam; qui ductus, constitutusest coram esercitu. Cunque vero congregatus est polpulus et

exercitus, et Dimna star-et coram eis, dixit princeps exercitusDimnae; Iam patuit mihi factum tuum, et verificavit mihi illudqui fidelis est; nec amplius oportet me inquirere super eo autplus investigare illud, quia scio quoniam verum est, et quiaiam requisivi et inveni veritatem. Et nisi quia mandavit rexboc fieri habens miserationem sui populi et exercitus, utiqueiam te iudicassemus iuxta opera tua. Inquit ei Dimna: Audioverba tua, verba eius in que nulla est miseratio et bonitas,nec respiciens factum defraudutum et oppressum, nec requirensveritatem et investigans rectitudinem, nec examinans iusticiam;sed duceris post tuum appetitum, et intendis interficere me,cum non sit tibi verificatum de verbis quae oppouuntur. Sednunc eonqueror de te, quia impius et pravus non vult illudquod viri iusticiae et rectitudinis volunt. Et respondens indexait ei: Oportet illum, qui ordinatus est super populo, retribuere

lin. 23. nec respiciens factum defraudatum et oppressant. c quin’a aucun égard pour celui qui est opprimé et tourmenté. ) Derenb. 9.

10

Il

20

15

10

15

20

26

- ne -viro iuste secundum insticiam suam et recognoseere illam sibiet honorare ipsum inde; et oportet etiam illum qui ordinatusest, affligere peccatorem propter peccatum suum et flagellareipsum iusta snum delictum, ut reliqui audiences timeant et ad-dant viri iusti et recti in eorum iusticia et rectitudine. Tibiautem magis expedit puniri in hoc mundo mugis quam ad fu-turnm sarcinatus peccatis accedere. Nunc ergo confitere pec-catum tuum et annuncia delictum tuum, et da gloriam Deo,fili mi, quoniam hoc faciens bonum finem exeqneris; liberabi-tur enim anima tua ab afflictione futuri seculi et insurget tibibona fama et omnes bonum de te loqueutur et a multis libe-raberis tribulationibus. Remove ergo a te frivola verba tua,quae tu asseris, et non sis de illis qui falsa proponunt, etpane confessionem peeeatorum tuorum et quietem animae tuaein domo futnri seculi; nam iuste mori malins est quam iniquevivere. Respoudens Dimna indici ait: Audi me, domine mi.Vere locutns es, et omnia verba tua iusta snnt, et sermonestui sermones viri sapientia. Verumtamen, quando prosperaturfortune. hominis, non debet tune veudere finem anum pro istoseculo maledicto et perdito, nec sibi debet acquirere modicumquietis pro multa ceterornm afflictions, et debet dicere veri-tatem et sunm peccatum confiteri; et si ego essem maior ma-lefactor quam omnes bomines huius mundi, quando audivissemhaec verba, cor menm bumiliari debuissem et oculus mei intel-lectus banam viam a mala discernere; quoniam, quando ipsumdnonm eorrigitnr, non potest suam relinquere maliciam; sed

lin. 7. sarcinatus sic E. - 7. ego E. - 25. sqq. (Car. le pécheurendurci. qui, au moment ou il commet un crime, ne rencontre pas uncenseur, ne peut pas abandonner sa méchanceté; mais si Dieu lui envoie

un cernent; sage et intelligent comnw toi [s cul tibi], il ne saurait lais-ser mu coeur pliu dur qui un rucher, etc. » Dercnb. Il.

-- ll7 -quando praepnrat ei Deus correctionem sapientem et intelli-gentem sicut tibi, cor suum obdurare non valebit, sed reddi-tur humiliatum per verba correctionis, et recoguoscens suampeccatum illud eonfitetnr. Ego autem nunc eupio deliquissc utdicis et peccatum meam eonfiteri, ut ab bac tribulatione re-quiem invenirem, et exire festinarem de hoc seculo maledictoad domum deliciarum et iocunditatum, et vers tibi nunc dice-rem, quoniam peccavi, et peccatum eonfiterer quod non com-misi, audieus dulcedinem verborum tuorum cum consilii recti-tudine, et placeret mihi mari innocens ut duplicarctnr bonummenin in futuro seculo; sed recordatus sum, quod dicunt sa-pieutes: Qui seipsum internait non habet partem in hoc seculonec in futuro. Et scie quidem, quod dicerem me peccasse etmorerer, pro tante imputaretur mihi, sicut me ipsum interfe-cissem ex quo confiterer peccatum quod non commiserim; sedego snm innocens et mundus ab bis, quae mihi opponnntur; quo-niam meipsum neeabo et menm iuvabo adversarinm super haec,cum locutns non fuerim mendacium nec illud cogitavi mihi et de-fraudatus sum in mea causa? Et propter hoc mibi displicnit confi-

teri quod non commisi, et eius esse particeps, qui quaerit meperdere. Tu autem scie quantum est in hoc negocio peccati; sedsi volueritis me iniuste perdere, Deus mihi adintor erit. Tamendico vobis illud quod beri dixi: Habete Deum prae oculis vestriset recordabimini creatoris vestri domini iudicium, nec submit-tens rem, cum possitis poenitere quando non proderit vobis.Et seitote quoniam sententia aliqua non debet proferri sive

lin. 13. Et scia quidem etc. « Or je sais quien me disant coupabled’ avoir péché, ce serait comme si je me donnais la mort, puisque je me

chargerais dlune faute qui ne m’ incombe pas. » Derenb. 12. - 24. sub-miltens rem sic E. « ne vous engagez pas dans une affaire dont vous vousrepentirez lorsque le repentir sera devenu inutile.» Derenb. 12.

10

15

20

10

15

20

--ll8-exprimi de re dubia, sed vera et nota. Et ego quidem cognoscome I ipsum magie quam vos: vobis autem de me malum aestivmantibus est cavendum, ne accidat mihi quod accidit cuidamservo referenti quod non vidit neque scivit. Dixit princepsindex et exercitus: Quomodo eontigit illi? die nabis. InquitDimna: Dicitur fuisse in civitate quadam vir habens uxorempnlcbram et prudentem et intelligentem, ita quod omnes deeius prudentia mirabantur, et ceperunt exemplnm ab sa. Ac-ciditqne cum vir iste antedictus habens servum, qui nitebaturagars cum sa, et ipsam requisisset multotiens, ut eam ad il-licite moveret, ac illa rennisset, quaesivit servus iste inveniremodum nacte et die, quo ipsam turbaret. Contigit, ut cumexiret quadam die ad venandum, cepit duos pnllas psitaei etpapagalli; et parans eis caveam ad nutriendum ces, docnitanum illarum in lingua edomica dicere: Ego vidi portariumcum domina men incentem. Secundnm vero docuit dicere: Egoamplius nolo loqui. Et docti snnt psitnci loqui lingua edamica;nec aliquis de terra sua potuit intelligere cas. Quadam verodie, cum esset vir in dama cum sua nxore. accesserunt adeum psitaci garrientes; et cum placeret vira vox eorum etcantus, ignorans tamen quid dicebant, prnecepit suae nxori

lin. 3. Lege: ne accidat vobis. - 4-5. Legendum est: Dirit index etprinceps exercitus. Cfr. Joelem: un un nanan W W. - 7. pul-cram E. - 7-3. in: quod omnes ..... ememplum ab ca. desunt in Jœlis metaplir. - l3. duos pullos; sed in vetnsta germ. metapbr. (andfieng zwen sittickus und sin pagagai i», quam sequitur hispanica: (truxotres polios de pagayas ,- Cfr. Doni p. 150. Benfey 1301. - 15 sqq. afo-mica E. Joe]: cum pub: sans aman-i Germ. metnphr.: 4 nm!lcrnet den einen in edomischer spi-ac]: zii redan. ich snob de; partnerbei meiner frawen ligen. Den eadem lernt cr sprechen. Wie sebentlichist das gethan. Dcn dritten lernct cr sagcn. lcli Will flirter nil reden.Und dise sach leruet er si; all in cdwnisclwr sunyt’n. r Bentey l 30h30:).

ON

G’r

-llQ-v-ces conservnre et eis quotidie benefacero. Quadam vero die,cum venirent ad cum peregrini ex regione edomica, et invi-tavit eos in sua mensa; et commessione consummata, ductaesunt aves illae ad mensam, ut cantareut ante daminum. Etcum audirent persgrini verba illarum avium, stabant inclinatocapite ad terram respicientes sibi invicem prae confusions, etmirabantnr valde de illarum avium laquela; et dixerunt pa-trifamilias: Nunquid intelligitis, quid dicunt aves istae? Quibusrespondit: Non, nisi vocem illarum, quae mihi valde placet.At illi dixerunt ci: Nequaquam tibi displiceat, domine, quoddicemus de verbis relatis ab avibus istis; cum unus illarumdixit, quod portarins incuit cum uxore tua, et secunda avisdixit: Ego nolo plus loqui. Et utrum sit credendum aut non,nescimus. Qnod audiens servns cita dixit: l Et ego testor quoddicunt aves. Et mandavit dominas uxorem suam interfici. Uxorvero significavit si dicens: Inqnire diligenter super bac quadaudivisti, quoniam tibi nunc patebit verbum huius mendacis.Nunc autem quaere ab istis viris, ut interrogent aves, si aliudsciunt loqui de lingua edomiea, nisi haec verba; quoniam istaverba docnit eos servus iniquus, qui volait in me immitterelibidinem suam, et nolui sibi consentir-e. Fecit itaque vir inter-rognre aves, et nihil aliud sciebant proferre nisi haec verba.Tune eoguovit dominas, quoniam servus docnerat ipsas, etmandavit venire servum; qui cum veniret ad enxn cum nisu inmanu sua, dixit si domina: Vas tibi, serve inique! Quomodotentasti talia adversus me? Cui respondit servus: Immo, itaest. Et corruens nisus ad oculos eius fodit cos de capite.Et ait ei domina: Cita tribuit tibi Deus secundum opera

lin. 8. Inlilll’gl’lis E. - il. anus illarum sic E. -- 13-14. Etutrum si! credendum: au mm. nescimus. desnnt in Joelis mctaplir. -26. Ymmo E.

10

15

20

25

10

15

20

-h120---tua, qui dixisti te vidisse quae non vidisti, et testatus escontra me falsa et iniqua. Tune mandavit dominas servumsuum interfici; et sic (ligna factis recepit. Tum autem attnlivobis parabolam banc, quoniam quicunque fecit sicut iste, citaretribuetur secundum laeta sua. Post hoc vero scripsit indexomnia quae dicta fuerant de Dimna et quae ipse respondit;et recedentes iverunt omnes ad domum regis. Postea vero fre-quenter ibat Dimna asserens malta verba; at illi non audie-bant ipsum. Et ait mater leonis: Si relinquis Dimnam vivum,ex qua facit omnia. male et adversa, adhuc inveniet maximamala et tribulationes mnltas, et incides in ruinam, quas re-sarciri non poterit. Et factum est cum ipsa loqueretnr leauide die in diem, intravit bac in animum suam; et certificatusest, quoniam veram fuit. Et productus leopardus, testificatusest de Dimna sa quae ab ipso et a Kelila audiverat, quoniamtransivit per domnm suam. Et misit rex pro lupo, qui cratin carcere Iinxta Dimnam; et praescntatns regi, testificatns estcontra Dimnam quae audivit de sa laquente ad Kelilam etquae sibi respondit Kelila. Tune credidit leo et novit, quodDimna decepit et sednxit ipsum, ut interficeret Senesbam; etmandavit Dimnam duci et interfici. Sic oportet virum intelli-gentem ab buiusmodi cavere et scire, quoniam quicunquequaerit bonum snum cum male alterius, peccat contra seipsumet capitur in malicia operationum suarum.

lin. 3. Tum? E habet Cam. -- 21. inrerfici E. - 24.1n fine huiuscapituli addit Joel haec verba: me 1mm nm: miei H583 man Tu: unune 5: 59 c’est.

G’v

--l2l-EXPLICIT CAPITVLVM TERCIVM

SEQVITVR CAPITVLVM QVARTVM DE COLVMBAET DE FIDELIBVS SOClIS.

Post hoc vero dixit rex Sendebar: Intellexi iam parabo-lam tuam de dilectis sociis et amicis, quas separare fecit abinvicem homo dolosns et seductor suis sedutionibns, et scioad quid pervenit eius finis. Nunc autem indica mihi de fide-libus amicis, quomado manifestatnr et confirmatur eorum di- 5lectio, ut benefaciet alter alteri in eorum dilections et societate.Inquit philosopbns regi: Scito quod vir intelligens est adiutaramicornm suorum, et amici sunt sibi invicem adiutorium, neceorum corr’umpitur dilectia ex aliqua causa ; et de parabolis,quae adducuntnr ad haec, est parabola de columba mure et 10corvo. Dixit rex: Quomodo fait? Inquit philosophas: Diciturfuisse in provincia quadam apud quandam partem locus provenatoribus, ad quem omni die veniebat quidem ad venandnm.Erat autem ibi magna arbor et ramosa, in qua erat nidus eu-iusdam carvi. Quadam vero die, dum esset corvus in sua aida, ne

est vidit I venatorem accedentem aput arborem quandam cum retset baculo magna; et cum videret corvus, timuit, et cogitavitin anima sua dicens: Iam fert venator iste rem, quam nescioutrum pro ms sit au pro aliis; sed stabo videns quid faciet,et secundum hoc sciam me habsre ac dirigere. Et accedens :ovenator dispersit ibi grana tritiei in omnibus lacis, et stabatexpectans prope rets. Post vero modicum temporis spacium

lin. 10. post de calmnba addit Joel: un. - ll. Joel: matras "in:. armas mais 1:1 1: nm banc (Resentabar) 138ml?! m in me - 14.E! autem E. - 16. rallie, ut semper, E. - 20. et secundum hoc sciamme habere ac dirigera. destint in J.

10

16

20

25

80

-122-ecce venit columba cum maxima turba columbarum, quarumomnium ipsa erat ductrix; et maxime esurientes, bic et ubiqueprospicientes, statim vidsrunt triticum, non perpendendo derate; corruerunt omnes ad capiendum triticum, et omnes in retscaptas snnt. Et videns haec venator gavisus est non modi-cum: columbae vero, cum sentirent se captas, commovebant selamentabiliter bine et inde, intendantes ac desiderantes passeevadere a rets. Qnibus tandem ait columba ductrix earum: Ne-quaqnam circa vanitatem attendere debetis nec altera vestru-rum diligat seipsum magis quam alteram; sed omnes simulsurgite; iorsitau sublevantes rets poterimus evadere ab istomagna periculo, quo nunc, prob doler! sumus constituti, etfartassis quaelibet liberabit se et alias secum. Fecerunt itaquesublevantes rets de terra magna cum labore, et valabaut cumeo per asrsm, ita ut videns venator mirabatur huius facti, etseqnsbatur cas a longe, nec abstulit suam spem ab eis ds-sperando, sed aestimans nequaudo aggravatae a rets corruerentad terram. Corvus autem haec omnia a longe videns cogitavitin anima sua dicens: Vola sequi sas, ut videam tandem qualiserit earum processus et venatoris adversus sas. Et respicienscolumba aliarnm ductrix post se, vidit venatorem sequentemsas repente, et ait suis sociis: Ecce, mi socii, venator seqniturnos, nec desinit nos quaerere: nunc autem si volabimus perrectam viam versus cum, non poterimus ab sa occultari neccessabit sequi nos; si vero volabimus per montes et colles etarbores, cita ab eo occcultabimur; qui ignorans iter nostrumcita desperabit de nabis et revertetnr in viam suam. Et propenos in via est caverna, in qua est mus habitans, qui meus estamicus et socius; et scia, quoniam si ad ipsum pervenimus,sicut spero, rodet rets et liberabit nos. Fecerunt itaque ca-

lin. lZ-l3. que nunc . . . . et alias secum. desunt in J.

-123--lumbae, sicut statuerat earum ductrix et volaverunt, ita quodabiit in viam suam relinquens cas. Corvns autem cas a longesequobatur, ut videret finem de eis, et quomado evadereut, etutrum liberari valerent a rets, ut posset exinde et ipse pro seingenia et argumenta sumere, si sibi simile contingeret, et sain anima sua diligenter reservare. Cunque tandem columbaspervenissent ad cavernam mnris, praecepit ductrix, ut omnesse simul deponerent in terrain; quae omnes ipsarum ductri-cis iussni obedierunt, et depositae snnt simul. Invenerunt au-tem mnrem, qui iam praeparaverat centum cavernas pro tem-poribns necessitatum; et vacavit cum columba Sambat nominn.Qui statim respondit de caverna: Quis est tu? Et ait ei: Egosum colomba socia tua. At ille exivit ad eam: et cum videreteam sub rets cum aliis columbis, mirabatur dicens si: Sorormea dilecta, quid in hune laquenm te subiecit? Et respondenscolumba ait: Nescis, quoniam non est aliquid in manda, quodnon sit a Deo propositum et terminatum? Divina vero prae-dcstinatio fuit, quae me subiecit in hune laqucum, et ipsaquidem mihi grana tritici revelavit et rets occultavit, donecincidi in ipsum ego et sociae meae. Nec potest quis evadereab eo, quod est datum desuper; et si * sic, soror men. Ali-quando enim obscuratur sol et lune; et capinntur pisces in aquaprofunda, in qua tamen non potest aliquis nature; et avesdeponnntur ab acre, quandocunque illud praedestinatum fuerit,

10

15

20

sine dubio. Quod autem coniungit pigrum sua placito, illud 25

lin. il. (Schanbar) fifi mg; num J. - 20-2l. Nec potest quis eva-dere ab sa quod est datum desuper. Et si sic soror mea ah’quandoenim obscuratur sol et lama etc. sic. E. (Je niai pas pu me déroberà ce qui devait mietteindre, et personne ne saurait y échapper ni s’ysoustraire, fût-ü plus fort que moi. Souvent le soleil et la lune alab-scurcissent, etc. s Derenb. 22.

10

15

20

25

30

- 124 -idem separat sollicitum a suc proposito; et illud est etiam, misoror dilecta, quod me cum meis sociis in hune laqueum sn-bielcit. Postea vero accessit mus et cepit rodere rets a parte,in qua erat columba. Cui ait columba: Incipe ab aliis colum-bis et absolve eas; postea vero absolve me. Et cum si dixissethoc verbum pluries, ille pro tante non curabat nec si respon-debat; cunque illa multiplicaret ei loqui, dixit si mus: Iamquidem dixisti mihi hoc multociens quasi non quaerens liberatio-nem tui ipsins. Et ait columba: Nequaquam tibi displiceat petitio

mea; non enim tibi dixi hoc, nisi quia hac saut sociae meae,et submiserunt se mihi, et me sibi dominam et rectricem po-sueruut. Debeo ergo eas conservare, sicut personam meam etmagis; etiam quidem snnt obedicntes meo consilio, et eorumsocietate et adiutorio liberavit nos Deus de manu venatoris.Nam ego non timebo, si ab eis inceperis antequam salves me,et removero in ultimo; tune enim me derelinquere non poterisproptsr dilectionem et miseratianem tuam ergs me. Et ait simus: Adbuc hoc quod facis, addit dilectionem sociis tnis inte. Ultimo vero rodit mus totum rete: rediit itaque columbacum sociabns suis illesa. (Parabole) Cunque vidisset corvusquod fecerat mus, quia liberavit columbas, volnit si adhaereredicens in corde sua: Quit sein mihi passe advenirs in processudisrum, ne forte accidat mihi quod accidit columbis; nec habeoquietem et statum absque societate huius maris. Et accedensad foramen maris vocabat cum nomine proprio, seilicet Sam-bat. Dixit ei mus: Quis es tu? Cui respondit: Ego sum corvus:videns quod accidit sociae tune columbas, et quia Deus permanum tuam illas liberavit, veni ad adhaerendum tibi et ba-bendnm societatem tuam. Ait mus: Nulla est societas interme et te: veruntamen debet vir intelligens illud quaerere quod

lin. 22. Qui! sic E.

G’r

Gtr

--125-sperat habere, et relinquere quod non potest habere. ne sitinsipiens; sicut si quis pntat ducere naves per desertum etcurrus per mare; quomado [non] poterit inter nos esse societas,cum ego sim cibus tous, tu vero devorans? Et ait ei corvus:Adverte tuum intellectum et cogita cum anima, quia mors tuamihi non proderit, sed tamen in tua vite. multum potero habereadiutorium cunctis diebus quibus vixero. Nec est tibi conve-niens, postquam veni l ad requirendum tuam amicitiam meconfusum a te repellere, ex quo de te apparet misericordia etoperum rectitudo, quamvis non facias haec ad apparentiam necmanifestetnr opera tua alicui. Nam iusti rectitudo non potestoccultari nec misericordia. misericordis, quamvis illas nitaturocculterez est enim ad modum ambrae, quam si ligaverit quisin peciam, ipsa non pro tante cessat redolere. Tu autem nonpermutes mihi tuam consuetudinem, nec mihi tuam prohibeasamiciciam. Et ait ei mus: Scito, quod odium maximum estodium substantiale; nam odium aceidentale cessat, cum cessataccidens; odium veto substantiale non potest cessate. Suut au-tem duo, sicut odium elephantis cum leone; quoniam est odiumbelli; aliquando enim interfecit elephas leonem, aliquandoveto leo elephantem: alterum veto odium est ex duabus rebaspropter unam, sicut quod est inter te et murilegum, et odiumquod est inter te et me; quoniam hoc odium non est propter

lin. l8 sqq. Sun: autem duo ..... quod scriptum est de me et vobis.4 La haine substantielle présente deux cas différents, comme la haineentre le lion et liéléphant; c’est comme à la guerre, puisque tantôtl’éléphant tue le lion, tantôt le lion li éléphant. Mais en second lieu,

cette haine devient un malheur, quand la chance tourne toujours con-tre liun des deux adversaires, comme cela arrive entre toi et moi, etentre le chat et moi. Cette haine ne provient pas dlun mal qui t’auraitatteint de ma port, mais de ce qu’il est écrit que nous devons souffririnvariablement par Votre mue. » Dcreub. 26.

10

15

20

10

l5

20

15

- D26 --malum quod est a me adversus te, si hoc odium est internos propter malum quod scriptum est de me et vobis. Necnnquam pax est in odio substantiali; quamvis pacem habeant,in fine tamen pervertitur. Nec est confidendum de pace ini-mici: aqua enim ad ignem calefacta, ut sit calida sicat ignis,si proiiciatur super ignem, extingnit illum. Assimnlaverunt quo-que sapientes illum qui suc adhaeret inimico, et qui p0nit ser-pentem in manu sua nec scit quando advertatur super ipsumet mordeat eum. Vir autem intelligens et doctrinatus nunquamcredit suo inimico, sed elongatur ab eo, ne ei contingat sicatcuidam qui serpentem nutrivit in domo sua. Inquit corvus:Quomodo fait hoc? Respondit mus: (Parabola) Fait quidamvit simplex, in cuius domo serpens morabatnr: sperabant an-tem vir et uxor eius valde fortunosum esse cum eis serpentemducere moram, quod etiam illius patriae erat consuetudo. Qua-dam vero die dominico vir misit familiam suam cum uxoread ecclesiam, ipso manente in lecto, quia capitis dolorempatiebatur. Et facto silentio in domo, serpens exivit caver-nam circumspiciens late. Vit autem misit ianuam versusignem semiapertam; et videns quod serpens, postquam nemi-nem domi senserat, caudam misit in ollam, in que. decoxitmulier escas circa ignem, et veneno immisso, abiit in viamsuam; et cum] hoc paterfamilias videret, surrexit et fodit ol-lam cum decoctione sub terram, ne quis ab en cibo infirma-retur. Adveniente autem bora solitat, quod serpens quaerebatescam, quam mulier frequenter ei debat, ecce vit cum ligonestabat ante foramen expectans serpentis exitum. Et cum ve-niret serpents ad foramen, erexit capot et sedule se circumspe-xit, quia recordabatur maliciae eius: vir autem volons percu-

lin. 10. ne ai contingat etc. Parabolam de homine et serpente omittitJ. Cfr. Dorenb. 27. - 20. et videns etc. sic E. - 23. clam E.

(Pr

G’r

-l27-tare, serpens sensit hoc, et fugit in antrum, quia scivit se ma-lefecisse. (Eadem parabola) Et post aliquod dies mulierimprecabatur vire, ut se cum serpente uniret et odium anumdeponeret. In quod vir consensit; et ivit ad ioramen, et vo-cavit serpentem dicens se cum eo velle nnire et odium intereos anferre. Cunque hoc serpens audiret, dixit: Nunquamreintegrabitur inter nos amicitia nostro, quia. cum recorda-beris maleficii mei, quomodo venenum in ollam ad interfi-ciendnm te et familiam tuam posui; etiam quando ego re-cordabor, quando tu cum ligone ad puniendum me percus-sisti absque misericordia; tune non potest stars amicicia nostra.Et ergo melius est, ut quilibet nostrum solos et sine moraalterins habitet. Inquit corvus: Intellexi quippe verba tua:veruntamen debes naturam tuam cognoscere, et iusticiam ver-borum meorum, nec sit asperum tuum verbum adversus me,nec elonges me a te dicens non esse locum meae societatistecum nec potest esse. Viri enim intelligentes et nobiles re-quirnnt bonitatem, ut ei adhaereant. Amor autem, qui est in-ter fideles amicos nunquam separatur; si autem cessat, eiusseparatio tarda est, et cito reintegratur amicicia: quin quodbonum est durabile est, et simulatur vasi aureo, quod cumrumpatur longo tempore, cito reintegratur si servatur. Sapa-ratio autem amiciciae inter malignos proxima est, sed oinsconiunctio tarda; sic-ut vas figuli cito rumpitur et nunquamresanatur. Vir autem nobilis diligit mobiles in une. vice quaviderit eos et in die une. que eos cognoverit: amicicia vetostulti non est aliud nisi avariois. Tu autem nobilis es, et egoindigeo societate tua; nec descenIdam a te apud ianuas domustuas persistons, nec comedam nec bibam, donec mihi eris insocium. Respondens mus ait: Iam volo amicitiam tuam, quia

lin. 2. aliquod sic E. - 18. adlwrenl E. - 23. ondoie E.

10

15

20

16

30

10

16

20

25

-l28-nunquam converti faciem alicuius inanem a petitione sua:veruntamen incepi tibi loqui talia verba et quaerere occa-siones animas meae pro te, ut non provocetur contra me, nesi reservem causam quaerelae adversus me. Ideo ostendi tibiiam, quoniam si voluissem, potuissem ntiqne evitare societa-tem tuam et praeservare me a te: si forsitan maligna mihiageris, non glorieris contra me dicens: Inveni, inquam, mu-rem absque consilio et intellectu, nec potuit sibi cavere a me,et deceptus est. Neque contingat mihi sicut contigit gallocuidam. Inquit corvus: Quomodo est factum? Respondit mus:(Parabola) Tempore hyemali nocte quadam perfrigida exivitvulpes quidam famelicus, ut sibi cibum colligeret; et venienteipso ad praedium quoddam, audivit gallum in lentisco canen-tem. Et festinans vulpes ad arborem inquisivit a gallo: Gallo,quid cantas in hac tenebrosa et frigida nocte? Responditgallus: Annuncio diem, quem ex natura nosco statim ventu-rum, quem omnibus mec cantu insinuo. Ait vulpes: Ex hoccognosco te aliquid faticinii et praesagii divini habere. Audienshaec gallus laetatus est; et iterum incepit cantate; et tunevulpes incepit corisare et saltare sub arbore; et sic inquisitacausa a gallo, quare vulpes saltaret, respondit: Quia video tesapientem philosophum cantare, merito et ego corisare debeo;quia cum gaudentibus gaudere debemus. Et dixit: O galle prin-ceps omnium avium, non solum dotatus est ut in acre, sedetiam in terra more prophetarum tua faticinia omnibus area-

lin. 2-4. veruntamen incepi . . . . adversus me. sic E. (J’ai com-mencé seulement à te parler comme je l’ai fait pour me raisonner moi-même et pour chercher un prétexte qui te soit favorable, afin que je n’aiejamais l’âme irritée, et que je ne conserve ni rancune, ni méchanceté. n

Dercnb. 28-29. - 0. Negue continyat etc. Parabolam de gallo et vulpo0m. J.

- l2!) --taris terrenis mincies; 0 felicissime, quia prae omnibus te na-tura ornavit, descende, ut tecum passim contrahere societatem;sed si illam integre favere non velis, sine tamen me oscularidiadema et coronam tui insignis capitis, ut passim dicere:osculatus sum caput sapientissimi galli, qui fer-t corouam interomnes aves. Et audiens haec gallus descendit confidens blan-ditiis vulpis, et inclinavit capet vulpi; quod arripiens vulpesgallum comedit suamque famem refecit; et dixit: Ecce invenisapientem absque omni prudentia. [Banc parabolam tibi dixi,quod gallus merito praecogitasset inveteratum odium interipsum et vulpem. Sic gallus factus est cibus vulpis. Sedconfido tibi, dixit mus ad corvum, quod verba tua non sintbilingui colle expresse. Et post hoc exivit mus de suc: fo-ntaine, et stabat in ostio. Dixit ei corvus: Quare stas inostio? et quid prohibet te exire ad me et esse mecum P Nun-quid remansit in animo tuo aliquid timoris adhuc de me? Etait ei mus: Duo sunt apud homines huius seculi, seilicet do-num personae et donum manas: illi vero qui douant do-num personae, sunt fideles et qui conversantur ad invicemineornm amicitia; qui vero donant donummanus, hi sunt quiiuvant se invicem in omni re, cuius amor utilis est. Quivero benefacit pro bono suo in futuro seculo, simulatur ve-

10

15

20

natori proiicienti triticum avibns non ad utilitatem earum .et misericordiam, sed benefaciendum sibi, procurandum vitamsuam. Donum quippe personae melius est, quam donum ma-nas; et iam quidem credidi in dono personae tuas , et pla-crristi animas meae; nec prohibet me exire ad te malicia cor-dis, quae est in te. Et scio quidem, quoniam multos sociosbabas, quorum fundamentum naturae est sicut natura tua,nec eorum consilium est erga me sicut consilium tuum: timeo

lin. 4. dyadema E. - 12. confide E - 15. hostie E.

25

8°

10

15

20

25

- 130 -enim, quando viderit me aliquis eorum tecum, quaerat me per-dere. Dixit si corvus: Signum fidelis socii est, ut sil; sociussocii sui et sit inimicus inimici socii sui; nec apud me habeosocium vel fratrem, qui non sit tibi socius et diligat te, etfacile erit apud me perdere et exterminare omnes, qui nonessent sic ergs. te. Post hoc vero exivit mus ad corvum et adeum accessit, promittentes sibi invicem fidem et dilectionem:habitaverunt quoque simul pacifies, et confidenter narrantestota die parabolas et historias mundi. Et factum est cumtraheret ibi moram, dixit corvus muri: Haec tua caverna propeviam bominam est; timeo, nequaudo ipsi apponentes oculosin me ofi’endent me. Sed ego scio locum bonum et utile ha-bitaculum, in quo sunt multi pisces et aqua et fructus; ethabeo ibi socium de auimalibus aquae: volo ut camus ibi, etillic maueamus. Dixit ei mus: V010, inquam, tecum venire adlocum illum, quoniam hune locum multum sbhorreo. Dixit sicorvus: Quare ipsum abhorres? Respondit ei mus: Malta im-portuna acciderunt mihi, quae tibi narrabo, quando erimus ibi.Et aceipiens corvus murem per caudam, volavit usque adaquam. in qua erat illud animal socius corvi, quod erat te«studo. Et videns bos animal submersit se in aqua, quia noncognoscebat ces. Et deposito mure ab ipso corvo ad terrain,

.posuit se corvus in arbore, vocavitque illum socium, qui eratin aqua suo proprio nomine. Qui cum cognosceret vocem eius,exivit ad eurn et gavisus est; et cum quaereret ab eo ondeveniret, narravit sibi omnia, quae viderai; ab bora qua videretcolumbas et omnia quae tractaverat cum mure postes neque inillam horam. Et mirata testudo de intellectu muris eiusqueprudentia et legalitate accessit ad cum et salutavit eum quae-

lin. 10. traîneront? - ll. apponentes oculos in me offendent me.sin 1.]. «et je crains qu’on n’ait les yeux sur moi.» Dercnb. 32.

relis ab eo, quatre venit ad illum locum. Dixit eorvus muri:Die modo verba, quae mihi promisisti dicere cum essemus inalio loco, et responde ad illud quod interrogat te testudo socianostra. Et cepit mus uarrare sua facta dicens: Fait principiumhabitationis meae in tali terra in domo cuiusdam viri sanctibercmitae, qui nunquam habuerat mulierem; qui, cum olfer-rent sibi homines singulis diebus pannm, ut comederet ad suisufficientiam, residuum colligens in canistro, suspendebat indomo. Ego autem me observabam, donec exiret heremita, tune-que sultans ad canistrum, nihil ibi relinquebam, et comedensquod volebam, dabam residuum aliis muribus, qui erant in domo.

Et cum niteretur heremita suspendere canistrum in tutioriloco, in que non possem pervenire, nihil ei proficiebat. Qua-dam vero die cum superveniret ei peregrinus quidam, qui co-mederunt et biberunt simul bene; et accipiens heremita totumresiduum quod eis remanserat post commestionem, reposuitin canistro et suspendit illud; et loquebatnr peregrinus, quo-modo perambulabat mundum et iverat usqne ad estremitateseius nec reliquerat locum in quo non fuisset, et viderit mira-bilia mundi et monstra; heremita vero non attendens verbisperegrini non sinebat crepidare suis manibus adversus cani-strum ut me fugaret. Et videns hoc peregrinus turbatus estcontra heremitam dicens: Ego narro tibi verba;] tu autem nonattendis ea, nec tibi sapiunt. Et ait heremita: Nequaquam,domine; immo delector multum in verbis tais, et sapiunt mihisermones tui; sed hoc facio ad fugandum mures, qui sent indomo, qui iam me diu turbaverunt et molestavernnt devoran-tes omnia quae sunt in domo et nihil relinquentes mihi. Etait peregrinus: Die mihi, estne anus, an pliures? Cui dixit:

lin. l4. cum supervenx’ret.... qui comederunt etc. sic E. -- 2l. tre-pidare E. - 25’ ymmo E.

10

15

Io

25

10

15

80

25

30

- 132 -Plures sunt mures domus; veruntamen unus est mus, qui praeceteris aliis me turbat et infestat; et nec valet mihi consi-lium et argumentum contra euin. Et ait ei peregrinus: Redu-xisti ad mei memoriam verbum cuiusdam mulieris dicentis sociaesuae: Non cambuit haec mulier zizanias excorticatas pro nonexcorticatis sine causa. Inquit heremita: Quomodo fuit? Inquitperegrinus: Quadam die hospitatus fui in domo cuiusdam, etcum comedissem in sero, praeparatus est mihi lectus ut dor-mirem. Et cum intraret paterfamilias in lectum cum uxore sua,audiebam verba eorum, quando loquebantur ad invicem: eratenim lectus meus prope lectum ipsarum, divisi tamen a se invi-cem per velum, ut possem audire et intelligere verba sua. Et au-divi circa mediam noctem verba viri dicentis suae uxori: V010cras invitare quaedam amicos ad prandendum mecum. Et respon-dens uxor dixit ei: Non cessas omni die facere convivia, et con-sumis omnia, nec aliquid relinquis in domo tua. Cni responditvir: N equaquam displiceat tibi quod facere volo: quicunque enimintendit accipere et non dare, sed semper congregare et repo-nere. erit finis eius sicat finis lupi. Inquit mulier: Quomodo fait?Ait vir eius: Dicitur fuisse quidam venator, qui cum exivis-set quadam die cum suo arcu et sagitLis ad venandum insilva non procul a civitate, occurrit ei cervus, et sagittans cuminterfecit accepitque ipsum, et redibat ad domam suam cum en.Et cum ambularet per viam occurrit ei aper quidam, et se-quens eum aper, volebat cum interficere. Qui cum hoc vidisset,deponens cervum ab humera suc sagittavit aprum et percus-sit eum in corde suo. I Aper vero sentiens vehementiam do-loris vulneris irruit in hominem et vulneravit cum suis denti-bus scindons ventrem suam; et mortuus est homo. Aper etiamcum letaliter vulnerutus esset, mortuus est cum eo. Et cum

lin. il. Ilirisil li.

- 133 --transiret ibi lupus, vidit nprum, cervum et hominem mortuos,et gavisus est, et dixit in corde suc: Debeo conservare haecomnia quae inveni, ut sint mihi conservata pro temporibusnecessitatum; ne valebo de eis gustare hodie, sed suificit mihinunc rodera cordam arcus. Et accedens ad arcum coepit roderecordam, quae prorupta subito percussit cum in tramite; etmortuus cecidit.*Induxi vero hanc parabolam, ut scias quo-niam non est bonum semper congregare divitias et non uti eisnec comedere et gaudere cum eis. Et ait uxor si: Vere dicis;veruntamen habeo quantitatem zizaniorum, quae sufficit tribusvel quattuor hominibus; et surgens tempestive procurabo pa-rare eus pro quibus volueris. Marie vero surrexit mulier, etacceptis zizaniis, excorticavit eas et exposait soli, suo puerapraecipiens, ut sas custodiret ab avibus et canibus. Et cumrecederet inde mulier, venit canis doums, puero non vidente, etcomedit de eis quantum volait; ultimo vero minxit super re-siduum. Et videns hoc mulier despexit cas, ut fieret de eisaliquid cibi; et accipiens ces, ivit ad plateam, ut cambiret easpro zizaniis non exeorticatis aequaliter. Et me vidente hoc,audivi a quodam circumstantn, qui dixit ad alium: Ecce, quarehaec pro non corticatis dat zizanias corticatas? Hoc non nisipro aliqua causa. Sic quoque dico tibi de isto mure, quem tudicis altare super canistrum inter omnes socios sucs; non esthoc, nisi ex maxima causa. Nunc vero aller mihi ligones et pi-cones, et perfodam in cavernam suam, et videbo secretum illiusmaris. Et apportavit ei heremita. Ego autem miser, testudo,audiens haec omnia stabam in caverne cuiusdam sociorum meo-rum. Erant autem in caverne in qua erat habituculum meum mille

talenta auri, ignorans tamen quis posuerit ibi illa, quae omnidie exponebam mihi ita ut gratularetur animus meus in eis etcorroboraretur mimis. l’est linge. Vera aicvwlvlh [INWjJrian adcavernam, et follit cum, (10(ch puni-nil m1 Humain: v1 Lii’rtepto

l0

15

20

25

30

10

l5

20

25

30

-134-illo, dixit lieremitae: Non poterat hic[ mus ascendere ad lo- HI,cum, ad quem ascendebat, nisi causa huius suri; hoc enim ad-ministrabat si vigorem et virtutem. et corroborabat cor suam:nunc vero videbis ipsum nihil passe nec habebit praerogati-vam ceteris muribus. Et audiens ego verba peregrini, sciviquoniam veram erat, et arripuit me inde dolor in anima etsopor mentis et debilitas virtutis. Mane vero congregati suntad me omnes mures socii mei, sicut solebant ad me venireomni die, ut eis escam solitam exhibarem; et dixerunt mihi:Iam rapuit nos fames, nec habemus aliquid cibi; tu autemsemper fuisti nobis refugium et spes nostra: procura igiturnobis aliquid. Et accedens ad locum, ad quem saltare cousue-veram, nisus fui illuc ascendere, et non potui. Et illi videutesme non pesse ascendere et non date eis aliquid, sum factusvilis et despectus in oculis ipsorum, et dediguati surit me; etaudivi quendam eorum dicere mihi: Iam perditus est sociusiste noster, nec valet ad aliquid: nunc abiet uuusquisque inviam suam, et delinquamus eum, nec amplius attendamus ei,quoniam videmus ipsum nihil posse. nec facere ea, seilicet quaefaciebat; immo dico vobis, quia deiuceps ipse indigebit nobisquaereus a nobis subsidium: declinemus igitur ab eo, et caretunusquisque negocia sua propria. Et recedentes omnes dere-linquerunt me, nec amplius accesserunt ad me, nec diguabm-tur respicere me. Tune dixi in me mente: KIon videntur mihisocii et amici, cousanguinei, fratres et proximi, nisi omnes de-clinantes ad avaricium et sequentes divitias et glorias mundi;nec est nobilitas, consilium, fides et sapientia, nisi in divitiis.Inveni enim illum, qui caret divitiis, quando aliquid facereintendit, non succedit ei illud sicat vult, nec habet potesta-tem illud perficere; sicut aqua rivi [in potestate sua] quae si

lin. 4. preroyulica E. - 20. 1mm» E. -- 30. in potestate sua sic E.

- 135 -exiccntur, non habet potestateln fluendi. Et inveni, quoniamqui non habet divitias, non habet fratres; et qui non habetfratres, non habet genus; et qui non habet genus, non habetprolem ; et qui non habet prolem, non habet memoriam; et quinon habet memoriam, non habet intellectum; et qui non habetintellectum, non habet hoc seculum seilicet nec futurum, necprincipium neqna finem. Homo enim, quando caret divitiis, indigetsubsidio aliarnm, et tune habetur a sociis odio, et eum delinqnuntconsanguinei et amici, et noti eius obliviscuntur ipsins, et crediturvilis apud eos. Et quando quis constituîtur in paupertate, exponit

se morti et vendit animam suam et Deum suam et eius obli-viscetur, nec respicit ante et retro et relinquit omnia, donecdeiicentur. Et ideo non est in mundo peins paupertate: li-gnum enim plantatum in terra et rasum ab omni parte me-lius est apud me quam qui indiget donis aliorum. Paupertasenim est principium omnia laboris et causa omnia timoris ettribulationis; aufert enim corda magnatorum terme, ducit con-sules stulte, et dominos infatuat; aufert enim sermonern sa.-pientum et consilium senuln tollit; et est origo omnia tristiciae,decidit vitam, aggregat tribulationes. Et quicunque vulneratusest vulnere paupertatis, impossibile est quod non tollatur sibimansuetudo, et acquiratur promptitude; et quicunque caretmansuetudine operum, caret nobilitate, peccabit et praecipitn-bitur; et quicunque praecipitatur, contristatur; et quicunquecontristatur, perdit intellectum et obliviscitur suâe intelligen-tiae. Et inveni, quoniam quando quîs depanperatur, suspicatur

c comme les ruisseaux qui pendant l’été tarissent, et qui n’eut plus de

vigueur pour marcher et couler. a» Derenb. 4J. --- 5 sqq. et qui mmhabet intelleclum etc. « et sans intelligence, on n’a rien en ce monde,ni dans le monde à venir; on n’a ni passé ni avenir.» Derenb. 4l. -ll-l2. obliviscüur?

l0

20

25

10

15

20

25

30

--l36-de eo omne malum, quod non patravit; et quae alii faciunt,sttribuuntur si; nec est in mundo bona. cousuetudo, que lau-dstnr dives, quin etiam vituperetur pauper. Quoniam si fueritprodigua, dicetur consumptor honorum; et si prorogsveritiram suam in negociis, dicetur debilis atque remissus; et sifuerit vir intelligens cum nobili anima, dicitur festinus; et sifuerit refrenans suos mores, dicitur iguorans; et si fuerit fortiscorde, dicetur fatuus et stultus; et si fuerit sermocinator, di-cetur verbosus et linguosus; et si fuerit taciturnus, diceturbestia. Et ideo mors melior est paupertate, quae inducit ho-minem in temptationem et vilitatem, ut petst ab aliis, et ma.-xime quando necesse fuerit petere a stultis sut avaris, quo-niam reddunt ipsum confus nm. Expedit virum nobilem pauperem

immittere manum suam in 0re serpentis et extrahere indevenenum et illud sorbere, mugis quam petere homini stulti.Et dicitur, quod quicunque fuerit laborans languorem sui cor-poris, ita ut non cessat ab eo, donec separetur a sociis etsmicis, vel qui fuerit peregrinus in terra, qui non recollig’i-tur ab aliquo nec habet coadiutorem, est ei mors melior quamvite, quia vite. sibi mors est, mors autem est si liberatio etrequies; et aliquando cogitur pauper propter sui niminm pau-pertatem furari, oceidere et defraudare, quae peiors sunt pri-mis operibus, quae relinquit. Quoniam dicunt sapientes: Expedit

hominem potius esse mutum et verucem quam loquentem etmendacem; et melius est non esse quam esse verbosum etetiam in ipse veritate. Ego autem dum essem in caverne,quando extraxit peregrinus I surum de forsmine, et diviserunt unillud sibi invicem, et accepit heremitu suam pattern ponensipsam in marsupio sub capite sui lecti: nisus fui rapere de eoaliquid, ut forsitan par haec restitueretur mihi virtus et vigor,

lin. Il. uilililulmn E. - IN. que non E.

-l37--et eonvertereutur ad me smici et noti mei; et surrexi dumdormiret, et aceessi ad eum. Et ille excitatus est meo strepitu;et cum baculum haberet circa ipsum, percussit me baculo incapite fortiter; et fugiens ego intravi in cavernam. Et cuma me dolor percussionis recessisset, rapuit me concupiscentiaet seduxit me vicium, ita ut secundario iram ad capiendumillud. Et cum accessissem ad lectum, ipse promptus et vigilanscontra me, accepte baculo, secundsrio me percussit in capite,its ut de vulnere sanguis emanaret. Et recedens inde cumamaritudiue animes et dolore, revolvens me super ventrem, do-

nec perveniens ad cavernam prostruvi me ibi. Ego autempropter dolorem emm semimortuus prostratus in terra absquedolore et intellectu, prse nimio dolore, qui me occupavit; itsquod ex nunc dedignatus sum omnem pecunism et divitias,ut etiam memoria eius mihi inducit cordis terrorem et mentisturbationem. Et considersvi in .mea meute, et vidi quoniamnullus languor et tribulatio in mundo est, qui non causetur exconcupiscentia et vitio; et habitator huius mundi transferturcontinue de tribulations in tristiciam. Et vidi differentism, quaeest inter prodigum et avarum, quis maxima est: inveni enim,quoniam qui conteutus est sus porcione honorum, nec appetitultra quam datum fuerit sibi, dives est, et illud ei valet plusquam omnes divitiae. Et audivi sapientes dicentes, quoniamnon est intellectus sicut illius qui praemeditatur sus facts, necest nobilitas sicut boni mores, nec sunt divitiae sicut divitiaeeius qui gaudet sua. sorte; nam ei melius est illud modicumquod ei permanebit, quam multse divitiae, quae cito recedunt.Et dicunt sapientes, quod melius cum honore est miseratio, et

lin. 9. Et recedens . . . revolvens . . . donec perveniens . . . prostra-vi etc. sic E. - 28. «On dit aussi: La meilleure manière dl honorerquelqiun c’est de lui montrer de la compassion; l’amitié se révèle sur-

10

15

20

10

15

25

--l38-emplit dilectionis est transmissio litterarum et epistularum sn-cietatis, et caput intellectus constitit in scientia rei praesentiset non praesentis; et homo melioris auimi est, qui procul sefacit a. re, ad quam non potest pervenire. Et factus est finisnegociorum meorum esse conteutus de mes sorte; et declinansa domo heremitae veni ad illum locum desertum, ubi acquisivisocietatem columbas et tune usqne hodie. Et fuit eius societascausa, ut adhaereret mihi corvus iste, qui cum exponeret mihisocietatem quae est inter te et ipsum, et significaret mihi.quoniam volebat venire ad te, volui ego venire secum, quo-niam displicnit mihi habitera solus, quia non est in mundolaeticia sicat societas amicorum, nec tristicia sicut esse absqueamicis et sociis. Et totum probuvi et cognovi, quoniam nondebet quaerere quis de hoc mundo ultra statutum, quod ipsenovit pesse satisfacere suae opportunitati, et evitare malumsibi; quod quidem statutum est victus et hubitaculum. Nainsi daretur homini totus mundus cum omnibus quae sunt ineo, non percipiet de en, nisi illud modicum, quo satisfacit ne-cessituti suae; reliquum veto non sibi, sed aliis servait. Et ideoveni ego cum corvo ad hoc, ut sim tibi frater et socius, etvolo ut sit gradus meus apud te sicut gradus tuus apud me.Et factum est cum consummasset mus sua verba, respondit sitestudo dulci sermone et lingua humili dicens: Intellexi quippeverba tua et video te bene retinvre in mente tua omnia quaepassus in te fuisti et quae nunc narrasti. Nunc autem nequa-

tout dans l’envoi de lettres et décrits qui prouvent rattachement: l’in-

telligence se manifeste avant tout dans la science de ce qui est et de cequi niest pas; on a liâme bien faite lorqion renonce volontairement àce qu’on ne peut pas atteindre. 1» Dercnb. 46 -- lin l. et transmissioE. - 16. quod quidem statutum est victus et Imbilnculum. c c’est-à-dire, qui il faut sbaoupcr de la nourriture et «le rilubltilüoll. » Derenb. 47.

8’ a

-139-quam cor tuum corrumpatur proptsr illa, et remove de cordetuo tristiciam, quia bona res non consistit nisi in bona ope-ratione; sicut egens sciens suam aegritudinem et eius cura-tiouem, et nisi suam sanet aegritudinem, nec ei valet suascientia, nec quietem inveuiet. Nunc autem ad intellectum etscientiam te couverte, nec doleas de amissioue divitiarum; namvir nobilis honoratur ab hominibus etiam si curent divitiis, si-cut leo quem timent videntes etiam si sit recumbens; divesautem non habens in se nobilitatem operum vilipenditur abhominibus, sicut canis qui vilipenditur ab omni homine, etiamsi indutus sit ornamentis suri a capite usqne ad pedes. Etproptsr hoc ne sit tibi grave esse in peregrinatione in hoc loco,quoniam vir intelligens qui transmigratur de terra in terrain,intellectus procedit cum eo; sicut leo, qui non transfert deloco ad locum non sine sua fortitudine, cum qua vivit. Etcredas in te haec quae dixi tibi, et erit tuum bonum multum. Etquando haec adimpleveris, bonum possidebis, quoniam bonites etintellectus dati sunt viro prudenti, qui respicit res cum oculo suaementis; piger tamen est, qui negligens est in suo opere, et taro pro-speratur, et figuratur eius gloria quemadmodum * non delectaturanima puellae de societate eius. Nec in tua mente contristeris di-cens: Fui dives, modo autem efiëctus sum pauper. Quoniam bona

mundi cito veniunt et cito recedunt, quomodo Deo placet; et iam

narraverunt sapientes ea, quae non permanent et cito trans-eunt; et snnt sicut umbra societas malignorum, dilectio mu-lierum, falsa laus et divitiae. Sapiens vero in multis divitiisnon lactatur, nec in earum paucitate contristatur; divitiae veto,in quibus est laetandus, sunt eius intellectus et bouse operu-tiones, in quibus poterit cofidere et scire quia nullus est po-

lin. l4. transfert sic E. - 20. «il ressemble au vieillard dont lamon; ne saurait égayer le coeur dione jeune fille s Dcrenb. 49.

10

15

20

10

15

20

-l40-tens sibi illas defraudare. Nam si esset aurum et argentinssut alise res, posset timere de eis de inimicis et latronibusaut aliis accidentalibus seculi; bonas autem operatioues nontimebit quis ei deficere vel ab aliquo anferre. Et cum hoc nondebet oblivisci eius finis. et praemeditetur quomado debet re-dire ad domam sui seculi; mors autem supervenit repente, necest spacium temporis inter ipsum hominem et ipsam, nec tem-pus determinatum; ipsa enim separat fratres a se invicem.Cunque non eges correctioue mes, quia sapientior me est, etiutelligis et cognoscis quae bona aut mais sunt, visum autemmihi est, ut responderem tuae interrogationi mea ex dilectioneet societate, et indicarem tibi bonos mores. Tu autem fraternoster es, et omnia quae habemus, tua snnt. Et audiens cor-vus verba quae respondit testudo muri, et dulcedinem ver-borum suorum et rectitudinem, gavisns est multum, et dixitei: Iam laetificasti me, et rectificasti cor meum, et magnumbonum nabis intulisti; tu autem gaudere debes in animo tuoin eo, quod Deus perfecit te in omni bouc; quoniam nemopotest gaudere et benefacere sibi et habere bonam famam, nisieius pes non commoveatur a suis amicis, nec eius amicusdeclinet a sociis, nec ipsi ab eo declinent, nec a se pro cun-ctis faciet alios, qui laetificent ipsum et respiciant quae snnteis utilia. Nam quando cadit nobilis, non Sublevatnr nisi pernibiles; sicut elephas quando cadit in foveam, non educitur

lin. 18. sqq. «Car personne au monde n"a autant le droit diétreheureux, joyeux. content et de jouir de sa bonne réputation. que celuiqui n’a jamais bronché lorsqiil s’est agi de ses amis, dont les pas n’ont

jamais reculé quand ses affidés sont mis en cause. qui ne les abandonnepas plus qu’ ils ne l’abandonnent. qui ne se laisse pas détacher dieux

par diantres; qu’il réjouirait et qui feraient sa joie. qui se préoccupe

de ce qui peut être utile a ses camarades. » Dei-euh. 50-51.

-l4l-inde nisi ab elephantibus. Nec debet vit intelligens derelin-quere agars misericordiam, quam solet agere, et etiam si sub-mittit se periculis in actione misericordiarum; non est enimnephas; sed sciat, quoniam per illud acquiret stabile per fra-gile, et bonum per malum, et multum per paucum; nec re-putatur dives, in cuius divitiis existit cupidus et avares. Et

a» factum est dum loqueretur corvus, I ecce supervenit ei cervus;et timentes, submersit se testudo in aquam, et mus ingressusest cavernam suam, et volans corvus posuit se arbore. Cunquevenisset cervus ad aquam bibit aliquantulum, et stabat timi-des. Et venit corvus volans per aerem, ut videret si quisesset aliquis persequens et quaereus hune cervum; et cumnullum videret, vocavit testudiuem et murem, ut exirent, dicenseis: Nihil est, de quo sit timendnm. Qui exiverunt, et congre-gati sont. Et videns testudo ipsum cervum respicientem aquamet non accedentem ad ipsam, ait ei: Bibe, domine mi, si sitis,nec timeas, quia nullus est hic qui noceat tibi. Et accedenscervus ad eam, coeperunt diligere se invicem. Et ait testudo:Unde venis? Cui respondit cervus: Fui, inquam, in hoc desertopluribus diebus; et cum non cessai-eut serpentes sequi de locoin locum, timens ne superveniret aliquis venator, veni ad locumistnm. Dixit ei testudo: Ne timeas, quia in hoc loco nunquamvenator apparaît; et nos quidem confirmabimus tibi foeduset dilectionem nostrum. Morare igitur nobiscum, quoniam pa-scua prope nos suut. Cupiens igitur cervus esse cum eis, re-mansit ibi. Fecerat sibi autem nmbraculum de herbis etarboribus, ubi omni die convenerunt simul narrantes et dicen-tes verba seculi. Quadam vero die cum starent ibi mus testudoet corvus, et non esset ibi corvus, dubitabant de eo; et dum

lin. 4. nephas sic E. - 20. Sapientes pro serpentes E Cfr. J. inDercnb. 52.

10

15

10

25

10

15

20

25

30

--142-tardasset venire, timuerunt, ne forte esset a venatoribus im-peditus. Et dixerunt testudo et mus corvo: Vola circuiens ter-ram et respice, forte videbis aliquid. Et circuiens corvus viditcervum captum in rethe venatoris; et rediens festinanter adsocios eius annunciavit eis. Dixerunt corvus et testudo muri:Advenit nobis nunc malum, in quo non sperabimns non pesseliberari nisi par te: nunc autem salva socium nostrum ettuum. Et audiens hoc mus ivit usqne pervenit ad cervum, etait ei: Frater mi, quis te iactavit in hune laqueum? Solesenim esse de prudentibus et intelligentibus. Et respondenscervus ait: Nunquid valet intelligens evadere a seutentia, quaedesuper luta est ci? Nonne scis, quoniam non valet levibuscursus nec potentibus bellum? Et dum loquerentur ad invi-cem, supervenit ci testudo. Cui ait cervus: Quid tibi visumfuit venire hue? eut quid invabit nos adventus tuus? Scioenim, quod antequam perveniat venator ad nos perficiet musrodere rethia, et cum sim levis, potero fngere et evadere; musetiam potest invenire multas cavernes, in quibus se abscon-dit; corvus etiam volabit per aerem: remanebis autem tu gravismoto; nec potens fugere, capieris forte. Respondit testudo etait ei: Non debet quis reputari intelligens, qui vivit post se-parationem a sociis suis; nam adiutorium hominis et solaciumsui animi in tempera adversitatis est, quando habet secumamicum suum, et quilibet eorum extrahit cor suum expo-nens illud amico suo. Sed quando separantur amici ab invi-cem, obfuscatur eorum laeticia et oculi caligaut. Adhuc e010-quente, repente supervenit venator currens velociter, ut cervum,quem putabat esse captum, accepisset et secum domi porteret.Sed antequam ipse appropinquaret, mus roderat rethia, et cer-vus evasit fugiens ad nemora velociter; et corvus volavit super

lin. 6. sperabamus E. spcrtunus?

-H3-arborenl quandam et sedebat ibi expectans fiuem de testmline;et mus cavernam suam ingressus est; sed testudo fugere taincite non potuit, de que mus doluit multum in corde sue, etincuit respiciens a longe, ut videret, quid de en. fieret. Cunquesupervenisset venator ad rethia et vidit ea incisa, obstupuit, etrespiciens undique non vidit nisi testudinem, et capiens illamligavit eam bene, cervo et corvo a longe videntibus, multumindolentibus. Et ait mus: Non videtur mihi nisi quando eva-dimus de laqueo, incidimns in foveam, et procedimus de unatribulatione in aliam. Iam iustum est verbum illius, qui dixit,quoniam non desinit homo esse in tranquillitate et pace, dumnon cadat; postquam vcro semel incidere coepit, invadnnt cumtribulationes ex omni latere. Et non suifert mihi infortuniummeam, quod me separat a viris societatis meae et divitiis;sed separat me a socio, qui non solum socius, verum etiammihi frater erat, seilicet testudine, qui melior ac utilior mihiac nobis omnibus erat quam omnes mei consanguinei et amici,

.quos nuquam diebus vitae meae habui; quae non venit hue,.ut bene scie, nisi ex nimia dilectione et fidelitate et nobilitatesuorum operum, quae melior est quam dilectia patris ont ma-tris ad fillium, qui quidem non cessait usqne ad mortem. Vuehuic corpori! cui tot mala praedestinata sunt, ut discurrat demale in malum. Nec diu permanet quis in aliquo bono, quem-admodum stellae non permanent in aliquo bene vel male, sedquotidie convertuntur de une in alterum, mode lucent, modeobscurantur, mode convertuntur de tenebris ad lucem, modeautem de luce in tenebras. Hue veto tribulationes, quas indu-xit mihi socius meus, sunt sicut apostema, quod intendensmedicus curare tangit illud cum ferre, ut aperiatur; tune veroinsurgit negro duplex doler incisionis et dolor apostematis:

lin. l3. suifer! sic E. enfloit? - l4. apurant li.

10

15

20

L5

80

10

15

20

B5

-l44--sicut quoque homo, cuius languores sanati sunt, cum invenitsues amicos et socios, postes vero separatur ab eis. Dixeruutcorvus et cervus muri: Contristatio et verba nostra et tua nonproficiunt testudini. Nunc vero hoc relinque, et quaere argu-menta pro eo. Dicunt enim sapientes, quoniam in temporibusadversitatum temptabis amicos fideles, aut vires in mer-cationibus, socios vero in accidentibus temporum. Ait mus:Videtur mihi, ut vadat cervus et exeat ad viam, seilicet Vvenatoris, stans procul ab eo in itinere per quod debet trans-ire venator; et simulai: se quasi mortuum, et stet corvus supercum quasi vellet de sua carne comedere; scie etenim, quoniamvenator respiciens hoc deponet sarcinam funium et rethia dehumera sue, et curret festinanter adversus te. Tu autem, cumvideris ipsum accedentem ad te procede inde paululum, ut nonrecedat spes sua de te, et fatiga ipsum post te; et interim egorodam fumes: scie enim, quod ante reditnm venatoris eruntfunae rosse, et erimus omnes liberi ad nostrum locum cumpace redeuntes. Et fecerunt corvus et cervus ita; et cum ve-nator ces persequeretur, donec propinquans eis, fugit cervus et.corvus in viam suam. Et cum rediret venator confusus adcapiendum furies, invenit quoniam testudo de laqueo evaserat,et obstupuit multum, existens confnsus et cogitans in animesue. Et cum venator de cervo qui astitit ei procul cogitant(et) de eo corvo qui stabat super cum quasi de carne suacomedens, cum ita non fuisset, et cum cogiteret de rethibus suisquae incisa erant, miratus fuit, et ait: [Nonne haec regio ma-gorum aut daemonum? Et abiit in viam suam cum timere.Corvns vero testudo cervus et mus ad suum locum cum paceet securitate reversi sunt. Inquit rex sue philosopho: Perspi-

lin. 18. et cum venator ces pm’sequcretur, douce propinquans eis,[agit etc. sic E.

-145--ciendum est in buiusmodi fabulis, quomodo pervenit. consiliumparvomm animalium et vilium avium iuvare se invicem: mu.-xime boulines, qui se constitueront in hac consuetudine, per-veniet eis fructus operationum suorum et suorum processuumrectitudo in conservando opus misericordiae et odîendo iniqui-

tatem.

CAPITVLVM V. DE CORVO ET STVRNOET EST DE E0 QVI CONF IDIT IN INIMICO

ET QVID DEINDE ACCIDIT EI.

Inquit tex philosopho Sendebar: Intellexi iam ea quaedixisti mihi sen declarasti de amicis fidelibus, qui diligunt seinvicem cum simplicitate cordis et animae, et quae sit merceseorum circa illud. Indica mihi nunc de inimico, si potestneeffici amicns, ut de eo eius confidant inimici, et quid est ini-micicia et eius modus et natura, et quomodo oportet regemagate, quando advenit ei aliquid a viris inimiciciarum suarum,utrum debet pacem eorum quaerere vel non, ehutrum possitcredere inimico suo et ei adhaerere et ostendere ei societatemet amorem; et super hoc affirma mihi parabolam. Inquit Sen-debar: Non debet rex, quando accidit ei aliquid ab adversarionisi dubitare semper de eo et timere de eo et exercitu suc;quamvis sans adversarius requirat ab eo fidem et ostendit di-lectionem et familiaritatem suis sociis, non pro tanto debetcredere suis verbis, quoniam timendum est, ne accidat ei sicutstnmis et corvis. Dixit tex: Quomodo accidit illis? Inquit phi-losophus Sendebar: Dicitur fuisse in quadam regione iuxtacivitatem quandam magnas mons, in quo oral: arbor magnaet ramosa: erant autem in arbore illa nidi pro mille carvis,

lin. 24. nous E.40

10

15

20

80

15

20

i5

80

.-. ]46 -qui regem habebant. In monte erat similiter locus, in quo

.erant nidi pro mille sturuis, qui et regem habebant. Quadunvero nocte exurgens rez sturnorum cum suo exercitu irrue-runt in corvos et percusserunt de eis plures et interfecemntpropter odium quod erat inter eos; nec percepit tex corvorumhoc factum quousque in inane surrexit. Qui cum videret rui-nam, quae in suo exercitu facta erat, doluit multum, et cogi-tans super hoc vocavit ad se omnes sapientes et consiliarios

iterumsuos, nanans eis quod acciderat; timebat enim ne forteinvaderent eos et dissiparent de eis sicut prius; et dixit eis tex:Considerate bene verba vestra nec festinetis; deliberetis con-silium, donec diligenter examinetis. Erant autem cum eoquinque consiliarii viri sapientes et docti. et vocans eos rezad se quaesivit ab eis super hoc consilium; dixitque tex primocorvo: Quale est tuum consilium super hoc quod nabis acciditab adversariis nostris, et quia sumus in timore, ne nobis se-cundario superveniat? Dixit ei corvus: Consilium meum estillud, quod dixerunt sapientes, quoniam quando accidit tibi ali-quid ab inimico fortiore te, cui resistere non poteris, malins estfugere et elongare ab eo, nec declines cor tuum ad pugnandumcum eo. Et interrogans rez alium corvum dixit ei: Quid tibividetur de consilio huius? Cui respondit: Non est bonum con-silium quod consuluit hic corvus, nec bonum est relinquerehabitacula nostra et nos subiicem suis pedibus prima. vice; seddebemus esse attenti et patati et custodire nos ab inimicisquando supervenient, ut nos munîtes inveniant et repugnemuseis quantum possemns; custodes et exploratores ponantes abomni latere, et quicquid viderint de sturnorum exercitu, nobisannuncieut. Pontea veto, si veniant ad bellum, exiemus ad cosparati et pugnabimus fortiter Icontra eos; et forsitan obtiue-

lin. l0. et duit et au: li.

