notes on viÑËusahasranÄmaarshakulam.org/.../01/visnusahasranaamanotes180120.pdf · notes on...
TRANSCRIPT
Notes on Viñëusahasranäma 1
NOTES ON VIÑËUSAHASRANÄMA
Page 16
@eñyRSy sm¢Sy vIyRSy yzs> iïy>, }anvEraGyyaeíEv ;{[a< Ég #tIr[a. aiçvaryasya samagrasya véryasya yaçasaù çriyaù | jïänavairägyayoçcaiva ñaëëäà bhaga itéraëä || Vi. Pu. 6.5.74 Page 20-21
si½danNdêpay k«:[ayai¬òkair[e, nmae vedNtve*ay gurve buiÏsai][e. saccidänandarüpäya kåñëäyäkliñöakäriëe | namo vedantavedyäya gurave buddhisäkñiëe ||
k«:[ÖEpayn< Vyas< svRlaekihte rtm!, vedaâÉaSkr< vNde zmaidinly< muinm!. kåñëadvaipäyanaà vyäsaà sarvalokahite ratam | vedäbjabhäskaraà vande çamädinilayaà munim ||
shömUteR> pué;aeÄmSy shöneÇannpadbahae>, shönaça< Stvn< àzSt< inéCyte jNmjraidzaNTyE . sahasramürteù puruñottamasya sahasranetränanapädabähoù |
Notes on Viñëusahasranäma 2
sahasranämnäà stavanaà praçastaà nirucyate janmajarädiçäntyai || Page 23-25
1. iv¹raja vighnaräjä 2. iv¹hr> vighnaharaù 3. †ò A†ò dåñöa adåñöa 4. †ò-)l A†ò-)l dåñöa-phala adåñöa-phala 5. xmR A†ò-)l pu{y suo dharma adåñöa phala puëya sukha 6. AxmR A†ò)l pap Ê>o adharma adåñöaphala päpa duùkha 7. $ñr kmaRXy] kmR)ldata éçvara karmädhyakña karmaphaladätä 8. àarBx kmR prärabdha karma 9. s<ict kmR saïcita karma 10. AagamI kmR ägämé karma 11. pu{y puëya pap päpa Page 28 12. xmR> vEidkkmR dharmaù vaidikakarma 13. kmRn! karman 14. ivix> in;ex> àayiíÄ vidhiù niñedhaù präyaçcitta 15. pavnain pävanäni 16. saxn skl-pué;awR-saxn sädhana sakala-puruñärtha-sädhanana 17. Alp-àyas alpa-prayäsa 18. AnLp-)l ÉUm-)l analpa-phala bhüma-phala
Notes on Viñëusahasranäma 3
Page 29 19. laeKyte Anen lokyate anena from laekœ 1a . lok 20. iv*a-Swan n. vidyä-sthäna 21. zaô n. çästra 22. A¼ain vedaíTvarae mIma<sa NyayivStr>, pura[< xmRzaô< c iv*a ýetaítudRz.
aìgäni vedäçcatväro mémäàsä nyäyavistaraù | puräëaà dharmaçästraà ca vidyä hyetäçcaturdaça ||
23. veda¼ain iz]a Vyakr[m! iné´m! cNds! Jyaeit;m! kLp> %pa¼ain imma<sa Nyay> pura[m! xmRzaôm!
Vedäìgäni : çikñä, vyäkaraëam, niruktam, candas, jyotiñam kalpaù, upäìgäni : mimäàsä nyäyaù puräëam dharmaçästram
24. pray[m! prm! Aynm! param ayanam paräyaëam iÉ*te ùdy-¢iNw> bhidyate hådaya-granthiù
iD*Nte svR-s<zya> chidyante sarva-saàçayäù
]IyNte c ASy kmaRi[ mu,2,2,9 kñéyante ca asya karmäëi mu|2|2|9 äü ved äüEv Évit mu, 3,2,9 brahma veda brahmaiva bhavati Verse 8
25. jp japa %½ ucca %pa<zu upäàçu mans mänasa
Notes on Viñëusahasranäma 4
Verse 9 26. inimÄkar[m! nimittakäraëam 27. %padankar[m! upädänakäraëam 28. mayazi´> mäyäçaktiù 29. AalMbnm! älambanam 30. Aixóan-devta adhiñöhäna-devatä 31. ]ra]ra_ya< kayRkar[a_yam! %Tk«ò> kñara-akñaräbhyäà kärya-
käraëäbhyäm utkåñöaù 32. A]rpué;> akñarapuruñaù Verse 10 33. puir zynat! pU[RTvat! pué;> puri çayanät, pürëatvät puruñaù 34. ANtyaRmI praTma antaryämé parätmä 35. AVyy ivnaz-ivi³ya-riht avyaya vinäça-vikriyä-rahita 36. ktaR kmR kartä karma 37. kaiyk< kmR käyikaà karma 38. vaick< kmR väcikaà karma 39. mans< kmR mänasaà karma 40. yjman> yajamänaù 41. AiÉ;ek> abhiñekaù 42. di][a dakñiëä 43. nmSkar> %pcar> namaskäraù upacäraù
Notes on Viñëusahasranäma 5
44. %rsa izrsa cEv mnsa vpu;a igra, pÑ(a< janu_ya< kra_ya< nmSkarae Aòa¼ %Cyte. urasä çirasä caiva manasä vapuñä girä | padbhyäà jänubhyäà karäbhyäà namaskäro añöäìga ucyate ||
Verse 11
45. Anaidkar[m! anädikäraëam 46. svRkar[m! sarvakäraëam 47. ;fœÉavivkara> ñaò-bhäva-vikäräù
jayte AiSt vxRte ivpir[mte Ap]Iyte ivnZyit jäyate asti vardhate vipariëamate apakñéyate vinaçyati
48. laeKyte #it laek> lokyate iti lokaù 49. laek-AXy]> loka-adhyakñaù 50. cEtNym! caitanyam 51. svR-Ê>o-Aitg> sarva duùkha atigaù 52. AaXyaiTmk ädhyätmika 53. AaixÉaEitk ädhibhautika 54. AaixdEivk ädhidaivika 55. jp> AcRnm! Stuit> japaù, arcanam, stutiù Verse 12 56. äü{ym! brahmaëyam
äü[e ihtm! brahmaëe hitam
ïutye ihtm! çrutaye hitam SvgRkam> yjet svargakämaù yajeta
Notes on Viñëusahasranäma 6
puÇkam> yjet putrakämaù yajeta kmR)ldata karmaphaladätä
äü[ay ihtm! brahmaëäya hitam
tpse ihtm! tapase hitam 57. svaRn! xmaRn! janait #it svRxmR}> sarvän dharmän jänäti iti
sarvadharmajïaù 58. laeknaw> lokanäthaù
laekE> naWyte yacte lokaiù näthyate- yäcate laekanamIòe lokänäméñöe
Verse 13 59. StvE> gu[s»ItRnl][E> stavaiù guëa-saìkértana- lakñaëaiù 60. Stuit> Stv> s<kItRnm! stutiù stavaù saìkértanam 61. ùdypu{frIke àkazman> pu{frIka]> hådaya-puëòaréke prakäçamänaù puëòarékäkñaù Verse 14 62. mhÄejs! Svàkaz> AaTma prMäü cEtNyl][ svaRvÉask
mahat-tejas svaprakäçaù ätmä param brahma caitanya-lakñaëa sarva-avabhäsaka
63. yen sUyR> tpit tejsa #Ï> yena süryaù tapati tejasä iddhaù 64. Jyaeit;a< Jyaeit> jyotiñäà jyotiù 65. n tÇ sUyaeR Éait n cNÔtark< nema iv*utae ÉaiNt k…tae=ymi¶>,
tmev ÉaNtmnuÉait sv¡ tSy Éasa svRimd< ivÉait. mu 2,2,10.
Notes on Viñëusahasranäma 7
na tatra süryo bhäti na candratärakaà nemä vidyuto bhänti kuto'yamagniù |
tameva bhäntamanubhäti sarvaà tasya bhäsä sarvamidaà vibhäti || mu 2|2|10
66. ydaidTygt< tejae jgÑasyte=iolm!, y½NÔmis y½a¶aE tÄejae iviÏ mamkm!. BG 15,12.
yadädityagataà tejo jagadbhäsayate'khilam| yaccandramasi yaccägnau tattejo viddhi mämakam || BG 15|12
67. tpit Aa}apyit tp> tpit #òe #it va tp>tapati äjïäpayati tapaù
tapati iñöe iti vä tapaù 68. ANtyaRmI $ñr> cetnaTma mayya ymyit antaryämé éçvaraù cetanätmä
mäyayä yamayati
69. y #m< c laek< pr< c laek< svaRi[ c ÉUtain yae=Ntrae ymyit b& 3,7,1 ya imaà ca lokaà paraà ca lokaà sarväëi ca bhütäni yo'ntaro yamayati bå 3|7|1
70. ÉI/;a=Sma/Öat?> pvte, ÉI/;aede?it/ sUyR?>, ÉI;a=Smadi¶?íeNÔ/í, m&TyuxaRvit pÂ?m #/it,
bhéÞñä'smäÞdväta×ù pavate | bhéÞñode×tiÞ sürya×ù | bhéñä'smädagni×çcendraÞçca | måtyurdhävati païca×ma iÞti |
71. pray{am! punrav&iÄz»arihtm! paräyaëam punar-ävåtti-çaìkä-
rahitam
Notes on Viñëusahasranäma 8
Verse 15
72. êpmaraeGymwa¡í Éaega<íEvanu;i¼kan!,
ddait Xyaytae inTympvgRàdae hir>.
rüpamärogyamarthäàçca bhogäàçcaivänuñaìgikän dadäti dhyäyato nityamapavargaprado hariù ||
73. icNTyman> smStana< ¬ezana< haindae ih y>, smuTs&Jyaiol< icNTy< sae=Cyut> ik< n icNTyte. cintyamänaù samastänäà kleçänäà hänido hi yaù | samutsåjyäkhilaà cintyaà so'cyutaù kià na cintyate ||
74. Aitpatkyu ae=ip XyayiÚim;mCyutm!,
ÉUyStpSvI Évit pi“pavnpavn>. atipätakayukto'pi dhyäyannimiñamacyutam | bhüyastapasvé bhavati paìktipävanapävanaù ||
75. Aalaef( svRzaôai[ ivcayR c pun> pun>, #dmek< suin:pÚ< Xyeyae naray[> sda. äloòya sarvaçästräëi vicärya ca punaù punaù | idamekaà suniñpannaà dhyeyo näräyaëaù sadä || MB.Anu.186.11
76. hirrek> sda Xyeyae ÉviÑ> sÅvs<iSwkE>, AaeimTyev< sda ivàa> pQt Xyat kezvm!. harirekaù sadä dhyeyo bhavadbhiù sattvasaàsthikaiù | omityevaà sadä vipräù paöhata dhyäta keçavam || Harivaàça 3.89.9
Notes on Viñëusahasranäma 9
77. Xyayn! k«te yjn! y}Eôetaya< Öapre=cRyn!, ydaßaeit tdaßaeit klaE s»ITyR kezvm!. iv, pu, 6,2,17 dhyäyan kåte yajan yajïaistretäyäà dväpare'rcayan | yadäpnooti tadäpnoti kalau saìkértya keçavam || Vi. Pu. 6.2.17
78. hirhRrit papain ÊòicÄErip Sm&t>, AinCDyaip s<Sp&òae dhTyev ih pavk>. b&hÚaray[pura[ 11,99 harirharati päpäni duñöacittairapi småtaù | anicchayäpi saàspåñöo dahatyeva hi pävakaù || båhannäräyaëapuräëa 11|99
79. }antae=}antae vaip vasudevSy kItRnat!, tt! sv¡ ivly< yait taeySw< lv[< ywa. jïänato'jïänato väpi väsudevasya kértanät | tat sarvaà vilayaà yäti toyasthaà lavaëaà yathä ||
80. hrenaRmEv namEv namEv mm jIvn<, klaE naSTyev naSTyev naSTyev gitrNywa. harernämaiva nämaiva nämaiva mama jévanaà | kalau nästyeva nästyeva nästyeva gatiranyathä ||
81. svRda svRkayeR;u naiSt te;amm¼lm!, ye;a< ùidSwae Égvan! m¼laytnae hir>. sarvadä sarvakäryeñu näasti teñämamaìgalam | yeñäà hådistho bhagavän maìgaläyatano hariù ||
Notes on Viñëusahasranäma 10
82. @kae dev> svRÉUte;u gUF> svRVyapI svRÉUtaNtraTma, kmaRXy]> svRÉUtaixvas> sa]I ceta kevlae inguR[í. ñe %p 6,11 eko devaù sarvabhüteñu güòhaù sarvavyäpé sarvabhütäntarätmä | karmädhyakñaù sarvabhütädhiväsaù säkñé cetä kevalo nirguëaçca || Çve Upa| 6|11
83. yae äüa[< ivdxait pUv¡ yae vE veda<í àih[aeit tSmE, t< h devmaTmbuiÏàkaz< mumu]uvER zr[mh< àp*e. ñe %p 6,18 you brahmäëaà vidadhäti pürvaà yo vai vedäàçca prahiëoti tasmai taà ha devamätmabuddhiprakäçaà mumukñurvai çaraëamahaà prapadye || çve upa 6|18
84. s&iòiSwTyNtkr[I— äüiv:[uizvaiTmkam!, s s<}a< yait Égvanek @v jnadRn>. iv pu 1,2,64 såñöisthityantakaraëéà brahmaviñëuçivätmikäm | sa saïjïäà yäti bhagaväneka eva janärdanaù || vi pu 1|2|64
85. sklimdmh< c vasudev> prmpuman! prmeñr> s @k>, #it mitrcla ÉvTynNte ùdygte ìj tan! ivhay Ërat!. iv pu 3,7,32 sakalamidamahaà ca väsudevaù paramapumän parameçvaraù sa ekaù | iti matiracalä bhavatyanante hådayagate vraja tän vihäya dürät || vi pu 3|7|32
Notes on Viñëusahasranäma 11
Verse 16
86. ApivÇ> pivÇae va svaRvSwa< gtae=ip va, y> Smret! pu{frIka]< sbaýa_yNtr> zuic>. iv:[uxmR,109,66 apavitraù pavitro vä sarvävasthäà gato'pi vä | yaù smaret puëòarékäkñaà sabähyäbhyantaraù çuciù || viñëudharma|109|66
Verse 17 87. For words to have pravåtti, access, there are five hetus, causes:
;óI ñañöhé, gu[guëa, i³ya kriyä, jait jäti, êiF rüòhi
88. prIúy laekan! kmRictan! äü[ae inveRdmayaÚaSTyk«t> k«ten, tiÖ}anaw¡ s guémevaiÉgCDet! simTpai[> ïaeiÇy< äüinóm!. mu,%p!,1,2,12 parékñya lokän karmacitän brahmaëo nirvedamäyännästyakåtaù kåtena| tadvijïänärthaà sa gurumeväbhigacchet samitpäëiù çrotriyaà brahmaniñöham || mu|up|1|2|12
Verse 18
89. mhan! c AsaE AaTma c #it mhaTma mahän ca asau ätmä ca iti mahätmä
90. y½aßaeit ydadÄe y½aiÄ iv;yainh, y½aSy sNttae ÉavStSmadaTmeit kITyRte. il,pu,70,16 yaccäpnoti yadädatte yaccätti viñayäniha | yaccäsya santato bhävastasmädätmeti kértyate || li|pu|70|16
Notes on Viñëusahasranäma 12
Verse 19
91. DNds! chandas Anu;uÉ! anuñubh
92. Nyas> nyäsaù l"uNyas> laghunyäsaù
93. %pask> upäsakaù %pasnm! upäsanam Verse 20
94. Am&ta<zUÑv> amåtäàçüdbhavaù (283) from whom the moon was born,
the source of the moon. Story from the puräëas.
