nr. 20 - 8 februari (1,1 mb)

Onderzoek inSiberië ‘Bijmin tien op

een open wc’ Pag. 10

Eurocommissariswil het

landbouwbeleidin Brussel

houden Pag. 4

Longlozesalamandershebben desnelste tongop aardePag. 7

#20

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 8 FEBRUARI 2007

RESOURCE

Pag. 8

KUNSTBLADEREN GAANDE WERELD REDDEN

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 1

2

Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen URen wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756.

Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected];secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur.

Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected];Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected];Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected];Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected];Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected];Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected];Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected];Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Henrik Schmale (international pages), telefoon 0317 466666, e-mail [email protected];Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected];Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected] nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee

Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot

Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming

Druk/ Dijkman Offset BV

Directeur Cereales/ Henk Prevaes

Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis;anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666.

Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat.Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden.

Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745.

Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

COLOFON

Resource colofon 31-01-2007 17:20 Pagina 2

3

MEER-MEER-MEER‘Weet je wat ik denk, als ik voor zo’n zaalmet ontevreden GV’ers sta?’, vraagt AaltDijkhuizen, terwijl hij zijn glas aan zijn mondbrengt. ‘Weet je wat ik dan denk, Tijs? Julliekunnen allemaal m’n rug op. Dat denk ikdan.’‘Zachtjes, Aalt’, maant Tijs Breukink. ‘Jeweet nooit wie er meeluistert.’ Breukinkwerpt een blik om zich heen. Het dranklo-kaal tegenover de dorpsbioscoop begint volte lopen.‘Het gaat goed met ons, Tijs. Er komen meerstudenten. Het nieuwe kabinet wil meer geldvoor onderwijs, meer geld voor het milieu,meer geld voor de strijd tegen osebitas.Meer-meer-meer. Het kan niet op.’‘Stap maar over op fris’, adviseert Breukink. ‘Maar weet je hoe die verrotte Gemene Ver-gaderaars reageren als ik dat vertel?’,vraagt Dijkhuizen. ‘Nou?’Breukink zucht. ‘Geen flauw idee’, zegt hij. ‘Ze geloven me niet’, zegt Dijkhuizen bitter,terwijl hij met een lodderig oog in zijn halfle-ge glas tuurt. ‘Ik heb ze vroeger zoveel klets-koek verteld dat ze me nu niet meer gelo-ven.’‘Kan ik me ook wel een beetje voorstellen’,bekent Breukink. ‘Toen je er zeshonderdDLO’ers uitjaste noemde je dat ‘een verster-king van het onderzoek’. Toen de studenten-aanmeldingen een laagterecord bereikten,toeterde je dat we twee studenten van Dji-bouti hadden gekregen. En toen je A&F…’‘Natuurlijk lieg ik’, zegt Dijkhuizen. ‘Daar benik een manager voor.’‘En toen je A&F…’‘Ik ben eenzaam, Tijs’, zegt Dijkhuizen, enlegt zijn hand op Breukinks schouder. ‘Weetje wat ik nog meer dacht, toen ik voor de Ge-mene Vergaderaars stond?’Verschrikt schudt Breukink zijn hoofd.‘Ik heb in heel WUR maar één echte vriend,Tijs. Maar eentje. En dat…’Breukink haalt het glas uit Dijkhuizens han-den. ‘Tijd voor koffie’, zegt Breukink.

Willem Koert Pag. 23‘Wageningen UR produceertgroene stroom, maargebruikt zelf grijze.’

Pag. 14‘Ik vind het gevaarlijkals iedereen zich maaronderzoeker noemt’

‘BoerendochterGerda Verburgstaat klaar voorlandbouw’

Page 20

Infectedby the

travel bug

Pag. 12 De Veetelers halen het Guiness recordboekmet de langste bierestafette

KOERT

NIEUW KABINETNu het regeerakkoord af is, kan het grotegokken beginnen. Wie worden deministers? Alle kranten publiceren lijstjesmet kandidaten. Afgaande op dewelingelichte bronnen is hetlandbouwministerie een gelopen race.CDA’er Gerda Verburg staat op demeeste lijstjes op één.

Veerman heeft al laten weten dat hij vinddat het departement weer naar het CDAmoet, en dat zijn opvolger een vrouwwordt. Wellicht had hij Verburg al in ge-dachten. Het ANP en het NRC Handels-blad noemen haar in ieder geval als enigekandidaat. ‘Boerendochter Gerda Verburg(CDA) staat volgens de geruchten klaarom landbouw te doen’, meldde het pers-bureau dinsdag. Ook bij andere insiders is Verburg favo-riet, maar zij houden een slag om de arm.Trouw: ‘Vice-fractievoorzitter Gerda Ver-burg komt zeker in het kabinet, als minis-ter (LNV) of als staatssecretaris (VWS).Voor landbouw circuleert ook de naamvan de huidige milieustaatssecretaris,Pieter van Geel.’ Ook de NOS houdt het bijdie twee namen. ‘In het verkeer- en mi-lieucluster zit ook nog landbouw, en daarworden de CDA-vice-fractievoorzitter Ger-da Verburg of staatssecretaris Pieter vanGeel voor genoemd. Zij komt uit een boe-rengezin, dus kent de materie. Hij heeftervaring in het kabinet.’Alleen het Agrarisch dagblad heeft heelandere verhalen gehoord. Volgens diekrant wordt Agnes van Aardenne de nieu-we landbouwminister. Gerda Verburg zoustaatssecretaris van onderwijs worden. Elsevier bracht vorige week al het nieuwsdat Cees Veerman zijn eerste nieuwefunctie al binnen heeft. Hij volgt forma-teur Herman Wijffels op als voorzitter vanNatuurmonumenten. De benoeming is zogoed als rond, maar moet nog goedge-keurd worden door de ledenraad van dieorganisatie. / KV

BOVENHETMAAI-VELD

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 8 FEBRUARI 2007

RESOURCE #20

Omslagfoto Bart de Gouw

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 3

4

gebeurt veel. We werken daarom ook sa-men in het expertisecentrum Gezondheid,landbouw en groen van Wageningen UR.’ In de minor leren studenten over de posi-tieve werking van nabijheid van groen opde gezondheid en wat je daarmee kuntdoen in de inrichting van stad en land.Verder is ‘aanjagen’ een belangrijke com-petentie waaraan de studenten werken.‘Ze moeten mensen ervan kunnen over-tuigen dat groen belangrijk is voor de ge-zondheid. Daarvoor is kennis nodig, die zein deze minor krijgen aangereikt’, aldusVan Haeren. De belangstelling voor de minor is nogniet overweldigend, maar Van Haeren ver-wacht dat dat wel gaat komen. ’Zes is eenmooi aantal om mee te beginnen, het istoch een soort pilot. Uiteindelijk moetenhet twintig studenten worden en ik weetzeker dat die belangstelling ook gaat ko-men als de minor eenmaal draait.’ / KM

8

Wim Timmermans, teamleider Stads-regionale ontwikkeling bij Alterra, isaangesteld als lector Groene leef-omgeving in steden aan hogeschool VanHall Larenstein. Hij zal verbonden zijnaan de opleidingen Bos- en natuurbeheeren Tuin- en landschapsinrichting in Velp.

Bij Alterra houdt Timmermans zich onderandere bezig met groen in en om de stad,bewonersparticipatie, stadslandbouw en-ecologie, en stedelijk water. Als lectormoet hij zorgen voor de integratie vandeze thema’s in het onderwijs en stimule-ren dat studenten en docenten onderzoeken projecten in het werkveld doen. Timmermans begint op 1 april. Hij blijftvoor de helft van de tijd in dienst van Al-terra. / KM

De Europese Unie heeft ook na 2013 nogeen stevig gemeenschappelijklandbouwbeleid. Dat valt op te maken uitde rede die Eurocommissaris MariannFischer Boel vorige week in Wageningenhield. De suggestie van ‘haar vriend’minister Cees Veerman om de rollentussen Brussel en de nationale lidstatenom te draaien, wees zij af.

Hervorming van het Europese landbouw-beleid is nodig en onvermijdelijk, maar la-ten we uitkijken dat we het kind niet methet badwater weggooien. Dat was hetoverheersende geluid aan het eind van deconferentie ‘Mind the CAP’, op donderdag1 februari in de aula van Wageningen Uni-versiteit. Wel werd duidelijk dat een aan-tal instrumenten van het Europese ge-meenschappelijk landbouwbeleid, zoalsexportsubsidies en quota’s, het jaar 2013– het eindjaar van het huidige Brusselsemaatregelenpakket – niet zal overleven.Fischer Boel gaf al meteen een aanzetdoor te stellen dat ‘voor haar persoonlijk’melkquota geen plaats meer hebben inhet hervormde Europese landbouwbeleid.Veerman complimenteerde haar opzichtigvoor deze proefballon: ‘Elke keer dat u demelkquota ter discussie stelt, daalt deprijs van melkquota in Nederland met on-geveer de helft. Ga vooral zo door.’ De op-merking kenmerkt de goede relatie tus-sen de nog maar net aangetreden Deen-se Eurocommissaris en de bijna afgetre-den Nederlandse landbouwminister. Ineen bijna jolige sfeer nam Veerman zelfsde vrijheid om een in het Nederlands ge-stelde vraag aan Fisher Boel niet alleen tevertalen, maar ook alvast van antwoord tevoorzien.Fischer Boel begon haar rede zeer compli-

menteus en noemde Wageningen ‘de uni-versiteit met een topreputatie’ en CeesVeerman een man die als een goedecocktailmaker ‘ideeën in de juiste verhou-dingen weet te mengen tot goed beleid’.Fischer Boel benadrukte dat het gemeen-schappelijke landbouwbeleid niet een‘kloof is waarin geld verdwijnt’. Brussel sti-muleert boeren volgens haar om op maat-schappelijk geaccepteerde wijze voedselte produceren, maar versterkt ook hun

‘traditionele en vitale rol als hoeders vanhet land’. Uit de rest van haar betoogbleek dat zij vooral de rol van landbouw inplattelandsontwikkeling en landschaps-,milieu- en natuurbeheer wil versterken.Veerman vergaste zijn publiek op een in-gekorte versie van het essay dat hij in de-cember als zijn Haagse testament presen-teerde. Zijn visie spoorde sterk met dievan Fischer Boel. Alleen zijn pleidooi omde rollen tussen de EU en nationale over-

31 JAN. T/M 7 FEB. 2006

MINOR NATUUR EN GEZONDHEIDBEGINT MET ZES STUDENTENZes studenten van Van Hall Larenstein(VHL) in Velp en de Hogeschool ArnhemNijmegen (HAN) beginnen deze maandmet de nieuwe minor Natuur, gezondheiden recreatie. Een half jaar lang houden zezich bezig met wat groen kan doen voorhet menselijk welzijn.

Een rapport van de Gezondheidsraadover de relatie tussen natuur en gezond-heid was in 2004 voor VHL aanleiding omdaar iets mee te doen. Drie jaar geledenpeilde de hogeschool de interesse onderstudenten voor dit thema. ‘Die bleek over-weldigend’, zegt opleidingsdirecteur Hansvan Haeren. ‘En andere onderwijsinstel-lingen en organisaties waarmee we sa-menwerken reageerden enthousiast.’In 2005 ging een RIGO-project (RegelingInnovatie Groen Onderwijs) van start omeen curriculum rond dit thema op te zet-ten in het hbo en mbo. Op mbo-niveau re-

sulteerde dit vorig studiejaar in een oplei-ding Outdoor & Adventure op HeliconMBCS in Velp. Nu volgen VHL en HAN metde minor Natuur, gezondheid en recrea-tie, een keuzemodule van een half jaar. InVelp richt de hogeschool zich vooral opstudenten Bos- en natuurbeheer en Tuin-en landschapsinrichting, op de HAN opstudenten van de opleiding Gedrag en ge-zondheid.‘Voor de mensen van de HAN is de stapnog iets groter’, zegt Van Haeren. ‘De rela-tie tussen natuur en gezondheid is voorons vanzelfsprekend, in de gezondheids-zorg begint dat langzaam te komen.’ Veel harde bewijzen zijn er overigens nogniet voor deze relatie. ‘Maar dat is juisthet mooie’, zegt Van Haeren. ‘In de minorgaan we met studenten gegevens hier-over verzamelen. We hebben contactenmet een universiteit in Noorwegen diehier mee bezig is en ook in Wageningen

IN ‘T NIEUWS

FISCHER BOEL: ‘LANDBOUWBELEID BLIJFT IN BRUSSEL’

ALTERRA-ONDERZOEKERWORDT LECTORHOGESCHOOL

DezijTwvostde

DadehozoblehovoBrmdekoBruitHevamaf

NB

heden op landbouw- en plattelandsbeleidom te draaien, wees de Deense Eurocom-missaris vrij resoluut af: zo’n ‘renationali-satie’ leidt volgens haar tot grote verschil-len in landbouwsteun tussen lidstaten.‘En Cees, wat zal dat betekenen voor delandbouw als bindende factor in Europa?’,aldus Fischer Boel. Het was vast geen toe-vallige verwijzing naar de titel van Veer-mans essay ‘Landbouw verbindend voorEuropa’. / GvM

Landbouwminister Veerman en Eurocommissaris Fischer Boel tijdens de conferentie ‘Mind the CAP’. / foto GA

KDDeKosohebr

Demvreponeredebehavoninenamvore

Resource 0720 4-7 07-02-2007 16:34 Pagina 4

8 FEBRUARI 2007 5 RESOURCE #20

n

er.

rd,n

e-ek

‘In de minor gaanwe met studentengegevens verzamelenover de relatietussen natuur engezondheid’

NIEUWE VERKORTEHBO-OPLEIDINGENIN LEEUWARDENDe aanpassingen in de studiefinanciering

zijn een zaak van het volgende kabinet. DeTweede Kamer maakt een uitzonderingvoor de wereldwijd meeneembarestudiebeurs, maar neemt geen besluit overde aangekondigde rentestijging.