Il"

EH

-l47--bimus victoriam et vigorem super ei, et faciemus in eis totumillud. quod fecerunt in nobis. Nec sit principium nostri pro-cessus fugere et relinquere familias et nobilis, quoniam hocesset in adiutorium eorum; sed resistamus eis, et si convin-cant nos, fugiemus tunc, postquam non poterimus aliquid agerecontra eos. Dixit tex tercio corvo: Quid videtur tibi de con-silio tuorum sociorum? Qui ait: Ambos sane intellexi, et ambooptime locuti sunt iuxta eorum intellectum; sed quomodo po-terimus nostris resistere inimicis secundum damnum quodbabemus ab eis? Et hoc mihi praecipue placet, ut unum denobis prudentem ad cos mittamus, ut ab eis intelligere studeatintentionem et propositum eorum, et clare nobis significent, etsi voluerint se nobiscum componere et tributum conveniens anobis aunue recipere, ut sic nostrum praeteritum damnum re-cuperare valeamus et sic in pace in loco nostro permanereinire persuadeo. Quia dicunt sapientes: Quando rex damnuma suis inimicis recipit, quibus resistere non potest, et timetde maiori ruina sui populi et patriae, tunc salubre fit tribu-tum dare cum pace. Et festina cito hoc attemptare. I Dixit rex(quarto) corvo: Quid tibi videtur de consiliis, quae dixeruntsocii tui ? Cui dixit: N ihil dixerunt super quo dominus rex se sta-bilire potest. Videtur autem mihi non prodere personas et nobi-litates et pro nihilo ire proptsr hos viles et stultos, qui suntconculcatio pedum nostrorum, nec demus eis tributum, quoniamnobis esset maxima verecundia. Et scito quoniam melius estnabis relinquere habitacula nostra ad tempus et fugere ad locadeserta et esse ibi in peregrinatione cum pace, quousque Deusvoluerit, quam hoc inire. Quoniam dicunt sapientes: Qui’ sub-

lin. 16. infra sic E. (nous pouvons alors rester dans nos demeureset nos habitations sans avoir à les craindre. » Dercnb. 65. - 18. si! profit E. - 20. (quarto) suppl.

(a

10

15

20

25

10

15

20

25

-l48-mittit se angariis et subditoribus eius inimici, iam ipse iuvitadversarium suam contra se; maxime quia scia, quoniam si sci-ret turba sturnorum nos velle illud facere, adderent utique adangarias nostras et nabis grave tributum imponerent quodtalerare non possemus; et per hoc esset nostra perditio.Sed expedit nos cautos esse, paratos et munitus; et si no-bis superveniant iterum, irruamus et pugnemus contra ipsos,sperantes farsitan miserabitur nostri Deus, et non mo-riamur. Postea vero interrogavit tex et dixit quinto corvo:Quid tibi videtur de bis quae dixerunt socii titi? Cui respondit:Nihil pro rege dixerunt. nisi nos oportet excitari ad bellum,dum non inveniamus viam ad pacem, cum sint nabis fortiores.Et iam dicitur in parabolis, quoniam quicunque ignorat gra-dum et potentiam sui ipsins, et cum sua ignorantia pugnarecontra potentiorem inimicum, ipse vult perdere et seducereanimam suam; et faciens illud deceptus est; et qui decipitur,praecipitabitur. Ego autem timeo sturnos, nec debet quis vi-lipendera suam inimicum etiam si sit imbecilis, nunc maximedoctus et intelligens. Dicitur autem in quadam parabolarum:Accede parum ad tuum inimicum, nec accedas ad eum multum,

quoniam vilipendes te et submittes te in manu adversarii tui:sicat lignum positum ad salem; si deposueris parum, facietmagnam umbram; si vero ipsum multum deposueris, eiusambra deficiet, donec fuerit in eadem mensura cum ligna. Sicnos oportet appropinquare sturnis et illis adhaerere; quoniamsi essemus patentes sicut ipsi, tune deberemus facere illud,donec veniremus ad nostrum votum de eis. Quomodo vir ma-

lin. 27 sqq. Quomodo v’r etc. sic E. «Quand un mari ne sait passéduire une méchante femme par un langage doux et des paroles agréa-

bles, et qu’il se mette à la battre. a la frapper, il n’aura jamais derepos, et elle n’aura de cesse qulelle niait excité sa jalousie. i» Dercnb.

67-63. I

8’!

- un -Iam habens uxorem, nisi persuadeat ei blandiciis et verbis hu-milibus et verberare non velit et suspicari, non habebit eamin trauquillitate nec erit si obediens. Ego autem non suadeonos pugnare contra eos, quia non debet quis I credere nec de-cipere cor suum adversus inimicum fortem, quamvis distemusab eis; nec debemus dicere, quod non timeamus eos. Consi-lium autem meum et quid agere debemus, est, ut simus paratiet muniti ad bellum contra eos et decipiamus eos argumentiset dalis; quoniam vir sapiens vidit rem antequam adveniat ei,postquam vero advenit, eam revocare non potest. Bellans veronon habet agere nisi bellare, et raro evadit; sed aliquandopotest evitare bellum blandis sermanibus et lingua humili;nec est aliquid in mundo melius quam hoc, nec ut homo pos-ait suam votum attingere sicut per hoc; et hoc meum cousislium est. Nunc autem nequaquam sit vestrum consilium pu-gnare contra eos; qui hoc intendit, intendit perdete animamsuam. Dixit tex: Videtur tibi non pugnare contra cos; sedquae suut ingeuia et argumenta accipienda adversus sas? Re-spondit ei corvus dicens: Attende consilio inca; quoniam rexquando egerit sua facta secundum consilium dominorum suorum

et fidelium sociorum suorum, qui omnia sciant et magna etparva, tune suam adversarium poterit affligera et ei pararelaqueum, et eius permanebit imperium, et eius multiplicabiturexercitus, et addetur ei ad siugula. Si vero noluerit attendereconsilium dominorum suorum et cousiliariorum, aestimans anumconsilium esse sufficiens, et praevalere consilio suorum prin-cipum et lamiliarium, quamvis sit ipse sapiens et intelligens,non perveniet ad suam intentum, et deficiet eius propositum,et suum consilium dissipabitur, et erit suum consilium rethepedum suorum, quia non quaerit a sociis suis et sapientibus

lin. l. habens E.

10

15

20

25

30

15

20

25

--- 150 ---

pro secreta sua. Debet autem quaerere a sapientibus et a nonsapientibus, donec in anum conveniant. Quando vero tex fueritconsultus cum eo, qui ipsum non diligit, etiam si prospera-bitur, non permanebit ei bonum illud, sed cita recedet et red-ditur in nihilum; et si una vice prosperatur, alia vice nonprosperabitur. Parro meum consilium est parari et excitariadversus cos et relinquere negligeutiam et insipientiam et ha-bere animas fortitudinem. Si vero subiiciamur et sustineamusiugum angariarum suarum, scias hoc non esse muid) vitu-perium maximum et praeiudicium nabis et filiis nostris et in-iamiam ab inimicis nastris: vir enim intelligens si Lvixerit inbona fama et honorifica memoria, quamvis abbrevientur dieseius, est tamen ei melius quam vivere in tristiciis et obprobriis.Nec videtur mihi te negligere et habet-e pigriciam, quoniampigricia est causa omnis mali, defectus et tribulatio hominis.Veruntamen secretum quod tibi revelare intendo, nolo ut aliusaudiat; nam secretum postquam transit plusquam inter duoshomines, notum fit et manifestum. Quoniam redditur regibusvictoria per cordis fartitudiuem et celeritate suorum operum,quando non non negligenter in ipsis agit: qui vero in suis ne-gociis confortatur, celat secreta sua, et sibi mercedem acqui-rit; habebit enim per hoc anum illarum, aut seilicet vincereet ad suum operatum pervenire, aut a sua mnlo et adversitateliberari. Rex enim, et si sit intelligens et boni consilii magisquam ceteri eius consiliarii, debet tamen quaerere consilium aeius consiliariis. Flamma enim, quae ardet in lucerna, quandosuper eam oleum eHunditur, additur ei lumen et viger et magislucet quam prius. Veruntamen debet rectus consiliarius, quandoab eo quaeritur consilium, respicere id quod rex intendit; quiasi sciverit dare consilium, erit illud bonum pro se et populo;

lin. il. (nisi) suppl. - 157. en»! li.

- lôl -si vero dubitaverit car suum in aliquo et certitudiuem nesciat,debet manifestare illud, et si palam sibi fuerit veritas eiusquod intendit, addet in ipso desiderium et amarem, et multi-plicabit circa inquisitionem eius. Nec debet secretum quod tibiintendo revelare, nisi duae liuguae loqui et quattuos aures aaudire. Audiens autem rex carvi verbum’ intravit cum eo incavernam, et dixit ci: Indica mihi nunc, quia tu sois res, etannuncia mihi fundamentum odii, quad est inter nos et stur-nos, et quod fuit eius principium et radix. Dixit ei corvus:Causa huius odii fuit verbum quod dixit quidam corvus. Dixit Jo

i si rex: Quomodo fuit? Inquit corvus: Dicitur quod quadaindie convenerunt omnes aves et iuierunt consilium, ut sibi re-gem constituerent, quia mortuus erat rex eorum. Et deliberatoconsilio, eligeruut sibi sturnum regem. Et cum vellent hocconfirmare, viderunt corvum volantem apud eos per aerem. 1:.Dixerunt quidam eorum: Bonum est, ut vocetur iste corvus etcum super hoc interrogemus. Et vocato corvo, dixerunt ei:Tu habes auctoritatem sicut unusquisque nostrum et proptereavolumus, ut dicas nabis voluntatem tuam et consilium, quo-niam sturnum in regem nostrum eligimus. Etiait eis: Si me 20pro consilio vocastis, audite verba. mea; dico enim vobis, quo-niam si perdita essent omnia gaulera bonurum et honorabiliumavium, et vulturis et ciconiae et columbae aliarumque avium,

si, non deberemus constituere regain de stur,nis, quoniam congre-gavit in se males mores. Est enim mali coloris et pravae lin- sasuae, stultus in que non est nobilitas operum, et sine intel-lectu et sensu, iracuudus et crudelis, non miseretur alicuius, etest gens in qua est malicia operum et pravitas cogitationumet dolositas cordis et multa inconvenientia quae vobis abbrevia.Et dico vobis quod non eligatis de hoc grainera vobis in regain, au

lin. 5. me» duae linguae etc. sic E.

10

15

20

85

...15;)-sed quaerite de aliis avibus, quamvis stulta fuerit in suisoperibus; expedit magis vobis alterius stulticia quam illiussapientia. Rex enim quamvis stultus sit, si tamen habet sa-pientes consiliarios et rectos socios, ad lucem procedunt operaeius, et conveniunt sui progressus, et eius imperium exaltatur;quemadmodum fecit lepus, qui uocte lunae ivit ad regem ele-phantum cum verba quod non fuerat sibi commissum a suarage, et assumpsit sibi consilium, per quod suam perfecit in-tentum et suam liberavit regem et populum. Dixerunt ei aves:Quomodo fait? Inquit corvus: Dicitur fuisse quodam temperamundo accidisse pestis et famis, in quo non plueret, et defe-cerunt aquae rivarum et fiuminum, et exicatae sunt herbasinde, et factum est hoc molestum valde omnibus animalibuset praecipue elephantibus, qui congregati dixerunt suc regi:Iam nabis aquae et herbae deficiunt; nunc si videtur tibi bo-num, eamus et quaeramus locum meliorem isto, quoniam inbac vivere non possumus. Misitque rex suas nuncios ad ex-plorandum locum, in quo essent aquae; qui redeuntes, dixeruntei: Invenimus locum, qui fans lunae nuncupatur, et est locusbonus aquarum et herbarum et bona pascua. Et deliberavitanum consilium illuc ire; qui cum venirent elephantes ad lo-cum illum, perambulabant super cavernes leporum et dissipa-bant cos et suis pedibus pliures eorum conculcabant et inter-ficiebant. Et lepores hoc videntes, congregati sunt ad anumregem annunciantes sibi male, quae ipsis elephantes inferebant,et contristati snnt valde. quia non expediebat sua habitacularelinquere et fugere, et quaerentes a sua rege, ut super hocdeliberatum consilium daret. Dicunt enim sapientes: Debi-tenim anusquisque quaerere liberationem sibi, antequam incidatin malum, et postquam incidit, nec dum dubit illud. Nos au-

lin. l0. fuisse.. IIFCÏIIÂSNI’ sic E. - 30. nm: dum dubit illud sic E.

H5:

- 153 -tem timemus, ne forte alii supervenient et dissipent nos. Re-spondens rex dixit eis: Veniant ad me omnes sapientes undeet ut videam consilium vestrum. Et accedens ei quidam lepusintelligens et doctus inIscientia dixit: Si placet regi mittereme ad elephantem cum aliquibus viris, de quo confidat, videbitquid agam; et annuaciabo regi omnia quae fecero. Cui dixitrex: Fidelis es tu in oculis meis nec aliud vola testimoniumde te, nec habeo te suspectum apud me. Nunc autem vade, etconsidera quae sunt facienda, et annuncia regi elephantum exparte mes. quicquid tibi videtur bonum: scias jnamque, quo-niam nuncius ipse est qui aptat verba et dissipat et difierrafacit negocia et sa appropinquat et addit in rebas et diminuit,et ipse est qui suis verbis attrahit corda hominurn et ea re-primit, et ipse est qui exasperat corda suis malis verbis. Etexurgens nuncius in nocte, in que. erat plenilunium, et ivit adlocum, in quo erant elephantes. Et cum accederet prope locum,

cogitavit in mente dicens: Ego sum minimum corpore et te-ner ossibus; timeo, ne introvenero eis, forte conculcabit mealiquis eorum et interficiet me. Nain dicitur in parabolis,quoniam quicunque transit super serpentem aut animal vene-nosum, dignum est ut sua morsu venenoso interficiatur. Expeditme tamen ascendere ad montem excelsum et inde loqui eisquae voluero. Et ascendens ad montem vocavit regem elephan-tum proprio nomine et ait ad eum: Luna mittit me ad te, etnulla est culpa nuncii quae refert sive bona sint sive mais,

Fortasse legendum est: et dum d. il, sive: nec(non) dum d. i. «puis-que les sages disent, que l’homme doit chercher un moyen de sortir dela fosse avant quiil y tombe, après qui il y est tombe, et pendant qu’il

la craint. ) Derenb. 75. - lin. 2. amie sic E. Cfr. ubi p. 63, lin 24.,p. 82, lin. 3. - 18. ne introvenero . . . conculcabü sic E. Cfr. p. 105,lin. 3. -- 25. natta est culpa nuncii quae rej’ert sic E.

10

l5

20

35

10

2l)

-- 154 -et si aspere loquatur; cum lator sit verborum, et non intersiteius nisi tantuninodo referre quae sunt sibi commissa. Et re-spondens tex elephantum dixit ci: Quid’mihi luna significatur?

Et ait ad cum: Luna dicit, quoniam vir fartis confidens infortitudine sua, aliquando inducit eum fortitudo sua pugnarecontra illum qui melior est ipso et potentior, ita ut eius vir-tus sit sibi impedimentum, et sua potentia laqueus pedumsuorum. Tu autem cum scies praedominium tuae fortitudiuissuper feria et bestiis, non sufficit tibi illud, sed temptavit cortuum venire ad turban) leporum, quae sunt circa fontem meonomine nuncupatum, et qui sunt populus meus et gens meiimperii, et dissipasti et interfvcisti de ipsis et dirruisti ca-vernes suas et potes aquas suas et devoras pascun. eorum etegisti contra cas multa male, et socii tui. Nunc autem iniungotibi, ne hoc amplius facias. Quod si de cetera hoc feceris,tuas faciam oculos caligare et omnium sociorum tuorum, etvestras exterminabo personae. Nunc vero, domine mi, hua misitme lune, ut haec referrein tune maiestati; et si non l credis,vade mecum ad fontem, ut eam tibi demonstrabo. Cunque texelephantum audiret haec verba, obstupuit et ivit cum eo adfentem. Cunque respiceret ad aquam, vidit imaginem lunaeresultantem in aqua, et dixit ei nuncius: Accipe cum tuanaso, et odorabis luuam. Qui cum accepisset de aqua, com-muta est aqua. At ille videns aestimavit, quod luna commo-veretur et irascetur contra ipsum ; et ait rex elephantum : Quareirascitur dominas rex? forsitan quia meum nasum misi inaquam? Et respondit nuncius : Ita est. Considera multitudinemirae suae adversus te propter omnia male quae fecisti. Et timensrex elepliantum multum, dixit lunae: Domine rex, nunquam

lin. l2. interfecistis . . . dirruisti: E. - 23. et adorabis lunam sic15.; desunt in J. - 24-25. commutereIur et irascetur sic E.

H’v

-].’,5-

temptabo amplius agere contra te, nec ego nec ullus mearum; etecce recedo in viam meam. Qui inde abierunt. Porro attuli vobishanc parabolam propter sturnum, quoniam melius est constituereregem de aliis generibus avium, quamvis esset stultus, quia bonisocii docebunt ipsum, quemadmodum fecit iste lepus sua regi.Et non eligite regem super vos sturnum, quoniam habcat in semales mores prae nimia dola et iniquitate quae in ipso sont,nec est refrenatio sui spiritus, nec est de viris imperii, necest clignas ad illud. Et peior omnibus regibus est qui crude-lis est populo sua; et qui confidit in ipso et constituit eumregem, sibi accidit sicut accidit avi et lepori, qui elegeruntsibi invicem in sua causa murilegum, videntes ipsum ieiu-nantem et orantem omni die, cum esset dolosus et fraudoien-tus. Dixerunt ci aves: Quomodo fait? Ait corvus. Habui so-cium de avibus, cuius uidus erat circa quandam arborem inqua marabar ego. Hic vero socius quando de sua nido descen-debat, multum redire tardabat. Et cum ivisset quadam die,tardavit multum, et non sciebain ubi esset, et contristatusvalde, nequaudo esset mortuus et captus ab aliquo, aut for-sitan invenisset alium statum isto nobiliorem. Et intravit le-pus quidam in suum nidum; et cum non videssem illum, dixiin anima meo: Ex qua amisi avem sociam meam, non decetme cum isto lepore litignre, qui suum habitaculum usurpa-vit. In processu vero temporis redit avis ad locum anum, etcum in sua loco leporem inveniret, dixit ei: Hic est meus lo-cus et meum habitaculum; egredere de eo. Cui respondit lepus:Habitacnlum est in potestate men; unde ego malgis debuoobtiuere quam tu: tu autem contra me calumniose moveris,nec inde exibo; sed babes aliquid contra me, duc me ad po-testatem. Cui respondit avis: Volo causari contra te, et in-

lin. 29. sed babas . . . duc me. Cfr. superius p. l53. lin. l8.

10

15

20

85

80

10

20

30

-- 156 -ducem super hoc testem. Et respondit ei lepus et dixit: Quandoinveneris iudicem, induces adversus me tuas testes. Dixit ci avis:Index est nabis propinquus; eamns ad cum, et disceruet nabiscausam nostram. Dixit ei lepus: Quis est? Dixit avis: Estquidam mnrilegus qui stat iuxta flumen, et est coleus Deumet est hercmita, ieiunat in die et orat in nocte, expoliatus avanis mundi deleclationibus, nulli nocens animali nec efiundens

sanguinem, herbis tantum nutritnr et aqua: surge et camusad cum et diffiniet causam nostrum. Dixit lepus: Placet mihi,camus. Et iverunt ambo. Ego autem sequebar cos a longe, utviderem iudicinm illius indicis. Et cum videret murilegus illos,rediit ad statum snnm quasi oraret et flexis genubus. Et videnslepus miratus est suae sanctitatis atque mansuetudinis; et acce-dentes salutaverunt ipsum, ut determinaret suam causam. Quibuspraecepit, ut sibi causam explicarent; et explicata sibi, dixit eis:Ego senex sum, et oculi mei caligaverunt, et aures meae gravataesunt, nec passum bene audire: accedite ergo ad me, ut passimaudire verba vestra. Qui cum audivissent hoc, accesserunt ad eum,

et retulernnt ei iterum sua verba; illi vero cum confiderent inipsum, ait eis: Iam audivi verba vestra. et ca quae sunt iusticiaeet veritatis, ut passim vobis recta iudicare. Et praecipio vobisquaeratis veritatem, quia quis quaerit veritatem, quamvis reussit in iudicia, malins est ci; qui vero quaerit falsitatem, quam-vis vincat in Rua causa, est malum sibi. Debet homo cogno-scere suam culpam, quoniam nihil est in manda, quod portetsecum homo, nisi opera bona, quae permanebunt ei prae om-nibus aliis rebus in mundo existentibus. Debet autem unusqui-sque vir intelligens reputare mulieres in oculis suis sicut ser-pentes, et anrum et argentum debet reputare ut lapides, etdiligcre quod bonum est proximis et adire eis malum. Et cumaudissent ab eo haec verba, credidernnt et adhaeserunt ei;quas rapuit et devoravit. Nunc vero induxi vobis hanc para-

-lô7-bolam, ut sciatis, quoniam sturni sunt dolosi ct fraudulenti,et ipsi sunt de lupis avium, quae rapiunt aves; nec debemuseis confidere nec de eis nobis regem constituere. Et factumest cum audissent omnia genera avium illud, nihil prosecutisunt sibi sturnnm in regem constituere. Et respondit avis quaecrut de sturnis, quam voluerunt constituere in regem, et dixitcorvo qui locutns est haec omnia: Perturbasti me multumhodie, nam non offensa men contra te, nec scio utrum pro-cesserit a me aliquid culpae contra te iam diu, ex quo debnis-ses mihi inferre hanc verecundiam. Indica mihi nunc quid tibifecerim: aliquid estne quod promovit te ad exasperandumverba tua contra. me? Sed tibi iuro in veritatc, quoniam li-gnum a ferro incisum potest adhuc recuperari; gladius quoqueincidit carnem et frangit assa, et sanatur inde homo: sed vul-nus linguae non sanatur nec cessat; sunt enim quae verbasurit sicut gladii, nec cessare valent, sed intrant et nunquamexeunt. Omnis enim ignis potest aqua extingui, lis vero expiratsilentio, morsus serpentis sanatur tyriaca, contristatio deletursp9, amor dissipatur segregatione; ignis vero inimiciciae nun-quam extinguitur. Vos autem turba corvorum plantastis arbo-rem inimiciciarum inter nos et vos, et permuncbit in acculain vita nostra et filiorum nostrorum. Et locntus sturnus haecverba, abiit in viam suam iracundus et turbatus; et recesse-runt inde omnes turbae avium non constituentes sibi regem indie illa. Post hoc vero cogitavit sibi corvus recognoscens ver-borum suorum maliciam, quam locutns fuit contra illum; etdixit in corde suo: Vere peccavi hodie in bis omnibus quaelocutns 8mn. praeparans mihi odium contra me et contra. po-

lio. 8. nam non offensa mea contra le. « et cela sans que je Uniefait un tort. ni commis un péché. » Dercnb. 84. --- 15. saut enim quaeverba surit E; s. c. verba quae suae?

10

15

20

26

Ç!

10

15

20

25

-158-pulum meum. Qui». nullus fuisset de multitudine ausus tem-ptare loqui talia verba; quoniam multi eorum fortasse vide-runt en quae ego ipse vidi et cognOverant quae cognovi, etnullus fuit inter cos verbum prorumpens nisi ego, sed omnesiinguas compescentes nihil dicere veluerunt, respicientes ma-lum quod eis exinde contingeret; ipsi quoque futura provide-runt. Vir enim intelligens licet confidat in sua fortitudine etvirtute, non tamen debet promovere odinm contra aliquem,dicens: Confido in meis argumentis et potentia; quemadmo-dum et nullus temptare debet gustare venenum confidens intyrinca sen quacunque medicina. Bonitas quippe hominum con-sistit in bonis operibus, non autem in bonis verbis: nam quihonorum operum est, si fuerit honorum verborum, additur adsui glorism et manifestatur eius iusticia maioribus et nobi-libus. Viri autem honorum verborum tantum, l et si abundentin eis, non tamen commendantur super hoc nisi pro bonis ope-ribus. Et hodie in mundo non maior fatuus est quam ego,qui exssperavi verba men praeterquam aliquo quaerere consi-lium nec didici a sapientibus. Et scio quoniam quicunque nondignatur quaerere consilium a. viris intelligentiae et utiturproprio consilio et arbitrio, poenitebit cum ultimo; nec oportuitme hodie causare mihi hanc inimiciciam et inducere animasmeae hanc tristiciam et cogitationem. Et reprehendens cor-vus seipsum his verbis, abiit pro factis suis. Hoc igitur estquod interrogasti me de causa inimiciciae, quae est inter noset sturnos. Et ait rez: Intellexi iam verba. tua, et utinsm cor-vus ille nunquam fuisset natus; quod nobis non contigissethodie per ipsum hoc infortunium in quo sumus. Patres nostripeccaverunt et non surit; nos autem peccato eorum matine-mus. Nunc autem relinquenda sunt haec: annuncia igiturmihi quid super haec facere nos oporteat. Scio enim quoniamnondum est nuiuius eorum satintus de hoc quod fecerunt no-

l’r

Pr

-- l5!) --bis, sed iterum irruent in nos ad pugnam. Et respondens cor-vus dixit: Iam ostendi tibi propter quod non est bonum pu-gnare contra cos; veruntamen si poterimus suscipere argumentaquibus cos de mundo exterminaremus, faciamus illud. Namvir intelligens potest sua intelligentia et sapientia facere illud,quod magnus et potens non potest. Iam enim relatum est mihi,quoniam quidam sua sapientia et argumentis deciperunt beremi-tau), ut negarent sui oculi quod viderunt. Dixit rex: Quomodofuit? Dixit corvus: Fuit quidam heremita, qui emit cervumut oiferret eum in holocaustum Domino; et dum portaret cum,obviaverunt ei tres homines deceptores, qui habuerunt consi-lium, ut ipsum sibi enferrent. Et ait ei unns eorum: Videtehunc heremitam portantem hune canem: quid intendit facerede eo? Et ait alter: Video modum heremitae et habitum; nontamen videtur mihi sic esse in operibus suis; nam si sic essetabiiceret utique canem. Ait tercius: Visne illum canem ven-dere? Et audiens haec heremita aestimavit illum cervum essecanem, dicens in corde suo: Forsitan qui vendidit ipsum mihime decepit. Et proiecto cervo a se, festinavit ad domam: illivero accepta cervo, diviserunt inter se. Induxi tibi hanc pn-rabolam, ut scias, licet sturni sint potentes, possunt tamensuperari a nobis, argumentis I acceptis contra cos, ut exter-minemus eos de hoc mundo. Nunc autem appone curam con-silio meo et fac illud quod est, ut simules te in ira esse contrame permotum coram populo tuo, dilaniando et vulnerando me,donec me reddideris sanguine involutum, prostratum in terra etrelictum apud arborem, in qua nostrorum est habitaculum. Tuquoque cum iuniverso populo tao discedens bine, sitis in ali-quo loco huic procul, ut ab illis non videamini, donec rediboad vos cum responso veritatis. Et audiens haec rex fecit ita.

lin. 17. cem il E. -- 26. sanguin; -- 20. videaminÎ.

10

15

20

l5

30

10

16

20

85

30

--160--Post haec surrexit turba sturnorum ad insidiandum carvis;qui cum veuissent ad arborem et non invenissent illos, revertiintendebant. Et videns corvus quoniam non perpenderant deipso, dixit in corde sue: Aiflixi personam meam et sum vul-neratus ad mortem, ut per hoc devenirem in eorum societa-tem; modo recedent isti non videntes me, non est mihi bo-num. Et prorupit vocem suam in fletum et suspiria, ut a turbasturnorum audiretur. Cunque audiret ipsum unus illarum ac-cessit ad eum ex decem sociis suis, interrogans cum unde essetet ubi esset turbe. corvorum. Et respondens corvus dixit ei:Ego talis sum et filins illius; sed quid quaeris a me de cor-vis? Nonne respicis languorem et mes vulnera dolorosa? Quidde corvorum secreto scire possum aut aliorum consilia? Etait rex sturnorum socio suo: Scito quod hic corvus est prin-ceps regis corvorum et eius consiliarius et secretarius; etpropter hoc quaere ab ipso proptsr quid et unde accidit sibihaec affiictio et tribulatio. Et interrogatns corvus respondit:Meum malum consilium et mei intellectus fatuitas ad haec me

induxerut. Cui dixit: Et quomado? Et ait: Scitote, quodquando fecistis carvis omnia quae potuistis, et de ipsis mul-tos dissipastis, post recessum vestrum vocavit nos rex nosterante ipsum quaerens a nobis consilium super hoc. Et universieius consiliarii deliberaverunt suum consilium super hoc, utpugnarent contra vos praeter quam ego. Dixi enim eis: Ne-quaquam mihi videtur pugnare contra cos, quia potentioresnobis sunt et homines duras cerviciae; et date illis tributumquod vobis imponent, et tractate super hoc cum civitatibnsvestris, ut concordent vobiscum in hoc. Ab illi consulebantpenitus vobis esse rebelles et pugnare contra vos, dicentesillud bonum esse sibi et malum vobis: ego tamen eis ammodo

lin. 26. dure cervicie sic E.

-lôi-insistebam subiici eos vastro servicio. Et dixi illis: Nonnescitis, quia non potest quis de manu potentis adversarii libe-rari, nisi ut sibi bumilietur? Videtis enim fennm agri; sal-vum redditur a ventis furiosis, quia parvum est et humile etvicinum terme, quod declinans a dextris et a sinistris; sed siobdnratur stare directe contra ventos, tune frangitur et in ter-rain proiicitur. Et cum audirent a me, dixerunt mihi: Nun-quid es tu de adversariis nostris? Videmus iam. te nostris adver-sariis consentire, et intendis ad nostri perditionem, ut gratiamapud eos invenias et te in dignitate constituant. Et insurgen-tes adversus me fecerunt haec quae vides. Et audiens rexsturnorum dixit cuidam consiliariorum suorum: Quid tibi vi-detur de hoc corvo? Qui respondit: Nihil mihi melius quamipsum exterminare de hac vite, quoniam est vir magni consiliiet de nobilioribus consiliariorum et sapientum regis corvorum;et sua perditio erit nobis maxima tranquillitas, corvis veromagnum damnum atque defectus, quoniam non amplius ha-bebunt qui det eis utile consilium. Dicunt enim sapientes:Quiconque invenit magnum quid et illud amittit, nunquamamplius recuperabit; et quicunque cupiens superare inimicumsuum, et Deus praeparavit cum in manu sua, ipse tamen deeo non carat nec assumit adversus illum argumentum et ae-stimationem, ut illum perdat, non sibi prosit sua scientia, sedest ei in laqueum et impedimentum. Et quandocunque Deustradiderit inimicum in manu alicuius, ipse tamen si non redditse quietum et securum ab eo, poenitebit, quando servus ini-micus de manu sua evaserit, et amplius contra cum non po-terit. Postea vero interrogavit tex secundum consiliarium, utquid si videretur de hoc corvo. Qui respondit: Meum consi-.

lin. l. suijci E. - 19. iunenit E. - 28. ut quid ci videretur dehoc corvo. scilic. dicere:.

n

10

15

20

25

10

15

90

25

20

-162-lium est, quod non interficias ipsum, quoniam mitis et pauperismiserandum est ; quamvis adversarius est, liberandus tamen est amorte. Pluries enim inveniet homo subsidium in suo inimico,et redditur sibi amicus; quemadmodum facta est uxor senisdiligens virum suum, postquam odio habuit ipsum. Dixit rex:Quomodo fuit? Inquit sturnus: (Parabola) Dicitur fuissequidam dives mercator senex valde, qui cum haberet uxorempulcram, non tamen ab ea diligebatur, nec volebat sibi uxorsua in lecto adhaerere, sed quantumcunque ipse traheret adse, illla semper elongabat se ab eo. Quadam vero nocte, dumiacerent simul in lecto, supervenit eis fur; et excitata mulierad strepitum furis expavit, et accedens prae timore adhaesitviro suc fortiter donec excitatus est. Et ait vir suae uxori:Unde hoc novum, quia mihi adhaesisti nunc magis quam un-quam? Et attendens vir audivit strepitum furia in domum;tunc percepit, quia ex timore furia adhaesit sibi uxor sua; etait furi paterfamilias: Magnam gratiam reputo te mihi nocteista contulisse, de quo tibi teneor cunctis diebus vitae meae,postquam fuisti causa, ut amplexaretur mihi uxor m’es. Nuncautem accipe quaecunque vis, et omnia tibi de domo mea licitasunt. Dixitque tex tercio consiliario: Quid tibi videtur de hoccorvo? At ille dixit: Non videtur mihi nos ipsum debere in-terficere, quoniam quando quis invenit socium sui adversariivulneratum et humiliatum, debet ipsum salvare et vivificsre,quia erit hoc in sui bonum: ille namque indicabit si processusadversarii sui et introitum et exitum eius et omnes eius semitasnunciabit. Quando veto intelligentes rebellantur et repugnant adinvicem, quasi eos superabit, et sequitur inde maximum bonumsibi, et eruetur a pluribus et maximis tribulationibus, quando suiadversarii ad se invicem discedunt; sicut evasit heremita proptsr

discordiam, quae orta est inter furem et daemonium. Dixit eitex? Quomodo fuit? Inquit consiliarius: Dicitur fuisse beuh

Fv

, lî

Dr

-163-mita, cui data fuit vacca une; et cum duceret eam ad donumsuam, quidam fur vidit illam, et furandi curam adhibnit. Ibatautem fur post cum usque ad domum heremitae; et cum essetin via, obviavit ei daemon in figura hominis. Cui dixit fur:Quis es tu? aut quid intendis? At ille respondit: Ego quidemsum daemon, et intendo nocte ista sufiocare heremitam; etnunc sequor cum, donec homines sint in somno; tune exurgamcontra ipsum et interficiam cum. Et ait ei fur: Ego similiterintendo ire ad domum suam et furari vaccam suam. Et euntesiverunt pariter ad domam heremitae. Ingrediens autem here-mita domum introduxit vaccamv et comedit et intravit anumcubiculum ad dormiendum. Et cogitans fur dixit in corde suo:Dubito ne forte quando accedens bic daemon ad suflocandumheremitam, clamabit ipse, et succurrent ei homines, et nonpotero capets vaccam, sed me videntes capieut et interficientme. Dixit ergo fur daemoni: Sille parum, et dimitte me ca-pere vaccam prias quam tuam adimplebis voluntatem. Cui re-spondit daemon: Nequaquam hoc faciem, sed prius ipsum volointerficere, et postea facias quod intendis. At ille dicebat:Nequaquam, sed ego incipiam. Et orta discordia inter ipsos,fortiter inceperuut pugnare et rixari ad invicem, donec furvocaret heremitam dicens si: Surge, quia iste daemon vult tesufiocare. Et excitatus heremita et sua familia,’ fugierunt fur

et daemon, et sic evasit heremita a periculo mortis. Et pro-pter hoc induxi vobis parabolam hanc, quia vir doctus etintelligens debet quandoque adhaerere socio sui inimici et abipso quaerere quid lateat in corde sui inimici adversus cum.Et factum est, dum consummasset tercius consiliarius regi loquihaec verba, respondit primas consiliarius regi, qui illum in-terficere consuluit, et dixit regi: Quomodo decepit vos corvusiste et detrahit vos suis blandis sermonibus, ut in ipso con-fidatis et credatis verba eius? Dicunt autem sapientes, quod

1°

Il

se

35

I0

10

16

20

85

I0

-164-quando inimicus humiliatur verbis suis, ne credas ei. antisautem vosque ipsos perdere et consilium vestrum, et despicitismagnam rem, donec perditis illam. Sinite ergo ab hoc vestroconsilio, et contemplamini sicat decet contemplari vir prudenset intelligens et tanquam sapiens qui novit opera sui inimici.Ne detrahatur cor vestrum, ut a bono decliuet consilio: volopenitus, domine rex, ut ipsum interficias: timeo enim, ne sisteterit nobiscum, finis noster male succedat. Vir enim doctuset intelligens non decipitur a verbis nec suam relinquit adver-sarium, quando trahit cum de suis manibus; insipiens ver-oseducitur verbis blandis et humilibns, nec sistit, sicut piger,quorum corda decipiuntur in bis quae vident, et credunt quaeaudiuut, et detrahuntur ad verba inimicorum suorum, credentesmagis quod audiuut, quam id quod vident et sciunt; sicatquidam carpentarius, qui denegans illud quod viderant oculieius, credidit quod audiverant suae aures, et deceptum est corsuum. Dixit rex: Quomodo fuit? Inquit ille: I Dicitur fuissequidam carpentarius, qui pulcram liabebat uxorem, quammultum amabat. Habebat et mulier illa amasium, qui cumagebat cum en, et cum signatum esset suo viro a sociis etconsanguineis, voluit vir inquirere hoc factum diligenter, utsibi clare notesceret veritas huius rei, et credere non volait defacto uxoris suae, nisi videret ad oculum. Dixit ci quadam die,ut pararet ei cibum, quia intendebat ire ad operaudum in aliaterra in domo cuiusdam nobilis, et ibi pluribus diebus morauxtrahere. Et audiens haec mulier laetata est valde. Et paratosibi cibo, exivit de domo, et ait uxori: Custodi bene domamet baba potestatem quousque redibo. Et cum ibat, respiciebatpost cum mulier, donec prolongaretnr a domo; et cum rediretmulier ad domnm, latitavit vir in quodam loco post ianuamdamas. Nocte vero accessit iste suaviter ad cameram et se sublectum intromisit, in quo ipsi iacere solebant: mulier vero

lr

-165--sestimans ipsum recessisse, misit pro amasio sua significans ei,quia vir sans non erat in dama. At ille cum venisset, come-derunt et biberunt et locuti sunt paraboles; postea vero ive-runt ad lectum. Et cum iacerent in lecto, audivit vir omniaquae agebant. Et cum dormiret paterfamilias revolvit se etextendit pedem extra lectum in somna; mulier vera sentiensstrepitum eius, cognovit quod maritus eius erat, et excitanscita suum amasium dixit ei: Scio quoniam maritus meus sublecto est; nunc vola quod alta voce quaeras a me: Quem plusdiligis, aut me aut meritam tuum? Et cum noluerim tibi di-cere, insiste a me quaerere, donec dixero. Et cum ille inter-rogasset illam, respondit ci: Quare quaeris hoc a me? Nunquidputas, ne sit qui apud me dilectus et carus sicut meus mari-tus? Nos autem buiusmodi mulieres non diligimus amasiosnostros, nisi quantum adimpleamus nostram concupiscentiam,persanes eorum non respicientes, neque mores neque aliquideorum considerantes: consummata veto nostra voluntate, ef-ficiuntur in oculis nostris sicut ceteri hommes de manda. Ma-ritus quoque melior mnlieri quam pater et mater et fratreset filii; totus namque labor et eius intentio est in ipso. Etpropterea maledicatur quaecunque mulier quae non diligit ma-gis vitam mariti sui quam vitam sui ipsins. Et audiens vir suushaec verba confidit in amore sua ex bis quae audiverat ab ea,dicens in corde sua: Nunc scia, quod uxor mea diligit mevalde toto corde et mente. Et incuit sub lecto in auroram, etamasius cum sua uxore in lecto dormiens. Mane vero recessitamasius mulieris in viam suam, marito ignorante, quia dulcitersub lecto iacuit dormiendo in stercoribus; mulier vera incuitin lecto dormiens; et experrectus maritus bonus, exivit desubtuslectum et invenit suam uxorem suaviter dormientem, et coepit

lin. l3. quis?

10

16

80

85

30

10

15

25

l0

-l66-sedere in latere eius et flare in faciem eius et osculari et am-plexari eam. donec fuit excitata. Et ait: Anima mes. redem-ptio tua, iace et dormi, quia non dormivisti hac nocte; et nisiquia nolui turbare te, interfecissim ntiqne illum iniqnum etreddidissem te tranquillam ex eo. Induxi vobis hanc parabolam,ne sitis solliciti, sicut ille qui denegavit omnia quae audiverautsuae sures. Et propter hoc non credatis verba huius carvi,quoniam non est in eo veritas nec est de viris bene dignis,quoniam non potest quis ofiendere suam inimicum, quandoevaserit de manu sua, postquam tradidit cum Deus in manumeius. Corvi autem nihil nocere potuerunt usque in diem odier-num; nec scimus quid accidat nabis ex tunc, sut quis novitsi conversatio huius carvi nobiscum fuerit propter malum na-strum, et forsitan superuenit nabis visitatio; et igitur meumconsilium, ipsum exterminare de hoc mundo. Et scitote quodnon timui corvos, nisi a die quo audivi verba vestra de ipso.Et nolens tex turnorum inclinare aurem suam consilio huiussturni ex sua stulticia et defectu suae intelligentiae et scientiaeet sui cordis fatuitate, mandavit illum duci ad palacium regiset benefieri ei et ipsum curari a suis vulneribus. Post haec verodixit sturnus, cuius consilium fuerat ipsum interficere: Dominetex, et qui non vultis cum perdete, reputetur tamen in oculisvestris tanquam inimicus, de qua sit timendum, et praeservate et populum tuum ex eo, quoniam ipse corvus intelligensest et ingeniosus; et videtur mihi, quod non fuit haec so-cietas, que associatus est nabis, nisi ad nostrum malum. Etnon curavit rex sturnorum verbum illius, immo despexit illud,nec valait consilium illius vitare regem benefacere illi corvoet honorare ipsum. Erat autem iste corvus intelligens et boniconsilii, sciens optime quae placebat regi sturnorum et quaededignabatur, ita ut omni die recitabat ei paraboles et ser-

lin. 3l. dedignabantur E.

-167--moues sapientiae. Erat autem omni die addens rex in ipso af-fectionem et amarem, et confidebat in eo; et loquebatur omnidie ad socios regis et assistentes ei verba iacundal et delecta-bilia, ita ut omnes amabant ipsum. Quadam vero die dumessent coram regs ipse et malta turba sturnorum, et etiamsturnus qui consuluit ipsum interficere, ait iste corvus: Verumest quia carvi turbaverunt me et molestaverunt et me inter-ficere voluerunt ex odio, et ex hoc in anima meo proposui deloco non discedere nec quiescere nec habere laeticiam, quousque

meam desiderium adimpleba ex ipsis. Et investigans propterhaec, nihil inveni illos passe vincere nisi vos: ego autem perme non passum eos vincere, quia unicus sum. Etiam quidemmihi significatum fuit per quendam nobilium regum, quadquicunque offert se sponte igue cremari, obtulit maximumholocaustum Domino, et quicquid a Deo petierit in illa bora,admittetur ei. Nunc ergo si videtur Domino regi ut iguecomburat, et invocans Deum rogabo ipsum ut reddat sicut ve-strum, et forsitan vindicabo me de inimicis meis, et algebocalorem magni cordis, quando revertar in farmam sturnorum.Et respondens sturnus, cuius consilium fuit interficerc, ait:Nulli assimulo te per bona verba quae ostendis et mala quaesbacondis, nisi vina habenti bonum odorem, saporem tamenvenenosum. Scire debes quoniam si comburemus te millesies,ad tuum redires elementum et tune naturae radicem; sicutquaedam muricula, de qua fait dictum, quod cum repraesentatafuisset cuidam potenti de mundo, ut illa reciperet ipsum invirum, et illa omnes refutabat, sed semper quaerens meliaremet potentiorem, donec redit ad sui naturam et principium. Dixittex: Quomodo fait? Inquit sturnus: Fertur quod quidam faitheremita devotus valde, ita quod Deus exaudivit cum in omni-

lin. 16. seqq. Nunc ergo etc. sic E. - 24. alimentant E.

10

Il

Il)

25

30

10

15

20

25

80

-- 168 -bus. Qui cum sederet iuxta flumen, transivit super ipsum ni-sus portans suis pedibus muriculam, quae cecidit ante pedeseius. Quam videns heremita, misertus est eius; et accipiens il-lam, intendebat eam nutrire; sed timuit ne abhorreret fami-liam damas, et propterea oravit ad Dominum, ut ipsam con-verteret in puellam. Quo facto, duxit ipsum ad domum suamnutriens earn, et nihil significavit uxori suae, quoniam fueratmuricula, sed aestimavit uxor illam esse consanguineam. Etcum crevisset haec puella in nubilem aetatem, cogitavit he-remita dicens: Non poterit haec ammodo esse absque marito,qui eam gubernet et in ipsa delectetur. Et ait heremita pue]-lae: Elige tibi quem volueris in virum habere, qui te custo-diat et gubernet; et rediens ego ad meum officiuin studebo inbis quae Inca sunt, ut prius. Et dixit ei paella: Virum nonexistentem similem sibi in potentis et dominio. Ait heremita:Nescio aliquem similem soli habentem in se tanta dominia etimperia; et orans ad Deum, petam, quod desponsare te faciat

0 sol claritateet banitate fulgens, qui creatus es ad illuminandum creaturasa salis rectore. Et mundificatus oravit dicens:

Dei, benigne et graciose peto, ut tradas hanc filiam meam inuxorem tua rectori, quoniam petiit sibi dari virum, qui omnesin fortitudine praecellat et vigare creaturas. Et respondenssol dixit ci: Iam audivi petitionem tuam nec debeo faciem tuamconvertere [inlvacuam in tui orationem propter glariam et gra-tiam, quam tibi Deus concessit prae aliis creaturis. Verunta-men indicabo qui fortior me est. Et ait heremita: Quis est ille?Dixit Sol: Rector nubium, qui eius virtute occupat lucemmeam et resistit mihi, ut seculum illuminare non valeam. Etaccedens heremita ad locum ubi nubes de mari descendebant,et orans petiit rectori eorum sicut fecerat soli: Cui responditrector nubium: Intellexi quippe verbum tuum, et vere conces-sit mihi Deum potentiam quam etiam suis angelis non can-

Pr

- 169 wcessit. Veruntamen indicabo tibi, qui maior et fortior me est.Ait ei heremita: Quis est ille? Gui respondit: Est rector ven-torum, qui movet me et ducit me ab ima mundi extremitatein alteram, non potens ei resistere nec eius mandata revocare.Et accedens heremita ad rectorem ventorum, et dixit ei sicatdixerat aliis. Et ait si rector ventorum: Vere potens sum sicatdicis et prae multis aliis creaturis mihi Deus concessit digni-tatem. Veruntamen indicabo tibi, qui patentiorme est et quemnitor superare et non possum. Et ait si heremita: Et quis estille? Dixit rector ventorum: Ego non sain ita potens sicutmons iste, qui ante te est. Et volvens heremita se ad mon-tem dixit: Volo ut accipias filiam meam in uxorem tibi, etcum sis potens potentiam et dominans daminantium. Et ait simons: Veritas est sicut dicis: veruntamen indicabo tibi, quifortior me est, qui foditet dissipat me nec passum ei resistere.Et ait ei heremita: Quis est ille? Cui dixit mons: Est mus. Etaccedens heremita ad murem dixit ei sicut dixerat monti. Cuirespondit mus: Veritas est sicut mons de me dixit: verunta-men quomodo erit mihi conveniens habere uxorem de genorehumano, cum ego sim mus et meam habitaculum sit in ca-verais terrae et saxorum foraminibus? Et rediens heremita adpaellam ait: Filia mi, visne esse uxor muris? quia non reperifortiorem ipso, cum non reliquerim etiam anum de potentibuset dominantibus, quem non exquisiverim, et omnes indicaveruntmihi ipsum murem. Visne igitur, quod invocans Deum meumpetam te muriculam esse, ut cohabites si? Gui respondit paella:Quicquid tibi placet, pater, fac. Et oravit heremita Deum, etpaella in muriculam est conversa; et tradidit ipsam muri, in-troducens eam in sui cavernam. Induxi vero hanc parabolamproptsr seductorem, quia si igue combustus esses, nihilominusad principium tuas naturae redires et in radice tuas primascreationis persisteras. Et noluit rex sturnorum sociique eius

10

16

sa

26

10

15

l0

35

30

--- l70 --’

acquiescere consilio et verbis huius sturni et sermonibns, itaut addebant ad diligendum eum et in ipso confitendum. Etait corvo tex sturnorum: Non est necesse te camburi: nosipsi vindicabimus te de aliis. Ait autem corvus: Inveni gratiamin oculis regis sturnorum. Et moram traxit cum eo donec eiusvulnera sanata fuerunt et renata fuit caro sua et membra eiusfortifiante. Qui cum stetisset ibi et totum secretum regis stur-norum soivisset, transvolavit quadam die latenter, et ivit adregem corvorum. Oui dixit: Gaudium vobis annuncia, quiatradidit Deus in manu nostra inimicos nostros. Et ait tex:Quid ergo vides esse faciendum? Ait si corvus: Scito quoduniversi sturni manent omni nacte in quadam caverne et ibirecolliguntur. Nunc autem accipientes unusquisquam nostrumfrusta lignorum iuxta suum passe, superponentes caverais stur-norum, ego partans ignem ponam in lignis, et vobis flantibus0re atque alis, accendatur. Quicunque enim de caverna exierit,comburetur; et qui intus manserit, morietur fume et calore.Fecerunt itaque carvi sicut ille illis consuluit; et mortui suntuniversi sturni incendia. Et redeuntes carvi ad suum locumvixerunt toto sua tempore confidenter et pacifice. Postea verodixit rex corvus illi corvo consiliario sua: Miror quoniamtamdiu potuisti morari cum sturnis et cum illis conversari:dicunt enim sapientes, quod morsus serpentis et ustio ignistolerabiliores sunt conversations malignorum et societate im-piorum. Et respondit ei corvus dicens: Verum est sicut dicis,domine rex; veruntamen vir prudens cohabitans adversariis suisoportet ut patiatur universas tribulatioues et loquatur quodipsis placet, et asperitatem verborum ipsarum sustinet vultuplacabili, responsum dans anionique ad placitum, et cum ipsisse gelrit pacifice, et parat suum humerum ad sustinendum lb

lin. 8. latanier E.

---171--omnia onera verborum suorum adversarium, quae sibi suntpeiora transvorantibus sagittis; sicut fecit sapiens aeger, quisumit tyriacam amaram propter sui eifectum medicationis,quem postes ex en percipit. Et dixit rex corvorum: Annunciamihi nunc, quomodo erat scientia sturnorum et ipsorum pru-dentia. Et ait corvus: Apud nullum eorum reperi consiliumet intelligentiam nisi apud anum, qui consulebat me perdete;et prae nimia eorum fatuitate ignorantin et stulticia, de suisdictis non curaverunt, nec consideraverunt me esse maioremomnium et tuum consiliarium, nec dubitaverunt me pessecontra eos movere argumenta; et despicientes consilium eius,non respexerunt ultima dona. Dicitur autem, quod quicunqueinvenit suum adversarium in magna dignitate et honorabilistatu apud eius socios, debet se praeservare ab eo et ipsumtimere; sicut timendum est de serpente, in quo quis nunquamdebet confidere. Et ex malta eorum stultieia non celaveruntmihi eorum secreta nec se a me praeservaverunt. Dicitur au-tem. quoniam oportet unumquemque praeservare se ab omnire dubia et cavere sibi in suo consilio ab omni qui suspectusredditur in oculis eius, et quantum potest, suum fugiat inimi-cum nec accedat ad ipsum nec intret in aquam simul cumipso nec in suo loco ubi iacet nec eius vestimeutum induatur.et cavent ab equo quem ipse samit, et a corons. sui capitis,nec in ipso confidat verbo et opere, sed in viro fideli quimundus est corde. Dixit ei rex corvorum: Non accidit sturnis

lin. 2 lransvoramibus E. transf. - 5-6. prudentia": E. (Parle-moi de la sagesse et de l"intelligeuce des hiboux. ) Dercnb. 114. -12. non respeœerunt ultima dona. sic E. «ils rejetaient son conseil, necomprenaient rien, niécoutaient pas le sage, et n’avaient ni défiance ni

crainte de moi. s 115. -- 22. loco E. legendum est lecto. (ni se met-tre sur le lit ou ils sont couchés. r 116. - 23. que pro quem E. -25. sqq. non accidit sturnis nisi etc. sic E. «Les hiboux n’ont été tués

que par leur sottise etc. 1» 116.

10

15

25

10

16

25

-172-nisi sua stulticia et defectus prudentiae eorum et superbia etvile consilium eorum. Et ait corvus: Iuste dicis. Qui semelpervenit ad consilium imperii, qui non recalcitraverit? aut fueritseductus a mulieribus, et ipsum non revocaverit? sut quis con-fisus fuerit in illis, et sibi fidem observaverint’? aut quis stultoshabuerit consiliarios, et non perierit de hac vita? Dicitur autem,quod quicunque decipitur suo consilio. carebit bona memoriset fuma; deceptor vero et seductor non habens socios et ami-cos nobilitatem fecit in aliam doctrinam decliuare; avarus au-tem caret omni bono; cupidus vero multa congregat peccata;res: autem negligens et notorum suorum et consiliariorumsuorum vilipendens consilium, perdat animam suam. Dixit rexcorvorum: Maxima super te transivit tribulatio,l qui sturnisfuisti humiliatus et sub eis afflictus, eorum tolerans molestiam.Et ait corvus: Vere haec omnia super me transierunt et enrecepi et sustiuui, salutem spernns et futuram tranquillitatempro nobis. Quiconque enim sustinet tribulationem propter bo-num quod inde sperat habere, non debet ei esse difficilis mo-lestia. Audivi iam quomodo serpens factus est servus cuiusdamrame, ut esset ei equitator tempore necessitatis, attendens perhoc salutem et bonum sui ipsins. Dixit rex corvorum: Quo-modo fuit ? Inquit corvus: Quidam fuit serpeus, qui ouin valdesenuisset, eius defecit potentia, ita ut venari non posset am-plius et suum victum habere. Quadam vero die nisus fuit sibitantum, quod ambulavit usqne ad fontem, in quo orant multseranae, ad quem solebant venire quotidie. Et cum ipsum renneviderent, dixerunt ei: Quid habes, vel quid tibi deficit, quod

lin. 4. revocaverit sic E. « Qui s’est laissé séduire par les femmes sans

se perdre? ) 116. - 8-9. deceptor sera . . . declinare sic E. 4: le sédu-cteur et le fripon n’ont ni compagnons ni amis: une mauvaise éducationôte tout prix à la générosité etc. ) 116. - 19. ter-vus pro ses-vus E.

1h

-l73-te videmus tristem et mitem? Quibus respondit: Quid bonipost senium videtis, nisi me in tante defectioue post seniumconstitutum? Quare igitur quaeritis a me? Nonne scitis, quiaomni die insidiabam vobis et de vobis meam victum capiebam?Nunc autem virtus et potentia mes declinaverunt, et extenuataest mon caro, assa mes. liquefacta suut et mea pellis putre-facte, ita ut a vobis meam victum ammodo non valeam ca-pere, ut pristinis temporibus consuevi, neque etiam vos com-morari non valeo; etiam si ascenderitis super me, non possemntiqne me a vobis defendere. Nunc autem rogo vos ut catisad regem vestrum annunciantes ei. Et cum annunciassent haecregi eorum, venit ad eum rex et ait si: Quid habes sen quidtibi est, ex quo sic misere hic te praesentas? Coi responditserpens: Quaerens fui hac nocte ranam quandam et secutussum illam in multis locis, ita ut tandem deveni’ad hospiciumcuiusdam heremitae habentis dilectum filiumlsibi valde. Etdum filins ille ambularet. oppressit me suo pede, et ego ipsummomordi; et videns haec heremita me quaesivit, et cum noninvenisset me. quia fugeram, oravit ad Deum anum, ut au-ferret mihi potentiam et vigorem; et factus sum ita tristiset miser inter omnes socios moos. Nunc autem, mi reverendedomine rez, in manu tua sum: fac in me quod tibi placet, etsi volueris, ero in equitaturam tibi. Et cum audiret haec rexnuarum, aestimavit in anima suo, qui magnus sibi honor esset,si super ipsum equitaret; et pluribus diebus super ipsum equi-tavit. Quadam vero die dixit serpens regi: Nostis bene, quam

lin. 1. sqq. 41- Vous ne voyez donc pas, répondit le serpent, com-bien je suis vieux, pour que vous miadriessiez une telle question? -Qu’est-ce qui t’arrive? reprirent le grenouilles. - Il dit; jiallais. etc. )

Dercnb. 118. - 7. au ut etc. C je ne puis plus rien contre vous; vousmonteriez sur mon des que je ne pourrais plus me défendre. nu 118.

10

16

20

5!

10

15

25

--174-’

misera sum personae nec potens sum ad venandum aliquid promen. vite; bonum autem quod mihi confers, ad honorem Deifacies: supplico, mihi pro vita provideas. Et ait rez: Sciobene te non posse vivere absque aliqua provisione, qua valsassustentarifez quo mihifactus es equitatura, volo tibi provi-dere in sustentamentum vitae. Et mandavit pro sua vita darisibi. omni die duas ranas; de quibus vixit serpzns diebus vitaesuae, et factus est serpens equitatura regi ranarum. Induxitibi hanc parabolam, ut scias quoniam totum quod sustinui asturnis ex angustiis et tribulationibus non fuit mihi malum.immo percepimus iam per illud multum bonum, quia nostrosexterminavimus inimicos. Dixit rex corvorum: Vere potestquandoque homo superare inimicum cum dolo et verborumblandiciis et se illi humiliando, magis quam possit illumsuperare cum potentia et exercitus multitudine. Argumentaautem et ingeminntio meliores sunt ad destruendum inimi-cum quam opera violentia. Ignis enim, quamvis sit fortis,quando apprebenditur in arbore, non urit de .ea nisi quodinvenit circa terram: aqua vero non est fortis, sed quandocotidie cadit super arborem, eam radicibus extf’rpat de terra

et agit in ipsa quod ignis agere non potest. Tu quoquetuis argumentis dereliquisti sturnos absque ramo et radies:nec de cetera timemus eos, et ammodo permanebimus pacificeet confidenter. Dicitur autem, quod quattuor sunt, quorumpaucum est sufficiens et eorum paucum vinoit multum; quaesunt: Aegritudo, inimicus, detrimentum et iguis. Dixit corvusQuicquid boni nobis advenit, ez perditione seilicet inimicorumnostrorum, [non] fuit de boue domini regis et eius prospera for-

tuna, non autem meo valore et virtute nec mea sapientia.

lin. 1. misera sic E. - 26. (le feu, la maladie, l’ennemi et le tor-rent 1v. Dercnb. 121.

’- 175.-

Dicitur autem, quod quicunque intendit mala agere contra re-gem doctum et intelligentein, praecipue quendo fuerit retin-stns et sanctus, male agit; et qui non recalcitrat de nimiaprosperitate nec turbatur pro nimia adversitate, seipsum ofl’en-

dit. 0 rez, qui es intelligens et sapiens, sciens omnia; magniconsilii arte, in bora irae tuam reprimens voluntatem, abhor-rens omnia male, sollicitus ad inquirendum veritatem,’ et intemporibus superbiae et irae respiciens futurs, consideranshodie quid erit in crastiuum; nec irascit cum eius multipli-cantur adversitates, nec cor eius elevatur super sociis et ami-

cis, quando eis prosperitates affluant, quaerens eis suo possequod bonum est. Et qui quaerit malum agora regi, sibi ipsiagit. Et ait rez corvorum: Nequaquam hoc fait nisi tuo in-tellectu et consilio; nam ego a diebus mais te cognovi cumistis moribus. Tu quoque locutns es Verba virorum misericor-dinm et permanentium in foedere dominorum suorum, quiavere spopondisti magna agere intellectu et magnis argumentis,donec tranquillos nos reddidit Deus ab inimico magno et pes-simo et crudeli, et operatus es in ipso opus quod pauci suntscientes facere. Vir enim potens, quando insidiatur si castra-mentum et interficit decem vel viginti viros, iam reputeturfecisse magnum quid; sed vir intelligens et ingeniosus, sicattu es, suo consilio et argumentis destruit magnas reges etmultos exercitus, et potest ipse soins snum perdere inimicummagis quam ipsi grandes et patentes. Mains autem de quomiror de tuis operibus est, quia ipsarum sustinebas coutume-lias, et increpationes quas tibi inferebant, tolerabas, et suo-rum maliciam verborum audiebas; ac pro tanto minime errastiin aliquo, dum stases cum eis, nec unquam in te iracundiam

lin. 5-12. O rem. .. quod bonum est. sic E. Cfr. Derenb. 121-122.-13. communs E.

10

15

20

26

10

15

I0

25

30

-176--perceperunt. Et ait corvus: A tnis iudiciis non declinavi, quovniam tu me docuisti, et tuam observavi doctrinam, dominerex, et trahebam corda eorum suavi sermone et humili lingua,et ostendebam eis amorem et risum, ut non cognoscerent inme aliquid suspicationis, et tuum consilium mandatum et

.doctrinam adimplevi. Dicitur enim: Quando fueris inter duosinimicos et eos timeris, cape illos sapientia, et seduc eos pru-dentia, et humiliare te illis, et cave tibi, ne contra eos animatua superbiat, et ne exasperas verba adversus eos, quoniamnon sic facieudo, nunquam eos superabis. Et ait rez corvo-rum: Video te ita esse sicut tu consuluisti. Dicitur autem.quod quando rez habuerit consiliarium probum et inlteiligen-tem, et voluerit rez aliquid facere, quamvis illud difl’eratur, erit

eius finis ad bonum, et prosperabitur quod faciat; quandoveto malum habuerit consiliarium, ornatum sermone absqueopere, et voluerit rez aliquid facere, quamvis in suc princi-pio prosperetur, in suo tamen fine praecipitabitur et iraseeturet poenitebit. Et magis quidem laetor, quia salvum te fecitDeus de manu ipsorum, quam de quiets et prosperitate quaenobis pervenerunt: nam a die, qua non videbamus te, nonvalebat nobis comedere et bibere et dormire ex passione quecompatiebamur tibi. Dicitur enim, quod non sapit negro som-nus, donec sanetur; nec alicui cupido, cui mandavit rez ma-gnam pecuniam exhibera, donec eius mandatum perficiatur;nec timenti snum inimicum, donec ipsum perdat a saeculo etab eo tranquillus reddatur. Et dicitur quidem: A quocumquecessaverit aegritudo, invenit quietem corpus eius; et qui de-posuit a se onus, suis lumbis requiem adinvenit; et qui snumperdit inimicum, suo cordi quietem adinvenit. Ego similiterquietem inveni de eo quod Deu per manum tuam operatus

lin. 6. duos E.; tuas?

Kir

-l77-est. Et ait corvus: Peto a Deo tua, quod sicuti a tuis ini-micis reddidit te tranquillum, sic couservet tuum regnum actuum vigorem continuet et addet ad tui gloriam. Et ait rezcorvorum: Indica mihi nunc, quomado erat rez sturnorum insua regimento consilio et populo. Ait corvus: Erat rez stur- 5norum stultus piger superbus; cuius consiliarii omnes stultierant prester anum, qui consuluit me interficere. Dixit rezcorvorum: Quid tibi visum est de eo, qui te consulebat inter-ficere, quia laudes ipsum tantum? Et respondit corvus: Eratsapiens et intelligens, sciens res ante adventum ipsarum, dili- nogens snum regem et nihil si celans de quo timendum esset;et quando videbat ipsum aliquid VJIentem facere, loquebaturad sui animum et docebat eum viam rectam et ei veritatemexponebat et praestabat ei consilium suae animae et cordis.Post hoc dixit Sendebar philosophus: Vide quid fecerunt carvi 15ipsis sturnis cum sint inbecilles. Est autem in hac doctrine. etdisciplina omni sapienti snum timendi inimicum: debet enimse praeservare sicut carvi fecerunt, nec unquam credat suainimico, et si ei dilectionem astendit, quia non est sicut corsnum. Quicunque vero multiplicat amicos et socios, erunt si 20refugium in tempore adversitatis.