Am&ta<zae> cNÔSy %Ñvae ySmat! s> Am&ta<zUÑv> amåtäàçoù candrasya udbhavo yasmät saù amåtäàçüdbhavaù
95. devkInNdn> devakénandanaù (989)
devKya> sut> devkInNdn>, devakyäù sutaù devakénandanaù |
96. iÇsamn! trisäman (574)
devìtsmaOyatE> iÇiÉ> samiÉ> samgE> Stut #it iÇsama, devavratasamäkhyätaiù tribhiù sämabhiù sämagaiù stuta iti trisämä |
97. Aapei]k äpekñika AaTyiNtk ätyantika
Nyas> nyäsaù
Am&ta<zUÑvae Éanuirit bIjm!, amåtäàçüdbhavaù (283) bhänuù (284) iti béjam |
devkInNdn> öòeit zi´>, devakénandanaù (989) srañöä (990) iti çaktiù |
Notes on Viñëusahasranäma 13
%Ñv> ]aeÉ[ae dev #it prmae mÙ>, udbhavaù (373) kñobhaëaù (374) devaù (375)
iti paramaù mantraù |
zŒÉ&ÚNdkI c³Iit kIlkm!, çaìkhabhåt (993) nandaké (994) cakré (995) iti
kélakam | za¼RxNva gdaxr #Tyôm!, çärìgadhanvä (996) gadädharaù (997) iti astram | rwa¼pai[r]ae_y #it neÇm!, rathäìgapäëiù (998) akñobhyaù (999) iti netram | iÇsama samg> sameit kvcm!, trisämä (574) sämagaù (575) säma (576) iti
kavacam | AanNd< präüeit yaein>, änandaà (526) parabrahma iti yoniù | \tu> sudzRn> kal #it idGbNx>, åtuù (416) sudarçanaù (417) kälaù (418) iti
digbandhaù | Conclusion to Çaìkara’s Introduction
JyaetI—i; iv:[uÉuRvnain iv:[uvRnain iv:[uigRryae idzí, n*> smuÔaí s @v sv¡ ydiSt yÚaiSt c ivàvyR. iv, pu, 2,12,38 jyotéàñi viñëurbhuvanäni viñëurvanäni viñëurgirayo diçaçca | nadyaù samudräçca sa eva sarvaà yadasti yannästi ca vipravarya || vi| pu| 2|12|38
Notes on Viñëusahasranäma 14
shönamavilshönamavilshönamavilshönamavil sahasranämävali
Aae< ivñ< iv:[uvR;qœkarae ÉUtÉVyÉvTàÉu>,Aae< ivñ< iv:[uvR;qœkarae ÉUtÉVyÉvTàÉu>,Aae< ivñ< iv:[uvR;qœkarae ÉUtÉVyÉvTàÉu>,Aae< ivñ< iv:[uvR;qœkarae ÉUtÉVyÉvTàÉu>, ÉUtk«dœ ÉUtÉ&dœ Éavae ÉUtaTma ÉUtÉavn>. 1.ÉUtk«dœ ÉUtÉ&dœ Éavae ÉUtaTma ÉUtÉavn>. 1.ÉUtk«dœ ÉUtÉ&dœ Éavae ÉUtaTma ÉUtÉavn>. 1.ÉUtk«dœ ÉUtÉ&dœ Éavae ÉUtaTma ÉUtÉavn>. 1. oà viçvaà viñëurvañaökäro bhütabhavyabhavatprabhuù | bhütakåd bhütabhåd bhävo bhütätmä bhütabhävanaù || 1 ||
AaAaAaAaem! em! em! em! Om
1. Aaem! om is m¼lsUck maìgala-sücaka
2. It is an AiÉxan abhidhäna for äün! Brahman, both sgu[ saguëa
and inguR[ nirguëa; both the vStu vastu and prmeñr parameçvara 3. Av r]ne ava rakñane Avit r]it #it Aaem! avati rakñati iti om
4. As prmaTma paramätmä äün! Brahman blesses by sÄa-S)ªitR-àdan sattä-sphürti-pradäna
5. Footnote: Av+mn! = Aaem! (Avte> iqlaepí) ava+man = om (avateù öi-
lopaçca)
6. Aaem! om is a àtIk pratéka for $ñr éçvara, not a àitma pratimä
7. Footnote: ÉUt< ÉvÑiv:yidit svRmae»r @v, y½aNyt! iÇkalatIt< tdPyae»ar @v. ma %p! 1,1 bhütaà bhavadbhaviñyaditi sarvamoìkara eva |
yaccänyat trikälätétaà tadapyoìkära eva || mä up 1|1
Notes on Viñëusahasranäma 15
1. ivñm! ivñm! ivñm! ivñm! Viçvam
ivñSy jgt> kar[Tven ih ivñm! #TyuCyte, yÖa prSmat! pué;at! n iÉÚm! #dm! ivñ< prmawRt>, ik s<ùtaE ivziNt svaRi[ ÉUtaNyiSmiÚit ivñ< äü, skl< jgt! kayRÉUtm! @; ivztIit ivñm!,
viçvasya jagataù käraëatvena hi viçvam ityucyate | yadvä parasmät puruñät na bhinnam idam viçvaà paramärthataù | kiïca saàhåtau viçanti sarväëi bhütänyasminniti viçvaà brahma | sakalaà jagat käryabhütam eña viçatéti viçvam |
1. ivivxàTyygMy< ivñm! Vividha-pratyaya-gamyaà viçvam
2. ivñSy jgt> kar[Tven ih ivñm! #it ^Cyte, viçvasya jagataù
käraëatvena hi viçvam iti ücyate |
3. yÖa prSmat! pué;at! #dm! ivñm! prmawRt> n iÉÚm! yadvä parasmät puruñät
idam viçvam paramärthataù na bhinnam
4. ivzit #it ivñm! viçati iti viçvam
5. s<ùtaE ivziNt svaRi[ ÉUtain AiSmn! #it ivñm! äü, saàhåtau viçanti
sarväëi bhütäni asmin iti viçvam brahma |
6. Footnote: pué; @ved< ivñm!, äü @v #d< svRm!, mu %p! 2,2,10 11 puruña
evedaà viçvam | brahma eva idaà sarvam | mu up 2|2|10 11
7. Footnote: tt! s&:qœva tdevanuàaivzt!, tE %p! 2,3 tat såñövä
tadevänupräviçat | tai up 2|3
8. Footnote: yt! àyiNt AiÉs<ivziNt , tE %p! 3,1 yat prayanti
abhisaàviçanti | tai up 3|1
9. Footnote: Aa*< c Èy]r< äü ÇyI yiSmn! àitióta, @ka]r< pr< äü àa[ayam> pr< tp>. AiÇ 1,11 ädyaà ca tryakñaraà brahma trayé yasmin
pratiñöhitä | ekäkñaraà paraà brahma präëäyämaù paraà tapaù || atri 1|11
Notes on Viñëusahasranäma 16
10. Footnote: à[va*aôyae veda> à[ve pyRviSwta>, va'œmy< à[v< sv¡ tSmat! à[vm_yset!. AiÇ 1,9 praëavädyästrayo vedäù praëave
paryavasthitäù | väìmayaà praëavaà sarvaà tasmät praëavamabhyaset || atri 1|9
11. Footnote: t¾lainit zaNt %pasIt, Da %p! 3,14,1 tajjaläniti çänta
upäséta | chäa up 3|14|1
12. Footnote: ïUyta< xmRsvRSv< ïuTva cEvavxayRtam!, AaTmn> àitkªlain pre;a< n smacret!. iv:[uxmR, 3,255,44 çrüyatäà dharmasarvasvaà çrutvä
caivävadhäryatäm |ätmanaù pratiküläni pareñäà na samäcaret || viñëudharma| 3|255|44
13. Footnote: jfanamivvekanamzUra[amip àÉae, ÉaGyÉaeGyain raJyain sNTynIitmtamip. tSma*tet pu{ye;u y #CDeNmhtI— iïym!, yittVy< smTven invaR[mip ceCDta.iv,pu,1,19,45 jaòänämavivekänämaçüräëämapi
prabho | bhägyabhogyäni räjyäni santyanétimatämapi || tasmädyateta puëyeñu ya icchenmahatéà çriyam | yatitavyaà samatvena nirväëamapi cecchatä ||vi. pu|1|19|45
14. Footnote: n clit injv[RxmRtae y> smmitraTmsuùiÖp]p]e, n hrit n c hiNt ikiÂʽE> iSwtmns< tmveih iv:[uÉ´m!. ivmlmitrmTsr> àzaNt> zuiccirtae=iolsÅvimÇÉUt>, iàyihtvcnae=Stmanmayae vsit sda ùid tSy vasudev>.iv,pu, 3,7,20,24 na calati nijavarëadharmato yaù
samamatirätmasuhådvipakñapakñe | na harati na ca hanti kiïciduccaiù sthitamanasaà tamavehi viñëubhaktam || vimalamatiramatsaraù praçäntaù çucicarito'khilasattvamitrabhütaù | priyahitavacano'stamänamäyo vasati sadä hådi tasya väsudevaù ||vipu| 3|7|20|24
Notes on Viñëusahasranäma 17
15. Footnote: yminymivxUtkLm;anamnuidnmCyutas´mansanam!, ApgtmdmanmTsra[a< ìj Éq Ërtre[ manvanam!. iv, pu 3,7,26 yamaniyamavidhütakalmañänämanudinamacyutäsaktamänasänäm | apagatamadamänamatsaräëäà vraja bhaöa düratareëa mänavänäm || vi| pu 3|7|26
16. Footnote: naiv:[u> kItRyedœ iv:[u< naiv:[uivR:[umcRyet!, naiv:[u> s<Smredœ iv:[u< naiv:[uivR:[umaßuyat!. näviñëuù kértayed viñëuà
näviñëurviñëumarcayet | näviñëuù saàsmared viñëuà näviñëurviñëumäpnuyät || MB
2. iv:[u> iv:[u> iv:[u> iv:[u> Viñëuù
veveiò Vyaßaeit #it iv:[u>, dezkalvStupirCDedzUNy #TywR>, veveñöi vyäpnoti iti viñëuù | deçakälavastuparicchedaçünya
ityarthaù
17. Footnote: iv;! (VyaÝaE)3rd conj. + nu + = iv:[u or ivz! (àvezne) 6th conj. +
nukœ+= iv:[u viñ (vyäptau) 3rd conj. + nu + = viñëu or viç
(praveçane) 6th conj. + nuk + = viñëu
18. Footnote: ySmaiÖòimd< sv¡ tSy z®ya mhaTmn>, tSmadevaeCyte v:[uivRzexaRtae> àveznat!. yasmädviñöamidaà sarvaà tasya çaktyä mahätmanaù |
tasmädevocyate viñëurviçerdhätoù praveçanät || Vi.Pu.3.1.45
3. v;qœkar> v;qœkar> v;qœkar> v;qœkar> Vañaökäraù
yÊÎezen AXvre v;qœi³yte s v;qœkar>. yiSmn! y}e va v;qœi³ya, yen v;qœkaraid- mÙaTmna va devan! àI[yit s v;qœkar>, yaduddeçena adhvare vañaö
kriyate sa vañaökäraù || yasmin yajïe vä vañaö kriyä | yena vañaö kärädimanträtmanä vä devän préëayati sa vañaökäraù |
Notes on Viñëusahasranäma 18
19. Footnote: Aakazat! pitt< taeym! ywa gCDit sagrm!, svRdevnmSkar> kezv< àitgCDit. äkäçät patitaà toyam yathä gacchati
sägaram | sarvadevanamaskäraù keçavaà pratigacchati ||
4. ÉUtÉVyÉvTàÉu> ÉUtÉVyÉvTàÉu> ÉUtÉVyÉvTàÉu> ÉUtÉVyÉvTàÉu> Bhütabhavyabhavatprabhuù
ÉUt< ÉVy< Év½ #it ÉUtÉVyÉviNt te;a< àÉu>, kalÉedm! Ana†Ty sNmaÇàityaeigkm! @eñy¡ tSy #it àÉuTvm!, bhütaà bhavyaà bhavacca iti bhütabhavyabhavanti teñäà prabhuù | kälabhedam anädåtya sanmätrapratiyogikam aiçvaryaà tasya iti prabhutvam |
5. ÉUtk«t!ÉUtk«t!ÉUtk«t!ÉUtk«t! Bhütakåt
ÉUtain kraeit #it ÉUtk«t!, ÉUtain k«Ntit k«[aeit ihnStIit va ÉUtk«t!, bhütäni karoti iti bhütakåt | bhütäni kåntati kåëoti hinastéti vä bhütakåt |
6. ÉUtÉ&t! ÉUtÉ&t! ÉUtÉ&t! ÉUtÉ&t! Bhütabhåt ÉUtain ibÉitR xaryit pae;yit #it va ÉUtÉ&t!, bhütäni bibharti dhärayati poñayati iti vä bhütabhåt |
7. Éav> Éav> Éav> Éav> Bhävaù
àpÂêpe[ ÉvtIit kevl< ÉvtITyev va Éav>, Évn< Éav> sÄTmkae va, prapaïcarüpeëa bhavatéti kevalaà bhavatétyeva vä bhävaù | bhavanaà bhävaù sattatmako vä |
8. ÉUtaTma ÉUtaTma ÉUtaTma ÉUtaTma Bhütätmä
ÉUtaTma ÉUtanamaTma ANtyaRmI, bhütätmä bhütänämätmä antaryämé |
9. ÉUtÉavn>ÉUtÉavn>ÉUtÉavn>ÉUtÉavn> bhütabhävanaù
ÉUtain Éavyit jnyit vxRytIit va ÉUtÉavn>, bhütäni bhävayati janayati vardhayatéti vä bhütabhävanaù |
Notes on Viñëusahasranäma 19
pUtaTma prmaTma c mu ana< prma git>,pUtaTma prmaTma c mu ana< prma git>,pUtaTma prmaTma c mu ana< prma git>,pUtaTma prmaTma c mu ana< prma git>, AVyy> pué;> sa]I ]eÇ}ae=]r @v c. 2.AVyy> pué;> sa]I ]eÇ}ae=]r @v c. 2.AVyy> pué;> sa]I ]eÇ}ae=]r @v c. 2.AVyy> pué;> sa]I ]eÇ}ae=]r @v c. 2. pütätmä paramätmä ca muktänäà paramä gatiù | avyayaù puruñaù säkñé kñetrajïo'kñara eva ca || 2 ||
10. pUtaTmapUtaTmapUtaTmapUtaTma Pütätmä
put AaTma ySy s> pUtaTma puta ätmä yasya saù pütätmä
11. prmaTma prmaTma prmaTma prmaTma Paramätmä prmí AsaE AaTma ceit prmaTma, kayRkar[ivl][ae inTyzuÏbuÏmu aSvÉav>, paramaçca asau ätmä ceti paramätmä | käryakäraëavilakñaëo nityaçuddhabuddhamuktäsvabhävaù |
12. mu ana< prma git>mu ana< prma git>mu ana< prma git>mu ana< prma git> Muktänäà paramä gatiù
mu ana< prma àk«òa git> gNtVya devta punrav&ÅysMÉvat! tÌTSSyeit mu´ana< prma git>, muktänäà paramä prakåñöä gatiù gantavyä devatä punarävåttyasambhavät tadgatssyeti muktänäà paramä gatiù |
13. AVyy>AVyy>AVyy>AVyy> Avyayaù naSy Vyy> ivnazae ivkarae iv*t #it AVyy>, näsya vyayaù vinäço vikäro vidyata iti avyayaù |
Notes on Viñëusahasranäma 20
14. pué;> pué;> pué;> pué;> Puruñaù
pr< zrIr< tiSmn! zete #it pué;>, pura @v AasIidit pué;>, pué;u %Tk;Rzail;u sIdtIit pué;>, puêi[ - )lain snaeit - ddatIit pué;>, puêi[ Éuvnain s<harsmye Syit ANt< kraetIit pué;>, pUr[at! sdnaÖa pué;>,
paraà çaréraà tasmin çete iti puruñaù | purä eva äséditi puruñaù | puruñu utkarñaçäliñu sédatéti puruñaù | purüëi phaläni sanoti dadätéti puruñaù | purüëi bhuvanäni saàhärasamaye syati antaà karotéti puruñaù | püraëät sadanädvä puruñaù |
15. sa]Isa]Isa]Isa]I Säkñé
sa]adœ AVyyxanen Svêpbaexen $]te pZyit svRimit sa]I, säkñäd avyayadhänena svarüpabodhena ékñate paçyati sarvamiti säkñé |
16. ]eÇ}> ]eÇ}> ]eÇ}> ]eÇ}> Kñetrajïaù kñetrajïäù
]eÇ< zrIr< janatIit ]eÇ}>. kñetraà çaréraà jänätéti kñetrajïaù ||
17. A]r> A]r> A]r> A]r> Akñaraù n ]rtIit A]r>, AîaetevaR sràTyyaNtSy êpm]r #it, na kñaratéti akñaraù | açnotervä sarapratyayäntasya rüpamakñara iti |
Notes on Viñëusahasranäma 21
yaegae yaegivda< neta àxanpué;eñr>,yaegae yaegivda< neta àxanpué;eñr>,yaegae yaegivda< neta àxanpué;eñr>,yaegae yaegivda< neta àxanpué;eñr>, naris<hvpu> ïIman! kezv> pué;naris<hvpu> ïIman! kezv> pué;naris<hvpu> ïIman! kezv> pué;naris<hvpu> ïIman! kezv> pué;aeÄm>. 3.aeÄm>. 3.aeÄm>. 3.aeÄm>. 3. yogo yogavidäà netä pradhänapuruñeçvaraù | närasiàhavapuù çrémän keçavaù puruñottamaù || 3 ||
18. yaeg>yaeg>yaeg>yaeg> Yogaù
}aneiNÔyai[ svaRi[ ing&ý mnsa sh, @kTvÉavna yaeg> ]eÇ}prmaTmnae>. tdvaPytya yaeg #it yaegivdae ivÊ>, #it, jïänendriyäëi sarväëi nigåhya manasä saha | ekatvabhävanä yougaù kñetrajïaparamätmanoù || tadaväpyatayä yoga iti yogavido viduù | iti |
19. yaegivda< netayaegivda< netayaegivda< netayaegivda< neta Yogavidäà netä
yaeg< ivdiNt ivcaryiNt janiNt lÉNt #it va yaegivd>, te;< }ainna< neta yaeg]emvhnaidna #it yaegivda< neta, yogaà vidanti vicärayanti jänanti labhanta iti vä yogavidaù | teñaà jïäninäà netä yogakñemavahanädinä iti yogavidäà netä |
20. àxanpué;eñr>àxanpué;eñr>àxanpué;eñr>àxanpué;eñr> Pradhänapuruñeçvaraù
àxan< àk«itmaRya pué;> jIv> tyaerIñr> àxanpué;eñr>, pradhänaà prakåtirmäyä puruñaù jévaù tayoréçvaraù pradhänapuruñeçvaraù |
21. naris<hvpu>naris<hvpu>naris<hvpu>naris<hvpu> Närasiàhavapuù
nrSy is<hSy c Avyva yiSmn! lúyNte tÖpuyRSy s> naris<hvpu>, narasya siàhasya ca avayavä yasmin lakñyante tadvapuryasya saù närasiàhavapuù |
Notes on Viñëusahasranäma 22
22. iïman!iïman!iïman!iïman! Çrimän
ySy v]is inTy< vsit ïI> s ïIman!, iïya yu´> iïy> pit> ïIman!, yasya vakñasi nityaà vasati çréù sa çrémän | çriyä yuktaù çriyaù patiù çrémän |
23. kezv>kezv>kezv>kezv> Keçavaù
