Język angielskiNowe wzory odmian

czasowników

SZYBKA POMOC

• doklasówki

• doegzaminu

• domatury

kompletne formy•komentarzgramatyczny•czasownikinieregularne• Czasownikiwłaściwe,posiłkoweimodalne

• Tabelaczasowników nieregularnych

• Lista czasowników angielskichz tłumaczeniem

• Komentarze i wskazówki gramatyczne

• Praktyczneuzupełnieniepodręcznika,gramatyki,samouczka

Język angielski

Nowe wzory odmian czasowników

SZYBKA POMOC

ISBN 978-83-7476-130-7

Język angielski Now

e wzory odm

ian czasowników

Wserii:czasowniki francuskie czasowniki hiszpańskie czasowniki niemieckie czasowniki włoskie

Język angielski

Nowe wzory odmianczasowników

Warszawa

Opracowanie: Krzysztof HejwowskiOk∏adka: Gra˝yna FicenesRedakcja techniczna: Jadwiga Szcz´snowiczKorekta: Jadwiga KosmulskaProdukcja: Marzena BaranowskaKoordynacja projektu: Ewa Czarnowska-Fenrych

Sk∏ad i ∏amanie: GABO s.c., Milanówek Druk i oprawa: Drukarnia Naukowo-Techniczna oddzia∏ PAP SA

© 2007 Langenscheidt Polska Sp. z o.o., Warszawa

Langenscheidt Polska Sp. z o.o.02-548 Warszawaul. Gra˝yny 13

ISBN 978-83-7476-989-1

Cena: 9,90 z∏

Spis treÊci

ObjaÊnienia poj´ç gramatycznych 4

Rodzaje i formy czasowników angielskich 5

Czas present continuous (teraêniejszy ciàg∏y) 7

Czas present simple (teraêniejszy prosty) 9

Czas past simple (przesz∏y prosty) 11

Czas past continuous (przesz∏y ciàg∏y) 13

Czas present perfect 15

Czas present perfect continuous 17

Czas past perfect (zaprzesz∏y) 19

Czas past perfect continuous (zaprzesz∏y ciàg∏y) 21

Czas future (przysz∏y) 22

Czas future continuous (przysz∏y ciàg∏y) 24

Czas future perfect 26

Czas future perfect continuous 28

Konstrukcja be going to 29

Strona bierna – passive voice 31

Zdania warunkowe – conditionals 33

Mowa zale˝na – reported speech 35

Czasowniki w∏aÊciwe 36

Czasowniki posi∏kowe 89

Czasowniki modalne 128

Pisownia czasowników angielskich 145

Lista czasowników nieregularnych 147

Angielsko-polski s∏owniczek najwa˝niejszych

czasowników w∏aÊciwych 151

3

active (voice) strona czynna: I drive

American English (AE) amerykański angielski

auxiliary czasownik posiłkowy: to be, to have, to do

British English (BE) brytyjski angielski

continuous form forma ciągła: (zob. progressive form)

future czas przyszły: I will drive

gerund rzeczownik odczasownikowy: driving

imperative tryb rozkazujący

indicative tryb oznajmujący

infinitive bezokolicznik: to drive

irregular verbs czasowniki nieregularne

modal auxiliary czasownik modalny: can, may, must itd.

participle imiesłów czynny: driving

passive (voice) strona bierna: I am driven

past przeszłość

past participle imiesłów bierny: driven

past perfect czas zaprzeszły: I had driven

plural liczba mnoga

present teraźniejszość

present perfect czas present perfect: I have driven

progressive form forma ciągła: I am/was driving

regular verbs czasowniki regularne

singular liczba pojedyncza

subjunctive tryb łączący

tense czas (present, past itd.)

4

ObjaÊnienia poj´ç gramatycznych

Czasowniki angielskie mo˝na podzieliç na trzy grupy: – czasowniki w∏aÊciwe (takie jak go – iÊç, drive – jechaç, prowadziç, dance –

taƒczyç itd.)– czasowniki posi∏kowe (be, have, do)– czasowniki modalne (can, could, may, might, shall, should, will, would,

must, ought, need, dare; do tej grupy zaliczyç te˝ mo˝na wyra˝enia modal-ne, takie jak used to, had better i in.).