CAPITVLVM V1. DE SIMEA ET TESTVDINEET EST DE E0 QVl AFFECTAT HABERE AMICVMQVO HABITO NESCIT EVM CONSERVARE DONEC

AMITTAT EVM.

Inquit rez Disles Sendebar sua philosopha: Intellexi verbatua quae dixisti, quoniam oporteat hominem praeservare sequando accidit ei aliquid a sua inimico. Nunc autem indica

lin. 16-17. Est autem. .. inimicum. sic E.

10

15

20

85

30

-- 178-mihi, quid melius est, aut bonum acquirere, aut bonum ac-quisitum conservera. * Sunt enim qui bonum quaerunt et illudinveninnt, sed nesciunt illud conservare, donec illud amittnnt,et reddnutur confusi, sicut remansit testudo confusa a symeo .Dixit rez: Quomodo fait? Inquit philosophus: Dicitur, quod cumrez symeorum senuisset et snum vigorem ac eius virtutes ami-sisset, perdidit cum unus ex famularum suorum, et ipsumexpulit de sua regno, et regnuvit ipse in loco eius. Et fugienssymeus, abiit ad littus maris, in quo erant multae arboresficuum; et ascendens symeus ad ficam, comedebat de ficulnus.Et cum cecidisset une ficus de mana sua in aqua, vidit illamtestudo; et accipiens testudo ficum, comedit illam. Et cumplaceret symeo sonus casas ficus in aquam, proiiciebat unau:post aliam; testudo autem accipiens comedebat illas, nec scie-bat quod symeus ipsam proiiceret. Et educens testudo capotde aqua respexit symeum, et symeus ipsam; et stupefacti adinvicem, voluerunt simul associari, et firmato faedere inter se,habitabant simul. Staus itaque diu testudo cum eo oblita estredire ad suam domam, nec apposait curam de sua uxore, utad ipsam redire affectant; et videns uxor sua quod non re-diret ad eam, facto. est tristis et multum doloit, annuucia-vitque hoc cuidam sociae suae; et ait ad eam socia sua: Ne-quaquam dubites de tua vira; audivi enim quoniam est in talilittore maris in societate cuiusdam symei, et comedunt et bi-bunt et gaudent simul, et propter hoc ad te non rediit. Nuncvero ne cures de ipso, ex quo tui oblitus est et vilis suis ocu-lis reputeris, quemadmodum et tu ipsum in oculisitnis: ve-runtamen si poterie invenire argumentum contra illum, quiipsum a te separavit, donec illum perdes sapienter, ut vir tuusnon percipiat, facias. Et ait ei: Quomodo faciem haec? Cuiilla dixit: Volo nec comedas nec bibas nisi parum, et expo-nas te soli et ventis; postea adveniente tua vira, indicabo tibi

-l79-Klv consilium. I1la vero [non] curaIvit facere quod eius socia sibi

consuluerat, comedebat et bibebat parum et stabat ad solemet ad ventos, donec exiccata est cutis eius ut lignum aridumet extenuata est facies eius. Post hoc vero recordatus vir eiusfamilias rediit ad domam suam et invenit eius uxorem iamconsumptam et ex carne sua extenuatam; et cum quaereretab ea de sua infirmitate, illa non respondebat ei verbum, sedostendebat se iracundam contra ipsum. Et respondens eius saciaait ei: Scio quod ista aegritudo quae accidit ei, pessima est;suscipit tamen curationem, sed non est tibi possibilis. Et aitsi maritus: Rogo, indica mihi medicinam, forsitan eam poteroinvenire; ipsa enim vere novit, quoniam si quaereret animammeam, non ei vetarem. Et ait socio: Scito, quod aegritudohaec curari non potest nisi cum corde symei, ut illud come-dat; et si illud nunc haberet, max esset sana. Et audiens ma-ritus hoc verbum cogitavit dicens: Hoc est mihi impossibile,ut potero habere cor symei, ut seducerem socium meam fide-lem et proderem ipsum; quod absit mihi hoc subire peccatum.Nec passum hoc evitare ne forte moriatur uxor mes: nambona mulier aura et argenta non valet comparari nec etiammargaritis; ipsa est enim subsidium pro vira in hoc seculo etetiam in futuro. Decet ergo me ipsam de morte liberare. Et e-xurgens ivit ad symeum cogitans in carde sua, dicens: Quo-modo faciam hoc malum, ut interficiam meum socium fidelemet delectabilem propter meam uxorem? Et ibat ambulans etcogitans in corde sua donec pervenit ad symeum; et vidensipsam symeus gavisus est, et exiens obviam sibi salutavit eamet dixit: Unde vanis? et quare tantum tardasti venire ad me Pet quid fuit illud quod te retinuit ad me venire? Cui respon-dit testudo: Non retinuit me aliquid, nisi quia verecundia op-

lin. 20. ara pro aura E.

10

15

20

25

10

15

20

-180-primebat me, quia non regraciatus sum tibi de tenta bona quodmihi tribuisti; licet sis nobilis et prodigus, debes tamen fruc-tum tuorum operum recolligere et metere semen tune banitati ,quod quidem difficile est mihi et molestum, quia nunquam tehonoravi nec tibi aliquid boni feci. Et ait ei symeus: Nequa-quam debes verecundari a me, neque mihi talia dicas, quiavera non saut; non enim ego quaero a te nisi tuam socie-tatem et mei cordis solatium I erga te, et sufficit mihi quodin te obliviscar tristiciae meae et tribulationis, quae mihi sn-pervenerunt a die qua reliqui regnum meum a dama mearumdeliciarum expulsum et filiis et consanguineis meis. Et ait citestudo: Decet per omnia, quod arnicas amico et socius sociode benis coucessis recompensam faciat, ut cognoscantur adinvicem, et ostendat ei dominium et bona et filios et con-sanguineos suas, et comedat de pane sua. Tu nunquam in-trasti domum meam nec aliquid boni a me percepisti, quodquidem mihi verecundum est. Et ait symeus: Non debet quisquaerere de arnica sua nisi quod manifestet cor snum et sibitotam revelet dilectionem et cum diligat ut seipsum: omniaautem praeter haec vana sunt. Equi enim, baves et asini con-iuncti sunt ad invicem, quando comedunt eorum escas; furvero adhaeret illis in nocte non ex sui dilectione quam ha-beat ergs illos, sed ut furetur illos. Et ait testudo: Vere etiuste dicis, quia non debet quis de amico sua quaerere nisiamiciciam suam et conservare sibi fidem et non ad meritamquod ab eo recipiat. Dicitur autem, quod quicunque quaeritaliquid ab amico sua, non multum frequenter ipsum aggra-vare suis petitiouibus; quia vitulus quando multum nititursequi suam matrem, percutit eum mater, ut corruat in terrain.

lin. 7. ergo E. - 22. adhaeret illis sic E. «puis le voleur entrebien la nuit dans la maison de son prochain etc.» Dercnb. 132.

[H

-181---Ego autem debeo te quaerere et remunerare tibi secundumopera tua pro passe mec. Et non locutns snm tibi haec omniaquae dixi, nisi quia novi voluntatem tuam et morum tuorumcomplementum. Et propter hoc vola, ut venias ad domammeam, quoniam est in loco multarum arborum et honorumfructnum, et prope est. Nunc autem, frater mi, vola ut ascen-das super dorsum meum, et portabo te ad illum locum. Etaudiens symeus memorationem arborum et fructnum, superavitcum sans appetitus, et ait illi: V010 venire tecum. Et ascen-dens super dorsum ipsins, portabat ipsum testudo per aquam.Et cum essent in media aquae, recordatus est sui peccati, quadproponebat agora contra symeum; et stabat cogitans et dicensin corde sua: Hoc quod facere intendo, maximum est peccatum,et ero sibi proditor, cum in manu mea expasuerit animamsuam et habuerit me fidelem super ipsum, et ipse est meusfrater et socius; et maxime propter mulierem, quoniam nonest fides in mulieribus proptsr earum iragilem dilectionem etfoederis inconstantiam. Et dicitur quod anrum igue examina-tur, homines vera in suis negociatianibus, bestiae vera in gra-vilbus ponderibus, mulieres vero in nullo potest homo probarenec unquam eas cognoscere. Et cogitans in his omnibus sta-bat et natabat. Cunque videret symeus, quod sic staret et nonprocederet, aestimavit illum forsitan aliquod malum cogitasseadversus se, dicens: Quis scit, utrum perversum sit car sociimei in malum super me et intendat me offendere, sut non?Nam nihil est in manda tem cita convertibile sicat cor. Etdicitur, quod quicquid est in corde socii, inimici, iratris, pa-trie, matris et mulieris, suis verbis et operibus minifestatur,quia omnia haec testantur quae in cordis latent. Et ait sociosua: Amice, cur non natas? Estne aliquid quad meditatustimuisti? At ille: Doleo inquam multum de eo quod non poterote honorera sicut deberem, quoniam introduxerim te in domum

10

l5

20

23

30

10

15

80

25

80

--iB2--meam, proptsr infirmitatem uxoris meae et eius defectum. Etait symeus ad eam: Scito quod dolor et tristicia nihil tuaeauferunt adversitatis nec tibi prosunt: desine ergo ab buiusmodi

et quaere medicinam uxori tuas, quoniam melius tibi eritquam in hac pertristatione persistera. Et ait ei testudo: Iampro en quaesivi medicinam, et dicitur mihi non passe cnrarinisi sumendo cor symei. Et cogitans symeus in corde suadixit: Maledictus sit appetitus iste; quantes tribulatianes in-fert hominibus! Plus et multum plus sit maledictus apoteca-rius ille qui eam sic docuit. Iam et sic duxit me mea magnaconcupiscentia incidere in laqueum, a quo nullum habeo refu-gium nec evasionem nisi per argumenta et sollicitudinem. Iustusquippe est sermo eius qui dixit: Quicuuque inerit conteutusde ea quod datum est si et non quaerat ultra, securus per-manebit et illaesus; viri autem concupisceutiae et quibus nonsufficit quod datum est eis, consumunt dies suas in malum,in tristicia et in timore persistant. Nunc ergo mihi aportnnusest intellectus, egeo consilio quo valeam evadere a 1aqueoquem incidi. Et dixit symeus testudini: Hoc quod quaeris ame, quare non dixisti mihi dum eramus in littore? Ivissemutique ad domam meam et accepissem cor et portassem illudmecum ac ipsum uxori tune tradidissem: tribus enim, ut dicuntsapientes, non debet petitio denegari, heremitae seilicet propter

meritam quod a Deo expectatur, et regi proptsr potentiam,et mulieribus quia snnt vita hominis et eius subsidium. Dixitei testudo: Et ubi est cor tuum? Cni respondit symeus: Indama mes reliqui illud. Coi dixit testudo: Quare hoc fecisti?Et ait symeus: Quoniam est nostrae consuetndinis, ut quandoa dama recedimus ad occupaudum aliquem sociorum nostro-rum, ipsum cor in dama relinquimns, quoniam est adiosumet vindicativum, nec nobiscum ferimus, ut non valeamus adirearnicas nostros; et sic amovemus corda nostra et nostra vi-

-183-scera mundificamus ab omni odio a sociis nostris. Nunc an-tem si vis, redeamus et capiamus illud, et tradam tibi. Etcum audiret testudo hoc verbum, gavisa est valde et ait adcum: Maximum bonum mihi facîs. Et rediit cum eo fastinanterdonec ad littus maris pervenirent. Et festinans symeus saltavitde dorso testudinis ad arborem, et relicta testudiue in terra,stabat symeus in arbore. Et cum multum tardasset, vocavitipsum testudo dicens: Amice, descende et rifler cor tuum etcamus. Cui respondit symeus: Video te me reputasse sicat asi-num, de quo vulpes dixit non habuisse antes et cor. Dixit te-studo: Quomodo fuit? Cui dixit symeus: Dicitur fuisse apudquendam locum leo, cui natnm erat apostema, de quo exte-nuatus est et in maximum pervenit defectum, ita ut venari nonpasset aliquid pro sua vite. Erat autem cum eo vulpes cuiusvictus erat residuum leonis et quod sibi erat superfiuum post-quam comedit; et facto est haec aegritudo leonis vulpi valdemolesta, quia amiserat escam et portionem suam. Quadam verodie dixit vulpes leaui: Domine animalium, quare video te ma-cileutum et perditnm? Cui respondit leo: Hoc quod vides inme, non est nisi ex apostemate quod accidit mihi, cui noninvenio medicinam nisi cum corde et auriculis asini, ut lotomeo corpore bene in aqua fluente, comederem illas et tunereficerer. Dixit ei vulpes: Hoc mihi facile est, quoniam sciaprope nos fontem, ad quem fullo venit omni die ad candidin-dum pannes, secum ducens asinum; quem ducam ad te, ut deeo captes quod vis. Dixit ei leo: Si mihi hoc feceris, erit apudme maxima gratia. Et festinans vulpes accessit ad locum ubierat asinus dicens ei: Quomodo video te defectuosum et ma-crum? Cui respondit asinus: Hoc est ex malicia mei patroni,qui me affiigit et tenuat fume. Et ait ad eum vulpes: Quamigitur vis esse secum? Et respondit asinus: Quo valeo ire?Ubicunque enim iero, simile mihi continget. Et dixit vulpes:

10

15

20

25

30

10

15

20

25

30

-l84-Veni mecum ad quoddam pascuum bonum, in quo sunt multaeasinae, nec est ibi mugitus leonum nec strepitus ferarnm. Etaudiens haec asinus, placuit sibi, et dixit: Non solum tecovado propter asinas, sed ex nimia dilectione quam habeo ergate. Et i exurgens ivit cum en. Veuientibus illis ad leonem, ga-visus est leo; cum autem invadere vellet asinum leo, ex debi-litate corporis sui non potuit ipsum laniare, et dimisit asinumillaesum ab eo discedere. Cam hoc vidisset vulpes, ait leoni:Domine ferarum, quid est hoc quod fecisti? Iuro tibi, si illumdimisisti tua voluntate. magnum laborern et afflictionem famismihi intnlisti; si vero ex tua impotentia dimisisti, vae nabis!quia perditi sumus nec in nabis amplius erit potentia acqui-rendi vitulum. Et nolens leo, quod perpenderet vulpes snumdefectum, cogitavit dicens: Si dixero ei, quia volui ipsum di-mittere, reputabit me fatuum. Et ait ad eum: Si poteris ipsumiterum ad me ducere, indicabo tibi quare illud feci. Dixit vul-pes: Iam expertns est asinus deceptionem meam: vadam adipsum secundario et ei parabo argumenta. quae potero. Etexurgens ivit ad ipsum. Et cum videret eum asinus a longedixit ei: Vae tibi! quid amplius quaeris in me agate? Et aitad eum vulpes: Non intendo in te agere nisi omne bonum:veruntamen veni tecum ad usinas quas tibi dixeram, et vidistiquid tibi faciebant ex nimia earum dilectioue erga te et quiatua conversatione delecfabantur; tu autem expavisti aesti-mans tibi in malum facere; veruntamen si parum sustinnisses,vidisses gloriam quam nunquam vidisti. Et cum asinus a diebussuis non vidisset leonem nec sciret quid esset, rediit secun-dario cum vulpe, qui afi’ectabat esse cum asinabus quas sibisignificaverat; et cum accederet ad leonem, rapuit ipsum leoet interfecit illum. Et dixit vulpi: Conserva ipsum donec va-dam et abluam corpus meum iuxta informationem medici mei.Et cum iret leo ad lavandum se, comedit vulpes aure: et car

Pr

-185-asini; et cum rediret leo, dixit vulpi: Ubi suut eius auriculaeet cor? Cui respondit vulpes: Scire debes, quoniam si habuis-set auriculas et cor, quibus me audisset et intellexisset, noniterum ad te venisset, postquam de manu tua evasisset. i Portoinduxi tibi hanc parabolam, ut scias quod non ego sicut illeasinus facere volo (dixit symeus ad testudinem). Tu quoque me

decipere intendebas siductiouibus et proditionibus, et evasi ate mec consilio et intellectu. Dicitur autem quod quicquidstultus dissipat, sapiens reparat. Et ait ad enrn testudo: Iustuses in sermone tao; et scio quidem, quoniam vit sapiens ab-breviat verba et perficit opera, per quae peccata recognoscit, etemendat stultieiam suam per snum intellectum: sicut homoluctans et corruens in eadem informatur et elevatur. Sendebarphilosophas inquit, quod quicunque quaerit aliquid praeciosiet invenit illud, sollicite studeat diligentiamque frequenter ap-ponat, ne per levas et viles oceasiones rem utilem inventamamittat; non enim semper alicui conceditur post damnnm ac-ceptum meliora aquirere. Et super hoc ait tex Disles philo-sophe Sendebar: Fer fabulam tuam intellexi, quod decet virossapientes considerare et animadvertere, ut rem sibi acquisitamconservare sciant et ad comodum sen profectum exponere; cumnon solum reputetur sapiens, qui multa scit congregare, sonper scientiam laboremve multa adipisci, sed qui collecta acqui-sitaque reservure scit ea ac in rebus suae personae utilibusexponere. Quicunque enim hoc facit, nunquam diebus quibusvixerit poenitebit; summeque cavendum est, ne forsitan eius

lin. l3. in eadem scilie. terra. Cfr. J. in D. 142. - l4-’25. quodqubunlue quaerit... ea ac (sic) in rebas suae personae uhlibus erponere.ln J. haec tantummodo sunt: «Les hommes intelligents doivent donc ré-fléchir à ce qui ils font, conserver la chose dont ils ont besoin. lorsq’ ils

Font remontrée.) Derenb. 142-3.

10

15

20

25

10

15

20

-186-praecipitetur intellectus aliqua in re, ne labor sit ei invanus,

cum recnperare non poterit quis quod amisit.

EXPLICIT CAPITVLVM SEXTVM.

INCIPIT CAPITVLVM VII. ET EST DE E0 QVI CELEREST IN SVIS NEGOCIIS NON RESPICIENS FINEM ETQVID IPSI E0 EVENIT QVOD SVMME EST ANIMAD-

VERTENDVM.

Inquit rex philosopho Sendebar: Animadverti quaedamverba tua, quibus percepi, quomodo amittitur res, quandonescit homo ipsam conservai-e; nunc vero indica mihi de cequi festinus est in sue opere suisque negociis, sa et eonside-tans minime futurorumve ignarus sen cogitativus. Super hocquoque, mihi ut a vobis quaedam detur parabola, aifecto summe.Inquit super hoc philosophas regi: Quiconque est aient dixisti,non respiciens future, corruet in suis negociis et in suis factispoenitebit postea, et erit eius negocinm simile illius, quod re-fertur de heremita et de eius cane, quem sine culpa interfecitnon inquirens rei veritatem radieemque rei praevidendo minime.

Dixit tex: Quomodo fuit? Inquit philosophns: Dicitur fuissein quadarn civitate viri boni et recti, quorum unus crut here-mita bonus et coleus Deum, cui erat uxor sterilis. In processuveto dierum concepit mulier, de quo gavisus erat heremita nonmodicum, dicens uxori suae: Gaudere et exultare debes, namnascetur nobis filins, qui Deo auxiliante animas nostrae eritrestauratio et solacium nostri corporis et cordis; quem regainbona doctrina, ut crescet in bonis moribus et fama, et ma-gnificabit Deus nomen menin in ipso et relinquam post mebanam memoriam de me. Et respondens mulier ait ad cum:

lin. 3. quedum E: quidem? - 8. que pro quoque E.

Un

KM

--187-Nequaquam loqui debes de eo quod nescis, nisi tibi phas esthoc dicere: quis enim te certificavit si pepero aut non? et simasculnm pepero ant feminam? aut utrum vixerit natns? autqualis erit ratio pueri eiusque distractio? Relinque igitur haecet spera in Domino et expecta eius voluntatem; nam vir sa-piens non debet loqui de his quae nescit, nec iudicare temptetopera divina: inutiles enim cogitationes in corde hominis snntquamplnres, consilium tamen Domiui con firmabitur. Quicunque

enim assumit talia verba loqui, accidat ei simile quod acciditheremitae cuidam, super quem vas mellis effusum est. Et dixit

Dicitur, olimquidam fuit heremita apud quendam regem, cui rex provide-maritus eius: Quomodo fuit hoc? Ait uxor:

bat quolibet die pro sua vita, seilicet provisionem de sua co-quina et vascnlnm de malle; ille vero comedebat decocta etreservabat mel in quodaxn vase suspense super snum caput,donec esset plenum: erat autem mei percarum in illis diebus.Quadam veto die dum iaceret in suo lecto elevato capite, re-spexit vas mellis quod super eius caput pendebat, et recordatusquoniam mel de die in diem vendebatur pluris solito sen ca-rius, et dixit in corde suc: Quando fuerit vas plenum, veu-dam ipsum nno talento auri, de quo mihi emam decem oves,et successu temporis hae oves facient filins et filias, et eruntviginti; postes vero ipsis mnltiplicatis cum filiis et filiabns inquattuor annis erunt quattuor centum; tune de quibuslibetquattuor ovibus emam vaccam et bovem et terram; et vaccae

multiplicabuntnr in filiis, quorum masculos accipiam mihi incnlturam terrae, praeter id quod percipiam de eis de lacte etlana; donec non consummatis aliis quinqua annis, multiplica-buntur in tantum, quod habeo mihi magnas substantias etdivitias, et ero a cunctis reputatus dives et honestus; et aedi-

lin. l. phas sic E. - 26. aceipiam E.

10

15

20

25

30

10

20

25

30

-188-ficabo mihi tune grandia et excellentia aedificia prae omnibusmeis vicinis et consanguineis, ita quod omnes de mais divitiisloquentur: nonne erit mihi illud iocnudum? cum omnes homi-nes mihi reverentiam in omnibus locis exhibeant. Accipiampostea uxorem banam de nobilibus terrae; cunque eam co-gnovero, concipiet et pariet mihi filiuni nobilem et delectabilemcum bona fortuua et Dei beneplacito, qui crescet in scientiaet virtute, et relinqnam mihi per ipsum banam memoriampost mei obitnm; et castigabo ipsum dietim, si meae recalci-traverit doctrinae ac mihi in omnibus erit inobediens; et sinon, percutiam eum isto baculo. Et erecto baculo ad percu-tiendum, percussit vas mellis et fregit ipsum, et defluxit melsuper caput eius. Banc protnli parabolam, ut de bis quae ne-scis non loquaris. Dicitur enim: Non exulteris de die crastino,quia nescis quid acciderit hodie. Et audiens haec heremita si-luit, et correctns est. Adveniente autem tampon-e pattus ante-dictae mulieris, peperit filium pulcrum et delectabilem, superque ambo gavisi snnt. Et cousummatis diebus purgationis mu-lierlis, dixit suc marito: Sade hic cum puero, ut vadam adbalneum et mundabo me. Et patte remanente cum puero, eccevenit nuncius regis et vocavit cum ad regem. Habebat autemin domo canem, qui cum vidisset serpentem de foramine exeun-tem et ad puerum accedentem, ut ipsum ofl’enderet, rapuitipsum, et cum in frusta detruncavit; et remansit os canissanguine pollutum. Et factum est cum rediret heremita dedomo regis, aperto ostio, exivit ad cum canis; et videns here-mita os canis esse sanguine pollutum, aestimavit pnernm of-fendisse, et percntiens ipsum fortiter interfecit illum, nec me-ditatus est in suo facto. Postea veto intravit domum, et in-vento puero vivo et serpente mortua ante ipsum, scivit quoniam

lin. 7. lbenepacilo E.

-189-canis serpentem interfecerat, et poenituit eum valde, et doluitmultum dicens: Utinam natus non esset puer iste, et noninterfecissem canem menin, nec pro tanto bono tantum re-tribnissem malum ei! Talis. enim snnt opera illius, qui in-gratus est de receptis beneficiis. Et rediens mulier ad domamsuam vidit canem et serpentem interfectos, et interrogavitmaritnm super hoc. Cni exposait negocium; et ait ad cummulier: Talis est fructus cuiuslibet agentis opera sua cumfestinantia nec praevidens res antequam pertractet eas: qui-cunque enim similime facit, poenitebit et contristabit, et nonnon proficiet ei quicquam, neque cedet de suo corde tristicia.Post hoc dixit Sendebar regi: Viri intelligentiae et prudentiae,praevidentes diligenter in suis proeessibus, perveniunt ad idad quod viri concupiscibiles et furiosi pervenire non possunt.Et propter hoc decet virum prudentem considerare buiusmodiet se ab illis praeservare, ut sua opera fiant cum diligentiaet probitate, ut per haec ad snum intentum perveniat.

EXPLICIT CAPITVLVM SEPTIMVM.CAPITVLVM VIII. DE MVRILEGO ET MVRE ET ESTDE INIMICO QVI REQVIRIT PACEM CVM SVO INIMICO

TEMPORE NECESSITATIS.

Inquit rex philosophe Sendebar: Intellexi verba tua, quaemihi retulisti pro i110, qui sua opera improvide pertractat, etquid ultimo ei accidit inde. Nunc autem indica mihi pro viro im-beeilli, quando incidit in manum inimicorum suorum, quae decetipsum argumenta suscipere, ut de manu illorum evadet, autadhaereat alicui ipsarum et recipiat ipsum in socium propterillud quod ipse indiget pro sui evasione et liberatione a malo,

lin. l0. similimô.

10

30

10

15

80

25

-190-et cum eo alios sues universos inimicos superet et ab illisnon capietnr de consilio illius inimici, quare amicus eius afic-ctus est, et quomado ei esse debeaut suae ingeminationes. Inquitphilosophns: Scias, quod omni tempore inimicus fit amicns.non autem amicus inimicus. Quoniam, quando quis videt snuminimicum esse sibi refugium in adversitatibus, et quia inimi-cus iuvabit ipsum, et redditur eorum dilectio in inimiciciam;sed quando quis videt ex amico aliquid quod nocet ci, red-ditur eorum vebemens dilectia in inimiciciam. Et fortasse qui-dem non licet probum hominem confidere in suo inimico necipsum habere fidelem pro sua persans, sed debet eius factarespicere et facere quod utile est. Quiconque vero respexeritquod ei profieit, et noverit quomodo quaerat pacem sui ini-mici tempera suo, et quomodo inimicari debeat si qui ami-cus erat, ad magna perveniet et snum habebit optatum: que-madmodum fecerunt mus et murilegus, qui ex societate amortis periculo evaserunt. Dixit rex: Quomodo fuit? Inquitphilosophns: Dicitur quod erat quaedam magna arbor circalittus maris in quadam maxima planieie, erat autem in ra-dice istius caverna cuiusdam murilegi, cuius nomen erat Pen-

den. Et cum saepe venirent ibi venatores ad venandum,quadam vero die venientibus illis et expositis ibi rethibus,incidit in illa iste murilegus; quod videns quidam mus nomineRem, exiens more solito ad quaerendam sibi escam, viditmnrilegum captum rethibus et gavisus est, nesciens snum fi-nem et quid sibi accidere posset. Et respiciens post se viditcauem insidiantem sibi, et elevans oculos in altum vidit in

lin. 7. et redditur eorum dilectia in inimiciciam sic E: sed lagmiest: et r. e. inimacicia in dilectionem. «son inimitié se transforme enamitié. s Dercnb. 152. - 8. quid pro quis E. -- 20. Panda». Arab.m. Hebr. nu: Kam’roun D. 153. - 24. Rem, th Round D. 153.

KH

-lQI--rame arboris avem volentem ipsum rapere. Tune aestimavitmus, quoniam si retrocederet et caperetur a cane, et si ultrairet raperetur ab ave; et videns quoniam curcumdederunt ipsumundique pericula, cogitavit in se dicens: Multae tribulationescongregatae sunt adversum me, nec est qui me ab eis eruatnisi argumenta et meus intellectus. Nunc autem nequaqnamdebet cor meam stupescere ab bis nec turbari: non enim debeta viro sapiente eius intellectus et prudentia recedere; intel-lectus enim sapientum ipse est qui eos salvos reddit in boratribulationis, nec debent stupescere in bisquas facere debentEt consideravit mus dicens: Non est mihi melius consiliumquam adhaerere buic murilego et eius pacem requirere; namvideo sibi similes venisse tribulationes, quae mihi advenerunt,a quibus nullus valet ipsum liberare. Et forsitan audiens mu-rilegus verba mea bona fidelia et recta, quae sibi ostendam,credet in me et pacem meam requiret pro sui bono et libe-ratione, et cum bec forte similiter et ego ab hoc periculoevadum. Et accedens ad cum dixit ei: Quomodo babas? Guirespondit: Tu vides me esse in hac tribulatione. Et ait musad cum: Non ego mentior et dolose tibi loquor, sed pure etvere, quia diu desideravi hanc videre diem, ut in malum in-cideres: veruntamen mihi etiam supervenit tribulatio, quaeabstulit banc laeticiam quam babebam adversus te. Et nemopotens est te invars in bac tribulatione nisi ego: nunc autemaudi quae tibi dico, quia non est mendacium. Canis et avisinimicantur mihi et tibi, ego autem sum parvus et vilis: si re-vertar, canis capit me; et si recedam, rapiet me avis; et siaccedam ad te, interficies me. Et si non interfeceris me, li-berabo te ab hoc periculo rodens rethia, quibus tu iaces captus.Nunc autem confide in meis verbis; quicunque enim non con-

2’7. et sic accedum ad le E.

10

15

30

25

80

10

15

25

- 192-fidit in aliis, non alii confidunt in eo, nec est sapiens. Recipeergo a me societatem et da mihi fidem tuam, ut possim inte confidere, et tu in me, ut non affiigas me; et sicat quaerevitam tuam ut vivam, sic et tu debes quaerere vitam meamut vivas. Et quemadmodum nemo liberatur a mari nisi pernaves, nec naves nisi per bomines sas regentes, sic nostra so-cietate liberari poterimus de bac tribulatione. Et audiens mu-rilegus verba muris novit quoniam fidelis esset sibi, et gavisusest; et coufidens in ipso ait muri: Iustus es et vere locutns es.Nunc autem respice et fac illud per quod erit pax inter meet te, quoniam ego observabo tibi banc misericordiam quamfeceris mihi. Dixit mus: Da mihi fidem tuam et accedamad te et stabo tecum, quia canis et avis quando vide-bunt hoc, amovebunt spem eorum, et tune ego videns re-cessisse nec timebo cos, detruncabo rodendoque rethia et fanes,cum in pace securus fucro, et solvam te. Et murilegns deditmuri fidem suam, et accessit mus ad cum; et videntes hoccanis et avis, quoniam mus adhaesisset murilego, recesserunt.Et accedens mus rodit furies suaviter, donec evasit murilegus;et dum roderet negligenter, ait ad cum murilegus: Amice curtam tepide agis in mei liberationem? Scire debes, quoniamsicat tuam festinavi liberationem, sic debes et tu meam fe-stinare; quia si forsitan hoc facis, quod recordarîs nunc odiiquod inter nos est, non decet viris qualis tu es boc facere,nec amplius in tno corde residere debet hoc odium adversumme. Iusti enim viri et misericordes non reservant sibi invicemodium, quamvis eis offendatur, unico tamen beneficio remit-tnnt offensam et adhibent eis societatem et dilectionem;quoniam qui ingratus est de accepte benefieio, meretur malum;et si malum facere proponerit, erit eius finis ad malum ettribulationem. Et ait mus: Duo sunt socii; primus quidem estqui fidelis est in suc amors; secundo vero cuius amer est cum

---193-dole et fraude, ors suo loquitur pacem proximo suo, corde veroinsidiatnr si. Et erit necesse penitns alicui adhaerere illi, ut quili-bet eorum nitatnr ad illud pro bono sibi; fidelis vero socius debetexponere animam suam tribulatiouibus sui proximi in omnibusquae facere tenstur si. Decet tamen vimm sapientem praeser-vars animam suam; quicunque enim quaerens pacem sui ini-mici et confidens in ipso, nec tamen cavons sibi. erit quemad-modum si quis propriam sequens appetitum assa comedat, quaeminime calor stomachi decoqnere et digerire poterit, quapropter

sibi mala causant. Nec ullus debet respicere hominem nonproficientem sibi; decet enim nunc me respicere bonum quodmihi fecisti; et sicat iam perfecisti meum beneplacitum, ita de-beo adimplere tuum beneplacitum iuxta menin commodnm; etpraeservabo me a te, nec mihi malum adveniet quod me coegitquaerere pacem tuam, et erit tune mihi tua societas causa rui-nas meae. Omnia enim fieri debent suo loco et tempore; namquod non fit suc tempore et loco, non habet radicsm nec pro-dncit fructum. Nunc autem rodam funes taos caute; relinquamtamen de illis unam qua tenearis, ut me offendsre non possis;detruncabo tamen tibi illam, quando non poteris mihi nocere,cum tu a laqueo evassris. Et factum est, cum vsnisset venator

lin. 2 sqq. Et erit necesse penitus etc. sic E. «L’homme doit entout cas s’associer a son camarade. mais chacun d’eux se préoccupera

de son propre bien. Cependant le camarade qui est de bonne foi expo-sera sa vie pour son prochain dans toutes les circonstances; il chercheraà faire ce qui peut lui plaire et évitera tout ce qui peut lui être désa-gréable. Mais l’amitié de celui qui trahit son ami est méprisée par tout

le monde, et c’est pourquoi tout homme intelligent doit se tenir sur sesgardes. ) Dercnb. 158. --- 10 sqq. N06 anus dabs! respice" etc. sic E.«Personne ne se préoccupe ni d’un homme qui ne peut plus lui êtreutile. ni d’une bonne action qui est passée, mais on doit se soucier d’un

bien à venir. Toi, tu as fait ma volonté. etc. s Dercnb. 159.13

10

15

20

10

15

20

-194-ad illum locum, videns illum murilcgns a longe timnit valde;et ait ad cum mus: Nunc veto venit bora ut debeo rodererethe et tuum laqueum. Et factum est antequam accederetvenator ad rethia, detruncavit mus ultimum funem, et libera-tus est mutilegus; et ascendit in arborem, et mas in caver-nam suam ingressns est; et accipiens venator rethia sua abiitconfnsus in viam suam. Postea autem exiens mus de cavernesua vidit muriIegum, qui ait si: Amice, nunquid accedis adme? Ex quo totum bonuum mihi contulisti, decet ut come-das fructus operationum tnarum: accede ergo ad me et ne ti-meas; tu enim ernisti animam meam a morte. Debes itaque ame et a gente mes. tuas percipere operationes, quas in me ope-ratns es, et omnia quae habeo, tua saut. Et inravit si muri-legus, ut credere deberet in suis verbis et in ipso confidere.Et respondens mus ait ad cum: Quicunque nescit cum sno ini-mico conversari sicat debet cum amico, praecipue quando talisprias fait inimicus, cuius ex necessitate tamen indiget, itaquod suis caris debet bumiliare suam animam sub pedibuseorum, sicat qui stet versus slepbantem dormions. Appellave-runt autem sapientes nomen amici et post suam considerarenaturam, ille vivit arnicas proptsr bonum quod speratnr abipso, et inimici inimicus proptsr malum quod dubitatur de ipso:

lin. 15-19. Quicunque nescit . . . . n’eut qui sur: versus elephantemder-miens. sic E. 4 Celui qui ne sait pas se conduire comme il le devraitenvers un camarade, au moment ou il peut devenir son ennemi, ni en-vers un camarade lorsq’il agit envers lui en camarade, confond le carmarade avec l’ennemi, et finit par être écrasé comme celai qui s’endort

en se trouvant en face d’un éléphant.) Dercnb. 161. - 19 sqq. Appel-Iaverunt autem sapientes. . . . non si: mon dubitatio illa. sic E. c Un en.mande mérite ce nom a cause du profit qu’on en tire, et on appelle en-nemi celui dont on craint la méchanceté. Il n’y pas au monde un ennemi

dont l’inimitié ne puisse doubler.) Dercnb. 161.

--195-non est autem in mundo inimicus, in cuius inimicicia non sitmes dubitatio illa. Utitur autem homo consilio proprio bono;et decet unumquemque cavere a suc inimico; et decet virumsapientem quendoque credere suc inimico propter bonum quodsperat ab eo, et relinquere nmicum et eius societetem proptermalum quod timet ab inde advenire. Sic enim et munere fa-ciunt. Videmus enim filium sequentem matrem, dum lectatcum; postquam vero lactate desinit, relinquere ipsum. Sic etvir prudens debet sibi quaerere utilitatem ab amicis et adver-sariis; nam quandoque redundat sibi bonum in inimicicia quaeest inter ipsum et snum adversarium, eut ex amici amicicia.Non debet vit prudens relinquere amiciciam veteris amiciquando cum non invat nec ex en percipit utilitatem; seddebet apud se amicus reputari et confidere debet in socio sucet timere inimicum. Quicunque enim fuit inimicus et posteafœtus amicns proptsr aliquod bonum quod sperat, cessante illo

bono, et eius cessat amicicia et rediit in pristinum statuminimicitiae; sicut aqua. calefecta per ignem, quae remote ab igueredditur frigide ut fuit. Tu autem es mihi maior inimicus omnicreatura de mundo; sed propter bonum et lucrum, quod qui-libet nostrum recipit ex altero accidit nobis nunc, ut I facti es-semus socii; nunc autem expirevit timor de quo timebamns etrediit odium quod fait inter nos. Et bene scio quod tuum odiumergs me est sicut de diebus nntiquis; et cum sim cibus, tu verocomestor, et ego debilis, tu veto fortis, quomado poterit internos esse societas, ut velim a te devorari? Et propter hoc noncredam te in aeternam. Quicunque credit inimico suo, ultimoincidet in manum eius. Dixerunt autem sapientes: Unusquis-

lin. 6. Sic min et munera (sic) fadant. E. (Voici les animaux quipeuvent servir de preuves.» Derenb. 162. - 8. ipsum E: ipsam? -9. debei E. - 10. inima’ct’a E. -- l4. cr confidere E.

10

15

20

15

10

Il

25

-196.-qne vir pruderie tune debet adhaerere suo inimico, quandoalter indiget altero, et bumiliare debet se ante ipsum, et tra-dere animam suam in manum ipsins; et fugere ipsum quandodecet, nec eonfidat in ipso, sed aestimet ipsum sicat fuerat inprincipio. Universa enim pericnla quae occurrunt hominibus,non sunt nisi ex sua confidentia quam habent ad invicem:omnes quidem in viro intelligenti confidnnt; ipse autem nonin omni homine confidit, sed pro se quaerit argumenta. Nuncveto multum remota est amicicia quae fait inter me et te etvenatorem. Et licet ego distem a tua societate, diligo tamente propter bonum quod mihi fecisti, magis quam prias; a tequoque decet idem ergs me velle. Et ingrediente mure ad fo-ramen snum, abiit murilegns in viam suam. Postea vero dicitphilosophas regi: Considerandum est, quoniam quamvis mussit debilis. quaesivit tamen viam bonam sibi pro societate eiusinimici et confidit in eo: timuit autem ipsum, quando inimi-cos expulit, qui erant circa ipsum, et sic ipse cum suo ini-mico a tribulationibus evasit.

CAPITVLVM 1X. DE REGE ET AVEET EST DE SOCIIS QVI INIMICANTVR AD INVICEMET QVOMODO DEBEANT SE CAVERE AD INVICEM

Inquit rex Disles Sendebar suo philosopho: Intellexi pa-rabolam de vira adhaerenti inimico suc, ut inventnr ad invi-cem, donec evadent a periculo quod timent. Nunc autem airermihi de viris inimicantibus ad invicem, qualiter se ab invicemoportet praeservare. Et ait philosophus: Viri prudentes et di-screti non debent confidere in suis inimicis, etiam si pendantsibi dilectionem et fraternitatem; quemadmodum agit avis ergs

lin. 2. alter-nm indiget E. -- 19. pstilosopho E.

-197...regem cuius filium orbaverat. Dixit rex: Quomodo fait? Inquitphilosophus: I Dicitur fuisse quidam rex in India, qui habebatavem unam Pinzam nomine, quae docte erat loqui et intelli-gere sermones hominis; cui unus erat pullus. Et mandavitrex cuidam puellae domus, ut couservaret et nutriret eam diligen-ter. Postea vero peperit uxor regis filium, et adhaerens pnllasipsi puero, ludebat cum eo, et convenabantur tota die stanteset comedentes et sollicitantes simul. Pinza vero ibat singulisdiebus ad quendam montem, ferens duos fructus ex dactilis,quorum dabat alterum pullo suo, alterum vero puero regis.Erat autem fructus iste addens ad virtutem et vigorem ipso-rum, ut cito magnificarentur. Cunque vidisset rex vigorempueri, abhibuit maiorem dilectionem ergs Pinzam et addiditgratiam in oculis suis. Quadam vero die cum ivisset Pinza adferendum fructus solitos, ascendit pullus in sinum pueri, utcum eo luderet more solito; puer vero aifectus ira et taediocontra illum, praecipitavit eum in terram; et.mortuus est pul-lus. Cunque redisset Pinza de monte, videns snum pullum inter-

fectum et prostratum in terrera, dolait multum et contrista-tus est, et ait: Maledicti sint omnes rages, quia nihil est ineis fidei et misericordiae; et vae illi, quem Deus eorum so-cietate vulneravit! Non enim reputant socium et amicum,nullum diligunt, nisi a que sperant aliquid utilitatis recipere,et cum illud ab eo habuerint, non habent amplius erga illumsocietatem et amorem, et omnia opera sua dolose sunt et frau-dulenta. Et cogitavit in se Pinza dicens: Non quiescam, donecvindicabo me hodie ab isto crudeli adversatore, cui non estamer et fidelitas, qui suos perdit familiares et frettes et eosqui comedunt in sua mense. Et exurgeus inuit super puerumet eius efi’odit oculos suis pedibus, et volans reposait se in

lin. 3. Pizam E.; Pinza, au: Pian D. 167. - 20. sur" E.

Ur

10

15

20

36

30

10

15

-l98--loco excelso. Et annanciato hoc regi, dolait et factus est tri-stis valde, et quaesivit argumenta, ut dolis Pinzam caperet eteam perderet. At equitans rex ad quaerendam illum, viditipsum a longe; et accessit ad ipsum vocans cum sua nomine,dicens: Remisi tibi ofl’ensam tuam, et apud me arnicas es:couverte ergo ad me, ne timeas. Et nolens avis redire adipsum ait: Scio, domine rex, quod perlditor condamnari debetsecundum sui impietatem; et mensuram qua quis mensus fuerit,

eadem remetietur ci, quamvis tardet illud negocium; et sitardet in hoc seculo, non tamen tardabit in future, sed ipseDeus visitat peccatum suam super filiis et filiorum. Super quodautem mihi fecit filins tuas, cita accepi meam vindictam, ipsi etin vita sua opera talionis retribui. Dixit ad cum rex: Vere pec-cavimus contra filium tuum et ofi’eudimus te; veruntamen tu

dedisti nabis ultianem, non reputamus te in hoc contra nospeccasse. Nunc autem couverte ad nos secure. Et ait Pinza:Non redibo ad te, quoniam viri sapientes prohibuerunt bomi-nem se rei periculosae exponere. Dicunt enim: Nequaquam in-clinet cor hominis ad verba blandiciarum sui adversarii et ho-minem qui ipsum honoret, nec suam cor decipiatur circa hoc;non enim reperitur in odio bona fides, nisi ut praeservetur abipso. Dicitur autem, quod vir intelligens reputare debet fratres et

scias eius suas proximos, viras vero fideles arnicas, filios au-

lin. 3. eam . . . illum sic E. - 7. debe E. - l2. cita accepit E. -23-27. e Garde-toi de te laisser séduire par les paroles de ton ennemi,parla douceur de sa bouche qui semble tlbonorer; ne te fie point a lui. carsa bouche est plus douce que la crème et la guerre est dans son coeur.Jamais la haine n’ispirera la confiance et le mieux qulon ait à faire.c’est de setenir en garde contre elle.) D. 170. -- 25. decipiaaur E. -27 sqq. «On a bien dit: L’homme intelligent doit considérer ses père et

mère comme des compagnon. ses frères comme des amis. les femmes

-l99-tem potentiam et famam suam, mulierem litem, et filiamsuam quasi discordinm, eius ver-o consaugaiasos aves famelicas,sed personam suam inter ces solam separatam. Modo vero egoseparatas. A te hanc recepi tribalationem; et prias honestastime tante honore; quod nullus referre habet nisi ego. Recedeergo in viam tuam cum pace, quia ego recedo in viam meam.Et ait ad cum rex: Si non accepisses ultianem ex nabis, essetnegocîum secundum quod proposaisti; veruntamen nos inchoa-

vimus te ofiendere, tu quoque iam accepisti ultianem superhoc: quare ergo recusas ad me venire? Revertere ad me, quiatuam delevi ofi’ensam. Ait ad eum Pinza: Scire debes, quodinimicitiae cordium saut petissimae causas et dolores intole-rabiles, nec iustificant linguae de bis quae saut in cordibus, corautem testatur quod in eo est magis quam lingua; vers mododicit cor meam mihi, cor tuum adversus (men malum machi-nari, quia cor meam odit te; quomado igitur amabis me, quoniamcum corde odiam te? Scire, inquam, debes, quod animas meuscontradicit linguae’taae. Ait rex: Nescis, inimiciciae contingunt

quandoque inter bomines; I sed quicunque est intelligens creditinimico sao, quando ci fit fidelis. Et ait ad cum Pinza: Ve-ritas est sicat dixisti; veruntamen viri intelligentiae iuvant se

comme un amusement, les fils comme un moyen de conserver sa mé-moire, comme un monument pour continuer son nom, ses filles commeun sujet d’épreuves et de querelle et ses parents comme de l’ordure;tandis qu’il doit se regarder lui-même au milieu d’eux comme isolé et soli-

taire. a D. l70-l. - lin. 3 sqq. 4 c’est ainsi que je suis aujourd’hui soli-taire et isolé: mes tribulations me sont venues de toi, tu m’as chargé

d’angoisses et de peines que je porte seul. a D. l7]. - 4. honestati E. -6. com E. - 7. utionem E. - 10. a me E. - l2. dolorrs E. - 16. oditE. - l7. cum cor adiam te E. (Comment pourrais-tu jamais m’aimerpendant que je te hais, et lorsque tu sais que mon coeur n’est pas d’ac-

cord avec ta langue que ton coeur avec la mienne?» D. 172.

10

15

20

10

15

25

-200 -consiliis et argumentis et cavent se ab illis; sciant namque,quod inimici non passant sibi obesse potentis et viribas, sedingeniis et argumentis, quibus capiunt homiaes; quemadmo-dum pusillus homo capit elephantem suis ingeuiis, qui maiorest omnibus animalibus. Et notum est apud omnes homines,quod quantumcunque homines capiant de ovibus et de illismactent, non pro tenta displicet illud aliis remaaentibus, sedcredunt illis et obliviscuntur quae fecerunt in aliis. Sic quoquecanes, qui sunt in adiutorium bominam, quando aliquis eorumfuerit interfectus ab hominibus, non pro tenta reliqui rece-dunt ab eis. Ego autem nolo esse sicat isti saut, qui negli-gant ab buiusmodi praeservare, sed cavebo me a te toto meo passe.

Ait rex: Vir nobilis non relinquet socium suam nec recedet abeo. Non enim omnes homines sont nuius et eiasdem naturae:quidam enim saut, a quibus homo debet se cavere, quamvisdederunt sibi fidem suam; saut et alii, quorum verba crederedebet, quia verba opera indicant. Ait ad eum Pinza: Iaimici-ciae valde et tribulationes saut; expedit autem unumquemquetimere inimiciciam quae est in cordibus raguai: volant enimpenitus vindicari et videtur eis quod vindicta in buiusmodi esteis honor et fama. Non decet virum intelligentiae, ut deci-piatur cor blandis sermonibus sui adversarii: inimicicia enimin corde abscoudita est, sicat igais coopertus cineribus,quando non habet ligna. Simili modo adversarius quaerit oe-casionem verborum ad modum ignis ligna petentis; et quandoadversarius causam invenit, accenditur sicat ignis, quod extin-guere non passant nec divitiae nec lingua humilie nec honestasnec animas humiliatio. Sunt tamen aliqui viri, quibus inimi-cautur adversarii et possunt suis ingeniis illis resistere. Ve-runtamen ego sum debilis consilii et scientiae diminutae, necest meae prudentiae passe reprimere quod latet in tua animaadversum me semper; et propter hoc nunquam credam in te.

-201-Et mihi non videtur melius cnnsilium quam recedere et mea te in aeternam elongare. Ait ad cem rex: Scis quod nulluspotens est sua proximo facere malum eut bonum, nisi quod

[h Delus vult; quia si Deus praedestinavit te per manas messmari, non evades: si vero non est a Deo praedestinatum, tuneillaesa a me manebis, sed si pervenires ad manas mess et vel-lem perdete te, ntiqne non possem. Et sicat homo nihil potestmare, sic nihil potest agere, nisi a Deo ait praeordinatum.Nec tibi reputatur peccatum quod interfecisti filium meam, sedfilio me, qui pullum tuum interfecit. Ait ad eum Pinza: Di-vina praedestinatio ita est sicat dixisti; non tamen probibethoc probum et discretum virum, se ab inimico praeservare,deinde Deum facere suam placitum. Scis enim quod si praede-stinatum esset aliquem in aqua mari, nullus est qui posseteum eruere; sed si accedentes ad eum astrologi mauifestarentei illud, praeservaret se toto sua passe, nec diceret se in aquamproiicere, ut adimpleretur divinum placitum; esset namque fa-tuus qui hoc aestimaret. Dixerunt enim sapientes, quod qui-cunque perdit se ipsum, non habet partem in praesenti seculonec in futuro. Nam proptsr hoc posuit divina sapientia animamin corpore hominis, ut eam sciat conservare, ne perdat depo-situm quod ei traditum est, douce veniat ille, cuius est eamassumera. Et 0b hoc dico, quoniam licet sit praedestinatumme perire per manum tuam, nunquam tamen accedam ad temec velle et sensu. Scio enim loqui te tua 0re verba, quaenon saut animas tuas; et scia etiam quod tu vis perdere meet a me animam separare; sed anima expavet mortem et ab-horret ipsam; odium autem nunquam recedit. Vos autem nonquaeritis aves nisi propter tria; aut ad comedendum cas, autad ludendum, eut ad perdendum eas. Tu vero non quaeris me

lin. 6. sciam E. -- l3. dinde E. -- 23.112332: E. - 28. manqua»: E.

10

15

20

25

10

15

20

25

-2Ô:2-ad comedendum nec ad ludendum in me, sed ad interficieudumme pro filio tua. Quilibet enim renaît mortem et eligit vi-tem. Vir autem intelligens potest relinquere mundum et praetimere mortis caltai divino se tradere; eut ergo fecit illudad salvandnm animam suam quod non morietur; sut quodmultae tribulationes eum non accipieat, quae omnes saut mors.Dicitur autem, quod sapientia est tristicia, et tribulatio esttristicia, accessus inimicorum tristicia, et accesus amicorumtristicia, aegritudo tristicia, senectus tristicia, sed csput tristiciaeomnium est mors. Cor autem nescit amaritudinem animas suae;non enim tu aestimas tribulatiouem, quae mihi adveniret, si adte veuirem; et ego scia quid habes in anima tua ergs me exhoc quod habeo in anima mea erga te: quapropter non estmihi utilis societas tua. Quis si essemus socii et fideles ad in-vicem. quando essem tuorum operum recordatus et tu mearum,ntiqne tune corda nostro essent omnino permutata. Et ait adeam rex: Non est bonum homini (noua habere potentiamremovendi quod in eius est anima, ut tollat odium et involvatse ad amorem; propter hoc homini datas est intellectus, utde sue corde malum auferat quando voluerit. Et ait ad cumPinza: Inimicicia similis est apostemati pedis, quia quantum-cunque plus quis se sustentaverit super eo ad ambulandum,tante plus addit ad sui dolorem; vel oculo aegrotauti, que oc-cupato a vente eut ab alia re nocive, plus additur in sui do-lorem et languorem. Sic se habet homo qui odio habetur a

lin 2. remuait E. - 3-6. (L’homme sage se retire de ce mondepour se consacrer au service de Dieu par la crainte extrême de la mort,ou bien il le fait pour délivrer son âme une fois de la mort et ne pasmourir plusieurs fois; en d’autres termes: pour ne pas être exposé aune multitude de peines qui sont autant de morts. le D. 177. - 9. capa:tristiciarnm? - l7. (non) habere potentiam suppl. D. 178.

L’r

-- 203 -sua inimico: quantumcunque plus accedit ad eum, ulcus suicordis tante magis aperitur, et augmentatur eius doler et in-novatur languor. Et quicunque ignorat res, quomado intret inces et exeat ab illis, et per viam malum se immittit, ipse estqui necat seipsum. Et quicunque non est potens multum cibieut potes sastinere et suam naturam nititur fatigare ultrapasse, ille vult perdere animam suam. Similiter quicunque inos suam intromiserit maiorem bolum quem deglutire poterit,ipse suifocabit seipsum. Et quicunque decipit cor suam in ver-bis sui advcrsarii nec sibi cavet ab ipso, ipsemet plus quamalii inimicatur sibi. Nec decet quemquam respicere, quod Deusstatuit de bomine, sed sibi praecavere debet et confirmare sein suis processibus; et si contingat res aliter quam ipse ae-stimavit, innocens esse peccati. Nec decet vimm prudentem inloco periculoso persistere, cum possit inde recedere. Ego au-tem malta loca habeo, ad quae si ivero, nihil boni mihi deli-ciet. Mares quippe saut quandoque, quas si quis observet, adsuam votum perveniet et erunt ei subsidium, quoniam salvuspermanebit, et cum in terra suae peregrinationis elloquentur,et ei administrabunt suam victum, et acquiret sibi socios etamicas: primas, quod sit innocens manibus et nihil mali ho-minibus iuferens; secundus, quod sit vir qui scit discernerebonum a male; tercius, quod elonget se ab omni peccato etinfamie; quartas, quod sit vir nobilis in operibus; et quiatusest, quod sint eius opera ad honorem I Dei. Quando vero in

lin. l. vultu: E. ulcus coniecit D. 178. - l7 sqq. «Il y a cinq ver.tus qui assurent a celui qui les pratique la possession de ce qu’il dé-sire et la réalisation de sa volante; elles lui sont utiles lorsq’ il est seulet isolé. le consolent lorsqu’il se trouve dans un pays étranger, lui pro-

curent se subsistance et lui gagnent des compagnons et des amis. Cesvertus consistent, etc. a» D. 179-80.

10

Il

80

10

16

--204 -vira intelligenti perfecti fuerint mores isti, et si aliqua super-venerit tribulatio, ab illa potest liberari, ut peregre poteritad quemcunque locorum secure, et non dolebit de filiis et defiliabus eius eut de eius uxore et progenie eut de aliqua remundi, quia Deus negocia sua adimplebit.

CAPITVLVM X. DE SEDRA REGEET EST DE E0 QVI PROROGAT IRAM SVAM VT VICIA

SVA SVPERET.

Inquit rex Disles Sendebar philosopho: Adverti quippeverba tua et intellexi ce quae mihi dixisti, quoniam quicunqueirascitur adversus snum dominum eut eius dominas adversusipsum, praeservare se debet ut non confidat alter eorum in al-tero. Nunc autem adduc mihi parabolam, quid oporteat regemagars tempore adversitatis et tribulationis pro suae personaeet regni conservations. Inquit philosophns: Nihil est in manda,quo rex posait conservera snum regnum ac suam animam glo-rificare, nisi cum suorum viciorum mortifications et eius iraeprorogations in suis gestis universis. Conservat autem hanc

lin. 2. ut peregre (abire?) p. - 5. Haec etiam in fine cap. addit J. (D.ISO-l): a: Mais le mauvais riche est celui qui ne fait profiter personne delui; la plus mauvaise femme c’est celle qui n’obéit point ason mari dans

toutes ses affaires. Le plus méchant de tous les fils c’est celui qui est indocile

et rebelle. Le pire de tous le compagnous est celui qui trompe. Le plusméchant d’entre les rois c’est celui qui veut répandre le sang innocent.

Le plus mauvais de tous les pays est celui où il n’y a ni tranquilliténi repos. Quant a mais. je n’ai en toi aucune confiance et jamais je nem’approcherai de toi. Après cela, Piuza salua le roi et si envola. - Voila

la parabole qui représente les gens animés par la haine et qui enseignecomment les hommes doivent se tenir en garde les uns contre les autres.) Cfr. Sim. Seth. ed. Ath. p. 94.

-205 -virtutem nobilitas et par eam confirmatur, et quod consuleturtex cum suis viris intelligentibus expertis in operibus. Sedmelior omnium virtutum est, quod proroget iram suam, quandoirascitur contra aliquem et nolit cum statim ofeudere. Et ma-xime oportnnum est regibus, quod consiliautur cum viris in-telligentiae et legalitatis et in sui factis se garent prudenter.Vit vero sapiens quando agit consilium cum suis sapientibus,erit snum propositum ad lucem; et quando fuerit rex sapienset eius consiliarius fidelis et intelligens super omni re secretaet praestet toto suc anima regi fidele consilium, prosperaturille rez in universis eius factis; et pacem habebit cunctisdiebus vitae suae et ad snum deveniet optatum, quando con-silium exaudit suorum principum, et en. quae dicunt observat,et remittit iram suam quando cum fatigant verbis et omniarecipit facie placabili: quemadmodum fecit Sedras rez Indiaecum suo principe pro Helebat nxore regi. Dixit tex: Quomodofait? Inquit philosophns: Dicitur quod fuit quidam magnifionstex regum Indiae nomîne Sedras, cui erat princeps quidamnomine Beled. Erat autem vir prudens et intelligens, devotusvoluntati regi et suis mandatis obediens; habebat autem dul-cedinem verborum et humilitatem linguae. Quadam veto nocte,cum rez ialceret in lecto, vidit in somme octo somnia, et exi-tatus, iterum somniavit eadem somnia. Videbantur ei duo piscesrubei erecti super suis candis, qui stabant ante ipsum, et duaeaves aquaticae volantes post se et cormeruut in manus eius;quidam veto serpeus transivit par snum pedem sinistrum; ipse

lin. 5. comüianrur sic E. - 6. garent sic E. - l5. quemadmo-dum etc. c Ainsi faisait Animent (nm), le roi de l’Inde, avec Bildr(1:53) son ministre, a regard de Imam: (men), la femme du roi.)D. 184.

10

15

I0

l5

Ut

-20i -veto erat sanguine totus involutus; et vidit snum corpus aquaablui; et quod staret super montem album aspiciens; assistebatsuo capiti columna ignis; item videbat quandam avem albainfodientem snum caput. Diluculo veto turbatus est spiritus re-gis, et mandavit vocari ante se viros cuiusdam civitatis doctesin interpretatione somniorum. Erant autem viri illi eorum.quorum antea interfecit duodecim milia virorum hello. Quicum veuissent ante cum, narravit eis somnium snum, petensut illud ei deberent interpretari. Cui prudentes dixerunt: Ma-gnum mirabile est hoc, quoniam vidisti visionem quam nemovidit unquam, sed placeat tibi, ut omnes congregati providea-mus super interpretatione somni, et redeuntes renunciabimustibi post septem dies. Quod cum placeret regi, constituit eisterminnm. Et hi viri conveneruut in consilium inter se dicentes:Scimus bene quid in nobis egit ille tyrannus, quia dissipavitex uobis duodecim milia virornm: advenit nunc nobis tempusquo vindicari poterimus de eo, et habemus causam, quia deipso poterimus nostrum desiderium adimplere. Nunc autemeuutes ad eum aggravabimus sibi rem et ostendamus ei ipsamvalde timorosam et difficilem in oculis eius, significans ei remesse pessimam et dubiosam, donec prae nimio timore adimple-bit omnia quae sibi consulemus; et quando illud viderimus abeo, dicamus ei: Tradere te oportet nobis amicos et familiarestues, ut eos ingulemus; non enim cessabit a te sanguis quemvidisti, nisi per sanguinem tuorum familiarium. Et quandoquaesierit a nobis, qui sunt illi quos quaerimus, dicemus ei:Volumus Helebat reginam quae dilectior est apud te ceterismulieribus tuis, et volumus filium tuum primogenitum, quipost te successurus est in regno; volumus filium fratrie tui,secretarium et dilectum tuum et tuum consiliarium; volumuset tuum I ensem, cui similis in mundo non reperitur; volumuset album elephantem quem equitas ad bellum; et volumus ut

10

15

20

15

- 207 -nddas ad bos Kynaron secretum amicum tuum. Cam bis po-terimus vindicari ex eo. Et quando nobis haec omnia conces-serit, dicexnus ei: Soins, domine rex, haec omnia erunt redemptio

animae tuae, cum quibus et te a morte redimemus; posteaveto congregati omnes orabimus ad Deum pro te, ungemuslatum tuum sinistrum sanguine, et aspergemus te aqua, donecab omnibus tuis mundifieaberis peccatis, quae rethe sont pe-dum tuorum et quasi te exterminassent, nisi Dei misericordiatibi hoc revelatum fuerit ut non perires. Postea vero uncta anabis faeie tua oleo precioso, accedes ad palatium, separata ate divina seutentia, Nunc autem si hoc consenseris et tibi dareplacnerit nobis praedictos familiares tuas, ut per eos animamtuam redimemus, evades ab hoc periculo et vivas; si veto tuusanimas haec nobis dure noluerit, te grave invadet periculum,quia aut morieris eut ex tuo regno exulaberis. Nos autem,quando nobis haec concesserit, perdere eum poterimus ex hacvite. Et confirmati sunt super hoc consilio, et venerunt ad re-gem, et aiunt ei: Iam libros nostros inspeximus et delibera-vimus consilium super negocio regis, quid ait faciendum do-mino regi in argumentum gloriae et vitae. Nunc placet regiomnes a facie sua recedere, et annnnciabimns regi quod fieriprovidebimus. Et omnibus recedentibus, annunciaverunt regiconsilium eorum. Et audiens hoc rex turbatus est dicens: Me-lius est me mori quam vivere, si omnes istos interfecerim,qui gnudium sunt animas meae et vita carnis meae. Et si hocfecero omnino mortuus sum, nec unquam regnabo; et propterhoc illud non faciam, quia mors et separatio amicorum idemest apud me. Cui dicunt: Si tibi non displicet. ostendemustibi quod verbum tuum non est conveniens, ex quo alios re-

.-Iin. l. Kynaron, W: Kindron D. 188. - 27. est speran’o amica-

rum E.