AiÉêpa> keza ySy s> kezv>, yÖa kí Aí $zí iÇmUtRy> keza> te yÖze vtRNte s> kezv>, keizvxaÖa kezv>, abhirüpäù keçä yasya saù keçavaù | yadvä kaçca açca éçaçca trimürtayaù keçäù te yadvaçe vartante saù keçavaù | keçivadhädvä keçavaù |
24. pué;aeÄm>pué;aeÄm>pué;aeÄm>pué;aeÄm> Puruñottamaù
pué;a[amuÄm> pué;aeÄm>, pué;í AsaE %Ämí pué;aeÄm>, puruñäëämuttamaù puruñottamaù | puruñaçca asau uttamaçca puruñottamaù |
svR> zvR> izv> Swa[uÉURtaidinRixrVyy>,svR> zvR> izv> Swa[uÉURtaidinRixrVyy>,svR> zvR> izv> Swa[uÉURtaidinRixrVyy>,svR> zvR> izv> Swa[uÉURtaidinRixrVyy>, s<Évae Éavnae ÉtaR àÉv> àÉurIñr>. 4.s<Évae Éavnae ÉtaR àÉv> àÉurIñr>. 4.s<Évae Éavnae ÉtaR àÉv> àÉurIñr>. 4.s<Évae Éavnae ÉtaR àÉv> àÉurIñr>. 4. sarvaù çarvaù çivaù sthäëurbhütädirnidhiravyayaù | sambhavo bhävano bhartä prabhavaù prabhuréçvaraù || 4 ||
25. svR>svR>svR>svR> Sarvaù
Astí stíEv svRSy àÉvaPyyat!, svRSy svRda }anaTsvRmen< àc]te. asataçca sataçcaiva sarvasya prabhaväpyayät | sarvasya sarvadä jïänätsarvamenaà pracakñate ||
Notes on Viñëusahasranäma 23
26. zvR>zvR>zvR>zvR> Çarvaù
z&[ait s<harsmye s<hrit s<haryit va skla> àja> #it zvR>, çåëäti saàhärasamaye saàharati saàhärayati vä sakaläù prajäù iti çarvaù |
27. izv>izv>izv>izv> Çivaù
inôEgu{ytya zuÏTvat! izv>, nistraiguëyatayä çuddhatvät çivaù |
28. Swa[u>Swa[u>Swa[u>Swa[u> Sthäëuù
iSwrTvat! Swa[u>, sthiratvät sthäëuù |
29. ÉUtaid>ÉUtaid>ÉUtaid>ÉUtaid> Bhütädiù
ÉUtanamaidkar[Tvat! ÉUtaid>, bhütänämädikäraëatvät bhütädiù |
30. inixrVyy>inixrVyy>inixrVyy>inixrVyy> Nidhiravyayaù
àlykale AiSmn! sv¡ inxIyt #it inix>, pralayakäle asmin sarvaà nidhéyata iti nidhiù |
31. sMÉv>sMÉv>sMÉv>sMÉv> Sambhavaù
SveCDya smIcIn< ÉvnmSyeit sMÉv>, svecchayä samécénaà bhavanamasyeti sambhavaù |
Notes on Viñëusahasranäma 24
32. Éavn>Éavn>Éavn>Éavn> Bhävanaù
sveR;a< Éae ©[a< )lain ÉavytIit Éavn>, sarveñäà bhoktèëäà phaläni bhävayatéti bhävanaù |
33. ÉtaRÉtaRÉtaRÉtaR Bhartä
àpÂSyaixóanTven Ér[at! ÉtaR, prapaïcasyädhiñöhänatvena bharaëät bhartä |
34. àÉv>àÉv>àÉv>àÉv> Prabhavaù
àk;eR[ mhaÉUtain ASmat! àÉviNt, jayNte #it àÉv>, àk«òae Év>, jNm ASyeit va, prakarñeëa mahäbhütäni asmät prabhavanti jäyante iti prabhavaù | prakåñöo bhavaù janma asyeti vä |
35. àÉu>àÉu>àÉu>àÉu> Prabhuù
svaRsu i³yasu samWyaRitzyvan! àÉu>, sarväsu kriyäsu sämarthyätiçayavän prabhuù |
36. $ñr$ñr$ñr$ñr> > > > Éçvaraù
inépaixk< @eñyRm! ASyeit $ñr>, nirupädhikam aiçvaryam asyeti éçvaraù |
Notes on Viñëusahasranäma 25
Svy<ÉU> z<ÉuraidTy> pu:kra]ae mhaSvn>,Svy<ÉU> z<ÉuraidTy> pu:kra]ae mhaSvn>,Svy<ÉU> z<ÉuraidTy> pu:kra]ae mhaSvn>,Svy<ÉU> z<ÉuraidTy> pu:kra]ae mhaSvn>, Anaidinxnae xata ivxata xatuéÄm>. 15.Anaidinxnae xata ivxata xatuéÄm>. 15.Anaidinxnae xata ivxata xatuéÄm>. 15.Anaidinxnae xata ivxata xatuéÄm>. 15. svayambhüù çambhurädityaù puñkaräkño mahäsvanaù | anädinidhano dhätä vidhätä dhäturuttamaù || 15 ||
37. SvyMÉU>SvyMÉU>SvyMÉU>SvyMÉU> Svayambhüù
Svymev ÉvtIit SvyMÉU>, Awva Svy<ÉU> prmeñr> Svymev SvtÙae Évit, n prNtÙ>, sveR;amupir Évit #it va SvyMÉU>, svayameva bhavatéti svayambhüù | athavä svayambhüù parameçvaraù svayameva svatantro bhavati | na parantantraù | sarveñämupari bhavati iti vä svayambhüù |
38. z<Éu>z<Éu>z<Éu>z<Éu> Çambhuù
z< suo< É´ana< (m¼l< mae]< ) ÉavytIit z<Éu>, çaà sukhaà bhaktänäà (maìgalaà mokñaà) bhävayatéti çambhuù |
39. AaidTy>AaidTy>AaidTy>AaidTy> Ädityaù (563)
AaidTym{flaNtSwae ihr{my> pué;> AaidTy>, ÖadzaidTye;u iv:[uvaR, Aidte> Aoi{ftaya mýa Ay< pitirit va, ywa AaidTy @k @v Aneke;u jlÉajne;u Anekvt! àitÉaste @vmneke;u zrIre;u @k @vaTma Anekvt! àitÉast #TyaidTysaxMyaRÖa AaidTy> ädityamaëòaläntastho hiraëmayaù puruñaù ädityaù | dvädaçädityeñu viñëurvä | aditeù akhaëòitäyä mahyä ayaà patiriti vä | yathä äditya eka eva anekeñu jalabhäjaneñu anekavat pratibhäsate evamanekeñu çaréreñu eka evätmä anekavat pratibhäsata ityädityasädharmyädvä ädityaù
Notes on Viñëusahasranäma 26
40. pu:kra]>pu:kra]>pu:kra]>pu:kra]> Puñkaräkñaù
pu:kre[aepimte Ai][I ySyeit pu:kra]>, puñkareëopamite akñiëé yasyeti puñkaräkñaù |
41. mhaSvn>mhaSvn>mhaSvn>mhaSvn> Mahäsvanaù
mhan! pUijt> Svnae nadae va ïuitl][ae ySy s> mhaSvn>, mahän püjitaù svano nädo vä çrutilakñaëo yasya saù mahäsvanaù |
42. Anaidinxn>Anaidinxn>Anaidinxn>Anaidinxn> Anädinidhanaù
Aaid> - jNm inxn< - ivnaz> tdœÖy< ySy n iv*te s> Anaidinxn>, Ädiù - janma nidhanaà - vinäçaù taddvayaà yasya na vidyate saù anädinidhanaù |
43. xata xata xata xata Dhätä
(AnNtaidêpe[) ivñ< ibÉtIRit xata, (anantädirüpeëa) viçvaà bibhartéti dhätä |
44. ivxata ivxata ivxata ivxata Vidhätä kmR[a< tT)lana< c ktaR ivxata, AnNtadInamip xarkTvat! ivze;e[ dxatIit va, karmaëäà tatphalänäà ca kartä vidhätä | anantädénämapi dhärakatvät viçeñeëa dadhätéti vä |
45. xatuéÄm> xatuéÄm> xatuéÄm> xatuéÄm> Dhäturuttamaù xatu> - ivirÂadœ %Tk«ò #it va xatuéÅm>, svRxatu_y> - p&iwVyaid_y> %Tk«òiídev xatuirTywR>, kayRkar[àpÂxar[ai½dev xatu, sveR;amuÌtanam! Aitzyen %ÌtTvaÊÄm>,
Notes on Viñëusahasranäma 27
dhätuù - viriïcäd utkåñöa iti vä dhäturuttmaù | sarvadhätubhyaù - påthivyädibhyaù utkåñöaçcideva dhäturityarthaù | käryakäraëaprapaïcadhäraëäccideva dhätu | sarveñämudgatänäm atiçayena udgatatväduttamaù |
Aàmeyae ù;Ikez> pÒnaÉae=mràÉu>,Aàmeyae ù;Ikez> pÒnaÉae=mràÉu>,Aàmeyae ù;Ikez> pÒnaÉae=mràÉu>,Aàmeyae ù;Ikez> pÒnaÉae=mràÉu>, ivñkmaR mnuSTvòa Swivó> Swivrae Øuv>. 6ivñkmaR mnuSTvòa Swivó> Swivrae Øuv>. 6ivñkmaR mnuSTvòa Swivó> Swivrae Øuv>. 6ivñkmaR mnuSTvòa Swivó> Swivrae Øuv>. 6.... aprameyo håiñékeçaù padmanäbho'maraprabhuù | viçvakarmä manustvañöä sthaviñöhaù sthaviro dhruvaù || 6 ||
46. Aàmey>Aàmey>Aàmey>Aàmey> Aprameyaù
zBdaidrihtTvat! n àTy]gMy>, naip AnumangMy> t™aÝil¼aÉavat!, naip %pmanisÏ> inÉaRgTven sa†ZyaÉavat!, naip AwaRpiÄ¢ý> tiÖna Anupp*manSy AsMÉvat!, naPyÉavgaecr> ÉavêpTvat! AÉavsi]Tva½, naip zaôàma[ve*> àma[jNyaitzyaÉavat!, àma[aidsai]Tven àkazSvêpSy àma[aiv;yTve=ip AXyStatÔ‚pinvtRkTven zaôàma[kTvm! #it Aàmey>, sai]êpTvat!. çabdädirahitatvät na pratyakñagamyaù | näpi anumänagamyaù tadvyäptaliìgäbhävät | näpi upamänasiddhaù nirbhägatvena sädåçyäbhävät | näpi arthäpattigrahyaù tadvinä anupapadyamänasya asambhavät | näpyabhävagocaraù bhävarüpatvät abhävasakñitväcca | näpi çästrapramäëavedyaù pramäëajanyätiçayäbhävät | pramäëädisäkñitvena prakäçasvarüpasya pramäëäviñayatve'pi adhyastätadrupanivartakatvena çästrapramäëakatvam iti aprameyaù | säkñirüpatvät ||
Notes on Viñëusahasranäma 28
47. ù;Ikez>ù;Ikez>ù;Ikez>ù;Ikez> Håñékeçaù
ù;Ikai[ #iNÔyai[ te;amIz> ]eÇ}êpÉakœ , yÖa #iNÔyai[ ySy vze vtRNte s prmaTma ù;Ikez>, ySy va sUyRêpSy cNÔêpSy jgTàIitkra ùòa> keza rZmy> s> ùi;kez>, håñékäëi indriyäëi teñäméçaù kñetrajïarüpabhäk | yadvä indriyäëi yasya vaçe vartante sa paramätmä håñékeçaù | yasya vä süryarüpasya candrarüpasya jagatprétikarä håñöäù keçä raçmayaù saù håñikeçaù |
48. pÒnaÉ>pÒnaÉ>pÒnaÉ>pÒnaÉ> Padmanäbhaù
svRjgTkar[< pÒ< naÉaE ySy s> pÒnaÉ>, sarvajagatkäraëaà padmaà näbhau yasya saù padmanäbhaù |
49. AmràÉu> AmràÉu> AmràÉu> AmràÉu> Amaraprabhuù Amra[a< àÉu> AmràÉu>, amaräëäà prabhuù amaraprabhuù |
50. ivñkmaR ivñkmaR ivñkmaR ivñkmaR Viçvakarmä ivñ< kmR i³ya ySy s> ivñkmaR, i³yt #it jgt! kmR ivñ< kmR ySyeit va, viçvaà karma kriyä yasya saù viçvakarmä | kriyata iti jagat karma viçvaà karma yasyeti vä |
51. mnu> mnu> mnu> mnu> Manuù
mnnat! mnu> mÙae va àjapitvaR mnu>, mananät manuù mantro vä prajäpatirvä manuù |
Notes on Viñëusahasranäma 29
52. TvòaTvòaTvòaTvòa Tvañöä
s<harsmye svRÉUttnUkr[at! Tvòa, Tv]teStnUkr[awaRt! t&CàTyy>, saàhärasamaye sarvabhütatanükaraëät tvañöä | tvakñatestanükaraëärthät tåcpratyayaù ||
53. Swivó>Swivó>Swivó>Swivó> Sthaviñöhaù Aitzyen SwUl> Swivó>, atiçayena sthülaù sthaviñöhaù |
54. Swivrae Øuv> Swivrae Øuv> Swivrae Øuv> Swivrae Øuv> Sthaviro dhruvaù pura[> Swivr>, vyaevcnae va, iSwrTvadœ Øuv>, Swivrae Øuv #Tyek< nam sivze;[m!, puräëaù sthaviraù | vayovacano vä | sthiratväd dhruvaù | sthaviro dhruva ityekaà näma saviçeñaëam |
A¢aý> zañt> k«:[ae laeihta]> àtdRn>,A¢aý> zañt> k«:[ae laeihta]> àtdRn>,A¢aý> zañt> k«:[ae laeihta]> àtdRn>,A¢aý> zañt> k«:[ae laeihta]> àtdRn>, àÉUtiôkk…Bxam pivÇ< m¼l< prm!. 7.àÉUtiôkk…Bxam pivÇ< m¼l< prm!. 7.àÉUtiôkk…Bxam pivÇ< m¼l< prm!. 7.àÉUtiôkk…Bxam pivÇ< m¼l< prm!. 7. agrähyaù çäçvataù kåñëo lohitäkñaù pratardanaù | prabhütastrikakubdhäma pavitraà maìgalaà param || 7 ||
55. A¢aý> A¢aý> A¢aý> A¢aý> Agrähyaù kmeRiNÔyE> n g&ýt #it A¢aý>, ¢h[ayaeGy>, karmendriyaiù na gåhyata iti agrähyaù | grahaëäyogyaù |
56. zañt> zañt> zañt> zañt> Çäçvataù zñt! sveR;u kale;u ÉvtIit zañt>, çaçvat sarveñu käleñu bhavatéti çäçvataù |
Notes on Viñëusahasranäma 30
57. k«:[>k«:[>k«:[>k«:[> Kåñëaù
sdanNdaTmk> k«:[>, k«i;ÉURvack> zBdae [í inv&Ritvack>, iv:[u> tÑavyaegat! c k«:[ae Évit zañt>. #it Vyasvcnat!, k«:[v[aRTmkTvaÖa, sadänandätmakaù kåñëaù | kåñirbhüväcakaù çabdo ëaçca nirvåtiväcakaù | viñëuù tadbhävayogät ca kåñëo bhavati çäçvataù || iti vyäsavacanät | kåñëavarëätmakatvädvä |
58. laeihta]>laeihta]>laeihta]>laeihta]> Lohitäkñaù
laeihte Ai][I ySyeit laeihta]>, lohite akñiëé yasyeti lohitäkñaù |
59. àtdRn>àtdRn>àtdRn>àtdRn> Pratardanaù
àlye ÉUtain àtdRyit ihnStIit àtdRn>, pralaye bhütäni pratardayati hinastéti pratardanaù |
60. àÉUt>àÉUt>àÉUt>àÉUt> Prabhütaù
}anEñyaRidgu[E> s<pÚ> àÉUt>, jïänaiçvaryädiguëaiù sampannaù prabhütaù |
61. iÇkk…BxamiÇkk…BxamiÇkk…BxamiÇkk…Bxam Trikakubdhäma
^XvaRxaemXyÉeden its&[a< kk…Éamip xameit iÇkk…BxameTyek< nam, ürdhvädhomadhyabhedena tisåëäà kakubhämapi dhämeti trikakubdhämetyekaà näma |
Notes on Viñëusahasranäma 31
62. pivÇm!pivÇm!pivÇm!pivÇm! Pavitram
yen punait yae va punait \i;deRvta va tt! pivÇm!, yena punäti yo vä punäti åñirdevatä vä tat pavitram |
63. m¼lm! prm!m¼lm! prm!m¼lm! prm!m¼lm! prm! Maìgalam param
AzuÉain inracòe tnaeit zuÉsNtitm!, Sm&itmaÇe[ yTpu<sa< äü tNm¼l< ivÊ>. #it iv:[upura[vcnat!, kLya[êpTvaÖa m¼lm!, pr< svRÉUte_y %Tk«ò< äü, açubhäni niräcañöe tanoti çubhasantatim | småtimätreëa yatpuàsäà brahma tanmaìgalaà viduù || iti viñëupuräëavacanät | kalyäëarüpatvädvä maìgalam | paraà sarvabhütebhya utkåñöaà brahma |
$zan> àa[d> àa[ae Jyeó> ïeó> àjapit>,$zan> àa[d> àa[ae Jyeó> ïeó> àjapit>,$zan> àa[d> àa[ae Jyeó> ïeó> àjapit>,$zan> àa[d> àa[ae Jyeó> ïeó> àjapit>, ihr{ygÉaeR ÉUgÉaeR maxvae mxusUdn>. 8.ihr{ygÉaeR ÉUgÉaeR maxvae mxusUdn>. 8.ihr{ygÉaeR ÉUgÉaeR maxvae mxusUdn>. 8.ihr{ygÉaeR ÉUgÉaeR maxvae mxusUdn>. 8. éçänaù präëadaù präëo jyeñöhaù çreñöhaù prajäpatiù | hiraëyagarbho bhügarbho mädhavo madhusüdanaù || 8 ||
64. $zan> $zan> $zan> $zan> Éçänaù
svRÉUtinyNt&Tvat! $zan>, sarvabhütaniyantåtvät éçänaù |
65. àa[d>àa[d>àa[d>àa[d> Präëadaù
àa[an! ddait ceòytIit àa[d>, yÖa kalaTmna àa[an! *it o{fytIit va àa[an! dayit zaexytIit va àa[an! dait lunatIit va à[d>, präëän dadäti ceñöayatéti präëadaù | yadvä kälätmanä präëän dyati khaëòayatéti vä präëän däyati çodhayatéti vä präëän däti lunätéti vä praëadaù |
Notes on Viñëusahasranäma 32
66. àa[> àa[> àa[> àa[> Präëaù
àai[tIit àa[> ]eÇ}> prmaTma va, präëitéti präëaù kñetrajïaù paramätmä vä |
67. Jyeó>Jyeó>Jyeó>Jyeó> Jyeñöhaù
v&Ïtmae Jyeó, svRkar[TvaÖa Jyeó>, våddhatamo jyeñöha | sarvakäraëatvädvä jyeñöhaù |
68. ïeó>ïeó>ïeó>ïeó> Çreñöhaù
àzSytm> ïeó>, svaRitzyTvaÖa ïeó>, praçasyatamaù çreñöhaù | sarvätiçayatvädvä çreñöhaù |
69. àjapit>àjapit>àjapit>àjapit> Prajäpatiù
$ñrTven svaRsa< àjana< pit> àjapit>, éçvaratvena sarväsäà prajänäà patiù prajäpatiù |
70. ihr{ygÉR> ihr{ygÉR> ihr{ygÉR> ihr{ygÉR> Hiraëyagarbhaù
ihr{mya{faNtvRitRTvat! ihr{ybÉaeR äüa iviriÂ> tdaTma ihr{ybÉR>, hiraëmayäëòäntarvartitvät hiraëyabarbho brahmä viriïciù tadätmä hiraëyabarbhaù |
71. ÉUgÉR>ÉUgÉR>ÉUgÉR>ÉUgÉR> Bhügarbhaù
ÉU> gÉeR ySy s> ÉUgÉR>, bhüù garbhe yasya saù bhügarbhaù |
Notes on Viñëusahasranäma 33
72. maxv>maxv>maxv>maxv> Mädhavaù
maya iïy> xv> pit> maxv>, mxuiv*a-AvbaeXyTvaÖa, ‘maEnadœ Xyana½ yaega½ iviÏ Éart maxvm! ’ #it VyasvcnaTvaÖa maxv>, mäyä çriyaù dhavaù patiù mädhavaù | madhuvidyä- avabodhyatvädvä | ‘maunäd dhyänäcca yogäcca viddhi bhärata mädhavam’ iti vyäsavacanätvädvä mädhavaù |