Dat is het resultaat van een procedureverga-dering die 1 februari werd gehouden. De ver-hoging van de rente op de studieschuldzorgde vorige week voor opschudding. Diebleek in januari al met een procentpunt om-hoog te zijn gegaan. In september zou daarvolgens demissionair staatssecretarisBruins nog eens 0,2 procent bij komen,mede omdat de verruimde leenmogelijkhe-den het rijk jaarlijks 35 miljoen euro meerkosten. Een kamermeerderheid vindt datBruins te ver vooruit denkt en de feitelijkeuitwerking aan zijn opvolger moet laten. Het is nog niet duidelijk of de Tweede Kamervan de rentestijging af wil. Volgens CDA-ka-merlid Cisca Joldersma staat de gemaakteafspraak daar los van. / HOP

Het nieuwe kabinet wil tot 2011 in totaal750 miljoen euro extra steken ininnovatie, kennis en onderzoek.Onderwijs krijgt er de komende vier jaar2,5 miljard euro bij. Food Valley wordt inhet regeerakkoord expliciet genoemd alsgoed voorbeeld van innovatie.

Het Fonds Economische Structuurverster-king, waaruit Wageningen vorig jaar veelgeld kreeg blijft bestaan, net als het inno-vatieplatform. Het nieuwe kabinet gaat ex-tra investeren in onderzoek voor economi-sche sectoren waarin Nederland ‘traditio-neel een vooraanstaande plaats in-

neemt’. Eén van die sectoren is de voe-dingsindustrie. Hoeveel onderwijsgeld er naar hogescho-len en universiteiten zal gaan, is nog on-duidelijk. Vermoedelijk zal een groot deelvan de extra’s opgaan aan maatregelenom het docentenberoep aantrekkelijk tehouden. Ook over de besteding van de 750 mil-joen euro extra voor innovatie, kennis enonderzoek is inhoudelijk nog weinig tezeggen. Gunstig voor universiteiten en on-derzoeksorganisaties is in elk geval datde investeringen van het nieuwe kabinetstructureel zijn. Onder Balkenende III

moesten ze het voornamelijk van inciden-tele extra investeringen hebben. De budgetten groeien de komende vierjaar gelijkmatig. In 2008 krijgt innovatie,kennis en onderzoek er 75 miljoen eurobij, het jaar daarop 150 miljoen, oplopendtot structureel 300 miljoen in 2011. On-derwijs krijgt eerst 250 miljoen, daarna500 miljoen, dan 750 miljoen, tot structu-reel 1 miljard in 2011.De drie regeringspartijen hadden in hunverkiezingsprogramma’s al aangekondigddat ze extra wilden investeren in onder-wijs en onderzoek. De ChristenUnie washet meest terughoudend en reserveerde

0,7 miljard euro voor de komende vierjaar. Het CDA trok 1,5 miljard euro uit, dePvdA 2,1 miljard euro. De sociaaldemo-craten zitten daarmee het dichtst bij denu aangekondigde investeringen. De coalitie heeft de beslissing over deleerrechten op de lange baan geschoven.De drie partijen waren voor de verkiezin-gen verdeeld over dit onderwerp. Het CDAhield vast aan de invoeringsdatum van 1augustus 2008, de PvdA wilde het tijdensde kabinetsformatie opnieuw ter discus-sie stellen en de ChristenUnie wilde hetVVD-plan het liefst helemaal van tafelhebben. / HOP, KV

Hogeschool Van Hall Larenstein inLeeuwarden biedt komend schooljaartwee nieuwe deelopleidingen aan:Agrarisch ondernemerschap enMilieuhandhaving. Deze associateddegrees (AD) duren twee jaar en zijnopgezet om de drempel naar het hogeronderwijs te verlagen.

Eerder dit jaar startte VHL al de associa-ted degree Melkveehouderij, waarvoorzich dertig studenten aanmeldden. Eendergelijke verkorte opleiding beslaat eendeelterrein van een vierjarige bachelorop-leiding en wordt afgesloten met een apartdiploma. Agrarisch ondernemerschapgaat vallen onder de bachelor Bedrijfs-kunde en agribusiness, Milieuhandhavinghoort bij Milieukunde. De laatste oplei-ding wordt in samenwerking met Saxionhogescholen verzorgd. De overheid stimuleert deze onderwijs-ontwikkeling om jongeren die anders zou-den afhaken toch een verkorte hbo-oplei-ding te laten volgen. Na de goedkeuringvan 33 aanvragen deze week door staats-ecretaris Bruins van onderwijs, loopt hetaantal associated degrees inmiddels optot 58, waarvan drie in Leeuwarden. / WB

NIEUW KABINETBESLUIT OVER STUFI

STRUCTUREEL MEER GELD VOOR ONDERZOEK

Kijk voor meer nieuws opde 'News and Events' site

van Wageningen UR:www.intranet.wur.nl

(INGEZONDEN MEDEDELINGEN)

We Day22 mei 2007

Voor informatie ga naar: www.weday.wur.nl

dm-i-l-

?’,e-

r

PINGPONG/ Al sinds mensenheugenis staat er een tafeltennistafel in dehal van het monumentale Laboratorium voor Microbiologie in Wageningen. Er wordtnog elke middag op gespeeld. Of de tafel ook een plaatsje krijgt in hetScheikundegebouw als de microbiologen daar later dit jaar naartoe verhuizen, is nogde vraag. ‘Als het aan de pingpongers ligt wel’, zegt docent en tafeltennisliefhebberGosse Schraa (linksachter). / GvM, foto MW

KOBLENKO BEZETDE WERELDDe Oekraïens-Nederlandse actrice VictoriaKoblenko, onder meer bekend van desoapserie Goede Tijden Slechte Tijden,heeft op woensdagmorgen 7 februari debruidssuite in Hotel De Wereld bezet.

De actie – geïnspireerd op de sleep-in waar-mee John Lennon in 1969 opriep tot wereld-vrede – was bedoeld om de Nederlandsepolitici op te roepen zich in de nieuwe kabi-netsperiode in te zetten voor een betere we-reld. Koblenko is ambassadrice van De Der-de Kamer, een organisatie die burgers wilbetrekken bij ontwikkelingssamenwerking,handel, veiligheid en globalisering. De keuzevoor Hotel De Wereld, eigendom van Wage-ningen UR, was volgens woordvoerder Lon-neke van Genugten ingegeven door denaam en de banden die De Derde Kamermet Wageningen onderhoudt. ‘Lennon koosvoor het Hilton en wij kiezen voor De We-reld’, aldus Van Genugten. / GvM

Resource 0720 4-7 07-02-2007 16:34 Pagina 5

6 8

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

Wvowegeleepla

AglaleestammbehuKldeHekovocemwegehegedekodeWazoefgedegrheaageBijheniDazetesta‘Hhe–ee

WWW

maar dan moet eerst duidelijk zijn waarde grootste problemen optreden. Het ge-bruik van remote sensing kan daar eenbelangrijke rol in spelen. Een aantal me-thodes heb ik behandeld in mijn proef-schrift, maar er zijn nog veel meer tech-nieken die interessant zouden kunnenzijn.’ / KM

Anton Vrieling promoveert op 14 februaribij prof. Leo Stroosnijder, hoogleraar Ero-sie en bodem- en waterconservering.

Een Wageningse promovendus heeft eenmethode ontwikkeld waarmee opsatellietbeelden automatischerosiegeulen kunnen worden herkend.De methode kan helpen om erosie tijdigte ontdekken en bestrijden.

Erosieverschijnselen zijn na hevige regen-buien in het veld vaak duidelijk te zien,maar op grotere schaal is het moeilijkervast te stellen waar erosie plaatsvindt.Gebruik van remote sensing met satellie-ten kan een oplossing bieden. Ir. Anton Vrieling laat in zijn proefschriftzien dat erosiegeulen in Centraal-Braziliëop satellietbeelden makkelijk herkendkunnen worden aan de manier waarop zelicht weerkaatsen. Hij trainde de compu-ter om geulen te herkennen zonder dat ereen mens aan te pas hoeft te komen. Opdeze manier kan voor een groot gebied opeen snelle manier in kaart gebracht wor-den waar erosie optreedt. Door integratie van deze gegevens metandere ruimtelijke gegevens, zoals vege-tatiebedekking en geologie, kan vervol-gens ook worden bepaald wat de oorzaakvan de erosie is. Zo kunnen snel maatre-gelen getroffen worden. Erosiedetectie met satellietbeelden isechter niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld

doordat de verschijnselen te klein zijn. Indat geval is vaak wel het erosierisico tebepalen. Dat kan door te kijken naar fac-toren die erosie beïnvloeden, zoals vege-tatie, helling, regenval en bodemeigen-schappen. Normaal worden alle gegevens uiteinde-lijk samengebracht in bestaande erosie-modellen, zegt Vrieling. Maar deze model-len vragen vaak veel data die niet be-schikbaar zijn. Ook zijn ze toegespitst opeen bepaald gebied. Toch worden ze, vol-

gens Vrieling ten onrechte, ook voor ande-re gebieden gebruikt. Met de eenvoudige-re, locatiespecifieke data-integratieme-thoden die Vrieling heeft ontwikkeld kun-nen volgens hem de satellietgegevens welnuttig toegepast worden om erosie inkaart te brengen. Vrieling denkt dat zijn onderzoek eennoodzakelijke stap is in de bestrijding vanerosie. ‘Erosie is wereldwijd een belangrij-ke oorzaak van landdegradatie. Er zijn welmiddelen om daar iets tegen te doen,

LEI ONDERSTEUNTTURKSECOLLEGA’S

levert exportproducten op’, vult Leemansaan. ‘De windenergiesector in Denemar-ken en Duitsland bloeit nu dankzij subsi-dies.’Opslag van CO2 is geen alternatief, denktdr. Ronald Hutjes van Alterra die onder-zoek doet naar koolstofopslag in de na-tuur. ‘De aanplant van bomen bijvoor-beeld, daar koop je alleen tijd mee. De be-scherming van bossen en veengebiedenzou wel prominenter moeten worden, om-dat er veel CO2 in ligt opgeslagen. Maareen bos groeit langzaam, en je bent deopslagcapaciteit in twee weken kwijt alsje het omhakt. Dat is dus niet duurzaam.’Ook de opslag van CO2 in oude gasveldenzal slechts een deeloplossing zijn, ver-moedt Hutjes. ‘De techniek staat in dekinderschoenen, al kan het voor hele gro-te bronnen een oplossing zijn, bijvoor-beeld energiecentrales die vlakbij die gas-velden liggen. Maar je kunt niet de CO2

van auto’s terugpompen in gasvelden.’Het is dus zoeken naar een combinatievan een uitgekiend energiebeleid, eensterke kustbescherming en een veilig wa-tersysteem. ‘Het gaat hand in hand’, steltKabat. ‘Het zou ontzettend slecht zijn alshet klimaatbeleid gelijkgesteld wordt metenergiebeleid.’ / MW

LEI en Wageningen International gaanhet Turkse landbouweconomischeinstituut ondersteunen, om het land voorte bereiden op toetreding tot de EuropeseUnie.

In 2005 concludeerden onderzoekers vanWageningen UR uit een studie naar deTurkse landbouw dat de landbouwsectordaar op een fors aantal punten moet ver-beteren om in 2015 klaar te zijn voor toe-treding tot de EU. Onder andere de organi-saties rondom de landbouw die verant-woordelijk zijn voor voorlichting en onder-zoek moeten een inhaalslag maken.Het ministerie van LNV financiert naaraanleiding van het onderzoek een projectwaarin het LEI en Wageningen Internatio-nal onderzoekers van het Turkse land-bouweconomische instituut in Ankaragaan ondersteunen. De nadruk zal daar-bij liggen op onderzoeksmethoden, statis-tische analyses en landbouwvoorlichting.Daarnaast zullen er komend voorjaar viersectorstudies worden uitgevoerd die moe-ten uitwijzen hoe sterk de concurrentie-kracht van Turkije is. / JT

‘ENERGIEBESPARING EN AANPASSINGMOETEN HAND IN HAND GAAN’Het klimaat staat hoog op de agendavan het nieuwe kabinet. Reden voorblijdschap in Wageningen. Maar de vraagis waarin de overheid precies moetinvesteren. Klimaatwetenschapperspleiten voor een ‘deltaplan voor deenergievoorziening’, en een miljard euroom Nederland klimaatbestendiger temaken.

Als het aan de PvdA ligt, wordt de stijgingvan de CO2- uitstoot medio 2025 omgebo-gen in een daling. Maar uit onderzoekblijkt dat zelfs met een gelijkblijvend CO2 -gehalte de opwarming van de aardenog een eeuw of langer doorgaat. Kli-maatonderzoeker prof. Pavel Kabat vanAlterra benadrukt daarom dat er veel geldmoet komen om Nederland te bescher-men tegen de gevolgen van de zeespiegel-stijging, de extreme neerslag en de droog-te in de zomer. ‘Ik vind dat er minimaaleen miljard euro geïnvesteerd moet wor-den in adaptatie’, stelt hij.Adaptatie wordt inderdaad urgent, steltook prof. Rik Leemans, hoogleraarMilieusysteemanalyse en deelnemer aan het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). ‘Uit het rapportdat het IPCC vorige week uitbracht, blijktdat de klimaatgevoeligheid naar bovenmoet worden bijgesteld. Dat betekent

dat de urgentie toeneemt.’Maar dat betekent niet dat we de uitstootvan broeikasgassen kunnen negeren. Ineen komend IPCC-rapport staat volgensLeemans dat er grenzen zijn aan de aan-passing aan de opwarming van de aarde.‘Boven de twee à drie graden opwarmingworden de effecten onomkeerbaar’, aldusLeemans. ‘Het klimaat is een traag systeem’, zegthoogleraar Meteorologie prof. Bert Holt-slag. ‘We krijgen voor de kiezen wat er inhet verleden is gebeurd. Als we op dezelf-de voet doorgaan, weet je zeker dat de op-warming nog sneller doorzet. Je zou dusniet moeten kiezen voor één van de tweeoplossingen. Bovendien zal de zeespiegel-stijging niet zo snel gaan. Mensen denkenna de film van Al Gore dat het over twintigjaar gebeurt, maar je moet eerder denkenin termen van honderd jaar.’Nederland moet de uitstoot van CO2 voor-al via internationale samenwerking ziente verminderen, maar de onderzoekersdenken dat we binnen de grenzen ooknog meer kunnen doen aan de ontwikke-ling van alternatieve energiebronnen enenergiebesparing. Holtslag: ‘Eigenlijk isbrandstof nu te goedkoop.’ Kabat pleit zelfs voor een nieuw ‘delta-plan voor de energievoorziening’, waarbijhet kabinet meer inzet op innovatie. ‘Dat

Foto’s van erosiegeulen gemaakt vanuit een vliegtuig (links) en met een satelliet. Gedetailleerde satellietbeelden (midden) zijnduur. Voor grote oppervlaktes bieden andere vormen van remote sensing (rechts) uitkomst. / foto’s Anton Vrieling

EROSIEKARTERING VANUIT DE RUIMTE

Resource 0720 4-7 07-02-2007 16:34 Pagina 6


‘Moet je jevoorstellen,een tongspieraan je bekken.Geweldig!’