10

15

I0

lb

10

15

80

:5

- 208-putas tibi magis dilectos quam personam tuam. Sed nequa-quam hoc, domine rex: conserva potins te et regnum tuum.et fac quod tibi diximus et erit tibi bonus finis, et sufficiattibi persona tua et eam noli cambire per alienam. Nam siuniversi amici tui et socii transeunt, alios poterie invenire; etsi tuas mulieres pereant, alias recnperabis. Et considera quo«niam vita tua est in tuo regno, nec ad regnum pervenisti nisiforte per bellum et multis laboribus et sudore corporis et ira-cundia multis annis. Non l igitur velis totum in uno momentoperdere; sed omnia tibi sint frivole respectu tuae personae.Trade igitur nobis quae diximns, ut tuae animae sint redem-ptio; et conserva animam tuam et tuum regnum, et ne dissi-pes terrain tuam et habitaculum et omnia tua bona. Cunquevideret rex quomodo fatigarent ipsum in hoc negocio, eiusdolor magnificatus est; et exurgens ivit ad palacium snum inquo solebat delectari, et prostratus ibi super faciem suam interra, plorabat et erat ibi involvens super faciem et lumbossuos, ad modum piscis quando de aqua eductns est, qui igno-rat quomodo ad illum locum venit. Et cogitavit rex in cordesuo: Quomodo faciem hoc maximum malum? Nec scio diseurhnere quod istorum sit facilius apud me, aut meam tradampersonam ad mortem, ant tradere meos notas et amicos. Etait: Quantum tamen adhuc ero in pace et quiete? Non tamenpermanebit regnum in perpetuum; et proptsr hoc decet mediligenter in hoc facto praemeditari. In quo enim erit sola-cium meum, quando interficio Helebat uxorem meam? in quoexultabitnr oculus meus, quando filium meam non videbo, etfilium fratrie mei? et quomodo permanebit et durabit regnum

lin. 6. Et musicien: etc. «Sache, que la vie de ton âme est commeton empire, que tu nias pu conquérir qu’après des guerres longues, etc. )

D. 190.

1h

-209--meum, quando meum perdam equum delectabilem et albumelephantem? sut quomado non verecundabor vocari rex, quandoamittam haec omnia? vel quomodo vivam post cos, et in quolaetabor, et in quo confortabor? Et post haec divulgatum esthoc nogocium per civitatem, et omnes turbati sunt; et stabatrex dolens et contristatus suo corde solus. Cunque vidissetBeled princeps exercitus quod accidit regi ex tristiciis et dolo-ribns, aestimavit in corde suo dicens: Non decet me superve-nire regi et ab eo quaerere pro tribulations quae advenit ei.Et accedens ad reginam Helebat ait ad eam: Scito, dominami, quomodo a die que ego perstiti regi servitio, nunquamaccidit ei res magna vel par-va, quam mihi non revelaret, etconsilium meum super illa non haberet; eram enim eius se-cretarius et consiliarius in omnibus. Nunc autem video, quiacelavit mihi snum secretum, et prius quidem quando accidebatei aliquid gaudii et tribulationis, consulabatur mecum et quae-rebat a me super illa re; scit enim amoris afiectum, quemhabeo erga ipsum. Sed videtur mihi, quoniam consultus esta quibnsdam sceleratis viris, ex quibus iam alio tempera exter-minavit decem milia virorum; quibus cum hoc secretum re-velasset et sompnium annunciasset, dederunt ei consilium, utipsum seducerent suis mendneiis, donec ipsum perderent etnos omnes. Nunc autem surge et vade ad regem et quaere abeo quid ait snum negocium; ego enim dubito accedere ad eum.Vade igitur tu prius, et bene adverte quid tibi dicet. Dixitregina: Non possum nunc supervenire, dum tristis est, et quiainter me et ipsum accidit causa quaedam. Dixit Beled: Hodietamen te oportet excedere modum, quia nullus ad ipsum audetaccedere, dum tristatur, nisi tu. Audivi enim ipsum pluries

lin. 6. confluant: E. -- 20. decem milia sim. sed Cfr. supr. p.206.lin. 7.

M

10

15

Io

10

15

se

15

-2l0-dicentes): Quandocunque tristarer et superveniret mihi Hele-bat, inox ntiqne in me omnis tristicia et passio cessareut. Ac-cede igitur ad eum et loquere sibi delectabilibus sermonibus,et forsitan laetificabis cor suum. Et audiens regina haec verba,surrexit et venit ad regem et situavit se ad caput eius et ait:Quid habes, domine rex, et quid dixerunt tibi hi viri scelerati,donec te turbaverunt suis mendaeiis? Et si vis contristari, in-dica mihi causam et contristabor tecum; sin autem, surge etexultemur, quia si exultetur rex, et ego quidem in eius exul-tatione exultabor, et si tristabitur, debeo et ego secum con.tristari. Ait ad eam rex: Nequaquam meum dolorem aggravesinterrogans de tribulatione in qua sum. Et ait Helebat: Nun-quid sic reputor in oculis tuis? Ecce, nemo in tauta tristiciaet amaritudine stare debet, quod non accipiat consolationemet gandii refectionem a suo fideli amico. Sum enim, ut spero,tua dilectissima arnica, accipe a me solamen, ne in gravîmesincidas tribulationes. Quicunque enim magnum committit pec-catum, suo potest consilio et intellectu, si fuerit sapiens, snumdelere peccatum et sanare illud, donec veniat ad primum sola-cium et columitatem in qua erat. Sic quoque tu, domine tex,non debes contristari tuorum corda amicorum, et adversario-rum tuorum corda laetificare; quicunque enim hoc facit, pru-dens non reputatur. Et ait ad eam rez: Iam tui misertus sum,nec est bonum mihi et tibi si aunuuciavero tibi causam meidoloris, quomodo ego moriturus sum, tu et filins tuus et amiciet socii tui. Vocavi enim ad me sapientes talis civitatis, ut

lin. l2 sqq. «Hallabat reprit: Suis-je si peu considérée par toi? Lemeilleur de tous les hommes, lorsq’un malheur vient le frapper, ne de-mande-t il pas conseil a ses sages, a ses familiers, a ses amis et à seshommes des confiance afin diéchapper ainsi à la mauvaise fortune qui lemenace? Celui qui a commis les plus grand péché, peut, etc.) D. 195.

-2ll---mihi meum sompnium exponereut; qui iusserunt me, te acfilium tuum et meum et socios meos foederatos occidere. Quo-modo ergo gaudere potero, quando te non videbo, sut quomodovivam, si omnes perdam quas ipsi iubent interficere? Etenimquis est in muudo et audiens haec, qui non contristetur et

La stupescat? I Et audiens regina verbum snum voluit se absconderedolorem de hac re, et ait ad eum: Nequaquam contristeris te,domine rex, super haec: sit enim anima mes redemptio animastuas, conservet Deus tuam vitam et pacem. Iam enim dedittibi Deus plures mulieres et meliores me, et quare igitur con-tristatur rex? Veruntamen unum peto a regs ex dilectionsquam habeo ergs ipsum, ut non credat post mortem meambis vilis sceleratis et falsis, nec cum ipsis agat consilium snum,nec occidat quemquam, donec prius respiciat decies snum fa-ctum, ne forte ipsum hoc fecisse poeniteat; non enim poteritaliquem vivificare postquam mortuus fuerit. Dicitur enim inquadam parabolarmn: Quando inveneris pulchras margaritaset eas non noveris, noli proiicere, donec ostenderis alicui quinoscit sas. Nunc, domine rex, memento quoniam hi viri quasvocasti, non diligunt te; interfecisti enim de illis duodecimmilia virorum, nec eos putes huius rei esse oblitos. Ideo nondecet illis manifestare tuum somnium et secretum, nec debescredere consilio malignorum et sceleratorum talium; namipsi inimicantur tibi, donec interficias tuos viros sapientes, quitibi sunt coadiutoresqin gubernatione tui imperii, et uxoremtuam quae cara est in oculis tuis, et filium tuum qui est tuavita, et eqnum tuum qui est soins et squitatura tua, et gla-dium cum quo pugnas co’ntra inimicos tuos et cum eo susti-nes regnum tuum. Et quando omnes istos interfeceris, perdesdelectactionem oculorum tuorum et gloriam tui imperii, et

lin. 6. se absc. sic. -- 6. le sic - 7. dolera E. - l3. alentis E.

10

15

80

!5

.0

10

15

10

I5

l0

-2l2-superabunt te, et capient de te ultionem, et de tuo imperio teexpellent, ut ipsi ad primam gloriam restituantur. Porro ecceKyuaron sapiens qui adhuc vivit: consulo tibi, vade ad eumet pende sibi tuum secretum et secum tuum age consilium;ipse enim novit omnia buiusmodi praeterita et futura, et sapien-tior est bis omnibus, et est iustus et sanctus, nec ipsum ha-bemus in suc consilio suspectum. Interroga igitur cum deomnibus his quae vidisti in somno et si tibi dixerit quod istidixerunt, facies postea sicut tibi imponunt; sin autem, sciaste esse magnum regem in tuo regno, fac in ipsis tuam volun-tatem. Cunque rex haec audissst ab sa, placuit si cum gaudie,et equitaus statim ad Kyuaron sapientem, tristis et dolens incorde suo. [Et ait ad eum Kynaron: Quid est quod dominumregem ad me adduxit hodie? Domine rex, quare tristaris, necvideo in tuo capite dyadema imperii? Dixit rex: Dum dormiremin lecto mec nocte quadam, audivi in somno voces octo, etexcitatus, et iterum ad somnum rediens, vidi octo somuia qui-bus a me narratis sapientibus talis civitatis fratrihus tuis,mihi in malum pronunciaverunt super ipsis; proptsr quod timeo,ne forte mihi malum aliquod superveniat, ut persam in bellesut expellam de meo regno. Et ait ad eum Kynarou: Nequa-quam, domine rex, buiusmodi tribulationes timens; omnia enimin bonum convertentur et tuas glorias argumentum, et citetibi perficientur haec in prosperitatem. Significatio enim so-mniorum quae vidisti, haec est: Duo pisces rubei assistent»tibi suis candis significant tibi repraesentari ex tali regno duosparapsides plenas margaritis. Duae veto aves aquaticae quasvidisti, volantes post te et inter menus tuas corruentes, si-gnant ad te mitti nuncium praesentantem tibi a regs Graeciasduos equos similes in mundo non habeutes. Quod autem vidisti

lin. l. nitrons»: E. - 12. et quitus sic. -- 15. dyadema ne.

Dr

--2l3-serpentem transeuntem per tuum sinistrum pedem, significattibi prassentari a regs Tharsiae ensem non babentem similemundo. Quod autem videbatur tuum corpus sanguine involutum,

praesentabuntur tibi a regs Sabba vestes sericae colore coc-cinio pro imperio. Et quod videbas corpus tuum ablui in aqua,signat quod portabuntur tibi ex regno Thabor panai linei bis-sini. Quod autem videbatur stars te super montem album, ve-niet ad te ex Dathau nuncius dans tibi album elsphantem, quemequi attingere non possuut. Columna vero ignis assistens tuocapiti, designat tibi praesentari de regs Cedar coronam auream.Albam vero avem quam vidisti caput tuum fodientem suo ro-stro, nolo tibi nunc exponere; sed ne dubites de so, quoniammalum non est; veruntamen parum ad iram commoveberiscontra tuos arnicas. llaec quidem encaenia ofl’erentur tibi exnunc usqne ad septsm dies. Cunque tex audissst haec, saltavitad pedes sapientis Kynaron; et rediit ad domum suam, et ait:Vere non est in mundo adeo sapiens sicut sanctus Kyuaron:ego autem expectans considerabo verbum quod mihi dixit. I Se-

ptima vero dis indutus rex vestibus imperialibus sedebat inpalacio super solio imperiali, assistentibus sibi undique suisprincipibus et nobilibus; et coeperunt siuguli nuncii venirecum praedictis encaeniis unus post alium, a primo usqne adultimum. Cunque vidisset rex margaritas et lapides preciosaset iocalia auri, magnificats est eius laeticia, et cogitavit incorde suo dicens: Peccavi nimia pandens mes. secrets virislittsratis malignis. Et ait: Vere non conspexi mea facta an-nuncians eis somnium meum, et nisi missrstio quae protegitme, et consilium habebam reginae, ntiqne a mundo periissemus.Et ideo decet unumquemque quaerere consilium a suis sociis

lin. c. Thabor, 5mn Toubal n. 200. - s. Dathau. m Écran D.zoo. - 10. Cedar, "Ftp Kêdar D. 200.

16

20

10

15

90

85

-2l4--et amicis, et credere in ipsis, quia consilium quod praestititmihi Helebat, ortum est ad bonum, et sustinuit mihi Deus re-gnum meum per consilium sociorum mearum et amicorum; etibi revelata est mihi per hoc iusticia Kynarou sancti et suo-rum verborum veritas. Post hoc vero rex vocans snum filiumet Beled snum principsm et notarium, et ait ad ses: Non ds-cet nos in nostris vestiariis haec encaenia introducere, sed volainter vos sa dividere, qui personas vestras pro me morti ex-posuissetis, et Helebat quae mihi bonum praestitit consilium,per quod meam persistit imperium, et quae meum luctum can-vertit in gaudium. Et respondens Beled ait ad regem: Non estmirandum, quia exposuimus nos ad mortem pro domino regs;quis enim servus non tradat se morti pro domino sua? Qui-cunque pro domino suc non consentit mari ac pro amicis etsociis, non est vir discretionis. Et proptsr hoc ne ammirsturdominos rex, quod habent servos se exponentes loco dominisui; nos enim non debemus de bis encaeniis aliquid recipere,sed filins tuus, cui soli dabis. Animose dixit rex ad cum: leurdedit nabis Deus bona gaudis; proptsr hoc sublata verecundiaaccipe partsm tuam et gaude de sa. Et ait Beled ad cum: Sil:illud quod regi placet. Veruutamea si regi videatur, accipiatsibi primo quod regi placet. Accepitque rex elephantem sibi,et dedit filîo sua unum equorum, alterum vers dedit notariosua consanguinso hua]; et misit ad Kynaron alba vestimenta quaedigna erant regibus;l coronam vero et vestes rubeas dixit nonesse dignas nisi mulisribus. Et ait ad Beled snum principsm!Nunc accipe coronam et vestes rubeas, et veni post me addomum dominarum. Et vocans, Helebat et concubina eiusstabat ante eum. Et signabat rez ipsi Beled, quod doceretHelebat quod eorum caperet. * Cui Beled desiguavit suo oculo,

lin. 4. relata E. - 23. et de filin E. -- 25. dihna E. - 30. Lac. vi-

--2l5--ut caperet vestes. Rex vers elevato capite concidit oculos eiusin oculum Beled, quando significavit reginae, quod caperet vestes.

Et percipiens Helebat, quoniam respexisset rex, quando signifi-cavit sibi Beled sno oculo, relictis omnibus vestis, accepit coro-nam, et stabat in une parte domus, ne forte rex aestimaret aliquidmali adversus ipsam. Et factum est post hoc, quandocunque Be-led superveniebat regi, commovebat oculos et palpebras, ac si bac

semper ex consuetudine faceret, ne suspicaretur rex ipsum cumHelebat. Erat autem mas regis cum Helebat iacere nua nocte, etsltera cum concubine. Quadam vero necte, qua mansurus eratcum Helebut, paravent si regina ferculum de grana risi; et reci-pipns regina parapsidem aureain, in qua erat ferculum, accessitad regem cum corons in capite; et videns illud concubins. eius,mata est invidia contra Helebat, et exurgens induit sibi illasvestes candides. Et cum intrasset cameram ubi erant, illumi-nata est iubare illius; erant enim illae vestes sicut sol in ortueius. Et videns illam rex, motus est dilections ergs. ipsam; etait ad Helebat: Vere stulta fuisti sligens tibi coronam et re-linquens vestes, quibus similes non habemus in nostris vestia-riis. Cunque audissst hoc regina, quia. laudaret concubinam et

contemneret snum consilium, commets est in iram contraregem, et accipiens parapsidem cum fsrculo efl’udit in capite

regis pleuam, et maculata est eius facies et barba et vestimentaregis regia. Hoc autem factum est, ut adiinpleretur quod vi-derat in somno de ave alba, quae sua rostro perfodebat caput

Mur hic locus. Cfr. J. (D. 203-4): «Le roi dit ensuite a Bila" Pré-sente a Hallabat la couronne et les étoffes, pour qu’elle fasse son choix.

Après seoir regardé les deux objets, elle fit du coin des ses yeux signed Bilâr pour 7m celui-ci lui indiquât ce qu’elle devait choisir. Il lrliindiqua par un clignement qu’elle devait préférer les étoffes. r - li 5 3.

qri mperisut rez qü sic E.

5

10

15

80

15

10

15

90

là

sa

- 216 -eius, aient Kynaron exposuit. Et vocans rex Beled ait ad cum:Nonne vides quid fecit mihi haec mulier, quomado vilis sumin oculis eius? Nec ultra coram me appareas danse interface-ris. Egrediens Beled cum Helebat a facie regis dixit in cordesua: Non interficiam ipsamldonec cessabit ira sua, quoniammulier sapiens et prudens est, et multa honorabilis inter omnesdominas regui, nec habet similem in mulieribus; non potestesse une bora sine ipsa, et iam plures liberavit a morts manusua, et nos speramus semper bonum per sam, et scia quiareprehendet me rex in posterum accelerans mortem suam. Etproptsr hoc nolo eam interficere, doues videbo quod mandavitmihi rsx pro sa, ac per hoc glorificabor super omnes mundisapientes, ac rex corrigitur per hoc, ut nunquam festinst ali-quod simile huis fieri absque diligenti provisions. Si vsro eam

’uon recordabitur, nec ad eam aspirabit, tune snum mandatumadimplebo. Duxitqus Beled reginam ad domum suam et or-dinavit duos domicellos in eius aministratione, praecipiensomnibus de sua familia honorare reginam et obedire sicutservus sno domino, donec videret quid rex mandaret supersain. Et accipiens Beled ensem involvit sum sanguine agui, etaccessit ad regem quasi tristis et dolens; et ait ad regem:Implevi quippe verbum tuum et interfeci reginam. Post pau-lulum recordatus rex reginae spesiositatis, suorumque morumet prudentiae, poenituit in corde sua: verecundabatur autemquaerere Beled, si eam interfecisset sut non; sperabat tamenhoc non attemptasss Beled; confidebat enim de eius prudentiaet intellectu. Et ait Beled sua prudentia ad regem: Nequaquamtristetur rsx nec doleat; fletus et contristatio non restituuntquod perditum est, sed animam affligunt et dolorem praestantcorpori. Inimicis autem regis tristicia addit gaudium: proptsrhociconsnlo tibi, domine rex, sine ab hoc, et ne tristeris prore quae nunquam recuperari potest. Et si placet, dicam pa-

lit

reboisai similem huic accidenti. Cui dixit tex: V010, narre mihi1’ illam. Inquit Beled: Dicitur, quod fuerunt duae columba, ma-

sculus et famine, et cum sibi grana tritici congregassent exmais, donec nidus suus plenus esset, dixit masculns faminae:V010, ut nihil nunc de hac quantitate tritici comedamus usqnetempus hyemis, quando non inveniemus per campos et areau.Cui dixit famine: Intellexi verbum tuum; observabo illud.Erant autem grana quae ibi posuerant humide. ex pluvin ille

un madefeciente, et cum I caler aestivus adveuisset, exicavit tri-ticum ibidem. ut eius quantitas deficeret. Post multos verodies rediens maritus ad nidum et videns quantitatem triticidiminutam, dixit uxori suae: Nonne tibi praecepi de hoc fru-mento non recipere asque ad tempus hyemis, quando non in-veniamus per montes et campos? Gui respondit uxor: Nihilde eo gustavi; defecit tamen ab aestivo calore et ventorumexicatione. At ille cum non crederet suo verba, percussit eamrostro in suo cepite, donec cem interficeret. Et factum est cumvenisset hyems, madefactum est fruinentum ex humiditate pluvine

et eustri, (afin tumuit ite ut plenus esset nidus; et videnshoc columbas cognovit, quoniam dixerat sibi verum uxor sua etquin innocens ipse fuerat, et coepit dolera et contristari supereo quod interfecerat illam, et sedebat toto die menus tristiciiset extenuans se fume et siti, donec mortuus est. Et propter hocdecet unumquemque virum prudentem et sapientem, non essecelerem in suis processibus nec oblivisci futurorum. Tu etiam,domine tex, noli quaerere quod non invenies, sed quaere potinsillud in quo tu es hodie, antequam totum amittas, ne fortemulet tibi sicut accidit symeus de lenticulis. Dixit: Quomodo

Î fait? Dixit Beled: Fertur fuisse quidam; (qui) cum ferretquoddam vas plenum lenticulis de uno loco in aliam, et essetin via inter arbores excelsas, dimisso vase in terra, coepit ibidormire. Cum autem vidisset symea quaedam, quae ont in

10

15

10

25

10

15

20

I5

-218--arbore, vas lentium, descendit de arbore et cepit plenum snumpugillum de Ienticulis illis. Et cum ascendit ad arborem, ceci-dit unum granuum de illis in terra, et nolens illud amitteredescendit de arbore ad quaerendum illud. Qui cum teneret sesuis manibus per ramos arboris. aperta est manne eius, et om-nes lentes eius ceciderunt. Sic propter unam lenticulam dimi-sit et perdidit totum quod abstulit. Tu quoque, domine rex,habes ultra centum mulieres, et cum nulle. gaudere et exulteravis, illam quaeris quae non potest inveniri. Et cum audissettex illud, credidit ipsum interfecisse reginam; et dixit tex Be-led: Propter unicam oEensnm in uno momento interfecisti re-ginam nec potuisti difi’erre et respicere quid faceres. Ait Beled:

Verbum regis et verbum eius quod non revocetur, idem est.Cui dixit rex: Quis est ille? Ait Beled: Est ipse rex et cuiusverbum non revocatur nec mandatum infringitur. Dixit tex: Ma-gnus est meus dolor et tristicia, quia interfeci Helebat. AitBeled: Duo surit, quorum magna est tristicia in hoc mundoet parvum gaudium: qui dicit non esse post diem mortis necmeritum nec afflictionem; et qui nunquam egit misericordiamcum inope. Dixit tex: Si viderem Helebat, nunquam de aliquoin mundo tristarer. Ait Beled: Duo sunt, quae non debenttristari de aliquo: qui egit misericordiam et omni die addit adillam ; et qui nunquam peccavit. Dixit rex: Nunquain respiciam

Helebat. Ait Beled: Duo surit qui nihil respiciunt, caecusseilicet, et non habens intellectum; et quemadmodum caecusnon vidit, sic et stultus non discernit suum bonum a male.Scriptum est autem: Stultus in tenebris ambulat. Dixit rez:

lin. 18. pium gaudium E, parvum g. coniecit D. l2. (Bilâr dit:Deux niant forcément ni grand chagrin ni grande allégresse. parce queleur bonheur dans le monde dure peu et se change en tristesse des qu’ilsaperçoivent le mal: Le pécheur. etc. a» D. 211-2. -- 2l. que sic E.

l’v

-219-Si viderem Helebat, magna esset exultatio mes. Ait Beled:Duo sunt qui vident, seilicet habens oculos et sapiens. Dixittex: Si viderem vultum Helebat, non saciatet videre eam. AitBeled: Duo sunt qui non saciantut; seilicet ille cuius cogitationon nisi ad congregandum divitias vacat; et qui appetit co-medere quae non inveninntut. Dixit tex: Non ego ampliusdebeo in omnibus sequi te. Ait Beled: Duo sunt illi quosnemo sequi debet: qui dicit non esse iudicium et tationem deoperibus hominum; et cuius oculus non cessat tespiccre etsuris audire quae sua. non sunt, nec desinit coucupiscete mu-lietes alieuas nec cor eius a malo agendo; quoniam horumfinis malus erit. Dixit tex: Faotus sum pet Helebnt desolatus.Ait Beled: Ttia sunt quae fiunt desolata, flumen seilicet inquo non est aqua, terra non habens regem, et mulier nonhabens virum. Dixit tex: Unde corrigis me hodie? Ait Beled:Tres cortigendi sunt: qui malum agit contra snum regem; etvit sciens mandata et en non observat; et qui agit misericor-diam et beneficiu. en non cognoscenti. Dixit tex: Perdidistiiudicinm Helebut nec ad lucem ius snum eduxisti. Ait Beled:Duo surit, quorum perditur ius absque culpa, et in suis ope-ribus deftaudantut nec ad lucem exit eorum iudicium; quiinduit vestimenta seticea et stat discalciatus pedibus; et quipuellam accilpit uxorem et postea illa dimissa non acquiratest!) longo tempore. Dixit tex: Ditis t0rmentis dignus es supersa quod fecisti. Ait Beled: Tres sunt illi qui digni sunt af-flictionibus: qui malum agit illi qui ipsum non ofi’endit; etqui ad mensam alienam non vocatus accedit; et qui petit asua proximo quod non habet, et negata sibi petitione adhucinfert tuedium impetrando. Dixit tex: Deberes silere, donec ces-satet ira mes. Ait Beled: Tres silent, seilicet setpens in manuincantatoris, et qui piscatur pisces, et qui cogitat magna paolrare. Dixit tex: Utinam viderem Helebat. Dixit Beled: Ttes

10

15

20

I3

80

10

15

20

-220 -surit qui desidetant quod non inveninnt: impins cupiens in se-crets. iustorum connumerati; et homicide. cupiens snum gradumesse in gradu heremitae divino cultu vacations; et qui suisgravibus sceleribus Deum provocat et petit ab eo temissionemconfidens in ipso. Dixit tex: Valde vilis factus sum in oculistuis. Dixit Beled: Tres sunt qui vilipendant sucs dominos:servus cuius dominus adversus ipsum verba multiplicat absqueculpa nulle causa vel modo; et servus qui suc domino ditiorest; et servus qui a suc domino nutritur delecate. Dixit tex:Valde derisisti me. Dixit Beled: Quatuor sunt quos debet de-ridere homo, seilicet qui dicit se in multis bellis ditis extitisseet multos in illis interfecisse ac multam praedam fuisse de-ptaedatus, et nullum in suo corpore vulnerum apparat vesti-gium; et qui dicit se esse sapientem et scientem sapientiamexcelsi et colentem Deum et heremitam, est tamen corpus snumpingue et robustum valde magis quam ipsins Epicuti; qui enimvacat in divino cultu debet esse extenuatus carne suis abstinentiiset catnis maceratione; et virgo, quae deridet mulietem haben-tem virum eo quod dedit se viro; quis enim novit utrum illavirgo fornicatrix sit? qusptopter habeti debet derisione: et qui

’ luget de praeteritis et impossibilibus, desiderans es. non fuisse

I5

quae fueruut et esse quod impossibile est. Dixit tex: Noncum vetitate egisti opera tua intetficiens Helebat. Dixit Beled:Tres sunt qui opera sua cum vetitnte n0u agunt: qui enimdicit mendacia et eius verba creduntur; et qui solicitns estcirca cibum et potum, negligens tamen in operum exercitio;et qui non tefrenat iram suam ante quam irascatur. Dixittex: Si vete iuste egisses, non interfecisses Helebat. Dixit Be-led: Quattnor surit qui iuste agunt et veto: servus qui patanssibi cibum optimum et illum appetens, proponit non sibi sed

lin. l3. depredahcs sic E.

-22l-domino suc; et vit qui une muliete est conteutus; et tex quiquaerit pro suis factis a suis vitis consilium; et qui suamiram compescit violenter. Dixit tex: Ammodo timeo te. AitBeled: Quattuor sunt qui timent quod non est timendum:quaedam parva avis, quae stans in arbore elevat anum pedemsuorum, timens ne forte cadat coeluin super ipsam, putansillud suo pede sustinere; et pica regens se uno pede timensptaemete terrain, ne forte corruat sub ce; et vermis quae nu-tritnr in terra, quae parce comedit de en, timens ne sibi de-ficiat ut non habent cibum; et vespertilio quae non vult vo-lare de die, putans nullum esse avem in mundo pulctiorem se,et timet 0b hoc ne forte ab hominibus desiderata capiatut. utin domibus ostendatur. Dixit tex: Non amplius decet nos tibiadhaerere. Dixit Beled: Decem sunt quae nunquam sibi in-vicem adhaetent, seilicet aux et dies, iustus et impius, tenebtaeet lux, bonum et malum, vite et mors. Dixit tex: Iam ortaest in corde meo inimicicia adversus te, quia interfecisti Hele-bat. Ait Beled: Octo surit quae sibi inimicantur, lupus etcanis, mutilegus et mus, nisus et columba, corvus et bufib.Dixit tex: Dissipasti totem scientiam tuam ex quo interfecistiHelebat. Dixit Beled: Quattuor sunt opeta [se] dissipantes etscientiam: qui dissipat suas peractas iusticias et boues opera-tiones peccato; et dominas qui suo servo reveletur; et paterqui non praestet praetogativam bono filio prae aliis suis filiismalis; et qui revelat secum secretum vîro seductori et doloso.Dixit tex: Ego ipse mihi intuli hanc tribulatiOnem. Ait Beled:Duo sunt qui sibi ipsis inferunt angustiam, seilicet qui suiscalcaneis a terra elevatis ambulat super digitis pedum, nonenim securus incedit timens nequando praecipitetur et cortuensin foveam pereat; et homo impotens, landaus se non timerebellum neque mortem et vilipendit snum adversarium, sedquando fuerit in hello astrictus, non potens" ballions stimula-

1°

15

I0

25

10

15

I0

--222 --tiones sustinere, fugit a dexttis et sinistris, et redditur confinasin se ipso. Dixit tex: Vovi votum interficere. Dixit Beled:Quattuor surit, pro quibus homo debet vovete et ea a se nun-quam separare; pro equo bono qui est equitatura sui domini;et pro bave qui bene atat; et pro prudente muliete quae di-ligit virum snum; et pro legali setvo, qui sua opats toto cordeet animo agit et semper timet snum daminum. Dixit tex:Nunquam vidi similem Helebat. Dixit Beled: Quattuor suntquae non habent simile: mulier quae seilicet gustavit multosviros, non est contenta uno viro; et qui doctus est mendaciis,nunquam vetum profert; et ille qui in sui negociis non quaeritconsilium nisi a se ipso; et crudelis qui non potest permutatesuos mores ut sit homo mansuetus. Dixit tex: Non considerastiiusticiam neque peccatum. Ait Beled: Quattuor sunt quae nonconsidetant iusficiam neque peccatum: aeget qui multum est suainfirmitate aggravatus; et servus qui pettetuit suo domino; etqui quaerit occasionem contra snum inimicum impium et mali-gnum; et vilis qui non timet illum qui se meliore est. Dixit tex:Iam dolorem intulisti in anima tua. Dixit Beled: Tres referont( doloremp sibi ipsis: qui incipit quod bene abesse potest;et carens ptole et consanguiueis non cessat congregare pecu-niam et divitias ut ces exercent nantis; accipiens in uxorem

lin. 9. que (ph) sic E. cit. l. l4. - l7. ininicum E. -- 19. bien? Beled:etc. «BilAr dit: Trois se font du mal: Le guerrier qui va à la mon sansprendre garde; le richard qui nia ni fils, ni filles, ni frères. ni patents etqui prête néanmoins a intérêt usuraire. sans penser que ses debiteurs. dans

leur haine, peuvent lui faire un mauvais coup: enfin le vieillard qui coucheavec une jeune fille qui se livre à la débauche et désire sa mort afin de

pouvoir épouser un jeune homme. au point qulelle pourrait bien le tuerelle-même. ) D. 220. - 20. (dolorem) suppl. - 2l. et (qui) caron: p.7

Iïr

-i’28-

quae sub eo fornicari non desinet et optera eius mortem utposait accipere iuveneui. Dixit rez: Non amplîus debemus inte confidere. Ait Beled: Quattuor suai: in quibus non debetquia confidere, scilicet serpens, lupus. rex iniquus, et corpusquod Deus mari destinavit. Dixit rez: Ammodo nos oportet ate praeservari. Ait Beled: A quattuor debet se uuusquisquepmeservare, a latroue, a mandatera, ab inimico, et a crudeli.Dixit rez: Sufficere tibi debet, quia probasti et temptasti me.Dixit Beled: In quattuor probatur res, vir fortis in hello, bosin aratro, servus in sua dilectione ergs omnes homines, intel-lectus vero et discretio regis probatur in eius iras proroga-tions, mercator vero in suis negociationibus, socii vero socio-rum suorum remittunt offensas, fidelis amicus probatur intemporibus adversitatum amicorum suorum, vit autem religio-sus suis elemosinis et orationibus comprobatur et eius perseve-rantia in hac vite in maceratione sui corporis et suae personaeafflictione, vir vero nobilis natura probatur in sui menus lat-gitate omnibus petentibus, pauper vero probatur recedendo apeccatis et quaereudo tantum suum victum iuste et teinperate.Dixit rex: Quomodo potes loqui ante me videus item meam?Ait Beled: Septem sunt quae nunquam de ira regis excludun-tut: qui non compescit iram suam quando provocatur nec sua.vicia reprimit, et sapiens bons opera non faciens, et stultusvane gloriosus, et index praemium recipiens in iudicio, et sa-piens avanie sua scientia ad doceudum alios, et faciens insti-ciam ad meritum huius seculi. Dixit rez: Multnm contra me

lin. 9. In quattuor probatur res sic E. ( Les hommes sont éprou-vés par dix choses: etc.» D. 220-1. -- l2. socii une (granulai) socio-

mm a. r. a. - 21. que sic E. - 22-23. qui non comparoit... viciareprimü. sic E. «Celui qui ne sait pas se contenir et s’enflamme vite;celui qui ne sait pas pardonner 1v. D. 221.

10

15

le

25

10

15

.5

- 224 -exasperasti et male egisti mibi et tibi. Ait Beled: Octo suntqui sibi et aliis malefaciunt: stultns qui nibil soit, reputans sesapientem et volons alios docere; et vir tacens intellectu, quiquaerit quod non invenitur; et crndelis impins; et qui utiturproprio consilio nec quaerit a sociis suis; et qui submittit seservitiis regnm, non habens intellectum et prudentiam; et quiquaerit sapientiam cum qua posait litigare cum bis qui sa-pientiores sunt ipso nec respicit ab eo qui doctus est; et quiadhaeret regi et vult eum defraudare; et ordinatus super of-ficiis regum, volons regem decipere et defrandare; et qui ma-lorum morum est nec recipit correctionem. Et factum est, posthaec siluit Beled sciens regem esse contristatum pro regina,et quia ad ipsam afficiebatur; et cogitavit in corde suo di-ceus: Teneo iam operari regi opus par quod me diligat maximadilections et dimittat mibi ofiensam in bis omnibus quibusexasperavi contra ipsum et afflixi, et temptavi ipsurn, nec ef-fudit super me iram suam. Et respondens ait ad eum: Dominerex, regat Dans imperium tuum et gloriam tuam exaltet, quianon est sicut «mm in mundo, nec similem babuisti in omnibusqui te praecessernnt, nec erit tibi similis in bis qui tibi successurisuut, quia super me non. efudisti iram tuam. Ego autem me:stulticia et defectu intelligentiae, et quia vilis sum et imprudsns,praesumsi ante te loqui omnia quae locntus sum; veruntamen,rex, non cessarunt a te bonitas et gloria; ipsi enim sunt quiaddiderunt ad tni intellectum; et quia prorogasti iram tuamin bis omnibus quae audisti a me, nec aliquid inconveniensprotulisti; etenim humilia fuisti, sermone placabilis, dilector

lin. i. 0cm sic E. - 3. tacons intellects; sic E. 4 libomme instruit quimanque de bon sens, et cherche ce qulon ne peu pas trouver. a D. 222.- lO. ragera devipere E. - l7. Et respondens sic E. s Il reprit doncet dit» D. 223. - 19. (tu) suppl. - 22. prudent E.

-- 225-W pacis et veritatis et bonitatis: et quando superIvenit tibi con-

trarium adversitate stellarum sut planetarum aut contraria-bitur tibi malum aliquad et amittis omnia quae babes, nonpro tenta conturbaris et alteraris, sed omnia vultn placabilirecipis, nec obstupescis, sed consolatur anima tua, et disputascum corde tua et ad ostendeudum quoniam recipis illud quadDens dat tibi. Et quicnuqne non sic se babet ex hominibus,cum deponis et exterminas ut filios pravitatis et a te prolongeset destrnis, ut cessent ab hoc a malo quad intendebant. Tuauteur, domine tex, multitudine misericordiae tuas et tuorum(morumm bonitate iram refrenasti nec ipsam super me ef-fudisti, et sustinuisti omnia quae a me audivisti, cum vilis simet panne in coulis tais; et laudo inde Doum, domine tex,propter te, quia non mandasti me perdere. Nunc autem in manutua sum; nam quae feci, amnia ex dilectione inca erga tetoto corde et poteutia feci. Et si peccavi forsitan in hoc, vir-tutem babes et imperium me perdere; propter peccatum meumet mais ofl’ensis peribo. Et audiens hoc rex intellexit, quia non

interfecerat Helebat; lactatus est valde, et respondens ait adBeled: Dico tibi, quad est illud quod sustinuit me non irascicontra te, quia sciebam dilectionem tuam et tuum bonum con-silium erga me et servitium quad mihi fideliter serviebas. etsperabam ex tua intellectu et prudentia te non interiecisse re-ginam; quia licet peccaverit contra me, non tamen fecit illudad malum et proprium odium, sed ex invidia quam babuit adconcubinam. Et tu quidam mihi fecisti gratiam, quam nemounquam fecit, et debea te super hoc laudare. Nunc antem ducsain festinanter ante nos. Et exiens Beled a facie regis cumgaudio et exultatione, dixit Helebat quad se oruaret imperiu-libns, et veniret ante regem; et fecit ita. Et cum videret eam

lin. 5. ablupcscis li. - Il. (mm-nm) suppl.

10

15

20

85

80

1°

15

so

25

80

-226-tex, magnificatum est gaudium suam. Et ait ad eam: Facenim quaecunque voluetis; non enim revocabo verbun: menin.Et ait Helebat: Conservet Dens regnum tuum, quia non de-buisti poelnitere mortis meae ex quo ofieudi contra te; tameutua gratis et miseratio sustinuit me, et doluisti de morte mes.Et ait tex ad Beled: Tu iam fecisti mibi gratiam, propterquam debeo te laudare tata vite. men, et vidi ex te quad nun-quam tex aliquis ex servo sua vîdjt. Et non fecisti setvitiummelius isto, quia non interiecisti teginam, cum ego interface-rim eam. Tu veto ipsam a morte tesuscitasti et mibi iamrestituisti sain; et propterea deiuceps nunquam mandabo tibialiquid facere, et ptaepono te ex nunc super meo ragua etpopulo, ut facias quad tibi videtur. Et respondens Beled: Egosum servus tuus, domine tex, vetuntamen unum peta a te,quad nnnquam festines aliquid magnum facete, donec benepraemediteris super en, et futurs respicias et maxime in causabuius mulietis, cuius similis bodie in tuo regna (non) in-venitur in gratis pulcritudine et intellectu. Et ait tex: Dixisti:aportet te mibi bodie de hac materia plus dicete. Iam eniminduxisti me, quad nunqnam aliquod magnum vel parum faciam,

donec illud decies respiciam. Post haec datis reginae Helebatpnlctis vestimentis, permansit tex sua regno cum pace et exul-tations et dierum longitudine. Post hoc deliberavit tex consi-linm cum Beled, ut perdetent tatam progeniem illorum viro-rum, quos vocaverat tex pro expositions sui somnii, et quivoluernnt perdere regem et suam familiam; et exterminavetnntillos de mnndo ctndeli exterminations. Et remansit in pacetex landaus Deum de miseticordia, quam sibi contulit; etexaltavit Kynaron de sapientia et intelligentia sua, quia suasapientia et consilio liberati sunt tex et sua uxor, filins aliiquefideles socii in vita permansetunt.

lin. l7. (mm) supplz

Pr

--227 -

CAPITVLVM XI. DE VENATORE ET LEAENAET EST DE ILLO QVI DESINIT A MALEFACIENDO

ALTERI PROPTER MALVM QVOD BIBI ACCIDIT.

un Ait tex Disles ad philosophum: Intellexi par banc parabo-lam, quid oporteat rages et dominos auctoritatis patentiae faceretempera irae suae provocationis, et quomodo debeat iram suamcompescere. Nunc indice mihi pro eo, qui cum accidit ei alivquod malum corrigitnr pet illud, et divertit animum sunm amalis quae patrare solebat, ut ultra malnm non attemptet fa-cere. Ait philosophus: Nemo agit mala nec quaerit quae no-civa suut hominibus niai stultus et malignus et qui non re-spicit futurs. ptaesentia nec praeterita et agit en ignoransmalum venturnm sibi; quandoque veto castigatnr stultus petadversitatem sibi contingentem, nec ultra affendere quenquamattemptet. Nain cum advenit sibi inaluni, dalot et tristatur,recoguoscens sic alios doluisse ex suis maleficiis et damaisillis ab ipso illatis, quad amodnm et ipse dolet de malo sibi abaliis adveniente, et timens desinit a male faciendo proximis,ipsorum dolorem recompeusans, et contemplatur inde quad bo-num est pro suo fine. Parabolam quoque quam mihi postulastisuper hoc, est parabola venatoris et leaenae. Dixit rex: Quo-modo fuit? Ait philosapbus: Dicitur, quad cum quaedam leaenapeperisset duos catulos et eos in sua babitaculo dimisisset,douce quaereret aliquod venationis pro esca, transivit indequidam venator, et cum vidisset illos, interfecit cos et exco-riavit pelles eorum et abiit in viam suam. Cum rediret leaenaad sunm babitaculum et suas catulus mortuas invenit et exco-riatos, factum est bac ei valde molestum, et contristabatur et

lin. 3. debeal sic E. - l0. matis E. - 15. facundo E.

10

10

85

10

15

10

25

-228--flebat amure, iactans se super lumbos et faciem eius in terraptae sui cordis amaticatioue. Et cum seutiret quidam lupusvicinus eius strepitum clamoris et lamentationem cordis ipsius,ivit ad eam quaerens ab ea, quare hoc faceret. Cui leaenasunm casum exposuit. Ait si lupus: Nequaquam debes ab hocflets et contristari nec te in buiusmodi strepitu suspiratuumfatigare, sed vindicare debes te ipsam insto indicio et consi-derate quia non intuletit venator tibi banc tribulationem, niaipropter tribulatianem quam et tu simili modo et aliis intulisti.Habe igitur patientiam operis veuataris, ut alii tui operis pa-tientiam habuerunt; nam scriptum est: Mensura qua quiamensus fuerit, eadem temecietnr ei; et sic vobis coutigit nunc.Dixit ad cum leaena: Expone mihi hoc quad intendis. Cui lu-pus dixit: Qnot sunt anni vitae tuas? Et respandens leaenadixit: Cires. centum aunes babeo. Cui dixit lupus: De quosustentata est vita tua ex tune usque nunc? At illa: Vivebamde carnibus bestiarum et ferarnm terras. Cui dixit lupus: Scisnebuiusmodi auimalia quae devorabas, patres et mattes babuisse?At illa, Scio, inquit. Et ait lupus: Scire debes quoniam sicilli tristati et amaricati sunt ex amissione suornm filiorum si-cuti et tu de amissione tnorum. Et soirs debes quad non in-vasit te baec tribulatio a venatioue, nisi propter tui cordispravitatem, et quia non curasti meditari tua opera nec ultimaconsiderare, nec cogitasti illa super tuum vetticem redundare.Et audiens leaena a lupo, scivit verum esse, et recognovit inse non advenisse banc tribulationem, niai propter adversi-

lin. 2. Et cum sentirel etc. «Près dl elle habitait un animal qui n’a

pas de nom en hébreu. n» D. 231 - 4. Gui leaena suam casum apaisait.c La lionne répondit: Un chasseur a passé devant mes lionceaux. les a tués

et dépouillés de leur peant qu’il a emportée.» D. 231. - 6. suspira-

mm E. - 20. amarilali E. -- 20-21. secuti E.

la

-- 229 -tates quae ipsa intulit aliis animalibus, et quia inique agit etiniuste, cepit inde Dens suam ultiouem super bac. Et absti-nens se ofi’endete animalia rediit ad usum fructuum et victua-

lium terrae. Et vidons lupus processus leaenae, quia nonnutriebat se nisi de fructibus terrae, dixit si: Aestimabamquippe peuuriam fructuum et victualium terras esse ex tem-poris peste et anni sterilitate venisse, donec vidi te illis fruen-tem. Tu quoque comedis carnes, et telicto illa cibo quem tibiDens coustituit, rediisti ad fruendnm cibo altetius, ad tapien-dum escam alienam; et ideo facta est peuuria fructuum causatui. Vas igitut animalibus de fructu terrae viventibus! Proptette visitavit en Dominus inducens te super illis escam illorumtapientem. Cunque audiretbaec leaena, subtraxit manum suama victualibus et fructibns terme, et restrinxit se solo feno terraesustentari. Post baec veto dixit philosopbus regi: Adduxi bancparabolam, quia quandoque malignus desinit malignati homi-nibus proptet adversitatem sibi ab aliis adventam, ut leaenafecit. Et proptet bac debeut boulines buius mnndi banc causamcousidetare; uam scriptum est: Quod tibi fieri non vis, aliis nefecetis; et cum hoc adimplebis insticiam et indicium et placi-tum hominum facies.

CAPITVLVM X11. DE HEREMITA ET DE PEREGRINOET EST DE E0 QVI RELINQVIT OPERA PROPRIA ET

FACIT QVAE NON DEBET.

Ait tex ad philosophum sunm: Intellexi iam bac: nuncveto vola, ut indices mihi parabolam de sa, qui telinquensproptia geste et solita, et facit ea quae non sunt ratiouis etusus, donec perdit primos mores. Inquit philosopbus: Dicitur

lin. 8. illi E.

10

15

20

85

10

15

20

25

-230--quad erat in quadain terra beremita. Quadam veto die cumapud cum esset quidam peregrinus hospitatus, apposnit beremitaei de bonis dactilis, de quibus ambo camederuut. Dixit peregrinus:

Quam dulcis est bic fructus! Utinam in terra nostra casent debuiusmodi arboribus et ftuctibus! quamvis babeamus in en. aliosboucs fructus, et quicnuqne baberet ficus et uvas et alias fructus,esset de illis contentus. Ait ad eunn beremita: Non est vit pru-dens, qui quaetit quad non invenit et cuius animus cupit quadhabere non potest; tedundat enim sibi in dalorem et suspirium etdissipat car sunm. Tu quoque vit prudens et intelligens es; debettibi sui’ficers quad datnm est tibi, abhorrere quad nequis invenire.

Et cum beremita lingua bebraica loqueretur, placuit peregrinoloquela illins, et petiit ab beremita doceri ipsam illam linguam;et petmanens cum hetemita pluribus diebus nitebatur addiscerelinguam istam, et asuefacere loqui in illa sermone. Et ait adeum beremita: Dignum est tibi in eo quod relicta proptia lin-gua tuas terras vis loqui liugua aliena, accidere quad acciditcorvo. Dixit persgriuus: Quamodo fuit? Inquit beremita: Di-citur quad corvus babeat transitum superbum et ereotum; quicum videret columbam ambulantem mansuete, placuit si modus

suas ambulatianis; et displicuit si modus suus proptius, quitamen pulcet erat; et nisus est addiscete modum columbac,et affligebat personam suam, ut ambulatet ad modum columbae;et non potuit. Voluit iterum redite ad sunm primum modum,et bac non potuit; temansit confusus. Adduxi tibi banc pata-bolam, quoniam dignum est te oblivisci propriae linguan, cumipsam relinquis et quaetis scire aliam. Et dicitur quad stnltusest quicnuqne quaerit scientiam, de qua non est dignus, et quapraedecessores sui usi non fuerunt.

lin. l5. ria-ulnaire li.

Pr

42314.-

CAPITVLVM XIII. DE LEONE ET WLPEET EST DE AMORE REGVM QVI RESTITVITVR POST

INIMICICIAS.

Ait tex Disles Sendebar philosopha: Audivi tnam parabo-lam super hoc; sed da mihi nunc parabolam de eo quad acciditinter rages et eornm comitivas et Consules, quando tex indi-gnatur super aliquem quem babet culpabilem, et postmodumreconciliatur, et manifestatut eius innocentia, postquam illummultis comprobavetit afflictionibus et flagellis examinaverit.Inquit philosophas: Scieudum, quad si non placaverit tex vi-tum, contra quem dedignatus fuit nec si mîsertus est, nec eiusdelictum deleverit, erit illud in malum regi in suis processibus:debet tamen tex prospicete in buiusmodi et cousiderate illnmcontra quem dediguatus fuit, uttum eius servitium fuit cumlegalitate, et ut nitebatur invars et diligers regem toto anima,et au confidebat tex in suo consilio: teuetur tex nunc placareipsnm et sibi non reputare peccatum et ipsnm non extermi-nare. Rex enim nonnisi consiliariis et damesticis fidelibns pro-speratur; domini veto et cousiliarii non invant nisi cum fide-litate et dilections, nec iuvat fidelitas et dilectio nisi cumrectitndine consilii et intellectus. Negocia veto et domiuorumsunt pluta et ardus; rectum veto consilium et insticia tata sunt.Persistit antem regis imperium, quando cagnaverit diligenteset qui bonum sibi obtinet, et scivetit quad apud unumquemqueillorum fait scientiae et intellectus et recti consilii, et quidcos opetum pravitatis latent. Et cum baec sibi nota fuetint,

lin. 19. rectum veto cousinant fumois rare ne»: in meo apagr., sedcfr.’ D. 239. - 2l. obtins! sic E. - 2223. et quid (apud?) ces.

10

15

10

10

15

20

25

---232-ordinet super eius negociis secundum discretionem cuiuscunque,

sicut noverit esse legalem et recti consilii, nec velit in suinotieiam honorare malos mores. Et praesetvet se, ne ab ipsoannunciatur aliquod pro quo ait necesse se requisitione fati-gari. Debet autem tex respicete illorum apera et suamm gestaindagare, nec ipsnm latent insticia viri insti et delictum deliu-quentis. Debet etiam insto fructnm reddete suas insticiae; necmiseretur peccatoris ut ipsnm non extermiuet. Nain si hoc nonfecetit, tune vilis ntique in oculis iusti reputabitur sua insti-cia, ex quo nihil ex sa secutus est utilitatis, et confartabiturimpius in suis aperibus impietatis. Et super buiusmodi estparabole de leone et vulpe. Dixit tex: Quomodo fait? Inquitphilosophus: I Dicitur fuisse in provincia Indiae quaddam ani-mal habens intellectum et rectum consilinm et instum ac doctri-nam; et cum permaneret cum aliis suis animalibus et fetissampi, volebat facere opera quae ipse. faciebaut; et socii eiuscum eo litigabant dicentes: Quare non exeqneris tuos moreset naturam, in quibus creutus fuisti ? Nec tibi fas est esse aientnos et nobiscum concurrete. Qnibus respondit: Non contin-get mihi peccatum ex vestra societate, quamdiu abstinueromeam animam peccato inclinai-e; peccata enim non lacis etsocietatibus causantur, sed a cardium propositis et corporumactianum. Nam nnus existeus in bona loco non semper agit bona

opera; ita existens in male loco non semper male agit: namsi ideo bona opera laudabilia dicerentur eo quad sancto locoperacta surit, et illa mais quae in mala et despecto loco sontfacta, tuuc quicnuqne intetficiens hominem in ecclesia innocens

lin. l. odient pro ordinet E. (il mettra à la tête de toutes ses si-fuites ceux dont il aura éprouvé la fidélité et le bon sans, et ceux qui

ont de mauvaises qualités ne lui feront pas de tort. a D. 240. - 4. un-mmcialur sic E. - 23. actionibus?

I’r

- 233 -esset et abaque peccato, et intetficiens hominem in hello pec-cator esset. Ego quidem sic adhaesi vobis meo corpore, nonautem animas et corporis inclinations *bonorum operum merces.Et nolens verbis earum consentire, plutibus diebus permansitin sua consuetudine. Et cum cuidam leani, qui tegnabat superanimalibus eiusdem loci, fama buius vulpis petvenisset, placuitsibi valde quad audivit de vulpe ex sa quad esset tantae ae-"quitatis et simplicitatis; et misit pro sa. Quo veniente coramipso, locutns est cum sa tex; et cum examinans, omnia quaede ipso audiverat invenit esse vera; super quo gavisns est texet dilexit illum. In processu veto dierum fecit ipsnm vocari adse; et cum veniret ad cum, dixit si tex: Scio, amies, quoniamterra regni mei ampla est, propter quam indigeo multis recto-tibus et bainlis. Sed audiens veto prudentiam et legalitatemtuam et ultimo examinans te super ipsis et verum invenienstumorem, coepi te diligers: vola itaque te super mais magnisnegociis et praeponere tunm gradum cetetis principatibus etrectoribus mei regni. Cui tespoudeus vulpes ait: Neqnaquamdicat hoc dominus tex; debeut enim tegss pro suorum officiiset rectoria eligere viras intelligentes et prudentes, non dedi-gnantes mandata et officia tegum. Abhorrens enim officiumtegis nunquam potest bene agere: ego autem nunquam ad tegumofficia aspiravi. Tu quoque tex multorum animalium et magniregni es: potes in eis plures invenire meliores me, qui virtuosisnnt et potentes servitio regis assistere et docti et exercitatiin tuo officia: sis ergo de illis contentus et noli ad me baeciudicate. Et ait ad eum leo: Nequaquam amplius velim verbum

lin. 3. Lac. «Je suis donc avec vous de corps et pas coeur, de mapersonne et non pas par mes actions. Je sais bien quel est le fruit desactions et la rétribution de la vertu et du vice. a D. 242. - 20. et recto.ria sic E.

10

15

10

16

30

80

-234-meum super hoc revocare, quia non dimittam te donec hocmandatum assumpseris. Oui dixit vulpes: Domine mi rex, nonpossunt officia regis nisi duo adbaerere, quorum neuter egosum; sut, scilicet, homo crudelis et praesumptuosus, non ti-mens quenquam nec parcens alicui propter eius crudelitatemet impietatem, timentes eum omnes, et sic attingit complev

* mentum suorum operum in omnibus quae cupit; aut homo viliset despectus ab hominibus, oui alii non invident nec ipsnmreputant. Sed quicnuqne attendens ad servitium regis fuerit ve-recundus et mansuetus nec intendit esse crudelis hominibus,non prosperabnhtur eius negocia nec sua conversatio cum illisdiu permanebit; irruent enim contra ipsnm regis amici ac eiusinimici. Amiens enim invidebit ei pro suo statu, et reddetursibi inimicus; inimicus vero regis invidebit similiter huic ni-tens ipsnm suo dominio difi’amare. Et cum hii duo advenus

cum congregantnr, exponit se periculo mortis. Dixit autemrex: Ne timeas odium meorum virorum et cornu: invidiamadversus te, quoniam eos elongabo abs te, et honorans hono-rabo te prao illis, et quidquid mihi dixeris factum erit. Aitad cum: Domine rez, si vis me honorare, dimitte me vi-vere in bis locis solitarie et tranquille, quoniam malins estmihi quam vivere sub invidiae trepidatione hominum tui regni;quicnuqne enim vivit sine timore, sufficit ci panis et aqua.Scio, inquit, quoniam qui adhaeret servitio regis, pintes eitribulationes supervenient et visitationes in sua vite. quam ce-teris hominibus buius mnndi. Vita enim brevis cum tranquil-litate melior est mille annorum cum labore et timore. Dixitei leo: Intellexi iam verbe. tua; sed noli timere de buiusmodiquae tu dicis, quia non potero te penitus derelinquere. Dixitad enm: Ex quo penitns deliberarit hoc rex facere, peto utmihi sub vineulo foederis promittat, si quando aliqui sibi milade me ferant, ne illa credat, sed me vocet et responsionem meam

Kir

et veritatem semper audiat. Quia scia, quad odient me illi qui sub

me substituentur propter timarem nominis mei; et qui maiorissunt nobilitatis quam ego invident me propterea quad num supercos exaltatus et constitutus. Ideo si aliquod feratur ei per ali-quem propria lingual. vel alterius, per quad me intendit reumfacetta, quad non acceleret me condempnare, donec super medecies inquiratur; deinde veto fiat de me volantes î tua. Etquando hoc mihi in fide promiseris et de te tutus ero, invabate toto meo passe nec te in aliquo defraudabo. Oui responditleo dicens: V010 ut tibi baec a me serventur. Et ordinavitipsnm leo super omnibus bonis suis et exaltavit eius statumsuper aliis dominis et sociis eius recipiens ab eo consilium etsapientiam; ita ut ipsnm prao aliis principibus suae curiae di-ligebat, et quantocunque ab eo consilium quaereret, tenta ma-gie ad sui dilectionem praetendebat. Et factum est hac valdemolestum omnibus viris regis extraneis et eius notis ac fami-liaribus; et invidentes ei coeperuut super hoc adire ipsnm,donec inter cos habita consilia, deliberaverunt animum regissubvertere contra ipsnm, ut cum dola eum perderent. Et factumest, cum deliberassent dolose hoc facere, euutes die quadamad domum regis invenerunt ibi carnes pro cibo regis paratas,quae sibi rex in specialem cibum elegerat; et cas furtive ca-pientes miserunt ad domum vulpis, in oculto ibidem repanen-tes. his vulpe inscia. Altera vero die leo maudavit sibi daricibum, et cum familiares quaererent et non invenirent, motusest leo ad iram. Et videntes socii et familiares regis, qui con-silinm accaparant perdere vulpem, cum abesset tune vulpis etnon desinit leo pro carnis investigue, coeperunt respicere seinvicem, et prorumpens verbum anus illorum quasi tata sim-plicitate sui cordis ait: Tenemur manque regi aununciare quad

lin. I5. He pro El. E

10

15

30

10

15

30

--236-et nabis fuit annunciatum de bis quae sibi bona vel malasaut, quamvis pintes sunt quibus hoc sit molestum et difficile.Quia relatum est quad vulpis rapuerit carnes et apportaveritad domum suam. Ait alias: Aestimo ego ipsnm talia non fe-cisse, cum non sit buiusmodi conditionis: discutiatur nihilomi-nus hoc negocium, quia non est in mnndo discernens naturaset scrutans corda hominum. Ait alius: Vera nemo patest scireoculta cardium; veruntamen, si facta diligenter inquisitionssuper hoc negocio et si inventum fuerit, praesumatur et totumesse verum quad nabis de vulpe est relatum. Et ait alius: Nondebet aliquis a sua carde seduci sentiens in senatum; dolasenim non liberat virum sunm. Ait alius: QuoImodo liberaripoterit qui regem decipit? Et quomodo illud latere potest, cumfraus familiarium sociorum regum non lateat? Ait alias: Re-tulit mihi fidelis lator de vulpe quaddam magnum, quadcredere non potui usque nunc audiens baec verba vestra. Aitalius: Non latuit me eius fraus et malicia operationum suaruma die qua ipsnm primo inspexi et cognovi, quad et iam osten-di, quoniam hic seductar, qui ostendit se sanctum et coleu-tem Deum, non vivit nisi de proximi mala et gravi scelere,quemadmodum sui generis omnes vulpes faciunt. Ait alias:Non est hic rectus et misericors, qui dicebat nabis quad gran-dis pestis et magnum periculum est homiui exercenti officiaregum? Quomodo ergo commisit banc fraudem? Vers super

lin. Il. sentiens in senatum sic E. sentiens insane; mm dolas enimetc] (L’homme. dit un autre encore, ne devrait pas céder aux sédu-ctions de son coeur, sachant par son experience quiauoune ruse ne sauvecelui qui remploie.» D. 248. ln arab. V. f. 107 v. (Guidi 67): «Disseun altro: Niuno deve lasciarsi ingannare dalle menzogne che (la scia-callo) dise di 5è, perocchè in esse non è da aver fede, nè ahi le diceresta salvo o nascosta. » - l2. libcrare E. -- 18-19. ostendit E.

Kir

-231...hoc est ammirandum. Aline ait: Si verum bac inveniatur, nondebet sibi attribui nisi frandis peccatum; vernntamen qui com-mittit frandem, iam negavit gratiam sibi latam. Ait alius:Vos veri et veridici astis, nec possum verba vestra denegare;veruntarnen si mandaret rex negocinm inquiri, tune manifesta-retur eius veritas vel falsitas. Ait alius: Si nondum missumest ad domum suam ut exploretur, mittatnr festinanter; namubique habet explaratores, et timeudum est ne quando sibinegocium manifestaretur, argumenta quaeret quibus se excu-sabit. Ait alius: Credo, si quando quaesitum fuisset in suadama et palam esset negocium ipsius de re istius, adhuc uti-que regem seduceret suis blandis sermonibns et dolosis argu-mentatianibns, donec sibi verum falsum redderet et falsnm ve-rnm. Et non cessarunt buiusmodi verba coram rege propanere,donec fidem adhibens in illis, ita quad duceretur vulpes vica«rias eius conscito coram regs. Dixit rez: Ubi est pecia car-nium, quam mandavi pro me servari? Cui tespoudeus dixit:Eam custodi ciborum regis resignavi, ut ipsam prandio reprae-sentaret. Et vocatns custos ciborum regis et interrogatns decarnibus, cum et ipse esset du bis qui consilium inieruut contravulpem, et negavit dicens: Nihil mihi tradidit. Misitque leoad domum suam fidelem virnm ut inquireret; et inventas suntcarnes in dama vulpis, et sas regi praesentaverunt. Erat autemunns inter illos, qui oblocuti fuerant de vulpe ad regem, qui-dam lupus, qui nihil boni vel mali locutus erat regi super hocnegocio, et aestimabatnr vir instns esse et innocens, ita quadesset illorum qui non loquebatur nisi verum. Et ait bic lupus:Postquam patuit regi fraus, non decet parcere illi: si peper-cerit enim, nunqnam peccator a sua peccato convertetnr, nec

lin. comme E. - 18. ipsnm E.

15

il)

25

10

15

10

35

80

- 238 -amplius manifestabitnr regi alicuius delictum, ex quo non caratpnuire peccatares. Tune leo mandavit ipsnm recludi in carce-rem; et ita factum est. Et ait nnus de familiaribus: Miror

h prudentiae regis einsque intellectns in singulis rebus, quamodalatuit ipsnm pravitas buius seductoris nec sua opera percepit.Ait alins: Potins mirandum est, quia non videa ipsnm cn-rantem inquirere super ipso, ex quo patnit sibi de ipso quadlatuit. Tune misit rex nnum illorum ad-carcerem, ut exami-naretur et videretnr qualis esset processus verborum excusa-tionis eius. Et rediens nuncins ad regem praesentavit verba regiet dedit si responsnm, ut eius fallacia magie a regs contesta-retur. Et turbatus ob hoc leo mandavit ipsnm educi et inter-fici. Et cum pervenisset hoc ad aures matris leanis, quae in-quisivit factum, et misit ad eos qui ducsbant ipsnm ad inter-ficiendnm, quad superstarent ab hoc, danse cum leone loque-retur. At illi eius mandatum observarnnt; et cum venissetmater leonis ad filinm, dixit si: Qua offensa, fili, mandastiinterficere vulpem? Cni leo rstnlit factum. Et ait ad eum mater:Mnltum festinasti ab bac perdere ipsnm. An nescis, qnoniamvir agens sua facta festinanter praecipitabitnr et poenitebit?Agit autem vir prndsns sua facta suaviter et non poenitebit;et qui promptnasus est in suis negociis, fructum recolligitcontristationis, cum poenituerit sibi processus; propter hac nonest in manda, cni adeo necesse ait res inquirere et superstarsdeliberationi mandatornm suarum sicut regi. Quaniam mulierin sua vira confidit, et filins in patre, discipulus quoque insua doctore, exercitus vero in sua principe, Deum coleus inobservations mandatornm, populus antem in regibus, ragesquoque in timore Dei et insticia et bonis operibus et in largaprovisions. Caput vera sapientias regum est cognascsre homi-nss, et ses in suis dignis gradibus colloeare, et non omniaverba recipere aquibusdam, et pacem inter eos firmare; semper

--- 239 -le: enim invident pro dignitatibus et alter quaerit alterum.* i Tu

igitur non debes omnia credere, nec decet te postquam quisplacuerit tibi, ipsnm in tuum specialem socium recipere, etquia ordinasti vulpexn fidelem tuas dJmus a die qua cognovistiipsnm asque hodie, et non percepisti de sa nisi bouos moreset fidem et cordis simplicitatem; et nunc contra eum indigna-ris. Quoniam exivit rumor ad aures omnium tuarum princi-pum, qui vidernnt gloriam quam si contulisti; et nunc com-motus es contra ipsnm pro nua frusto carninm, et efficeris viliset incanstans in suis oculis. F orsitan seduxerunt te maligniviri et te convincernnt suarum invidia; quia invident sibi pro-pter gloriam, quam si dedisti, et intendunt ex bac ipsnm per-dere. Rex enim quando aliquod ordinnt super domum suam etnon inquirit super sa, si in aliquo fuerit incusatus, poenitebitet ultimo in sua corde tribulations patietur: debet autem in-vestigars veritatsm, nec sa suarum oculorum indicio et auriuinauditn relinquat, quia magnum malum ex hoc sibi contingit.Qnamplura enim facta latitant, danse examinata fnerint dili-genter; quemadmodum vinnm, quad examinatum est gustu, non

autem visu; quandoque enim est eius color clarus ut gemma,tamen saporem habet pessimum: et sic habens crinem in oculoaestimat fore integrum pilum; sut sicnt lucnla vermis de nactelucens, videns sam aestimat fore magnam, sed manu apprehensaparva et quasi nihil est et in eam nullum videt colorem. Tuveto, fili, meditari debes in verba vulpis tua intellectu atquesapientia, dicens: Qnamado fecisset hoc, cum non comedat, etquia ipsnm super mea doms ordinavi, ipso non aspirante, sedinvita ipsnm ad hoc pramovi, et ordinavi super mais thesanris

lin. l. Lac. «et chacun cherche un prétexte pour faire tomber sonfrère dans une fosse.) D. 253. - 10. forsiean E. - l3. aliquod sic E. -20. tau pro visu in meo apogr.