73. mxusUdn>mxusUdn>mxusUdn>mxusUdn> Madhusüdanaù mxunamanm! Asur< sUidtvainit mxusUdn>, mxuvt! #òTvat! Ah<kar> mxu, madhunämänam asuraà süditaväniti madhusüdanaù | madhuvat iñöatvät ahaìkäraù madhu |
$ñrae iv³mI xNvI mexavI iv³m> ³m>,$ñrae iv³mI xNvI mexavI iv³m> ³m>,$ñrae iv³mI xNvI mexavI iv³m> ³m>,$ñrae iv³mI xNvI mexavI iv³m> ³m>, AnuÄmae Êrax;R> k«t}> k«itraTmvan!. 9.AnuÄmae Êrax;R> k«t}> k«itraTmvan!. 9.AnuÄmae Êrax;R> k«t}> k«itraTmvan!. 9.AnuÄmae Êrax;R> k«t}> k«itraTmvan!. 9. éçvaro vikramé dhanvé medhävé vikramaù kramaù | anuttamo durädharñaù kåtajïaù kåtirätmavän || 9 ||
74. $ñr> $ñr> $ñr> $ñr> Éçvaraù
svRzi´mÅvat! $ñr>, sarvaçaktimattvät éçvaraù |
75. iv³mIiv³mIiv³mIiv³mI Vikramé
iv³m> zaEyRm! t*aegat! iv³mI, vikramaù çauryam tadyogät vikramé |
Notes on Viñëusahasranäma 34
76. xNvIxNvIxNvIxNvI Dhanvé
xnu> ASyaStIit xNvI, ram> zôÉ&tamhm! #it ÉgvÖcnat!, dhanuù asyästéti dhanvé | rämaù çastrabhåtämaham iti bhagavadvacanät |
77. mexavImexavImexavImexavI Medhävé
mexa - b÷¢Nw-xar[-samWyRm!, sa ySyaiSt s mexavI, medhä – bahugrantha-dhäraëa-sämarthyam, sä yasyästi sa medhävé |
78. iv³m>iv³m>iv³m>iv³m> Vikramaù
ivc³me jgiÖñ< ten iv³m>, ivna-géfen pi][a ³maÖa iv³m>, vicakrame jagadviçvaà tena vikramaù | vinä-garuòena pakñiëä kramädvä vikramaù |
79. ³m>³m>³m>³m> Kramaù
³m[at! ³mhetuTvaÖa ³m>, kramaëät kramahetutvädvä kramaù |
80. AnuÄm>AnuÄm>AnuÄm>AnuÄm> Anuttamaù
Aiv*man> %Ämae ySmat! s> AnuÄm>, avidyamänaù uttamo yasmät saù anuttamaù |
81. Êrax;R> Êrax;R> Êrax;R> Êrax;R> Durädharñaù
dETyaidiÉ> x;Riytu< n zKyt #it Êrax;R>, daityädibhiù dharñayituà na çakyata iti durädharñaù |
Notes on Viñëusahasranäma 35
82. k«t}>k«t}>k«t}>k«t}> Kåtajïaù
àai[[a< pu{yapu{yaTmk< kmR k«t< janatIit k«t}>, präëiëäà puëyäpuëyätmakaà karma kåtaà jänätéti kåtajïaù |
83. k«it>k«it>k«it>k«it> Kåtiù
pué;àyÆ> k«it> i³ya va, svaRTmTvat! tdaxartya va lúyte k«Tyeit va k«it>, puruñaprayatnaù kåtiù kriyä vä | sarvätmatvät tadädhäratayä vä lakñyate kåtyeti vä kåtiù |
84. AaTmvan!AaTmvan!AaTmvan!AaTmvan! Ätmavän
SvmihmàitiótTvat! AaTmvan!, svamahimapratiñöhitatvät ätmavän |
surez> zr[< zmR ivñreta> àjaÉv>,surez> zr[< zmR ivñreta> àjaÉv>,surez> zr[< zmR ivñreta> àjaÉv>,surez> zr[< zmR ivñreta> àjaÉv>, Ah> s<vTsrae Vyal> àTyy> svRszRn>. 10.Ah> s<vTsrae Vyal> àTyy> svRszRn>. 10.Ah> s<vTsrae Vyal> àTyy> svRszRn>. 10.Ah> s<vTsrae Vyal> àTyy> svRszRn>. 10. sureçaù çaraëaà çarma viçvaretäù prajäbhavaù | ahaù saàvatsaro vyälaù pratyayaù sarvasarçanaù || 10 ||
85. surez>surez>surez>surez> Sureçaù
sura[a< devanamIz> surez>, sUppdae va raxatu>, zaeÉndat[a< va $z> surez>, suräëäà devänäméçaù sureçaù | süpapado vä rädhätuù | çobhanadätèëäà vä éçaù sureçaù |
86. zr[m!zr[m!zr[m!zr[m! Çaraëam
AatRnam! AaitRhr[at! zr[m!, ärtanäm ärtiharaëät çaraëam |
Notes on Viñëusahasranäma 36
87. zmRzmRzmRzmR Çarma
prmanNdêpTvat! zmR, paramänandarüpatvät çarma |
88. ivñreta>ivñreta>ivñreta>ivñreta> Viçvaretäù
ivñSy kar[Tvat! ivñreta>, viçvasya käraëatvät viçvaretäù |
89. àjaÉv>àjaÉv>àjaÉv>àjaÉv> Prajäbhavaù
svaR> àja> yTskazaÊÑviNt s àjaÉv>, sarväù prajäù yatsakäçädudbhavanti sa prajäbhavaù |
90. Ah> Ah> Ah> Ah> Ahaù
àkazêpTvat! Ah>, prakäçarüpatvät ahaù |
91. s<vTsr>s<vTsr>s<vTsr>s<vTsr> Saàvatsaraù
kalaTmna iSwtae iv:[u> s<vTsr #Tyu >, kälätmanä sthito viñëuù saàvatsara ityuktaù |
92. Vyal>Vyal>Vyal>Vyal> Vyälaù
Vyalvt! Êrax;R-gjvdœ ¢hItumzKyTvat! Vyal>, vyälavat durädharña-gajavad grahétumaçakyatvät vyälaù |
Notes on Viñëusahasranäma 37
93. àTyyàTyyàTyyàTyy>>>> Pratyayaù
àtIit> à}a àTyy>, à}an< äü #it ïute>, pratétiù prajïä pratyayaù| prajïänaà brahma iti çruteù |
94. svRdzRn>svRdzRn>svRdzRn>svRdzRn> sarvadarçanaù
svaRi[ dzRnaTmkain A]Ii[ ySy s> svRdzRn>, svaRTmkTvat!, sarväëi darçanätmakäni akñéëi yasya saù sarvadarçanaù | sarvätmakatvät |
Aj> Aj> Aj> Aj> sveRñr> isÏ> idiÏ> svaRidrCyut>,sveRñr> isÏ> idiÏ> svaRidrCyut>,sveRñr> isÏ> idiÏ> svaRidrCyut>,sveRñr> isÏ> idiÏ> svaRidrCyut>, v&;akiprmeyaTma svRyaegivinSs&t>. 11.v&;akiprmeyaTma svRyaegivinSs&t>. 11.v&;akiprmeyaTma svRyaegivinSs&t>. 11.v&;akiprmeyaTma svRyaegivinSs&t>. 11. ajaù sarveçvaraù siddhaù diddhiù sarvädiracyutaù | våñäkapirameyätmä sarvayogavinissåtaù || 11 ||
95. Aj>Aj>Aj>Aj> Ajaù
n jayte #it Aj>, na jäyate iti ajaù |
96. sveRñr>sveRñr>sveRñr>sveRñr> Sarveçvaraù
sveR;amIñra[amIñr> sveRñr>, sarveñäméçvaräëäméçvaraù sarveçvaraù |
97. isÏ>isÏ>isÏ>isÏ> Siddhaù
inTyin:pÚêpTvat! isÏ>, nityaniñpannarüpatvät siddhaù |
Notes on Viñëusahasranäma 38
98. isiÏ>isiÏ>isiÏ>isiÏ> Siddhiù
svRvStu;u s<ivÔƒpTvat! inritzyêpTvaÖa isiÏ>, SvgaRdIna< ivnaizTvad)lTvm!, sarvavastuñu saàvidrüpatvät niratiçayarüpatvädvä siddhiù | svargädénäà vinäçitvädaphalatvam |
99. svaRid>svaRid>svaRid>svaRid> Sarvädiù
svRÉUtanamaidkar[Tvat! svaRid>, sarvabhütänämädikäraëatvät sarvädiù |
100. ACyut>ACyut>ACyut>ACyut> Acyutaù
SvêpsamWyaRt! n Cyutae n Cyvte n Cyiv:yt #it ACyut>, svarüpasämarthyät na cyuto na cyavate na cyaviñyata iti acyutaù |
101. v&;akip>v&;akip>v&;akip>v&;akip> Våñäkapiù
v;R[at! svRkamana< xmaeR v&;>, kat! taeyat! ÉUimm! Apat! #it kipvRrah>, v&;êpTvat! kipêpTva½ v&;akip>, varñaëät sarvakämänäà dharmo våñaù | kät toyät bhümim apät iti kapirvarähaù | våñarüpatvät kapirüpatväcca våñäkapiù |
102. AmeyaTmaAmeyaTmaAmeyaTmaAmeyaTma Ameyätmä
#yan! #it matu< pirCDeÄu< n zKyte AaTma ASyeit AmeyaTma, iyän iti mätuà paricchettuà na çakyate ätmä asyeti ameyätmä |
Notes on Viñëusahasranäma 39
103. svRyaegivin>s&t>svRyaegivin>s&t>svRyaegivin>s&t>svRyaegivin>s&t> Sarvayogaviniùsåtaù
svRsMbNxivingRt> svRyaegivin>s&t>, nanazaôae´yaegadœ AvgtTvaÖa, sarvasambandhavinirgataù sarvayogaviniùsåtaù | nänäçästroktayogäd avagatatvädvä |
vsuvRsumna> sTy> smaTma=s<imt> sm>,vsuvRsumna> sTy> smaTma=s<imt> sm>,vsuvRsumna> sTy> smaTma=s<imt> sm>,vsuvRsumna> sTy> smaTma=s<imt> sm>, Amaex> pu{frIka]ae v&;kmaR v&;ak«it>. 12.Amaex> pu{frIka]ae v&;kmaR v&;ak«it>. 12.Amaex> pu{frIka]ae v&;kmaR v&;ak«it>. 12.Amaex> pu{frIka]ae v&;kmaR v&;ak«it>. 12. vasurvasumanäù satyaù samätmä'sammitaù samaù | amodhaù puëòarékäkño våñakarmä våñäkåtiù || 12 ||
104. vsu> vsu> vsu> vsu> Vasuù
vsiNt svRÉUtain AÇ te;u Aymip vstIit va vsu>, vsUna< pavkíaiSm #Tyu ae va vsu>, vasanti sarvabhütäni atra teñu ayamapi vasatéti vä vasuù | vasünäà pävakaçcäsmi ityukto vä vasuù |
105. vsuvsuvsuvsumna> mna> mna> mna> Vasumanäù
vsuzBden xnvaicna àaZSTy< lúyte, àzSt< mnae ySy s> vsumna>, ragÖe;aidiÉ> ¬ezE> mdaidiÉ> %p¬ezEí ytae n ¬‚i;t< icÄ< ttStNmn> àzStm!, vasuçabdena dhanaväcinä präçstyaà lakñyate | praçastaà mano yasya saù vasumanäù | rägadveñädibhiù kleçaiù madädibhiù upakleçaiçca yato na kluñitaà cittaà tatastanmanaù praçastam |
Notes on Viñëusahasranäma 40
106. sTy>sTy>sTy>sTy> Satyaù
AivtwêpTvat! prmaTma sTy>, mUtaRmUtaRTmkTvaÖa, sidit àa[> tITyÚm! yimit idvakr> ten àa[aÚaidTyêpTvaÖa sTy>, sTsu saxuTvaÖa sTy>, avitatharüpatvät paramätmä satyaù | mürtämürtätmakatvädvä | saditi präëaù tétyannam yamiti diväkaraù tena präëännädityarüpatvädvä satyaù | satsu sädhutvädvä satyaù |
107. smaTmasmaTmasmaTmasmaTma Samätmä
svRÉUte;u sm> - @k AaTma va, sm> AaTma - mnae ySy ragÖe;aidiÉrËi;t> s> smaTma, sarvabhüteñu samaù eka ätmä vä | samaù ätmä mano yasya rägadveñädibhiradüñitaù saù samätmä |
108. AsiMmt> AsiMmt> AsiMmt> AsiMmt> Asammitaù Or siMmt> siMmt> siMmt> siMmt> Sammitaù svERrpiriCDÚ> Aimt #it AsiMmt>, svERrip AwRjatE> pirCDÚ> imt> siMmt>, sarvairaparicchinnaù amita iti asammitaù | sarvairapi arthajätaiù paricchannaù mitaù sammitaù |
109. sm>sm>sm>sm> Samaù
svRkale;u svRivkarrihtTvat! sm>, mya lúMya sh vtRt #it va sm>, sarvakäleñu sarvavikärarahitatvät samaù | mayä lakñmyä saha vartata iti vä samaù |
110. Amae">Amae">Amae">Amae"> Amoghaù
pUijt> Stut> s<Sm&tae va svR)l< ddait n v&wa kraetIit Amae">, Aivtws»LpaÖa, püjitaù stutaù saàsmåto vä sarvaphalaà dadäti na våthä karotéti amoghaù | avitathasaìkalpädvä |
Notes on Viñëusahasranäma 41
111. pu{frIka]> pu{frIka]> pu{frIka]> pu{frIka]> Puëòarékäkñaù
ùdyaOy< pu{frIkm! Aîute Vyaßaeit tÇ %pli]t #it pu{frIka]>, pu{frIkakare %Ée Ai][I ASyeit va,
hådayäkhyaà puëòarékam açnute vyäpnoti tatra upalakñita iti puëòarékäkñaù | puëòarékäkäre ubhe akñiëé asyeti vä |
112. v&;kmaRv&;kmaRv&;kmaRv&;kmaR Våñakarmä
xmRl][< kmR ASyeit v&;kmaR, dharmalakñaëaà karma asyeti våñakarmä |
113. v&;ak«it>v&;ak«it>v&;ak«it>v&;ak«it> Våñäkåtiù
xmaRwRm! Aak«it> zrIr< ySy s> v&;ak«it>, dharmärtham äkåtiù çaréraà yasya saù våñäkåtiù |
éÔae b÷izra bæuivRñyaein> zuicïva>,éÔae b÷izra bæuivRñyaein> zuicïva>,éÔae b÷izra bæuivRñyaein> zuicïva>,éÔae b÷izra bæuivRñyaein> zuicïva>, Am&t> zaSvtSwa[uvRraraehae mhatpa>. 13.Am&t> zaSvtSwa[uvRraraehae mhatpa>. 13.Am&t> zaSvtSwa[uvRraraehae mhatpa>. 13.Am&t> zaSvtSwa[uvRraraehae mhatpa>. 13. rudro bahuçirä babhrurviçvayoniù çuciçraväù | amåtaù çäsvatasthäëurvaräroho mahätapäù || 13 ||
114. éÔ> éÔ> éÔ> éÔ> Rudraù
s<harkale àja> s<hrn! raedytIit éÔ>, éd< rait ddatIit va, é> Ê>o< Ê>okar[< va ÔavytIit va éÔ>, raednat! rav[aÖaip éÔ #TyuCyte, saàhärakäle prajäù saàharan rodayatéti rudraù | rudaà räti dadätéti vä | ruù duùkhaà duùkhakäraëaà vä drävayatéti vä rudraù | rodanät rävaëädväpi rudra ityucyate |
Notes on Viñëusahasranäma 42
115. b÷izra>b÷izra>b÷izra>b÷izra> Bahuçiräù
bøin izra<is ySyeit b÷izra>, shözI;aR pué;> #it mNÔv[aRt!, bahüni çiräàsi yasyeti bahuçiräù | sahasraçérñä puruñaù iti mandravarëät |
116. bæu>bæu>bæu>bæu> Babhruù
ibÉitR laekainit bæu>, bibharti lokäniti babhruù |
117. ivñyaein>ivñyaein>ivñyaein>ivñyaein> Viçvayoniù
ivñSy kar[Tvat! ivñyaein>, viçvasya käraëatvät viçvayoniù |
118. zuicïva>zuicïva>zuicïva>zuicïva> Çuciçraväù
zucIin ïva<is namain ïv[Iyain ASyeit zuicïva>, çucéni çraväàsi nämäni çravaëéyäni asyeti çuciçraväù |
119. Am&t>Am&t>Am&t>Am&t> Amåtaù
n iv*te m&t< mr[m! ASyeit Am&t>, Ajrae=mr> #it ïute>, na vidyate måtaà maraëam asyeti amåtaù | ajaro'maraù iti çruteù |
120. zañtSwa[u> zañtSwa[u> zañtSwa[u> zañtSwa[u> Çäçvatasthäëuù
zañtí AsaE Sw[uíeit zañtSw[u>, çäçvataçca asau sthaëuçceti çäçvatasthaëuù |
Notes on Viñëusahasranäma 43
121. vraraeh>vraraeh>vraraeh>vraraeh> Varärohaù
vrmaraeh[< yiSmiÚit vraraeh>, vr> Aaraeh> A»> ASyeit va, AaêFana< punrav&iÄ As<Évat!, varamärohaëaà yasminniti varärohaù | varaù ärohaù aìkaù asyeti vä | ärüòhänäà punarävåtti asambhavät |
122. mhatpa>mhatpa>mhatpa>mhatpa> Mahätapäù
mht! s&Jyiv;y< tp> }anmSyeit mhatpa>, ySy }anmy< tp> #it ïute>, @eñy¡ àtapae va tpae mhdSyeit va mhatpa>, mahat såjyaviñayaà tapaù jïänamasyeti mahätapäù | yasya jïänamayaà tapaù iti çruteù | aiçvaryaà pratäpo vä tapo mahadasyeti vä mahätapäù |
svRg> svRivÑanu> iv:vKsenae jnadRn>,svRg> svRivÑanu> iv:vKsenae jnadRn>,svRg> svRivÑanu> iv:vKsenae jnadRn>,svRg> svRivÑanu> iv:vKsenae jnadRn>, vedaevedaevedaevedae vedivdVy¼ae veda¼ae vedivTkiv>. 14. vedivdVy¼ae veda¼ae vedivTkiv>. 14. vedivdVy¼ae veda¼ae vedivTkiv>. 14. vedivdVy¼ae veda¼ae vedivTkiv>. 14. sarvagaù sarvavidbhänuù viñvakseno janärdanaù | vedo vedavidavyaìgo vedäìgo vedavitkaviù || 14 ||
123. svRg>svRg>svRg>svRg> Sarvagaù
svRÇ gCDtIit svRg>, kar[Tven VyaÝTvat! svRÇ, sarvatra gacchatéti sarvagaù | käraëatvena vyäptatvät sarvatra |
Notes on Viñëusahasranäma 44
124. svRivÑanu>svRivÑanu>svRivÑanu>svRivÑanu> Sarvavidbhänuù
sv¡ veiÄ ivNdt #it va svRivt!, ÉatIit Éanu>, tmev ÉaNtmnuÉait svRm! #it ïute>, svRiv½ AsaE Éanuíeit svRivÑanu>, sarvaà vetti vindata iti vä sarvavit | bhätéti bhänuù | tameva bhäntamanubhäti sarvam iti çruteù | sarvavicca asau bhänuçceti sarvavidbhänuù |
125. iv:vKsen>iv:vKsen>iv:vKsen>iv:vKsen> Viñvaksenaù
iv:vgÃit playte dETy sena ySyeit iv:vKsen>, viñvagaïjati paläyate daitya senä yasyeti viñvaksenaù |
126. jnadRn>jnadRn>jnadRn>jnadRn> Janärdanaù
jnan! ÊjRnan! AdRyit ihnStIit va jnadRn>, jnE> pué;aw¡ A_yudyinZïeysl][m! A*Rte yaCyt #it jnadRn>, janän durjanän ardayati hinastéti vä janärdanaù | janaiù puruñärtham abhyudayaniççreyasalakñaëam ardyate yäcyata iti janärdanaù |
127. ved>ved>ved>ved> Vedaù
vedêpTvat! ved>, vedytIit va ved>, vedarüpatvät vedaù | vedayatéti vä vedaù | Footnote:
sveR veda> svRiv*a> szaôa> sveR y}a> svR #Jyaí k«:[>, ivÊ> k«:[< äaü[aStÅvtae ye te;a< rajn! svRy}a> smaÝa>. MB sarve vedäù sarvavidyäù saçästräù sarve yajïäù sarva ijyäçca kåñëaù | viduù kåñëaà brähmaëästattvato ye teñäà räjan sarvayajïäù samäptäù || MB
Notes on Viñëusahasranäma 45
128. vedivt! vedivt! vedivt! vedivt! Vedavit
ywavt! ved< vedaw¡ veÄIiÄ vedivt!, yathävat vedaà vedärthaà vettétti vedavit |
129. AVy¼>AVy¼>AVy¼>AVy¼> Avyaìgaù
AVy¼> }anaidiÉ> pirpU[R> Aivkl %Cyte, Vy¼> Vyi´> n iv*te ySyeit va, avyaìgaù jïänädibhiù paripürëaù avikala ucyate | vyaìgaù vyaktiù na vidyate yasyeti vä |
130. veda¼>veda¼>veda¼>veda¼> Vedäìgaù
veda A¼ÉUta> ySy s> veda¼>, vedä aìgabhütäù yasya saù vedäìgaù | Footnote:
\cae yjU<i; samain twEvawvR[ain c, zBdxrSyEtt! vpuivR:[aemRhaTmn>. åco yajüàñi sämäni tathaivätharvaëäni ca | çabdadharasyaitat vapurviñëormahätmanaù || Vi. Pu. 1.22.83,85
131. vedivt!vedivt!vedivt!vedivt! Vedavit
vedan! ivNdte ivcarytIit vedivt!, vedän vindate vicärayatéti vedavit |
132. kivkivkivkiv>>>> Kaviù
kiv> ³aNtdzIR svR†kœ, kaviù kräntadarçé sarvadåk |
Notes on Viñëusahasranäma 46
laekXy]> sulaekXy]> sulaekXy]> sulaekXy]> suraXy]ae xmaRXy]> k«tak«t>,raXy]ae xmaRXy]> k«tak«t>,raXy]ae xmaRXy]> k«tak«t>,raXy]ae xmaRXy]> k«tak«t>, cturaTma ctuVyURhítud¡ò+ítuÉuRj>. 15.cturaTma ctuVyURhítud¡ò+ítuÉuRj>. 15.cturaTma ctuVyURhítud¡ò+ítuÉuRj>. 15.cturaTma ctuVyURhítud¡ò+ítuÉuRj>. 15. lokadhyakñaù surädhyakño dharmädhyakñaù kåtäkåtaù | caturätmä caturvyühaçcaturdaàñöraçcaturbhujaù || 15 ||
133. laekaXy]> laekaXy]> laekaXy]> laekaXy]> Lokädhyakñaù
laekanXy]ytIit laekaXy]>, sveR;a< laekana< àaxaNyenaepÔòa, lookänadhyakñayatéti lokädhyakñaù | sarveñäà lokänäà prädhänyenopadrañöä |
134. suraXy]> suraXy]> suraXy]> suraXy]> Surädhyakñaù
laekpalaidsura[amXy]> suraXy]>, lokapälädisuräëämadhyakñaù surädhyakñaù |
135. xmaRXy]>xmaRXy]>xmaRXy]>xmaRXy]> Dharmädhyakñaù
xmaRxmaER sa]adœ $]te tdnuêp< )l< datum! tSmat! xmaRXy]>, dharmädharmau säkñäd ékñate tadanurüpaà phalaà dätum tasmät dharmädhyakñaù |
136. k«tak«t> k«tak«t> k«tak«t> k«tak«t> Kåtäkåtaù
k«tí kayRêpe[ Ak«tí kar[êpe[eit k«tak«t>, kåtaçca käryarüpeëa akåtaçca käraëarüpeëeti kåtäkåtaù |
137. cturaTmacturaTmacturaTmacturaTma Caturätmä
ctö> AaTman> ySy s> cturaTma, catasraù ätmänaù yasya saù caturätmä |
Notes on Viñëusahasranäma 47
138. ctuVyURh>ctuVyURh>ctuVyURh>ctuVyURh> Caturvyühaù
VyUýaTman< ctuxaR vE vasudevaidmuitRiÉ>, s&ò(adIn! àkraeTye; ivïutaTma jnadRn>. #it Vyasvcnat! ctuVyURh>, vyühyätmänaà caturdhä vai väsudevädimurtibhiù | såñöyädén prakarootyeña viçrutätmä janärdanaù || iti vyäsavacanät caturvyühaù |
139. ctud¡ò+>ctud¡ò+>ctud¡ò+>ctud¡ò+> Caturdaàñöraù
d<ò+a> ctuöaeR ySyeit ctud¡ò+> n&is<hiv¢h>, daàñöräù catursro yasyeti caturdaàñöraù nåsiàhavigrahaù |
140. ctuÉuRj> ctuÉuRj> ctuÉuRj> ctuÉuRj> Caturbhujaù
cTvar> Éuja ASyeit ctuÉuRj>, catväraù bhujä asyeti caturbhujaù |
æaij:[uÉaeRjn< Éae a sih:[ujRgdaidj>,æaij:[uÉaeRjn< Éae a sih:[ujRgdaidj>,æaij:[uÉaeRjn< Éae a sih:[ujRgdaidj>,æaij:[uÉaeRjn< Éae a sih:[ujRgdaidj>, An"ae ivjyae jeta ivñyaein> punvRsu>. 16.An"ae ivjyae jeta ivñyaein> punvRsu>. 16.An"ae ivjyae jeta ivñyaein> punvRsu>. 16.An"ae ivjyae jeta ivñyaein> punvRsu>. 16. bhräjiñëurbhojanaà bhoktä sahiñëurjagadädijaù | anagho vijayo jetä viçvayoniù punarvasuù || 16 ||
141. æaij:[u>æaij:[u>æaij:[u>æaij:[u> Bhräjiñëuù
àkazEkrsTvat! æaij:[u>, prakäçaikarasatvät bhräjiñëuù |
142. Éaejnm!Éaejnm!Éaejnm!Éaejnm! Bhojanam
ÉaeJyêptya àk«itmaRya Éaegn< #TyuCyte, bhojyarüpatayä prakåtirmäyä bhoganam ityucyate |
Notes on Viñëusahasranäma 48
143. Éae aÉae aÉae aÉae a Bhoktä
pué;êpe[ ta< àk«it< Éu“ #it Éae a,
puruñarüpeëa täà prakåtià bhuìkta iti bhoktä |
144. sih:[u>sih:[u>sih:[u>sih:[u> Sahiñëuù
ihr{ya]adIn! shte AiÉÉvtIit sih{[u>, hiraëyäkñädén sahate abhibhavatéti sahiëëuù |
145. jgdaidj> jgdaidj> jgdaidj> jgdaidj> Jagadädijaù
ihr{ygÉRêpe[ jgdadaE %Tp*te Svyimit jgdaidj>, hiraëyagarbharüpeëa jagadädau utpadyate svayamiti jagadädijaù |
146. An">An">An">An"> Anaghaù
A"< n iv*te ASyeit An">, aghaà na vidyate asyeti anaghaù |
147. ivjy>ivjy>ivjy>ivjy> Vijayaù
ivjyte }anvEraGy-@eñayaRidiÉ> gu[E> ivñimit ivjy>, vijayate jïänavairägya-aiçväryädibhiù guëaiù viçvamiti vijayaù |
148. jetajetajetajeta Jetä
ytae=itzete svRÉUtain SvÉavt> Atae jeta, yato'tiçete sarvabhütäni svabhävataù ato jetä |
Notes on Viñëusahasranäma 49
149. ivñyaein> ivñyaein> ivñyaein> ivñyaein> Viçvayoniù
ivñ< yaeinrSyeit ivñí AsaE yaeiníeit va ivñyaein>, viçvaà yonirasyeti viçvaçca asau yoniçceti vä viçvayoniù |
150. punvRsu> punvRsu> punvRsu> punvRsu> Punarvasuù
pun> pun> zrIre;u vsit ]eÇ}êpe[eit punvRsu>, punaù punaù çaréreñu vasati kñetrajïarüpeëeti punarvasuù |
%peNÔae vamn> àa<zurmae"> zuicêijRt>,%peNÔae vamn> àa<zurmae"> zuicêijRt>,%peNÔae vamn> àa<zurmae"> zuicêijRt>,%peNÔae vamn> àa<zurmae"> zuicêijRt>, AtINÔ> s<¢h> sgaeR "&taTma inymae ym>. 17.AtINÔ> s<¢h> sgaeR "&taTma inymae ym>. 17.AtINÔ> s<¢h> sgaeR "&taTma inymae ym>. 17.AtINÔ> s<¢h> sgaeR "&taTma inymae ym>. 17. upendro vämanaù präàçuramoghaù çucirürjitaù | aténdraù saìgrahaù sargo ghåtätmä niyamo yamaù || 17 ||
151. %peNÔ>%peNÔ>%peNÔ>%peNÔ> Upendraù
#NÔmupgtae AnujTveneit %peNÔ>, yÖa %pir #NÔ> %peNÔ>, indramupagato anujatveneti upendraù | yadvä upari indraù upendraù |
152. vamn>vamn>vamn>vamn> Vämanaù
bil< vamnêpe[ yaictvainit vamn>, sMÉjnIy #it va, balià vämanarüpeëa yäcitaväniti vämanaù | sambhajanéya iti vä |
153. àa<zu àa<zu àa<zu àa<zu Präàçu
s @v jgTÇy< ³mma[> àa<zu> AÉuidit àa<zu>, sa eva jagattrayaà kramamäëaù präàçuù abhuditi präàçuù |
Notes on Viñëusahasranäma 50
154. Amae"> Amae"> Amae"> Amae"> Amoghaù n mae"< ceiòt< ySy s> Amae">, na moghaà ceñöitaà yasya saù amoghaù |
155. zuic>zuic>zuic>zuic> Çuciù
Smrta< StuvtamcRyta< c pavnTvat! zuic>, smaratäà stuvatämarcayatäà ca pävanatvät çuciù |
156. ^igRt>^igRt>^igRt>^igRt> Ürgitaù
blàk;RzailTvat! ^igRt>, balaprakarñaçälitvät ürgitaù |
157. AtINÔ>AtINÔ>AtINÔ>AtINÔ> Aténdraù
AtITy #NÔ< iSwtae }ÚEñyaRidiÉ> SvÉavisÏEirit AtINÔ>, atétya indraà sthito jïannaiçvaryädibhiù svabhävasiddhairiti aténdraù |
158. s<¢h>s<¢h>s<¢h>s<¢h> Saìgrahaù
sveR;a< s<htaE àits<harat! s<¢h>,
sarveñäà saàhatau pratisaàhärät saìgrahaù |
159. sgR>sgR>sgR>sgR> Sargaù
s&JyêpTvat! sgRhetuTvadœ va sgR>, såjyarüpatvät sargahetutväd vä sargaù |
Notes on Viñëusahasranäma 51
160. x&taTmax&taTmax&taTmax&taTma Dhåtätmä
@kêpe[ jNmaidrihttya x&t AaTma yen s> x&taTma, ekarüupeëa janmädirahitatayä dhåta ätmä yena saù dhåtätmä |
161. inym>inym>inym>inym> Niyamaù
Sve;u Sve;u Aixkare;u àja inymytIit inym>, sveñu sveñu adhikäreñu prajä niyamayatéti niyamaù |
162. ym>ym>ym>ym> Yamaù
ANtyRmytIit ym>, antaryamayatéti yamaù |
ve*ae vE*> sdayaegI vIrha maxvae mxu>,ve*ae vE*> sdayaegI vIrha maxvae mxu>,ve*ae vE*> sdayaegI vIrha maxvae mxu>,ve*ae vE*> sdayaegI vIrha maxvae mxu>, AtIiNÔyae mhamayae mhaeTsahae mhabl>. 18.AtIiNÔyae mhamayae mhaeTsahae mhabl>. 18.AtIiNÔyae mhamayae mhaeTsahae mhabl>. 18.AtIiNÔyae mhamayae mhaeTsahae mhabl>. 18. vedyo vaidyaù sadäyogé vérahä mädhavo madhuù | aténdriyo mahämäyo mahotsäho mahäbalaù || 18 ||
163. ve*> ve*> ve*> ve*> Vedyaù
inZïeysaiwRiÉ> vednahRTvat! ve*>, niççreyasärthibhiù vedanärhatvät vedyaù |
164. vE*>vE*>vE*>vE*> Vaidyaù
svRiv*ana< veidt&Tvat! vE*>, sarvavidyänäà veditåtvät vaidyaù |
Notes on Viñëusahasranäma 52
165. sdayaegIsdayaegIsdayaegIsdayaegI Sadäyogé
sda AaivÉURtSvêpTvat! sdayaegI, sadä ävirbhütasvarüpatvät sadäyogé |
166. vIrhavIrhavIrhavIrha Vérahä
xmRÇa[ay AsurvIran! hNtIit vIrha, dharmaträëäya asuravérän hantéti vérahä |
167. mxv>mxv>mxv>mxv> Madhavaù
maya iv*aya> pit> maxv>. mäyä vidyäyäù patiù mädhavaù ||
168. mxumxumxumxu Madhu
ywa mxu pra< àIitm! %Tpadyit Aymip twa #it mxu, yathä madhu paräà prétim utpädayati ayamapi tathä iti madhu |
169. AtIiNÔy>AtIiNÔy>AtIiNÔy>AtIiNÔy> Aténdriyaù
zBdaidrihtTvat! #iNÔya[am! Aiv;y #it AtIiNÔy>, çabdädirahitatvät indriyäëäm aviñaya iti aténdriyaù |
170. mhamay>mhamay>mhamay>mhamay> Mahämäyaù
mayaivnamip mayakairTvat! mhamay>, mäyävinämapi mäyäkäritvät mahämäyaù |
Notes on Viñëusahasranäma 53
171. mhaeTsah>mhaeTsah>mhaeTsah>mhaeTsah> Mahotsähaù
jgÊTpiÄ-iSwit-lyawRm! %*u´Tvat! mTsah>, jagadutpatti-sthiti-layärtham udyuktatvät maotsähaù |
172. mhablmhablmhablmhabl> Mahäbalaù
bilnamip blvÅvat! mhabl>, balinämapi balavattvät mahäbalaù |
mhabuiÏmRhavIyaeR mhazi´mRha*mhabuiÏmRhavIyaeR mhazi´mRha*mhabuiÏmRhavIyaeR mhazi´mRha*mhabuiÏmRhavIyaeR mhazi´mRha*uit>,uit>,uit>,uit>, AindeRZyvpu> ïImanmeAindeRZyvpu> ïImanmeAindeRZyvpu> ïImanmeAindeRZyvpu> ïImanmeyaTma mhaiÔx&k œyaTma mhaiÔx&k œyaTma mhaiÔx&k œyaTma mhaiÔx&k œ(t! t! t! t! ). 19.. 19.. 19.. 19. mahäbuddhirmahävéryo mahäçaktirmahädyutiù | anirdeçyavapuù çrémänameyätmä mahädridhåk(t) || 19 ||
173. mhabuiÏ>mhabuiÏ>mhabuiÏ>mhabuiÏ> Mahäbuddhiù
buiÏmtamip buiÏmÅvat! mhabuiÏ>, buddhimatämapi buddhimattvät mahäbuddhiù |
174. mhavIyR> mhavIyR> mhavIyR> mhavIyR> Mahävéryaù
mht! %TpiÄkar[m! mayal][< vIyRm! ASyeit mhavIyR>, mahat utpattikäraëam mäyälakñaëaà véryam asyeti mahävéryaù |
175. mhazi´>mhazi´>mhazi´>mhazi´> Mahäçaktiù
mhtI zi´> samWyRmSyeit mhazi´>, mahaté çaktiù sämarthyamasyeti mahäçaktiù |
Notes on Viñëusahasranäma 54
176. mha*uitmha*uitmha*uitmha*uit>>>> Mahädyutiù
mhtI *uit> baýa_yNtra caSyeit mha*uit>, mahaté dyutiù bähyäbhyantarä cäsyeti mahädyutiù |
177. AindeRZyvpu>AindeRZyvpu>AindeRZyvpu>AindeRZyvpu> Anirdeçyavapuù
‘#d< tt! ’ #it indeRòu< yÚ zKyte prSmE Svs<ve*Tvat! tt! AindeRZy< vpurSyeit AindeRZyvpu>, ‘idaà tat’ iti nirdeñöuà yanna çakyate parasmai svasaàvedyatvät tat anirdeçyaà vapurasyeti anirdeçyavapuù |
178. ïIman!ïIman!ïIman!ïIman! Çrémän
@eñyRl][a sm¢a ïI> ySy s> ïIman!, aiçvaryalakñaëä samagrä çréù yasya saù çrémän |
179. AmeyaTmaAmeyaTmaAmeyaTmaAmeyaTma Ameyätmä
svER> àai[iÉrmey> AaTma buiÏyRSy s> AmeyaTma, sarvaiù präëibhirameyaù ätmä buddhiryasya saù ameyätmä |
180. mhaiÔx&t!mhaiÔx&t!mhaiÔx&t!mhaiÔx&t! Mahädridhåt
mhaNtmiÔ< igir< mNdr< gaevxRn< va Am&tmwne gaer][e c x&tvainit mhaiÔx&t!, mahäntamadrià girià mandaraà govardhanaà vä amåtamathane gorakñaëe ca dhåtaväniti mahädridhåt |
Notes on Viñëusahasranäma 55
mhe:vasae mhIÉtaR ïIinvas> sta< git>,mhe:vasae mhIÉtaR ïIinvas> sta< git>,mhe:vasae mhIÉtaR ïIinvas> sta< git>,mhe:vasae mhIÉtaR ïIinvas> sta< git>, AinéÏ> suranNdae gaeivNdae gaeivda< pit>. 20.AinéÏ> suranNdae gaeivNdae gaeivda< pit>. 20.AinéÏ> suranNdae gaeivNdae gaeivda< pit>. 20.AinéÏ> suranNdae gaeivNdae gaeivda< pit>. 20. maheñväso mahébhartä çréniväsaù satäà gatiù | aniruddhaù suränando govindo govidäà patiù || 20 ||
181. mhe:vas>mhe:vas>mhe:vas>mhe:vas> Maheñväsaù
mhain:vas> #;u]epae ySy s> mhe:vas>, mahäniñväsaù iñukñepo yasya saù maheñväsaù |
182. mhIÉtaRmhIÉtaRmhIÉtaRmhIÉtaR Mahébhartä
@ka[RvaPluta< devI— mhI— bÉareit mhIÉtaR, ekärëaväplutäà devéà mahéà babhäreti mahébhartä |
183. ïIinvas>ïIinvas>ïIinvas>ïIinvas> Çréniväsaù ySy v]is AinpaiynI ïIvRsit s> ïIinvas> yasya vakñasi anipäyiné çrérvasati saù çréniväsaù |
184. sta< git>sta< git>sta< git>sta< git> Satäà gatiù
sta< vEidkana< saxUna< pué;awR-saxnhetu> sta< git>, satäà vaidikänäà sädhünäà puruñärthasädhanaheetuù satäà gatiù|
185. AinéÏ>AinéÏ>AinéÏ>AinéÏ> Aniruddhaù
n kenaip àaÊÉaRve;u inéÏ #it AinéÏ>, na kenäpi prädurbhäveñu niruddha iti aniruddhaù |
Notes on Viñëusahasranäma 56
186. suranNd>suranNd>suranNd>suranNd> Suränandaù
suran! AanNdytIit suranNd>, surän änandayatéti suränandaù |
187. gaeivNd>gaeivNd>gaeivNd>gaeivNd> Govindaù
‘nòa< vE xr[I— pUvRmivNd< vE guhagtam!, gaeivNd #it tenah< devEvaRiGÉriÉòut>.’ #it mae]xmRvcnat! gaeivNd>, ‘nañöäà vai dharaëéà pürvamavindaà vai guhägatäm | govinda iti tenähaà devairvägbhirabhiñöutaù ||’ iti mokñadharmavacanät govindaù |
188. gaeivNda< pit>gaeivNda< pit>gaeivNda< pit>gaeivNda< pit> Govindäà patiù
ga< ivNdNtIit gaeivd>, te;a< pitivRze;e[eit gaeivNda< pit> gäà vindantéti govidaù | teñäà patirviçeñeëeti govindäà patiù