Longloze salamanders hebben desnelste tong van alle gewervelde dieren.De spieren die de tong van salamandersnaar buiten schieten zijn de meestexplosieve die tot dusver zijn gevonden.Ze zijn ongeveer zes keer krachtiger dande tongspieren van de vorige record-houder, de kameleon.

Dat schrijven vier biologen, waaronder deWageningse hoogleraar prof. Johan vanLeeuwen deze week in The Journal of Ex-perimental Biology. De onderzoekers heb-ben verschillende soorten salamandersgefilmd terwijl zij insecten vingen met huntong, en hebben met die gegevens bere-kend hoeveel energie de tongspier levert.Van Leeuwen publiceerde in 2004 overde tong van de kameleon. De onderzoekers vonden een maximaalvermogen van achttienduizend watt perkilogram spier. Ter vergelijking: menselij-ke spieren leveren ongeveer honderd wattper kilo, de spieren in de tong van de ka-meleon maximaal drieduizend. De sala-mandertong kan die plotselinge uitbar-sting van energie waarschijnlijk leveren

omdat hij gebruikt maakt van een elasti-sche sok die om de tong zit. Het elastiekslaat energie op voordat de tong naar bui-ten schiet. Ook de kameleon maakt ge-bruik van een vergelijkbaar katapultsys-teem.De tongspier zorgt voor een versnellingvan de tong die groter is dan de versnel-ling van de kameleontong. Dat is voor eendeel te danken aan het ontwerp van detong. Waar de kameleon een grote spiernaar buiten schiet, bestaat de tong vansalamanders voor een groot deel uit bot.Het tongbeen is lichter dan spier, enschiet dus makkelijker naar buiten. Opmerkelijk is volgens van Leeuwen ookde spier die de enorme tong weer naarbinnen moet takelen. Die is vastgehechtaan het bekken van de salamander. ‘Ge-weldig! Moet je je voorstellen, een tong-spier aan je bekken.’ Het eerdere onderzoek van Van Leeuwennaar de kameleon werd door aanhangersvan de theorie van intelligent design aan-gehaald als voorbeeld van de zichtbaar-heid van ‘de hand van een ontwerper’. ‘Ditlijkt me eerder bewijs voor het tegendeel’,

zegt Van Leeuwen. ‘Waarom zou een ont-werper voor hetzelfde trucje – snel eentong naar buiten schieten – zoveel ver-schillende ontwerpen maken? Wat ikvooral prachtig vind is dat de natuur in deloop van de evolutie verschillende manie-ren heeft gevonden om hetzelfde doel tebereiken. Alleen bij salamanders al is driekeer, onafhankelijk van elkaar, een me-chanisme geëvolueerd om snel insectente vangen met een tong. Je ziet dat je an-dere resultaten krijgt, afhankelijk van debouw van spieren en skelet aan het beginvan het evolutionaire proces.’ Van Leeuwen denkt niet dat de salaman-der concurrenten heeft in de categorie‘meest explosieve tong van een gewervelddier’. ‘Misschien is er nog een kikker dieeen eind komt, maar ik denk niet dat hetveel harder kan.’ Hij gaat de salamander-tong verder onderzoeken. Samen met deeerste auteur van het artikel, de Ameri-kaan Stephen Deban, hoopt hij meerinzicht te krijgen in het elastische weef-sel dat de tong waarschijnlijk zo snelmaakt. / KV

Kleine eiwitstukjes kunnen vruchten-sappen beschermen tegen verkleuringen voorkomen dat verse champignonsdonkere plekjes krijgen. Bovendien kande cosmetische industrie ze misschiengebruiken in huidbleekmiddelen. EenWageningse promovenda vond destukjes toen ze zeshonderdeiwitfragmenten onderzocht.

Het promotieproject van ir. MarloesSchurink zit er bijna op. Schurinks artikel,dat binnenkort verschijnt in Peptides,bevat materiaal dat ergens in de laatstehoofdstukken van haar proefschrift zal

staan. In het artikel beschrijft de aio, dieverbonden is aan het Laboratorium voorBiochemie, haar screening van zo’nzeshonderd fragmenten die allemaal af-komstig zijn uit commercieel verkrijgbareeiwitten. ‘Ik heb onderzocht welke van die frag-menten het enzym tyrosinase kunnenremmen’, legt Schurink uit. ‘Tyrosinaseveroorzaakt de bruine plekjes die je zovaak ziet op champignons. Consumentenhouden er niet van. Tyrosinase zorgt ookvoor verkleuringen in sap. Als je er ietsaan wilt doen heb je een stof nodig die jegewoon in voeding kunt gebruiken. Van-

daar dat ik stukjes van eiwitten heb on-derzocht die je in voedingsmiddelen kuntaantreffen.’ De meeste fragmenten zijn acht aminozu-ren lang. In een eerder onderzoek naarremmers van een ander, maar vergelijk-baar enzym had Schurink ontdekt dat ei-witfragmenten met die lengte het bestewerken. ‘Ik ben er in eerste instantie van-uit gegaan dat peptides van die lengteook in dit geval goed zouden werken’, zegtde promovenda. ‘Je moet ergens begin-nen.’Schurink ontdekte dat peptiden met deaminozuren arginine en in minder mate

fenylalanine kunnen hechten aan hettyrosinase-enzym. Om het enzym ookdaadwerkelijk onklaar te maken moetende eiwitstukjes bovendien de aminozurenvaline, alanine of leucine in de keten heb-ben. Tyrosinase zit ook in huidcellen en is be-trokken bij het bruin worden van de huidonder invloed van zonlicht. In sommigelanden wordt een lichte huid mooier ge-vonden dan een gebruinde. Huidbleek-middelen zijn daar populair. Mogelijk zijnSchurinks eiwitstukjes ook interessantvoor de makers van die middelen. / WK

EIWITFRAGMENT HOUDT CHAMPIGNONS BLANK

Weidevogels hebben een voorkeur voorvochtig grasland. Daarmee moet bij hetweidevogelbeheer rekening wordengehouden, vinden onderzoekers van deleerstoelgroep Natuurbeheer enplantenecologie.

Agrarisch natuurbeheer wordt in Neder-land op verschillende manieren gestimu-leerd. Boeren kunnen bijvoorbeeld eenstandaardvergoeding krijgen als ze laatmaaien om weidevogelnesten te bescher-men, maar ze kunnen ook een prestatie-beloning krijgen voor het aantal nesten ophun perceel. Ir. Jort Verhulst, dr. DavidKleijn en prof. Frank Berendse vergelekendeze twee methodes. Het resultaat komt overeen met de uit-komsten van eerdere studies naar weide-vogelbeheer, vertelt Verhulst. Op de per-celen met weidevogelbeheer vonden zemeer territoria die geschikt zijn voor deweidevogels, en er werden meer tureluursgesignaleerd. Maar het aangepaste be-heer leverde geen overvloed aan weidevo-gels op. De kievit, zo bleek ook weer uitdeze studie, geeft de voorkeur aan hetkort gehouden gras van de percelen zon-der weidevogelbeheer.Wat de nieuwe studie volgens de onder-zoekers wel laat zien, is dat de positieveeffecten van de maatregelen eerder hetgevolg zijn van waterbeheer dan van wei-devogelbeheer. ‘De verschillen in degrondwaterstand en de bodemvochtig-heid gaven een betere verklaring voor deaantallen weidevogels dan het weidevo-gelbeheer’, vertelt Verhulst. Bij de inrichting van het weidevogelbe-heer moet dus met het waterbeheer reke-ning gehouden worden, vindt Verhulst.Dat kan door op weidevogelbeheer in tezetten op die plekken waar de grondwa-terstand hoog is, maar ook door de water-stand op percelen te verhogen. Verhulst:‘Het heeft ook een indirecte invloed, wanthet aantal regenwormen en emelten– voedsel voor weidevogels – neemt bijeen hogere waterstand ook toe.’ / MW

WEIDEVOGELSWILLEN VOCHTIGEWEILANDEN

De tong van een salamander kan achttien kilowatt energie per kilogram leveren. / foto Stephen M. Deban

RECORDSPIER LANCEERT TONG SALAMANDER

-

rio-

T

orse

an

rr-e-ni-

r-

cto-

-s-

g.ere-

Resource 0720 4-7 07-02-2007 16:34 Pagina 7

ACHTERGROND 8 8

EpvPh

ONZE REDDING:ZONNECEL DIE EEN BLAADJENADOET

d

SbHlijlaMgebesleHkiisuwAkeholoisdaovoke

Egainode‘DdrovegrnnedaDtrbeAbhbesc‘F‘InkoD

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 8


Een Europees onderzoeksproject dat je kunt vergelijken met het Amerikaanseprogramma dat in 1969 resulteerde in een man op de maan, moet in de tweede helftvan deze eeuw onze beschaving behoeden voor het opdrogen van de energiebronnen.Prof. Herbert van Amerongen, de nieuwe hoogleraar Biofysica, vormt een schakel inhet project. Hij ontwikkelt synthetische bladeren.

door WILLEM KOERT, foto BART DE GOUW

Stel je voor dat in 2050 de gas- en olie-voorraden zijn uitgeput, zei Van Ame-rongen december 2006 in zijn inau-gurele rede. Dat is niet ondenkbaar.Waarschijnlijk hebben we na 2050nog wel steenkoolvoorraden, maar dielaten we for argument’s sake even

buiten beschouwing. Hoe komen we dan aan energie? Biomassa is nauwe-lijks een optie. Als je elke vierkante meter van Neder-land gebruikt om snelgroeiend olifantengras ofMiscanthus giganteus te kweken, dan nog kun je nietgenoeg elektriciteit opwekken voor de Nederlandsebedrijven en huishoudens. En elektriciteit vormtslechts dertig procent van onze totale behoefte aanenergie. Het enige reële alternatief dat we nu tot onze beschik-king lijken te hebben, of we dat nu leuk vinden of niet,is kernenergie. ‘Als de wereld na 2050 al zijn energieuit kernenergie wil halen, moeten we vanaf nu wereld-wijd elk jaar twee kerncentrales bouwen’, zegt VanAmerongen. ‘Dat is niet realistisch. Bovendien bete-kent dat een enorme belasting voor het milieu, en dehoeveelheid uranium is beperkt. Sommige experts ge-loven dat kernfusie de oplossing zal brengen. Maar hetis nog lang niet zeker of we ooit in staat zullen zijn omdaadwerkelijk kernfusiecentrales te bouwen. Als weover enkele decennia geen afstand willen doen vanonze welvaart, dan hebben we eigenlijk maar éénkeuze.’

ZONNE-ENERGIEEn dat is, zegt Van Amerongen, dat we onze energiegaan halen uit het zonlicht. De hoeveelheid energie diein één uur via zonlicht onze planeet bereikt, is genoegom de wereldeconomie een jaar lang draaiende te hou-den. ‘De grote vraag is natuurlijk met welke technologie jedie energie uit het zonlicht gaat halen’, zegt Van Ame-rongen in zijn werkkamer op het Transitorium. ‘Het le-vert weinig op als je planten licht laat opvangen engroeien, en ze vervolgens gebruikt voor de energiewin-ning. Het moet efficiënter. Dan ga je denken aan zon-necellen. Zonnecellen van een nieuw type, moet ikdaar meteen bij zeggen.’ De bestaande zonnecellen zetten zonlicht om in elek-triciteit. De cellen zijn echter duur, en ze leveren geenbrandstoffen. Planten doen dat wel, omdat ze zonne-energie vastleggen via fotosynthese. En hoewel VanAmerongen denkt dat biomassa slechts een beperktebijdrage zal leveren aan de energieproductie, geloofthij dat het proces van de fotosynthese de menselijkebeschaving kan redden van de nakende energie-schaarste. ‘Fotosynthese verloopt in stappen’, zegt de hoogleraar.‘In de eerste stappen gebruikt de plant zonlicht om vankooldioxide en water simpele verbindingen te maken.Dat zijn voor ons project de interessante stappen. Als

we die stappen in een zonnecel zouden kunnen kopië-ren, dan hebben we het energieprobleem praktisch op-gelost.’Kunstmatige bladeren, noemt Van Amerongen die cel-len. ‘Dat is maar een term, hoor’, relativeert hij. ‘Ik hebgeen idee hoe die cellen eruit zullen gaan zien – voor-opgesteld dat ze er gaan komen. Maar ik denk wel datze in een aantal opzichten op bladeren zullen lijken.De cellen zullen in ieder geval plat zijn, en een groot op-pervlak hebben. Ze moeten immers veel licht opvan-gen.’ In die cellen zal zonlicht van water en kooldioxide een-voudige moleculen maken. De meeste waarschijnlijkeoptie is dat de cellen een brandstof als alcohol zal pro-duceren, maar ook een waterstofproducerende cel be-hoort tot de mogelijkheden.