Czasowniki w∏aÊciwe wyst´pujà w orzeczeniach zdaƒ angielskich jako cza-sowniki g∏ówne, nadajàce orzeczeniu podstawowy, „s∏ownikowy” sens. Z punk-tu widzenia osoby uczàcej si´ j´zyka angielskiego czasowniki w∏aÊciwe mo˝napodzieliç na regularne i nieregularne. Te pierwsze tworzà form´ czasu przesz∏e-go (past) i imies∏ów bierny (past participle) za pomocà koƒcówki -ed (lub -d). Te drugie, jak sama nazwa wskazuje, majà ró˝ne koƒcówki form przesz∏ychi imies∏owów; form tych trzeba si´ nauczyç na pami´ç (zob. Lista czasownikównieregularnych). Wprawdzie czasowników regularnych jest znacznie wi´cej, alewÊród nieregularnych znajdziemy sporo czasowników „codziennego u˝ytku”,choçby takich jak drive czy go.

Oprócz form osobowych – takich, które mogà wystàpiç bezpoÊredniopo podmiocie – czasowniki w∏aÊciwe majà równie˝ formy bezokolicznika (in-finitive) oraz imies∏owu (participles). Podstawowa forma bezokolicznika toczàstka to oraz forma podstawowa czasownika w∏aÊciwego (taka, jakà znaj-dziemy w s∏owniku), np. to drive (jechaç, prowadziç, odwoziç). W niektó-rych konstrukcjach, na przyk∏ad po czasownikach modalnych, wyst´pujerównie˝ bezokolicznik bez to, czyli sama forma czasownika, np. drive. Bez-okolicznik mo˝e te˝ mieç form´ dokonanà (perfect) – to have driven, ciàg∏à(continuous) – to be driving oraz ciàg∏à dokonanà – to have been driving.W praktyce formy te najcz´Êciej pojawiajà si´ po czasownikach modalnych(a wi´c bez to).

Forma driving mo˝e pe∏niç funkcj´ imies∏owu czynnego (present parti-ciple – jadàc, prowadzàc, odwo˝àc, jadàcy, prowadzàcy) lub rzeczownika od-s∏ownego (gerund – jechanie, jazda, prowadzenie). Imies∏ów bierny (past parti-ciple) w przypadku czasownika drive ma postaç driven (prowadzony, odwo˝ony).Istnieje równie˝ forma having driven (prowadziwszy, pojechawszy – cz´Êciej t∏umaczona na polski za pomocà zdaƒ podrz´dnych).

5

Rodzaje i formy czasowników angielskich

Tryb rozkazujàcy tworzymy za pomocà formy podstawowej, na przyk∏ad drive (jedê), go (idê). W zakazach dodajemy czasownik posi∏kowy do i party-ku∏´ przeczàcà not (które mogà wystàpiç w formie skróconej – don’t), na przyk∏addo not drive/don’t drive (nie jedê), do not go/don’t go (nie idê).

Czasowniki posi∏kowe s∏u˝à do tworzenia czasów, strony biernej i innychkonstrukcji czasownikowych, którym cz´sto w j´zyku polskim odpowiadajà spe-cjalne formy czasownika. Nie warto zatem narzekaç, ˝e j´zyk angielski ma takdu˝o czasów. Znacznie ∏atwiej nauczyç si´ form tworzonych za pomocà kilkuczasowników posi∏kowych ni˝ ca∏ej listy form nieregularnych, takich jak id´,chodz´, chadzam, pójd´, poszed∏bym, szed∏em, chadza∏em, chadza∏bym itd.

UWAGA: Warto pami´taç, ˝e czasowniki be, have i do mogà równie˝ wyst´-powaç jako czasowniki w∏aÊciwe. Be znaczy wtedy byç, have – mieç, a do – ro-biç. Podwójnà rol´ do wyraênie widaç w takich zdaniach, jak What do you do?(Co porabiasz?/Czym si´ zajmujesz [zawodowo]?), gdzie pierwsze do jest cza-sownikiem posi∏kowym, a drugie – czasownikiem w∏aÊciwym.

Czasowniki modalne pe∏nià w j´zyku angielskim podobne funkcje jak w pol-skim (zob. Czasowniki modalne, str. 128–144). Nazywa si´ je równie˝ u∏omny-mi, poniewa˝ – podobnie jak polski czasownik powinien – nie posiadajà wi´k-szoÊci form czasowników w∏aÊciwych (np. bezokoliczników i imies∏owów).

6

Rodzaje i formy czasowników angielskich

Orzeczenie w tym czasie sk∏ada si´ z teraêniejszej osobowej formy czasownikabe (am, is, are) oraz czasownika w∏aÊciwego z koƒcówkà -ing. A zatem, abyopanowaç ten czas, wystarczy nauczyç si´ odmiany czasownika be przez osoby:

I am going. Id´.You are going. Idziesz.He is going. On idzie.She is going. Ona idzie.It is going. Ono idzie.We are going. Idziemy.You are going. Idziecie.They are going. Oni/One idà.