mrIicdRmnae h<s> sup[aeR ÉujgaeÄm>,mrIicdRmnae h<s> sup[aeR ÉujgaeÄm>,mrIicdRmnae h<s> sup[aeR ÉujgaeÄm>,mrIicdRmnae h<s> sup[aeR ÉujgaeÄm>, ihr{ynaÉ> sutpa> pÒnaÉ> àjapit>. 21.ihr{ynaÉ> sutpa> pÒnaÉ> àjapit>. 21.ihr{ynaÉ> sutpa> pÒnaÉ> àjapit>. 21.ihr{ynaÉ> sutpa> pÒnaÉ> àjapit>. 21. marécirdamano haàsaù suparëo bhujagottamaù | hiraëyanäbhaù sutapäù padmanäbhaù prajäpatiù || 21 ||
189. mrIic>mrIic>mrIic>mrIic> Maréciù
tejiSvnamip tejSTvat! mrIic>, tejasvinämapi tejastvät maréciù |
Notes on Viñëusahasranäma 57
190. dmn>dmn>dmn>dmn> Damanaù
Svaixkarat! àma*tI> àja dmiytu< zIl< ySy vEvSvtaidêpe[ #it dmn>, svädhikärät pramädyatéù prajä damayituà çélaà yasya vaivasvatädirüpeëa iti damanaù |
191. h<s>h<s>h<s>h<s> Haàsaù
Ah< s #it tadaTMyÉaivt> s<sarÉy< hNtIit h<s>, hiNt gCDit svRzrIre;u #it va, h<s> zuic;t! #it mÙv[aRt!, ahaà sa iti tädätmyabhävitaù saàsärabhayaà hantéti haàsaù | hanti gacchati sarvaçaréreñu iti vä | haàsaù çuciñat iti mantravarëät |
192. sup[R>sup[R>sup[R>sup[R> Suparëaù
zaeÉnp[RTvat! sup[R>, çobhanaparëatvät suparëaù |
193. ÉujgaeÄm> ÉujgaeÄm> ÉujgaeÄm> ÉujgaeÄm> Bhujagottamaù Éujen gCDtamuÄmae ÉujgaeÄm>, bhujena gacchatämuttamo bhujagottamaù |
194. ihr{ynaÉ> ihr{ynaÉ> ihr{ynaÉ> ihr{ynaÉ> Hiraëyanäbhaù
ihr{yimv naiÉ> ySyeit, hiraëyamiva näbhiù yasyeti |
195. sutpa>sutpa>sutpa>sutpa> Sutapäù
su - zaeÉ[< tps! ySy s> sutpa>, su - çobhaëaà tapas yasya saù sutapäù |
Notes on Viñëusahasranäma 58
196. pÒnaÉ>pÒnaÉ>pÒnaÉ>pÒnaÉ> Padmanäbhaù
pÒimv suvtuRla naiÉ> ASyeit, ùdypÒSy naÉaE mXye àkazmanTvaÖa pÒnaÉ>, padmamiva suvartulä näbhiù asyeti | hådayapadmasya näbhau madhye prakäçamänatvädvä padmanäbhaù |
197. àjàjàjàjapit>apit>apit>apit> Prajäpatiù
àjana< pit> ipta àjapit>, prajänäà patiù pitä prajäpatiù |
Am&Tyu> svR†kœ is<h> sNxata siNxman! iSwr>,Am&Tyu> svR†kœ is<h> sNxata siNxman! iSwr>,Am&Tyu> svR†kœ is<h> sNxata siNxman! iSwr>,Am&Tyu> svR†kœ is<h> sNxata siNxman! iSwr>, Ajae ÊmR;R[> zaSta ivïutaTma surairha. 22.Ajae ÊmR;R[> zaSta ivïutaTma surairha. 22.Ajae ÊmR;R[> zaSta ivïutaTma surairha. 22.Ajae ÊmR;R[> zaSta ivïutaTma surairha. 22. amåtyuù sarvadåk siàhaù sandhätä sandhimän sthiraù | ajo durmarñaëaù çästä viçrutätmä surärihä || 22 ||
198. Am&Tyu>Am&Tyu>Am&Tyu>Am&Tyu> Amåtyuù
m&Tyu> ivnaz> tÏetu> va ASy n iv*t #it Am&Tyu>. måtyuù vinäçaù taddhetuù vä asya na vidyata iti amåtyuù ||
199. svR†kœsvR†kœsvR†kœsvR†kœ Sarvadåk
svRàai[na< k«tak«t< pZyit SvaÉaivken baexen #it svR†kœ, sarvapräëinäà kåtäkåtaà paçyati sväbhävikena bodhena iti sarvadåk |
200. is<h>is<h>is<h>is<h> Siàhaù
ihniSt Smr[maÇe[ smStpapanIit is<h>, hinasti smaraëamätreëa samastapäpänéti siàhaù|
Notes on Viñëusahasranäma 59
201. sNxatasNxatasNxatasNxata Sandhätä
kmR)lE> pué;an! s<xÄ #it s<xata. karmaphalaiù puruñän sandhatta iti sandhätä ||
202. sisisisiNxman!Nxman!Nxman!Nxman! Sandhimän
)lÉae a c s @v #it s<ixman!, phalabhoktä ca sa eva iti sandhimän |
203. iSwr>iSwr>iSwr>iSwr> Sthiraù
sda @kêpTvat! iSwr>, sadä ekarüpatvät sthiraù |
204. Aj>Aj>Aj>Aj> Ajaù
Ajit gCDtIit Aj>,
ajati gacchatéti ajaù |
205. ÊmR;R[>ÊmR;R[>ÊmR;R[>ÊmR;R[> Durmarñaëaù
mi;Rtu< n zKyt #it ÊmR;R[>, marñituà na çakyata iti durmarñaëaù |
206. zaStazaStazaStazaSta Çästä
zasnktaR zaSta, ïuitSm&TyaidiÉ> sveR;amnuiziò< kraetIit zaSta, çäsanakartä çästä | çrutismåtyädibhiù sarveñämanuçiñöià karotéti çästä |
Notes on Viñëusahasranäma 60
207. ivïutaTmaivïutaTmaivïutaTmaivïutaTma Viçrutätmä
ivze;e[ ïut> sTy}anaidlˆO;[> AaTma At> ivïutaTma, viçeñeëa çrutaù satyajïänädilaûñaëaù ätmä ataù viçrutätmä |
208. surairhasurairhasurairhasurairha Surärihä
surarI[a< inhNt&Tvat! surairha, suräréëäà nihantåtvät surärihä |
guéguRétmae xam sTy> sTypra³m>,guéguRétmae xam sTy> sTypra³m>,guéguRétmae xam sTy> sTypra³m>,guéguRétmae xam sTy> sTypra³m>, inim;ae=inim;> öGvI vacSpitédarxI>inim;ae=inim;> öGvI vacSpitédarxI>inim;ae=inim;> öGvI vacSpitédarxI>inim;ae=inim;> öGvI vacSpitédarxI> .... 23232323.... gururgurutamo dhäma satyaù satyaparäkramaù | nimiño'nimiñaù sragvé väcaspatirudäradhéù || 23 ||
209. gué> gué> gué> gué> Guruù
smStiv*anam! %pdeò&Tvat! gué>, samastavidyänäm upadeñöåtvät guruù |
210. guétm>guétm>guétm>guétm> Gurutamaù
ivirÁCyadInamip äüiv*a-sMàdaykTvadœ guétRm>, viriïcyädénämapi brahmavidyä-sampradäyakatväd gururtamaù |
211. xamxamxamxam Dhäma
xam Jyaeit>, svRkamanam! AaSpdtaÖa xam dhäma jyotiù| sarvakämänäm äspadatädvä dhäma
Notes on Viñëusahasranäma 61
212. sTy>sTy>sTy>sTy> Satyaù
sTyvcnxmRêpTvat! sTy>, sTySy sTyimit va, satyavacanadharmarüpatvät satyaù | satyasya satyamiti vä |
213. sTypra³m> sTypra³m> sTypra³m> sTypra³m> Satyaparäkramaù
sTy> Aivtw> pra³mae ySy s> sTypra³m>, satyaù avitathaù paräkramo yasya saù satyaparäkramaù |
214. inim;>inim;>inim;>inim;> Nimiñaù
inmIilte neÇe ASy #it inim;>, nimélite netre asya iti nimiñaù |
215. AAAAinim;>inim;>inim;>inim;> Animiñaù
inTyàbuÏSvêpTvat! Ainim;>, mTSyêptya va AaTmêptya va Ainim;>, nityaprabuddhasvarüpatvät animiñaù | matsyarüpatayä vä ätmarüpatayä vä animiñaù |
216. öGvIöGvIöGvIöGvI Sragvé
ÉUttNmaÇêpa< vEjyNTyaOya< ïj< inTy< ivÉtIRit öGvI, bhütatanmätrarüpäà vaijayantyäkhyäà çrajaà nityaà vibhartéti sragvé |
217. vacSpit> %édarxI>vacSpit> %édarxI>vacSpit> %édarxI>vacSpit> %édarxI> Väcaspatiù urudäradhéù
vac> iv*aya> pit> vacSpit>, svaRwRiv;ya xI> buiÏ> ASyeit %darxI>, väcaù vidyäyäù patiù väcaspatiù | sarvärthaviñayä dhéù buddhiù asyeti udäradhéù |
Notes on Viñëusahasranäma 62
A¢[I¢aRm[I> A¢[I¢aRm[I> A¢[I¢aRm[I> A¢[I¢aRm[I> ïIman! Nyayae neta smIr[>,ïIman! Nyayae neta smIr[>,ïIman! Nyayae neta smIr[>,ïIman! Nyayae neta smIr[>, shömUxaR ivñaTma shöa]> shöpat!,. 24.shömUxaR ivñaTma shöa]> shöpat!,. 24.shömUxaR ivñaTma shöa]> shöpat!,. 24.shömUxaR ivñaTma shöa]> shöpat!,. 24. agraëérgrämaëéù çrémän nyäyo netä saméraëaù | sahasramürdhä viçvätmä sahasräkñaù sahasrapät | || 24 ||
218. A¢[I>A¢[I>A¢[I>A¢[I> Agiraëéù
A¢< àk«ò< pd< nyit mumu]Un! #it A¢[I>, agraà prakåñöaà padaà nayati mumukñün iti agraëéù |
219. ¢am[I>¢am[I>¢am[I>¢am[I> Grämaëéù
ÉUt¢amSy net&Tvat! ¢am[I>, bhütagrämasya netåtvät grämaëéù |
220. ïIman!ïIman!ïIman!ïIman! Çrémän ïI> kaiNt> SsvaRitziyta ASyeit ïIman!, çréù käntiù ssarvätiçayitä asyeti çrémän |
221. Nyay>Nyay>Nyay>Nyay> Nyäyaù
àma[anu¢ahkae Éedkark> tkR> Nyay>, pramäëänugrähako bhedakärakaù tarkaù nyäyaù |
222. neta neta neta neta Netä jg*Ù-invaRhk> neta, jagadyantra-nirvähakaù netä |
Notes on Viñëusahasranäma 63
223. smIr[>smIr[>smIr[>smIr[> Saméraëaù
ñsnêpe[ ÉUtain ceòytIit smIr[>, çvasanarüpeëa bhütäni ceñöayatéti saméraëaù |
224. shömUxaRshömUxaRshömUxaRshömUxaR Sahasramürdhä
shöai[ mUxaRn> ASyeit shömUxaR, sahasräëi mürdhänaù asyeti sahasramürdhä |
225. ivñaTmaivñaTmaivñaTmaivñaTma Viçvätmä
ivñSy AaTma ivñaTma, viçvasya ätmä viçvätmä |
226. shöa]> shöa]> shöa]> shöa]> Sahasräkñaù
shöai[ A]Ii[ ySy s> shöa]>, sahasräëi akñéëi yasya saù sahasräkñaù |
227. shöpat!shöpat!shöpat!shöpat! Sahasrapät
shöai[ pada ASyeit shöpat!, sahasräëi pädä asyeti sahasrapät |
AavtRnae inv&ÄaTma s<v&t> s<àmdRn>,AavtRnae inv&ÄaTma s<v&t> s<àmdRn>,AavtRnae inv&ÄaTma s<v&t> s<àmdRn>,AavtRnae inv&ÄaTma s<v&t> s<àmdRn>, Ah>s<vtRkae viûrinlae xr[Ixr>. 25.Ah>s<vtRkae viûrinlae xr[Ixr>. 25.Ah>s<vtRkae viûrinlae xr[Ixr>. 25.Ah>s<vtRkae viûrinlae xr[Ixr>. 25. ävartano nivåttätmä saàvåtaù sampramardanaù | ahaùsaàvartako vahniranilo dharaëédharaù || 25 ||
Notes on Viñëusahasranäma 64
228. AavtRn>AavtRn>AavtRn>AavtRn> Ävartanaù
s<sarc³m! AavtRiytu< zIlm! ASyeit AavtRn>, saàsäracakram ävartayituà çélam asyeti ävartanaù |
229. inv&ÄaTmainv&ÄaTmainv&ÄaTmainv&ÄaTma Niivåttätmä
s<srbNxan! inv&Ä AaTma Svêpm! ASyeit inv&ÄaTma, saàsarabandhän nivåtta ätmä svarüpam asyeti nivåttätmä |
230. s<v&t>s<v&t>s<v&t>s<v&t> Saàvåtaù
AaCDaidkya Aiv*ya s<v&tTvat! s<v&t>, äcchädikayä avidyayä saàvåtatvät saàvåtaù |
231. s<àmdRn>s<àmdRn>s<àmdRn>s<àmdRn> Sampramardanaù
sMykœ àmdRyit éÔkala*aiÉ ivÉUitiÉirit sMàmdRn>, samyak pramardayati rudrakälädyäbhi vibhütibhiriti sampramardanaù |
232. AAAAhSs<vtRk>hSs<vtRk>hSs<vtRk>hSs<vtRk> Ahassaàvartakaù
sMygûa< àvtRnat! sUyR> AhSs<vtRk>, samyagahnäà pravartanät süryaù ahassaàvartakaù |
233. viŸ>viŸ>viŸ>viŸ> Vahëiù
vhnat! viû>, vahanät vahniù |
Notes on Viñëusahasranäma 65
234. Ainl>Ainl>Ainl>Ainl> Anilaù
AnaidTvadœ Ainl> Ainl>, Anadata Ainlyae va Ainl>,
anäditväd anilaù anilaù | anädätä anilayo vä anilaù |
235. xr[Ixr>xr[Ixr>xr[Ixr>xr[Ixr> Dharaëédharaù
xr[I— xÄe #it x[IRxr>, dharaëéà dhatte iti dharëédharaù |
suàsad> àsÚaTma ivñx&iGvñÉuiGvÉu>,suàsad> àsÚaTma ivñx&iGvñÉuiGvÉu>,suàsad> àsÚaTma ivñx&iGvñÉuiGvÉu>,suàsad> àsÚaTma ivñx&iGvñÉuiGvÉu>, sTktaR sTk«t> saxujRû‚naRray[ae nr>. 26.sTktaR sTk«t> saxujRû‚naRray[ae nr>. 26.sTktaR sTk«t> saxujRû‚naRray[ae nr>. 26.sTktaR sTk«t> saxujRû‚naRray[ae nr>. 26. suprasädaù prasannätmä viçvadhågviçvabhugvibhuù | satkartä satkåtaù sädhurjahnurnäräyaëo naraù || 26 ||
236. suàsad>suàsad>suàsad>suàsad> Suprasädaù
zaeÉn> àsadae ySy Apkarvtamip izzupaladIna< mae]àdat&Tvaidit va suàsad>, çobhanaù prasädo yasya apakäravatämapi çiçupälädénäà mokñapradätåtväditi vä suprasädaù |
237. àsÚaTmaàsÚaTmaàsÚaTmaàsÚaTma Prasannätmä
àsÚ> AaTma Svêp< ySy àsÚaTma, yÖa àsÚSvÉav> kaéi[k> #TywR, prasannaù ätmä svarüpaà yasya prasannätmä | yadvä prasannasvabhävaù käruëikaù ityartha |
238. ivñx&kœivñx&kœivñx&kœivñx&kœ Viçvadhåk
ivñ< x&:[atIit ivñx&kœ, viçvaà dhåñëätéti viçvadhåk |
Notes on Viñëusahasranäma 66
239. ivñÉukœivñÉukœivñÉukœivñÉukœ Viçvabhuk ivñ< Éu“e Éuni´ palytIit va ivñÉUkœ, viçvaà bhuìkte bhunakti pälayatéti vä viçvabhük |
240. ivÉu> ivÉu> ivÉu> ivÉu> Vibhuù
ihr{ygÉaRidêpe[ ivivx< ÉvtIit ivÉu>, hiraëyagarbhädirüpeëa vividhaà bhavatéti vibhuù |
241. sTktaRsTktaRsTktaRsTktaR Satkartä
sTkraeit pUjytIit sTktaR, satkaroti püjayatéti satkartä |
242. sTk«t>sTk«t>sTk«t>sTk«t> Satkåtaù
pUijtErip pUijt> sTk«t>, püjitairapi püjitaù satkåtaù |
243. saxu>saxu>saxu>saxu> Sädhuù
NyayvtIR sxu>, saxytIit va, saXyÉedanupadanat! saXymaÇsaxkae va saxu>, nyäyavarté sadhuù | sädhayatéti vä | sädhyabhedänupädänät sädhyamätrasädhako vä sädhuù |
244. jû‚>jû‚>jû‚>jû‚> Jahnuù
jnan! s<harsmye Apû‚te ApnytIit jû‚>, jhait AivÊ;> É´an! nyit pr< pdimit va, janän saàhärasamaye apahnute apanayatéti jahnuù | jahäti aviduñaù bhaktän nayati paraà padamiti vä |
Notes on Viñëusahasranäma 67
245. naray[> naray[> naray[> naray[> Näräyaëaù
n rIyte #it nr>, nrSy Ayn< gehm! - nray[>, nray[> @v naray[>, nr> AaTma, ttae jatain AakazadIin narai[ kayaRi[, tain kayaRi[ Ayte kar[aTmna Vyaßaeit, Atí tain Aynm! ASyeit naray[>, nra[a< jIvanam! AynTvat! àly #it va, na réyate iti naraù | narasya ayanaà geham - naräyaëaù, naräyaëaù eva näräyaëaù| naraù ätmä| tato jätäni äkäçädéni näräëi käryäëi, täni käryäëi ayate käraëätmanä vyäpnoti | ataçca täni ayanam asyeti näräyaëaù | naräëäà jévänäm ayanatvät pralaya iti vä |
246. nr>nr>nr>nr> Naraù
‘nytIit nr> àae > prmaTma snatn>’ #it Vyasvcnat!, n rIyte #it nr>, ‘nayatéti naraù proktaù paramätmä sanätanaù’ iti vyäsavacanät | na réyate iti naraù |
As<Oyeyae=àmeyaTma ivizò> izòk«CDuic>,As<Oyeyae=àmeyaTma ivizò> izòk«CDuic>,As<Oyeyae=àmeyaTma ivizò> izòk«CDuic>,As<Oyeyae=àmeyaTma ivizò> izòk«CDuic>, isÏawR> isÏs<kLp> isiÏd> isiÏsaxn>. 27.isÏawR> isÏs<kLp> isiÏd> isiÏsaxn>. 27.isÏawR> isÏs<kLp> isiÏd> isiÏsaxn>. 27.isÏawR> isÏs<kLp> isiÏd> isiÏsaxn>. 27. asaìkhyeyo'prameyätmä viçiñöaù çiñöakåcchuciù | siddhärthaù siddhasaìkalpaù siddhidaù siddhisädhanaù || 27 ||
247. As<Oyy>As<Oyy>As<Oyy>As<Oyy> Asaìkhyayaù
yiSmn! s<Oya-nam-êp-Éedaid> n iv*t #it As'œOyey>, yasmin saìkhyä-näma-rüpa-bhedädiù na vidyata iti asaìkhyeyaù |
248. AàmeyaTma AàmeyaTma AàmeyaTma AàmeyaTma Aprameyätmä
Aàmey> AaTma SvêpmSyeit AàmeyaTma, aprameyaù ätmä svarüpamasyeti aprameyätmä |
Notes on Viñëusahasranäma 68
249. ivizò>ivizò>ivizò>ivizò> Viçiñöaù
Aitzete sv¡ At> ivizò>, atiçete sarvam ataù viçiñöaù |
250. izòk«t! izòk«t! izòk«t! izòk«t! Çiñöakåt