TWEEDE JEUGDDe ontwikkeling van zo’n cel is een groot project. Wage-ningen is slechts een schakel in een lange keten. Inons land zitten andere belangrijke onderzoekgroepenop dit terrein in Leiden en aan de VU, waar Van Ame-rongen is gepromoveerd en als onderzoeker heeft ge-werkt. Zijn promotor, prof. Rienk van Grondelle, heeftsamen met prof. Huub de Groot uit Leiden het ambiti-euze Europese initiatief op poten gezet. ‘Fotosynthese gold jarenlang als een uitgekauwdonderzoeksterrein’, zegt Van Amerongen. ‘Maar nubeginnen wetenschappers zich er weer voor te interes-seren, en ook een concern als Shell lijkt interesse tehebben. Het veld is begonnen aan zijn tweede jeugd.Dat komt niet alleen omdat er meer belangstellingkomt voor alternatieve energietechnologie, waarvoornu eenmaal fundamenteel onderzoek nodig is. Een an-dere reden is dat er spectroscopische meetmethodenzijn ontwikkeld waardoor we beter kunnen zien wat erin een plantencel gebeurt als die zonlicht omzet inenergie.’ Tekenend voor de wederopstanding van het fotosynthe-seonderzoek zijn de geruchten in de wandelgangenover groeiende subsidiepotten. In Nederland heeft deNWO al interesse, in Europa onderzoekt de EuropeanScience Foundation hoe Brussel en de lidstaten het be-ste een Europees project kunnen financieren. Een gunstige ontwikkeling, maar met een donker rand-je, vindt Van Amerongen. ‘De onderzoekers die met dit onderzoek in Europa be-gonnen, zijn idealisten’, zegt hij. ‘Maar nu er geld is,zien we ineens opportunisten op ons af komen. Het iszaak om de ene groep van de andere te onderschei-den.’

SPINAZIEBLADERENIn de kelders van het Transitorium bevindt zich hetMicroSpectroscopie Centrum Wageningen. Die facilitei-ten, en de mogelijkheden die ze bieden, waren een be-langrijke reden voor Van Amerongen om de VU vaarwelte zeggen en over te stappen naar Wageningen. Ze ge-

ven de nieuwe hoogleraar de mogelijkheid om nog on-begrepen facetten van het fotosyntheseproces te be-studeren. ‘We gebruiken in ons onderzoek bladgroenkorrels ofchloroplasten uit spinaziebladeren’, zegt Van Ameron-gen. ‘Dat zijn de eenheden waarin de fotosyntheseplaatsvindt. Je kunt ze vergelijken met een klein plasticzakje, met daarin een in elkaar gefrommelde vuilnis-zak. Die vuilniszak bestaat uit een thylakoidmem-braan, dat voor een groot deel uit fotosynthetische ei-witten bestaat.’In de chloroplasten bevindt zich een zee van chlorofyl-moleculen met een archipel van eilandjes, die onder-zoekers ‘reactiecentra’ noemen. De chlorofylmoleculenvangen lichtstraling op en geven die aan elkaar door,net zolang tot die energiepakketjes worden geabsor-beerd door een reactiecentrum. Het reactiecentrum zetde energie van de chlorofylmoleculen om in een elek-trisch stroompje. Van Amerongen bestudeert onder meer het type reac-tiecentra dat onderzoekers fotosysteem II noemen. Datis een complex van moleculen dat de energie van hetzonlicht gebruikt voor een eerste stap in het fotosyn-these proces: het losplukken van elektronen uit pig-mentmoleculen van het reactiecentrum. ‘Over fotosys-teem I is al veel bekend’, zegt Van Amerongen. ‘Over fo-tosysteem II wat minder. Daarom zijn we ermee bezig.Ik richt me op de mechanismen die voorkomen dat hetsysteem door teveel licht wordt beschadigd.’

LICHTSTRESSBladgroenkorrels kunnen ook teveel licht krijgen. Eenreactiecentrum van het type fotosysteem II kan nietmeer dan enkele honderden lichtdeeltjes of fotonenper seconde verwerken. Als de chlorofyldeeltjes om hetreactiecentrum meer licht opvangen dan de centrakunnen benutten, moeten ze iets met die overtolligeenergie doen. ‘Het systeem verkeert dan in een toestand van licht-stress’, zegt Van Amerongen. ‘De chlorofyldeeltjes kun-nen dan die energie omzetten in warmte. Zo voorko-men ze dat ze worden beschadigd. Wij willen achterha-len hoe dat precies gebeurt.’ Daartoe dienen de experimenten die Biofysica uitvoertin het MicroSpectroscopie Centrum. Van Amerongenen zijn medewerkers vuren laserpulsjes af op blad-groenkorrels, en kijken hoe de korrels gedurende deeerste picoseconden na het schot reageren. Als de on-derzoekers begrijpen hoe planten zich wapenen tegenlichtstress, kunnen de bouwers van synthetische bla-deren die kennis gebruiken om hun cellen te bescher-men tegen een overmaat aan licht. ‘Op z’n minst zal het nog wel een kwart eeuw durenvoordat we fotosynthese in kunstmatige bladeren opgrote schaal kunnen kopiëren’, schat Van Amerongen.‘Ik hoop het niet, natuurlijk, maar het zou ook nog weleen halve eeuw kunnen duren. We hebben nog veel tedoen.’ <

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 9

8

Als het warm wordt in Nederland reizen ecologen uit onder meer Wageningen naarhet koude Siberië om ganzen te tellen en lemmingen te vangen. Het is afzien. Maar als je de kou en de muggen één keer overleefd hebt wil je niks anders meer,zeggen de mensen die een paar maanden per jaar bivakkeren op een van de meestafgelegen plekken op aarde.

door MARTIN WOESTENBURG, foto’s ALTERRA

owdewDkovaNNgeeedatumde

HdeisganainpovoDdalaeeretala

ACHTERGROND 10

liettelefoon, computers en opladers voor de GPS-appa-raten krijgen stroom van zonnepanelen en een wind-molen. De permafrost is in sommige opzichten handig,want een gat in de grond dient als koelkast.

LIESLAARZENOok het veldwerk vraagt veel van de ecologen. De wan-delingen naar de nestplaatsen van de ganzen zijnzwaar, omdat de toendra een erg onregelmatige opper-vlakte heeft en zompig wordt na de eerste dooi. De on-derzoekers lopen noodgedwongen altijd in lieslaarzen.‘En dat is niet prettig’, vertelt dr. Bas Pedroli van Alter-ra, die al 25 jaar onderzoek doet in Rusland, vloeiendRussisch spreekt en nu twee keer is meegeweest naarTaimyr. Op dagen dat de Siberiëgangers ruiende gan-zen vangen, gaan ze bovendien soms wel dertig uurachter elkaar door, zegt Ebbinge. Een uitputtingsslag.En dan kan het ook nog gevaarlijk zijn, want de onder-zoekers lopen vaak over het ijs. Een tocht van drie kilo-meter kan zo al snel vier uur duren, omdat telkens ge-zocht moet worden naar de veilige plekken. Kokorevleidt daarbij vaak de dans. Pedroli: ‘Yakov weet precieswaar je moet lopen, wat voor kleur ijs het moet zijn. Ener staat altijd wel iemand met een telescoop aan walom te kijken of alles wel goed gaat.’ De mensen die naar Taimyr willen afreizen wordengoed voorbereid op de ontberingen. Toch komt het weleens voor dat mensen die dachten dat ze het aankon-den na de eerste shift zeggen: dit is niks voor mij. Pe-droli: ‘Hoewel we heel goed ons best doen om een zorealistisch mogelijk beeld te schetsen van de omstan-digheden, heb ik het idee dat we er maar niet in slagen

Sinds 1990 reizen onderzoekers van Al-terra vrijwel elk jaar in juni de ganzenachterna richting Siberië, gedrevendoor de fascinerende vraag waarom dedieren telkens deze drieduizend kilo-meter lange tocht maken. Weken ensoms wel maanden lang leven de Ne-

derlanders dan samen met Russische collega’s en eco-logen uit andere Europese landen in de Pyasina-deltain de Siberische regio Taimyr. Als ze aankomen, vriesthet meestal nog zo’n tien graden, maar daarna komtde dooi en dan arriveren de ganzen om op de toendrate broeden.Het is al een hele klus om in de delta te komen, verteltganzenexpert dr. Bart Ebbinge van Alterra, die vanafhet begin meedoet aan het onderzoek, en samen metde Rus Yakov Kokorev de expedities leidt. Eerst vliegende circa twaalf onderzoekers naar Norilsk. Daar stap-pen ze in een grote helikopter, gewapend met honder-den liters brandstof, bergbeklimmersvoedsel, verse le-vensmiddelen en soms een nieuwe rubberboot, voorde laatste zeshonderd kilometer naar de Pyasina-delta.Afgelegen is het woord. ‘Je zit in een maagdelijke we-reld waar de zon nooit ondergaat’, vertelt Ebbinge. ‘Hetis een gebied net zo groot als Zeeland en er woont te-genwoordig geen mens meer.’De omstandigheden zijn er zwaar. In de eerste jarenleefden de onderzoekers zelfs in tenten, maar nustaan er acht houten hutten met vijf slaapvertrekken,een woonkeuken, een magazijn en de banja – de sau-na. Met aangespoeld hout worden de hutten warm ge-stookt, water komt van gesmolten sneeuw, en de satel-

‘Je zit bij tiengraden vorstin de fluitendewind op eenopen wc’

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 10


AFZIEN OP DE TOENDRA VAN TAIMYR

om ons enthousiasme te maskeren. Maar je moet jewel bedenken dat je bij tien graden vorst in de fluiten-de wind op een open wc moet zitten. En als er geenwind is, stikt het van de muggen.’ De expedities zijn duur. Alleen de helikoptervluchtenkosten al zestig- à zeventigduizend euro. Voor de reisvan deze zomer haalt Ebbinge geld uit onder meer eenNoors onderzoeksprogramma naar lemmingen en eenNederlands onderzoek naar dierziekten en watervo-gels. ‘We doen dit ook uit idealisme. Zelf doe ik dit vooreen deel in mijn vakantiedagen, want ik moet elke dagdat ik werk duizend euro opbrengen voor mijn insti-tuut.’ Dat lukt niet als Ebbinge alle dagen in Syberiëmeetelt als werkdagen. ‘Vorig jaar ben ik er drie maan-den geweest.’

ROOFMEEUWENHet onderzoek van Ebbinge en zijn collega’s begon metde vraag hoe de ganzenpopulatie zich ontwikkelt, maaris door de jaren heen breder geworden. Het aantalganzen dat overwintert in landen als Nederland isnamelijk sterk gestegen. Daarom richt de ecologischeinteresse zich meer op de vraag hoe we ganzen-populaties kunnen beheren en veranderingen kunnenvoorspellen. De Nederlanders reizen juist naar de Pyasina-delta om-dat daar de zwartbuikrotganzen broeden die in Neder-land overwinteren. De rotgans is voor onderzoekerseen interessante vogel, want er worden al vanaf de ja-ren vijftig gegevens verzameld in Frankrijk, Groot Brit-tannië, Nederland, Duitsland en Denemarken. Door dielange reeks gegevens hebben de onderzoekers een

goed begrip gekregen van de manier waarop de gan-zenpopulatie zich ontwikkelt.Zo hangt het welzijn van de rotganzen voor een grootdeel af van de lemmingen die in Taimyr leven. Grofwegeens in de drie jaar neemt het aantal lemmingen sterktoe, en juist in die jaren is het broedsucces van de rot-ganzen ook hoog. Dat komt door de middelste jager. Deze roofmeeuwleeft van lemmingen en valt alles en iedereen binnenzijn territorium aan, ook de sneeuwuil en poolvos dieop ganzenkuikens jagen. Ebbinge: ‘Het is een fascine-rend systeem van predatoren die elkaar in de houd-greep houden. En dat alles in afhankelijkheid van delemmingenstand. Zijn er geen lemmingen, dan ver-dwijnen de middelste jagers weer snel naar zee.’Door die afhankelijkheid van de lemmingencyclus we-ten onderzoekers vaak in de zomer al of er in de winterveel ganzen naar Nederland zullen komen die overlastkunnen veroorzaken op akkers en weilanden. Maar deecologie blijft onvoorspelbaar. Zo meldden de onder-zoekers in de zomer van 2005 per satelliettelefoon bijhet ministerie van LNV dat er veel ganzen zouden ko-men. En dat was tegen de verwachting in. Er was namelijk een dalende trend in het aantal rotgan-zen sinds 1990 en de onderzoekers dachten dat dieveroorzaakt werd door de klimaatverandering. Lem-mingen worden in de winter beschermd tegen kou enroofdieren door een dikke sneeuwlaag, maar door deopwarming van de aarde treden periodes van dooi opwaarna het smeltwater in ijs verandert, en het leefmi-lieu van de lemmingen wordt vernietigd. De lemmin-genpiek van 2005 is echter in tegenspraak met deze

theorie. Ebbinge: ‘Voor mij was deze onverwachte piekeen argument om door te gaan met onze expedities,want als we er niet waren geweest, hadden we niets ge-weten.’

CORVEEDe Taimyr-expeditie is net zo breed als de ecologie vanhet gebied. Naast ganzenspecialisten als Ebbinge rei-zen er ook wetenschappers mee die gespecialiseerdzijn in lemmingen, wezels, roofvogels of andere trek-vogels die er broeden, zoals de krombekstrandloper.Ebbinge’s filosofie is dat er zoveel mogelijk verschillen-de disciplines in de groep moeten zitten, en zoveelmogelijk mensen met interesse buiten hun eigen vak-gebied. Deze nadruk op brede belangstelling is bedoeld om inde verlaten toendra het groepsgevoel goed te houden.Mede daarom is iedereen verplicht om bij toerbeurt tekoken. ‘Normaal hebben vergelijkbare expedities eenRussische kok bij zich’, vertelt Pedroli. ‘Maar hier heb jecorvee. Gespecialiseerde hardcore-onderzoekers vin-den dat verschrikkelijk, dus gaan ze niet mee.’In het onderzoekskamp heerst ook discipline en regel-maat, vertel Ebbinge. ‘We eten twee keer per dag opvaste tijden met de groep. Af en toe moet je mensen totde orde roepen, bijvoorbeeld als ze dreigen subgroep-jes te gaan vormen. En ik bepaal wanneer de drankflesop tafel komt.’ De laatste tijd kiest Ebbinge vaker jonge onderzoekersuit om mee te reizen naar de fraaie uithoek van de we-reld. ‘Ik heb nog zeven jaar te gaan voor mijn pensioen.Daarna kunnen zij de fakkel overnemen.’ <

-

g,

n-

r--.

r

-

sn

l

n

Resource 0720 1, 3, 8-11 07-02-2007 16:31 Pagina 11

REPORTAGE 12 8

foto’s GUY ACKERMANS, tekst YVONNE DE HILSTER

Bij een lustrum hoort een stunt, dachten de leden vande jubilerende studievereniging De Veetelers. Destudenten Dierwetenschappen van WageningenUniversiteit hoopten op donderdag 1 februari wereld-faam te verwerven met de langste bier-ad-estafette. Hetrecord na elkaar biertjes in één teug opdrinken stond inhet Guinness Book of Records op 844 mensen.

Bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen bood zich aan alsgastheer en sloeg op een podium bij hetbestuurscentrum met genoegen het eerste biertjeachterover. In rode overals gestoken Veetelers gingendaarna met bladen rond. Omdat de burgemeester vanWageningen het zuipfestijn aanvankelijk niet zag zitten,werd pas drie dagen van tevoren duidelijk dat de stunt

door kon gaan en was het lang spannend of er genoegmensen zouden komen. Uiteindelijk belden veeldeelnemers hun vrienden op en wipten voorbijgangerseven aan. De laatste drinker was nummer 928; eennieuw record dus.

Zie ook pagina 24

IN BEELD U

‘NgetevapisnaapgeFoensche25Vetescleanaaro

W

EeIJs

d

V

O

A

Resource 0720 12-15 07-02-2007 16:35 Pagina 12


sAan het eind van de jaren zeventigontstaat er een levendige briefwisselingtussen Wageningse onderzoekers enNederlandse graantelers. Een team vanplantenziektekundigen verwerkt kaartjesmet ziektewaarnemingen van boeren,voert de gegevens in een centralecomputer in, waarna per kerende posteen spuitadvies wordt bezorgd.

‘Wij adviseren u voor 13 juni te spuiten te-gen gele roest. Wij kunnen u een van devolgende middelen aanbevelen: Bayfidan,Corbel of Tilt.’ Kort en simpel zijn de ad-viezen, waarvan de verspreiding nu hope-loos gedateerd overkomt. In 1977 is hetjuist een voorbeeld van vooruitgang engeavanceerde techniek: Epipre, het eer-ste gecomputeriseerde adviessysteem ophet gebied van de gewasbescherming. Het project is ingegeven door de ongerust-heid over nieuwe chemische bestrijdings-middelen die in korte tijd de markt verove-ren. Daarnaast is er ook de interne weten-schappelijke drang: onderzoekers be-schikken net over computers en hebbennieuwe modellen gemaakt om de ontwik-keling van graanziektes te simuleren.Voor 1975 wordt er in de Nederlandsegraanteelt nog nauwelijks gespoten. Dekomst van systemische fungiciden, diezeer specifiek tegen bepaalde schimmels

kunnen worden ingezet, zorgt echter vooreen enorme stijging in het gebruik vanchemische middelen. Volgens fytopatholoog prof. Jan Carel Za-doks, de geestelijke vader van Epipre,spuiten veel boeren boven het economi-sche optimum: de kosten zijn hoger dande baten. Het zelfvertrouwen in de onder-zoekswereld groeit: met computermodel-len moet het mogelijk zijn snel te voor-spellen of de opbrengststijging opweegttegen de kosten. De wetenschappers heb-ben hiertoe de samenhang tussen ziekte-verwekker (gele roest), tarweras, grond-soort, bemesting en weersgesteldheid ineen computermodel gevangen. Het project gaat in 1977 van start meteen paar honderd boeren. Zij moeten re-gelmatig in het veld waarnemingen doenen die invullen op ‘waarschuwingskaar-ten’. De ingezonden kaarten worden ver-werkt door de ‘modelboeren’ in Wagenin-gen, die proberen binnen drie dagen hetadvies bij de telers thuis te bezorgen.‘Jammer genoeg werd de PTT in die jarensteeds minder betrouwbaar. We hebbentoen een telefoondienst ingesteld. Datwerd een groot succes’, aldus Zadoks in1993 in het jubileumboekje ‘Sporen vanWageningen’. Op aandrang van de telerswordt het waarschuwingssysteem al sneluitbreid met bruine roest, bladvlekken-

ziekte, kafjesbruin en bladluizen. Het aan-tal deelnemers stijgt tot boven de duizenden het project wordt in 1981 overgedra-gen aan het Proefstation voor de Akker-bouw en de Groenteteelt in de Vollegrond(PAGV). Het systeem kan als wegbereidergelden van de talrijke geautomatiseerdebeslissingsondersteunende adviessyste-men die nu een hoge vlucht hebben geno-men door de komst van internet.Voor Zadoks was Epipre vooral een ont-wikkelingsproject, zowel voor onderzoe-kers als voor boeren. In een periode diewerd gedomineerd door labonderzoek,werd veldgericht onderzoek ‘weer als net-jes, fatsoenlijk en zelfs al waardevol’ ge-zien. Voor veel boeren is Epipre de eerstekennismaking met ‘geleide bestrijding’,het toepassen van bestrijdingsmiddelenop basis van gedegen veldwaarnemingen.Het sprak boeren – net als de huidigepraktijknetwerken – aan op eigen deskun-digheid. ‘Een boer heeft een oprechte be-langstelling voor zijn gewas, is trots op zijnvakbekwaamheid en wil die ook ontwikke-len’, aldus Zadoks.De meeste problemen van het project zijnte wijten aan ‘menselijke fouten’. Zo ver-geten telers soms hun kaart te posten enwachten ze tevergeefs op advies. Het wa-ren andere tijden. / GvM

SPUITADVIEZEN PER POST

UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR

‘Nu hoeven onderzoekers van Wagenin-gen niet meer helemaal naar Parijs’, ver-telt Adriaan van Aelst trots. De managervan het Wageningen Elektronen Microsco-pisch Centrum is sinds vorige week eige-naar van een röntgenspectroscoop. Hetapparaat kostte ruim een halve ton en isgefinancierd door de Agrotechnology &Food Sciences Group en de Plant Sci-ences Group. ‘Het is een aanvulling op descanning elektronenmicroscoop die we alhebben, en waarmee we oppervlakten tot250 duizend keer kunnen vergroten.’Veel leerstoelgroepen, waaronder plan-tenveredeling, microbiologie en organi-sche chemie, leveren regelmatig materia-len af bij het centrum om deze te latenanalyseren. ‘We krijgen de gekste dingenaangeleverd, van piepschuim tot slag-room. Dat maakt dit werk zo spannend.’

Met de röntgenspectroscoop kunnen Adri-aan en zijn collega’s nu ook analyseren opscheikundige elementen. ‘Als planten re-sistent zijn tegen bepaalde metalen kun-nen we bijvoorbeeld zien waar deze ele-menten zich ophopen. Eerder kon dat nietin Wageningen.’ Gevaarlijk is het apparaat niet. ‘De stra-ling is goed afgeschermd met onder meerlood’, vertelt Adriaan. Hij kwam in 1971 indienst bij Wageningen UR. ‘Ik ben deoudstgediende en heb het centrum hel-pen opbouwen.’ Vele vernieuwingen zaghij voorbij komen. ‘Maar de mens is de be-perkende factor’, zegt hij. Het maken vaneen preparaat kost veel tijd. Ook is de ge-ringste verstoring van invloed op de analy-se. ‘De vergroting van de elektronenmi-croscoop is zo groot dat stemgeluid hetbeeld al kan verstoren.’ / Laurien Holtjer

WERKPLEK

Een graanteler inspecteert zijn gewas. / foto RijksdienstIJsselmeerpolders

door GERT VAN MAANEN

VAN PIEPSCHUIM TOT SLAGROOM

OUDE KOEIEN

ADRIAAN VAN AELST

foto Guy Ackermans

Resource 0720 12-15 07-02-2007 16:35 Pagina 13

8

DBekadataRein voin ovvoUROomhaAaURduteondeaavodagebiemgevoHehoomintmmvavogenovogefatkoweDetregespwahehoscnieWate

MMAst

P

‘Wlits

PORevageofPo

OPINIE 14

M.I.In het beleidsondersteunende onderzoek dat Wageningen URuitvoert, blijven onderzoekers niet meer altijd als onafhankelijkbuitenstaanders aan de zijlijn staan. Steeds vaker zijn ze een soortprocesbegeleider met beleidsdoelen. Nu is het nobel ombijvoorbeeld te streven naar meer koeien in de wei, maar begevenwetenschappers zich op die manier niet op een hellend vlak?

PROCESBEGELEIDER OF ONDERZOEKER?door GERT VAN MAANEN

‘Als je iets inde wereld wilt

veranderen,moet je je met

het procesbemoeien’

‘Als je Sciencefor Impact claimt,moet je je ookmet de impactbemoeien’

‘Voor onzemissiegedreveninstelling ligt hierjuist een kans’

‘Procesbegeleidingmag je niet verkopenals onafhankelijkonderzoek’

Prof. Cees Leeuwis, hoogleraarCommunicatie en innovatiestudies:

‘Het is heel simpel. Als je iets in de wereldwilt veranderen en je wilt dat je onderzoekook landt, dan zul je je met het procesmoeten bemoeien. Nu hebben we in dewetenschap eigenlijk maar één smaak,dus dan moet een onderzoeker dat maardoen. Soms kies je ook bewust voordistantie. Bijvoorbeeld als je onderzoekdoet naar de rol van procesbegeleiding.Dan moet je dat kritisch ter discussiedurven stellen en enige afstand nemen.Daarmee wil ik niet zeggen dat onderzoekmet interactie minder betrouwbaar zouzijn. Het principe is simpel: vragen zijnnooit neutraal, maar de antwoordenkunnen dan nog wel verkregen wordendoor degelijk en onafhankelijk onderzoek.’

‘Het is naïef te denkendat de onderzoekergéén onderdeel isvan het proces’

Dr. Henk Smit, directeur van WingProcess Consultancy, sinds 1 januari eenzelfstandig bedrijf voortgekomen uitAlterra en LEI

‘Er is niets mis mee als Wageningen aanprocesbegeleiding doet. Als je Science forImpact claimt, moet je je als wetenschap-per ook met de impact bemoeien. Proces-begeleiding is een manier om verschillen-de kennisbronnen bij elkaar te brengen,en samen met maatschappelijke partijenaan complexe vraagstukken te werken.Procesbegeleiding is dan een middel, netals statistiek, dat je in het onderzoek kuntgebruiken. Bij Wing was het core business geworden,we hadden Proces Consultancy op ons vi-sitekaartje staan. Het is een vak dat nietbij iedereen past. Procesbegeleidingvraagt om specifieke competenties. Het iseen vak dat je al doende steeds beter on-der de knie krijgt. Ik zou oppassen om heter even bij te doen. Met een slordig pro-ces doe je deelnemers en klanten geenplezier. We hebben geleerd dat je de rol-len van procesbegeleider en onderzoekerin een proces het beste kan scheiden.Een onderzoeker moet kunnen spitten enproblematiseren. De procesbegeleidermoet er juist op gericht zijn tegenstellin-gen te overbruggen en empathie te tonennaar alle deelnemers. Wageningen URheeft een helder profiel met onderzoeken onderwijs als kernactiviteiten. Er isdenk ik ook geen echte ambitie om daarproces consultancy aan toe te voegen.Dat wij nu op eigen benen staan is het re-sultaat van een natuurlijk groeiproces.’

Prof. Bas Arts, hoogleraar Bos- en natuurbeleid

‘Op zich is het goed als je als onderzoekereen zekere distantie houdt. Verder is hetvooral belangrijk dat je je ervan bewustbent dat bij beleidsrelevant onderzoek degrenzen tussen beleid en wetenschapniet altijd zo scherp zijn. Het is allemaalminder zwart-wit dan in het verleden. Juist als je als wetenschapper vasthoudtaan het ideaalbeeld van het onafhankelij-ke onderzoek loop je het risico in een val-kuil te lopen. Het begint vaak al bij hetscherp krijgen van de onderzoeksvraag.Als je met een opdrachtgever om tafel zit,blijkt vaak dat die vraag niet scherp ge-noeg is. Je kunt als wetenschapper dan ei-genlijk niet anders dan het gesprek aan tegaan en te proberen een goede onder-zoeksvraag op tafel te krijgen. Als je heelprincipieel bent is dit al sturing. Belangrijk is wel dat je transparant bentin de rapportage en duidelijk bent richtingopdrachtgever. Het is naïef te denken datje als onderzoeker geen onderdeel bentvan het proces, maar dat betekent nietdat je niet af en toe mag zeggen: tot hieren niet verder.’

Prof. Aede de Groot, emeritus hoogleraar Organische chemie:

‘Het artikel De transitie van de onderzoe-ker in Resource 18 heeft me verbaasd enook weer niet. Laat ik voorop stellen dat ikniets tegen procesbegeleiding heb, zolangiets maar niet verkocht wordt als onafhan-kelijk onderzoek. In de organische chemiedoen we geen participatief onderzoek. Jedoet aan wetenschap en de onderzoeks-resultaten zijn de onderzoeksresultaten.Het wordt misschien wel lastiger als jedicht tegen toepassingen aanzit. Ik vindhet wel gevaarlijk als iedereen zich maaronderzoeker noemt. Procesbegeleidingkun je volgens mij in ieder geval niet on-der dezelfde noemer brengen als onaf-hankelijk onderzoek. Noem het kind ge-woon bij zijn naam.’