10

15

20

15

10

15

Il)

15

80

-24*---et cibis et potibus, quomodo igitur temptarst cor sunm furarirem, quam sibi propria manu assignavi et ipsam mihi praecepireservari, et illam in sua dama reponeret negans in ultimisipsam nullatsuus accepisse? Proptsr hoc, fili, examina beneverbum sunm et exquire diligenter. Et soirs debes, quad adie mnndi creationis semper stulti invidsnt sapientibns, impiivero instis, et nobilibus ignobiles, et sas nitnntur destruere.Et causidsra, a die qua hune tunm bainlnm vidisti, scivistiipsnm instnm et pium, carentem omni fraude. Et ego scia,quad si rsx investigarst, quoniam eius adversarii iniernnt con-tra cum consilium, et in dama carnes clause apposuernnt. Nisnenim l frustum earnium inter eius psdes defsrente, sequuntnr unaves ut illud sibi rapiant et interficiant ipsnm: sic quoquebomines nitnntur perdere nobiliorsm se. Et scias, quad adver-sarii vulpis de tua damna non curarunt, sed sibi tantummodaquad est utile prospiciunt. Et propter hoc quaere quad tibiest utile, et ne cures de damna eius advenieute. Decet enimvirum se cavets ab bis duobns, scilicet, separare se a virissapientiae, et sunm socinm defraudare; et duo bona servare,scilicet, separars se a viris maligni, et fugere stultos et cru-deles. Et iam quidem vulpes accusatnr apud te, qui tibi pro-ximns et obediens fuit et fidelis tuas damas dispensator, necunquam in aliquo te defraudavit, singulasqne in se ferens ad-versitates pro tui bona, nec tibi sunm secretum ocenltavit. Etquicnuqne talis est, debet unnsquisqne in ipso confidere, neccredere omnia quae hamines de sa obloqnnntur. Et factumest dam loqueretur mater leonis hase verba sua filio, accessitad leonem mustela una illorum qui stulti erant advenusvulpem et ibi totem buius rei veritatem exposuit. Et audienshoc mater leonis dixit sua filiez Postqnam ibi notuit operum

lin. l. [mari E. - Il. clausa sic c en cachette» D. 255.

-24l--vulpis rectitudo, et quia viri tui exercitus ex invidia volueruntipsnm dilTamare, debes exterminars omnes illos, qui super sabanc infamiam apposuerunt; et cris innocens a peccato quadanimas tuas paravernnt; et reliqui audientes timebant, nec tibiultra verbum iniqnum ferre praesument, ac nunquam contrate et fideles taos consilium intelligent. Nam herbas et fenumagri quando ianguntnr, fit ex illis funis, cum qua ligatareamelus. Nunc ergo restitue vulpsm ad sunm statum, in quoprias extitsrat, ut sit tuas secretarius st fidelis socius, ut fait,et ne dubites in anima tao dicens: Ex quo praesumpsi iam simalefacsrs, factus est mihi adversarius, nec amplins debea inipso confiders. Non enim malnm quodlibet est timendnm, et nedespsrst cor tunm ipsnm tibi passe fieri amicum. Porra sapienset prudens est, cognoscens se et sua opera, et pansus singula insuis lacis. Quia sicat amici passant fieri inimiei, sic etiam ini-mici passant fieri amici, cognita causa inimicitiae inter sas. Sedtamsn saut aliqni, in quibus nullo modo est confidsndum, et sauthi, qui denegant gratiam sibi latam, et proditor, et rsfntans bo-num, et crudelis, et qui non crsdit statum futuri secali dicens non

esse hominem redditurum rationem de suis operibns, et qui ne-scit compescere sunm furorem. et qui non miseretur cum irascitur,

et notas in pravitate, fraude et deceptioue, et qui non abstinet aconcupiscentia a lndo et a lnxuria, et qui delsctantur in vina,et qui de nemine bonum cogitat, et qui non est verecandussed frontis protervae. Dsbst autem nausqnisque bona viraadhaerere; et talis est fidelis tuas socius vulpis, qui confitstarbonum et non fregit foedus, diligit insticiam et odit iniquita-tem, et amat pacem et pietatsm nec inimieatur corde, et re-mittit ofi’ensam proximi et conservat dilectionem ergs suas pro-

ximos et sxistit verecandus. Ait leo: Temptavi iam vulpsm et

lin. l0. preumspsz’ E.

1°

15

25

30

10

-242-in ipso boues mores inveni, et debea ipsnm ad sunm primnmstatum restituera et mec sacreto vivere. Post hac vera misitleo pro vulpe; et cum esset ante cum, confessas est si rexculpam sui, referens si omnia quae sibi fnerent apposita; etait ad enm: Ecce, te nunc restitua ad primnm statum, in quaex tune asque nunc fidelis perstitisti. lnquit vulpes leoni: Cre-dat dominas rex verbis mais ac operibns nec timeat me forsimmemorem doli ab ipso iam mihi facti, unde non dscet re-gem confidsrs illi qui ab sa est offensas; sed cogitet semperin corde sua, forsitan observavit sibi odium adversus nos vul-pis et mala retribuers intendit quae sibi olim intulimus. Et

lin. 2. tumsta pro stemm E. --- 6-7. Inquü vulpes leom’: Grade!etc....... quae sibi olim intulimus. si L’intendant dit au lion: Un cam-pagnon, qui a moins d’ égard pour la dignité de son camarade que pour

sa propre dignité, qui se soumet volontiers et en tout aux désirs de sonami, tandis que son coeur est corrompu. l’homme peut le trouver faci-lement. Mais on ne rencontre pas partout un compagnon fidèle, qui dansses paroles cherche le bien de son camarade. lui dit ce qu’il sait. et taitce qu’il ne sait pas, et qui pardonne le mal qu’on lui aurait rapporté

sur le compte de ce camarade. Le roi ne doit donc pas se préoccuperde ce qu’il m’a fait, ni penser que je n’aie plus foi en lui comme au-

paravant, ou que ma confiance soit altérée. Cependant les rois ne doivent

pas se fier à celui contre lequel il se sont mis en colère sans cause, nia celui à qui ils ont fait du mal sur des rapports d’autrui, ni à celuiqui dedaigne l’honneur qu’ils lui ont fait et à qui ils ne devraient pourcette raison conférer que l’honneur qu’ll convient de lui témoigner, ni

a celui qui a subi leur violence et qui malgré son innocence n’a pasobtenu leur pardon. Sur ces hommes-la on ne peut jamais compter. Leroi ne peut pas changer chacun des les adversaires en ami. Malgré lasincérité de mon coeur, je dois passer aujourd’hui aux yeux du roicomme son ennemi et il doit me considérer comme tel puis qu’il ne con-

naît pas le fond de mon âme et ne peut pas avoir confiance en moi. Leroi doit se dire: L’ intendant me haïra et me rendra tout le mal que jelui ai fait. Je sais, en outre, que mes ennemis, etc. i» D. 259-260.

---243-scia, inquit vulpis, quad adhuc mei adversarii tibi de me malaparare non desincnt, danse iternm panent scandalum inter meet te, aestimantes, postquam prima vice non potaerunt me of-fendsre*ns putet rsx eorum contra me fuisse mendacia: ni-tentur adhuc contra me invenire argumenta: etiam si esset rexsimplex corde, non era seeurus, semper cogitans in msa mente,nsquando seducatnr cor regis, sussurrantes tata dis ad eiussures. Dixit leo: Iam temptavi et eognavi te; ecce pana te ingradum rectorum et fidelium in oculis meis, ut virum innocen-tem. Non pro anisa insticia mille offensas remittuntnr. Et scia,quaniam celabis hoc scandalam, quad inter me et te accidit,et quia remittis mihi illud propter miserieordiam, cuius recor-daberis me tibi contnlisse; et sit ammodo alter nastrum alterimugis fidelis et dilectus quam prias. Et restitutus est vulpesad suam primum officium, et dilsxit ipsnm rex prae aliis eiusfamiliaribns. Et est parabala de dilections regum, quae postinimicitias restituitnr.

N5: CAPITVLVM XIIII. DE AVRIFICE ET SERPENTEET EST DE FACIENDA MISERICORDIA.

Ait rex philosopha: Intellexi iam quae dixisti: porra mihiindica, cni aporteat regem benefacere et in ipso confiders; damihi parabolam de recognoscenti gratiam et de sa qui bonanon retribuit arnica sua pro acceptis beaeficiis, sed mala. In-quit philosophas Ssndebar: Scito rsx, quad mores creaturarumnon sunt idem sed diversi, et non est in omnibus bis quae

lin. 4. Lac. (Puisque nous ne sommes pas pervenus a faire du malau renard une primière fais, préparons-lui des piéger pour que le roine pense pas que nous avons menti. Il chercheront ainsi de nouvellesflues etc.» D. 251. - l3. sic pro si! E.

10

15

30

10

15

20

15

-244-Dens creavit, scilicet quadrupedum seu bipedum aut volatilium,

regi magna honorabilius quam homo; sed reperitnr in homi-nibus lustns et peccator, et quandoque reperitur in brutis be-neficiorum recognitor et observator foederis magis quam inhomine. Reges autem tenentur conferre misericordiam suo loco

quo debeut et hie qui eau: recognoscunt, et nulli conferant,donec investigent de conditione viri eiusque morum et operum,et utrum ait eorum qui foedus faciunt et observant et gratiamrecognoscunt. Non autem respiciant personarum nobilitates etgenerositates; nec debeut respîcere inopes in actione miseri-cordiarum suarum, nec velint gratiam retinere tanguam extraneo,

si dignum fuerit et eam recognoverit et fuerit vir legalis sim-plex et prudens et vit sensatns et discretus. Et cum in ipsofuerint hii mores divulgati, debetnr ei actio misericordiarum.Viri quoque intelligentes debeut temptare et examinera homi-nes et illis agate iusticiam iuxta illud quad sibi de eis vide-tur. Bonus igitnr medicus non curat aegros solum videndo e09.sed urinam inspiciendo et considerando pulsum et colorera ex-tremitatum et virtutem membrorum suarum; tune exhibet illismedicinam, quod sibi de illis videbitur. Decet ereaturas vileset despectas recognoscentes beneficia et foedus observantes,cum illis agere gratiam et misericordiam suc passe, sive ho-mines sive bestiae sint. Nescit enim quis, ntrum processu tem-porum illins indigent pro sno iuvamine, ut sibi bona retribnat.Et quandoque debet vit prudens subtrahere manum suam abenefaciendo hominibus, ut non confidetur in aliquo ipsorum;et super hoc induxernnt sapientes parabolam. Dixit rez: Quo-modo fuit? I Inquit Sendebar: Fertur, quod cum ambularet qui- undam beremita pet viam vidit foveam, quam foderant venatores

lin. 12. dignum E. - 18. commando in mec apogr. - 2l. de-sllectos l4).

-245---ad capiendum auimalia, ut sua coria decoriarent. Et inspiciensad fundum foveae, vidit ibi hominem qui erat aurifaber, et cumen eraut symeus, serpens, et vipera, nec illum hominem offen-derant. Et videns baec heremita cogitavit dicens: Advenit tunetempus, quo magnum misericordiam exhibeas, eruens hune ho-minem de dentibus adverseriorum suorum. Et accipiens funeminiecit eam in foveam; quam symeus apprehendens sua levitateascendit par eam: et iniiciens funem secundario, ascendit vipe-ra; et iniiciens tercio, ascendit serpens: qui omnes recogno-meutes, gratiam eius regraciati sunt illi, et dicnnt si: Nequu-quem velis duoere hune hominem inde, quia non est in terraaliquod neg-«ins beneficium sibi collatum sicut homo, et prae-cipue sicut hic homo. Et dixit ei symeus: Seins meum habi-taeulum esse in tali loco. Et dixit ei vipera: Et ego in lacu,qui prope est illic, moror. Ait serpeus: Et ego in flumine ibiprope moror; quod si habueris inde trausitum, remunerabimustibi super bouc quod nobis coutulisti. Et abiit unusquisque inviam suam. Postes vero inieeit funein, ut educeret aurificem,non cursus de eo quad dixerunt ei illa animalia; et eduxitcum de fovea; et cum ipsum eduxisset, regraciatus est ai, etait illi: Tu maximum gratiam mihi contulisti, pro qua teneortibi remunerare; quod si placer-et Deo te transite par terrain,quam tibi baec animalia indicarunt, cum ibidem sit meum ha-bitaculum, remunerabo te de gratin quam fecisti mihi. Et abiitunusquisque in viam suam. lu processu vero temporum acciditheremitae transire par illam terrain, et occurrit ei symeus, etvidens salutavit eum, et ait ad eum: Nihil nunc habeo apudme, sed praestolare paulisper. Qui abiens rediit ad eum cummultis fructibus et delectabilibus et sibi donavit; et sumptisde illis quot voluit, discessit inde. Et occurrit ei vipera, quae

lin. 16. renumerabimus E.

10

16

10

30

10

15

l5

80

-- :246 -et videns salutavit cum, et ait: Magna fuit gratia quam re-cepi a te; sed rogo ne discedas, donec redibo ad te. Et ivitvipera ad domum regis, et interfecit filiam suam, et acceptiscorona et iocalibus eius, tulit et donavit hercmitae; et nihilde morte filiae regis manifestavit. Et cogitavit heremita incorde suo dicens: Iam baec animalia de beneficio, quod eisegi, mihi remuneraverunt; aestimo quod si ad au[rificem per-venero, melius ipse remunerabit, et saltem mihi de buiusmodiiocalibus consulat. Postea vero heremita accessit ad domumaurificis; et videns eum aurifer duxit eum ad suam domum ethonorem si contulit. Cunque videret antife: corouam sureau,cognovit eam quod fuit filiae regis: annunciavit ei, quoniam iu-venerat coronam filiae suae in manu cuiusdam qui erat in domosua; et ipsnm ratinait, donec mandaret tex super hoc. Et au-diens hoc rex misit pro eo; qui cum veniret et ostenderet co-ronam regi, cognovit rez illam, et mandavit rex ipsnm flagel-lari et duci per civitatem, deinde suspendi. Et factum est ita.Et cum ducerent per civitatem, ibat plorans amure damanset dicens: Si consilio ferarum attendissem, de quo mihi con-snluerunt, non ntique hoc malum mihi evenisset. Et audiensserpens vocem eius, exivit ad eurn de caverna, et videns quodacciderat ei, doluit et obstupuit et meditatus est argumentapro sui liberatioue; et cite serpeus ad domum regis ivit etmomordit filium eius. Misitque rez pro astrologis et magis,ut sibi facerent incantationes et portarent ad ipsnm de tyriaca;

et nihil ei profuit. Et in astris contemplati suut arte sua,donec puer incepit loqui; privatus enim erat sermone; et aitfilins regis: Scitote me sanari non posse, donec venieus herc-mita, qui sine culpa. est ad mortem condamnatus, et ducatmauum suam par carnem meam. Et audiens hoc rex manda-vit duci heremitam ad se, qui a rege interrogatus exposuit eiomnia quae fecerat feris et aurifiai, et verbum quo ferae ipsnm

Nt

-247-promoverant homini non benefacere, et quare venerat ad illamcivitatem. Et elevatis oculis ad coelum, oravit heremita adDeum dicens: Domine Dens, ego sum innocens de hoc ne-gocio; sana, obsecro. filium regis. Et puer sanatus est, et re-cessit dolor eius. Et videns hoc rex honoravit heremitam danssi munera et mittens ipsum in pace; et mandavit suspendiaurificem. Et hoc est de no, qui benefacit ingratis.

au, CAPITVLVM XV. DE FlLIO REGIS ET DE SOCIIS EIVSET EST DE DIVINA SENTENTIA QVAM

NEMO POTEST EFFVGERE.

Inquit tex Disles Sendebar suo philosopho: Intellexi iamverba tua quae dixisti, oui debet homo benefacere. Nunc autemdie mihi de vire stulto in sublimi statu existente et de eo quisuam personam fatigat et affligit, qualiter singula humananegocia disposita et ordinata sunt desuper et quae fiuut interra. Ait Sendebar: Sicut vit non probatur nisi per mulierem,sic sapiens non est quis sufficieuter nisi per intellectum, etintellectus principaliter a Deo et par exercitium datur ho-mini; ut filio regis et eius sociis accidit. Dixit rex: Quomodofuit? Inquit philosophus: Dicitur quod quattuor homines pa-riter in itiuere associati fuerunt; quorum unus erat filins regis,secundus filius mercutoris, tercius filins generosi et erat spe-ciosus valde, quartus vero erat viator et cursor; qui omnes

lin. 2 elevatus E. - 13. Siam vir- etc. 4 De même que celui quiest doué de raison. niest parfait qulen acquérant de la science, de mêmele savant niest parfait queutant qu’il a du bon sens. Puis. le bon sans,la beauté et la science ne sont utiles ni avnntageux sans raide des

. décrets de Dieu. Cette vérité peut être reconnue par Il histoire du fils du

roi et de ses compagnons.» D. 271-272.

15

20

10

16

20

-248-simul in itiuere convenerunt. Erant autem pauperes nihil ha-bentes nisi vestimenta; et cum ambularent pet viam, dixitfilins regis : A divine voluntate omnia praedestinata suut. Dixitfilins negociatoris: Intellectus melior est omni te. Dixit no-bilis et speciosus : Pluchritudo est melior aliis rebus. Dixit via-

tor: Sollicitudo et promptitude in ipsis negociis melior estomni te. Et cum accederent prope quandam civitatem, sede-runt in uno loco et dixerunt viatori: Vade tu, qui sollicitases in tuis negociis, et procura uobis hodierum cibum. Qui ait:Libenter. Et ingressus civitatern, et investigavit diligenter qua-lem laborem deberet exercere, quo baberet salarium quod sul-ficeret ad diem pro victu quattuor homiuum. Gui responsumest, nihil melius esse quam apportare ligna. Et accedens adsilvam fecit ibi sarcinam magnam * I necessaria pro se et sociis

suis, scribens in portam civitatis, quoniam Via nous 3T 80L-mon" in sans en chsuvs est un me Demain: ARGENTIVI;et rediit ad socios suos, qui cibo et potu refecti sunt illa die.Altera veto die dixerunt filio nobilis: Vade, et tua pulcritudine

procura nobis hodie necessaria. Et cogitans in corde suc di-cens: En ego nescio exercera artem, nec est conveniens mevacuum ad socios meos redire. Et posuit se ad quandam arbo-rem tristis et dolons, et voluit separari a sociis. Et cum trans-iret quaedam matrona iuxta eum, et suam videns pulcritu-dinem, capta est in amore eius ; quae veuiens ad domum suammisit pro eo. Quo venieute ad eam, fecit convivium et stetitcum ea tota die. In seto autem domina dans ei quingentos de-narios argenteos licentiavit eum; * et tediit ad socios suos,

lin. l1. solarium E. - l4. Les «r Or. la forêt était a une pamungû

de distance de la ville. Il s’y rendit. prit une charge de bois sur le deset la vendit pour un sicle d’argent. Puis, il acheta tout ce dont sescompagnons pouvaient avoir besoin et écrivit. etc.) D. 273. - 27. Lac.

55v

- 249 --fovens ipsos pet totem diem. Tercia v veto die dixerunt filinmetcatoris. Veda, et tuo intellectu procura nobis hodie victum.Qui ingtediens civitatem, venit ad portum maris, ubi conven-ticula mercatorum erat et multarum navium. Et vidit ibidemnegociatores loquentes cum patrono et dicentes, au vellet protante date pecunia; quod renuit patronna. Tune dixerunt interse mercatores: Differamus in crastinum, quia nemo est qui aben emat. Quod audiens filins inercatoris. et illis abeuntibus,accessit ad patrouum, qui patrem eius bene noverat; et con-veniebat cum eo pro mercantia, quam emit pro quinque mili-bus florenis. Altera veto die veniebant mercatores: videntes seesse praeventos, emerunt a iuvene pro decem milibus aureis.Et sic recessit iste iuvenis et venit ad socios suos; scripsitque:Cru cmcvusrncn savonna mosans EST vnvs vus me qvmqumu PLOBENOBVM cr un non sa ET socxos svos EDVCAVXT. Quarts.

veto die dixerunt filio regis: Vade et tu, procura nobis hodienecessaria, qui de praedestinatione divinn locutus es et tuiineain confidis. Qui cum iret, et serlebat tristis et dolens inxtaportam civitatis. Et factum est a Deo, ut mortuus esset texillius provinciae in illa die, non relictis filiis vel aliquo con-sanguineo. Et cum exiret universus populus ad sepeliendumcorpus regis, transieruut iuxta istum iuvenem qui sedebat ibi,non surgens de loco nec compatiens morti regis; de quo mi-rabatur populus, et cum ab eo interrogassent causam, quaret ille obticuit et non respondit quicquam; propter quod expul-

t La femme fit préparer un grand repas et il passa la journée avec ellejusqu’au soir ou elle lui fit cadeau de cinq cents sicles d’argent. Il écri-

ai! sur la porte de la ville: Avec la beauté on gagne dans un jourcinq cents sicles d’argent. Puis, il revint auprès de ses camarades.) D. 274.

- 25. Lac. (Alor, un de ceux qui faisaient partie du convoi lui de-

10

15

se

15

10

15

20

- 250--sus est de illo loco. Et’cum redirent de sepultura regis, vidit

ipsnm ille qui cum expulsit, et dixit ei: Nonne tibi praecepi,ut non amplius hic sederes? Et accepit cum et inclusit cumin carcere. Congregato vero universo populo, ut sibi regemconstitueront, surrexit l hic qui filium regis in carcete detine-.bat, et ipsis totum processum declaravit; et miserunt pro ce,et ipsi interrogaverunt ab eo, quis et unde esset, et quare adterram venisset. Qui dixit: Scitote, quoniam sum filins talisregis magnifiai, quo mortuo, frater mihi regnum usurpans mo-tus est me perdere et expellere de regno, et timens fugi et veniad terram vestram. Et audientes hoc quidam qui cognoveruntpatrem sunm, elevaverunt vocem suam dicentes: Vivat tex!Vivat tex! Quod placuit omnibus, et ipsnm in regem consti-tuerunt, et duxerunt ipsnm par civitatem, ut moris erat. Et cumperveuissent ad portam civitatis, vidit en quae scripseraut socii:mandavit scribi, quod PRVDENTIA PVLCRITVDO INTELLECTVS ET onc-

qum nom sont!!! mvnm’r, A D30 PBAEDESTINATVK EST. Et factum

est cum veniret ad domum, misit pro sociis suis enamnsipsis quid sibi acciderat a divina praedestinatione, glorificanset landaus Deum de sua gratis. Post baec veto dixit philo-

manda: Qui es-tu? Qu’est ce-qui t’amène ici? Pourquoi n’es-tu pas en

(inti! pour la mort du roi? Le jeune homme se tut: etc. r D. 276;. . -lin. 2. tibi" pro tibi E. - 20. glorifierois et lamions Deum de sua gruelia. Hacc quoque sequuntur apud .loelem (D. 278-28! ): a Il remercia Dieude tout le bien qu’il lui avait fait; puis il ajouta: Oui. mes compagnonsl’ont déjà reconnu et sont convaincus que tout le bien que Dieu leur saccordé. leur est arrivé par le décret des anges et les décisions des MÎYHK

Certes. ce que Dieu m’a donné. je ne le dois ni à me personne. ni a me vail-

lance. ni à ma force, ni à mon aptitude. ni a mon intelligence. Je nepouvais guère espérer. au moment ou mon frère m’a expulsé. de monter

jamais a un degré de puissance. Mais Dieu l’avait ainsi décidé: il a

voulu que je fusse d’abord étranger dans ce pays. et il a décréti- ensuite

-25i -sophus: Viri intelligentes et sapientes debeut soirs et credere,quod universa ordinata et disposita sunt a divino beneplacito,et nullus potest sibi bonum approximate nec malum elongare,

que je montasse sur le trône après avoir été content du peu qu’il m’avait

donné. - Alors un homme de la réunion se leva et dit: Seigneur et roi,Dieu t’a donné intelligence et sagesse, et c’est ainsi que nos pensées ont

tourné a notre bien et que nos espérances se sont réalisées. Nous savons

que tout ce que tu as dit est vrai, et que le plus heureux des homme estcelui à qui Dieu a accordé les dons dont il t’a gratifié. Tous nos voeux

sent remplis. puisque le tout-puissant t’a fait régner sur nous et t’a placé

à notre tête. Nous devons donc glorifier le créateur qui nous a fait un

tel honneur par toi. -- Un autre se leva à son tout et dit: Seigneur etroi, certes. nous devons remercier Dieu de t’avoir placé comme roi surnous; il est également certain que tonte chose et décidée dans le ciel.Je te dirai. que dans ma jeunesse j’ étais au service d’un homme d’une

noble extraction; mais l’expérience acquise par l’âge me décida a quitter

le monde et ses jouissances. Au moment de m’en détacher, il me restade mon salaire deux pièces d’or: il me plut d’en donner une pour une

bonne oeuvre et de conserver l’autre pour mon entretien. Je pensais querien au monde n’était aussi méritoire que de racheter une créature em-

prisonnée. Je me rendis donc au marché et j’y rencontrai un chasseur

qui avait deux colombes Je voulus en acheter un, mais il refusa d’ac-cepter de moi une pièce pour un seul des deux oiseaux. Je me disais aus-sitôt: Peut-être sont-ce un mâle et une femelle et en les séparant jecommettrais un péché. Je les achetai donc pour mes deux pièces d’or et

je me dis: Si je les lâche dans un terrain habité. on les attraperait;car leur faiblesse les empêche de voler. Je les portai donc dans un vastechamp écarté. où je leur donnai la liberlé. Ils prirent leur volet se pla-cèrent sur un arbre pendant que je m’en retournai. J’entendis alors l’une

des deux colombes dire à sa voisine: Cet homme nous a sauvées d’une

grande peine et il convient que nous le récompensions de sa belle action.Puis elles s’adressèrent à moi: Tu nous as fait du bien et il convientque nous en soyons reconnaissantes. Sache qu’au pied de cet arbre ily a un trésor. Va. fais un trou et prends-le. Je me rendis auprès del’arbre et après avoir creusé un peu, je trouvai le trésor. J’invoquai Dieu

10

-25’2-

sed totum a Deo causatur, et ipse quod vult agit in illis etperficit quad intendit: quapropter quilibet tenetur Deo confi-dere, et hoc credere quoniam verum est.

CAPITVLVM XVI. DE AVIBVSET EST DE SOCIIS ET PROXIMIS QVI SE INVICEM

DECIPIVNT.

Inquit tex Disles Seudebar suo philosopho: Intellexi qui-dem verba tua, quae locutus es de divina sententia et quianullus valet eam fugere. Nunc vero da mihi parabolam desociis et de amicis decipientibus se invicem, et quando alteripsorum est cordis fraudolenti, socium cupiens defraudare etinferre sibi malum. Inquit philosophus: Dicitur quod erat inquodam loco iuxta mare, * in quo flumina conveniebat, et erstlocus ille procul a venatoribus et hominum circuito: aves verodegentes circa mare procul emmi; inde nec ibi pro aliquo ac-cedebant. In processu vero temporum accessit ad hune locumavis, quae bebraice dicitur Holgos; et considerans bonitatem

pour leur conservation et leur (lis: Puisque vous savez si bien vous ca-cher et voler entre le ciel et la terre. comment êtespvous tombées dansce piège d’où je vous si urées? - Elles me répondirent: Homme intel-

ligent! Ne sais-tu pas que les plus légers ne réussissent pas toujours à

la course ni les plus vaillants à la guerre. Lorsque le destin le veut, lesyeux sont fermés et personne ne peut échapper à ce qui était décidé

sur son compte. -- Après cela Sandebar dit au roi. etc. s. - lin 10. Lac.le On racconte quia un certain endroit. situé au bord de la mer. il y avaitune grande pièce d’eau. où se réunissaient plusieurs ruisseaux. Le m.

seaux et le joncs y abondaient et le poisson y foisonnait. a D. 282. -13-14. In promu vero temporum. . . . Holgos. un: m! un UN m5 m.mpn m5: ne 15 mais x51 :st sur pas: num. hebraiee scripsitJohannes propter conuuutationem vocis :117 in 1:9; nomen autem avis

- 253 -huius loci et quomodo solus esset a. conversatioue hominumet animalium, deliberavit in sua mente reducere ibidem suamfamiliam dicens: Affluenter vivam ego cum familia mes devenatione buius loci, et erit mihi in haereditatem et filiis mais.

un Erat autem eius uxor recumbens in nido super ava, quae propeerant partui; habebat autem baec quaudam aliam avem sibiunicam et solatiosam, quae dicebatur Mosan. Erat autem avisilla valde dilecta, quam multum adamubat, nec cibus nec po-tus nec ulla delectatio sapiebat ei abaque illa ave. Cum au-disset baec uxor avis, quad eius muritus inteudebat facere idfactum, fuit ei valde molestum et voloit annunciare illi Mosansecretum mariti sui; et quaerens argumenta quomodo posset de

licentia sui mariti eius ire ad illam avem suam amicam, etsecum de hoc tractare negocio, dixit marito suo: lem pervenittempus quo debeut nostri pulli oriri, et mihi quidem indicataest quaedem modicina utilis pullis nostris, qua valebunt valdeplumare et crescere et ab accidentibus et infortuniis illaesipermanere; et volo quaerere illud et portera nobiscum in lo-cnm, in quo esse intendimus. Et ait ad eam maritus: Quidest illud? Dixit uxor: Est piscis quidam existens in insula intali loco, quem nullus soit prester me et ille qui me docuit.V010 igitur, ut tu recumbas loco mei super ova, donec ibo;et capiens unum sut duos de illis piscibus, redibo ad te, deindeferanms illos ad locum, ubi intendimus habitare. Et respon-dens maritus dixit si: Non decet discretum virum cogitera de

au» corruptum est et logendum D115). mais quaedam alba. in amn-dine nidum ponens et piscibus vineras (Freytag). Cfr. D. 283. -- lin. 7.Mosan. un: 31111105: mac-px Rabbin. sans D. 284. - 13. sui est inE; omitt. D. 284. - 22. reeumbans E.. remmbas conieci, sed et "cum.bais (se. sis) legi patent. quam ab hac dicendi rations minime Johan-nss abhorre".

1°

15

10

15

sa

25

--254-singulis quae medici asserunt; plerumque enim imponunt pro-curare quae non recipiuntur nec suut passibilia, sed induciturquis pro illis in pericula et angustias, doneclpraecipitabitur.Etium quidem audivi de loco isto, ad quem ire intendimus,quia locus est periculorum: et dicitur in libris medicinae, quadex sepo leonis et veneno serpentum ardentium fiunt certae etoptimae medicinae; nec pro tanto debet vir prudens moveriad investigandum buiusmodi ad lacs. periculosa, quaerens leones

per loca deserta et valles, et serpentes in cavernis eorum. Etpropter hoc desine ab bac quad facere intendis, et tecum de-fer hune nidum cum avis ad looum quem tibi dixi, quoniamibi est affluentia piscium, et est locus quem nullus novit nisinos. Et scire debes, quad quicunque credit medicis, ut quae-rat medicinalia pet loca periculosa et se mari exponit, acciditei quad accidit cuidam symeo. Dixit ei uxor: Quomodo fait?Inquit maritus: I Fertur, quad in quodam bona loco et fertili,ubi multae arbores erant et fructus et aqua, fuit quidam sy-meus et ibi longa tempore habitaverat. In processu vero tem-poris orta est huic scabies, quae ipsnm molestavit valde, utnon posset procurare suam escam. Et cum prope cum tran-siret alius symeus, videns cum dixit ei: Quatre video te exter-nuatum corpore et in tanta debilitate constitutum? Cui re-spondens baec dixit: Nescio causam buius infirmitatis, nisiquia sic divinae placuit voluntati, quam nullus valet efl’ugere.

Dixit si alter symeus: Ego, inquam, scivi quendam symeum,cui baec eadem accidit aegritudo, nec curari potuit, donec habita

capite colubri aigri, et ipso ab illa symeo comesta sanatus est.Symeus ait: Unde possem illud habere, cum non possum venarivictum meum et mea virtus declinavit, ita ut non possum inve-

lin. 4. intendimus in mea alpaga, sed legend. videtur intendit. -20. eam E.

- 255 -nire escam meam? sed alise ferae et animalia mihi conferunt die-

tim quid cibi; alias morerer mea iufirmitate depressus. Dixit sialter: Vidi in quadam loco iuxtu cavernam cuiusdam nigri dra-couis multas viras, et aestimo eos interfecisse draconem: nuncibo ad illam locum, et si ipsum invenera mortuum, auferamsunm caput et apportabo tibi illud. Ait symeus infirmus: Simihi poteris hoc faccre, erit mihi maximum beneficium, ut per

te vivat anima mea, et a Deo super hoc magnum habebismercedem. Et ivit symeus danec pervenit ad foreman cavernaedraconis; et cum videret vestigia gressus hominum, aestimavitdraconem esse interfectum ab cliqua homine. Et accedens usquead eius cavernam, invenit draconem vivum; quem draco rapuitet devoravit. Porro adduxi tibi banc parabolam, quia non decetvirum sapientem exponere se periculis et terribilibus negociis,etiam si sibi illud multum expediat. Et tespoudeus uxor ait:Intellexi verba tua; sed amnina expedit quad vadam illuc, quo-niam nihil est ibi quad timendum sit, et erit hoc salus et fi-ducia bona pullis nostris, ut ab infortuniis et malis accidentibusfiant exempti. Et ait ad eam maritus: Ex quo casu deliberasticonsilium omuino illuc ire, cave ne hoc nostrum secretum alicuireveles; dicunt enim sapientes, quad cuiuscunque boni intelle-ctus est laudabilis, sed caput intellectus est secreti sepultia.Post hoc vero exurgeus haec ivit ad locum, ubi erat avis illaarnica sua; et retulit si secretum mariti sui, et quomodo adillum locum transferre se intendebant, in qua crut aquarumpiscium et herbarum affinentia, et quad non esset ibi strepitus

lin. 19. Ex que casa deliberain etc. sic E 4: Puisque tu es décidéeà tien aller dans tous les cas. ne fais connaître, etc. ) D. 288. - 21-22.Divan! enim sapientes.... sepultia. sic E «Car le sages ont dit: Lepremier bien est la raison et la raison commande avant tout de cacherle secret. a D. 288. - 25. cran! E.

10

l5

10

25

10

15

10

85

--256--animalium nec timor hominum; et dixit ei: Si poterie inge-minare, ut venires illuc cum beneplacito mei mariti, facial;licet enim bonorum multorum ibi sit abundantia, sine te ts-men sunt mihi nulla: bonum enim quad confert nabis Dens,vobiscum comunicabimus. Volens itaqne avis illa esse in so-cietate illius mulieris ait ad eam: Astringar ibi esse cumvoluntate tui mariti. Nunquid habet ipse auctoritatem sin.gularem in loco illa magie quam ego vel quicunque alias?Nonne locus iste licitas est omnibus? Et ecce ego vadam illuc,et probabo ibi nidum meum, quia utilis locus est, ut dixisti.Et si veuiens maritus tuas voluerit me inde expellere, resi-stam ei,cum non sit si locus proprius, nec illum possidebit asuis parentibus, nec in ipso habeat maioris iuris quam ego.Dixit ei mulier: Et iam ego scia, quia verum dicis; verunta-men elegi te ad locum illum, ut semper inter nos maneat paret dilectio; et si venires abaque beneplacito mariti mei, orin-tur scandalum inter nos, cum promisi vira meo nemini illuddicere. Ait avis: Vers dicis, amice, et in vobis confido bene;sed indics mihi qualem modum accipiam, ut sit hoc cumconsensu mariti tui. Ait ed eam mulier: Consulo tibi, vade adcum quasi ignorans negocium hoc, et die ei: Scito, carissime,quad contigit mihi nuper ire per quendam locum, quem explo-ravi esse bonum et utilem, et nullus est ibi habitans; et pro-pona ibi meum habitaculum: visas mecum illic transferri, cumibi sint multa piscamina? Et scia bene, quad ipse tunc dioettibi, quoniam ipse providerit locum illum priusquam tu; etcum dixerit hoc, tune dia ei: Ergo dignius est te esse ibi quamme; sed raga ut tibi placeat me ibi esse tecum, quia nunquam

lin. 6. Astringar ibi esse cum noluntate tuf marili. sic E. s Qniaiojele besoin de l’agrément de ton mari?» D. 289. -- 7. (un) sic 8.: excorrupt?

-257-aliquod importunum a me percipies, sed utilis ero tibi sociuset amicus. Fecit itaquelavis illa, et ivit ad maritum buius;mulier veto ivit ad quendam locum et cepit duos pisces de "quibus tibi dixi; et invenit avem illam cum marita sua. Quae

s cum revelasset et de loco dixisset, placuit marito, ut cum eababitaret; et interrogavit maritus mulierem, an si placeret.Respondit mulier, volens se simulare, quasi non vellet ut avisilla cum ais habitaret, ut non perciperet maritus eius, quadrevelasset illi secretum; et ait: Nos solae elegithus nabis locum

1° illum, quia non est ibi strepitus avium atque animalium; etsi permiseritis banc avem ibi esse, timeo ne alia turbe. aviumveniat cum ea, et sic nabis locum exinde expediat dimittere.Dixit maritus: Verum dicitis; tamen confide in hac ave etdilige ipsam, quia spero nos ab en in futuro accipere auxilium

15 et vigorem contra adversarios nostros, ne supervenientes nabis

alienae vexent et molestent nos iniuriasque maltas inferendonostris pullis. Quapropter nabis bonum est ac perntile haberenobiscum sive in nastra societate admittere banc avem, etforsan nabis praestabit auxilium tempore necessitatis, et non

I0 debemus confidere in nostra potentia; nam licet quad ceterissvibns potentiores aumus, tamen saepe debilior cum ceterorumadintorio fortiorem superat, ut patet de lupo quodam, quemsuperaverunt murilegi et ipsnm necaverunt, quia eis adversa-batur. Dixit mulier: Quomodo fuit? Inquit maritus eius: Dici-

5 tur quad pristinis temporibus fuit magna congregatio lupoomm, et baec erat circa littus maris in quadam deserto et ine-pto loco hominibus, inter quos lupus ont unus magie anno-sus quam alii et exinde mugis praesumptuosus in omnibusrebus quam socii sui, et prae aliis volait honorari et vereri.

o Quadam vero die contigit, ut famam sibi acquireret inter

lin. l3. dr’citù sic E. o 20. confitcre E.

10

20

îb

30

--258-socios, ivit venatum ad capiendum quid delicati in quodammonte, ubi eratl multitudo ferarum et animalium. Erat autem

’mons ille reclusus undique, ut non passent inde animaliaegressum babere. Etlcum manerent illae ferae pacificae et quietae

in monte illa, in quo erat etiam magna turba cattorum interaliqua animalia degentes, qui regem habebaut; supervenit illisiste lupus, et cum ibi videret multitudinem ferarum et ani-malium pro sui venatione, et quia nullum inde haberent egres-sum et fugam, traxit ibi moram pluribus diebus. Capiebstautem singulis diebus de illis animalibus, quando volebat, etdevorabat. Et factum est hoc valde molestum cattis, qui omnesad sunm regem cangregati iniernnt consilium, ut valerent sea lupo reddere trauquillos. Erant autem tres catti ingeniosiet sensati, quibus vocatis a sua rege,egit cum eis consilium.Et interragans rex primum dixit ei: Quod est tuum consiliumsuper processu buius lupi, qui tanta iam nabis molesta egit,et dissipavit et luesit plures de populo nostro? Dixit cattus:Nullum habemus consilium, nisi sperare in Domino semper,quis

non possumus ei resistere. Et interrogatus secundus dixit:Meum consilium est, quad de loco iste recedamus et quaeraomus nabis alium locum; forte enim ibi inveniemus lacumbo-num et utilem cum bonis pascuis, quia in maxima pestesumus hic. Quid ergo sumus hic expectantes, quousque mo-riemur? Et interrogatus tercius dixit: Meum consilium est utbic permaneamus neque nostra habitacula relinquamus prapterista; sed consulo uni-1m, quad si fecerimus, spero illam a nabissuperari et nos ad primum statum nostrae pacis redituros. Aittex: Quod est? Ait ille: Apponamus curam erga Iupum, quandovenatus fuerit aliquod pro sua cibo et illud in aliquod locumportaverit ad comedendum, et exurgentes rex et plures alii wtentes de nostro exercitu, eamus adversus cum, quasi quae-rentes eius escae residua. Et cum securum se reddiderit de

q

- 259 - .nabis, exurgam super ipsnm et fadam coulas eius; deiudequilibet nastrum, cum non paterit se. defendere, exurgat ad-versus eum, et quad potest agat; mari autem unum vel duosex nabis, non debet illud gravure; liberabimus enim omnesamicas nostros ab omni tribulatioue. Feceruntque ita. l Et fac-tum est quadam vice, cum venatus fuisset lupus aliquod prosua cibo et ipsnm in quaddam excelsum saxum portasset, con-

gregavit rex ad se cattorum sui exercitus bellioosos, et ive-runt post cum. Et cum pervenissent ad ipsnm, exurgens superipsnm cattus consiliarius regis, fadit eius oculos; et accedensrex detruncavit eius caudam dentibus; deinde vero singuli eo-

’ mm superexurgentes ipsnm ad mortem vulneraverunt. Porrainduxi tibi banc parabolam, mi uxor, ut consideres, quoniamnon est nabis nostra potentia sufficiens sine aliqua potentisocio et legali; quare quaerimus banc avem nabis in socium.Et audiens hoc uxor in anima sua gavisa est, et placuit sibiquad de marito sua audiverat. Surrexerunt itaque vir et mulieret altera avis socia ipsarum, et venieutes ad illum locum apta-verunt sibi nidum suum; altera quoque avis edidit sibi nidnmcires nidum eorum. Vivebant autem ibi affluenter ex abundantia

aquarnm herburum et piscium, diligentes se iuvicem, et sibifoedus fidelitatis cautraxerunt. Erat autem dilectio, quae ver-sabatur inter avem et mulierem ad avem extraneam fideliorquam extraneae avis ad socium et socium. In processu verotemporis exicato nua illorum rivarum defecit piscamen. Etvidens hoc avis Mosan socia mulieris, meditata est in sua cordedicens: Quamvis foedus amicorum et sociorum sit grande etquilibet teneatur observare, magis tamen tenetur suam persa-nam conservare. Dicitur: Qui sibi foedus rumpit, minime alteriobservabit; et qui futurs non praevidet, incidet in foveam, quam

lin. 20. hahunduntia

15

30

10

15

-- 260-.non aestimavit, volens evadere et non potest. Societas veroharum ambarum avium mearum sociarum mihi nocebit, cumdeficiat esca, et adhuc forte de loco me expellent. Et egoquidem iam adhaesi huic loco, de quo segregari non po-tero: non ergo viam habeo alium, nisi ut occidam cas, et re-manebo salva in loco solo absque molestia sociorum et sti-mulatione participurn. Et prias quidem expedit mihi virumoccidere; deinde inveniam modum necandi eius nxorem, quiafatui est cordis et confidit in me. Aut forsitan instigabo mu-lierem ut maritum interficiat; postes. facilius interficiam nxorem.

Post hoc veto accessit ad mulierem quasi tristis et moesta;dixit ad eam mulier: Quare vîdeo te sic tristem? Oui respon-dens ait: Non tristor nisi ex difibrtnniis temporum et astisperversione. Sed Mosan avis non cessavit tristari; et ait adeam mulier: Video tibi aliquod subvenisse de quo tristaris.Ait illa: Ita est, sed non est nisi pro te; veruntamen si mecconsilio consenseris, aestimo te de hac tribulations evadere.Dixit mulier: Quid est illud? Inquit Mosan: Licet in nostra cres-

tione simas extranei, tamen fratres in societste nostra sumus.quae melior est nobis quam infinitae parentelae: plerumque sautfratres inimicantes sibi invicem et contra se invicem agentes,qnod durins est ferro et peins veneno. Et dicitur, quod qui caretfratre, caret inimico, et qui caret consanguineo, caret invidente.Ego autem dirigo te ad unum quod erit tibi utile; et quamvis sitdifficile uti illud valeas attemptare cum tibi dixero, est tamen valde

facile in oculis mais cum considero periculum adversus te. Etpropterea exaudi consilium meum, et inclina aurem tuam utfacias quod tibi dico, nec quaeras a. me quam, donec illudperfeceris. Ait mulier ad eam: Dixisti mihi iam verbum decuius timui auditu et obstnpui, nec scio quid est; aestimo ta-men illud esse pro mei nece; sed facilis erit mihi mors protui amore: dic ergo petitionem tuam. Dicitur enim, quad

a;

à,

-2ôl--quicunque suam animam non tradit morti pro eius socio, quimelior est prole et fratribus, est in oculis Dei peior duris sce-leratis et praevaricatoribus. Dixit avis: Meum consilium est,ut occîdas maritum tuum et te reddas tranquillam ab eo, acpar hoc tibi salua erit et pax et mihi tecnm; nec a me quaeras,donec illud feceris: nisi enim res esset valde bona, non tibiconsulerem. Et si hoc fecisses, mox diu dicerem, nec doleasnec tristeris super marito tuo; dabo enim tibi meliorem ipso,qui est nobis in hoc loco socius, et custodiet et diliget te, etsemper amor inter te et me permanebit. Scies quoque, nisimeum adimpleveris consilium, accidet tibi ultimo quod acciditmuri nolenti consentire utili sibi praestito consilio. Dixit mu-lier: Quomodo fait ? Inquit avis: I Dicitur fuisse in quodam locosulitario promptuarium, in quo cum multi essent mures, dissi-pantes et molestantes bona patrisfamilias, qui accepit quod-dam animal quod assimilabatur cani et inimicabatur muribus,ut eos de domo exterminaret. Inter quos quidem erat unnsmus maior aliis et fortior; et videns hic mus quad fecerat pa-terfamilias, scivit quoniam non posset permanere in domo prop-ter illud animal, et accedens ad illud ait ei: Scio, inquam,patronus domus non introduxît te hac, nisi ad interficiendnmme; sed ego veni ut tuam habeam societatem, quia novi tuaingenia et volo tibi cohabitare. Dixit ei animal: Intellexi quippeverba tua, et volo te securum reddere et tibi promitto pacemobservare; nosti vero quoniam meus patronus posuit me cu-stodem suae domus, ut nihil sibi adveniat nocumenti a te eta tais sociis, nec me decet in hoc eius intentionem defraudare.Et propter hoc non offendas patronum meum, sed potins pro.cura tibi mansionem aliam utilem et egredere de ista, quia sihoc non feceris, non est mihi culpa si te offendam; non enim

lin. 3. ex prevaricaloribus. E.

6

10

15

10

15

I0

-232-mihi licet contravenire mandata patroni mei. Dixit ei mus:Et ego prius te rogare inchoavi super hoc et humiliavi metibi propter banc petitionem; non igitur decet te meum pe-titionem denegare. Ait illud animal: Verum me decet tuamsequi pacem et dilectionem; sed quomodo potero tibi hocobservare, cum tui socii dissipant bona mei patronis? Si fuerosibi rebellis non defendens sua bona de manibus vestris, inter-ficiet me. Protestor ergo tibi, ut praeserves personam tuamame, et recede de hac domo usque ad tres dies, quibus poterisaliam tibi providere mansionem: postea vero tui persequarsocietatem. Dixit ad cum mus: Est mihi grave meum reliu-quere habitaculum et nullo modo propono recedere, sed me ate toto posse praeservabo. Altera veto die exivit mus de ca-verna, ut quaereret aliquod pro sui esca, et videns ipsnm hocanimal, nec cnravit de eo nec motum est contra ipsnm murem,donec terminus dierum compleretur. Et cum videret mus, quianon apponeret curam, quomodo ipsnm offenderet et molestant,sednctum est cor sunm, et nulla tenus ipsnm amplius timebat.et coepit cum eo eonversari, nec se ab eo praeservavit. Con-summatis igitur tribus diebus exivit mus more solito ambu-lans par locum; animal vero latebat in quodam loco doums.et sentiens strepitum pedum muris insnri-exit adversus cum.et ipsnm devoravit. Induxi vero tibi banc parabolam, ut sciasquoniam non decet virum intelligentem consilium sui amici in-fringere nec illius correctionem refutare. Dicitur enim, quodverbum consulentis et si difficile sit, simulatur medicinae, quaequamvis sit amara, tamen liberat a languore. Quapropter me-um neqnaquam refutes consilium nec decipiaris tuo corde per-mittens vivere tuum maritum, quia maximum exemplum per-

lin. 25. correctiouem E. - 29. quia maximum nemplum permît?nocumentum sic E. «car il te causerait un grand malheur a. D. 301

a

4!

- 263--cipies nocumentum. Nain si ipsnm occideris, dabo tibi maritum

meliorem ipso. Et audiens hoc mulier perterrita est a verbaeius, et non minus desideravit habere maritum novum, et aitad eam: Adverti quippe verba tua, et credo tuum consilium essefidele et signum tuae dilectionis erga me, quia sentio meumcor erga tui dilectionem completum. Et nosco, quad consiliumutile mihi contulisti; et etiam si non esset bonum pro me sedpericulosnm, ntique vellem adimplere amure tui. Veruntamen quo-

modo potero meum maritum occidere, cum non sit mihi pos-sibile? Ait ad eam Mosan: Indicabo tibi modum qua valebishac facere. At illa: Die ergo. Respondit si: Scio quendam riovum in quodam loco, ubi est multitudo piscium ubi piscarisalent piscatores; qui cum piscantur magnum piscem, habentlignum acutum ex utraque parte, introducentes illud a capi-teusque ad caudam piscis; et scia te melius passe apportarede buiusmodi piscibus quam ego. Accipe ergo unum de illiset proiice illum in locum ubi comedit maritus tuus, ut illumtransglutiens gutture sua et morietur. Fecit itaque mulier sicutilla sibi consuluerat; et accipiens unum de illis piscibus cumligna proiecit ante maritum; qui cum illum transglutisset,mortuus est. Remansit itaque Mosam cum muliere pluribusdiebus conferens ei honorem et dilectionem; postea veto re-cordata mulier quad sibi promiserat Mosam date novellum etiuvenem maritum, petiit ei ut sibi procuraret. I Et peram-bulans avis illa iuxta flumen obviavit cuidam vulpi; cui ait:Habeo nnam avem pinguem, quam intendo seducere, ut veniatad te; tu quoque latens sub saxo devorabis eam. Et fecit itavulpes, et stabat retro saxum expectans avem. Et redisns avisad mulierem dixit: Inveni quendam socium, cui relatum esta me de tua decore et intellectu: placet sibi te ducere in uxo-

lin. 8. periculosum conieci: poli E. - 2l et 23. Mosan: sic.

10

15

sa

16

80

10

16

I5

-264-rem. Surge et eamus. Et placuit uxori, et ivit cum sa usquead saxum; et insurgens subito vulpes rapuit eam et devora-vit; et rediit avis ad sunm locum.

CAPITVLVM XVII. EST DE HOMINE QVI PRAESTATALIIS CONSILIVM SIBI AVTEM NVLLVM POTEST

PRAESTARE.

Inquit tex Disles Sendebar sua philosopha: Intellexi pa-rabolam tuam super bis, quae dixisti mihi: nunc veto da mihiparabolam de homine, qui aliis pracstat consilium, sibi autemnon. Inquit Sendebar: Erat quaedam columba habens nidumin excelsa arbore, ita quad magna labore escam ad arbaremportabat. Et cum produceret suas pullos, aggrediebatur eauxvulpes stans iuxta arborem et perterrens eam minationibus,donec ci suas pullos eiicebat propter conservatianem suae vi-tae. Quod videns quidam passer stans contra eam in vano ar-boris, accessit ad columbam dicens: Consulo tibi, quad quandorevenit ille et infert tibi talia, responde: Et fac passe tanin;et si laboraveris ascendere ad me, statim eos devorans volabo.Et abiit passer in viam suam. Post hoc rediit vulpes clamsascontra columbam more solito. Cui respondebat sibi columbaverbum quad sibi passer consuluerat. Ait ad eam vulpes: Siannunciaveris mihi illum qui tibi hoc consuluit, dimittam pul-las tuas. Dixit columba: Scias quad passer qui stat contralittus fluminis, mihi hac consuluit. Et relicta columba, ivitvulpes ad passerem, et ait: Quando te ventus invadit, ubi neponis caput tuum? Et ait passer: Sub sinistro latere. Etquando percutit te in facie tua, ubi ponis tune caput tuum?At ille: Ad mea posteriora. Ait vulpes: Quanda venti te ex

lin. 4. Infillemi’ -- 16. damans E. --- 25. Ad ille Fi.

--265-omni parte invadunt, ubi tunc panis caput tuam? Ait passer:Sub alis mais. Ait vulpes: Quomado potes hoc facere? Aesti-ma te non verum dicere; et si hoc scis facere, similem tibi nonvidi. Et tunc passer volens ei hoc ostendere, reclinavit caputsunm sub alis; quem vulpes rapuit dicens: Scivisti columbaepraestare consilium et non tibi ipsi. Et devoravit sum.

Exrmcxr

mess PARABOLABVI umcvosvu SAPIENTW.

PROLEGOMENA

AD LlBRVM

ZTEŒANITHZ KAI IXNHAATHE

Prolegomena tria, quibus instructa est graeca Sy-meonis Sethi metaphrasis arabici libri Kalîlah wa Dim-nah, unus edidit Pumas FAR. AURlVILLIUS in dissertations

academica, quae prodiit Upsaliae a. MDCCLXXX (t).(iam enim, benevolentia. eorum, qui tune academicaebibliothecae Upsaliensi praeerant, Aurivillio cantigissettinter codices Sparvenfeldianas invenire graecum quen-dam, cui prester alia. bene multa, enumerata p. 55-61in Catalogo Sparvenfeld. ed. Ups. 1706. 4., insunt nonsa modo, quae typis describi curaverat Smsms (’), sed

(I) PROLEGOMENA AD LIBRUM: l ETEchNITHZ Ml IXNH-

AATHg l il con. mon. BIBLIOTH. man. ossu. l num n LATIN."un, l DISSERTATIONE ACADIMIOA I Ouam l Vem’a Ampl. Fac. Pluies.Upsal. l Praesi’de l Mao. JOHANNE FLODERO l Grue. Lin. Paon. Reg.

et 0rd. l Public» cammini modeste submitm l Prunus Fuma. AunmLstVestrogotus l In Auditorio Gustav. Major. D. xxv. Oct. MDCCIJXX. ]H. A. M. S. I UPSALIAE l Apud Janus. Boum, Direct. et Ray. Acad.Typogr-

(’) Specimen Sapientiae Indarum sacrum, etc. Borel. 1697.

(sa... a .

. .- a -- -Tan-gr: 1 .’-L--7

:3. Il à :3: Au

t,

et prolegomenn, quae ille non habuerat’; baec sibi istranscribenda et latine vertenda duxit, tut istud quid-quid foret supplementi Starkianae editioni accederet’.Ex hac vero accessione, quam Aurivillii diligentia Star-kiano operi fecit, minime aut parum homines parabola-rum Panciatantrae studiosi profecerunt; nam codexUpsal., quo Aurivillius usas est, unam tantummodorecensionem, quam dicunt, sive farmam, praebet exmultis, quas codd. prolegomeua continentes suppedi-tant. Qui codex ita. lacunis scatet, ut non modo desi-derentur locus ille perlongus, quem interpretationePossiniana adhibita indicavit S. DE SACY in Mémoirehistorique p. 32, et alter locus, quem vir c]. Ann. Tan inBenfev’s Orient u. Occident II 712-713 edendum curavit,

sed etiam illa omnia prorsus absint, quorum nexu intertio prolegomenon fabulae inter se coniunguntur.Adde Aurivillii dissertationem perraro in bibliothecisoccurrere; quaproter non inutilem fartasse laborem mesuscepisse arbitraberis, qui prolegamena illa ad plenioriscodicis fidem denua edere aggressus sim. Recensionemomnium optimum lacunarumque expertem continuissevidetur cad. Allaccianus, cuius quidem fundamentoPossiniana interpretatio nititur, in que videlicet rerumverborumque ordo nunquam interrumpitur; eadempraeterea proxime accedit ad arabicum iibrum Kawa]:wa Dimnah. Praeter cod. Allaccianum, qui nunc deper-ditus est, equidem non nisi duos codices novi, qui pro-legomena ista satis plana complectautur; sunt autemcod. Leidensis 93 Vulc., et cod. Barberinus I 172; cod.

- 271 -enim Laurentianus LVII 30 prolegomenon primumomittit. His igitur codd., Laid. scilicet et Barb., adpraesens uti visum est. Possinianam elucubrationemsubieci, quae satis apte parabolarum narrationemexpleat; varias lectiones codd. Laur. et Upsal. in ad-natationem criticam congessi.

Hic, arrepta. occasions, gratias quam maximas agadoctissimo vira W. N. DU RIEU, Leidensis bibliothecaepraefecto, cuius humanitate codicis Leidensis mihi in-spiciendi Pisis copia facta est.

EXPLICATIO SlGLARVM

L :- Leidensis 93 Ville.B : Barberinus I 172.U r: Upsal. (Aurivillii).LI- Laurentianus LV1! 30.

PROLEGOMENON I.

Xoopd’qc ô tout "spam 3100.55; ô 7.4i. ’Avaooapâvoç brouetté-

luvoc 6 mu Kaîôàô aîôç,paôibv flapi avec Milieu èv en xdipq. rôw

’lvôâw compissâmes. sapât nov èv si; cambra 1mm. ïvœcmmîw and

mais: , Ëxowoc pima); (bgoelipouç nâow àvfl-pdmm: rai: tv pas 6m19!-

Boaor, pilpoîç t8 mi. aquilon. àpXOÜÜl mi àpxapàvmç, 5mm ôè du?»

Kelilai and Naval, 5:59 èsrl Ereçavirnç au! ’lxvqlàr’nç, ô and susurra

tv mû; BGOLÀDLOÎÇ tupaïa; è-(xsxpappévow fiêpl ai) nlnm’popiav 6 [Bam-

Àsbç Xoopérr; laBdw, and flapi râw ÊTLELPÉVŒV èv (zani) &pelipmv pbôœv,

apooéraâsv sûpeôfivai mon pommier âvôpa, eiôfipova ra; 1:6» ’Ivôâw

I. Chasroes Persarum rex, qui et Anasuranus nominatusest, Davidis filius, cum audisset de quodam libro conscriptoin regione Indiae ab eruditis et sapientibus illarum gentium,continente fabulas valde utiles omni hominum generi, parviset magnis, principihus et subditis, qui absconditus servaretur inregio illic tabulario: de hoc, inquam, certior factus, et planepersuasus salubrem sibi ac suis istarum apologarum mares in-formantium cognitionem fore, iussit inquiri virum aliquem do-ctum, scientem linguae indices, cui recte demandari negotiumposset eius operis in regnum et sermonem persicum transfe-rendi. Haud ita malta post ii quibus banc curam dederat, addu-

in

10

15

10

10

16

.0

18

Io

-- 274 -71ème. Ml 8h npaomaïov and,» divôpa txéçpova and alvin] mis-q;

naiôebosœc, lai-play ri] émias-ç, airai) êziorfiim, llepCoaè xa).oi)p.svav, ôç

and napaïevôpsvoç r05 paridés); êw’umov, aposexbmsev aôrôv , 7.01 diau-

oro’Lç, t’aura ôta).o*(iCa’pevoç. "En «trip à [3150.564’ fiancerai par. tapi

me si]; radinera; mi VODVEXElaÇ and àperfiç’ ôta-fixant 8è rail tapi Bi-

pMou rivbç èv ri] llvôiq. 51m: ml àEiol.o1œrâ.roa tD’fXàVOYtOÇ’ ml tu

par sont èmôopia èarl mac to xrfioaoôai tipi tamtam fiifilovnïwsi» par npè; coûta êâarrqpérnoov, èvôeiââuevôç par adam onouôipæ rai

àxpipeiav sic div robres (finish; and àvebpeaw, cillai mi trépan; pi-pÀiœv râw un livra» mm. mi npocéraâs ôoinai cinq) Xp’fitlafa lmvà

apéç r6 milan: rac ôôomopiaç data!) mi spa; âne En? Boulnrbv

cinq) mi. un: alunir si rainai tà niquant npooavaléicnç, mldispos: èâôôaa ômflflç, welter finir pévov tipi èmdapiow alfipœoov.

xerunt ipsi virum prudentem, atque omni genets doctrinarumeruditum, arts ac professions medicum, nomine Perzoem. Hiccum in conspectum vernisset regis, demississima prostrations cor-paris cum veneratus, ubi assurrexisset, sic est cum aiïatus Cho-

sroes: Delatum ad me est de tua prudentia, eruditione ac vir-tute: venit porro in meam notitiam fama libri cuiusdam in Indiaservati, praecepta morum praeclara, gratis intexta narratiun-culis, utilissime tradentis. Huius ego videndi, communicandiqusPersis meis ingenti teneor desiderio. Hic cum Perzoes ad omneni

operam atque obsequium sese promptum obtulisset, praecepitrex si numerari tantum pecuniae, quantum in viaticum etcommorationem in India necessariam ad rem quae iniungebatur,abunde suifecturum videretur. Tum ipsi dixit: Ubi baec expen-deris, aut quoniodocumque sumptu alis egueris, fac nos con-tinuo pet fidum nuncium certiores. Submittemus statim quidquid

posees; nulli enim impendio certum nabis est, quo tan] utiliscommentarii participes fiamus, parcere. - Il. Dat se in viam

-z75-Atelôdw toivav ô "agitons and malum»: tir; hâta-hi: ZÔPQV, ôtèrpifiev

tv tu roi: 316047.05; aulam mi mouchai; ëv 1:: roîç (reverdoir ainsi)

mi roi; noçai: mi ponctuai; rimez, and arpégera xaôezâomv Xan-psriCow aôrobç. Ml péplum émotta; abroiç ôtât ri: cuve-loi"); épiliez;

attendrira», bitoêemvbœv auroit; En): 1:: 1&va naiôeûoeœ; mi dips-

sub baec Perzacs, et in Indiam appulsus. ibi frequentare aulamregiam institit, quotidieque apparere in palatinis exliedris, con-fabulando cum ministris, regni proceribus, ac senatoribus, virismaguis, prudentiae ac sapientiae, facuudiae quoque et erudi-tionis omnigenae lande conspicuis. Quinetiam praecipuorum exipsis maximeque illustrium limina terebat, dami quemque con-veniens ac salutans suae; et ut ipsoruin promiscuo sermoneproficiebat, sic et illis vicissim baud ingratum comitatis etstudii specimen exliibens, non parva sua lande. Porro in hiscongresxibus diligentissime cavinbat, ne quid ageret sut discret,unde subalere cuiquam posset venisse ipsnm excribendi causalibri, quem Indoa sciebat nolle communicari gentibus exteris:tantum p«aesefer«-bat ingens desiderium discendi, simulans

etiam se ignarum; et tante. docilitate audiens interdumsibi nota, dam ab exoratis, ut se non gravarentur discipulumperegrinum erudire, gymnosopliistis traderentur; ut ipsos ma-gisterinm delectaret sunm, tain acri discentis attentions carn-mendatum. Par baec sibi concilians amorein et existiinatiouemmultorum, curie omnibus, irrequieta instantia, sed clam, ut opuserat, et citra suspicionem vati proprii, mandatum sibi n lgotiumnrgebat, marias exquirens in lutebras peuctrandi conscias de-sideratissimi thesauri. Quia vero id cernebat exteruo sibi con-tingere aliter baud passe quam beneficio cuiuspiam ex illicpatentibus, multorum sibi ex ipsis parare amicitiam munisgeneris officiis curabat; nec plerumque frustra: nam ut sunt

10

16

I0

8°

10

16

30

---276-laid; dansa and HIC ôiôaxfiç mi [Soudain abrioit ànsôéera, tipi ôè

ËVOWÆÜGŒV abri]: copieur ànéxpape. and à); perdus-fic nap’abtâw tôt-

ôâmœto’ 1rd 8è flapi 1:71: [Simon mi ri): mût-q; (unisson, pactisai»; mi

ampla): tiepeûva. Aiarpiilaaç ô’èïEÎGE ’XpÔVOV lady?» émanions pas»:

nouai): tu une ire-(cormier mi rdw lôiœrdw mi du?) adonc nmôeS-oeœç’ eôpûw 6è 1531! ramai-(av mât voaveyj, and arkrjpn livra copia;

mi ’(VÔGGŒÇ. and. étampait; r6: mr’abroù Train. mi rua: «brou upaaipecw

ëv î! puompiotç oboow Emmy, ml âne): êmt’fiîemv dans. a ç àrrrktjfmaw

tfiç donniez: ml èmôopîaç outrai) . èâ’l’fi’(sû.ev croup mi 81’ (in zapaïéïovs’

1.4l ripieno conciliai) mi. nivew par, entrai"), mi èEo’ôoa; bravât; mm-

fere animi bominum ad gratiam teneri, a plurimis quos de-mereri obsequio stnduerat, qua privatis, qua etiam magistrati-bus, baud vulgari existimationis et benevalentiae significations

colebatur. Ipss autem ut nullius aspernubatur studium, itabac potissimum agebat, ut litterati, et supellectili egregieinstructi libraria cuiuspiam, familiaritati se intimas insereret;quad apud talem demum se optati scripti copiam nanciscipasse confideret. - III. Diu erat in talis viri conquisitioneversatus, cum multis tandem experimentis edactus, persuaderasibi coepit, unum quempiam inter procures Indorum humani-tate, prudentia, eruditione tanta propemodum esse praeditum,quanta opus esset, ut ex eo sperari optati officii fructus posset.Huns ergo institit quotidie visere, cuiictis ambire obsequiis, sin-

gulari quadam honoris significations demulcere, postrsmoepulis excipere. munerari quinetiam, et quae ipsi grata puta-ret fare, quantovis smpta pretio donars; quas in res nonmodicam pecuniae allatae s Perside partem impendit. His re-spondebat ille quidem camitate tanta, quantum a liberalissimagratiosissimoque homine sperare Perzoes potuisset: caeterumidem praeterea demiratus aliquamdiu tain inusitatam in-

-277-3601m. èv un; 06v ttîw finsmîw ÂÉÏEY. mimi) muât pôvaç’ àôekçé,

goéland son (pommant. pouffiptov Erepov’ mi ïàp èMÂnôa n59! m2611-

patoç oïmep oint èçavépœoâ cor [ô 7&9 èxé’çpœv ohm: mû. onveréc èx

(Imams! nul aîvqnârœv ôpLÀGw TwopiCet mir; tbv 611.006th tà «6:06

Wia.] àxoôoaç 6è à ’Ivôùç mâta M75: npbç aùrôv’ si râla un!