izò< zasn< kraetIit izòk«t!, izòan! kraeit palytIit va, çiñöaà çäsanaà karotéti çiñöakåt | çiñöän karoti pälayatéti vä |
251. zuic>zuic>zuic>zuic> Çuciù
AÃn< maya tTkay¡ c tÔihtae inrÃn> zuic>, aïjanaà mäyä tatkäryaà ca tadrahito niraïjanaù çuciù |
252. isÏawR>isÏawR>isÏawR>isÏawR> Siddhärthaù
isÏ> inv&RÄ> AWyRmanae=Syeit isÏawR>, siddhaù nirvåttaù arthyamäno'syeti siddhärthaù |
253. isÏs<kLp>isÏs<kLp>isÏs<kLp>isÏs<kLp> Siddhasaìkalpaù
isÏ> in:pÚ> s<kp> ASyeit isÏs<kLp>,
siddhaù niñpannaù saìkaopaù asyeti siddhasaìkalpaù |
254. isiÏd> isiÏd> isiÏd> isiÏd> Siddhidaù
isiÏ< )l< kt&R_y> Svaixkaranuêptae ddatIit isiÏd>, siddhià phalaà kartåbhyaù svädhikäränurüpato dadätéti siddhidaù|
Notes on Viñëusahasranäma 69
255. isiÏsaxn>isiÏsaxn>isiÏsaxn>isiÏsaxn> Siddhisädhanaù
isÏe> saxkTvat! isiÏsaxn>, siddheù sädhakatvät siddhisädhanaù |
v&;ahI v&;Éae iv:[u> v&;pvaR v&;aedr>,v&;ahI v&;Éae iv:[u> v&;pvaR v&;aedr>,v&;ahI v&;Éae iv:[u> v&;pvaR v&;aedr>,v&;ahI v&;Éae iv:[u> v&;pvaR v&;aedr>, vxRnae vxRmaní iviv´> ïuitsagr>. 28.vxRnae vxRmaní iviv´> ïuitsagr>. 28.vxRnae vxRmaní iviv´> ïuitsagr>. 28.vxRnae vxRmaní iviv´> ïuitsagr>. 28. våñähé våñabho viñëuù våñaparvä våñodaraù | vardhano vardhamänaçca viviktaù çrutisägaraù || 28 ||
256. v&;ahIv&;ahIv&;ahIv&;ahI Våñähé
v&;> - xmR> pu{ym! tdevah> àkazsaxMyaRt! ASy AStIit v&;ahI, våñaù - dharmaù puëyam, tadevähaù prakäçasädharmyät, asya astéti våñähé |
257. v&;É>v&;É>v&;É>v&;É> Våñabhaù
v;Rit @; É e_y> kamainit v&;É>, varñati eña bhaktebhyaù kämäniti våñabhaù |
258. iv:[u> iv:[u> iv:[u> iv:[u> Viñëuù (2, 657)
iv:[u> iv:[uivR³m[at! #it Vyasenae e>, viñëuù viñëurvikramaëät iti vyäsenokteù |
259. v&;pvaRv&;pvaRv&;pvaRv&;pvaR Våñaparvä
v&;êpai[ saepanpvaRi[ Aa÷> pr<xam Aaéé]ae> #Tyt> v&;pvaR, våñarüpäëi sopänaparväëi ähuù parandhäma ärurukñoù ityataù våñaparvä |
Notes on Viñëusahasranäma 70
260. v&;aedr>v&;aedr>v&;aedr>v&;aedr> Våñodaraù
àja> v;RtIv %drmSyeit v&;aedr>, prajäù varñatéva udaramasyeti våñodaraù |
261. vxRn>vxRn>vxRn>vxRn> Vardhanaù
vxRytIit vxRn>, vardhayatéti vardhanaù |
262. vxRman>vxRman>vxRman>vxRman> Vardhamänaù
àpÂêpe[ vxRt #it vxRman>, prapaïcarüpeëa vardhata iti vardhamänaù |
263. iviv´>iviv´>iviv´>iviv´> Viviktaù
#Tw< vxRmanae=ip p&wgev itótIit iviv´>, itthaà vardhamäno'pi påthageva tiñöhatéti viviktaù |
264. ïuitsagr> ïuitsagr> ïuitsagr> ïuitsagr> Çrutisägaraù
ïuty> sagre #v AÇ inxIyNte #it ïuitsagr>, çrutayaù sägare iva atra nidhéyante iti çrutisägaraù |
suÉujae ÊxRrae vaGmI suÉujae ÊxRrae vaGmI suÉujae ÊxRrae vaGmI suÉujae ÊxRrae vaGmI mheNÔae vsudae mheNÔae vsudae mheNÔae vsudae mheNÔae vsudae vsu>,vsu>,vsu>,vsu>, nEkêpae b&hœÔƒp> izipivò> àkazn>. 29.nEkêpae b&hœÔƒp> izipivò> àkazn>. 29.nEkêpae b&hœÔƒp> izipivò> àkazn>. 29.nEkêpae b&hœÔƒp> izipivò> àkazn>. 29. subhujo durdharo vägmé mahendro vasudo vasuh | naikarüpo båhdrüpaù çipiviñöaù prakäçanaù || 29 ||
Notes on Viñëusahasranäma 71
265. suÉuj>suÉuj>suÉuj>suÉuj> Subhujaù
zaeÉna> Éuja> jgÔ]akra> ASyeit suÉuj>, çobhanäù bhujäù jagadrakñäkaräù asyeti subhujaù |
266. ÊxRr>ÊxRr>ÊxRr>ÊxRr> Durdharaù (715)
xariytu< AzKyain xaryn! n kenaip xariytu< zKyte #it ÊxRr>, Ê>oen Xyansmye mumu]uiÉ> ùdye xayRte #it va ÊxRr>, dhärayitum açakyäni dhärayan na kenäpi dhärayituà çakyate iti durdharaù | duùkhena dhyänasamaye mumukñubhiù hådaye dhäryate iti vä durdharaù |
267. vaGmIvaGmIvaGmIvaGmI Vägmé
yt> inSs&ta äümyI vakœ tSmat! vaGmI, yataù nissåtä brahmamayé väk tasmät vägmé |
268. mheNÔ>mheNÔ>mheNÔ>mheNÔ> Mahendraù
mha<í AsaE #NÔíeit mheNÔ> $ñra[ampIñr>, mahäàçca asau indraçceti mahendraù éçvaräëämapéçvaraù |
269. vsud>vsud>vsud>vsud> Vasudaù
vsu - xn< ddatIit vsud>, vasu - dhanaà dadätéti vasudaù |
Notes on Viñëusahasranäma 72
270. vsu>vsu>vsu>vsu> Vasuù (104, 696)
dIyman< tÖsu Aip s @veit vsu>, AaCDadyit AaTmn> Svêp< mayyeit va vsu>, déyamänaà tadvasu api sa eveti vasuù | äcchädayati ätmanaù svarüpaà mäyayeti vä vasuù |
271. nEkêp>nEkêp>nEkêp>nEkêp> Naikarüpaù
@k< êpmSy n iv*te #it nEkêp>, ekaà rüpamasya na vidyate iti naikarüpaù |
272. b&hÔƒp> b&hÔƒp> b&hÔƒp> b&hÔƒp> Båhadrüpaù
b&ht! mht! (vsuxatl< ibæt! vrahaid) êp< ASyeit b&hÔƒp>, båhat mahat (vasudhätalaà bibhrat varähädi) rüpam asyeti båhadrüpaù |
273. izipivò>izipivò>izipivò>izipivò> Çipiviñöaù
izpy> rZmy> te;u inivò #it izipivò>, izipêpe[ ivzit, çipayaù raçmayaù teñu niviñöa iti çipiviñöaù | çipirüpeëa viçati |
274. àkazn>àkazn>àkazn>àkazn> Prakäçanaù
sveR;a< àkaznzIlTvat! àkazn>, sarveñäà prakäçanaçélatvät prakäçanaù |
Notes on Viñëusahasranäma 73
AaeAaeAaeAaejStejae*uitxr> àkazaTma àtapn>,jStejae*uitxr> àkazaTma àtapn>,jStejae*uitxr> àkazaTma àtapn>,jStejae*uitxr> àkazaTma àtapn>, \\\\Ï> Spòa]rae mÙíNÔa<zuÉaRSkr*uit>. 30.Ï> Spòa]rae mÙíNÔa<zuÉaRSkr*uit>. 30.Ï> Spòa]rae mÙíNÔa<zuÉaRSkr*uit>. 30.Ï> Spòa]rae mÙíNÔa<zuÉaRSkr*uit>. 30. ojastejodyutidharaù prakäçätmä pratäpanaù | åddhaù spañöäkñaro mantraçcandräàçurbhäskaradyutiù || 30 ||
275. AaejStejae*uitxr>AaejStejae*uitxr>AaejStejae*uitxr>AaejStejae*uitxr> Ojastejodyutidharaù
Aaej> àa[blm! tej> zaEyaRdy> gu[a> *uit> }anl][a< dIiÝ> ta> xaryit #it AaejStejae*uitxr>, ojaù präëabalam tejaù çauryädayaù guëäù dyutiù jïänalakñaëäà déptiù täù dhärayati iti ojastejodyutidharaù |
276. àkazaTmaàkazaTmaàkazaTmaàkazaTma Prakäçätmä
àkazSvêp> AaTma ySy s> àkazaTma, prakäçasvarüpaù ätmä yasya saù prakäçätmä |
277. àtapn>àtapn>àtapn>àtapn> Pratäpanaù
sivÇaidivÉUitiÉ> ivñ< àtapytIit àtapn> saviträdivibhütibhiù viçvaà pratäpayatéti pratäpanaù
278. \\\\Ï>Ï>Ï>Ï> Åddhaù (351)
xmR}anvEraGyaidiÉ> %petTvat! \Ï>, dharmajïänavairägyädibhiù upetatvät åddhaù |
279. Spòa]r>Spòa]r>Spòa]r>Spòa]r> Spañöäkñaraù
Spòm! %daÄm! Aae<karl][m! A]rm! A]rm! ASyeit Spòa]r>, spañöam udättam oìkäralakñaëam akñaram akñaram asyeti spañöäkñaraù |
Notes on Viñëusahasranäma 74
280. mÙ>mÙ>mÙ>mÙ> Mantraù
\GyjuSsaml][> mÙ>, mÙbaeXyTvaÖa mÙ>, ågyajussämalakñaëaù mantraù | mantrabodhyatvädvä mantraù |
281. cNÔa<zu>cNÔa<zu>cNÔa<zu>cNÔa<zu> Candräàçuù
s<sartap-itGma<zutap-taiptcetsa< cNÔa<zuirv Aa’adkTvat! cNÔa<zu>, saàsäratäpa tigmäàçutäpa täpitacetasäà candräàçuriva ählädakatvät candräàçuù |
282. ÉaSkr*uitÉaSkr*uitÉaSkr*uitÉaSkr*uit>>>> Bhäskaradyutiù
ÉaSkrÊitsaxMyaRt! ÉaSkr*uit>, bhäskaradutisädharmyät bhäskaradyutiù |
Am&ta<zUÑvae Éanu> zzibNÊ> sureñr>,Am&ta<zUÑvae Éanu> zzibNÊ> sureñr>,Am&ta<zUÑvae Éanu> zzibNÊ> sureñr>,Am&ta<zUÑvae Éanu> zzibNÊ> sureñr>, AaE;x< jgt> setu> sTyxmRpra³m>. 31.AaE;x< jgt> setu> sTyxmRpra³m>. 31.AaE;x< jgt> setu> sTyxmRpra³m>. 31.AaE;x< jgt> setu> sTyxmRpra³m>. 31. amåtäàçüdbhavo bhänuù çaçabinduù sureçvaraù | auñadhaà jagataù setuù satyadharmaparäkramaù || 31 ||
283. Am&ta<zUÑv>Am&ta<zUÑv>Am&ta<zUÑv>Am&ta<zUÑv> Amåtäàçüdbhavaù
(mWymane pyaeinxaE) Am&ta<zae> cNÔSy %Ñvae ySmat! s> Am&ta<zUÑv>, (mathyamäne payonidhau) amåtäàçoù candrasya udbhavo yasmät saù amåtäàçüdbhavaù |
284. Éanu>Éanu>Éanu>Éanu> Bhänuù
Éait #it Éanu>, bhäti iti bhänuù |
Notes on Viñëusahasranäma 75
285. zzzzzzzzibNÊ>ibNÊ>ibNÊ>ibNÊ> Çaçabinduù
zz #v ibNÊ> laÁDnm! ASyeit zzibNÊ> cNÔ> tÖt! àja> pu:[atIit zzivNÊ>, çaça iva binduù läïchanam asyeti çaçabinduù candraù tadvat prajäù puñëätéti çaçavinduù |
286. sureñr>sureñr>sureñr>sureñr> Sureçvaraù
sura[a< devana< zaeÉndat[a< ceñr> sureñr>, suräëäà devänäà çobhanadätèëäà ceçvaraù sureçvaraù |
287. AaE;xm!AaE;xm!AaE;xm!AaE;xm! Auñadham
s<sarraegÉe;jTvat! AaE;xm! , saàsärarogabheñajatvät auñadham |
288. jgt> setu>jgt> setu>jgt> setu>jgt> setu> Jagataù Setuù
jgta< smuÄar[hetuvat!, AsMÉedkr[aÖa setuvt! v[aRïmadIna< jgt> setu>, jagatäà samuttäraëahetuvät | asambhedakaraëädvä setuvat varëäçramäadénäà jagataù setuù |
289. sTyxmRpra³m>sTyxmRpra³m>sTyxmRpra³m>sTyxmRpra³m> satyadharmaparäkramaù
sTya> Aivtwa xmaR> }anadyae gu[a> pra³mí ySy s> sTyxmRpra³m>, satyäù avitathä dharmäù jïänädayo guëäù paräkramaçca yasya saù satyadharmaparäkramaù |
ÉUtÉVyÉvÚaÉVyÉvÚaÉVyÉvÚaÉVyÉvÚaw> pvn> pavnae=nl>,w> pvn> pavnae=nl>,w> pvn> pavnae=nl>,w> pvn> pavnae=nl>, kamha kamk«t! kaNt> kam> kamàd> àÉu>. 32.kamha kamk«t! kaNt> kam> kamàd> àÉu>. 32.kamha kamk«t! kaNt> kam> kamàd> àÉu>. 32.kamha kamk«t! kaNt> kam> kamàd> àÉu>. 32. bhütabhavyabhavannäthaù pavanaù pävano'nalaù | kämahä kämakåt käntaù kämaù kämapradaù prabhuù || 32 ||
Notes on Viñëusahasranäma 76
290. ÉUtÉVyÉvÚÉVyÉvÚÉVyÉvÚÉVyÉvÚaw>aw>aw>aw> Bhütabhavyabhavannäthaù
ÉUtÉVyÉvta< ÉUt¢ama[a< naw> tE> naWyte yaCyte tanuptpit te_y> AazaSte te;amIòe zaStIit va ÉUtÉVyÉvÚwa>, bhütabhavyabhavatäà bhütagrämäëäà näthaù taiù näthyate yäcyate tänupatapati tebhyaù äçäste teñäméñöe çästéti vä bhütabhavyabhavannathäù |
291. pvn>pvn>pvn>pvn> Pavanaù (811)
pvte #it pvn>, pavate iti pavanaù |
292. pavn>pavn>pavn>pavn> Pävanaù (811)
pavytIit pavn>, pävayatéti pävanaù |
293. Anl>Anl>Anl>Anl> Analaù (711)
Al< pyaRÝ< n iv*te ASy #it Anl>, Anan! - àa[an! AaTmTven latIit jIv> Anl>, [ltegRNxvaicnae nÁpUvaRÖa, alaà paryäptaà na vidyate asya iti analaù | anän - präëän ätmatvena
lätéti jévaù analaù | ëalatergandhaväcino naïpürvädvä ,
294. kamhakamhakamhakamha Kämahä
kaman! hiNt (mumu]U[a< É´ana< ih<skana< c) #it kamha,
kämän hanti (mumukñüëäà bhaktänäà hiàsakänäà ca) iti kämahä
Notes on Viñëusahasranäma 77
295. kamk«t!kamk«t!kamk«t!kamk«t! Kämakåt
saiÅvkana< kaman! kraetIit kamk«t!, kamSy - à*uçSy jnkTvaÖa, sättvikänäà kämän karotéti kämakåt | kämasya - pradyumnasya janakatvädvä |
296, kaNt> kaNt> kaNt> kaNt> Käntaù (654)
AiÉêptm> kaNt>, abhirüpatamaù käntaù |
297. kam>kam>kam>kam> Kämaù
kaMyte pué;awR-AiÉkai'œ]iÉirit kam>, kämyate puruñärtha-abhikäìkñibhiriti kämaù |
298. kamàd>kamàd>kamàd>kamàd> Kämapradaù
(É´ana<) kaman! àk;eR[ ddatIit kamàd>, (bhaktänäà) kämän prakarñeëa dadätéti kämapradaù |
299. àÉu>àÉu>àÉu>àÉu> Prabhuù
àk;eR[ ÉvtIit àÉu>, prakarñeëa bhavatéti prabhuù |
yugaidk«dœ yugavataeR nEkmayae mhyugaidk«dœ yugavataeR nEkmayae mhyugaidk«dœ yugavataeR nEkmayae mhyugaidk«dœ yugavataeR nEkmayae mhazn>,azn>,azn>,azn>, A†Zyae Vy´êpí shöijdnNtijt!. 33.A†Zyae Vy´êpí shöijdnNtijt!. 33.A†Zyae Vy´êpí shöijdnNtijt!. 33.A†Zyae Vy´êpí shöijdnNtijt!. 33. yugädikåd yugävärto naikamäyo mahäçanaù | adåçyo vyaktarüpaçca sahasrajidanantajit || 33 ||
Notes on Viñëusahasranäma 78
300. yugaixk«t! yugaixk«t! yugaixk«t! yugaixk«t! Yugädhikåt
yugade> kalÉedSy kt&RTvat! yugaidk«t!, yuganamaidm! AarMÉ< kraetIit va,
yugädeù kälabhedasya kartåtvät yugädikåt | yugänämädim ärambhaà karotéti vä |
301. yugavtR>yugavtR>yugavtR>yugavtR> Yugävartaù
yugain k«tadIin AavtRyit kalTmneit yugavtR>, yugäni kåtädéni ävartayati kälatmaneti yugävartaù |
302. nEkmay> nEkmay> nEkmay> nEkmay> Yaikamäyaù
@ka maya n iv*te bþImaRya vhtIit nEkmay>, ekä mäyä na vidyate bahvérmäyä vahatéti naikamäyaù |
303. mhazn>mhazn>mhazn>mhazn> Mahäçanaù
kLpaNte svR¢snat! mhdznmSyeit mhazn>,
kalpänte sarvagrasanät mahadaçanamasyeti mahäçanaù |
304. A†Zy>A†Zy>A†Zy>A†Zy> Adåçyaù
svR;a< buÏIiNÔya[am! AgMyTvat! A†Zy>, sarvañäà buddhéndriyäëäm agamyatvät adåçyaù |
305. Vy´êp>Vy´êp>Vy´êp>Vy´êp> Vyaktarüpaù
Svy<àkazmanTvat! Vy´êp>, SwUlêpe[ Vy < êpmSyeit Vy´êp>, svayamprakäçamänatvät vyaktarüpaù | sthülarüpeëa vyaktaà rüpamasyeti vyaktarüpaù |
Notes on Viñëusahasranäma 79
306. shöijt!shöijt!shöijt!shöijt! Sahasrajit
shöai[ Asura[a< yuÏe jytIit shöijt!, sahasräëi asuräëäà yuddhe jayatéti sahasrajit |
307. AnNtijt!AnNtijt!AnNtijt!AnNtijt! Anantajit
svRÉUtain yuϳIfaid;u svRÇ AicNTyzi´tya jytIit AnNtijt!, sarvabhütäni yuddhakréòädiñu sarvatra acintyaçaktitayä jayatéti anantajit |
#óae=ivizò> izòeò> izo{fI n÷;ae v&;>, #óae=ivizò> izòeò> izo{fI n÷;ae v&;>, #óae=ivizò> izòeò> izo{fI n÷;ae v&;>, #óae=ivizò> izòeò> izo{fI n÷;ae v&;>, ³aexha ³aexk«t! k³aexha ³aexk«t! k³aexha ³aexk«t! k³aexha ³aexk«t! ktaR ivñba÷mRhIxr>. 34.taR ivñba÷mRhIxr>. 34.taR ivñba÷mRhIxr>. 34.taR ivñba÷mRhIxr>. 34. iñöho'viçiñöaù çiñöeñöaù çikhaëòé nahuño våñaù | krodhahä krodhakåt kartä viçvabähurmahédharaù || 34 ||
308. #ò>#ò>#ò>#ò> Iñöaù
prmanNdaTmkTven iày> #ò>, y}en pUijt #it va #ò>, paramänandätmakatvena priyaù iñöaù | yajïena püjita iti vä iñöaù |