Prof. Herman Eijsackers, voorzitter vande Wetenschappelijke Adviesraad vanWageningen UR

‘De trend om onderzoekers nauwer te be-trekken bij beleidsprocessen past bij deontwikkeling in het openbaar bestuur.Daar is sprake van het GoGo-effect, vangovernment naar governance of in anderewoorden van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgendat’. Dat onderzoek veel structureler be-trokken wordt bij het beleidsproces isgeen bedreiging voor het onderzoek maarjuist een kans. Van klassieke onderzoe-kers hoorde je vaak de klacht: ze gebrui-ken onze onderzoeksresultaten niet. Hetgaat er toch niet om of je gelijk hebt, maarof je gelijk krijgt.Voor een missiegedreven instelling alsWageningen UR ligt hier een geweldigekans om zich nog beter te positioneren.We hebben ervaring met bèta-gamma-in-teractie en verstand van zulke processen.Het is soms wel een lastige rol, maar ikvind het flauw om te veronderstellen datzo het vertrouwen in onderzoeksresulta-ten op het spel worden gezet. Natuurlijk,vertrouwen komt te voet en gaat te paard.Je moet je wel realiseren dat het afbreuk-risico groter is. Het gaat uiteindelijk omhet in balans houden van distantie en be-trokkenheid. Hoeveel onderzoek gebeurter puur uit nieuwsgierigheid? Ook bij puurfundamenteel onderzoek maak je keuzesen heb je rekening te houden met de spel-regels van NWO.’

Resource 0720 12-15 07-02-2007 16:35 Pagina 14


DUURZAAMHEIDBen je ooit wel eens geknipt door eenkapper met een permanente bad hairday? Of ben je ooit behandeld door eentandarts met het gebit van ministerRemkes? Ik kan me voorstellen dat je jein zo’n situatie behoorlijk ongemakkelijkvoelt. Sterker nog, de kapper of tandartsin kwestie zou beslist niet geloofwaardigoverkomen. En hetzelfde principe geldtvoor grote organisaties zoals WageningenUR. Ook bij Wageningen UR is eenmerkwaardige tegenstelling te vinden diehaar geloofwaardigheid ernstig aantast.Aan de ene kant ‘verkoopt’ WageningenUR namelijk de boodschap vanduurzaamheid. Dit is een concept dat,terecht, telkens weer terug komt inonderwijs en onderzoek. Het motto vande universiteit is immers om bij te dragenaan de kwaliteit van leven. Dit impliceertvolgens mij dat we ervoor moeten zorgendat volgende generaties evenveel kunnengenieten van alles wat onze planeet tebieden heeft als wij doen. Maar ook datmensen elders in de wereld kunnengenieten omdat ze genoeg betaald krijgenvoor hun koffie. Het is dan ook schrijnend om te zienhoezeer Wageningen UR faalt als het gaatom de integratie van duurzaamheid in deinterne bedrijfsvoering. Er is op ditmoment geen milieubeleidsplan, geenmilieujaarverslag en geen verdere blijkvan enige ambitie om duurzaamheidvorm te geven in de organisatie. Alsgevolg van dit gebrek aan beleid zijn ernog meer voorbeelden: WUR draaitvolledige op grijze stroom, we drinkengeen Fair Trade-koffie en printen niet opfatsoenlijk gecertificeerd papier. Hierkomt de tandarts met de slechte tandenweer grijnzend om de hoek kijken.Deze harde feiten stemmen een menstreurig. Als het grotendeels publiekgefinancierde Wageningen UR, met zijnspecifieke focus op de omgeving en alleswat leeft, niet in staat is om de daad bijhet woord te voegen, wie dan wel? Het ishoog tijd om onze bestuurders wakker teschudden en ze keihard op deze inconve-nient truth te wijzen. Alleen zo kanWageningen UR haar geloofwaardigheidterugwinnen!

Mattijs Smits, MAKS-student en lid van destudentenraad namens de PSF

HR

POST

‘Wageningen URlijkt op eentandarts met eenslecht gebit’

POST is de brievenrubriek vanResource, bestemd voor reactiesvan lezers. Brieven kunnen wordengericht aan [email protected] aan Resource, rubriek Post,Postbus 357, 6700 AJ Wageningen.

V.D.REDACTIELICHTGROENHet nieuwe regeerakkoord belooft goedetijden voor Wageningen UR. De nieuwe re-gering wil miljarden extra investeren in on-derwijs en innovatie. Hoe dat geld ver-deeld gaat worden is onduidelijk, maarhet moet gek lopen wil ook WageningenUR daar geen graantje van meepikken.CDA, PvdA en ChristenUnie willen in elkgeval geld blijven stoppen in het FondsEconomische Structuurversterking, waarWageningen de afgelopen tijd flink uit vis-te.De Wageningse onderzoeksthema’sstaan ook meer in de schijnwerpers danbij het vorige kabinet. Milieu en energiekrijgen meer aandacht en er komt extrageld voor natuurgebieden en platteland.

Groen en sociaal, noemt de PvdA hetnieuwe regeerakkoord, waarbij de partijtrots verwijst naar de milieuparagraaf. Erkomen heffingen op vliegtickets, subsidieop groene energie, en de doelstellingenvoor CO2-reductie worden strenger.Is dat groen genoeg? GroenLinks en demilieubeweging vinden uiteraard van niet.En afgaande op internationale rapportenover de investeringen die nodig zijn om kli-maatverandering binnen de perken tehouden, hebben ze gelijk. Eén van demeest invloedrijke studies over de kostenvan een goed klimaatbeleid is het rapportvan de Engelse commissie Stern. Dat rap-port is enthousiast onthaald door de inter-nationale politici en klimaatwetenschap-

pers. Stern is optimistisch. Door nu tegaan investeren in nieuwe technologiekunnen we veel rampspoed in de toe-komst voorkomen, voorspelde hij oktobervorig jaar. De investering die nodig is, isrelatief klein: één procent van het bedragdat er wereldwijd verdiend wordt.Maar al klinkt één procent bescheiden,als je het regeerakkoord langs die lat legtvallen de groene plannen van het nieuweNederlandse kabinet in het niet. Voor2011 heeft de nieuwe regering 500 mil-joen klaarstaan voor investeringen inschone energie. Dat is nog geen promillevan het bruto nationaal product. / KornéVersluis

Wij van Wageningen UR profileren ons alseen internationale universiteit. We zijn erin korte tijd in geslaagd om een regen-booguniversiteit te worden. Onze trots zijnde meer dan honderd nationaliteiten diehier studeren. Dat is in de collegezalen tezien en te horen. Er wordt hier een taal ge-sproken – het (N)engels – die vrijwel ie-dereen kan volgen, met uitzondering vanechte Britten. Ook in de gehoorzaal van de wetenschapis het (N)engels de voertaal geworden.Zelfs tijdens vergaderingen met alleenNederlandse vergadertijgers, meent eenenkele voorzittende provinciaal dat het

de duidelijkheid ten goede komt als demoerstaal niet wordt gesproken. Kortomde tijd dat we er alleen waren voor deboertjes van buiten is definitief voorbij.Toch moeten we op onze tellen gaan pas-sen. Maastricht en Groningen hebbenmeer dan 500 studenten uit Saoedi-Ara-bië weten te strikken om daar medicijnente gaan studeren. De beloning is zoet,want per student ontvangt de universiteitjaarlijks 32.000 euro. In Limburg sprekenze geen (N)engels, maar menen ze Franste spreken, omdat ze in hun kroegen bon-jour en adieu tegen de waard en tegenelkaar zeggen. Daarom moeten de Arabi-

sche studenten in Maastricht Nederlandsleren. Dat nu is een prima idee. De toekomstigedokters en dokteressen zullen daardoorde toekomstige vertegenwoordigers voorLimburg in de Arabische wereld worden.Wellicht kan het OWI-bestuur overwegenhet Maastrichtse model ook voor onzebinnen- en buitenlandse studenten ver-plicht te stellen. Dat is goed voor onze Ne-derlandse studenten met een taalachter-stand en ook voor de positie van Wagenin-gen in het buitenland. / Kees de Hoog

DE HOOGINTERNATIONALISERING

Henk van Ruitenbeek

gpen

e-nikngn-iee-.

r

Resource 0720 12-15 07-02-2007 16:35 Pagina 15

INTERNATIONAL 20 8

Many students from outside Europe usetheir time in Wageningen to travelaround the continent. Top destinationsare the main European cities, and mostcan be reached with cheap flights.

Meng, a second-year Chinese MScstudent, took a cheap flight to Madridthree weeks ago. ‘I went with two friends.It was great to enjoy some sunshine, asthere’s not much of that around inWageningen. I’m also planning to go toItaly in March. We booked the flightsalready in November and got a good deal:only 150 euros for three return tickets.’ Itis definitely worth trying to plan inadvance, as budget airlines offer verycheap prices for early bookings.

A person with a real travel bug is IsabelGuevara, from Ecuador and also in hersecond year of her master’s. ‘I plan whereI want to go, and then check out who hasthe cheapest tickets. The Netherlands iscentrally located in Europe, so that makesit easy to get anywhere.’ Isabel hasalready visited eight countries since shearrived in the Netherlands eighteenmonths ago. ‘I’ve been lucky that I havefriends in a number of countries. That

saves money for food and accommo-dation and makes it more fun. It’s also agood excuse for taking some time off andhaving a change from Wageningen. So farshe has made city trips to Prague, Buda-pest, Paris and Madrid. She has travelledaround Belgium, Holland, Russia andSwitzerland too. She also went to Germanylast year to support her country in theWorld Cup. ‘It’s not often that we qualify,so I couldn’t pass up the opportunity.’

Money is the main issue for Qayyum AliShah, a student from Pakistan. ‘I wouldlike to visit more countries, but my wifeand daughter are back home, so I cannotspend too much on expensive trips. I alsowant to do my internship outside theNetherlands, so I have to save money forthis.’ Qayyum’s solution is to be flexibleand he keeps his eyes open for specialoffers. That’s how he went to Paris. ‘It wasvery cheap. I paid about 180 euros for theround trip by bus, and two nights in ahotel.’ He adds that he found it veryinteresting to see how different theFrench are from the Dutch. ‘Many peoplespeak no English, so communication wasa bit difficult,’ says Qayyum, who speaksfive languages but no French.

All three agree that travelling is a greatway to learn about other cultures and tomeet other people. Qayyum tells thatmany Pakistanis expect all Europeans tobe like the English. ‘But this is absolutelynot so; you can already see thedifferences in Wageningen.’ Isabelconfirms this: ‘It’s amazing how manyfacets there are to Europe, there are somany different kinds of people.’ Mengwas struck by the friendliness in Spain:‘We asked a woman for the way, and shewent with us to show us the direction, veryhelpful.’

‘Of course the people in Wageningen arealso kind,’ Meng adds quickly. One thinghe has learned is that a credit card ishandy, as you need one to book flightsonline. / HS

Budget airlines:www.transavia.comwww.easyjet.comwww.skyeurope.comwww.airberlin.comwww.ryanair.com

TRAVELLING ON A SHOESTRING IN EUROPELEI IN TURKEYLEI and Wageningen International willassist the Turkish agricultural economicsinstitute in its preparations for Turkeyjoining the EU. In a 2005 study,researchers from Wageningen URconcluded that the Turkish agriculturalsector needs to improve on a number ofpoints if it is to be ready to join the EU in2015. The agricultural organisationsresponsible for extension and researchneed to modernise. The Dutch Ministry ofAgriculture will finance a project in whichresearchers from LEI and WageningenInternational assist researchers at theTurkish agricultural economics institute inAnkara to improve research methods,statistical analyses and agriculturalextension. In addition, four sector studieswill be carried out this spring to examineTurkey’s competitive potential. / JT

SThcopeUnabstm

‘Thlecbupost

MA Wderepherab

Erafto plasethto Br

AorGithda

WHAT’S ONThursday 8 February20.15 / Galili Dance in the Junushoff withjubilee production Heads or Tales.21.30 / Three regional bands performduring Shout! at Unitas.23.00 Vitamin U at Unitas.

Friday 9 February20.15 / Colours of the World, jointconcert by Wageningen student orchestraDe Ontzetting and Nijmegen counterpartQ-Harmony. In Wageningen UniversityAula.20.30 / Hungarian animation film TheDistrict! See www.movie-w.nl22.00 / Italian Party at the InternationalClub. Information, movie, dinner (22.00)and international party after midnight.

Saturday 10 February20.15 / Colours of the World, see Friday.20.30 / Tideland, film by Terry Gilliam,see www.movie-w.nl21.00 / Stoner rock at Unitas, with threelive bands. From midnight: Eighties partyand Jam session.24.00 / Valentine Disco Party with DJ Paulat the International Club. Dress code: red.

Tuesday 13 February20.00 / The Dangerous Side of Safe:lecture on fighting terrorism in theNetherlands, LA13.

Wednesday 14 February20.15 / Dutch band Normaal plays inJunushoff.

Thursday 15 February20.30 / Harvest Time, Russian film, seewww.movie-w.nl22.00 / ESN launch party at KSV,featuring the band Liever zonder haar andInternational Club DJs. Fancy promotingyour country? Feel free to dress up!Entrance 2 euros.23.00 / Live surf music in Unitas with ThePhantom Four and Killer Bananazz.

Hotel De Wereldwas occupied ina lightning‘bed-in’ this week

Isabel Guevara has visited eight countries since coming to Wageningen, includingSwitzerland. / photo Isabel Guevara

Qayyum Ali Shah took a budget bus rideto visit Paris. / photo Qayyum Ali Shah

COOKS DO WASHING UP IN THE BATHROOM AT ZEEZICHTThe volunteers at Zeezicht will soon nolonger have to go up- and downstairsbalancing plates of food. In March thenew kitchen in Café De Overkant will beready, and the student-run organic vege-tarian restaurant will open more often.

For many years Zeezicht was analternative restaurant hidden away in analley off the Bevrijdingsstraat. Afterproblems with fire safety and renovationplans for the building, the restaurantmoved nine months ago to Café DeOverkant in the same street. The café isalso run by volunteers. The hardcoremembers of Zeezicht moved in above the

café, and started serving food downstairs.‘It means we now have more privacy,’ saysZeezicht inhabitant Joost Bakker. But it’sjust as much fun. ‘It’s livelier here, aswe’re right on the street.’ At the momentthey are still cooking upstairs, in their ownsmall kitchen. On Friday evenings, theonly evening when they serve a meal, thebathroom is used for washing up. ‘Soonwe’ll have a real kitchen downstairs with adishwasher,’ tells Anne Rietveld. Thestudent of International Developmentstudies is enjoying life in De Overkant. ‘Weget to see more people here.’