06x èçavépœaàç nm rapt 01’) minuta; èvraùôaz èkrpmôaç, 600d: 679m

èE âw 1156m Éva-La tà ri]: ÇLÂÎŒ; ûn’énÂenoaç’ è-(ôo 8è (in. momifia-W

1:29! toôrœv èÀé-fâau ce, (63:: nepaunôflvai p.5 mon; rôt 1771.: (point:

geniosi et curiosissimi advenue assiduitatem et diligentinmin se colendo, denique divinavit quod res erat; et deessenon pesse indicavit, quin, se adiutore ac sequestro, particepsarcanorum indicne sapientiae monumentorum fieri Perzoescnpiens, in istam demerendae suae gratiae sedulitatem incum-bel-et. Par hune modum proficiente inter ipsos familiaritate,fiduciuqne, ut fit, mutui amoris, freqUentatis utrinque bene-volentiae indiciis, crescente, ausus uliquando Perzoes amico inarcanum seducto conclave aliquid de suc desiderio fateri, eumbis ferme verbis affatus est: Eau] video caritatem in me, fra-ter, tuam, cui male atque mgrate me respondere arbitmrer,si te celarem quidquam intimorum nnimi mei sensuum: quamfatebor tibi equidem id quod ex quo hue veni magna curaomnibus abscondi, quad in te aequitatis ac sapientiae tantulnexistere documentis perspnxi, quantum in eo desiderari potest,quem arcanorum vel maximi momenti prudens recte quivisadhibeat arbitrinm. --- 1V. Ita exordientem Perzoem interpel-lans Indus sapiens: Dudum mimbur, inquit, tamdiu difierre te.quad sero nunc tandem inchons; atque adeo, si me sinis loquilibere. tibi pane succensebam. quad in aliis cuncbis nmicitiaeofficiis diligentissimns, in hoc omnium praecipuo aperiendorumaccretorum, illiberali pane quadam cunctatione cessnrea. Quam-

15

I0

25

10

15

20

15

80

- 278-ont) mi. ri; si: fvdflïh); mi nazôeôseœ; tà relégua. àn’èzezôù

où traîna; fipâoo flapi mûron, ëzœ son (pavepà KOL’ÜGŒI mi tu tà èv

coi xpôgcw. lai En. (in: êvraôôa èÀ’fiMiMç’ mil ’(àp and robre ê)»’lpd)3aç,

si: to cotisai roi); union; Moanpoù; mg iman yttrias, mi duran-1eîv npb; rbv Baraka son. êïib 6è 1717 te npoôopiav un 1.-qu ima-

qunm, ne vicissim ego tibi contra leges veri maoris dissimulemquidpiam, frustra aras in hoc studio clam me habendi votumillud, qnod ego dudum pellucens in tua intima conscientia per-legi. Diu, inquam, est qnod me non fallit, venisse te in lndiameo consilio, ut nostrae sapientiae thesauros expilures, arcane-rumque inde librornm copium motus, ex iis erueres unde pa-triam reflux ditares tuam. In quo etsi, ut dixi, subofi’endebat

me tua illa non satis familiaris de re tuli taciturnitas, ne-cessitudini inter nos coalescenti convicium visa. facere, tempe-ruvi tamen ab expostulando de en tecnm; contentus observerate interim, et quusi dissiinnlntione mntna ulcisci; dum tucaeteris virtutibns, et, quae 1181] se mugis nmgisque quotidinnoexercebunhl dotibns tuis praeclarîs eruditionis et ingenii,labem illam in aestimatione men qnalemcunque compensares,eut etiam nlleganda quandoque idonen istius silentii causa,dilueres. Nunc quoniam ingressus ultro tu ipse in enm sermo-nem es, qui viam panderet animo mec gestienti etïunderese coran] te totum, non putavi negligendam occusionem osten-tnndi tibi sagecitatem meam, quam tantis artificiis arcere ne-qnivisti, quominus in ultimo recessu abditissimorum mentistuae penctrnlium deprehenderct, scopum peregrinationem adnos tuae non alium tibi fuisse propositum, quam ut specimensapientiae nostratium doctorum arcanis apud nos conditum lit-teris, exscriberes inde. vestraque lingua expositum regi tuo re-diens offerres. - V. Ac ne te hubeat solicitum, quod me subof-

-279-nom; mon flsaoâpsvoç, mi 1rd»; MM); Exploitez: tà èv coi, ëri tût-50v

èzôôrpa vip pæan: son, nul au oint siôôv mon 890m ri: a lç Tab-

ou»; ml maîaôosœç ml. ozonomç ml 1v4bp:q;, rbv ôuvdnevov tà

éclora) pins-139w. un); 196mm. ôtas: à; inerme) rem,» mi paraclet il

mi èv loup à-pooùzn ripa écimai) ’(vibprqv. à 76g; veuve-fil; àv’qp èv 6111i)

569m dupera»; 1vœpiCsrou.’ npâxrov psy, Gino ri: npaa’mro; mi émeutier

ôsûtspov, ès. r05 ’(LVÉ’JXEW ripa écime!) ûno’quaw 7.1i couiner; (rouir

rpitov, ce: ûnOtàooa’Jôai toi: plotÀEÔ’Sl mi àzolontkîv roi; aùrdw ô:-

Àfipaov.’ rétaprw, sur rob MM): çavcpoüv rà é’IDIOÜ PD’St’l’lpLŒ roi;

film; aôroù toi: moroîç’ nénmov. êx me àarpil’âew èv roi; (imamat;

mâchai çpovipmç. Mi perd! miaulai: mi. 340.103.0311; ànavrâv midi.

roi; rob pondérer ëxrov ôé, èv. rob npûnrsw Tà êlDIOÔ Marque:

fensum taciturnitate tua dixi, velim ne sis neseius, nonsolum ignovisse me tibi facile, sed praeterea etiam suspvxissemoderetionem in hoc tuam, in que magnum sapientiae instaragnoscebnm: gnarus quam pauci resistant prurigini prodendifamiliaribus, quidquid mente versant; quantaque cautions opusait, praesertim degentibus peregre sub rege legibusque diver-sissimis, in recta deligendo, quem consilii ancipitis et offen-sionibus illic obnoxii, non damnose quis arbitrum faciat. Ergo,ut quod res est fatear, eo te nomine magis amavi, ac multopluris feci. Sic enim dudum mihi persuasi: octo esse in qui-bus experimentum indolis magnne, ingeniique lundis eximiaecapacis, sumi certum posait: Primnm est mitem esse et co-mem ad omnes. Alterum, recta. intueri destinatum sunm, illiqueindefesse, sed patienter. urgendo insistera. Tertium, subesseobsequique regibus. Quartnm, arcane probatis dumtaxat amiciscredere. Quintnm, in comitatibus principum sic appareresapientem, ut odiosa tristitie. philosophiae non popularis et su-perciliosae declinetur. Sextum, itn mansuete ac placide cum

10

35

Io

25

l0

10

16

10

16

-280-mi un norvowsîv aimât muftis-su àvôpâm ml. nommai ëfiôonov.

à: r06 «posé-lev; 793v écumai) flairai: api): rè un çôéfleoôou 01?:-

lsî; and 615135903; 16100: 6780m ôé, èv. tov’) tu); diront-leader mp1

du: oint éperdra: tv 617mm. ml. 6 Exwv môme ràç 6min âpetàç

npoêeveî écrou]: rai Mafia ml. ëoerou 6m15 irien; amen; àvdorspoç.

mi ôcî rôv roroôrov àvrùauâàveoôai ml. Bond-ah de; admet tà éaumü

Minaret. entrai tolvuv ai 63ml) àpemi et: ce neflfipœvrai’ mi ni»

051;) flippai, 5mn; a: pontifier] êmroxeîv du! (maie. ô ôé par àw’fi-

7eLÀaç, si: [léîVJTÔV 00L çôpov n’ êvéfialh, mi èmzivênvâv ton mû

vitiosis etiam et improbis agere, ut ad cos ne suspicio quidemcelari requirentium consiliorum ulla sinatur emanare. Septimum,exerccre duminium in linguam, fi’aonareque illam in occasio-

nibus ingenii dicucitute commendundi, ab omni dicterio, quadvel oblique perstringzit quempiam. Uctuvnm denique, in con-ventu virornm gravium non tunwre prodire, ac aestu erudi-tionis consciae provelii surmonibus ultra quam poseat propositiad dicendum uut deliburamlum axgumenti formula. His octoqui prueditus dotibus ait, nae is et tutus erit a periculo da-mnorum in quae haud raro incurrunt inconsiderate conversantes.et compas fers fiet votorum quorumcumque; cunctis ad talifavendum naturali quad-am inclinatione propendentibus. Itaquoquod lias in te omnes virtutes vidi, promptus ecce pronusquesum ad grutificandum tibi, quantum erit in me situm, quod-cumque optaveris. Moneo tamen difficile te negotium tractare;ac quo magis sentio baud pesse me in eo quantum vellem.eo praecor Deum intentius, ut fortunet coeptum, amoliendissese contra oliiectantibus obstaculis non parvis; quae equidemdum reputo, cohorresco interdum totus: quippe obversantementi meae saeva imagine malorum, quae ex hac forte de-prehensa molitione in tuum mihi longe carissimum redunda-

-281-macérai) èmtofiîv’ àÀÀ’ aux i] r06 3306 êmxoupia pOnMOEl. finît iâdw

8è ô [IspCooè au cinnamomes: fièvre! tà ème ri] xapôiq. aurai) a]:

’lvôsî. mi. au. ou Salami émeri; (piliez (16:06 ne; aôrôv, [ôtât 1:6] 9118M;

iam-alto: marmot) fi àxaipou çihïîapévoo ce napànav 0:61:06, 6003

6035p 1:in tan: 7moimràrmv àêsModw assr’èmeuœîaç àmxpwopévoo,

flafla Mppoç süôponov ce népaç divaçavîgvai me éminça; croton.

kéfir 06v afin; tu); azurin ô ’lvôoç’ iôoù zonai; ont èvsomoân’qv

Ira-(i811; npèç tb solfient 167m0 èx. roi) crépuroç’ MŒÀaBov ôé cou

à râw nixpâw êYflLà’CŒV tà pâton, ml à 16v pampa»: 1rd apeurât

mi papille; fiôôvônil t7]; si]: mimes); ml naiôe3aeœç, fi» son ô Mg

rent caput. Sed avertet sinistre, ut spero, cuncta propitiuminnocentiae tuae nostroque amori numen; cuius tecti patrouinio(confidendum est enim) adversa infestaque innoxie quaelibeteluctabimur.- V1. Varie afi’ecit inopinata baec oratio audientem

Perzoem. Miratus primum est solertiam Indi usque eo per-spicacem, ut latebras cordis pervaderet. Eiusdem postea hu-manitatem suspexit, quod in nonnulla expostulandi secnmcausa omni verborum asperitate temperasset. Postremo gra-tulatus sibi est et probatam irrefragabili iam experimentoamici, quem hactenus exploraverat, fidem usquequaque since-rani; et certa tum demum firmavit animum fiducie. consequendiquad optabat, auxilio ntique parato tain fidi ac efficacis coo-peratoris. His intenta cogitationibus, et vultu quidem fatenti sicse rem habere ut amicus divinaverat, nec dam tamen expe-dienti mutuum sermonem, sic Indus, omni ei timori demendo,iterum est orsus: Miraris in isto silentio fortasse qui fieripotuerit ut votum tuam, etsi a te studiose tectum, penetra-rim tamen: sic habe: Artem callere me insidiandi amicis in-nocenter; hoc est perducendi eos non modo citra damnum,sed etiam cum commodo ipsorum quo minime volebant. Ut

sa

5

10

15

15

30

10

16

l0

30

--282-êôwp’rjoaro. mi 1&9 ô 00306:, Suiv ri unanime; nfmsfl’rjoerai anni),

ml. M4311 fifi acron www èx roi) napaôéwoç, conduirai àvôrnbmp

aimôopr’pavu vip clorai) chiton; ènl crepeàv nétpav, fin: ahani-

oavroç 651:0!) où ossifient-ai, il èv ôpei, in; napel rdw épaveôvcœv avé-

p.œv sans, a?) aimez. mi aux imams: a xpeîrrov (pina; xaôapâc miàïânnç, ml. 6 ëxœv mûrqv étêté; être. mrvœveîv ni) éautoü p04.) 571.1

ml. hydre!) minou, mi pi; 196va aure) a. mi npütov pèv (imparti

enim aucupes observato gustu avium quae venantur, obii-ciunt eis cacas quae illae appetunt, et hac illaecebra delinitaspertrahunt in laqueos iuxta expansos: sic ego, intellecto tuostudio ingentique amore litterarum, de industrie. mentioneminferebam nostratium monumentorum de moribus scriptorumaccurate, que commemoratione cum salivam tibi moveri toutexquisiti cibi nulle satis tua dissimulatio celaret, deveni tan-dem, adhibitis eodem plurimis huic inde aliis indiciis, in no-titiam desiderii, quod te hue duxit. Scie temere in talibus iu-dicare multos. Sed si argumentorum opinandi delectus quidebet habeatur, taro erraverit divinatio. At sicut aedificiumfirmis innitens fundamentis stat inconcussum adversus ventosimbresque; sicut navis catins subtus solide, lateribus validisex arts afiabre compacta, resistit intis fluctibus: sic opinioex prudenti comparatione maturaque aestimatione signorum inunum ex diverso conspirantium plurium, recta ratiocinantisanima innata, coargui non timet; quia verissima plerumqueipse consciorum confessione comprobatur. Nec te porto poe-niteat habere me arbitrum ancipitis arcani: tantum abaum adeferendo te, ut particeps buius tui quodcumque est criminisultro fieri festinem. Sic, inquam, decrevi, omncm conferre ope-ram, ne vitae quidem ac capiti parcendo, quo tibi contingatid quod optas. Verum ad hoc necesse prorsus ante omnia est,

--283-112693651»: unifier ce KP’JÂâ’îtEW nuerfipra’ il rai-131 8è mi on xplnrrov-

sur sa! rap (mirai; èv ôuoîv àvôpdnrorç noorfipiov, iota: mi èv rpiciv,

ou»: èv toi: quoi 1év1fmr, ç-arvepoôrar roi: iram. mi ci) ôûvarai ne xpûqm

aître, un îôonep vëçoç èompmsuévov êori. skip en Xatpœ ai] ml.

supprimai è1ri ri; si; çrÀiq’ mi to nahua robre Swap Entête; (in:rspi») pectiné); , diva-(wifi écu pi; çaVÏIVdL mien: àvôpdnrorç- ônôrav 7&9

à1tor.aÀD’,;ineraL, rôts damerai par ïew’perai relaie. ml orne aloi)-

roç, dît: pâlot ôôvarai ne 56men ’ ô 16m inerme: Baraka: ôpaoùç un

imputrî’q; èart, mi moletiez fiîpl. papou spirante; lem 06v mimi)ô IlspCoué’ ni me me; ôiôdoxalor parfila): énerveriez mi ôoââConor

mû; r61 nuer-11m1 rrîw (pilau; aurai; npôrrrovraç ml. napaçokâocovraç,

si zani àmbôuvo’r sim. ml. êzzxivôuva’ 0310) 1.61.160 Sommaire, mainate):

ripa, roi) néper: ÀaBeîv airer: cor pDMpLOV èvsôép’qv. mi ïàp nexes mi

ëaôoâôv éon to roroürov, ne?! perd guipon èmrlnpeîç p.0; mûre. nm!

hic 11mm, er simulai]; Eau gram épair perm même roi); MEOMIŒÇ

ut intendarnus uterque diligentiam latendi, solicitissimeque ca-veamus ne tertius uostrae conscientiae ambornm adhibeatur,sut quomodocnmqne interveniat arbiter. Inter duos potestutcumque consistera securitas secreti. Quod tres sciant, teneri,quin emanet ad plures, nequit. Si autem enotuerit, cooperarime tibi in exscriptione et deportatione ad exteros commen-teriorum nostratinm, actum de me sit: tum nullae opes, nullesuifragatio caput meum servassent. Regem habemus saevireatrociter 0b res nihili solitum, nec revocabilis, ubi praecipi-tein ira extulerit, in mitiora voluntatis. - VIL Hic Perzoesgratias egit tam generoso amico, prout par crut, magnas, excunctis singillatim circumstantiis beneficii eius meritum aesti-msns, quod ultro priusquam rogaretur, quod in re sibi pe-ricnlosa, quod homini extero, tain prolixe, tain gratuite faveret.De secreto, quad monuerat, securum omni ex parte iussit esse:

10

15

35

30

10

15

,6

80

-- 284 -son, ni, ôr’ airain: a (pavepœfl. 500x, îôoù êkrîtœ si; ôv i281] tipi àpyjp

àvèôépsii’a, En époi) ànapxonévoo, coi) 8è èvraôôa RPOGPÉVOVTOÇ. on

wœoô’fiosrar’ ancien 1&9 tuez") and 006, 600.0; oint. èxowdwnrar, si. psi]

386c ml. époi) àrroômsoôvro: âçopoç êta]. ânonner; 8è ô ilv’ôix; raina,

impécer anni) rôt (mutinera Wlia’ un micas émies xpôvov ÎMVÔV,

mi êarrmnjoac me au éneçépero, mi. xararfiâac a. canut aurai)

êv «une» 167m) mû isolât,» mi amome, panera ôtà rèv roi") Ba-

oüéœç pope], àasrrhjpmoe en [Milton mi ânon twà. Mina Brown.

néper 013v ëxrore ne; rov alitai) [Sarment ’Avaooopa’wov, 550v ce ôiréctvg

xénov, mi 5mn: ànsrrhfipœce tipi aôroû npôaraêw, saponifiant: ce adirai)

De men fide, inquiens, non minus potes ac debes quam de tuaipsius in hoc, quad tegi utriusque interest, tacendo constantiaet moderatione confidere; quare quod ad me attinet, tam tibicerta incolumitas tua est, quam quad in vite potest esse cer-tissimum. Condam me paucis diebus; et celeritate somma quodcupio exscribam, interim cum alio praeter te unnm congre-diens nemine. Perfecto negotio evolabo statim, ut ne si vellemquidem, possem hisce cuiquam in partibus ullum inter nostransactorum indicium efiundere. Me hinc profecto, tu supe-reris unus qui rem scias. Quam tutu tibi ac fida est tua pro-prio conscientia, tam remotum ab omni etiam nmbra periculi,buius quidem facti gratis, te manifestum est fore. Haec et ineam sententiam alis locuto Perzoi aperuit Indus sapiens a?curium museum sunm: ibi ille cum bas dissertationes quinde-cim gymnosophistae veteris ad regem Abessalomum, tnm alisstrenne quae volait excripsit istornm indicae sapientiae mo-numentorurn. Interim autem pecunia quam attulerat e Persideferme iam expensa, remisit en fidum hominem, qui regi Ana-sursno nunciaret, magnis tandem laboribus se peregisse quodiusserat: relaturnm ipsi statim quae optabat, ubi viaticum ad

- 285 -Mtafiôpwv. p.an 6è mâta ô [kodak mi neptxap’iiç ’(evôpevo; Mm.

abrita 7pâçer. npoç zou HepCooé, hautain; aôtq) mi xp-fipata r06

rat-Léon napaïevéoôat npbc «616v, luira): 6L5: me implosant; trop.-

Bfiomn mon? n, mi orepnfi’fioerm 1:06 (11100119on soxapicmpe ni) fiai)

up Xopm’fioavu mon! ôœp’qoapévq) aôrq) tfiv râw lvôcxâw Malin» âné-

laoow- ôtéoxem 8è clorai) mi àvrapeiqgeow noUâw un! psïiorœv Xa-

pirow à)» mûron zpoMav àçoow’ooaoôat. robe; te mémo: èv 8mm)

ànolafieïv tapi âw ûnépews mmnaôsubv. àvaïvoùç 5è ô HepCooè tà mû

floculant; aima wigwam, :1336: npèç rfiv nepomfiv figaro ôôeûew636v. KataÂotBùv 8è 193v Hspoiaw, onepwjoôv; 171;) Bandai nepl aûroô’

un! npooxalsoâpevoc aôtôv,hû1teôéêaro aôrbv lappooôvmc’ mi léïet

aôttp’ Zaïrmç, ôoôÀe maté’ mi 1&9 Mona r6: nap’ époi) ânon-le-

ôévra am Elsa, ômpoûpzwôc con nm mûron; mi uléma Ôfièp âw

W011); 16mm; TE mi mvôôvœv. telson 8è aôrov ipépac émà d’un

mmpâvew mi àva’maoÀav ïevéoôm 16v xénon aïnoô’ [mât 8è vip

reditum suppeditari sibi mandasset. Laetus nuncio tex nonsolum quod petebatur liberalissime submisit; sed redditis hu-manissimis littoris, quam sibi gratum ac iocundum accideretPerzois obsequium prolixe declaravit; tum Deo gratias agens.et sibi gratulans, hortabatur ut quand suo commodo liceret, ma-turaret reditum in patriam, ubi eum fidelis operae praemia ma-nerent. - VIH. Hac Perzoes lecta epistola, confestim se datin viam, ac eam feliciter emensus, incolumem se sistit Chosroi;qui quantis ipsnm benevolentiae significationibus exceperit,baud facile ait dicendo exequi. Amplexus caritate sincerissimareducem, commentarios manu tenens quos attulerat, beasti nos,inquit, et voti compotes antiquissimi faciens, aeternum tibi de-vinxisti, muche isto industrîa, fidelitate, diligentîa: dabimus de

caetera, quod nos decet, operam, ne minori tuo fructu, quamnostra voluptate, tantum labarum et periculorum exhauseris.

10

15

20

85

30

10

15

20

25

80

-286-roûrœv mpéleoow. upaaakeoipsvoç aètàv mi. nahua; 1."qu copina»

mû. tbv ûn’aûrq) comtatvm lady, mi àvoiêaç tà. palma aux? è-xôpnav.

aveïvdxodq’wv ëpîrpooôsv 16:06 mi 7:61in Mme». mi (1106an

zâvœç mû ôaup.à.oavœç,njv r: coçiav Mi vip nai’ômv, fivxep àà

tâw étepoyhîmoœv 05mg êXo’tÀqse, mi up m 1:me solag-

orfioavreç a]: ômp’qoapéwp up te Baazleï mi. «ôtai; renom caqx’œ:

mi naiôeoow, ànoveipwmeç mi up HepCooè 1&va intèp (in ènôvqoe 1.1i

époxônoa’ rôte mlsoet ô Baraka); àveœzôfi-Mu navra tà azote?) Be-

Sub baec diem condicit posterum; cuius diei notata bora eru-diti, quos in comitatu habebat plurîmos, omnigenaeque sapien-

tiae consultissimi viri convenirent ad se omnes , andituri pere-gre advectos libres, dum lingua primum persica ex Perzoisinterpretatione recitarentur. Congregato coetu amplissimo,medius in throno rex sumptis in manne et explicatis Permiscodicibus iussit ex eis a vocalissimo anagnoste pronunciariper boras plurimas dissertationes potissimdm quindecim gym-nosophistae cum Abessalomo rage; inhiautibua avide cunctis;et veritatem tarn aptis expressam fabulis, efihtaqne summumhumanae sapientiae bestiarum amoenissime profusa. linguis,pulcherrimo intexta peregrini artificii, concordi celebrantibusapplausu. In digressa gravissimi quique senatorum maous incoelum tollebaut gratulantes numini, quod isto regi mente,isto Perzoi studio, successuque coepti difficilis donando, diemdemum illucescere felicissimam concessisset Fer-sidi, nantisexterae sapientiae thesauris iure deiuceps gloriaturae. Hinc con-versi ad Perzoem, nullum faciebant finem ingenii eius facun-diaeque, ac in tantis poriculis contemnendis, ferendis labori-bus, fortitudînis constantiaeque praedicandae; quo nichant no-mine patriam ipsi suam immortalis beneficii semper debitrioemfore. Rex ipse, baud sese iam capiens, pandi apothecas regin-

--:87--Onàma «in ta parrain» mi liât.» ml flouiez) aurai) ml nm.» t6»;ô’çacgm’zrmv x13. niw Romano, xal p.53, 3.07.0)»: npoorâoou minou; nàvü’ 50a

326km; Malieîv. ô 8è HepCooé. minep vooasxflç (in ml ooçpo’vœc

ôw’qmv, apocxwfiow; «(nm ml coxapwtfioaç 6U (in xap’ 4:61:06 56119-

1érqro, à? 6 Gel); 6 Xapzoo’nuevôç 00L. èvôoêorate 34004:6, tipi èv-

taùôz miam 866w. dinde; COL ml vip aîœviCoooœJ lapioouo. hie6è ôoôwç aco, 01’) xpeia p.01 èoti a; flapi zou toi) 7.601100 minou

tpa’ruàrwv. 50X and p.0L npôç ôüpa i] lœpvnnôsîcà p.0: flapà ri];

Bamliaç nufi’ ma and to àpéoal, alroûuw. pian; à. râw Maqui-

rum opum iussit, ductoque secum intro Perzoi iureiurandoconfirmavit condonare se ipsi ac iure iam nunc quam optimoproprium tradere, quidquid ac quantum inde vellet: eligeret,caperet, nulle. verecundia, nulla parsimonia domum auferret, eclarissimis illis gemmis, e pretiosissimis punis euro textiset blatte, reliquisque regiae gazae immense illic copia congestaedivitiis. -- 1X. Tuuc procidens eorum regs demississime Perzoes:Accipio, ait, domine, istum animnm, istud de me indicium, eogratiori animi sensu, eo deiectiorî veneratione, quo mugis sum

conscius nihil egisse ont potuisse me, quo tantis a sacre. tus.maiestate cumulari favoribus mererer. Laos en mers est hu-manissimae dignationis tuae, quam quia. remunerari aliter quamvotis nequeo, precor venerorque supremum coeli terraeque Do-minum ut te maximum regem, et in hac vite pergola omniprosperitate fortunare, et in futuro saeculo sempiterna. coronetgloria. Quod ad ista pertinet quae largissime offers indignoet inutili tuo servo, liceat quaeso pet te mihi, rex illustrissime,libers fateri, me iis non indigere; abunde quippe atque instaromnium tuam esse mihi gratiam et splendorem redundautemin me summum ex tam honorifico maiestatis de me tuaetestimonio ac sensu. Ne tamen videur regium istam tuam li-

10

15

30

15

10

16

30

- 288 --tu» t’a; lapa; (l’ouïotàv lofât-iræ, 5mm; à, «on; ôoêaofllfpœum âne:

adonc tfiç omît-zyeuta; p.00. mi 1043m tant-11v mi eûfiptorfioac ni)

parfilai airer al: tbv aima (fiesta il Basilic son, En à:9.asov à:nap’ and); ôœp-qôeioaç par lémur ôeî 7àp rbv veuve-[ï] 53301301!

coxapwriv, ônôtow ôœpnôfioerai cinq) a, 15h; à); 58toç Mm; and.

sa. 6è shaman?) ri] miam Basile-(q. con, ml ôéopm a]; paulo-ôtbpq) 384;) roi) èv inde; mi eûoraôeiq. ôw’wsw aôrfiv. flip 91m:

ait-flou); 1&va airé) napà rflçfiamlsiaç son ânons-nui par raiafin; arpbç ne palan èotl ml bôoôoç. M151 aôttî) ô 3100413? alim-

oov, Swap samu- rai 76m p.0L ômtéov inti. ce: napâ ont) ait-qua, 61min:

tombez, mi. oint ànonqsçôvjon, si. râw finisse»; abri; un: rit;paladin alrfioemç’ (fila 15m 00L ml mâta weber. ôz’ 053m inté-

orqç Mitan; ôtât rb filment-m ànoôaxô’fivai ce ri]; ingériez:

ml ô HepCooè npùc abrév’ à 066:, Baoùeû, àHODÇ êmôo’ooat ou. mît:

gisanôç, 51L ml ôwo’LELov livra us tomôraç humilier: p.01. Empeà: ra

nul xàptraç. viw 06v p.01. mi si; ëpïov àgoooioo vip ait-noir npootàâa;

ml 701p p.00 to 6mm èv rai: aimé: maman raie; oaîç impôt :06

HapCetCepxàp roi) niai) Han-marlou, ont»: rôt muffins: un: nui. au?

beralitatem spernere, aut recusare in aere tuo esse, unum extuis magnificentissimis admitto donis, volumen paunorum pagiPhuistan, amplum eum vestitum non mihi solum indicationsfavoris toi, sed universae quoque cognationi mess rains fore.Inde cum quam dixi accepisset Perzoes vestem regim, gn-tiasque iterum exquisitissimis egisset verbis, cuncta ei pro-spera faustaque a Deo comprenons, demississime significavit,aliud quidpiam desiderare se a. maiestate eius, non difiîcilenec magnum; quad, si per eum liceret, continuo proponeret.Dicere iussus, subiecit: Cuperem, domine, ut imperere dignnræris scriptori tue regio Pertzetzemchari filio Paschetices, ut cumlibrum a me delutum ex India persiceque versum, mox, prout

- 289 -orémus ni; MM a]; XPÔWp napaôoôfioerat, me fait; aimât 1:06

BLBMoo tonton renflammai roi) KLÀiÀs ml Aip.vs, 5mn àvacpépwnaz

èv dînai; admets, m1 perd: ôo’waro’v ne!) sic 566w Écrou êu’hv xal

mambo toi) 1900: pou. àxoôoaç 6è mâta ô paradai): ml ni âpxovrec

cône, èôaôpaoav vip roi) HepCouè voovex’î] mi. ôçnlfiv dempiav ml

min idoine ôéEow èv 431;) emmura ôtapevoooav. M791 05v cinq) ô

Bacileiir i) aimoiç son ulnpmihjoerai àxailûrmç, ml ïàp ËEtov si

r06 cambrai) Stop-fluate". mi. eôôémç ânocteiÀaç ô Boom-13; arpent-nect-

lésai-o rôv HaptsrCeuxdp. ml napa’revàuevoç, léïev. cinq) ô paoùsûç’

où ’(Wdfiflelc vip» roi) HepCouè me: fini; eûïvmuoobwzv mi. 500L);

xénon: ml uéxôooc iméorq ôtât tipi rot") 10:06:00 pignon àveûpeow

Mi fipsrépav ôepaireiav’ i,.Bookr]3’nv 8è ml aïno; àgeidaoôw aèrôv

èx râw oizeitov jp’qpa’uœv, ml cim ifâélnosv’ (il)? firman eüxoÂov

âvriyecçw rob même cuirai), roi) ànoypagoîjvaz aôrèv èv fait; rivait

iam iussisti, edet in lucem publioam, commemoret in frontemoperis nominatim qui sim, unde ortus, cuius sectae ac studii,postremo quantum contentionis in hoc tuo mandato defun-gendo exhauserim. E0 cognito Perzois voto, rex et proceresgenerosam eius sapientiam suspexere, qui, opibus ac pecuniacontemptis, aeternum decus immortalis gloriae unum intuere-tur. Quare statim ei rex: Dabitur, ne dubita, quod petis. Ins-soque confestim acciri Pertzetzemchari, Vides, ait, hune Per-zoem, nosti eruditionem, modestiam caeterasque laudes eius,nec te fugit quantum in nobis gratificando periculornm aerum-narumque animo iuvicto subierit; praetereu ut recusarit em-plissima praemia, quae ipsi merentissimo decreveramus. Isquoniam vice omnium unum optst, ut libro quem est interpre-tutus specimen Indorum sapientiae peaebenti, nomen ipsius cummentione operae ciron eum navatae, hum caeterae eius disci-plinae ac vitae instituti praefigerentur, volumus illum acquis-

no

10

15

no

25

80

10

15

Io

80

- 290-ml àvaçépeoôaz ôlà navre; tv côtoîç’ "085v and wap’r’fiœ sapé son

èv 01mm r06 BLBMOU mû. uâvô’ 80a nénanev, èmuvs’oau te minora mû

ripa èvoûoâw son ôôvanw’ èv ïàp up èïxwuiq) aimai) ml on aux W

ri; ïpocgcîl àvaçavn’on. film mi. immun; si; ripa 1:01.016qu àvâuvrpw

Ëc’g. ml telson: mûre ûnôpvnsov api); fipâ; , 5mn; èxxlnola’toame: rif:

te 0611111101: un navra rbv lady. àvozïvœsô’ficerm et: èstfizoov Mm,

mi ’fWÔGOVîat rfiv te copiai: mi. obvenu ml rira nonpà rfiç Baoùsiw;

p.00 «(in abrov ïïfEVQpÉWIV eûepïeolav. àxoôoaç 8è raina HepCoué,

m1 En 71-: toutim; 8657]: te ml un; aromate mp5: ton peladeux,npooexbvnosv émulai: abruti, ml padoue: Eôxapiot’rloaç èâfilôev. ô dé

15 HapCerCepxàp figaro 1pâçew roîç rivait ml àvaïpigoew mima rà

roi) HspConé, duré te ri]: 1Moemç mimi) ml paôfioeœç mi 1:11.656-

simi buius voti par te prolixe compotem fieri. Itaque quan-tum arte facundiaque voles, fac in eo argumento, talique vireprout est dignus exoruando, totum expromas; id consecuturus,ut laudem etiam ipse propriam ex aliono reportes encomio, ettantae virtutis dignae commendatae splendor in tuam quoqueredundet claritatem. Vade age incumbe in opus sine mon;et simul istum panegyricum elucubraveris, certiores nos fac;placet enim nobis hoc ipso in coetu, quod scripseris ante edi-tionem recitari, ut eosdem qui Perzois industriam ingeniumqnedilaudarunt gratae nostrae in cum voluntatis, tuaeque ipsinsin nobis obsequendo diligentiae eloquentiaeque testes habea-mus. - X. Adorato Pertzetzemchar humillimu venerationerege, facturum se quod praeceperat, recepit; ac Perzoe deunoprolapso ad pedes Chosrois, gratiis iterandis, exindeque vene-rato senatores ac viros principes caeteros omnes qui aderant,solutus conventus est. At Pertzetzemchar eximio suo ingenio acfacultate scribendi praeclara complexus praescriptum argu-mentum, orationem elucubravit disertissimam, qua Perzois, ab

- 291 -aux, nul àç’ ointep écran m1561 toi) Baoùéœç si; vip ’lvîiaw, au!

raina rôt confinoôueva cinq) alà vip t7); sôpeôsio’qç pipiez) èêeôpeow,

étamer r5 àêiœv à); êva natif cuirez") on’Hpaçévtmv, En); ra tan apenni-

pœv névruw mmzppov’qtip àvaôerxôéwa, râw 8è MÔWŒV èmxoô’q-

oavra. mi. navra flambeau à): a]; pernod nommera, oneuvfioôn anni)

se, up Bandai. mi. npoexaleoàpsvoç ô panetier); roi): ra âpxovraç

alitai) nul roùc tâw êvôéâow ooçoùc oùv zip HapCetCepxâp, imprimerio-

pâma 8è mi. roi) llapCooé, ml àvaïvmoôéwmv uîw 7puçévrmv èrrl adv-

rœv Miami, nul mpqapfiç ô Bandai); 75Mevoç, ml. nàweç 0l 7m-paroxovrsç èni roîçïpagceîm ôaopâoawsç nia: te WÔOW roi) HapCsrCepxâp.

Ml 5mn: and tââw Mana?) tôt tGw www èné-fpamaz, mi. p.5-7dûwç nôtàv te 6 floculai»; ml mime; eûxaptorrîoavreç, npooémêe 80-

ipsis exorsus primis originibus ac crepundiis, genus, orturn,prima stadia, mores, artes. sensu, professionem, res gestas, nequead peregrinationem ipsi mandatam, et felicem reditum ex India,plenissime, ornatissimeque celebravit. Non est apud nos eiusoperis copia; neque enim illum Arabe interpres quem graeceexpressimus in versione sua posoit. Possumus tamen eius de-siderium aequiori ferre animo, quod materiam ac fore senten-tiam eius commentarii partim in hac quam ex monumentishausimus persicis historia deportationis ex India dissertatio-num harum parabolicarum, partim in praefatione Perzois ipsiusquam arabicam nanti graece mox reddemus, reperiet studiosuslector, iisque videlicet contentus, baud magnopere, opinor, quid-quam ultra requiret. Convocatis deinde rursus a rege proce-ribus, ipso quoque accito Perzoe, lectus coram omnibus estPertzetzemcharis prologus encomiasticus, in quo cum essetcunctis visum, laudatoris eloqueutiam laudati virtutibus acmeritis aequa proportions respondere, plausibus uterque cele-bratus miris, magnum tulerunt industriae suae fructum. Prae

10

30

10

15

I5

- 292 --diva; anni) mi. ïàptraç daté te ypmioo mi. 1in mi. ôçaouàrœv.6 ôé 15 HepConè EÔZGPLÜÎÏÏGŒÇ tàv HapCerCepxàp mi. àomoàpswç ripa

xeïpa mi. vip traçait-in; 2:13:06, and tin Baraka ôoâa’noaç, ëç-ry si; roi);

aiâwaç Cil-31., zlonorôôœpe permien, intèp (in! âpu ralluma; 7.01 èîéâaod

p.5 ami flamant; àvaçépeoôai p.00 ce; 6mm êv ri, pima,» rairrg péxpt fifi

crânemç môôe roi) xéepoo, 535v ml àêrœôeinç tode râw àvrapmpâw

ëv te un napévu miam ml èv up péÀÀovn’ and ces èv zonoit; êtem

peut 700.1ng4 and stipposovnç mi lapa; ml àïairha’roeœçs 1’; ïàp "ricin-ré

p.00 à-(avaxreî npbç nleiova eôxaptoriav ml ërmvov fifi persifla; ont).

ô ôè flanc si): sipfim; Écrou per’ aÔt’ÎIÇ si; roùç ultima;

omnibus gavisus et gratulans sibi rex successu qualem opta-verat mandatarum a se rerum, pandi thesauros regina iternmiussit, eductisque inde magna vi auri atque gemmarum im-mensi pretii, tum vestis attalicae speciosissimae numero in-genti, Pertzetzemcbarem pro navata fideliter opera muneratusest. Perzoes regis in sese beneficia omni sua etiam praedi-candi nedum rependendi facultate longe superiora gratissimeprofessus, votis ab omnipotente rerum Domino institit religio-sissimis poscere, ut vices in eo suas supplens, non universissolum vitae mortalis ornamentis ac commodis, sed gloria etiamaeterna tantam eius beniguitatem largitatemque coronaret.Pertzetzemcbari deinde amplissima tam benevoli officii praece-tus item a Deo praemia, consessum denique totum illam am-plissimum obsequiosissime veneratus, cunctis ei vicissim, dumassurgitur, gratulantibus, domum sese suam triumphans gaudioet cumulatus gloria recepit.

PROLEGOMENON Il.

tH nageriez: pima: coveïpdupn napel ’Ivôâw duré repûôow mi. ita-

9:23on ml 161m ’àvôpdnzœv pomma»; Mi CO’fGJVi ml tà. cuité»;

rexvoopï-Qpam, ml min; èÀdÀnoav 8:61 Grégoire: râw àléïwv (dom

mi 16v nerewâw, è-Lflépevor. rôt tontina miam, 5mn; 7évomar roîç pèv

capot: ïwberç un). OÔVSSLÇ, roiç dîçposr ôé, (il: adné), ïeloià te ml

trantran, roi: 6è remordent ml vécu; ml roi: finet; fiâGL roi; pau-

Àouévorç êv npoôopîq. pavôdvew Ml 56mm: mon àzocrogwrifisw,

(batèlent ra mi naîôeocrç’ l’y, grau râlerai 1évmvrar, en. r6»; retournoit

napaôswpdrœv nopepvfiaœow éaoroùç, (in ai enflammas: Monopoùç

I. Compositus hic liber est a sapientibus artificioso con-textu fabularum ac parabolarum, et excogitatarum et ordi-natarum prudenter ad directionem vitae. Locuti autem bic surit

auctores buius operis per ora bestiarum et volucrnm, utlectores cordatos in sententiam arcanam penetrantes, erudirentinstituerentque ad rente sibi consulendumistultis autem pue-risque risum moverent, ludique ipsis ac remissionis gratis.placerent. Oportet autem cupidos doctrinae omnes, praesertimiuvenes, baec et memoriter ediscere, et crebro efi’erre reci-tando, ut posteaquam in aetatem consilii capacem adoleve-rint, possint latentium sub bis praeceptorum ductu guber-

10

15

sa

10

15

Io

15

30

-294 -traita t!p.lù)TÉpODÇ, fi ("boirait à fiapà. ïovétnç amiralat" i; Maupbç

rot; Tratle minci), in pi; évasai; èoovrat roi) butor"), mat mi dipoxôot.

fi 15m ôôbç ml [fiat en: ëtâatyjç noluetôfiç écu ml nolûrporroç. xa-

ôdmreo napel tth èv ôvivâtuet 16700 te mi doping ri; 1mm napeôôii’q

api): diçéitewtv 7:01me tâw àmyxavévuov ainoîç’ 535v mi ôéov èorl

rei; àvaïwtboxouot rfivôe vip pipier: èîtt’fvâwal ml tipi êTAELpÉV’qv 66-

vatp.tv tâw pnuàzœv 176w Un» 06:71;, nui tri; tapâmes; mi. à): par.

aimât notparpéxew aimât, Mât peiner: ïLVÔOXEW il àvotïtvdiowv’ ô

101p pi] wattman» am ôtât Xeûkéew êxçépmott pipettent, automut-

mu énurèv ôeî, En typtoùrott rbv êïzeiptevov èv roi; mouron; voüv,

Ml. parada mi àvœçeiæilç fi rob mouron àVâ’fWDOtÇ mi. alà’fvmdlç’

tiare vitam propriam. Et erit baec quaedam ipsis provisa m0-ralis scientiae copia, velut suri, argentique repertus domi cu-mulus, quem parentes ipsis recondiderint, inveniendum quotempore opus eo fuerit; quem abscondisse profilit ne diripere-tur ab extraneis; nec tamen tam site defodisse, ut non fa-cile detegeretur in occasione utendi; ntique latentem sub in-volucro non nimis denso, sed pellucido, nec aegre amovibili,signorum, ex operibns et verbis indicautibus quidpiam satispervium intelligentiae naturali mentis immense. En. enim artemultiformis baec scriptio symbolis figurisque omnia generis va-riegata est a viris sapientissimis eius auctoribus, ut via radix-que officii consiliique recti in omni vitae articulo tenendiamoenis ambagibus ndumbraretur. - Il. Oportet autem le-gentem hune librum intelligere non tantum vim intimam ver-borum, sed etiam causas cur quidque positum ibi sit, perci-pereque significationem symbolorum, in singulis meditandissatis baerendo, adhibendoque, ubi opus sit, magistri operam:alioqui enim non modo non erit utilis lectio, sed etiam dam-nosa laborem infructuosum subeunti. Qui sane simile aliquid

--295 --au! (SPOWWGSÎŒ àvôpcbmp, 8c àvslflùv èv me], 1:6» meam à; mm

(Spa, mi eôpâw haïes péïunov onc-:60; mouton mû. "Amen; nylœv,

site) èv éauup’ nopeôoopm, ami èpœr’rjcœ mil tan ooçâw àvôpdx-

mm, «(in ràv moûrov Mcaupbv ml êv du tpémp ne: tbv èpbvoîxov chaman; êovficopac. otpwpeîç 8è Min; si; 751v éaotoü àçpo-

013qu ml patentât-ma, àvaÂonoàpevoç aînev in ému? du»: par

ratât-qu êîâ) ô bouc èÀoîwàpdzv trameur ml ïàp si 05m); eîxov 8m-

:tpàêaoôou. 6 âôhoç, papiôa eîxov slsnpdrreoôm tapât r06 ôômfioavrôc

(La. nopemîfiç toivuv ô rowûtoc pmpbç mi ânkqatoç fleméxrqç,

ml ni) îôitp un! âvatcôfiup ÂOÏLOpAÎ) palerficaç, eûpe toi); ènl coi:

légat: èâ E300: [iam-flafla, m1 M15: aËtOÎÇ’ 8513:3, à-(anntoi, pst’

époi, ne; ôv èmçépœ ûgâç tôrrov. nui lapera tbv mm» :06 xénon

ôpâw. ai 8è 509019490: aînov uÏmÎr 31:00 50613:, nopeucôpeôa. rôts

napalafiôw à. 16v tombtœv (baal ôéxa à’wôpaç, étape-ban p.31? ouïra»!

èv up tômp, èv q, fixa 6 chaume: êxeîvoc. ôv ô apoppnôeiç àvoûoraroç

patietur homini stulto. qui cum peregre conscendisset in quem-dam montem, et invenisset ibi arcam maximam plenam auroet gemmis pretiosis, dixit apud se: Abiens interrogabo quem-dam prudentem virum, et perquiram ex ipso rationem tutodeportandi buius thesauri in domum meam. Quod cum agatecoepisset, mox coepti poenitens, O me, inquit, stultum! quialiquem consulam; num quem buius arcani participem fecero,in volet thesauri quoque fieri particeps, et. pars eius erit illiconcedenda. Nonne melius est, ut ego mihi totum servem? Abhoc consilio stultus ille inexplebili cupiditate illusus vocavit.baiulos mercenarios e faro, dixitque illis: Adeste hue. et locutomihi iuxta mercede operam ad portandum baec quo volo. Re-sponderunt illi : Faciemus et ibimus ut iubes. Ipse, delectis de-cem ex ipsis, duxit e08 ad locum ubi erat thesaurus quem in-venerat; et aperiens meam dixit: Adeste amici, et implantes

10

15

l0

15

30

15

20

25

80

-- 21,6 ---èmîvoç eôpev àv-flp. aboient; «16th ëçp’q ainoîç’ ôeôte, (pilet, RÀTKAËVJÆË

roùç admet); 696w èx roûôe tOÎ) necton mi tâw apion; Matin, tu!

Baotàoavre; ânonne: minicars rouira suivra èv t1; 1:06 chou p.00 aï)-

poxœpiq. mâta oî ôuoçôpm napà roi) àvwfrou èxsîvoo nazi atha-

véwroo àxoboavreç èxâp’qoav lapa"; parfin Mi site»; èv êaotoîçi à

&vôpeç soçdmzrm, si) âv ëxm, mi fiôémç nonficopsv Snep «poserai-

xô’qiLev. mi. eàôémç êpnkfioavrec roi); Grimm); aîmîw ëx te 1:06 7.90-

oioo mi tan apion: M80» ëgc-qoav up àvofi’cq) èxebtp àvôpl mi 79.se-

véxrgi xôpœ, nâvcoçe à’wep, si neleûezç, âxoooov n71; mm fi;qu

coupoolfiç, ( "(va psi; àno).éaog.tsv tbv napdvra houera». ) à 6è ne:

minci): àïrexpivatoe Yva ri p.0: tà renaîtra où kéfirs; 3L6! mûre mi 7è?

Boa: btaùôa fiveîm, Yvon 9.118951; èê «ouin àmbkqmu. mi MM),

mimi) étuver wbpœ, 9:?) KOpEDÜGJILEV 611.06 nâvtsç, Yvan p.1: a; à: nm

ànepexa’wœv mac ôsœpfioaç xaravofion au raüra èv ni) du,» cou

èmçépopev, mi ânoloôwmr enim! rai àïaôà Îèx fifi oueæpaç mien:

Moi pâMov si; mê’eïc nopeoôtbuev à: ni) o’z’xcp son, où 8è 32913:6-

rsaccos vestros ite in domum meam, et deponite ipsos in ve-stibule, ut ibi serventur douec veniam. Ea cum ab insauo istobuiuli audissent, dixerunt ipsi: Bene habet, libenter exeque-mur quod imperas. Et cum implevissent saccos, rursus ipsidixerunt: Audi, si lubet, consilium nostrum, ne thesaurumquem invenisti perdus. Quin eius (inquit ille) gratis vocavivos, ne quid mihi periret ex ipso. Illi dixerunt: Non con-venit nos simul ire 11:18 omnes, ne quis magistratnum tan-tam onustorum turbam videns, exquirat quid rei sit; etcognito tantae opes in domum privatam ferri, avortai: illos,et in fiscum redigat, auferens a nabis. Melius ergo est ut sin-guli seporatim proficiscamur, nec tu nobiscum sis, sed hicexpectes donec revertamur: ibimus enim celerrime, et statimhue redibimus. Probavit stultus consilium baiulorum; st illi

-297 .-Àaêov tôv rônov, 385v èEfiÀôsv ô Moaupèc peut; div nopeoôévreç 0.631:

mec 0è pstà 030037]; ôtoorpéxtœnev. firmes 8è afin; il Boom; a? &n).1j-

ou.) ÊtSÎvq) mi Tale-avéra]. mi EÏTEEV «ôtoîçi MM); E’L’Kæte, mai 05:0)

ïevéoôœ. téta inane; 51mm rôv odmov 016106 fisnlnçœpévw 7p)-

ofoo aux! Mômv unimv, êtepeôfh; ëvôa av fifioukfifln. écréma; 8è fiât;

12vopéw1ç, mi 6 impec êmeïvoç &vfip «poquai; èv ni) cinq) adirai) lierai

yawl; sa). eôçpoobvnç léïer. ri) «(vivant «ema- Eeîâév (un, à) 7mm,

1:05 médusa: to [padou Mi «in; ripions; liôooç, (in; oiùpmçôpom

Mdzôs tyocfive-(xav.-37rmç î’ômpzv urf] u ée aôrâw èvecçioavro. fi 8è

10v); èv è’KOTÉGE! ïevogLévn ëçn aïirq)’ mi ri éon. xôpte, Swap p.01. M-

lsîç; à 3è ëpn’ &nep hamac. fi ôè’ dire fixement. infime, 0515 roi;

ôçôoùpmîç eïôov. d’un; taîç "gémi ne!) fiçâpnv. ô 5è àvùp eût-fic Én-

ôanpoç ïsvôpswç sine IpÔÇ aùrfiw psi; cim garum COL oflpepov perd

16v dipoçôpœv daim ’71 10.121 mi pima voyiopata lai liôooç 1:0-

loteleîç: lai fi rififi oôôapâiç, 7.6.04: pou, du, and [1.0l èpsîç, damé).

haha; 8è àzla’æîç èni up gemma ëïwo êozurùv ànamôévra. aux!

tollentes saccos plenos abierunt unusqnisqne quo libuit. et indomum insani nemo profectus est. Sub vesperam ille (quam-qunm subofiensus, quod non rediissent, tamem causam morneincidisse alium, nec sibi damnosam ratas) plenns gaudie do-mum se referens uxoy-i dicebat: Ostende mihi ubi thesaurusest quem tulerunt baiuli, ut videam ne quid forte subtraxe-rint. Illa admirans, Quid ais, mi vit, inquit, quid loqueris ? Etille: Haec loquor quae audisti. Illa vero respondit: Equidcmandivi, sed nihil horum quae dicis, vidi oculis, aut manibnsattigi. Hic ille stupefactus, Nonne, inquit, misi tibi hodie perbaiulos circumi’oraneos plusquam mille talents suri et lapides

pretiosos? Respondit uxor: Nequaquam, domine mi: nullusquidquam attulit. Perculsus casa, et sero sapiens male sa-nus ille, cognovit tandem se deceptum; linbnitque ut prins

si

10

l5

10

15

30

10

15

10

80

--298-053m); à rob àyoflroo èxsîvou mi ukeovéxtou cim: 61:51vach avec

* * * (boxer; a?) mi 6 ëxwv xdpua. êàv in] flétan mâta, obôév a dm;-

Moetou zap’ orbi-div. "limai 6è 7mm], (in ëvôpœzréç Il: èCfim p.an

léêw rivai, mu àuelihbv mât; un «au éauroü (pilau: ëxœv Mi vitra-

vov xapziov, Îfifioa’to abc?» 5mm: 79014:1] 01er léêrv àpaâmfiv. ml

manta; dédain-w 01er rabmv. ml laâdw émue; Il) Zaptiov (hmm

si: rbv oixov vibrai"), rai. dive-(imam abrhv àvsppnveûrmç, mi "même

perd tdw àvôpdmmv épileïv. dépava; pepadfizévac ripa Réélu mi

ÀaÀficaç pet’ aôtâw ëogcakev. léïouaw aôrq)’ ës’paleç, à (pile. lève.

abroîç’ Ëctpale nui ô 111mm; yfiptnç 6 èv up cinq) p.00. ôtât robre

vacuam domum. hoc solum ex thesuuri tanti inventione lucra-tus, ut inutiliter eo die se vexasset. Sic eveniet legeuti hunelibrum, nisi et attentiouem propriarn, et alienum consiliumadhibeat ad penitus pervidendum quid eo docezitur. - IIL E-nimvero quid proderit videra superficie tenus signa scriptu-ramque, non penetrando in intimum eorum sensum? non plussane quam famelico nuces habenti, nec frangenti corticem; hicenim ex ipsis non satiubitur. Idem porro similis erit studiosohomini curiose cupienti uosse seutentias quas laudari andierit,et eo desiderio pergenti cum charta in manu ad eruditurn ali-quem, rogantique ipsnm, ut in en charta sibi scribat aliquidex hisce eflatis peregrinae sapientiae: cui ille obsequensscribat in chanta prudens aliquod dictum, arabica quidem lingua

ignota roganti, littoris tamen quas ipse soit legere. Cum haccharta homo abiens. ubi domum venit, cupide legit descriptamsententiam, et apud amicos pronunciat, non intelligens quid dicat;

ideoque, quod factu pronom est, in pronunciando errans. Erantinter amicos, quibus se venditabat, quidam arabica docti, qui di-xerunt ipsi: Erras, amice, in pronunciando. Quibus ille respondit:Non erro ego, sed errai: charta isto quam habeo. Tantum interest

-299-Saï rbv àvaïivtbozwra ifs»: 1wdxowq ri) àva’;umcxôp.evov àxptfiûiç, aux;

ôtai tic ïvdmeœ; (16:06 naiôsuô’fiastm novi ouvert: ïevfiœrn. xal 7&9

ôeî rèv ëvôpmnov pi; napaôpapeîv 6130 arpo’qpam, (il): èâ abrdw itho-

vâoai, vip kéfir; mi zip: tGw p.el)«5v:uw (musa. èppéflï; 6è au div-

ôpmiroç ôeitai à) r5 Cerf; ouïrai") 6130 maquoit-M, r75 ce Weimar»; mi

t’Î;Ç KŒLËEÔGEŒÇ aimai vip xaôapiCoum tèv voôv’ mi &ouep ri) 5.0in

WtÏCSL rbv lbyyov. 03m) mi fi nankin (panifier. tin; d’ivôpumov mi fi

véron; mâtai «inév- mi ôç 515i ïvrboiv mi pi; xar’aôrfiv npâêer,

humant-serai. lié-(star. 761p à); èppéih; flapi me: àvôpcbnou, En èv une";

vomi sicilôe xiréztmç èv up cinq) ab:oü° mi èâomwôeiç mi nata-

vo’ljouç abtèv sum èv écrouir èaioœ toûrov, au); envoie-q; axera m’aim-

legeutem non ignorare, sed plane se penitus percipere quod legit,ut eruditus lectione proficiat in supientinm. Duobus enim hisceinstructum esse Oportet lectorem non inutiliter lecturum, per-spicacitate in pervidendo quid in sensu scripti lateat, et pro-videntia in statueudo quo pucto conferve in usum intellecta,occursuris per sequenlem Vitam occasionibus, debeut uc pos-ait. -- IV. Verum eflatum supientum est, egere homines inhac vita duabus rebus, intelligentia ac disciplina, hoc est mo-rum rectitudine in bona opemtione situ: his enim simul dua-bus purgatur mens; et sicut in lampade oleum et ellychniumconiuucta opera flummmn efficiunt alte surgeutem latequeilluminantem, sic operutio et scientia in vita homiuis laudcmeius decusque perficiunt: iisque niti debet, ut et salvus sit etiulgeat, si alterutro curent, dumuum sur. dedecus passurus.Hue declarutur exemplo homiuis cuius in domum nocte intem-pesta subrepsit fur ipso sentiente: evigilnverut enim ad stre-pitum, et ingressum esse furem intellexerat: tamen se callideacturum ratus, diSsimulavit se sentisse. ita secum reputans: 9i-nam istum corradere et convasare quae auferre vult, et cum

10

15

20

25

10

15

20

25

30

--- 300 -par, mai enflée); flonflon; 1.; 017150) 05101. 7.4l 51;,er robresnorfioopm. navicert; 8è èv up momon cuirai), brumer ô 5e flémfi

confiai; élu-avr: tèv cibi-où fiiov. àuéôpaoev. émierai; 8è 517:2; mû 73mm

xarsôixaCev ëaurôv, nui inélafiev 5:: i; «6:05 Tabor; si: obêèv hé-

vero ôtai 1b pi; 1rpoaprcdiow. aux?» tu, maipèv Mi main: 52:69 fifi)-

Àeto me; tu fleurir]. mi 7&9 1’; 7mm éon ôévôpov, fi 5è :(Jiât:

6 ÏŒPËÔÇ [ŒÔT’ËÇ]. 05m) uni ô (finir; vip raban. gueusa 17;: èâ abri;

dupassiez; pavih’wet mm,- ei 8è pi; tbçeÀ’IM; ÈE abri; pût-1;: èm-

Cnrsî aûrfiv. (hanap flip dv8pmm’; tu; iîdw êzi’çofiov 666v, mi. m-

peuôeiç êv abri; êmvôôveocev, 037i 7èraoô’risemi. mai mrupépgbom

1mm; tipi pmpiav abroû; éperdant 8è àvôpibmp àzoloufioùvu to 8é-

ana abroô mi pi; moue-lova fait r75 YWÎWEUJÇ i; àp;,(bcrrp &aœpaôm

(3;.4iipata, tri pèv mafiepa’i, îà 6è àfiiafifi. xai VLZÔPÆVOÇ âne; à;

collectis omnibus in procintu ad exeundum erit, irruam in eumet male mulctabo. E0 consilio perstans in cubili, paulo postiterum obdormiit, interimque fur congestis nua omnibus au-fugit. Experrectus deinde homo, requis eognitu, iuste seipsunidamnavit, quod sua uotitia non esset usus, ut debuerat. Nimi-rum cognitio est instar arboris cuius operatio fructus est; ita-que ut urbor propter fructum seritur et colitur, ita propteroperationem scientiam quaerit qui vere studiosus est, frustravidelicet studendi laborem toleraturus, si eius ipse fructu sesefrustretur. Sana si viatori ad iter expedito indicent amici pe-riculis infestnm viam esse quam cogitet, obsessnm latronibuset insidiis hostium, nonne is irridobitur ab omnibus, si nihi-lominus ire pergens. spolietur et mule vapulet? Dicent enimomnes: Quae mt-ruit putitur: hoc voluit, scieus prudensque indamnum incurrit: stultitiae suae imputet. Similiter homo cor-pore infirma cui cum claire notum sit, quinum ipsi cibi pro.sint, quique uoceuut, tamen gula pruevalente noxiis se m-

-.’Ë."!l-

êmfiupiaç édifiai tà pkafispo’l, mi xareye).âtai 67:6 tu»: eûppovoôwmv.

(imam-(n; mi 6 TVŒGÎLIÔ: &viipmzoç, 6 numerus!) 16 ra à-;a.86v ml

nomma 7.1i nataleb a; :6 àïaôôv, fiol’fi’l’ïç t6 novqpôv, mi 61:6 rGw

5;)?povoôtwv maraïelaoôfloemi. môdxwrsp 660 rivèc nepmaroûweç, 6

si: mens; 6 6è ërspoç ôïlâ tà ëppata marqpévoç, div àppàrepor. sic

363mm èpneooôvrai. 061i peppô’ficsmr 6 ôewpâw fiEpLGGÔthOV; mi

mihi; 6 pavôdvmv ÏVÔOW 6U étépou (héleras; 6poroürai 7mm, in:

(Maki ètémuç. êaurhv 8è 05. mi îéov. rtv (mouvra pareur. ambrer;

pèv uapauéaai écot-67, eîô’ oiitœç ôiôàâai érépouç’ 6 6è piÀôxoopoç,

ôéov abri]! êmxr’rjoacôai rida moi-(para, ’[VÔOLK uloûrov and apomi-

peow. èppéih; 6è du 6 C1;rdw upàïpara mi pi; îleG’MDV vip dipé-

gurgitat, nonne, si deinde morbus ingravescat, culpabunt eumomnes, et meritas intemporantiae luere poenns dicent? Talisomniuo est vir eruditus bonum a malo discernens, et tamenpostposito bono malum pruneligens: et huic enim imputandaomnino ernnt quae deinde soquentur damna, nec miseratione,sed reprehensinne dignns erit; si enim duo quidam simul in-cidant in foveum, quorum alter caecus antes fuerit, alter oculontroque clare yideus, utrum quneso eorum miserabuntur,utrum culpabunt homines? Omniuo infolicitati caeci compotier!-tur, videntis stultitiam irridebunt. - V. Qui scientium acqui-sivit in utilitatem duntaxat aliorum, nihil ex en proprii fructusipse percipiens, similis est terme quae damna proprio servithominibus et bestiis, nec quidquam ex iis quae confert in aliosiuvatur: par est igitur studiosum doctinae primnm quidemseipsum admonere dirigereque ad omnem operationem houe-stam, deinde autem conferre operam ad alios docendos. Ac inuniversum consideranti vitae humanae statuai, tria mihi viden-tur inesse oportere homini elegauti et honesto, videlicet scien-tiam, divitins, et morum exactam diseipliuam; qui enim quae-

10

15

80

25

10

15

36

80

... 302 -lamai indium, à: v zonai mi ë’mmv XaÀE’ÏÏaF 63m: ce mainmise-i5:

A Yl Ir6 °iîliov coûte mi à unifient si; tir ronron 6:64 iv Kali i 22’?