Jak widaç, w j´zyku angielskim nie ma ró˝nicy mi´dzy drugà osobà liczby poje-dynczej ty a drugà osobà liczby mnogiej wy. Co wi´cej, nie ma te˝ specjalnej for-my grzecznoÊciowej, która odpowiada∏aby polskim Pan, Pani, Paƒstwo.

Przeczenia tworzymy, dodajàc wyraz not do czasownika posi∏kowego:

I am not going. Nie id´. Itd.You are not going.He is not going.She is not going.It is not going.We are not going.You are not going.They are not going.

W zdaniach twierdzàcych i przeczàcych mo˝liwe sà te˝ formy skrócone (zob. Cza-sowniki posi∏kowe – to be, str. 90).

Pytania tworzymy przez inwersj´, tj. postawienie czasownika posi∏kowegoprzed podmiotem:

Am I going? Czy id´? Itd.Are you going?Is he going?Is she going?Is it going?Are we going?Are you going?Are they going?

Czasu present continuous u˝ywamy w czterech sytuacjach:1.Gdy mówimy o czynnoÊciach majàcych miejsce w tej chwili, tj. w momencie wy-

powiedzi:

7

Czas present continuous (teraêniejszy ciàg∏y)

What are you doing now? Co teraz robisz?

2.Gdy mówimy o czynnoÊciach rozpocz´tych i niezakoƒczonych, choç nieko-niecznie realizowanych w tej chwili:

I am reading a very good book now. Czytam w∏aÊnie bardzo dobrà ksià˝k´. (Choç zapewne nie w momencie, w którym o tym mówi´.)

3.Gdy chcemy podkreÊliç, ˝e opisywana czynnoÊç – naszym zdaniem – mamiejsce zbyt cz´sto (u˝ycie nacechowane, wyra˝ajàce ironi´, poirytowanieitp.):

She is always losing her gloves. Ona ciàgle gubi r´kawiczki.

4.Gdy mówimy o zaplanowanych i przygotowanych czynnoÊciach przysz∏ych:

We are leaving tomorrow. Jutro wyje˝d˝amy. (I zapewne kupiliÊmy ju˝ bilety.)

OczywiÊcie z tych czterech zastosowaƒ wa˝niejsze sà drugie i czwarte – nie takcz´sto mówimy o tym, co dzieje si´ w danej chwili (nr 1), a zastosowanie nr 3jest doÊç specyficzne. Warto zauwa˝yç, ˝e u˝ycie czasu present continuous(a wi´c czasu teraêniejszego) do mówienia o przysz∏oÊci przypomina analogicz-ne zastosowanie czasu teraêniejszego w j´zyku polskim.

8

Czas present continuous (teraźniejszy ciągły)

Orzeczenie zdania twierdzàcego w tym czasie zawiera tylko formy teraêniejszeczasownika w∏aÊciwego:

I go. Chodz´.You go. Chodzisz.He goes. On chodzi.She goes. Ona chodzi.It goes. Ono chodzi.We go. Chodzimy.You go. Chodzicie.They go. Oni/One chodzà.

Jak ∏atwo zauwa˝yç, odmiana czasownika przez osoby ogranicza si´ do dodaniakoƒcówki -(e)s w trzeciej osobie liczby pojedynczej.

W pytaniach i przeczeniach pojawia si´ czasownik posi∏kowy do (w trzeciej oso-bie liczby pojedynczej – does):

I do not go. Nie chodz´. Itd.You do not go.He does not go.She does not go.It does not go.We do not go.You do not go.They do not go.

Mo˝liwe sà te˝ formy skrócone don’t i doesn’t.

W pytaniach oczywiÊcie obowiàzuje inwersja:

Do I go? Czy ja chodz´? Itd.Do you go?Does he go?Does she go?Does it go?Do we go?Do you go?Do they go?

Czas present simple u˝ywany jest znacznie cz´Êciej ni˝ present continuous,ograniczymy si´ wi´c do zastosowaƒ najwa˝niejszych. Czasu tego u˝ywamy:1.Gdy mówimy o czynnoÊciach powtarzajàcych si´, zwyczajowych itp. – cz´sto

9

Czas present simple (teraêniejszy prosty)

z towarzyszeniem takich wyrazów i wyra˝eƒ, jak: often cz´sto, ssometimesczasami, seldom rzadko, never nigdy, every day codziennie itp.