Niels Kloppenburg, studying Landscape

Architecture, can hardly wait to start usingthe big oven. ‘It’s really difficult, using ourbig pans on an ordinary cooker.’

Lack of space means that at presentZeezicht only serves a simple meal onFriday evenings instead of the usualthree-course meal. ‘We wanted to offersomething,’ says Anne. ‘We also work onrequest. Yesterday someone celebratedtheir graduation here, and we’re open onValentines Day.’ When the new kitchen isready Zeezicht will probably also be openon Thursdays and Saturdays. / YdH

www.zeezichtwageningen.nl

Resource 0720 20-24 07-02-2007 16:36 Pagina 20

8 FEBRUARY 2007 21 RESOURCE #20

oy

ery

e

ERRATUMIn the article about the Dip in the Rhinelast week, the two degree courses weremixed up. It was not the biologists whojumped into the icy waters, but studentsof Forest and Nature Conversation atWageningen University. /LH

STUDENTS PETITION FOR SUSTAINABLE UNIVERSITYThe student union WSO and the studentcouncil fraction PSF started a jointpetition for a greener university last week.Under the slogan ‘The inconvenient truthabout WUR’, they started calling onstudents and staff to sign a petition for amore sustainable policy.

‘The word sustainability appears in everylecture and every piece of research here,but is nowhere to be seen in internalpolicy,’ says Mattijs Smits of the PSF. Thestudent council fraction set up a working

group together with the WSO to changethis state of affairs. Despite numerousprotests, Wageningen UR still does notuse recycled paper and ‘they refuse to goover to Fair Trade coffee.’

The new wind park is another example ofthe contradiction. ‘Wageningen URproduces green electricity, but uses greyelectricity itself,’ says Smits. The currentelectricity contract runs until 2008. ‘Butnowhere is there a commitment tochange over to green electricity after that.’

The organisers of the petition find it‘unacceptable’ that sustainability is nottaken into account in the running ofWageningen UR. ‘While Wageningen URshould be setting an example when itcomes to being green,’ says Smits.

The absence of an environmental policyplan or an environmental annual report isevidence of a lack of ambition in thestudents’ eyes. ‘If there was a list ofobjectives to be achieved in five years, atleast it would be possible for the outside

world to hold Wageningen URaccountable if it doesn’t achieve them.’

The WSO and the PSF will continue todistribute flyers requesting support fortheir petition during lunch breaks thisweek. Friday, 9 February they will be in theBiotechnion, Wednesday, 14 February inAlterra and the Imag building, Thursday,15 February in Zodiac. It is not yet knownhow and when the signatures will behanded over to the Executive Board. / LH

Two former students of WageningenUniversity, Mazdak Mirramezani fromIran and Oblé Neya from Burkina Faso,occupied the bridal suite of Hotel DeWereld in Wageningen on Wednesday 7February. They were accompanied by theDutch-Ukrainian actress VictoriaKoblenko.

The ‘bed-in’, inspired by the world famoussleep-in by the Beatle John Lennon andhis wife Yoko Ono in 1969 at theAmsterdam Hilton, was to encourageDutch politicians to become real ‘worldleaders’. Mirramezani and Neya are bothmembers of De Derde Kamer (‘The ThirdChamber’), a Dutch shadow parliamentorganisation promoting public involve-ment in issues concerning development,trade, security and globalisation. Hotel DeWereld, property of WageningenUniversity, was chosen for the actionbecause of its appropriate name. / GvM

DE WERELDOCCUPIED

MAPPING EROSION FROM SATELLITE IMAGES A Wageningen doctoral student hasdeveloped a method for automaticallyrecognising erosion gullies on satellitephotos. The method can help to detecterosion and therefore do somethingabout it at an earlier stage.

Erosion is often clearly seen in the fieldafter heavy rainfall, but it is more difficultto determine where erosion is takingplace on a larger scale. Satellite remotesensing may offer a solution. In his PhDthesis, Anton Vrieling shows that it is easyto recognise erosion gullies in centralBrazil on satellite images from the way

they reflect light. He trained the computerto recognise gullies without needing touse the human eye. The method could beused to map large areas where erosion isoccurring.

By integrating this data with other spatialdata, such as vegetation coverage andgeological information, it is possible todetermine the cause of the erosion, andas a result, devise measures to deal withthe erosion.

It is not always possible to detecterosion using satellite images, for

example if the signs are too small. In thiscase, however, it is often possible todetermine the risk of erosion, by lookingat the factors that influence erosion, suchas vegetation, gradient, rainfall and soilcharacteristics.

Usually, the data collected are integratedinto existing erosion models, says Vrieling.But these models often require types ofdata that are not available. They are oftenspecific to a certain area but they areapplied, wrongly according to Vrieling, toother areas. The simpler, location-specificdata integration methods that Vrieling has

developed can make use of the remotesensing data to map erosion.

Vrieling regards his research as animportant step in the fight againsterosion. ‘Erosion causes land degradationall over the world. We have ways to dealwith this, but first we need to know wherethe biggest problem areas are. Remotesensing can play a key role here.’ / KM

Anton Vrieling will receive his PhD on 14February. His promotor is Professor LeoStroosnijder, chair of Erosion, Soil andWater Conservation.

AMSTERDAM/ A group of international students went to Amsterdam, last Saturday, 3 February. ESN Wageningenorganised the excursion. ‘Thirteen thirteen people went, both Dutch and international. It was a great group,’ says ESN coordinatorGisela Slaats. Besides a visit to the Stedelijk Museum, they spent the day strolling through the inner-city along the many canalsthe capital is famous for. The students ended up eating traditional Dutch pancakes and drinking beer in a bar. ‘It was such a greatday, that we almost missed the last train back to Wageningen.’ / LH, Photo ESN

SNAPPEDWHO?Marco Maresu from Italy, doing an MSc inManagement, Economics and ConsumerStudies, coming out of the Idealis office,Tuesday morning just after nine.

WHY?‘I had to pay my rent. I use cash, so I cansee what I spend.’

NO ACCOUNT?‘I have a Dutch bank account, but Ireceive money on my Italian account, andI prefer the traditional way. Slowly they’regetting to know me here. They often sendme a payment reminder.’

PLANS FOR TODAY?‘I have two classes and I’m very happy thesun is finally shining again.’ / YdH

e

ngur

n

nsn

Resource 0720 20-24 07-02-2007 16:36 Pagina 21

STUDENT 22 8

Het trappenlopen met volle borden isbijna afgelopen voor de vrijwilligers vanhet Wageningse eethuis Zeezicht. Inmaart moet de keuken achterin café DeOverkant klaar zijn. En dan kan er ookweer op meerdere dagen biologischvegetarisch worden gegeten bij heteethuis.

Eethuis Zeezicht was jarenlang een huis-kamerrestaurant achterin een zijsteegjevan de Bevrijdingsstraat. Maar na proble-men met de brandweer en gedoe over be-stemmingsplannen verhuisde het eethuisdriekwart jaar geleden naar café De Over-kant in dezelfde straat, dat ook draait opvrijwilligers. De harde kern van Zeezichtging boven de kroeg wonen, en het etenwordt beneden geserveerd. ‘We hebbennu iets meer privacy’, vertelt Zeezichtbe-woner Joost Bakker. Maar hij vindt het ze-

ker zo gezellig. ‘Het is hier iets dynami-scher. We zitten nu ook aan de straat-kant.’Koken gebeurt nog wel boven, in hun ei-gen kleine keuken. De borden staan in devensterbank, de kasten in de huiskamerstaan vol voorraad. Op vrijdagavond, deenige avond waarop momenteel wordt ge-kookt, is de badkamer het afwashok.‘Maar straks krijgen we een echte spoel-keuken, met afwasmachine’, vertelt AnneRietveld. Het bevalt de studente Interna-tionale ontwikkelingsstudies wel in DeOverkant. ‘Er komt hier meer volk over devloer.’De studenten doen de verbouwing meren-deels zelf. Dozen met tegels staan alklaar voor gebruik. Niels Kloppenburg,student Landschapsarchitectuur aan Wa-geningen Universiteit, kan bijna niet wach-ten tot hij weer aan een groot fornuis kan

werken. ‘Een gewoon fornuis is geen doenmet die grote pannen.’Door ruimtegebrek maken ze nu alleen opvrijdagavond een kroeghap – een watmakkelijker hoofdgerecht en een toetje –in plaats van de gebruikelijke driegangen-maaltijd. ‘Want we wilden wel iets blijvendoen’, aldus Anne. ‘En verder werken weop aanvraag. Laatst was hier een etentjevan iemand die ging afstuderen, en op Va-lentijnsdag hebben we ook eethuis bij-voorbeeld.’Als de keuken klaar is gaat Zeezicht waar-schijnlijk ook op donderdag en, voor heteerst, op zaterdag open. Veel vaker zit erniet in, zeker niet als er aanvragen blijvenkomen voor lunches en diners. Anne: ‘Hetkost veel tijd, en we willen ook allemaalonze studie afmaken.’ / YdH

www.zeezichtwageningen.nl

Vijfentachtig Wageningse studentenzijn veilig teruggekeerd van twee wekenwintersport in Frankrijk. De heenwegkende nog wel een spannend moment:een van de bussen begaf het op eenbergpas. De chauffeur ontdekte eenbevroren onderdeel, en vroeg zijnpassagiers om een föhn. GeenWageninger die een haardroger bij zichhad natuurlijk. Gelukkig zat er ook eenNijmeegse studente in de bus die welzorg besteedt aan haar kapsel.

In Peru is commotie ontstaan over eenongeschreven regel die geldt op hetluxueuze strand Asia, iets ten zuiden vande hoofdstad Lima. Daar is huishoudelijkpersoneel zonder dienstuniform alleenwelkom na zonsondergang. Kennelijkwillen de chique (blanke) badgasten nietrecreëren met de (indiaanse) mensen diehun bed opmaken en hun kinderenopvoeden. Uit protest doken vorige weekzo’n zevenhonderd als huishoudsterverklede mensen tegelijk het water in.

MEELOOPSTER

Vandaag heb ik een meeloopster. Lisaheet ze. Ze is de dochter van vrienden vanvrienden van mijn ouders en volgend jaarwil ze ook Internationale ontwikkelings-studies studeren. Ik heb haar nog nooitgezien. Als ik op haar sta te wachten ophet busstation hoop ik dat ze in elk gevalniet dik is. Ze moet bij mij achterop. En ikhoop dat ze leuk is. Niet alleen omdat ikhaar de hele dag moet vermaken, maarook omdat ik wil dat de juiste mensenmijn studie gaan doen en aan dezeuniversiteit gaan studeren. Gelukkig is Lisa leuk. Ze ziet er hip uit, isoprecht geïnteresseerd en mijn bagage-drager kan haar makkelijk aan. Ze verteltdat er verder niemand van haar schoolnaar Wageningen gaat, omdat ze denkendat het een boerengehucht is. Ik vraaghaar wat zij dan van Wageningen vindt enze zegt dat ze dat ook een beetje denkt,maar dat het er wel leuk uitziet hier. Ohnee, denk ik, nu is het vast de bedoelingdat ik haar tegenspreek en met behulpvan verbluffend goede argumenten vertelhoe geweldig Wageningen is. Maar ik benniet zo goed in overhaal- of verkoop-praatjes. Ik zou zelfs geen snoep aan eenachtjarige kunnen verkopen.Ik vertel maar gewoon de waarheid. Dat jehier best een paar boeren hebt, maar datop de Leeuwenborch gelukkig de hippereen leukere mensen zitten. Dat ze weinigcollege-uren krijgt, maar dat ze jammergenoeg wel veel zal moeten lezen in haarvrije tijd. Dat uitgaan hier wel leuk is,maar vooral als je lid bent van eenstudentenvereniging (dat was nietbedoeld als propagandapraat, ik zei al datik weinig overredingskracht heb). Datwinkelen hier niet echt lukt, behalve als jeflutcadeautjes moet kopen, want dan zitje bij de Action wel goed. Aan het eind van de dag ben ik ergtevreden over Lisa. Ze is een aanwinstvoor mijn studie én de universiteit.Gelukkig is zij ook enthousiast. Ze zegtdat ze nu zeker weet dat ze hier Interna-tionale ontwikkelingsstudies wil gaanstuderen. Heb ik toch ergens iets goedsgezegd. / Mina Etemad

Totdat de nieuwe keuken klaar is koken de vrijwilligers van eethuis Zeezicht in het woonhuis boven De Overkant. Ze moeten metvolle borden de trap af en buitenom naar het café. / foto GA

DE BADKAMER DOET EVEN DIENST ALS AFWASHOK

Organiseer bedrijfsuitjes met yoga,natuurfotografie en wilgenknotten. Metdat idee kwamen vier studenten Bos- ennatuurbeheer van Van Hall Larensteinvoor een vak over het schrijven van eenondernemingsplan. Docenten vondenhun idee ‘Greenness’ het meest creatief.