H T l .1 PH .tu thà tipi «(www 113w), ruçlbc la).eïîal.. mi 65’014 èoti t6? wu-

vsyj; âviipœzov pi; (ntaîv 310’1an étépou 7:96; zip êautoô ibçélerav

6 à 43135:6» rèv êautoô Dm C notifierai mi taisent au ëmihil

âiiôpmnôç tic. ’Eppéô’r; Tàp 6a 660 o’qcapàzpârai 27.7.0» àzoôflzrfi

pioui. rififi 1:6 cipa’tpmv roi) êvè; ipi xaynpchévov 67:6 rob érépou. mi.

Booknôeiç 6 si: flétan r6 roi) êtépou onsàpiov, 943e sivôo’va mi

èoxéîwoev aôtô’ ànfiÂÜ-sv 6è api); ërspov (pilou (16:06 mi sitar 303-

Àopai fientai 16 roi) zaivœvoô par) (modipwv. êozépaq 6è mana-,75.

rit pecunius nesciens rectum earum usum, frustra laborat, etstultus vocatur; qui autem hune librum legerit, et praeCept-aquae in eo traduntur non perceperit, atque in usum obser-vando redegerit, per socordinm desidiamque, caecus hic iurevocabitur. Est et illud magnopere vitaudum, ne sic utaturdoctus in suam utilitatem scientia, ut alteri damuum creetin proprium qnaestum; alioqui circnmvenire nmicum istomodo studens, patietur quod sesami virnditori contigit. Aiuntenim sesami venditores fuisse duos nua uti solitos apotheca,cuius in diversis augulis sui sepuratim cuiusque ipsorum acen’i

stabant eius pretiosae frugis. Erat autem duorum alter homovafer et subdolus, qui adiecto cupiditatis oculo in partem socii,decrevit ex en furari ;ndornavitque fraudem in hune modum.Venit per diem, quando sine suspicione poterat, in communehorreum et super acervnm sui socii linteum expandit. Id encausa faciebat, ut isto signo superiectae telae, per tenebrasinter noscere posset alieuum cumulum a proprio. Sub baec retota cuidam amico communicants, cuius adiutrice opera in furiefaciendo uti volebat, procinctus ad scelus cum eo stabat ho-ram aptam expectaus. Interim autem socius ipsius. homo in-

-- 303 -èirôdw 6 mwœvèç mi iôdw rbv i’ôiov cfioapov éoxenaopévov ri; GIV-

ôéu rob XOWŒVOÜ orbi-où, ainsi èv écroui) dictât; à’w’ 1’55 fidcôv àïaôbv

6 swxowœvoç pou un); ôrareôeiç vip a’i,;:.epov énamouré par one-

rtàoaç rtv ipérepov anticipera rôv 6è iàov àpel’fioaç’ à»: c’iEiév éon

nàpè cipal tipi ouiôéva «brou and exsudant rbv «brou cfioapov. mi

Àafiùw tipi owôôva êcxémoev au:o’v. 6 6è rèv 661w pâleur mafiosi,

èÀihbv perd roi) pilou aurai) vuxrôç, mi elcsiôàw si; tipi ànoô’fimpi,

ilpâaro saraiquîaçâv, 67m): 53m; tipi iôioui o’rioapov èoxeuacpév’ip ri;

ŒvôéVl’ à); èôoxec raffinai narahmîv, mi zist-Enta: rèv ïôlov c’fioapov,

E5101: r6 pèv i;piou 1:96; rbv (Film «brou. r6 8è Èrepov i;piou abri):

êzsfidcraos. apuriez; 6è 3681; 75vop.éw;ç, èlôrbv perd r06 ouvrpoçou 0.6-

rou si; tipi ànoôfixnv, mi i613» au rtv i’ôrov oflaapov ë’nÀecpe, mi

nocens et iustus, forte. ingressus apothecam, ubi observavitsunm acervum syndone coopertum, quam collegae sui sciebatesse, En, inquit, quam bonum et beneficum socium habeo! con-texit meas frnges proprio linteo, ne quid detrimenti accipereut,proprias expositas fortuitis casibus reliquit. Atqui baud equi-dem oommittam, ut me ille benignitate superaverit: consulamet ego indemnitati rerum eius, ultro adito periculo mearum.Haec dicens suo sesamo abstractam sesamo sui socii impo-suit syndonem, atqne ita recessit. Irrepsit deinde fur parnoctem in horreum nua cum eo, quem sibi paraverat, adiu-tore; ac manu palpons in tenebris nhi contrectavit syndonem,indicio eius signi credens sesamum sindoni suppositnm perti-nere ad sunm socium, ex eo baud parce sumpsit; onustusquedomum se recipit cum suc subadiuva, cui mercedem collataeoperae dimidium ablati sesami donavit, nesciens de suo sefuratum. Prostridie dissimulans egregie nocturnam fraudem cumnihil male suspicante socio ingreditur horreum; visoque ibi lin-teo expanso supra proprium acervum, intellectaque ex officiose

10

15

20

35

30

15

10

15

80

- 304 -asvô’fiaaç, èv suae; anni; nSpLÉTIEOE, 7min Su ânep è’lapev 6 (par):

abroû 061 àvrrarpégcsrai nap’ durcir mi ïàp oint i;ôuvn]i)r; pompaient

ombré, Yvon pi;’-(év1;rou XEÏpOV. Kai ôéov, rtv (mouvra mi ÊKLXELPOÜWŒ

tapi tiVOÇ apâïpoiroç pi; zpôrepov toutou sprinte-adora, ne, div r6 râla:

rouôe 6po’ui 61roï6v êarw’ 6 6è pi; èmcra’rpevoç, 60X ânepiaxérrrmç ép-

uirrrow roi: ripai-(parai, nolisai ionidaei,.eiç’oôôèv 6è &pelnôfiaerar.

mi 0665i; ôbvarai thorium, si pi; parât pôxôou rancir (sa iramchemisai du?) spa-(pâton ebprampiéwmi mi ôoilŒPÉWDV irréaôai’ irai

api; udwrœv ôéov obrrp rob çpovriCew roi rtbv aimvimv mi pi; ravi apoa-

xaipmv. èppéih; wifi au 660 api-(paroi xaapiCousr rèv àvdpœrrov, 6

fleurer mi i; nouôeioi’ èàv ôté ri râw roroûrœv sursautai, "saurai

d’aisu 56100 mîp &nrsiv’ mi 7àp nouai aidai ai àrrpocôozipœç aloi)-

referente collega mutationis causa, ingenti perculsus dolore est,sera VideliCflt seutiens, se dam improbe quaestum studet fa-cere, damnum subiisse; quad enim adîutori iurti dederat, sibiperiisse videbat irreparabiliter. Siquidem ne ab eo repeteret,obstabat metus totius maleficii vulgandi, indeque in poenasincurrendi praescriptas legibns. Oportet igitur euui qui aliquidaggreditur, providere finem illius caepti; qui vero negotiumincipit cuius finem non prospexit, multum laborabit, et nihillucrabitur; nemo enim ditescere potest sine magno labore. -V1. Rursus neque Oportet desperare de negotiis et successurerum; cum magna in iis casuum varietas versetur: et qnodnon est, inopiuato posait repraesentari. Ante omnia vero cu-rare oportet aeterna, non autem in transitoriis solicitudinemconsumera. Redeo iam ad duo illa ex tribus quae memoravihomini absolvendo necessaria, opes videlicet et morum disci-plinam: en. talia sunt, ut utrum ex ipsis desit, existere vitaefelicis absolutio non posait; sic enim se habent invicem, utignis et ligna; non valente durare et lucere flamma sine ma-

-305-r00 tho’wovœç. Kali 16:9 èppéôv; flapi me; àvôprbnou néw;roç kiwi

Enta pi; Exovroc 1b OXÉR’QV èv up apparu aurai). àrrelôâw obv n96:

roi): (pilau; «6:06 présura «brai: ëvôupa, irai 0665i; èôiôou aôrrp’ "irai

tract-çà ç êv up nombra aurai) ïupvèc marin flop-487;. sixte 6è 61:0-

tâta) r06 IOCŒJVOÇ aurai") aider ëXOWG aîtov 06x ôllïov. èv, 8è ri;

vomi aimait); flétan; tic, irai pi; sûpàw âpou’. tr, kéfir èv écrouir 1rd):

èâélôœ 196;, m’ai rbv oïrov è’fl. r06 M800 lapin En»; ml èxôusdi-

prix rbv xrrâwa abroû, (èïép’rpsev abtbv tint roi) airou, mi âme

r06 pactisai aôrôv, ) eisen’fiE-qoev 6 oixoxôr-Loç, Mi autem: abriai

iupvôv 63mn mi rucha; aàrov, EMBs rèv xirâwa autor") mi èvsôboaro

abrév, r6v 6è airov misai-papa si; rèv siam aurai).

* * *teria. Haec qui observaverit, et ad hanc doctrinam vitam exe-gerit, multum percipiet utilitatis. Ideo autem dixi non essedesperandum in angustiis inopiae, quia divitias multi nanci-scuntur improvisa. Exemplo sit casus qui narratur cuiusdampauperis eo egestatis redacti, ut ne vestem quidem baberetqua nuditatem tegeret: ivit ille ad arnicas et subsidium quae-sivit extremae illi suae necessitati; sed frustra id fecit; nemoilli aut valait aut potuit succurrere. Revertit ergo nudus, utvenerat, domum, et aegro anima in suo lectulo decubuit. Ha-bebat autem sub leclulo dolium, cui frumentum inerat, quoad victum utebatur. Nocte porro illa ingressus fur in eius do-mum, cum nihil invenisset quad raperet aliud, et vacuus re-dire nollet, dolium extraxit quad erat sub lecto dormientispauperis, ac saccum non habens, vestem exuit, in eamque fru-menti quantum capère potnit evolvit: tune dedit se in fugamfrumentum auferens. At pauper evigilans in tempore, exilit electo nudus persequiturque fureur, brevique assecutus male

si

10

Il

20

25

10

16

I0

80

--306-mulctatum abiecta veste cum frumento fugere conipulit: itapauper vestem nactus est qua egebat, et frumentum in dolicreposuit in quo erat prius, didicitque minime desperandum inangustiis, expertus, quae non acceperat ab amicis, se a fure ethaste assecutum; cuius etiam ex ossu intellexit, non esse ag-grediendum negotium cuius exploratus non sit exitus. - VU.Haec tamen non eo pertinent ut fiducia casuum buiusmodifortuitorum remittere industriam, omittereque conatum debea-mus. Haerendum est enim in eo quod plerumque ait; soletautem invenire qui quaerit. Quocirca etsi aliquando vidensaliquem invenisse, licet non quaereret, ne tali casai tamquamtibi quoque eventuro confidas, neve recedus a. communi usuregulaque, demostraute sic fera fieri eolere, ut ii demum iu-veniant qui quaerunt. Naturam ergo rerum et negotiorum per-scrutari Oportet, explorareque diligenter, comparatis difi’eren-

tiis eventuum; ex eaque comparatione ratiocinando inferre quevia grassari ad quodque assequendum oporteat; ut et ex bonisquae contingunt industriae prudenter operanti, intelligamusquid et qua via persequendum ait, et ex malis in quae dola-buntur temerarii aggressores, agnoscamus quid vitari conve-niat, ne in similis damna incurramus: nisi enim ita fecerimus,sixniles erimus columbae quae licet viderit pullos sucs occidicuram se, non deserit locum ubi nidificaverat, sed rursus ineodem ove ponit, iisque incubat, donec et ipsa capta matte-tur. Decet igitur hominem intuentem scopum, viam ad eumrectam eligere, sibique terminos praefigere, ultra. quos nonevagetur, curaque vigili in uso ne tractatu negotiorum excu-bare, praetereaque Boire, omnem hominem qui labore atqueindustrie contendens in futurum consulit, commode victumm;qui vero praesentem tantum et labilem utilitatem laboribussuis captat, in miseriam lapsurum; porro qui in utroque con-tenderit, sic praesentem fructum captans, ut futuram quoque

- 307 -utilitatem procurai-e non desinat, eum et vitae commodis noncariturum, et laudem, glorinmque adeptnrum. - VIlI. Effa-tum et hoc sapientium est, tria teuenda homini esse. Primumut fidem sunm custodiet: deinde ut sibi perquirat necessariumalimentum: denique ut recte cum hominibus conversetur. Di-xerunt etiam iidem: Hominem desidem et supine securum,lamera credentem rationibus male cohaerentibas, quarum con-nexionem mens eius ipse non capiat, similem esse homiuivoluntate propria duce in rebus quae agit vice intellectus,ntenti , persuadentique sibi quae ipsi placent, etsi a veto alienace. sint. Minime autem decet prudentem virum obsequi suaevoluntati, praesertim cum offensione aliorum; neque levitercredere sermonibus hominum, utcumque veraces ipsi videan-tur, nisi ratio in dictis eluceat. Quod si qui loquuntur ignaviac negligentes appareant, diligenter cavendum, ne in aestima-tione negotiorum occurrentium, atque in rerum gerendarumnotitia informanda testimoniis talium innitamur. Praeter istesapiens monitum est: Qui studiose satagit in conatu rei quaefieri non potest, et inconsulto ruit impetu in metam non con-tiguam humanae facultati. similis est currenti extra viam,tante largius aberraturo, quanto velocius contenderit: compa-rari etiam potest homini cui cum forte festnca intra oculuminciderit, pergit eum confricare, quoad excaecetur. lllnd quo-que habere alte infixum menti convenit hominem cordatum,volvi certa lege vices mutuas, et verissime passurum eademunumquemque quae fecerit; itague attendere sibi ipsi deberequi laedere alium parut; statuereque omnino futurum, ut paripsi referatur: unde manifostum est, eum qui amicnm contri-stare non dubitat ingrate facto, sibi nocere ipsi, et in caputproprium pestem accersere. Extremnm buius praefationis prae-ceptum esto: Qui accedit ad buius libri lectionem, non cursimpraetervehitor; sed lente ac meditabunde perpendito singula:

10

16

20

25

30

-308 -nain considerando et profunde penetrando, latens sub symbo-lis eruetur, et in fructum prodibit, utilitas. Haec habuimusin antecessum suggerenda, quibus velut initiatemus iam a ve-stibulo ingressuros in cognitionem huius operis; quod cum vi-derimus tanti habitum a Persis ut illud ex indico idiomate insunm persicum trasferrent, nos quoque elaborandum putavi-mus, ut nostra opera Graeci nostrates illud cognoscerent: hasc-que illi velut quaedam praeludia praetexuimus, quibus ad fa-cilius percipiendam ex eo utilitatem praeparentur lectores.

PROLEGOMENUN HI.

Einev ô HepCooé. ô sparte; iatpèç riz; Uspoîaç, ô perafia).ùv un;

épurpeiœ; fil; [35.3Mo môme du?) tic nanan: ïlcbrrqç si; vip; zapot-

xfiv, En ô narrip ne!) en in?» ème-finaux; àvôptbnœv fia: mi rotent-

orGw, i] 8è ufirnp p.00 è-I. nov &iïarépow râw parasol; empenner

wzi ôtât m: rima: r06 850v) fun»; Kari anurie àïdfilbpêvoç, minpoeîxov êirl arion toîç àôelçoîç p.00. tarir-:8637; 6è arap’on’mîw 1:06

pavôa’vsw tipi larpm’qv êmorfiimv’ ranima! 8è 81518th 7.011 nui-airâm-

7.6:; êv entât ërsm. ml «imprima; au nana’zôrqm, sium; npb: êpflDtÔV’

I. Dixit Perzoes princepes medicorum apud Perses, qui ethune librum ex indico idiomate in Persarum liguam transtulit:dixit autem de se ipso quae sibi a puero contigerint, quibusdisciplinis informatus fuerit, quidve boni fecerit in vite, exercensmodicam artem post sunm ex India ad Perses reditum; et uthonoratus fuerit a regs Chosroe; dixit autem sic: Fait patermeus ex illustribns militibus, mater vero mes ex filiabus ma-gnorum et praestantinm satraparum: et gratin Dei nostri fuiab ipsis amatus et honoratus supra omnes fratres mecs, tra.-ditus autem magistro sum ut discerem artem grammaticam,cuius partes omnes percurri comprehendique septem annis; etiam existimans percepisse me satis elementa illa prima, dixi

1.0

80

10

15

20

15

80

-310--160601901 tridi-[para êubzouov. navre; âvôpomot. mi Saï p5 ôtai-Mimi;

mura and (TFÎfJEW a 7.;5îrrov. ml mâta ouflépevoç a], lôîq) ).O’(l’3p.q),

èvevo’rpa sima muta, a r: 1:).oüroç, aï flamand. il ëouoia. mi

ce è’oxarov ô m0864, 8c mi ôtât ri]; tarpan: èmstfiu’qç mulon-

deetat, in; ôfi riva râw ânon; 1rpoézl’wa. à?» lai ânonna] éon Klpà

roi; èxéçpocv. and rertpæpéfl, rupin maton; fipnozsiaç. sixain: 8è à:

roi; influai; 31mm; au àâiénawo’c; èott ô (mais; 1:0.me ânon]-

unv, 067i ôtât tèv szÔflŒlflOV motion and ôtât rôv odémov, unira);

guenon (661159 6 ëunopoç ô Cïpiwôsiç, a; ëôtuzev ôàuvôov 81’ ou i56-

varo filoutfiom "La! Élodie Zâwpov unîspôç àClOÔpÆVOVi eûptbv 5è 1rd-

ad me ipsnm: Quatuor, ut video, res sunt, quas omnes hominessequuntur studentes adipisci; eus singillatim considerare meOportet, perpendereqne, ac discernere unamquamque, sicqueconstituera quae sit optima, ut illam persequar; sunt ergoillae quatuor res: Prima opulentin, altera voluptas, tertia po-testas, postrema merces sive praeminm operae. Et quidemquod ad mercedem attinet, buius amphis et copiosae ma-gnum spem ostentabat professio artis medicae; nain illamiam elegeram caeteris praeferens, eo quod laudari illam aprudentibus omnibus viderem , et apud cunctos neque omniasectae ac religionis homines in honore esse. Reperiebamautem in libris medicinae scientinm tradentibus, laudabi-lem in primis esse qui medendi facultatem comparare sibistudeat, propterea quod enm aflectet artem cui quotidianaproveniat merces: eo persuasus, et hac spe illectus, istam pro-fessionem cunctis aliis praetuli: non ntique propter tempora-riam mercedem, sed propter aeternam; ne forte similis simmercatori damnoso, qui habens hyacintum ingentis pretii, quouno potuerat dives fieri, permutavit illum grano mali puniciad nihil utili. Comperi rursus quaerenti per istam professio-

-3]l --in], En à (num se ratura; fil; amaigri; tbv aidmov, aux ânieivtuabri]; n ranz arpooxuipœv, dire èv up mimi robup Ü’QÂOVÔTL, 033:; èv

r4) pâment, «in, Écrou (in; à 7aœp7è: 6 môaipwv tipi êaoroü mV, dixi

ôtât du 16mm, am ôtât tbv mpno’v’ mû. eôôém; médium si; div

tdw àoôevoôvtmv èmuéleiav gnian roi) aiœviou pistiez). nui tong p.èv

idtpeoov ôr’ abasie»: 15mm, roi): 8è ôtât 3.67m and ènrro’tâemv, impé-

Zuw minci: toi. ôéovu mi. curam èv tOÔtq) tapât riva; unôôv. si.

un ëflaww tapât roi; ôpoion; un!) il roi; êvôoâœréporç irai donataire-

pozç, mi r06 abat âïaôbv èv E149 mi un). érafloit-[paca 8è il (aux-1j

p.00 tà. npo’mwupa, çr).ovewîw mpipeoa ÂéflDV emmi du oïôac, d)

(torii, rôt flânons and (b’peloûvm; oint. ànoôzôpâow: ànô maquâ-

tuw, div oî ëxowe: 06 xaipovtou èv «broie, me uàvov xénon: ëXODGl

nem mercedem aeternam, non defuturum quidquam neque inhoc saeculo neque in futuro: sed eventurum ipsi idem quodagricolae purganti diligenter agruni sunm et strenue coleuti,cui cum et foenum et triticum inde proveniat, non tamen illepropter foenum laboravit, sed propter triticum. Coepi ergostatim curare infirmes propter mercedem aeternam, et medi-cabar quosdam quidem chirurgies opera propriis mauibus; aliisverbo praescribebam, praeberi iubens medicamenta convenien-tia, nec quaerebam mercedem alium a quoquam, nisi laudema similibus mei, sut etiam clarioribus, et magis honoratis, ma-gisque opulentis; nihil expectans sut captans aliud, nisi ut abipsis vir bonus verbe et opere baberet. -- Il. Concupiscebatautem anima mea res labiles ac fluxas: ego autem in contra-rium nitens admonebam ipsam: Non intellegis, inquiens, o anima,

futura sa esse quae yere prosunt, non ista praesentia. Quo-usque non fugis humiles basse reculas quae gaudium verumsuis possessoribus non aEemnt, sed iis potius graves incu-tiunt dolores, molestiasque ac tribulatioues creant, non evita-

10

15

20

15

80

10

15

20

I5

80

-312-mi. Milan pelain: et; tipi toutim ÔTL’OXÔl’fllŒV Mi t6 relaxation 7.6-

).aoni démon ’liDZ’fl, a?) pÉlLV’IlGŒL rani aiœviœv; aux aisy-6m m7114-

vmveîv toi; paillai; au! âçpmw èii Mara 1:06 mon mûron tu) 393:1-

pouévou; ô 76m ëxœv èii. r06 aduliez) 106 natation toutou in, 06x ëm

autor"), dire PÉVSL antoûi mi 7&9 0l ysopet, à): 16m1), aulx-muai. mâta

mi (glanai. illam, (lac-:613 tôt alios-nougat mi (fluai. tôt aida-ira, 7.1l a5)-

râpuoç fion fil (banale; 190m. mi giroflées èn’ Emmy àïaôâw 5cm

Simenon, and. pal (Malaga: rôt npéoxarpa. lelSÜ’lltt 6è vip 1:06 cub-

uatôç cou GÔGTŒGW and rôt mimi) oupfiaivovm ironisa, ml En à]. res-

odtpœv oreixeiœv ’r’lror ypprdw èvavrimç épipémv ombrant rb 1:1’lhw:

moto causer ravi 6è ppm il ouaterai; son il («rif il ôà (mil m-parpéxouoa, mi n°63359 Eôavov Moloôplnlrôv éon aparoôuevov une finir

àvaonaaôévrœv 6è rani film marmiterai to Eôavov’ MW]. un aka-

bili subductione sui; ad extremum autem suppliciis eos subii-ciunt aeternis ? cur o anima mea non recordaris aeternorum?non te pudet communicare cum stulto, in amore vitae buiuscorruptibilis? nam qui ex hoc vano mundo aliquid habet apudse, tantumdem est ac si habeat omnino nihil; baec enim viliset nihili, stulti (qualis ego sum) persequuntur et amant. Quo-usque non fugies momentanea? non quaeres sempiterna? nonparvo eris contenta in necessario alimento? non imperabis tibiin strenua exhibitione bonorum operum, contendendo in bisquantum poteris? Memento porro compositionis tui corporis,et quibus illud casibus sit obnoxium: recordare lnteum istudvas conflatum esse ex quatuor humoribus inter sese pugnan-tibus, quorum illud ipsnm certamen vite humana est; quaequidem vita cito praeterit, quippe similis statuae compactilisex multis partibus inter sese commissis per clavas infixes,quibus avulsis solvitur statua; sic se habet humanum corpustemperie coagmentatum quadam, quae simul defluxit, ipsnm

-313-wlôîlç à vil râw pilum ouvoôiq, ailes cit-(musât; èv 5lcp son up [3&9

tv fg tâw véœv ouveoliq. pst’ crimin- il 1àp toôrœv amodia amphi

[Là supputiez, nolù ôà luire? «à 8è réloç aôtâw, ëxôpœç merolxàç.

and son (Swap atollâpiov, à: 05 palpiteront tâw fipœuârœv imam,

Srav 8è êlaoôîl, MlODGW aïno. Wuxrl, un ànoléorlç cantilv eiç Il)

cuvaient gaullisme ôLà tipi tan caïman un. àôalcpâw ôspanelavi and

Eau d’oral) ôv alannlosr ô uloûtoç ml il 6650 il èiraivooaa m 5»-

ôpœnov. mi. mtzCépsmç ou ïwdwnt tipi autor) dupiez», si un 51cv

àmzœpioh èE «talc mûri): mi aï. file napalm mixai, 5m pâli

remanet mortuum. Noli errare, nec imponi tibi sinas, o animames, quasi magnum vitae bonum, et pro quo certare ad ex-tremum dignum ait, repositum videri debeat in consuetudinetutelaque gravium et potentium amicorum, in iucundo contu-bernio, et confabulatione elegantium adolescentum; nam harumomnium frequentia modicam gaudii, multum doloris creat; imoplerumque in odium et bellum desinit. Quod ita esse, ubi teausam experiri eventus docuerit, profecto icta damno impro-speri successus, succensebis isti experientiae; similiterque faciesut qui usi cochleari ad sapores probandos iusèulorum aut sor-bitionum oblatarum, si cuiuspiam eorum amarities linguammomorderit, aversabundi et offensai corrugato naso, etiam in-strumentum quo liquor exosus illatus ori est, iracunde con-fractum in ignem abiicinut. Cave crucies ac perdas te ipsamsolicita et periculosa corrusione pecuniarum in gratiam co-gnatnrum ac fratrum tuarum quos ditare damais et aerumnistuis studeas; idem passa quod thus aut thymiama, quae utalios odore iuvent in igue sese consumunt, in fumos avanc-acentia. Anima mes, ne te decipiat falsus splendor divitiarumet glorias: harum enim vanitatem nemo intelligit nisi cumfaorit ab iis sepsratus. Similes quippe surit capillis, qui quam-

sa

10

15

80

I0

l0

15

I0

30

-3l4--de! èv aura, uuiim’zr, 31m 8è àTCOprL’JÜ’ŒG’. mût-75. gemmera.

WOXfi, empalai) si; ràç rani à’JÜEVGW iœrlieioiç, 7.01qu d’un; au 1:0).-

l-il ëâoôôç éon, ml ci nleioveç mini àvôpdnrwv ânonnai tipi raûwl;

myéleiav’ au, moucha àvôpdimp mâcon! êtapov se àvà’lxrlç nui.

èâmpooltévq) 4618» si odit-il: mi rlé’çovrr abriai à; fil aurai) enragiez,

mi (mil, Yvon ôz’ m3105 àzolâB-ll tâw aimviaw ensimai. mi été. côte:

roooôrov profilai êlrtiCsr r58 ève: ml noyon eôsplsoicw, adam pallia

ô toùç àvaprôlulrouç àvôpihnon; iatpsôœv, roi); Eva: èn’ 611899161;

èmuvôûvouc mi êoxoïwraç àTtOZmpl’JÜ’Îlvw. w) adouci) mi fil; 016195

’Îlôovïlç, fÏlÇ te (rotulien; ml. téxmw and tâw lombv - mi arpé-

diu baerent capiti cum eo honorantur: si avulsi aut refectifuerint, ut sardes abiiciuntur ac conculcantnr. Attende, animamea, cum sedulitate medicandis infirmis: nec dicas, funetio-nom eam esse magni laboris gravisque dispendii, cuique nonrespondeat a gratitudine servatorum merces idonea, eo qnodplerique hominum vim et usum artis medicae non intelligant,casuique aut naturae imputent eius effectus. Tu vero imitataheroas qui pretium servati hominis aliud non curant quamgloriam quae isti facto inest, sic debes statuera, abonde te ri.»muneratam eo ipso quod calamîtate miseros levaveris, qnodaegros mortis faucibus ereptos incolumitati ac felicitati reddi-deris; nain horum quos dixi iortitudinis heroicae fuma cele-brium virorum ea opinio est, bene quantavis contentione acaerumna, cruore quinetiam large pet vulnera efiuso, emicivis vel unins vitam ab extremo discrimine recepti, resti-tutique patrie: quanta mains erit decus professionis et fun-ctionis buius tuae proprium, qua non unum aut alterum, sedinnumerabiles homines exitio grassantium morborum quoti-diano ministerio subtractos, vitae ac reipublicae, uxori liberis-que repraesentas incolumes; cui merito cum dcesse non posait

- 3l5 -çovts: aurai»; si; stigmatisa aux! 8rd: robrœv élitîCsni irleiova rèv

profitai àmlalîsîv èv up pélloim; Won]. Ml irpooxollrlôilç tdw apoc-

xaipmv mi paapuvô’l’l: tûw aiœvimv, mais npo’npirçl; tôt papi: Ôaèp

flîw uSLCdvœv, ml nil ômrpâoorl 1:6: nolûtqm èv olim agir (barrel)

gamme n; EËXEV ânoûfixrlv ôanâoxrlva, ml aïnev èv êaunp’ èàv

npa’aœ aimai ôLà (Lilian, adam ml?» napéâœ êpxxuup. mi. nénpaxev

«ôtât bien Galion si; limpàv nm, and âçpmv ègca’iwl. and. amarrées;

tipi égrainai) (perdu 06x et]; 7:06 ôpâoat 0175 époi), àllà mandaient

toi: làqiocç àmlllorpidiôn 156W rocoôrmv. mi ’Îlpâàpfllv èmlieleîoôai mini

àoôevoôurœv, C’Ilfliw «en alcôvwv proôôv’ mi oùv Tract touret; oint

ÈorepTlihlv rira apo’omrpov 866w mi aprilv tapât rot: 8100x865! «la

famae ac laudis aeternae praeconium, nimium avarus sis, simercedem eius alium quaerendam putes. Anima mes. ne adhae-

reas fugacibus; ne insistas nutantibus; ne praeferas parvamagnis; ne modico aestimes pretiosissima; similis mercatoriqui plenam habens apothecam serici damasceni, suggerentemsibi desidiam audivit: Heu quantus labor erit tantam istampanai molem minutatim per libras ulnasque distrahere! Mox-que citra pondus ac mensuram licitatori massam totam vilis-simo addixit pretio; stultus inde iudicatus. Haec mihi disserentiapud animam meam, non habens illa quod verisimiliter oppo-neret, cessit tandem, persuasaque transiit in sententiam mo-nentis, absistens a cupiditatibus et vanis spebus: coepiquetranquillus exinde agere meum negotium iuvandi languentes,solo intuitu gloriae aeternae. - IIl. Caeterum sic agens, etaeterna quaerens sole, non tamen temporariis carui; quin ho-mm quoque benigna mihi sese sponte copia ingessit. Opum,inquam, existimationis, dignitatis e gratia regum tantum na-ctus sum, quantum ne optare quidem umquam, multo minussperme, in mentem venerat: ultroque fateor, quae eius generis

10

16

20

80

l0

15

se

-3l6-sur) la èlô-eîv si; ’Ivôiav. peut ratura ÊHÉÉDXOV ravi êlmÇapévœv éné-

iœnia mi div oint hum &Eioç’ mi. anamnèse; aôrâw dix sum

ruiez tarpbv ôovàltevov iatpeûoau âppmorov ml 805m: «13er tsleîav

Miami rip 51.0391013er and nappâmes tipi îarpixùv liav. solum 8è

rilv èmpâlsmv repli aiœviœv (inopévrlv rbv ëvôpmirov âne adonc vesou,

51L 1rléov èCfir’rloa tipi àxrillroobwlv. and. ôpaêa’zpevoç raôrilç, èomvôa-

lioô’rlv tapi. râw d’alumine au! 1&9 ài rîl iarpixîl dix eûpov finl-

oxsicw puisai 1:06 ôôrrmô’ïlvm à, aÔfilÇ’ and 761p ai. timonier: tallai

ampla magnificaque, vel ante meam in Indiam peregrinationem,vel post reditum inde sum adeptus, non votorum solum meo-rum, sed etiam meritorum modum excedere. Cum autem totumadiecissem animum ad comprehendendam pernoscendamque pe-nitus medicam artem, illud me in en ofiendebat, quad in uni-versa eius vi nullum reperiebam modum plenae ac perfeetaesanitatis homini tribuendae. Cum tota eius in en demum fa-cultas expromatur, ut ingruentem depellat morbum; polliceriautem ac praestare non queat, ut propria perpetuaque curatosit recepta valetudo; ne eam umquam languoris aut redeun-tis postquam abierat, eut de nove suborientis incursus labe-factet. In quo mihi diffidens frustra exploravi, ecquid aliiprofessores eius artis me feliciores essent; sed neminem unquam

inveni qui plus quam dixi, posset. Id quod, ne dissimulemverum animi mei sensum, multum refrigeravit incensum meumstudium in istam scientiam, adeo insufficientem deprehensam.Intelligens porro inde, veram hominis salutem ac felicitatemin aeternarum potins et semper manentium, quam harum ca-ducarum quae nobis inter menus effluunt, adeptione rerumsitam esse, tanto impensius incubui in abdicationem fluxorumbonorum. Quam exercere diligentius aggressnm conturbavitoccurrens inquisitio verae religionis, de qua nihil in medicorum

-3l7 -alan, mi narrais: taômç ci pàv duré; ïavéaw, ai 8è Biq, Stem ôtât

865cv étiïezov, ml flânai) ôonsî ünôèç sin: tô nap’ mimi) lapem-

psvov, tè 6è 1:06 étépoo www mi (peoôéç’ àpçnfiàflooot 8è mp1

toô altiste!) mi mû nlâoparoç mi. nepl npœrpdmnv étépœv 341.39430-

h’av îcXDPâv, and 51451:0; èê (11’)qu quôpevo: ml «té-(m rèv &epov.

îôôw 6è mûre: êfioolfifinv ôLaÀe’âacôau. pétri tâw npœtoxpemonâpœv

aàtâw, 5mm 96180) vip àMôaLav, mi mtahnàw ml napLôàw t6 (paf)-

libris legeram. Videbam autem esse istam curam cunctis prae-vertendam: ntique cum ad felicitatem in alis quadam ab haclabili, assequendam vita, frustra conteudat, nisi cui vers nuareligio talis sese viae ducem praebuerit. Intento porro in banccogitationem mihi, multae se obiiciebant quae humanum ge-nus in partes innumeras distrahunt sectae opinionum de nu-minis cnltu diversarum; quas adorsus considerare singillatim,sic reperiebam , trahi ac teneri plerosque hominum in religionequam sectantur, partim auctoritate tradentium parentum, etinolita consuetudine longo educationis usu; partim utilitate acquaestu, provenientibus ex ritu praevalente illectos commodis;partim vano splendore terrenae claritatis, metuque incurrendaeinfamiae, si praeiudicatas assensu vulgi reiicere, aut in dubiumvocare sententiam nudennt. Inde omnes pro se quemque obnîti,

magnopere insistera in adstrnenda quam ipse veram habet,improbanda quam alii praeferunt, religionis secta; in eoquecertamine passim ardescunt, mendacii atque imposturae se in-vicem accusantes infinitasque acribus iurgiis miscentes quae-stinnes de creatore ac creatura, de principio rerum ac fineultimo, similibusque argumentis dogmatum gravissimorum.Haec ego videns stndui consulere privatim magistros sectarum,se placitorum firmaments. cognoscere, proponendo ipsis dubi-tationes, ac cum responsis eorum, praeiudiciis sepositis, com-

10

15

20

25

80

lb

I0

lb

15

-318--60; 311010qu ri] àl’qôeiq, mi mouflon) «brin àmvôàÀL-srov, mi

in?) meum» maman 535p àïvoâ), 6003 àxoÂooôfiom ônèp (î) çapovü).

iranien 5è toüto mi (ni-rida: 16min eûpov Éva êmorov étamons

ripa êomtoû ôpnoxeiav mi êtaBa’ùÀovra tipi rob êrépoo’ mû. à); mûron

è’çâv’q p.01, au Exacte; àmlooôeî a]; olxeùp fiel-iman, mi Mm:

âvet) ôtmmObvnç laÀoùow. îêàw 8è mon: oint fipenso’tn’qv àxolouôoîpai

au ée aÔtGW, 3mn; lm ëcopm ("Swap èmeîvoç ô nenlavnpe’voç. ’Ep-

péô-q 1&9 5m flétrir; rac filais; èni ômnarôç me; perd 176w compé-

parando; eo anima ut ubicnmque veritutem deprehendissem,«un et amplecterer et sincera intrepidaque constantia tenerem,reiecta qualicumque falsitate. Sic enim mihi faciendum duxi,ne, ut multi, crederem quod ignorabam; sed potins lumine no-titiae ac rationis praeunte in via tanti momenti duce uterer.Ecce autem in hoc mihi sedulo versanti, interroganti, inquam,andientique antistites ipsos ac capîta factionum circa divinadissidentium, non aliud investigare certius licuit, quam in-flexibilem pertinaciam propria quorumque laudantium, cumalienorum superbissimo contemptu et irrevocablli odio coniun-ctam. ("Tendit ea me res, causamque prsebuit universos exaequo reprobaudi. Insedit ergo menti meae, omnes quotquotadissem audissemque libidini propriae obsequi, a vero aber-rare, sapera prout volunt, nec regulam adhibere rationem vo-lnntatis, sed intellectum affectai subinngere, falso iudicare,mendaciter loqui. - IV. Itaque sic apud meum animnm fir-missime constitui, quaerendos mihi alios magis aequos idoneos-que dogmatum auctores; ac quoad tales reperissem, nulli ho-rnm quos videram acquiescere, nullum seqni, ne mihi contingent

quod cuidam sinnt gravi sua pernicie decepto. Non longa estfabula, quam hic, ut vulgo fertur, recito. Fur noctu non inco-mitatus irrepsit in domum civis opulenti. Is lecto decumbens

-319--ça»; aïno!) calmai tbv ohm. won: 8è à oîxoôsmrôrnç adirai): 1.0L-

pdinevoç parât fifi 70mm: mûron, èâfinvioev min-in Àé-(œv’ à»; alliai,

fientai àvfilôov èftî toi) ôünatoç finùv’ ml 1506 apocmzoüpm zoz-

pâoôou’ où ôé ne èâûnvwov mais] (perm mi site par â) Ëwep.

TIÔPIGÔ’I p.0; 3632i: rbv nÀoûtov 5m29 ëxqisv. aurifia; mi rob: 811mo-

poûç. èrà) 8è un àvranozpwôpsvoç, ëtr. 3611001; èpmâaoà ne. ROL’fiGïSa

6è mûre fi 10W], finalisai; aï knout ml ïpêavro àxpoâoôai. sine 8è

ô 61H19 r71 rivant a6toü* ô Gebç èôœpfioato flan RÂOÜIOV «ou». mi

Saï ce (païen; ml meiv nui eôçpaiveoôai, mi [fi] êpœrâv sept npœf-

natrum; div a?) ôôvanai ce (pavanaient, afin-(oc àxoûomoz mûri me; mi

dormiensque tum forte, experrectus ad strepitum, facile intel-lexit fures adesse: cubitoque uxorem impellens et ipsam exci-tavit, insusurravitque excitatae in auriculam: Quantum intelligo,

cara conjnx, circumventi latrocinio sumus, nec procul a ca-lamitate, nisi malum praevertimus astutia. Tu veto fac quodiubeo. Inclama ea vocis contentione quam videaris putare ne-cessariam ad excutiendum mihi soporem altiorem, et die: Rogote, mi vir, unde aut quomodo parasti divitias hasce tam mul-tas quibus circumfluimus? Ac mihi quasi nondum sentienti,ingemina iterum eadem, ac tertio, voce semper contentius su-blata. Fecit extemplo mulier, quod vir imperaverat: mussa-runtque statim fures, et ne indicium sui iam vigilantibus prae-berent, immobiles haeserunt; curiositate praeterea cognoscendiquid vit responsurus esset, ad silendum auscultaudumque in-vitante. Tum velnt aegre tandem solutns somno vir, auditnsest dicere: Nacti sumus, o uxor, divina beneficio copias opesqueomnis generis plurimas: fruere bis vescendo bibendoque, aclaetam vitam agende, nec curiose percontare unde ista para-rim; quod indicare tibi nequeo, metu ne aliquis exaudiat (aiuntenim et muros auritos esse): arcanum autem hoc tanti momeuti

10

15

10

25

30

l0

15

10

30

-320 -confluerai me; xlvôovoç. ben-:1 croup fi 70W], En oint En a; 1th;-

oiov 551.131; toi) âxoôcai. une! abri] ô àvrjp’ étai mimai: p.3, slash

ce ëxw, 60X 594 infime; 1min! avec il ai coi àôelçol î, mena, mi.ànoÀéoœpev Pipi àçélaav faner raûra ’fàp être identifia: èoômêa.

Mai mimi) 1j ïuvfi’ nui 1rd): èoôvaâa: mon navra; ânonne: 1&9 (in

motbv Ëxovtéç ce, où omvôaMCovmi èv oot’. kéïu abc? étamoient

rivât 11.2de êifi si; flattai, ml 68 dôme où 71mm p: a: oôôèouavôaÀîCetar. si: âgé. M151. abrep’ ml mi): M751: toôto xôpœ’ p.00; ô

est, ut ex eius evulgatione ultima capiti fortunisque nostrispernicies impendeat. Apage mi vir (mulier reposuit) intempe-stivam banc formidinem: nox concubia est, clausa domus, noshic soli: quem adesse posse tibi fingis qui quod loqueris au-diat? Respondit vir: Quandoquidem me cogis, aperiam rem to-

tam: sed vide proieo quantum salue tibi tua meaque cordiest, ne umquam cuiquam prodas, non cognatis, non fratribus;nam dico tibi edicoque iterum, si a. quoquam resciatur, omnesomnia perdemus, superque ipsi continuo peribimus. Haec vi-delicet (fatebor enim hic tibi) furto lucratus universa sum,nihil non mihi congestnm ex rapina. Perculsa dicta mulier:Mira, inquit, mi vir, narras, nam et tain multa in possessionenostra sunt, quae difficillimum sit creditu corradi congrega-tique furando potuisse; et tua ipsius banc opinionem refntatfama; vir enim bonus vulgo existimaris. Nempe, ait maritns,carmen magicnm adbibni efficaciae mirificae, cuius vi arcane.ita invabar in furando, ut quaecumque concupieram quantovisnumero, quantivis pretii ac molis essent, attraherem conge-reremqne unde ac quo volebam; idemque tamen, suspicioneprocul omni, existimationis apud omnes quam optimae posses-sionem inconcnssam tuerer. Panne! (exclamat hic mulier) stu-penda memoras, ut scire gestio quo id actum mode ait! Et

-32l -æ L473: aurfi’ èE’IpZ 091p èv vomi Méfiez, mi par, époi» ci 60W

par). and thym-1.69581 en tâw man», 1’05 d’un) , èv cf» ifiwlôguôa coli;-

on, mi au?» ripa êtaocôiav roumi: èrtî 1:75 00060:. to Éden. 25Mo.

à»: W, 1.1i Emma à; àxtïvaç rac eslfivnç, mi eisrp’làa’qv à;

tain oing), and du èïrMLo’nïp tapé mm, Mi àâpfiavov à): r06 06.00 5m

fiâalov. and. 1:13.91 apurai: 1rd; me. Gamin]: àIÎÎVŒÇ, M10» mi ènî 3rd-

1111:0; vip èzaaôîav, àvrpxo’unv èiti rob Minute; mi 08mm môw ôta-x»-

(mais. un: àxoboamec oi fientai, è-lâpnoav zapàv aman hmm:paumons!) sa 1:06 oïmo tonton maman, biter) affinoit fion èom mpà

ille: Par, inquit, sit rebus; si quiescis totum audies. Prodibamplenilunio pet noctem. Erant una mecum comites. Adscende-bamus in fenestras aedinm quas depraedari constitueram. Ibipronunciabam incantamentum meum in ipsam fenestram insu-surrans magicum hoc vocabulnm: SemeI. semel; repetebampraeterea quinquies. Statim a replicnto septies verbe, miravis carminis! praebebant ecce sese nabis equitabiles rudii sn-perne fulgentis orbe pleno lunae. His iHVecti ferebamns intranedes, nemini prorsus intus degentium cospicui aut observabilessigno sensuve ullo. Tutu itemm ego immurmnrabam carmenmeum; quo dicto quidquid pretiosum in illa erat domo e la-tebris emmpens suis confluebat sponte ad me. Eligebam quaeplacebant, portandaque dabam sociis. Mo: rursus incantationsrepetita inscendebamus radios lunae, famulantibusque illis pareasdem fenestras evolabamus, nos praedamque in tutum reci-pientes. Haec fores audientes in sinu gaudebant; aiebantquegratulantes mutuo: Bonis avibus bue venimus; nullis umquamfuribns tam propitiam Laverna se praebuit. En ubi minimeputabamus, artem didicimus montes aureos parandi, securitateab omni matu summa. Quin iam hinc indicato compendio uti-mur, et armis hunc suis petimus ? Omnes assenserunt: expe-

10

20

25

LI

l0

15

10

î!»

80

- 322 -romani ttïw 5mm èv cinq), mi. 31:06 8’ div nopeoihbnev, âçopol. èopév.

ôox-fioavtsç 8è bavaient rov 106 oison w’)pLov 06v ri; ïovotwi (16:06. 7.4i

manoeuvrer; roi; kôïmç aïno”), npoc’îimsv 6 même; nordi-1 ri] 86,082,

335v ce en; sis-figaro, mi site Kaki; Xelèp. écrémage mi équ-imo’qœvo; tipi ôtai-Eva :06 nacelôeîv, gîtage thà. mçalfiç. Mi siam)-

ôrjoaç à 106 oïxou zôpio: E10» èv ri] Kami «6:06 861w, mi site? si)

ri; si: bÉÏEL aima èfli) aigu ô nenlawlpévoç ô moreûœv rà pff] animai.

061:0; ôé ècmv ô xapîrbc :167 ÜpnauLâw crût-(6v. nui çnldâa; êpanrov

du?) rcîw mvôa’zkmv, 5mn; psi; 1év-qroii par arabisiez, amorçai: mm»,

émis-qu flapi ôilnoxeuîw, 51m»: sport-fieu) èE aùrcbv TÜV (hélerai: mi.

üfiiieww’ nui un eûpoîw ava Ëxovra me; ne ànoloïi’xv si; ô èC’r’r

ctatoque dum vir mnlierque itemm obdormiscerent, ubi sopitosputarnnt, progressus forum princeps ad fenestram par quamlunae radius subibat, septies protulit auditum incantamentum:Semel semel etc. Tum impetu insiliens quasi ad ineqnitandumlunario radio, in capnt concidit, sonito magno; ad quem emm-pens fuste correpto paterfamilias, afflictum valide pulsavit,ingeminans ad ictus singnlos: Tu quis es ? At ille: Cessa, in-quit, et dicnm: stulte crednlus mihi nomen est. Idem ego nemihi contingeret verebar, si somnia narrantibus sua multifor-niiunl superstitionum praeconibns citra pignus idoneum fidemaddicerem. - V. Interim in hac mes varia et anxia inqui-sitione de sectis, illud tenebam, ne in scelera incurrerem,meque purum ab omni oifensione servarem, quae perniciemposset aiferre. Pergens autem interrogare illos, qui consultiperitique putabautur de dogmatibus quae pro indubitatis vendi-tabant, satagebam proponeudis argumentis in contrarium meis,responsisque ipsorum elicieudis, satisfacere animo meo, depre-hendereque, si qua possem veritatem, certus si semel inventaemordicus baerere. Sed cum sa quae superciliosi illi magistri

-323--rom 1:06 immun: mi otépfiau rov vo6v p.00 èv cinq), ipovikfiônvamiwô’fioou raie époi; ïovsüow ëv ci: êoéBovto. mi mihi; orpa’psiç

tamias-m ri] (po-[fi p.00 lié-(w api): azimut ànapaimroç si èv n’p C71-

njpau roumi xoLi 7&9 eôpfixapsv roi); portor); àxoiionfioûwaç roi;ésouïw ïo’ïaîmw nazi êpvfioô’qv :06 501890; èxeivoo r06 èofiiowoç àràxrmç,

ô; mi psnçôsiç 61:6 me: sitar ogre); eiôov r06; ïoveïç p.06 èoôi’ov-

tuc. mi ôtât 10610 oint fiôumô’nv pavai èv ri, tan ïovéiov p.06 3m-

oiœiop mi adira orpaçsiç sic; dyaLC’fimow sa)»; 39113131611, and èpœtficaç

vit èv «6106;. cuveau nm amenoient: mitem-ri p.06 mi il r06 XÔGHOD

reponebant argumentationibus, veri characterem non praefer-rent, nec omnino quidquam ostenderent satis solidum, ut eisecure possem inniti, aestuabam ut prius et incertus senten-tiae peudebam. Quare velot fessa peregrinationum anima meneo inclinabat, ut acquiescendum sibi putaret domi: tenenduminquam, in negotio religionis duceret, quidquid demum parenteset eXemplo praeivissent et verba docerent. Sed retorsi ego eamab isto proposito; monuique longe esse melius in priori quaereudi

consilio perstare. Infirmam enim excusationem erranti foredomesticam doctriuam, ubi forte ipsius ductum secutus in exi-tinm corruerit. Nam quis compc-rtus magicarum artium, im-pune indicium evasit allegando: fuisse sibi eas a patre mngotraditas? non sane magis quam ebrietate ac crapula quotidiunavaletudinem corrumpens, aut censori vitium obiurganti satis-faciet, aut curabitur a morbis intemperantia contractîs, si-mul ac, etsi vers, dixerit: en. se disciplina educatum in pateruadomo, talia genitorum exempla recordari. Istae me causae pe-pulernnt ad reprobaudam parentum meorum de religions sen-tentiam; onde hinc repulsus quasi novo principio in examenexplorationemque sedulam sectarum animum admisi; quo dumdiu verser in negotio, animadversi magnam me iam vitae par-

Il)

20

25

80

10

i5

30

15

30

-- 326 -ôpàeai 20v 35630.], mi in) 0’)va rivé, Mrs mnndo-(56’. une:

mm, mite flouoifiilvm. pipe èv 80Mo) sivai’ àzéôpaoa Eà rai rira’ifiovizv tau; ïuvazzâw. lai èxmsàn’qv omçposv’yrqv’ èçôiaâa. 8è mi

flandrin: p.06 du?) 656500; nazi 5.30 mono; 16100 6.9706 nazi [33.035906

infirma 8è mi t06 sive: admets 6mm, vip 8è àvâataow mi dv-razoôoow oint fixiorqooi. êpaxpûvflnv 8è and toi; nompoi; mi. 37.13-cio’zoa; roi; à’faiiûî; Exvœv au oint Entra "étape; 06:5 350.0; 06:5 065070;

ibm’csp àïaôooôvn’ mi 7&9, 9506 ôé).ovro;, étole); matoir mi En.

46m èvâoâorépa êariv intèp ïovéwv mi çikœv. orais-1.0001 aimer;

àïaôonoœîv’ peraôiôopév’q ôté. 06 nlnpoürai, me nepwoaôsrou show

danda beneficentia omnes, in aliis licet dissentientes. summa.concordia sectae conveniunt. - VI. Constitui praeterea nonsolum homicidium cavere, sed et a pnlsando quoquam ac viquavis inferenda ulli omnino, temperare: decrevi quoque ab-stinere verbis maledicis ac turpibus, non furari, non irasci,nulli fraudem moliri. Abdicavi consuetudinem mulierum vene-reasque voluptates; adamavi et colui temperantiam; custodivilinguam meam a mendacio, ab omni verbo otioso et noxio;studui mitem ac bumanum praebere me omnibus omnino. At-que baec statui, licet nondum plane persuasus essem de futursresurrectione deqne praemiis bonorum poenisque malorum postillam repraesentandis. Longe me abiunxi a convictu et fami-liaritate bominum improborum; afi’ectavi consuetudinem cumbonestis et iustis. Prae omnibus fixum anima tennir- Nihil essepraestantius, bonestins, amnbilius beneficentia. Eam et amicispotiorem et couiuge cariorem mihi esse debere. Hanc, Deo vo-lante, facile parari. Huic porro nihil comparabile. Plus enimillam glorias afi’erre possideuti se, quam parentum claritatem,

aut opes amicornm. Docet baec bene mereri de omnibus, be-nefacta ubique spargere. Eadem large licet tribuens, dispendia

-327-a?) chipent, ou sonnakæioûtar, oint Marmiton tapai èâoooi’z; on

câblerai mprjç, ai) 65045; IMMŒLÇ. 06 çoBeîtou 0mm, aillât flair» 1.0-

opeîtzi, mi cantors ëçoBo; imàpZEt. 56va 8è tif! àzoôpo’ioawa némœv

tâw riz-(436w Emmy mi. iozoknôévta si; tipi 1:06 mon tpupv’pi, mnpàv

fluidirqtoi mi "rîëovfiv, snowv àvôpdnrq) àzokéoonitt [pipant nouai

mi tipi aimîw (Méhari ôtât p.101; ipLépoi; 79m1. ’Eppéfi’n mi; 5m

ëptopô; t1; èpmiidiootto mon fipépow pLiow si; vouiopata émottoit :06

morflent ding) napïapitaç. ’(evâpevm 6è êv ti’p ohm, dos oôotpa

au) me immunisiez. mi béiez amuïr lo’ifâe, 4060m «ont. mi 1an

Ëxpoooe mûre: p.583 ilëoviç àxooooi; ô ptcôocâpevo; aminci» 511p tipi

non sentit; sed quo plus donat, plus abundat. Non corrum-pitur, non veterascit, non circumvenitnr a potentia, non hor-ret igncm, non timet fures, non formidat bestias, non ullotristi eventu conturbntur; magis quinetiam in calamitate nitet,et ubique perstat intrepida. Reperiebam autem apud me re-putans, ses qui sectam vitae buic contrariam amplexi, omissabenefaciendi aliis cura, sibi unis omni voluptate saginandisunies intenti essent, sibi pessime consulere, et amaritiei plu-rimum inter luxas ac deliciarum falsas dulcedines gustare. Si-milesque istos esse homini parum sano, qui levem diecnlaeunius incunditatem magna pecuniae iactura gravique rerumsuarum detrimeuto cmerit. Fuit nimirum institor gemmis pe-regrinis dives, qui artificem unionibus forandis diurna centumnummorum mercede couduxit. Praesto ex condicto adfuit ope-rarius in locantis domo cum instruuientis artis. Hic domexpedit se operi, videt forte suspensam e clavo citharam, eteam soirs se pulsare significat. Praesens margaritarum domi-nus s0 animadverso: Tu veto, inquit, sume sis lyram; libeuteroperam canenti dedero. Ille arreptum organum non inscitstangere aggressus, mire placuit voluptuario patrono; adeo ut

10

15

20

35

30

i0

15

20

25

I0

--328-intérim flamine. Won; 8è ïwopévqç, influera à meum tov moiti»

a6t06, ’mi kéfir aiitqi’ dione!) npooéraâac, aima; émincer. au» 8è

salâmes tov moôov a6to60 and natalsi’pônoav ai Wapital orin-0’)

àtp6n’qt0i. Katanaôdw 761p toi; :06 otocyon àouotéitoo; flos-tioàpin tipi amincir mi ïàp ôL’ abri]; 5635M sicw ai 680i ri); diva-

is sua serin ludo postbabens, totum diem inhianter audieritvibrantem fides terebratorem unionnm. Ad vesperam centumnummos citharoedo petenti commotus institor: Atqui, mi homo,inquit, non plectri movendi, sed terebri tractandi mercedemistam pronunciaram. Sans ita est, artifex ait, caeterum mihiparato ad locatam operam, quis alius, quam tu ipse, ne de-fungerer obstitit? Moi iudicii non erat quanti aestimares avo-camenta tua: mihi fraudi esse non debet tibi obtemperasse:quars ne te oblectaveris mercenarii damno, promissum diurnesoperae praetium redde. Aequum dicebat, et vel invitus merca-tor centum nummos persolvit, inelaboratis ipsi manentibusunionibus. Ad hoc exemplum ego veritus ne ludicris seria per-derem, remissionibus posui modum, attentnsque officii negotiome iuipendi totum, mugis abiectis. - VII. Pertaesns interbaec voluptatum vitae, quod harum instabilitatem et inanita-tsm noram, collegi me in considerationem sttentiorem, et uthuic aptum otium nanciscerer, in solitudinem me abdidi. Ibialtius ingressus in contemplationem rerum, permagnum eiusoperae fructum retuli. Intellexi enim, naturae bumanas statnmet universi gubernationem mecum reputans, deesse non posesquin sit aliquando futnra mortnorum resurretio, ad quam omnestendant suis quique viis; moribus videlicet actisque, magnodiscrimine sub finem deprebsndendo bonorum malorumqusnunc permixtim agentium. Haec asceticas disciplinae in se-cessu exercitae doctrina est, quam illa valut bona mater suis

-329-aréneux, (boxer: oi ïoveî; napéxooow sinisiez; 6806; si; toi); éantâw

taîôaç. mi eiôov aùtipi à); nopïov àyppdv’ mi fi 116171 abri; (imm-

péw; ûnâpxei toi; ôéi.000w sioeÀôeiv si; aidwwv tpoçipi t06 troi-

paôsioon. ebpov 8è tin 6(an èv ’ÎpDXËQ apooxapov, ebxo’ipiomv,

abtâpx’n, àpépipvov. tanswov, ànoçoïovta t06 nounou navra, mi

moyeu néon; 610’131]; mi omnem àvu’ntspov. ami ânoepoïâw tbv

59va àm).6&qv ri) â’fân’n, mi mta’çpovfiaa; rani psovtuw rem

ïéïova t1; envidez, nui iôtbv tôt pénowa âçopoç hmm, mi un

àpaptfioa; èppboônv. mrapaôibv 8è tâw étampant 686v, chioit ta6t1pi

cultoribus, ubi morigeris filiis, tradit: quantivis istud praetiimomentique omnium maximi dogme. est: onde vitae recto diri-gendae spes et ratio pendet universa. Turris baec quaedammunitissima est, in quam qui se receperit, non modo tutus per-mansbit ab incursu malorum omni; sed et par eam pandi sibiaditum in paradisnm aeternae voluptatis, quo, si velit, securuspenetret, grutulans experietnr. Comperi plane nihil malins at-tenta ista tranquillaque meditatione rerum ad salutem animasspectantium: comperi autem id non usn solum meo, sed etexemplis experientiaque aliorum ei se dedentium. Hos enimanimadverti, apparats pacatos et laetos semper, gratos ergsomnes, suo contentas, securos, subnixos generoso contemptucunctarum mnndi vanitatum, supra omnem noxae aleam inalta quadam arcs mentis extantes. Horum igitur folioitatemaemulans, livore atqus invidentia repudiatis, caritati me de-didi; spretisque fluxis ac caducis, perfectionem aflectavi sapien-

tiae, qua monstrante providens futura, imperterritus ibam,certus nihil se obiecturum quad viam intercluderet ad sco-pum, quem intuebar verae beatitndinis, meque averteret autturbarst. Per bouc modum experimento capto vitae ascetarum,gusto illectus tain senti ac salubris instituti, magnopere affici

u

1°

15

10

15

no

30

-330-ènôô’qoa, dicte (Bonitnôei; par, 06mn sivott, novæ; êçofifiônv, Mm»;

06 66mm) ânonsîvott ôtât tôt nommai p.00 4,1371, mi mafia) nichai.

mi damassa. Mata; a»; mpov mtot).u:tbv Melons-flou) rai; 910171-totî; mi dimittam ri,» diamantin 8C il; iPthw tt6v aiœiiiœv àïaôtîw,

mi ëoopu 50mg) ô 16W ô [tamarin èv t4) crêpant 06m6 pépo; a

mémos 9.3th 8è ëv mit nursing) antiiôtbv tipi (mais t06 même; èv-

up 650m, alentiô’qosv toi) Aaâeïv aimé, mi 535p mteîxev élimas,

mi xatsleigoil’n une; mi Saisine; tipi âmtmw New, mûpains»; (immunes) mi 06 ôomôtî) (pépetv tipi 06m; bnopovlp,

monitum [teint si; tipi otiitip tthtv. Kati traitai ôtaitpivot; (impa-

me sensi ad istam professionem capessendam, meque cum bisaggregandum. Retrahebar autem ab bac voluntate eo matu, nenon par essem ferendis illius disciplinas laboribus proptercontrarios longo nsu educationis diversissima contractas habi-tus moresque assuetudins coalitos in naturam: itaqus verebar,ne supra vires connisus, non modo non assequerer optata, sedet damnum acciperem iacturamque paterer iam adeptorum.Illud etiam talia cogitantem conturbabat me, quad videbam,si mnndo valedicens migrarem in solitudinem, ibiqus amplecte-rsr institntum ascetarnm, eripiendam mihi facultatem benemersndi de bominibus iuvandique beneficiis inopes: cuius ta-men in exercitatione virtutis magnam mihi spem constitutamarbitrarer perennium bonorum acquirendorum: quare mettie-bain, ne similis fiersm cani frustum carnis 0re portanti, quieius umbram in flamine vicino maiorem videns, omisso quodtenet, insilit ad captandum quad apparat; ac sic utrnmqusperdons, vacuns impastusque stultitiam sera suam damant.Sic sudductis mecum rationibus spsi metusque, statui sustinereme ab incoepto non satis exploratae utilitatis, permanerequeinterim in ordine ac statu vitae priori. - VlII. In hoc tamen

-33l-tuât) toi) àdWIFOÏ) nazi attitoxoepon, mitât moppaivovtot ainsi; tréma,

gamay pot êtrio’qç, à, au 06-4 ëottv à» up néoptp fiôow] tt; il pi;

RfÆÊEVOÔOŒ filetant: mi mon. mi flip ô stoupa; èctiv d); dlpopov

66mn 500v a; «au, toooùtov dupai. mi (bang: t0 60to6v t0 ëxov

ipsam; àepnjv, Swap ô aimai ( eûpâw m mi (Mou; tipi :06 xpéotto;

fiôowjv, ènbmtbô’l) t0 crépu a6t06, mi 500v (qui t06 (païen miné,

moûtov trimoôtott’ voplCow ïàtp XpÉŒÇ FaçTÏCELV, petCôtspov nÀfittstott,

mi pi) tttptbcntuw, p.51le tttpôcmat. mi (6:31:59 i; âpndtootootpépo; tt apéottoç, site: 6min ttîw netewdw t06 0690606 neptmxltnôeîoot.

mi émana toôtoo empattoit, p’qôèv àçelfiiisîeot, si. tri] xénon; mi

psi-1300; ânoxepô’ijoaoot. mi &ottep t6 àweîov to Exov p.874, m-

tmôav 8è toi) pente; ôqk’qtfiptov’ mi oi èoôiovte; aïno, apânov phi

sic constituto ne conquiescerem, abripiebat me novus aestuscomparantem inter se vitam ac statum, hinc ascetae, illincamatoris mnndi; et en collocations reperientem, baud fersplus voluptatis ac suavitatis contingere mundanis, quam soli-tariis, utcumque hi videantur omni vitae mortalis fructu de-stitui, contra illi deliciis abundare. Quae enim tandem istasdeliciae sunt, quas penitus introspiciens repsrisbam, plus adextremnm conciliars damni moestitiaeque, quam initio attule-tint voluptatis? Est enim mundus instar aquae salsae, undequanta plus biberis, tanto plus sitias: instar osais aridi, car-nis odore quodam allioientis canem, qui miser sa rodendo ni-hil nisi dentes atterit et fauces convnlnerat: instar frustulicarnis raptas a vulture, in quem convolantes undique aliasrapaces aves abiicere praedam cogunt, necessaria sui tuendacura, plagisque contuso ac pogna fessa, non alium rapinassuae fructum relinquunt, quam famem et moestam memoriaminanium labarum: instar vasis mellea superficie venenum sup-positnm tegentis, ex quo qui dulcedins illectus mellis gustaverit,

10

15

20

25

30

10

la

20

25

80

-- 332 - b

ïlomivovrat, 3519m3; 8è ànoÀoôvrau. ml 5038p à (flânait; Mimov

mi xaipuw mimi) èv écroui), 3cm 8è ëêomoç 7évqmt, àmbkkom 1j

xapà «6:05. au! 56mg: fi àorparrh fi (paivooca ni) ôôourôpq)

napelôoûa-qç 6è, tuba èv r11 cueteiq. un! (hanap fi manne mû ps-

raêiou fi Mâcon mô’ éaut’a’ 500v 76m maki, une»: panpôman fi

èpïaoia clin-71;. Katagiaôdw 6è rtîw tombaux: upamàtmv, fipemàMv

div âOX’QOW, ml sium ri; (box?) p.00’ où ôsï ce çweîv rfiv àcwqmv

ml [Lévew èv toîç Btœrtxoîç, 5cm èwofiç toùç xénon; mi rhv cré-

vœcw fiv ëxa. oôôè mihi: roi) [34.00 p.axpovô*ficn. 5mn; èwofioenç du:

èv mimi) rompiaç, obôè tâte 80men èxçoïeîv. èpnestbv toivov si;

[303w dropiez; mi p.91 ôuwfirei; èïvmwâvat 1rd); Est p.5 sium, àevôqu

830m9 àoôvetoç npztfiç ô xpivmv mi ômauîw rbv èvâïowa, mi mm

&va abrév. Haïku 5è xatapaôdw tôv 011(de r75 àoxficaoç mi

l

mox cum cruciatu exanimatur: instar laetum somnium viden-tis, qui Inox evigilans in familiares miserias revolvitur: instarfulguria momento illuminantis nocturnum viatorem. suis sta-tim tenebris reddendum: instar bombycis, assidue nendo nihillucrantis, nisi sterilem continuationem infiniti laboris. Taliareputans rureus resorbebar in desiderium vitae solitariaesectandae, rursusque retrahebar in propositum non nbdicandivitae commoda, dam eu comparans cum aerumnis, angustiis,laboribus vitae inopis in eolitudine degendae, haudquaquammihi faciendum putnbam, ut baec ultra abiicerem, quae fortepostmodum frustra requirerem. Inter bos quasi fluctue anci-pites seneuum ac votorum alternis praevalentinm ambigueiactatus, similis eram imperito iudici, leviter mutanti calculas.et mode damnanti quem absolvent, max quem damnaverntrursus absolventi. - 1X. Aliquid tamen certi fructns ex bisaltercantis secum mei animi contrariis assultibus collegi. Con-siderans enim tantam illam in victu cultuque duritiem asce-

-333-tipi ëvôetav 0.617714 nîv npôomnpov mi fin par, abri]: tpoç’fiv au!