309. Aivizò>Aivizò>Aivizò>Aivizò> Aviçiñöaù
sveR;amNtyaRimTven Aivizò>, sarveñämantaryämitvena aviçiñöaù |
310. izòeò>izòeò>izòeò>izòeò> Çiñöeñöaù
izòana< ivÊ;a< #ò> izòeò>, izòE> #ò> pUijt #it va, izóa> #òa> ASyeit va, çiñöänäà viduñäm iñöaù çiñöeñöaù | çiñöaiù iñöaù püjita iti vä | çiñöhäù iñöäù asyeti vä |
Notes on Viñëusahasranäma 80
311. izo{fIizo{fIizo{fIizo{fI Çikhaëòé
izo{f> klap> Al»ar> ASyeit izo{fI gaepve;xr>, çikhaëòaù kaläpaù alaìkäraù asyeti çikhaëòé gopaveñadharaù |
312 . n÷;>n÷;>n÷;>n÷;> Nahuñaù
ytae nýit ÉUtain mayya At> n÷;>, yato nahyati bhütäni mäyayä ataù nahuñaù |
313. v&;>v&;>v&;>v&;> Våñaù
kamana< v;R[at! v&;> xmR>, kämänäà varñaëät våñaù dharmaù |
314. ³aexha³aexha³aexha³aexha Krodhahä
³aex< hNtIit ³aexha, krodhaà hantéti krodhahä |
315. ³aexk«TktaR³aexk«TktaR³aexk«TktaR³aexk«TktaR Krodhakåtkartä
³aex< kraetIit ³aexk«t!, i³yt #it kmR jgt! tSy ktaR, ³aexk«ta< dETyadIna< ktaR Dedk #Tyek< va nam, krodhaà karotéti krodhakåt | kriyata iti karma jagat tasya kartä | krodhakåtäà daityädénäà kartä chedaka ityekaà vä näma |
316. ivñba÷>ivñba÷>ivñba÷>ivñba÷> Viçvabähuù
ivñe;amalMbnTven ivñe bahv> ASyeit va ivñba÷>, viçveñämälambanatvena viçve bähavaù asyeti vä viçvabähuù |
Notes on Viñëusahasranäma 81
317. mhIxr>mhIxr>mhIxr>mhIxr> Mahédharaù (369)
mhI— - pUja< xr[I— va xrtIit mhIxr>, mahéà - püjäà dharaëéà va dharatéti mahédharaù |
ACyut> àiwt> àa[> àa[dae vasvanuj>,ACyut> àiwt> àa[> àa[dae vasvanuj>,ACyut> àiwt> àa[> àa[dae vasvanuj>,ACyut> àiwt> àa[> àa[dae vasvanuj>, Apa< inixrixóanmàmÄ> àitiót>. 35.Apa< inixrixóanmàmÄ> àitiót>. 35.Apa< inixrixóanmàmÄ> àitiót>. 35.Apa< inixrixóanmàmÄ> àitiót>. 35. acyutaù prathitaù präëaù präëado väsavänujaù | apäà nidhiradhiñöhänamapramattaù pratiñöhitaù || 35 ||
318. ACyut> ACyut> ACyut> ACyut> Acyutaù (100)
;fœÉavivkarzUNyTvat! n Cyuit> ASy #it ACyut>, ñaòbhävavikäraçünyatvät na cyutiù asya iti acyutaù |
319. àiwt> àiwt> àiwt> àiwt> Prathitaù
jgÊTpÅyaidkmRiÉ> àOyat> àiwt>, jagadutpattyädikarmabhiù prakhyätaù prathitaù |
320. àa[>àa[>àa[>àa[> Präëaù (66, 407)
sUÇaTmna àja> àa[ytIit àa[>, süträtmanä prajäù präëayatéti präëaù |
321. àa[d>àa[d>àa[d>àa[d> Präëadaù (65, 408, 956)
(sura[am! Asura[a< c ywas'œOy<) àa[< bl< ddatIit à[d>, (suräëäm asuräëäà ca yathäsaìkhyaà) präëaà balaà dadätéti praëadaù |
Notes on Viñëusahasranäma 82
322. vasvanuj>vasvanuj>vasvanuj>vasvanuj> Väsavänujaù
AidTya< kZypat! vasvSy Anujae jat #it vasvanuj>, adityäà kaçyapät väsavasya anujo jäta iti väsavänujaù |
323. Apa< inix>Apa< inix>Apa< inix>Apa< inix> Apäà Nidhiù
Aapae yÇ inxIyNte s> Apa< inix>, äpo yatra nidhéyante saù apäà nidhiù |
324. Aixóanm!Aixóanm!Aixóanm!Aixóanm! Adhiñöhänam
AixitóiNt ÉUtain %padankar[Tven äü #it Aixóanm!, adhitiñöhanti bhütäni upädänakäraëatvena brahma iti adhiñöhänam |
325. AàmÄ>AàmÄ>AàmÄ>AàmÄ> Apramattaù
Aixkair_y> kmaRnuêp< )l< àyCDn! n àma*tIit AàmÄ>, adhikäribhyaù karmänurüpaà phalaà prayacchan na pramädyatéti apramattaù |
326. àitiót>àitiót>àitiót>àitiót> Pratiñöhitaù
Sve mihiç iSwt> àitiót>, sve mahimni sthitaù pratiñöhitaù |
SkNd> SkNdxrae xuyaeR vrdae vayuvahn>,SkNd> SkNdxrae xuyaeR vrdae vayuvahn>,SkNd> SkNdxrae xuyaeR vrdae vayuvahn>,SkNd> SkNdxrae xuyaeR vrdae vayuvahn>, vasudevae b&hÑanuraiddev> purNdr>. 36.vasudevae b&hÑanuraiddev> purNdr>. 36.vasudevae b&hÑanuraiddev> purNdr>. 36.vasudevae b&hÑanuraiddev> purNdr>. 36. skandaù skandadharo dhuryo varado väyuvähanaù | väsudevo båhadbhänurädidevaù purandaraù || 36 ||
Notes on Viñëusahasranäma 83
327. SkNd>SkNd>SkNd>SkNd> Skandaù
SkNdit Am&têpe[ övit vayuêpe[ zae;yit va #it SkNd>, skandati amåtarüpeëa sravati väyurüpeëa çoñayati vä iti skandaù |
328. SkNdxr>SkNdxr>SkNdxr>SkNdxr> Skandadharaù
SkNd< xmRpw< xarytIit SkNdxr>, skandaà dharmapathaà dhärayatéti skandadharaù |
329. xuyR>xuyR>xuyR>xuyR> Dhuryaù
xur< vhit smStÉUtjNmaidl][imit xuyR>, dhuraà vahati samastabhütajanmädilakñaëamiti dhuryaù |
330. vrd>vrd>vrd>vrd> Varadaù
AiÉmtan! vran! ddatIit vrd>, vr< - di][a< ddait yjmanêpe[eit va vrd>, abhimatän varän dadätéti varadaù | varaà dakñiëäà dadäti yajamänarüpeëeti vä varadaù |
331. vayuvahn> vayuvahn> vayuvahn> vayuvahn> Väyuvähanaù (856)
vht> - sÝ AavhadIn! vahytIit vayuvahn>, vayu> vahn< ySy #it vayuvahn>, vahataù sapta ävahädén vähayatéti väyuvähanaù | väyuù vähanaà yasya iti väyuvähanaù |
Notes on Viñëusahasranäma 84
332. vasudev>vasudev>vasudev>vasudev> Väsudevaù (695, 709)
vsit - vasyit, AaCDadyit va svRimit vasu>, dIVyit - ³Ifit, ivijgI;te, Vyvhrit, *aette, StUyte, kaMyte, gCDtIit va dev>, vasuí AsaE deví vasudev>,
vasati – väsayati, äcchädayati vä sarvamiti väsuù | dévyati kréòati vijigéñate vyavaharati dyotate stüyate kämyate gacchatéti vä devaù | väsuçca asau devaçca väsudevaù |
333. b&hÑanu>b&hÑanu>b&hÑanu>b&hÑanu> Båhadbhänuù
‘b&hNtae Éanvae ySy cNÔsUyaRitgaimn>, tEivRñ< Éasyit y> s b&hÑanu> %Cyte. ’ ‘båhanto bhänavo yasya candrasüryätigäminaù | tairviçvaà bhäsayati yaù sa båhadbhänuù ucyate ||’
334. Aaiddev> Aaiddev> Aaiddev> Aaiddev> Ädidevaù (490) Aaid> - kar[< s casaE devíeit Aaiddev>, danaidgu[van! va *aetnaidgu[van! va Aaiddev>, ädiù - käraëaà sa cäsau devaçceti ädidevaù | dänädiguëavän vä dyotanädiguëavän vä ädidevaù |
335. purNdr>purNdr>purNdr>purNdr> Purandaraù
purdar[at! purNdr>, puradäraëät purandaraù |
AzaekStar[Star> zUr> zaEirjRneñr> AzaekStar[Star> zUr> zaEirjRneñr> AzaekStar[Star> zUr> zaEirjRneñr> AzaekStar[Star> zUr> zaEirjRneñr> Anukªl> ztavtR> pÒI pÒinÉe][>. 37.Anukªl> ztavtR> pÒI pÒinÉe][>. 37.Anukªl> ztavtR> pÒI pÒinÉe][>. 37.Anukªl> ztavtR> pÒI pÒinÉe][>. 37. açokastäraëastäraù çüraù çaurirjaneçvaraù anukülaù çatävartaù padmé padmanibhekñaëaù || 37 ||
Notes on Viñëusahasranäma 85
336. Azaek>Azaek>Azaek>Azaek> Açokaù
zaekaid-;fªimRvijRt> Azaek>, çokädi-ñaòürmivarjitaù açokaù |
337. tar[> tar[> tar[> tar[> Täraëaù
s<sarsagrat! tarytIit tar[>, saàsärasägarät tärayatéti täraëaù |
338. tar>tar>tar>tar> Täraù (968)
gÉRjNmjram&Tyul][at! Éyat! tarytIit tar>, garbhajanmajarämåtyulakñaëät bhayät tärayatéti täraù |
339. zUr>zUr>zUr>zUr> Çüraù
iv³m[at! zUr>, vikramaëät çüraù |
340. zaEir>zaEir>zaEir>zaEir> Çauriù
zUrSy ApTy< vsudevSy sut> zaEir>, çürasya apatyaà vasudevasya sutaù çauriù |
341. jneñr>jneñr>jneñr>jneñr> Janeçvaraù
jnana< jNtUnamIñr> jneñr>, janänäà jantünäméçvaraù janeçvaraù |
Notes on Viñëusahasranäma 86
342. Anukªl>Anukªl>Anukªl>Anukªl> Anukülaù
AaTmTven ih sveR;am! Anukªl>, n ih SviSmn! àaitkªLy< Svymacrit,
ätmatvena hi sarveñäm anukülaù | na hi svasmin prätikülyaà svayamäcarati |
343. ztavtR>ztavtR>ztavtR>ztavtR> Çatävartaù
xmRÇa[ay ztmavtRnain àÊÉaRva ASyeit ztavtR>, nafIzte àa[êpe[ vtRte #it va, dharmaträëäya çatamävartanäni pradurbhävä asyeti çatävartaù | näòéçate präëarüpeëa vartate iti vä |
344. pÒIpÒIpÒIpÒI Padmé
pÒ< hSte iv*te #it pÒI, padmaà haste vidyate iti padmé |
345. pÒinÉe][> pÒinÉe][> pÒinÉe][> pÒinÉe][> Padmanibhekñaëaù
piÐÉe $][e †zaE ASyeit pÒinÉe][>, padnibhe ékñaëe dåçau asyeti padmanibhekñaëaù |
pÒnaÉae=rivNda]> pÒgÉR> zrIrÉ&t!,pÒnaÉae=rivNda]> pÒgÉR> zrIrÉ&t!,pÒnaÉae=rivNda]> pÒgÉR> zrIrÉ&t!,pÒnaÉae=rivNda]> pÒgÉR> zrIrÉ&t!, mhiÏRrœ mhiÏRrœ mhiÏRrœ mhiÏRrœ \\\\Ïae v&ÏaTma mha]ae géfXvj>. 38.Ïae v&ÏaTma mha]ae géfXvj>. 38.Ïae v&ÏaTma mha]ae géfXvj>. 38.Ïae v&ÏaTma mha]ae géfXvj>. 38. padmanäbho'ravindäkñaù padmagarbhaù çarérabhåt | maharddhir åddho våddhätmä mahäkño garuòadhvajaù || 38||
346. pÒpÒpÒpÒnnnnaÉ>aÉ>aÉ>aÉ> Padmanäbhaù
pÒSy naÉaE mXye ki[Rkaya< iSwt #it pÒnaÉ>, padmasya näbhau madhye karëikäyäà sthita iti padmanäbhaù |
Notes on Viñëusahasranäma 87
347. ArivNda]>ArivNda]>ArivNda]>ArivNda]> Aravindäkñaù
ArivNds†ze Ai][I ASyeit ArivNda]>, aravindasadåçe akñiëé asyeti aravindäkñaù |
348. pÒgÉR>pÒgÉR>pÒgÉR>pÒgÉR> Padmagarbhaù
pÒSy ùdyaOySy gÉeR mXye ApaSyTvat! pÒgÉR>, padmasya hådayäkhyasya garbhe madhye apäsyatvät padmagarbhaù |
349. zrIrÉ&t!zrIrÉ&t!zrIrÉ&t!zrIrÉ&t! Çarérabhåt
pae;yn! AÚêpe[ àa[êpe[ va zrIir[a< zrIrai[ xarytIit zrIrÉ&t!, Svmayya zrIrai[ ibÉtIRit zrIrÉ&t!, poñayan annarüpeëa präëarüpeëa vä çarériëäà çaréräëi dhärayatéti çarérabhåt | svamäyayä çaréräëi bibhartéti çarérabhåt |
350. mhiÏR>mhiÏR>mhiÏR>mhiÏR> Maharddhiù
mhtI \iÏ> - ivÉUitrSyeit mhiÏR>, mahaté åddhiù vibhütirasyeti maharddhiù |
351. \\\\Ï> Ï> Ï> Ï> Åddhaù
àpÂêpe[ vxRmanTvat! \Ï>,http://www.software995.com/ prapaïcarüpeëa vardhamänatvät åddhaù |
352. v&ÏaTmav&ÏaTmav&ÏaTmav&ÏaTma Våddhätmä v&Ï> AaTma - Svêp> ySyeit v&ÏaTma, våddhaù ätmä svarüpaù yasyeti våddhätmä |
Notes on Viñëusahasranäma 88
353. mha]> mha]> mha]> mha]> Mahäkñaù
mhtI Ai][I mhaNTy]ai[ va ASyeit mha]>, mahaté akñiëé mahäntyakñäëi vä asyeti mahäkñaù |
354. géfXvj> géfXvj> géfXvj> géfXvj> Garuòadhvajaù
géfa»ae Xvjae ySyeit géfXvj>, garuòäìko dhvajo yasyeti garuòadhvajaù |
Atul> zrÉae ÉIm> smy}ae hivhRir>,Atul> zrÉae ÉIm> smy}ae hivhRir>,Atul> zrÉae ÉIm> smy}ae hivhRir>,Atul> zrÉae ÉIm> smy}ae hivhRir>, svRl][l]{yae lúmIvan! simitÃy>. 39svRl][l]{yae lúmIvan! simitÃy>. 39svRl][l]{yae lúmIvan! simitÃy>. 39svRl][l]{yae lúmIvan! simitÃy>. 39.... atulaù çarabho bhémaù samayajïo havirhariù | sarvalakñaëalakñaëyo lakñmévän samitiïjayaù || 39 ||
355. Atul>Atul>Atul>Atul> Atulaù
tula Apman< ASy n iv*te #t! Atul>, tuläa apamänam asya na vidyate it atulaù |
356. zrÉ> zrÉ> zrÉ> zrÉ> Çarabhaù
zra> zrIrai[ zIyRma[Tvat! te;u àTygaTmtya ÉatIit zrÉ>, çaräù çaréräëi çéryamäëatvät teñu pratyagätmatayä bhätéti çarabhaù |
357. ÉIm> ÉIm> ÉIm> ÉIm> Bhémaù or AÉIm> AÉIm> AÉIm> AÉIm> Abhémaù
ibÉeit ASmat! svRimit ÉIm>, smagRvitRnam! AÉIm #it va, bibheti asmät sarvamiti bhémaù | samärgavartinäm abhéma iti vä |
Notes on Viñëusahasranäma 89
358. smysmysmysmy}>}>}>}> Samayajïaù
(s&iò-iSwit-s<har) smyivt! ,;fœsmyan! janatIit va smy}>, svRÉUte;u smTv< yjn< saxu ASyeit va smy}>, (såñöi-sthiti-saàhära) samayavit, ñaòsamayän jänätéti vä samayajïaù | sarvabhüteñu samatvaà yajanaà sädhu asyeti vä samayajïaù |
359. hivhRhivhRhivhRhivhRir>ir>ir>ir> Havirhariù
y};u hivÉaRg< hrtIit hivhRir>, Awva øyte hiv;a s @veit hiv>, Sm&itmaÇe[ pu<sa< pap<, Aiv*atTkay¡ s<sar< va hrtIit, y}Éag< hrtIit va, hirtv[RTvadœ va hir>, yajïañu havirbhägaà haratéti havirhariù | athavä hüyate haviñä sa eveti haviù | småtimätreëa puàsäà päpam, avidyätatkäryaà saàsäraà vä haratéti, yajïabhägaà haratéti vä, haritavarëatväd vä hariù |
360. svRl][l]{y> svRl][l]{y> svRl][l]{y> svRl][l]{y> Sarvalakñaëalakñaëyaù
svERlR][E> - àma[E> l][< - }an< jayte yÄdœ ivinidRò< svRl][l][m! tÇ saxu> svRl][lúa{y>, tSyEv prmawRTvat!, sarvairlakñaëaiù - pramäëaiù lakñaëaà - jïänaà jäyate yattad vinirdiñöaà sarvalakñaëalakñaëam tatra sädhuù sarvalakñaëalakñaëyaù | tasyaiva paramärthatvät |
361. lúmIvan!lúmIvan!lúmIvan!lúmIvan! Lakñmévän
lúmI> ASy v]is inTy< vstIit lúmIvan!, lakñméù asya vakñasi nityaà vasatéti lakñmévän |
Notes on Viñëusahasranäma 90
362. simitÃy>simitÃy>simitÃy>simitÃy> Samitiïjayaù
simit< yuÏ< jytIit simitÃy>, samitià yuddhaà jayatéti samitiïjayaù |
iv]rae raeihtae magaeR hetudaRmaedr> sh>,iv]rae raeihtae magaeR hetudaRmaedr> sh>,iv]rae raeihtae magaeR hetudaRmaedr> sh>,iv]rae raeihtae magaeR hetudaRmaedr> sh>, mhIxrae mhaÉagae vegvanimtazn>. 40.mhIxrae mhaÉagae vegvanimtazn>. 40.mhIxrae mhaÉagae vegvanimtazn>. 40.mhIxrae mhaÉagae vegvanimtazn>. 40. vikñaro rohito märgo heturdämodaraù sahaù | mahédharo mahäbhägo vegavänamitäçanaù || 40 ||
363. iv]r>iv]r>iv]r>iv]r> Vikñaraù
ivgt> ]r> nazae ySyasaE iv]r>, vigataù kñaraù näço yasyäsau vikñaraù |
364. raeiht> raeiht> raeiht> raeiht> Rohitaù SvCDNdtya raeihta< mUit¡ mTSymUit¡ va vhn! raeiht>, svacchandatayä rohitäà mürtià matsyamürtià vä vahan rohitaù |
365. magR>magR>magR>magR> Märgaù
mumu]v> t< dev< magRyNtIit magR>, prmanNdae yen àaPyte s magR #it va,
mumukñavaù taà devaà märgayantéti märgaù | paramänando yena präpyate sa märga iti vä |
366. hetu>hetu>hetu>hetu> Hetuù
%padan< inimÄ< c kar[< s @veit hetu>, upädänaà nimittaà ca käraëaà sa eveti hetuù |