Hogeschoolstudenten Bos- en natuurbe-heer moesten voor een tweedejaars vakeen duurzame onderneming bedenkendie iets te maken heeft met de ecologi-sche hoofdstructuur in de Gelderse Vallei.Er waren veel leuke ideeën : koolzaadteeltop braakliggend terrein, huizen bouwenmet hele boomstammen, stedelijk groenverzorgen met ‘stadsbosbeheer’ en na-

tuurrecreatie gericht op de nacht. Het re-cept voor een gezond en ontstressend be-drijfsuitje viel het meest in de smaak. ‘We sluiten aan bij de beweging in natuur-organisaties om te zoeken naar de in-vloed van natuur op gezondheid en opsteeds dikker wordende mensen die nietbewegen’, vertelt studente Mirte Kruitover Greenness. ‘Een dag begint met ChiQong of yoga in de natuur om te ontstres-sen. Daarna gaan de mensen de natuurfotograferen. Daarmee dwing je ze ergoed naar te kijken. Door met een macro-lens bijvoorbeeld een schors te fotografe-ren leer je details te zien. Een band methet landschap willen we bereiken door zein de natuur te laten werken, bijvoorbeeld

door wilgenknotten of een haag snoeien.Het liefst in de buurt van hun bedrijf. Alsdeelnemers daar later langs fietsen zienze de wilg die ze geknot hebben. Het land-schap wordt dan een beetje van henzelf.’Heel leuk zo’n winnend idee, maar gaande studenten er ook iets mee doen? ‘Wijzelf niet’, zegt Mirte. ‘Eerst nog maar tweejaar met de opleiding bezig. Maar er heb-ben wel al mensen interesse getoond,waarvan er één een zorgboerderij runt.We moeten nog kijken wat we er meedoen. We hebben er veel tijd in gestoken,dus eigenlijk willen we er ook zelf iets aanhebben.’ Andere geïnteresseerden kun-nen zich nog melden op [email protected]. / KM

‘NATUUR FOTOGRAFEREN DWINGT JE TE KIJKEN’

>HevaelfRuis geoldevoeewo

DeeneenasloWfete

‘HcohedededittesmovDeheURbrHe

HD

M I N A

DDemin

Deomdolopcogeuitmen

NNegeik geen‘MAlniekla

Resource 0720 20-24 07-02-2007 16:36 Pagina 22

8 FEBRUARY 2007 23 RESOURCE #20

en

op

–n-n

eVa-

ar-

rnet

njk

etie

k

t

K

.

nd-.’

eeb-

n,n

Het leek op een mysterieuze voorbodevan de interland die het Nederlandselftal deze week speelde tegenRusland. In de Russische regio Omskis vorige week oranje sneeuwgevallen. De sneeuw, die stonk enolieachtig aanvoelde, vormde volgensde autoriteiten geen gevaar voor devolksgezondheid. De oranje kleur zoueen gevolg zijn van stof uit eenwoestijn in Kazachstan.

Het leek zo’n goed idee, het nieuwestrooigrit tegen gladheid dat in gebruik isgenomen in Noord-Wales. Het bestaat uiteen mengsel van suiker, zetmeel engranen, en is minder slecht voor auto’sen wegen dan het traditionele zout. Er isechter één probleem: het veroorzaaktverkeerschaos. Schapen zijn zo verzot ophet strooisel dat ze soms met tientallentegelijk de weg op gaan en het goedjevan het asfalt likken.

Britse onderzoekers hebben deveroorzaker ontdekt van typischezeelucht. Een microbe in zoutemoddervlaktes blijkt over een uniekgen te beschikken dat de uitstoot vanhet sterk ruikende gas dimethylsulfide(DMS) regelt. Zeevogels gebruiken degeur van het gas om zeewater op tesporen. De identificatie kan ookmeteen een misverstand wegnemen:het inademen van deze ‘frissezeelucht’ is zeker niet gezond.

De Wageningse studentenvakbond WSOen studentenraadsfractie PSF zijn sameneen actie begonnen voor eennatuurvriendelijker universiteit. Met deslogan ‘The inconvenient truth aboutWUR’ roepen ze sinds donderdag 1februari studenten en medewerkers op tetekenen voor een duurzamer beleid.

‘Het woord duurzaamheid komt voor in elkcollege en elk onderzoek, maar nergens inhet interne beleid’, zegt Mattijs Smits vande PSF. Samen met de WSO richtte de stu-dentenraadsfractie een werkgroep op omdit te veranderen. Want ondanks vele pro-testen gebruikt Wageningen UR nog steedsmilieuonvriendelijk papier en ‘weigeren zeover te stappen op Fair Trade-koffie.’ De tegenstrijdigheid is ook zichtbaar inhet nieuwe windmolenpark. ‘WageningenUR produceert groene stroom, maar ge-bruikt zelf grijze stroom’, vertelt Smits.Het huidige stroomcontract loopt tot

2008. ‘Maar nergens staat dat daarnaalsnog wordt overgestapt.’De actievoerders vinden het ‘onaanvaard-baar’ dat duurzaamheid geen rol speelt inde interne bedrijfsvoering. ‘Terwijl Wage-ningen UR juist een leidende rol zou moe-ten spelen op dit gebied’, vindt Smits. Hetontbreken van een milieubeleidsplan ofmilieujaarverslag getuigt volgens de stu-denten van gebrek aan ambitie. ‘Met con-crete doelen voor over vijf jaar kan de bui-tenwereld Wageningen UR tenminste afre-kenen als ze die niet haalt.’De WSO en de PSF delen ook de komen-de week tijdens lunchpauzes in verschil-lende kantines nog flyers uit om steun tevragen voor hun actie. Vrijdag 9 februaristaan ze in Biotechnion, woensdag 14 fe-bruari in Alterra en het Imag-gebouw, endonderdag 15 februari op Zodiac. Wan-neer en hoe de verzamelde handtekenin-gen worden overhandigd aan de raad vanbestuur is nog niet bekend. / LH

William Coulet, derdejaars student Land-en watermanagement, deed tijdens zijnstage in het Britse Norfolk onderzoeknaar de oorzaken van verdroging in hetgebied Spixworth Beck Catchment. Deboeren krijgen de schuld van de water-problematiek. Ten onrechte, vindt William.

‘Spixworth Beck Catchment is het stroom-gebied van het riviertje Spixworth Beck.Het gebied heeft te maken met verdrogingen door nieuwe wetgeving dreigen boerengekort te worden op hun licentie omgrondwater te ontrekken aan de bodem.Zij worden namelijk gezien als veroorza-kers van het watertekort omdat ze grond-water gebruiken voor het besproeien vangewassen. Ze zouden nu veel minder wa-ter mogen gebruiken, wat voor veel boe-ren funest kan zijn. Het was mijn taak om te onderzoeken hoehet met de onttrekking gesteld is. Ik hebvooral gekeken naar andere factoren diebij de verdroging een rol kunnen spelen,die niets met de boeren te maken heb-ben. De waterwinning voor drinkwatervoor de stad Norwich is bijvoorbeeld veelgroter dan de onttrekking door boeren.Die drinkwaterwinning is wel in een naast-gelegen stroomgebied, maar als daar hetgrondwater enorm daalt, kan dat verande-ring van grondwaterstromen veroorzaken.Er stroomt dan water weg uit het stroom-gebied van Spixworth. Ik heb geen feitendie bewijzen dat het zo is, maar het is weliets dat onderzocht zou moeten worden. Een andere oorzaak van constante drai-nage zijn de opgevulde geulen in de krijt-ondergrond. Die geulen zijn in de ijstijd ge-

vormd door smeltwater van gletsjers enlater opgevuld met sediment. Het waterstroomt sneller door dit sediment weg. Zewerken eigenlijk nog steeds als draineren-de kanalen richting zee. Er zijn dus meeroorzaken of mogelijke oorzaken van ver-droging die misschien wel belangrijker zijndan onttrekking door boeren. Door mijn rapport zal de overheid nietsnel de licenties intrekken, ze zouden daneerst meer onderzoek moeten doen omhet te onderbouwen. Maar toch heb ikook met de boeren gepraat over mogelijk-heden om water te bergen, zodat ze daar-uit in de zomer water kunnen gebruiken.Ik heb ook uitgezocht hoe ze daar subsi-dies voor kunnen krijgen. Daarnaast hebik nog veel onderzocht op het gebied vanwaterkwaliteit, want ook daarbij krijgenboeren te maken met nieuwe richtlijnenvanuit Europa.De boeren waren allemaal heel enthou-siast en ze werkten graag mee. Het wasnatuurlijk ook voor hen dat ik het onder-zoek deed. Het was vaak wel lastig ze tespreken te krijgen. Ze waren in die tijd vrij-wel dag en nacht bezig. Het zijn ook nietzulke kleine bedrijven, er was zelfs eenboerderij met over de tweehonderd mede-werkers. Uiteindelijk heb ik alle boerenwel gesproken en ook veel mensen vande overheden en natuurbescherming. Diewaren ook vrijwel allemaal op mijn pre-sentatie aanwezig die ik aan het eindehield. Iedereen reageerde enthousiast, zehadden wel het idee dat ze hiermee ver-der kunnen. En ik heb de plaatselijkekrant gehaald, dat is natuurlijk ook altijdleuk.’ / Koen Moons

KIJKEN WAAR HET WATER BLIJFT

HANDTEKENINGEN VOORDUURZAME UNIVERSITEIT

HET ECHTEWERK

DAG LUUKDe bok Luuk, tot afgelopen zomer nog demascotte van studentenvereniging Osirisin Leeuwarden, is niet meer.

De verzorgers hebben hem laten inslapenomdat hij te erg leed aan artrose. De aan-doening was ook de reden dat Luuk afge-lopen zomer, na vijf dienstjaren als mas-cotte, met pensioen ging. Hij werd vervan-gen door de veel jongere Julius Caesar. Deuitvaart vindt in besloten kring plaats, zomeldt de bokcie op de website van de ver-eniging. / KM

NSK CROSS/ Esther Swart (midden) heeft zaterdag 3 februari op deNederlandse studentenkampioenschappen cross in Groningen de korte crossgewonnen. ‘Het was een mooi rondje en ik vind het leuk dat ik heb gewonnen. Maarik voelde me niet supersterk of zo’, aldus de tweedejaars studente Voeding engezondheid aan Wageningen Universiteit. Ze legde de 2,5 kilometer af in 9 minutenen 36 seconden. Swart loopt vooral wedstrijden op de baan, over achthonderd meter.‘Maar ’s winters is het heerlijk om in het bos een beetje door de modder te banjeren.Als je dan thuiskomt heb je het idee dat je wat hebt gedaan.’ Bij de heren haaldeniemand van WAV Tartlétos het podium. Jan Roos werd nipt vierde in het studenten-klassement op de lange cross (11,5 km), met een tijd van 40.36. / YdH, foto Tartlétos

Resource 0720 20-24 07-02-2007 16:36 Pagina 23

STUDENT RESOURCE #20

In de Bunker, de kroeg van studentenflat Dijkgraaf in Wageningen, was het dinsdag 30 januari ladiesnight. De bezoekers – onder wie verrassend veel mannen – vergaapten zich aan eenstripper uit de flat. Het bestuur legde dit hoogtepunt vast met de digitale camera. Tot teleurstelling van de vrouwen vooraan ging de stripper niet full monty. / TH

Je regelt bier voor een groep mensen enlaat ze dat achter elkaar in één teug op-drinken. Zo simpel is een bier-ad-estafette.Het record in het Guinness Book of Re-cords staat op 844. Dat kan beter, dachtenze bij de jarige studievereniging De Veete-lers, met hun ruime ervaring in ad-wed-strijdjes van vijf tegen vijf. De burgemeester van Wageningen gooideaanvankelijk nog roet in eten. Hij wildegeen bierzuipfestijn in zijn binnenstad. Eengoed woordje van bestuursvoorzitter AaltDijkhuizen van Wageningen UR hielp, en zokwam maandag onverwacht het berichtdat de biertap in de fietsenstalling bij hetbestuurscentrum kon staan. In drie dagen werden koortsachtig spon-sors gezocht, vaten bier ingekocht, drang-hekken en een muziekinstallatie geregeld.Woensdag plakten de Veetelers de eersteposters, schots en scheef op bomen enprullenbakken. Daarna moesten ze wach-ten. En vertrouwen op de kracht van mond-tot-mondreclame in het ‘dorp’ Wageningen. Even lijkt het tegen te vallen. Er staan opdonderdag 1 februari om half zeven geenlange rijen voor de tafels waar deelnemershun naam en leeftijd moeten opschrijven.Dijkhuizen – met het witte T-shirt van de re-cordpoging onder zijn lange donkere jas –

stapt wat rond in afwachting van het seindat hij het eerste glas bier mag leegklok-ken. Of iedereen in een rij wil gaan staan, achterde tafels langs de rand van het parkeerter-rein. Achteraan, bij LA 13, is aan het flits-licht te zien dat de eerste biertjes achter-over worden geslagen. Rustig blijven staandan maar. ‘We zitten op 650. Wil iedereenvooral vrienden en bekenden bellen?’ Stu-denten die al een zwart kruisje op hun lin-kerhand hebben gekregen na hun biertje,doen het graag. Een record op je naam istoch leuk. Veetelers in rode shirts en over-alls bellen minder ontspannen. ‘Wat kun-nen we nog doen? Ga flats langs, bel overalaan. Waarom drinkt iedereen zo snel?’ Eindelijk komt een blad bier in zicht. Deschuimkraag verdwijnt, maar niemandneemt voor zijn beurt een slokje. De buur-man mag, en dan, tik op je schouder, zelfdrinken! Een koude klots in je buik. Eenboer. Zevenhonderd mensen. ‘Bel! Zoek mensenin de stad.’ De hoop laait op als er eengroepje aan komt sukkelen. Achthonderd.‘Mijn ouders komen ook!’, roept iemand.Om kwart voor negen is het genoeg. 928,een nieuw record. Now beat this. / Yvonnede Hilster

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON

PRIKBORD

24

[email protected]

>

BIERESTAFETTE

Cameron Diaz ontdekte in de film ‘There’ssomething about Mary’ al dat het dienstkan doen als gel, en Londense kappershebben nu nog een cosmetische toepas-sing ontdekt voor sperma. Tegen betalingvan tachtig euro masseren ze het goedjebij hun klanten in het haar. Na een kwar-tiertje onder de droogkap verlaten die desalon met vol en superzacht haar. Eénwaarschuwing voor creatieve thuiskap-pers: het moet wel sperma van AberdeenAngus-stieren zijn.

In Groningen worden de geesten rijpgemaakt voor de sloop van de sociëteitvan Vindicat. De leden van hetstudentencorps zitten nu in een lelijkpand op de Grote Markt. Deze weekmoeten ze aangeven of ze akkoord gaanmet een verhuizing naar de nabijgelegenFriesland Bank. De uitkomst wordt metspanning afgewacht in Madurodam. Hetminiatuurpretpark vreest dat de kleineversie van het gebouw straks verweesdzal achterblijven.

Resource 0720 20-24 07-02-2007 16:36 Pagina 24

nr. 20 - 8 februari (1,1 mb)

Documents