éventa: aidwzov, mômv fipmoâpnv’ sont mâta r75 num; rfiv âm-

peaiav me); Tilt! mû Bien fiôowjv. show à: adam mxpémta son 89L-

pi’nnta Élu. sium: 8è nàÀw’ néon tpoçî) aux! fiôovfi éon fi impôt p4-

xpàv flamme! 81’ àéwaov ïlozbmra; mi 191p èàv conçœvnôfi iv-

ôpdmp mi (mon ÉM’tÔV èv 161m ml crevomeiq. ml peut raina

Imam-six; si; beau; sa! àvdtmoow aldwzov, npoéxpwev émut?» C’ÎPŒL

à; atemxwpiq pupe»! ôtât 1b àzoÀaôaat diluvium i) 05x écru» ô pie:

06m: noludiôuvoç, wifi àvaotpoçù ros àvôptbnoo il èv afin]: 31km

au! àydvpvq mi périma: (En?) r7): àpx’îlç (16:06 péXpL sélam; aux! 701p

tarum, tolerabilem ipsis, imo suavem videri, idcirco quad bre-vis sit nec ultra vitae mortalis spatium exeat, vicissim autemexcipiatur gaudiis aeternis; decrevi ego quoque, parvi ducerebona praesentia, spe ac comparatione futurorum. Hinc quasicousolans animam meam, et comprobans inexplebilia illa de-sideria, quibus inhiaverat prot ssioni vitae cum virtutae co-niunctae, dicebam: 0 quantum in hoc vitae genere asperodestitutoque laborum aerumnarumque sentitur! sed rursumquam brevis et fluxa est voluptas indulgentium ganio! quamfallu suavîtas momentaneo gustu evanescens! Quis porro tamlaevae mentis, non abunde compensari, non bene condiri pu-tet experientiam brevem parvae amaritudinis expectatione certa.dulcediuis sempiternae? Quis homo est, cui si couditio feratursubeuudae pet tempus non longum arcti carceris angustiae,ut mox in aeterna amoenitatis beata spatia laxetur, recusetsut dubitet admittere? An non est baec vite plena doloribus,acerba cladibus, auxia periculis: imo, quid hominis in terraconversatio aliud est, quam iugis afflictio, textum necessariaemiseriae, continuum tormeutum uno saevitiae tenore a princi-pio ad finem pertinens? Enimvero ipsa hominis prima origo

10

15

20

25

10

15

20

25

80

--334-fi àpX’Ï] r06 avôpdmou, à); éon-5371 zap’ iatpoïç, èotîv amusai, p.” a

mambo: ëv si; prflpq, ri); ïavouxo’ç, mi GDVQCPÜ’EÎ’JŒ up aman qui;

mi naxuvôeîoa Enpspifierau si; uékq, mi ëotw èv axerais; mi crava-

xmpiq, 06:4. èoôiœv, ou nivœvi 5mm 8è Bah; fi (Spa flic ïswfioemç

aurai», peut au; zani]; mi même èêépzstav ërav 6è èâélh.

brellent tôt; rac Bpepoumia; àvâïmç, and te nom, 8?.an nuixpôooç, ml il mon; 7j raserai: aux]. aman û ânomlàwmot; ëu

mi f] t6»; pamâtœv traîôeuotç, fin; ôtât novez) rai trouez") drave:

péperat, ml aï àoôévenat, ml ci novez, ml (papnamnooiaz. Bray 8è

vénal) filmiez: 7évqrm, àïœvitètal Rapt àxopeoiw; mu. 967.300 mi

mambo»! êmuôôvœv, aux! àvaçéperm. èv mûron. gym p.93, éclorai)

quam vilis? Mucus nempe quidam (ut aiunt medici) delapsusin uterum mulieris, ibique cum ipsius sanguinine commixtus,inde concresceus dispertîtur in membra, moramque ducit lon-

gam in illis tenebris et angustiis sine cibo et potu; tum ma-turo pattus tempore cum nisibus et summis doloribus eiicitur.Natus puer multiplici ministerio gemlorum et nutricum, petfletus fere assiduos ad creberrimum sensum famis, sitis, algo-ris similiumque malorum, quibus subiacet imbecilla infantia,perducitur ad molestissimam ipsi ablactationem. Inde magi-stris edocendus, hoc est excruciandus, traditur, subigeudusqueterrore ac plagia ad litteras aut artes caeteaamque disciplinnmimprobo labore arripiendas. Mitto febres variosque lauguores,et peiora malis remedia amarissimarum potiouum. Sic in ro-bustiorem educto aetatem alius non faciliorum certaminumcampus aperitur, latissîme patens in curas contentionesqne so-

licitas diversi generis: in divitiis parandis partisque tueudis,quaerenda et cnranda coniuge, liberis educandis promovendis,ambiendis honoribus, commerciis miscendis, amicitiis contra-hendis, invidiae petitiouibus declinandis, periculis iudiciorum,

-335-êfipoô; réoaapaç, r0 dîna, r0 (ph-57net, rbv zonoit mi fifi 1011p * tôt

ônlnnjpnah tù 1090M 31mm, rôt ëpnovra, roùç kéovraç. rbv Minium

vil; vepoooizçs sont èàv tà. apoppipfiévra ou peanéhr’gon, ouïv roi) 3a-

vârou rilv &pav Set (popeîoôat, 7.01 fini àzoxtbp’ncw 1:0!) adagio!) :06-

roo, témœv mi meum mi. 5,60me mi àôeÀçâxv au! ndwuw élin-

(qtévmv à :06 02009.00 106100, ënstm tipi râw 10160350» prénom

5m; 8è 06 (popeïrau mâta mi àoXoÀnôî) sic rbv (31109 roôtov mi si;

rôt; «13:06 fiôovà: rôt; (pôelpope’vaç mi (mâcon, &ppœv sont àoôveroç

meam. mi ’fàp èdw Êotv. paraclet); à 8506 sômxéotaroc mi nàvraw

fraudum insidiis anxia providentia cavendis. Senescit inter baec

circumferens in suis ipse visceribus ac vanis bastes numquamquiescentes quatuor, sanguinem, phlegma, chymum et bilem,obsessus exterius infestis semper periculis toxicorum, vipere-rum, serpentum genere omni, tum leonum ferarumque rabi-darum. Praetereo vaporem noxium solis ardentis, frigora bye-mum ac nivium, pestilens coelum, luesque aurae tracta atquehalitu vulgabiles, inundantium imbrium, tela nubiuln et ful-minum honores. Per bas minas nusquam non intentas, si quisvarie vitabundus pertingat ad decrepitam aetatem, ibi reperitcur tamdiu vixisse poeniteat. Super omnia mors ingruit incertasui expectatione vexatis, tristissimamque a mnndo, a patriadomoque, a complexa carorum, a liberis, consanguineis, amicisfratribus, a spebus vitae cunctis migrationem inexorabiliteredicens; multo interirn magis crucians, conscia suspicions poe-narum animae mox corpore solutae luendarum 0b non expiatavitae scelera. Erit ne quisquam sanas mentis bis perpensis,quem buius aerumnosae ac corruptibilis vitae non taedeat? quilibenter bic sit? qui voluptatum et turpium et fugacium gustucapiatur? qui fluxis et caducis inaedificare spes ambitiosas etsecure insistera non dubitet? Sit ille licet rez, sit, Dei singu-

10

15

20

25

30

in

10

l5

20

Io

-336 -mini 31435pr and ôliqieœv àvditepoç mi. mime tàç drivai: napé-

voç. ô Bic: 1:13:06 8è 119301910; àmoiiomôeî and» nawazoôsv. mi

si: ëwoww èÀÜ-tbv sa» ce!) Bioo upaïuârœv, sa» tbv âvôpmmv :1-

pditepov advrœv tGw macadam 1.111 aürôv èni r61 novqpà [finira

mon un ppovtiCovta tir; cœtnpiaç éamoô 8161 r73: rani droiture-i 1,60-

Vïjci 1101i. 311’191]: incanta: show 59.0115; èorw 6 âvôpmroç àvôpi tu,

Souç ëçuïav 611:0 çôfioo ôavoû, èvmxc’ov 6è 1517.1119 Élovrl èv a]: 150151

ôévôpov, èxpsudoü’n èv «on?» spardw 8è 1.161801); 6130 :013

101:; xspaiv, gênas roi); 30’801; 1:61:06 èv 1:01:11) mi 106 615W

à» cinq). fiscal 8è (Spa; réocapeç Meilleure; 161; émotdw unifia: à:

tôw tpœ-(Âôv abrtîw. napaxûqiaç 8è tâtœôev eîôe ôpa’zmvra àvequém

lari beneficio, cunctis naturae dotibus, fortunae favoribus or-natus; vigeat valetudine, gaudeat opibus, floreat existimationeac fuma, extet alte conspicuus in arce quadam humanae (cli-citatis a cunctis vulgarium incommodorum protectus insultibus;feret tamen secum, quocumque ascendet, rodentem intus tineam

lente grassantis exitii; et insidiautium undique calamitatumunum reperiet exitum in clade ultima, animam ipsi ac spiri-tum extremis angoribus extortura. -- X. Post baec ingressulego rursus in altiorem considerationem rerum, quae visunturin hoc orbe, animadversi creaturarum omnium facile praestan-tissimum esse hominem; verum eumdem negligentem sui, lepropriae salutis incuriosum, illam postbabere voluptatibus sen-suum. Tarn sic apud me dixi: Similis est homo viro cuipiunfugienti a facie feri monocerotis, et cursu i110 delato in pne-cipitium imminens lacui; ubi reperta ingenti arbore, consœu-dit in ramos eius inferiores, iisque suspensus haesit. Nidall-bantur sub cavo cortice eius arboris angues quatuor, terebnn-tes ipsam et per foramina, quae rodendo fecerunt, capitlostentantes. Despiciens inde ad radices arboris vidit mulier

-337--filon: r8 crâna, un 860 ubac, km1?» ml "éleva, éoôionaç rac[mon uîw flàôœv 15v èxpdru. èv damais; 8è 1evôp.ev0c flapi toôrœv

èC-àru 11:6): 85E «620v capta ànoôpâosuv. hameçon; 8è F185 un péov

â’IMEV ès. r01") 8é-i8pou, 7101i. ïEDGâpÆVOÇ «ses, êfluxâvô’q 171c fi8ovîlç,

mi àneMôato 1.1; êawroô oœmplaç, 9101i. 03m êpvfioih; uîw recoâpmv

5353m ravi 137:0 toi); néôaç aôroü, obus uîw 8130 noâw uîw êoihôvrmv

r61; paca; uîw 11518:1», 068’ du, 3km pot-(mon aèràç ml émondiow

roi); aldôooç, nacaires èv up 1pd190111 toi) 8pd1mvr0ç’ doxolnôelç 31011

èv ri] îloxbtnu, hâlera. eïôov 8è ml p.0v6xsp0v (moi àxolooôoôvm

up àvôpdmm 81.151 KŒItÔÇ, 8V Mi émoussa up 801mm) up 81151 navre:

tem draconem immanem, vasto diductarum faucium biantemspatio, ad se, ubi decidisset, absorbendum. Vidit et mures duos,album unum, nigrum alterum, rodera assidue illos ipsos quibusinsistebat rames, admordentes eos sine intermissions, qua partecommittebantur trunco; profecerantque arrosioue continua tan-tum, ut plus media crassitie accisa, tenui tantum segmine, acvelut filo nutanti, ramalia illa, quae ipsnm sustentabant, planvtas stipiti baervrent. In bis miser augustis, prout par erat,aestuabat anime, solicitus quonam pacto ex tot undique in-gruentibns periculis salvus evaderet. Tali cura suspiciens forteobservavit, a cacumine arboris, ubi spes favos fecerant, meldefiuens stillare, quod usas opportunitate gustare coepit;tantumque illa dulcedine oblectatus est, ut oblitus circumstan-tium monstrorum, feri monocerotis, borribilis draconis, hydro-rum quatuor, duum murium ramos, quibus sustinebatur ne ingnlam draconis caderet, stirpitus succidentium, suaviter acquie-sceret, avide ac secure captans superne destillantem liquoremmelleulu. Id dam agit, abruptis tandem ramis, decidens infelix,esca factus draconis inhiantis, interiit. In hac imagine ferusrhinoceros dusignat mortem pertinacissime instautem homini

25

5

l5

20

25

30

10

15

10

80

-338-àxoloodoüvu ml comtapapévovu up âvôptbmp. 8V rai ou ôûvarau’. uc

èwpuïeîv, si ml èv roi; autem néçoxev. rèv 8è Miami dapoimoa up

Bicp tobup up flippa tafia; ml Mauriac mi 851m; 81arp1B-ïjç miànmiteîaç ônâpxovu’ roi): 8è réessaya: apex, top,- téooapm xopoic

rot: up àvôpdnup cuvoôor. mi ODWŒÔOI t8 0469.01 8rd upv pappamv

aûuîw, 7101i 8mm 1:1; uîw moôrœv xupâw étamera up étépq), 50111;

up 8pdn10vu up êavaroôvu 81.61 r01?) 8e1’7p.atoç tbv âvôpœnov. 1081;

8è 8130 ûa8ouç, tipi npéoxa1pov Cœip maup- xai. 1013; 860 pôaç, tàv

ce 16011811 ml rèv pékan, tipi ippépav ce 7101i tipi vitra, airais: 1:50;

pmpàv 81açôeipooor tipi àxôpopov Cœipi r06 àvôpdmoo- tbv 8è 8,212-

xovta, 18v ôàllGTOV, ôv 06 ôûvaraî tu: 81a’puïeîv 118w si; oûpavoàç

m0108? r8 8’ à’wmôsv 1:05 8év8pou 8111ppé0v peh, tipi mapàv 73.o-

xbrnta 11013 pion toutou, tipi api); pmpèv uèv 13813v000a r81: :013 âni-

et quocumque se contulerit eum persequentem, nullis usquamei tutie ab ea latebri. Lacus est vita baec misera, monstxisscatens, infesta naufragiis, infamie cladibus, regio infaustalacrymarum. Rami duo suppositi pedibus, arrosi a muribus,temporariae opes et fluxae commoditates, quibus aegra mor-talitas innititur. Quatuor angues sinu ipso clausi arboris, hu-mores quatuor figurant, quorum temperie, mutuis invicemcunctorum librata certaminibus, corpus vivit. Perforaut ii trua-cum caputque exerunt, quoties unus, supra omnes praevalens,morbos creat, interitum minans, nisi vis eius medicaminibusretusa ad temperamentum concentumque redigatur. Draco in-ferne accubans orcus est, quo inevitabiliter cuncti trudimur.Duorum murium candidus diem, ater noctem signifient. Haefulcra vitae subruunt, indesinenti detractione spatium vivendiminuentes. Fallaces noxiaeque voluptates, mellis supreme af-fluentis insidiosa stillatione adumbrantur. Haec enim perniciosemortales oblectat, avocans meutes eorum a salutis cura, affi-

-339 -Mme aloôfioaç, 1311186); 8è mi perd ampla: XœptCoooav aôrbv 81118

r75 cuit-mita; aôtoü. Katapaôùv 8è mâta navra, ijpa’wônv ri]; épau-

mô kohtaiaç, ml païâkœç inœvioônv ri); àïaôospïiaç api); tipi

àmoroû oqupiav. 1101i. orépâa; èv 10131014, biréorpupa etc vip êp.ip1

16mm pietaïpâqiaç mi (51min îmvà’ èE 15v 8i] ml 1:8 rowürov 31-

311w badas-:1. à, Swap dwôpaotaL ETEŒ’ANITHX KAI IXNHAA-

TEE.

xosque ipsos fluxis gaudiis, ne sempiterua sibi provideant, de-tinens. His ego perpensis attente omnibus, decrevi perstarecontentas professions mon, magnopereque incubai ad beneme-rendum de indigentibus, et quoquo modo qnave opera possem,inopes invandos; sic reputans, banc esse debere, si ulla sit,salutis viam; speransque felicitatem, cuius inuatum hominidesiderium est, tali potissimum afiëctandum conatu. Ita com-posita e prius memoratis fluctuatiouibus mente, missus sum aregs Chosroe in Indiam; indeque in patriam redux edidi mul-tos libros, e quibus bic unus est nuncupatus SPscmsN sunn-Lus INDOBUI.

10

16

VA RIAE LECTIONES

L. 1, m. rec. (a) - 273, 2. ml aïs B (Davidîs filins P) -

4. ëxuw, sed 7p. ëxovroç in marg. l. - 6. Krfiilm - 274, l.nÀfip’qÇ, sed ç del. l. - 2. mloupévm, 79. mloüpevo-i 1. - 10.

aïnbv, 1p. aîiup l. -- 13. 8eniielç - 276, 6. d’ami; L film; B,

ç del. l. - 8. ânier] I rît: 800km; sic, 1p. èmh’paç l. - 277,

3-5. Interpol. - 5. ’Iv8i,: Sic, cit. 281, 3. 7. - 280, 9. à;

pé’fLOtév 001 èvéfialle L ab: péporév 60L www inégale B --

281, 1. [3on L 80113801 B - 3. 8161 1:8 del. - 5. àmxpwopànp,7p. ànoxpwopâvou l. -- 10. fi8bvô’q, 7p. 8813va l. - 282, 3. être,

1p. 71:1; l. - 4. 0153611301311, 7p. codifieras l. -- 284, 9. 81me Làooupdvov B - 285, 3. neptpeptaç sic L nepnpapîa: B - 8. iné-

puiil L, 7p. bnépuve l. inépniiavev B. - 287, 2. 03361, 7p. En: l. -

288, 11-12. ml oint ...... 7161i. capta om. B - Il. 81:8 nepçôel;sic L - 289, l. intéorn - 1]. àvàppoow, 1p. àveôpeow l. -290, l. àvaçépetaL, 79. àvapépeoôm l. - 291, 2. 60943110695111 sic.

A. 273, 1-2. 8 21.011. . . . olé; 0m. - 3. un abri; - 5. 8è 0m. -61th6 -- 6. mille and 8îp.vs - ô (sic) 813631:11:01 - 7. 31.511va -nÀnpo’pop’qôelç - 8. 1018W 0m. - 9. ei81’1p0v0v - 274, 2. in???»

vip êmotfipipi - HepCœè, ut sol. -- 8c 0m. - 3. émiâmes tu":

--34l--flambée): - 4. E721 pro ëç’q --- p.01) -- 5-6. ri: imposa): son -âvfpneûav 8è p.00 rapt [310400 --- 6. livre: 31611.... PJÏXÉVOWOÇ

0m. - 6-7. 81:1 p.01 0m. -- 7. èmibpia p.01 è’(ÉVEr0 1013 in. -

tipi 0m. - taômv -- Biîkov 0m. - 7-9. 8161 :0610 xpootàooœ001 ïv’ ânékim; et: tipi 1:81:77; Ci’lt’qow, mi misai onoo8ipi ml

àipifiuav èv81-zîâa1 si: tipi raûrqç àvâpoow 31611 êtépœv - 10. pi]

imapxàvruw èv ri) ipperépq Baoùeiq. - 10-11. npooéraâsv 8013m1

aùup x. î. gram r71; 8. 1113. ml vip; xpeîa; 1:81:06 --- 11-13. Ml.

npôç 11110.. "fiitfifMOV 0m. - 275, 1. 8è pro toivvw - 2-3.mû: Bamhxaîç 1:19.01: 81arpéxœv èv aimai; ëv ce 116w papoui-

vœv nui. tâw oo’pâw mi ’(vmrmpv 6111:61vrœv - 3-4. mi àm’zp-

121:0 . . . . 011311013: 0m. -- 4. 86101811 émia miam -- 4-5. 8161 ri); . . .

abroïc 0m. - 5-276, 2. flat au ëvexev ôçeeia; mi 818ayjç 21.61-télazev 11.611 è8éero ci); nap’ aùup-i Bonôeiaç, tipi 8è éauroü ooçiav

éaDtOÎÇ (sic) ânéxpoâev - 276, 3. tà 8è 0m. -- fiêpl 8è -- 7.011

si); tain-n; (ni-floue; 0m. -- 5. ëv. te upv - 1161i i810)qu - 6. èxuîw r. âyfipiœnév un -- 7. 91611’ aôrbv - ri,v a8rov3 nîouv - 8. èv

toi; p. -- 8-9. x61! èn1rfl8e1ov r8 àmkqpipoaz rà rif; êmôopïac; -9. àwh-peùev aimp 81’ 013 napaïé-(ovev -- 10. 3101i n°11411 èâô80u1; Exa-

vd1ç -- 277, 3. 08 0631. - and. 1619 8 -- in uîw --- 4. 1vœpica1 161:013 ôpùoûvroç api); aôrbv - 5. 8è raina 8 ’Iv88ç - 6-7. èÀ-r’pluôaç’

57mm 761p è’x. aquilin); épina: 001), au): 0871 ifiovikfiônv - 8. 1129i.

toutim 0m. - 8-278, 1. 81à t8 paner napaôfivai (Le èv un 00301101.and 1918051 and ira18eôoe1 001) -- 278, l. r61 reléopata 0m. -- 2. fié»

, - nepl roûuov 0m. - 3. èni. rov3up - 4. 001mm -- 5-279, 1. son.à»: 013v 1:61 ri); 8movnç cou and npoôoplaç 188v - 279, 2. 811mm

0m. - 3. ml 11a18e’ooeœç 0m. - 3-4.xp131rte1v r61êaoroâ p.00njp1a

mac, 1101i 8:1 èv - 4-5. mi (30100.50; 56m (sic) mi èv - 5. éd!)-uîw - mû. 7619 8 rouverin - 6. 65851. (e’1’8eo1 cou. Auriv.) upv

àpeflîw - 8. tpirov en :06 - roi); (361001.25: -- éaouîw - 9. pa-wpaîv -- 10-11. 8111142135111 :611; BŒOLÂLXÙÇ «bien; - 11-12. &navtaç

-342-:013; :013 - 280, l. 0106. pi) 01017œv5îv 0113:6 0m. - un» 01110101160311

àv8p1îw 0101i érépuw’ 588mm - 2. 716001111 7101i. :8 [si] - 2-3. 613057.71

01011 [slapapèv 187w - 3-4. àxoxpiveoôm èv 617mm tapi. (in 0801

èpu)râ:011, 01011 8 - à. ë0:011 61716107): -- 7. 01011 0113m1 al 801:6) -

up 0m. - 001 - êmmfiîv 0m. - 5’10 8 (sic) mihi; 0101i (11:51:; --

8-9. flip 8 (sic) Emeî: èvéfialév p.5 5l; çôBrJv peur - 9-281, 1.

écu 8è 8805niroypv, M61 39013 tipi èmnoupeîav aqu08p5iia. 1.1.an

8è - 281, 3. ’Iv81p -- mi. 8:1 môapâ - 3-5. api); aï):81i, 0101i

8:1 08:5è161x’q05v 0113:8v 08:5 mxôv :1 M8; 0113:8v èçôéïâato - 6. 861,0-

00ç 8:1 :1371] ri): èmôopiaç ---- 7. ’Iv88;’ 50:13:36 001) - 8-9. :0111:-

8aç tonde :013 culpam 181011 611:8 0013. 01011 xatélaâov 61:8 uîw p.17.pd)-i

001) p’qparœv - 10. pie-(0’010); àpe’oôrqv si; tipi 0ipi TABOU! 0101i zai-

8e1)01v - 282, 1. 161p 0m. - :1 0m. -- 1:50:53p postrjpœv -018:4) 0m. - 2. naôôwo; - 3. écume?) -- 3-5. nétpav erepsâvi fi01011-51371 i, (3,60738 7.061 01301 è00’1).51)05v, i, ètî b’pcç accuserai 8 nap’ dys’pmv

a?) 000.5133011. 61).)1’ 08 761,0 ûzâpxu -- 5-6. xpsî::0v ri): 0101301961; 6111-

m]; -- 6. aôripi - 7. 0101i. 0m. - aima) 0m. - imbu; - 283,1. vip; 710118513050): -- :013 3001615175111 :61 ppm-11,018, si :6111 01.011 --

2. 87:6:a 61v 8718i] p.00:’r](110v èv 81)0lv àvôptbzoœ - 3. 71031 8cm -

11510111 - 4. 0101i 1307159 véçoç ècmpmopévov ê0:1’.v - 8i] 0m. - 6.

àvaïmîév è0:1 0m. - 6. 8118:, 61v --- 7. pour?) , brûlai p.01) écu talai;

0101i. :6:e 06:5 - 9. 0101i. 0m. - xoÀaÇœv - api-"101:0: pi] :0515:01011’):01) - 10-13. 07. 350.8003001 11.576041); ènfiveoav :01) apparoir: :8

puer-quos :013 61:10:06 310.01) si. :61-[01 7.061 êmb81riov 0101i êmxiv8ov0v 011i.

èmci’pwv écu. 06:0); ôappâ) 7.61.711) 0111i 9.71m» 617:8 008 râla: r75 épi;

801)).5iaç, 8161 :8 pav5p1p001i p.5 :8 p.1)0:’r]p18v p.01) 1:p8; 05. 01.061 7619 --

.14. 5l 31.011 95:61 1,66601) 0101i. 0181101) èxnknpoîç p.01 émit» au p.00.

1:).ipi - 15. 8:1 08 pi) 613.0138; éon èE èp.013 - 284, l. :1 0m. -

i808 0m. - 1-4. Emma) 013 pi] m0611 81811. ânéploncu. 088’ èvtaôôa pévuç. 01011 61vap.e:a58 ipupv 600.00 01301 131164451 si. pi; 1,18m

8 :61 navra 8p1pv ôpôalubç mi. 611:08qx013vr15; p.01) En; 87.030; -

-343--4. ’lv88; - 5-8. 1110171001: èv 018:01; X9111?) 101011i81i èv 010’019 01011

èïpm8p0e1 01011 8011:01Vfi001; navra 8001 8i1 01011 81501111110 01011 :8 0641.01

azuréen 8161 :1» :013 (3010111311); -- 8. è::1’r]pa)03 - 8:5p01 - B10-

1pa17; 0m. -- 9. ’Av01000p011i0v 0m. - :5 0m. - 10. 0181:0v, 8:1

è1:1fipo)0e :ipi 0113:013 8001010111 01011 tipi :03 (30101150); 1:p0’0:01&1v --

10-285, l. nspauboaç :8 018:05 0101:0138p10v 0m. -- 285, 1. 011110m. - hévero - 2. 01.011 0113110101 -- 2. xp’rjpara 17.01061 a 3. :a-

160): èiéiaîv - 3-4. M1111); 01)p.,’3-p 0113:1p 8161 :ipi p.0101p07p15piav èv01v-

:îov :1 01011 130:qu317) :013 Enrouliévov) épate”) f- 4. 8è up 351p --

5. 8u)pipap.évcp 0m. --- 6-8. 01011 01?):1p 611irap.e1’.1pè01 (àvrap511pa08011,

vol rectius 61v:01p.e1’1p01:. Auriv.) 01011 :1p.61; 1101161; 01011p.5710:01ç 01011

tipi 101085010111 1:5p1 à» 0181:0» 131:ép.51v51i. àVl’fVOù-Ç - 9. 018:013 0m. -

Ilspotav - 10. 888v 0m. - fixowsv 8 (301011513: - 1:18:80 0m. -è8é601:0 - Il. E1101 1é-(51- 12. Xaîpe - 12-14. 01011 761p 1:0’1v:01

:61 8000158éw0 001 1:01p’ époi) 8mpc13p5361 001 01011 1:1éov mûre» 8601.:

ônèp :013 01:51:01) 013 ônéornç. 513381; 015151351 018:1» 61v01::0103fiv011 1:11,-

p.ép01ç 811161 - 14-15. 010101 0101:01p.éve1v 7.011 6111010011010» 75203011 uîw

0161:1» 01810013 0m. -- 15-286, l. 01011 p.5:61 :61: émà fipépa; apo-

01011500’1p.5v00 -- 286, 1-2. 0137011ntov 0113:0?) 01011 mima :801018v -

3. àvsrimeônoav 101031110: 1:61vtœv. 801060011015; 86 - 4. :ipi 1,011000-

qiirzv 01011 :ipi 1v1p01v 7.011 110118500111 - 5-8. 11mm: ,uî» 611871011 cibo»

01011 :6» 1:5:51v1î» è10’1111001i, eûxapïorqaœi up (30101101 :013 1:p0v0’qcap.év1p

aimai; tipi :01113npi 71115017, épata); 01011 up IlspCœè eôxapiotrpav 8161

:0130 éautoô 0181101): nôvooç :5 01011 pôxôouç. 8-287, l. 015101301 :01v1»

8 (301011081; àvewxôipvau :61 xpfipaux :731: (30101151011; 08:01) mima, :61

:0 uî» papïapmî» 01011 - 287, l. 0181013 0m. - 2. 01011 :6» 1011:6»

0m. - E1338: 8è p.568 8p0101) -- 2-5. 0113:8v 1085W 8001 (30810:011 010.1

11103:1. nposxow’pa; 08v 8 HspÇœè :8i (301011601 01011 1:01uzp0v10010 aî):8v

011m -- 5. 8 xapwapsvâ; 05 0m. - 5-7. ëv8oEe (301011513, èxapî-

001:6 001 èv up vf» 0116M p.5110t’qv 8060» 615103011 05 8è 01.011 èv up

pé1101iu. 8è - 7-8. 06 xp5101v ëxœ flapi. :11» :01013ui» :013 010’-

- 344-opoo Xpnpârœv’ àpxeî 14m pat il 80mm pot - 9. ’ADÏ 05v ôzà

tô ce! àpésau «110mm 010km play -- 288, 1. lapeîv 0m. - 1-2.ïva èv 0113m ôoâaoôfiaopau èv néon ra owïeveîq. p.00 - 2. Math: 8è

à. ttiw fias-www îpmiuw eôxapiotnœ - 3. ml sinu - si; tri);aima; (7)31, harki) -- 4. napâ 006 ôoôévtaç - 5. 5019i; -- 6. rfi

on - son 0m. - 6-7. pailç Saï) - 7. &a’q’ew ce --- 7-8. fifi:plus; pzxpôw aîtnmv ëxet à 806M; son tapât ri; si: paumiez; lafiaïv,

ml afin; - 9. èotl 0m. -- kéfir. 06v - 10. p.02 0m. - 10-14. rizdm son nap’ ônoîov époi, ml 101p en» son 5714 1:03 fpiw); fifi

Quelleiac p.00 Ôlà 123v xénov ôv ûnécwq; si: vip fipsrépav ôoôlæow.

AÉ’fEt «611p 6 HepCœé - 14-15. tôv film: p.1.ch (13086511 ou. 3::

-- 15. lai 0m. - 153-289, l. p; eùsmérqsaç mi Eéopat En :111-pdmeœ trip 691v eôapïsoiav npèç tbv obv 6061m; mi nmàêazç ràv DE?»

110111717491, En: ripa èpùv npdâw 1.011 ôvopowiav èv mi: rivetât ïpa’çsl mai

ânonna tôt copfiàvra pot, mû. Swap ûnésmv minou si; vip 10.161171

ôonleiav, au! 81km rbv «rivant Ibv ëypvra vip: àvz’çopàv èv raz;

mimât - 289, 2. refissoôal 0m. -- 111103 - 3. cinq) - mipâtà ’COÜ ôavâroo p.00 55m: si: ôéâow àrfiv au! - 5. «6:06 tà firfis’vta

tapât 1613 Hapcmè. èôaôpa’mv d’y 0:61:05 vouvsyj -- 6. èv ni) vîw

clam pévoooav - 7. finissant; - 10. vip eôïvmpoaûqu taf) HepCœè

vip mob: flac. and rob: -- Il. 03; ôtée-tr; sir; ripa àwipww tinromôtœv 8494111)»: - 12. and sic 1h11 ffiyzrépav - ml îMÉODÀfiônv au.

rapetg’mcôat aôrèv -- 13. èx tâw :06 160Mo ypmàrœv - àll’oôv -

14-290, 7. èv ri) àpyj :06 BLËMOD mûron ml pvnorwveôoaz urina à

nmpaïpéva En? aère!) du? àpxflç péxpt râlant." ôtà mâta èzaîm

«Baby, azurât tipi cira ôûvapw, ml èv up humanisant aînés: ce, aï: a:

tô éclorai) è-pubpxoo àvactpé’çsrm m! .xowœvè; En si; vip mûron

àvàpvnow. mi coûta mafieux, ûnépmgcov mac, 5mm; ouvâêopn tir

côïxkntov ml àvwfvœcêhfiosrm èvtbmov Iràwœv, En Won: - 290,

7. ta 0m. --- 7-8. 1’931: arap’ figdw arpèç aùtèv - 8. ô [lapant -

9. au mima; - ra 0m. rstûxnxev - 10. npocmmfioaç - mi on.

--345-- élapiomosv - èâiÀfisv 0m. - 10-11. E1359913310 8è à H. -

Il. du; fivm mi àvaçépew à: inti) rima -- 12. 15,"; 91311550);

nui ri; - 291, 1. (fini). pékan 6391; 7:; àmstâkq - vip 0m. -2. maman - 2-6. aîné) si; fi]? tozzûrqv ôooleiav, mai 8è ripaâmroû ôôvaçw, Emma aôrer’ çzvepèç 8è fias-E0 5mm to?) HepCœè

à ënazvoq, (à: mra’pm-m’sat; r5: 396511291 mi èmnoôfiaa; tà. p.9.-

lowa. nui nlnptbsaç navra ûzépwpsa aï) Maki Rapt toôrœv aux!En (in: fipocara’vm Enlau’gev rôt :591 tèv HspCœé. mû. :posxalsoaîpa-

v0: - 6-7. roi»; 06:06 âpzovrac - 7. mi m’y; 60”er mi tu):W00: 54min)»: mi tèv Il. - 7-8. kimono; ml W3 IL, ave-1v1b081pav rôt ïpaçévm - 9. àdnnov 0m. -- 12941.90: ô (Matlab:

-- 9-10. aï napôvts: éd roi: ïpaçaîav) zapà tu) HafletCspxàp, ml

Mm! Baugàoavreç fig; mâtou Tabou; mi ooçiaw -- 11-292, 2. ma;

è-(zthiace w; HepCmè nard rif) 1525,01 àçauôfi. 690mm mi 6 3400.5134

&Zapiorqoev aôtq) and :poséraâev 805m: (1514;) mac xâpznç -

292, 2. 71.0006 - 3. 13 0m. -- t4) Il. - 4. mi 80501001; rèv90.00.53, sima: - 4-5. rôv aîâwa - 5. ûnèp 06 imputé; p.5 -

6. p.8 0m. - mû àvaçépeoôau tè 5vopzi p.00 - 7. succédant); 1:06

1166MB robre!) - 7-8. 533v m1.. .. napôvcv. aima 0m. - 8. mlen: - 9. parât novi; xapâç ml eôçpocômç. égaie); mi tàv Hap-

Çettspxàp àvrapewerau 6 95?); ônèp époi). fi 16:9 115)!!ch - 10-11.

âôovareï si; tipi iam eôzapwriav nui fi eîpfiv’q toi) 9:06, fi interé-

zoom mima voûv Eau» Mô’figæv, àMv.

Il.

L (B). - 293. 2. rôt abubv. 7p. whig l. - 4. ânôépsvoz,look (sic), è-nôepév’q l. - 294, 1. 7:0sz umbram - 9. mémxov B. -

àmtvôouz - 12. ôlâTlœŒÇ aux! &âïvœoL; - 296, 10. Yvon pi] . . . .

a

-346--andabpôv 0m. - 12. pnôsiç èE (41.6»; -- 15. èx r71: àpzcépa: ao-

çiaç sic -- 298, 2 *** L. (in marg.): pnôèv àçû’qôfiç. si p31

161:0»; l ml nàvooç mi àïâwaç. 03m 8?] leur?» I ïlvcbomvm ré)

343Mo»; mûre 7m 4 1901er êppnveiow ouïr tâte l érépoo 16100. si

flip p.1] pas I 65X 0685M»; ôgcélemv l èx :06 çavepoü 7.6100.

v B: p.118èv 6305111315, 3mm xénon: mi névom; mi àïôvaç. 05m ôei

hnbv oî àvaïnvmoxovtsç up plan... rom-q). 1wîwe tfiv n9fintœ épmlw’lav

amuï). mû. aï) ce mi érépoo 16700. si ïàp psi; ïvdwaz 791v 0655.

pleur âmçéknav ô êx :06 (paumai) 16100. - 4-5. xitpzvov, in marg.

KDÔÊÔV, fi Kpéxwov l. - 10. xirptv0ç, in marg. 196mm l. --299. 4. êpéô’q, in marg, êêêéô’q l. - 9. Aé-(stm 1&9 à): èppéôn

sic - 305, 2. du: onérqv, in marg. oÜte oxémp, fi floppa, î]mima, fi âniô’qpa. -- 8-9. hépnoev...(3acràsm aùro’v 0m. -

11. Lac., cfr. Possin.A. - 293, 3. rexvoupïeôgata - 4. neretvôv, mi amidonne:

aùtâw mtaléïœv, 31m); 7&qu -- 5. roi: âçapooz 6è un! àmzôet’mç

à); âgé -- 6. mû. Mol: roi; B. - 7-8. pavôâvew m1 si: téloç

èxnôiCew. 51W 6è rot; vopipouç filmiez: ïîvovraz quepvfiomow -

9-294, 3. Moaopoùç, nul ëoerou côtoie àvri 7110006 m1 Wpoo.(Swap ïàp n; eôpeî rèv 3115111)pr 176w fovénw aimai), ôv êhoaôpwav

7.6100 aÔtGW, 7m pi; èvôeeîc 7ivovtau. êtépoo, pâte poxôoîaw. i] 7&9

- 294. 3. ml 1j Ma - 4-7. mp6: noça» ml wmotmîw. aux!ôéov èod du: àvaïtvôoxowa tb 7:49?» 34311010 pâma. t’Ïjv ôôvapu -

7-9. 1:05 16101) 0:61:06, m1 ôz’ fiv dicta» ê-(pâ’ç’q êv m6), ëv

ml px?) napatpéxew - 9-295, 1. ïwdmœw champi); tà (butyrom-pava, p.1;ôè âïvoeïv rèv êïxEŒpsvov roi: rpénocç voûv. aux! (Mm

ml 7miœtac i) 1:06:00 àvâïvœcnç ml àvœçelfiç. ml 690M - 295,

2. ml 0m. - sôpêov 8è - 2. mafioç 10mm; - 3-5. a. ml èâetdouooçèv ô’wôpœnov ml èpG) du?» mi); rb ô. mâtov mi du :96ch

api): rbv èpàv du» ônwioopm guêpe!» - 5-6. si: vip àçpoobmv

«ôtai: cher aï par. oïav -- 7-9. ml 7&9 th tmoôtov à 1101m»: si

-347-m’a», papiàov 6 æmfisaç p2 ë aéra”) àfirrpev’ 067:1 veiné»

ècm fié Févr; :1511 pliât. fi yeti 9.100 r00: papions topen-051:; 06v 06m: ô papi): -- 10. mi a? 15.49 àmoûfitq) - Il. ë

5300: 0m. -- mi 52m 56:07.: -- l3. 5:00 39.9.: mW -I4. 1:mb èx ai» drgnçàgov - nui èzrgæôôn - 14-15. par,

du?» E-Æa fi: 6 haïk - 153-296, l. av ô 12909713314 égalÆçpœv mm nui damé-1m: (1171.0. E6353»; du illis: tin 31;-

oaopbv èaœîvov Éçïf 6931:5. 3:53.01. mi 1:. - 296, 2. En :06 7.90006

- 3. pauma; 15:51 - mâta :a’rm 0m. - 5,8039; :06 d’un5690101111; -- 4-5. à»? - àxa’m a; - 5-7. man lé-7owsç’ s3: au Elsa. th agora-1&1 nicqæv. m3. àôéœç Euh)-

oavroôcoâuooç - 7.œom. - 8. MM. à: siam-hein,- 10. 091503131; - 11-13. 9.52023; 2.91745 àà :0600W 69.1: êvôa’ôe. 31a. p.1] a ë 1514M àerDJJtaa. a: ë in» finir

aime - 13-16. tu; 0m. - 14. &mpfisa n; î, Taopîoa au). âm-Léoopsv mâta 2019:1 v1 àïaôà. 50.1.51 film - 16. si; tèv du»

000 - 297, 1. 535v àîîjëav 0m. - toô 9500.0906 êmç à: -

râla - 2-3. ôzw-gèv’lxçsu :90; à pari azvfifiç. mi ïpaæv fi

3001?; mâtin a? àwfitcp 115;). haï-,49. mi site; -- 3. 1.1i 0m. -

032m; - 4. à; "nacra - talquât!) - 5. Fiôaw mmlai hmm: 5731 fini-i623. (1335i: 3è èE 15min affila?! à:10v :06 W cim-n. 1:13:34; - i131, 0m. - 6-7. 73Y4JÉWF,«papi»: ô pupàç Ézzîwc p.515! layai; 7.13. àgAT’rnfi si; :07 ëaotoô

dm, 13’751. - 8. :03 ladanum; 0m. - 9. aux 3349931 0m. -pi, :64 a - Eûafiav î, èwcçîaæm - 10. in? - 10-11. lé-781.: - 11-12. f, à” films: En 500 5:39 tiffe tri; kYBflçrig pm515w, 06511: ni: - 13. âne «in; - l4. 21.50» - 15. râpé gamma

Il ou w :0371). irai - 16. 1574069 - 298, 1-3. 6:2-Leiçôn ô du; :06 2747;?!) 7.1i inhprm 72).: 7.1i îzpaxmç. ’Av-

0110:0; 6è .3552: - 4. mû 0m. - 31717:0)? mi - 5. ici-n15du? - 6. 21-373. 7.1i 0m. -- ).7.,’ubv f; té - 7-8. ivsyyrlva’mn;

--348-72060:0 r35 7’193’15030u. parât tâw àvôpmnœv 807.137; èv ânon? 9511.1137)-

7.é70u. ripa léâw - 9. (Let’ 0.61.157 0m. - â) 1&7. ëoçale: - â) (pile

0m. - 10. 503511.37 -- 10-299, 1. 06m 7&0 Gai :07 - 299, 1.61m); voeï rôt (17171700070094 - 2-4. mi . . . 17117,09; 0m. -- 4. Aé-

7srou 791p ôtl 6 ai. - 5-6. 17,7 7713017 7.06. :717 3071550017 -- 6. 7.0-ôaipouow tèv 7057 mi 111177.07 ânemâûmaz, 5,0359 -- 7. à çœtiCmv

- 5018591 6471i - 9. tapé - 10-11. ëâomo: 157011570; sinu -1]. TOÜ’EOV avm’zâaL 50:50 - 300, 1. 01167,01; - 070m - 2. novi,-

00) - 3. créma ànéôpasev -- r3 5è àvmrà; 61:0 -- 4. ëïymcev au

- 5. pu), mafia 0.6107 7.1101 rif; (6907 - 5-6. mi zpââau . . . flém-qv

0m. -- 6. 1:0 ôévêpov 7.011 a. -- 7. abri; 0m. -- 08m.: - ri;èE 06177,; 0m. - 8. mû 016w 05-307. :0270 7.00.67. si 8è - 8-9.

(qui - 9. Tl: âvôfmnoç - 6807 èziçofiov - 10-11. Mi m71-0000L7 51mm; - 11. 7.11 d»p.0îœrat - 11-12. up fielfipan06:06 mû. tf1 06:06 Noria, mi -- 12-13. 7716050); "93:50 701p 66.08377]: à 18607 1.167 (ipœpârmv t0 filatfispèv 7.0). 10 àâ).afièç. mi w-

xâml tapât r75 - 301, 1. 7.1i àzopscîa; 7.01 ê01’.aL - 65771030:

tapât --- 2-3. r0 7.077,90; 7.01 10 0.70907 7.01 nataleiqaa; --- 3-7.a 860 nvè; revivra; à;novypèv. 037.1 IdZLÜÛ’ÔÜEtaL 67:0 trivium; (63:2,

P 0 7 q o7.017.707, ô aï; plérrmv, 0 8è 51’290; m3510; 007; pspxçôwîsrat art-:910-

oméga»; ô (flétan; mû 7:60.17 - 7. th;a).si0.; --- If, mm - 8. pfi -9. aira ôLËâEm - 10. ôéov ÊGTÎ mû 7.0400109011 -- 7.01 7:).0ür07 -

11. 7.L*etou du. au - 302 1-3. 7.06 8; 8’ 0’27 0701476021 mû

I Yr7," [îîfilov 7m! àïœvwfifi si; 07,7 môrq; 6787,17 7.06. npàâst zut-à

17,7 àxezpévnv èv 0613?, 3’577;sz 706. pâma). wçMÇ - 3. 7.0i ôsï -

4. êtépoo [3101.3717 -- 4-5. (Bçé).emv. ô "flip où p.106; éréptp p.7] 1mn;-

075. ô 7000: êtaxeleôerm. ô 7&9 -- 5. up ÊŒDtoÜ 350.0) - au! 110’181;

(30359 -- 6. ôivôpœnoç 0m. -- clamponpàrw. - 7. 703,7. . . .étépoo

0m. - 8-9. 35306150rm ô si; "in 7.10m r05 ézépou 1.7.7 dhamma:

mi 10.9807 0178070 èoxémoe r06 007701703706 003:0”) 177,7 0i00tpr.07. au»;

’pwpicn 16m7, mi 7351.3607 3,00; un 390.07 015w) kéïa 06:4) --

-349-10. :0 0m. - 007404740706 - 10-303, 3. dhamma: 7.411 50:0)00:7 7.04717. ’EÀôùv 0è ô 00770L7œ70ç 06:06 éonépaç aux! 10407 :777

iam 04000007 memopévnv 4:11:57 7.0403 éamév’ 6:70:60; 4’07 ô 6470040-

Itoc, ’58: :6007 6:70:30); à -- 303, 3-4. 0:5:é677 1:00: p.3 :777 ÈpÎp

cisalppm ôtampfioac. 0è lêiav àpekrjoaç. à»: - 5. 0:700704 mi

--- :577 9401316. 0i0040p.07 - 5-6. 07156741 M406: :75 éau):06 010071000

è07émaev :06 067701740706 00:06 :777 00370007. ô 8è - 8. 47771040017

Êœç 06 :605 - oisaHLov -- 8-11.è0)44-:2:a0p.é7117, 007.467 au, 7104i);

3301m8]! 7’77. 71.0000; 0è :777 1.0617 cicapLgmv, 1.03407 èzeîvoç :0 770400,

:0 80 60.1.0 720.200 ôéôanœv :46 00.40 0:13:06. Radar; - 11. 7761] 0m.

- filôev 6. r. 007701740706 06:06 - l2. :777 3.8617 0i004p.p.07 E0040

- mi 0m. - 304, 1-8. nepémœxe èmî E7740 :0 737400 me; îôia;

010000.00, 0 (sic) ëôœxs :43) 4,5040 06:06, 06 arpéçera: 7:00: 06:07. Mi

64017107170040, 0::éctpegpev, 7.041. 76:9 067. fiôânoe 0070.0600: :07 10:06:117

7.100177, ei704 p.77 704:0:7740087] 67:0 :06 007701740706 06:06. K00. npéns:

:07 300140745707 07104M004: :4 maman. èàv 74740073: :0 :940: 06:06. si

65’ 7e mi (me: mima. 6 (sic) 067. éniotam: :0 râlez; 4:46:06, 1:01.164

7.01:de mi. 068407 4030971077. 06501; 7&0 86704:0: arborisa: five!) p.01-

300 1:0D.06. 04’) 70:0 èsrw 56056 Bîov 54107:07 è7 065574. oôôè ôtai âne).-

niCsw 07:0 - 9. ôéov èati mima âvôpœnov 77,07:ij :0: 04145)th 7.414

p.77 :à :407 -- 10. 7.041 764p èppéô’q 5:: - 7007.1060: - 11-12. mi

èav E7 èE 06:67 070.77, Eau: 60mg) :0 5m07 6’4va 561407. 7.011 743:0

-- 12-305. 1. oî sôpioxovtsç 10.06137 àzpocôowr’lmç, nalôeiow 8è 06.

K14. 76:9 - 305, 1. tapi à. t. À. 1:. - 2. 500:5 0m. --- 3. 720.0:00:06 - 06:41) tu -- 4. 06:06 - 707170: 0m. - 5. «6:06 -- 3630:.Ëxov - 0634 0m. 4- 6. flétrir: èv :41) 01’747) 06:06 7041 p.718è7 660037

1:: âpau. 06:57 - 1. :07 èv :13) «(au - 8. 073106 - 9. à 017.04) 76940:

- Il. roôtov - èv :4) M051. - 00:06 0m.

-350-

1H.

L -- 309. éamév - 3l2,13-313,l. ukamôelc - 313,3. lamai - 5. aûrfiv - 314, 5. èêatpoôpsvov - 6. houp: -315. 2. 11900101114351; - 3. pompnvôeîç - 6. ôapdcqua sic. --

319, 6. àwanoxpzwrlévœç 1’ m. L - 330, 1. 11mm p.0. -

323, 9. releunj pou, sed p.00 l. - 324, 5. 1159613311 1&9 né. sic

L. - 325, 11. émtèv - 327, 5. 0111.0: L, Epowv 1. (41.031; in

marg. - 328, 3. oî pamapirw. - 335, 1. Lac? - 2-3. m6-cuwa fifi vepooaia; sic. - 336. réaoapa; sic.

A. -- 309, 1-318,7. 13111211.... nenlavmjévo; 0m. - 318,7-8. ).É’fetat 1&9 - 8. àveHMuv ènî mm; êduparo; 11.. 1:. écurai a.

- 319, l. 713:0!) a. r. oïmv 0m. - 6è aôroùç ô r06 01’100 me:

x. - 2. à): 6:01.06), 75m1 --- 3. fifi: 0111m - 3-4. r06 umpâoôat.èâ’mwpov ôé p.01 si) p.. --- 4. â) âvôpœm -- 5. m5391 èsûvaâag rèv

filoùrov roürOv amer; ëyppsv m1 --- 6. p.1] àzozpmpévoo ou. En -

èpœtàoapev sic - 7. 57mm - 8. aéra!) - nomma sic - 9. Épu-

râv p.5 -- 10. ô. çaweptboai cm ml - 320, 1. 791,111. iküv -ïuwj’ 703,515, 057. -- 2. émût par. --- aîneîv 0m. - 3. ce 0m. -

glu) ou ?avepânat, 80.1.91 (9éme pima): paôdm mâta 01 615513.11 sa)

m1 0’. congaï; cou au! - 4. mi ïàp hé: mâta mixas: ânô -

5. min, 16m --- 5-7. arôme: ànà mafias nazi 161p arôme; gland.de à); mari» m1 ëvîoîov, mi 7rd); th tomoûrov noaeîç; M19. 15:1.

pepàônu êmïâiav (sic) ènl t. 1.. p.01) -- 7-8. oùôè . . . . M75: cinq";

0m. - 8. m1 1:6); è’mv «51:11 - 8-321,1. p.00; 6 8è 0m. -321, 1. êêépyppm toô flézpau èv - 1-4. mi ci 06mm p.00 pst.

au), ml àvapxôpevoç ènî tâw xspapeiœv toô 011.00 06 îpœlépp

solfiant: mi annoté-(caca. p.1xpèv ànb tir; orémç mi 9mm! vip Émi-

-351 -814w ’îp ëpnflov, ô 7p rb omlèp, cœlèp. En): - 4. èôpaêâpm -

4-7. osÀfivnc, 77: scarifier!) ôtât rac 61m: si; tôt ëvôav rot") ohm).

mi urnpxôp’qv pst’ mûrir; Evôov, m1. 013851; p.3 mm. Encan 8è

mihv div àmtôiaw à ôeorépoo, nui. flâna tà èv 1:13) 013w fipxovro

zpôç 9:, élépçavov 6è èâ «ôtant 51mg: moulôpnm m1 Expâtoov milw

tàç 6min: r06 çéflooç M7107 zip énaïôîav émâmç un! àmpxép’qv

1:60.11; èzî r06 315111111): 06 7,9111; 1b nptîvtov mi 051m; -- 9. xpsîooév

ècmv 7,931 tapât - 322, l. nâvruw tan èv 003113 ôvruzv - 1-2.èopèv. ml ôéov êoriv fini): Boxapdwaz mâta èôàôe, mi ôowfioowteç

firmament. - 2 7. abroû, ênoî’qoav môùç fixouaav nap’ abroô, au

èmormav toi; 161m: (16:06, un! 73006991321; ô aptère; mût-(31v mi àVOŒŒÇ

àrip m1 ôpaâo’tpevoç 17,; ôeutép’qç (sic) âxrîvo; toi) çéflom’; aux! el-

mbv té abri) cœÀèpL, emmy. Étage nouât napalm. Eîcn’qôfioa: 6è à

(in!) xôptoç and) fifi zob ; 0:61:06 x11 ôpaEa’LpLevoç èv If, 15191 aôtoù

661m 85min; ëmqgev aôtbv léïuw- r1; 51 si). ô 8è Mm - 7. a. m1

moraôœv - 8-324, 5. ml çuMEaç. . .. âvôpwnéç n; 0m. - 324,

5-8. Aéïerau flip à): âvôpmzrôç ac êpasôaîç p.. râw ô. ïuvambv,

26905:1; éaurijç eîooôoééoôov 1:11pm r. ç., 06 7,1: cim-nu: :06 01’100

aÔrÛÇ, m1 Musa. t6 ri]; 313m: àvmxnjplov 10.110101! rob çpéaroc ml

ôeiEwsa toûto up 9000;) aôrfiç «affineriez «614,, Yvan 5:01pm; 11 à;

rb çoïeîv èùv 60’an ŒÔTOÎÇ - 9. [1.01.106 abri); p" - è1œ’crq --

325, 1. èv ri] 7:61.11. :5351; 06v kéfir. ni) ,19sz aôrîzç êxeiv’q’ ôpâps

film; - 2. ânelôüw 06v ènîvoç m1 5139M - 3-4. p.., ècrpo’tç’q

63104:) 7411 537m 061 eôpov fis; irriguai; p.0: E6050). il 8è --- 5. ripa

êvopaoiav 1:06 M1100 - ëxeu; rira àïwïév; -- 5-6. 6 8è léïer.’ 6

èpmc ëxacs’ - 6. fi 5è 11-5151: â) 5131.15 --- 7. àvâorpeçe - sinu -

8. 1:. àzo).éoaç tipi ôôèv m1 1c. mûrqv. èv ànopiq. 8è 757cm3); E6111

ml eiuslôcbv 6 01’100 xôptoç m1 - 10-327-6. Ëîd) 8è. . .. 79.011

0m. - 327, 6. Km! 7&9 èppéôn au - 7. rob 0m. -- 8. ŒÔtOÔ- 9.. èndpaç 8è aôrbv èv up d’un), eïâev 6 pzoôœtôç oeictpa --

9. fiâVl) 0m. -- 9-10, Mm 05v cinq: ô (sic) pzoôœcâpevoc’ 01ch;

--352-xpoôoar. mâta; 1ère: mûrir val, mi ardu) pila. aux! 6 du!) mm);

kéfir. aûrqr 163e mû. x. mâta. e0 6è 71an Expose: côtà - 10.

àxoôoaç 6è 6 p.. fiôûvh 611p; - 318, 1. 666mo 0m. - 2. and:0m. - 2-5. animi) 6 guaôœsàpevoç’ m1 61100:, oôôèv Étang, ü

61:50;; Aé-(en mûri) 6 pccôœtéç’ 61tep p.01 ènpéotaâa: robre ml étama.

Tête 6è 6’110»; mi p.1] (immune; àzéôœzœv animi) 16v (n°6617. nui

xareldçfiqaav ci pamapvftou (16:05 àrpûrqtoz. ’Eïà) 6è natapaôàw

a; - 5. 516w 0m. - 329, 1. (Bouep 161p - 2. 160v (sic) 6è -loxopèv tramway rèv - mû eût-q fi 1:61.11 - aèrfiç 0m. -- 4. K43.

2696» me: 6.5on - upéxapov --- 5. àzéçc’fa 167:1) rà m6 xé-

op.oo -- 6. 7éïova -- àwbtepoç - panpovôsî; mû - 7. çôôvoo

npooexollrjônv ri] - rei 6éovm - 9. èpûcéh; - fiée-u afin-1p -

330, 1. (Bots moulfiônv aïç ée «Bran; 7Mcflat. 1:de 6è - 2. 6m-

psîvau aôrfiv - p.0: - fléau: -- 4. tà aima 6176M - 5. x. 8a-

ctdfiœv - 6. 6c (sic) 9.6601; ëv tu". -- maàv aôroô tu! 1:06 -7-8. K41 àmôÀeoev step èxpa’zrer 06m 15m1) ôùaâoaç - 9. ri]!

môme -- 10. sic 711v aponépav p.00 16.51? - àvaxpivaç - 331 , 1.

riz: àcmîoemç m1 16v mû 16011.00 611m m1. - 2. Woma; âgi-

wpa’w -- 2-3. KŒÏ. 16:9 02m ëotn tr. èv t. x. 16 pi; npoêsvoôv B. --

3-4. 6 1019 mp0; êorivfisnep 1:6 66mg: r6 ampév’ 600v 1&9 a:

driva. ée mûre!) nÀéov 61661.. mi 6033p - 5-10. 6:31.13,1: mame, 8

mi eûpûw 6 x60» m1 7ÀLXÔPEVOÇ (sic) (161:6 ôtât ripa r06 marc: Mm

71.5160»! m1 6omvz’Cœv :Àmdwez 1:6 06:05 crêpa. m1 mignarda voyi-

Cuw 6m méat; Mordu] ml uléov filmoôtal. M1 âme! épuisa:

pipo: tr. même: m1. mpmoùtboocow abri» rôt mmvà, mi 1411416113-

Eavœç aïnbv. àvaïmoôslç 61m (161:6 -- 10-11. si M 16m m).-

Àobç. Karl 60359 6 ëxœv p.94. - l2. 01 6è âoôiovœc -- 332, 1-2.

èvûzwm m1.?» m1 pipa èv «614;», 8cm; 6è - 3. MJ. à: î). à. ï)

myome: r?) vomi a]; -- 6m11 0m. - 4. 6è môme-anode; -6 m1115 - 5. 6 vfifhw - mô’éautq» - 6. «6:06 -- 6è 675

16L comme. maman - 7. a?) 6d au, 60x11, «pâma --- 7-338, 2.

-353-[31010, 610w . . . . 10v 6è 1.01]xxov, de0. in cod. U. Cfr. Teza in Ben-

fey’s 0. 11.0. Il 712-713. -- 338, 2. [nov 16v B10; 1061W 16v111.1107; mxiaç -- 4. 611010101111 0m. - 4-339, 7. 106: téocapaç10111.06; 106: 0617511061101; (sic) 11]) 6.1100161111). 610w 1de 11: èâ 0161m

111M 2101161 11120:, ësrw 6015p 6 6301: 6 60’171vœv 11011 ôavaubv 16v

61130011101; êv 11;) 00101160111) 016106. (011.0110001; 6è 31.011 106; 660 30.016060,

1’09 ((01111; 1.011 16v 001v0110v, 106; 66 660 11601:, 10v p.111; 11507.61), 11W

ipépav, 10v 6è pékan, 111v 1:61.101, 106:è5010v101ç àswàœç 1.011 30651-

00111010 111v («rira 106 àvô-pcbzou’ 600v 1010 zapépxïrat. fipépa ri; 611.1904

31011 1036 en vomi, èxlairrsrm 11011 106 61600467106 f) C1011, m1 06 mei.

t011.0110001; 7.011 10v 600’110v101 16 01611.01 106 61606, 6 06 661011011 11: 7101-

0016001636], 16 6è 1119.1 11;) 111710011; 71.6116171101 106 [3’00 106100, 111v 1566-

1000611! 1010 01106110111; 146v 5111004671101: 36111661011011! 0.61010 neptéxouoav

61116 16; éthGW cœmpîaç. Katagmôtîov 6è 1016101 710111101 6161 fipécônv

ri] êpaotoû 1101113101 1.011 màlœç 67101110011101; à; 1916 à-(aôoepïiav, 611w:

61’ 01617,: e690) 31011001: 0101401011 ri]: 61.010106 2101113100. K01 01150501;

èv 106101; ônéorps’pa 611:6 ’Ivôiaç 3’10 11,": 716,000: p.00 7051601: Emvà

31131.10, 67100 ëv èê 01616»; 671010111 10 11010?» (313Mov, 16 11011061151101; Ke-

ms m1 Aime, 67150 è011v 106 2153001111106 m1 ’Ixquroo.

Recensionem, quam praebet cod. laur. LVII 30, hic omisi,cum eam integram edere constituissem in capite libri 215001-1111110 M1 111110110110; nuncupati.

notes du mont royal ← - n, - tegram haurire possimus ex tribus qui ab eo velut ex fonte rivuli...

Documents