Tom often goes to the cinema. Tom cz´sto chodzi do kina.

2.Gdy mówimy o prawdach uniwersalnych:

Water boils at 100°C. Woda wrze w temperaturze 100 stopni.

Do tej grupy mo˝na te˝ zaliczyç przys∏owia:

Actions speak louder than words. Czyny przemawiajà g∏oÊniej ni˝ s∏owa.

3.Gdy mówimy o czynnoÊciach i stanach traktowanych przez nas jako trwa∏e:

Jane lives in London. Jane mieszka w Londynie. (na sta∏e)Where do you work? Gdzie pracujesz? (Zak∏adamy wst´pnie, ˝e ka˝dy ma sta∏à prac´.)

UWAGA 1: Istnieje równie˝ grupa czasowników, które nie wyst´pujà w czasachcontinuous. Nale˝à do nich czasowniki okreÊlajàce posiadanie i inne relacje(have, possess – mieç, posiadaç, depend – zale˝eç, include – zawieraç), cza-sowniki wyra˝ajàce stany umys∏u (know – wiedzieç, znaç, remember – pami´-taç, realize – zdawaç sobie spraw´, understand – rozumieç), uczucia (love –kochaç, like – lubiç, hate – nienawidziç), wra˝enia zmys∏owe (see – widzieç,hear – s∏yszeç, feel – czuç, smell – pachnieç, taste – smakowaç). W przypad-ku takich czasowników dwa pierwsze zastosowania czasu present continuous –z koniecznoÊci – „obs∏ugiwaç” b´dzie czas present simple:

I have some money. Mam troch´ pieni´dzy.I know what you mean. Wiem, o co ci chodzi.The soup tastes funny. Ta zupa ma dziwny smak.

UWAGA 2: Aby zrozumieç najwa˝niejszà ró˝nic´ mi´dzy czasem present con-tinuous a present simple, wystarczy przeanalizowaç u˝ycia polskich form „iÊç”i „chodziç”. „IÊç” b´dzie odpowiadaç najwa˝niejszym zastosowaniom czasucontinuous (1, 2 i 4), natomiast „chodziç” stosowane jest analogicznie do czasupresent simple.

10

Czas present simple (teraźniejszy prosty)

Orzeczenie zdania twierdzàcego zawiera tylko czasownik w∏aÊciwy w formieprzesz∏ej:

I went. Poszed∏em/Posz∏am.You went. Poszed∏eÊ/Posz∏aÊ.He went. Poszed∏.She went. Posz∏a.It went. Posz∏o.We went. PoszliÊmy/Posz∏yÊmy.You went. PoszliÊcie/Posz∏yÊcie.They went. Poszli/Posz∏y.

Tym razem „odmiana” przez osoby ogranicza si´ do powtórzenia tej samej formy cza-sownika.

W przeczeniach i pytaniach zastosujemy czasownik posi∏kowy did:

I did not go. Nie poszed∏em. Itd.You did not go.He did not go.She did not go.It did not go.We did not go.You did not go.They did not go.

Mo˝liwa jest równie˝ forma skrócona didn’t.

W pytaniach stosujemy inwersj´:

Did I go? Czy poszed∏em? Itd.Did you go?Did he go?Did she go?Did it go?Did we go?Did you go?Did they go?

Czas past simple jest najwa˝niejszym czasem przesz∏ym.Jego podstawowe zastosowania to:1. Mówienie o pojedynczych przesz∏ych wydarzeniach, cz´sto z przesz∏ym okre-

Êleniem czasu:

I met Jim yesterday. Spotka∏em wczoraj Jima.

11

Czas past simple (przesz∏y prosty)

Jack met Jill five years ago. Jack pozna∏ Jill pi´ç lat temu.

2. Mówienie o powtarzajàcych si´ wydarzeniach przesz∏ych:

We drank wine every day when we were in France. Kiedy byliÊmy we Francji, piliÊmy wino codziennie.

3. Mówienie o stanach przesz∏ych trwajàcych przez d∏u˝szy czas:

John lived in Dublin for ten years. John mieszka∏ przez dziesi´ç lat w Londynie. (Ale ju˝ nie mieszka.)

UWAGA: Ogólnie nale˝y pami´taç, ˝e mówiàc o wydarzeniach, czynnoÊciachi stanach przesz∏ych w pierwszej kolejnoÊci bierzemy pod uwag´ czas past sim-ple. Dopiero wtedy gdy pojawiajà si´ okolicznoÊci specjalne (patrz dalej), roz-wa˝amy u˝ycie innego czasu.

12

Czas past simple (przeszły prosty)