ocena jakości powietrza w województwie śląskim w świetle wymagań unijnych

Ocena jakości powietrza w województwie śląskim w świetle wymagań unijnych

Przygotowano w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Katowicach

ZAKRES BADAŃ MONITORINGOWYCH POWIETRZA

W 2012 ROKU

Na terenie województwa śląskiego w 2012 roku znajdowało się 230 stanowisk pomiarowych umożliwiających określenie jakości powietrza w zakresie: pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu, ozonu, tlenku węgla, benzenu, zawartych w pyle PM10: ołowiu, kadmu, niklu, arsenu i benzo(a)pirenu,a także dodatkowo do oceny jakości powietrza w zakresie: 5 wybranych WWA, kationów, anionów oraz węgla organicznego i elementarnego zawartego w pyle PM2,5

(jedno z czterech województw w kraju wykonujących to badanie na stacjach tła regionalnego w Złotym Potoku i Godowie),

rtęci w stanie gazowym na stacji w Złotym Potoku (jedna z czterech stacji mierzących zawartość rtęci w powietrzu w Polsce).

Program pomiarów jakości powietrza realizowany przez WIOŚ w Katowicach jest zgodny z przepisami prawa polskiego i unijnego, w tym: w odniesieniu do wymogów co do liczby wymaganych stałych stanowisk

pomiarowych oraz określania krajowego wskaźnika średniego narażenia dla pyłu PM2,5, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy,

w zakresie wykonywania badań metali ciężkich, WWA w pyle oraz rtęci, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu.

Zgodność z dyrektywami Unijnymi

Automatyczna stacja monitoringu powietrza

i stanowisko do pomiarów manualnych w Katowicach

Stanowiska pomiarowe w 2012 roku znajdowały się: w 17 stacjach automatycznych, na 25 stanowiskach manualnych pyłu

zawieszonego, w tym PM10 (17) i PM2,5 (8),

na 18 stanowisk pomiarów pasywnych (wyłącznie benzen).

Rozmieszczenie i liczba stanowisk pomiarowych

PM10 oraz PM2,5 w 2012 roku, w odniesieniu do wymagań

Unijnych

Nazwa strefy

Minimalna liczba stanowisk

PM2,5 i PM10 (wymagana zgodnie

z Dyrektywą 2008/50/WE)

ZanieczyszczeniePM10 PM2,5

pomiary manualne

(oceny roczne)

pomiary automatyczne (bieżąca ocena

- poziomy alarmowe)

pomiary manualne

(oceny roczne)

pomiary automatyczne

(bieżąca ocena)

aglomeracja górnośląska 7 4* 6 3* 2aglomeracja rybnicko-jastrzębska 3 2 1 1 miasto Bielsko-Biała 2 1 1 1 miasto Częstochowa 2 1 1* 1 strefa śląska 7 9 5 2

Ogółem woj. śląskie 21 17 14 8 2

* w tym jedno stanowisko komunikacyjne

Nazwa strefyZanieczyszczenie

SO2 NO2 CO O3

A B A B A B A Baglomeracja górnośląska 5 7 5 7 2 4 3 3aglomeracja rybnicko-jastrzębska 2 2 2 2 1 1 1 1miasto Bielsko-Biała 1 1 1 1 1 1 0 1miasto Częstochowa 1 2 1 2 1 2 0 1

strefa śląska 5 5 2 5 2 2 4 4

Ogółem woj. śląskie 14 17 11 17 7 10 8 10

Objaśnienie do tabeli:A - Minimalna liczba stanowisk wymagana zgodnie z Dyrektywą 2008/50/WEB - Liczba istniejących stałych stanowisk pomiarowych


dwutlenku siarki SO2, dwutlenku azotu NO2, tlenku węgla CO oraz

ozonu O3, w odniesieniu do wymagań unijnych


benzenu C6H6 w odniesieniu do wymagań unijnych


benzen

A B

aglomeracja górnośląska 5 5

aglomeracja rybnicko-jastrzębska 2 2

miasto Bielsko-Biała 1 1

miasto Częstochowa 1 1

strefa śląska 5 7

Ogółem woj. śląskie 14 16



arsenu As, kadmu Cd, niklu Ni, ołowiu Pb oraz benzo(a)pirenu,

w odniesieniu do wymagań unijnych


As Cd Ni Pb benzo(a)piren

A B A B A B A B A Baglomeracja górnośląska 2 2 1 1 1 1 1 1 2 3aglomeracja rybnicko-jastrzębska 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2miasto Bielsko-Biała 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1miasto Częstochowa 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1strefa śląska 2 5 2 5 1 5 1 5 2 7

Ogółem woj. śląskie 7 10 6 9 5 9 5 9 7 14


W oparciu o wyniki pomiarów z uzyskanych z przedstawionych stanowisk pomiarowych i wyniki modelowania matematycznego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach wykonał: „Jedenastą roczną ocenę jakości powietrza w województwie śląskim, obejmującą 2012 rok”.

Ocena wykonywana została w pięciu strefach, w tym: dwie aglomeracje (górnośląska i rybnicko-

jastrzębska), dwa największe miasta poza

aglomeracjami (Bielsko Biała i Częstochowa),

strefa śląską stanowiącą pozostałą część województwa.

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM ZA 2012 ROK

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKUWG KRYTERIUM OCHRONA ZDROWIA

TLENEK WĘGLA BENZEN

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKUWG KRYTERIUM OCHRONA ZDROWIA

DWUTLENEK AZOTUDWUTLENEK SIARKI

Obszary przekroczeń: Żywiec i Rybnik

Klasa C: M. Częstochowa i aglomeracja górnośląska

Ocena jakości powietrza w 2012 roku wg kryterium ochrona zdrowia DWUTLENEK SIARKI SO2

Przekroczenia dopuszczalnej częstości stężeń 24 godzinnych wynoszących 125 µg/m3, powyżej 3 dni, wystąpiły

w Żywcu w strefie śląskiej oraz w Rybniku w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej.

Rybnik ul. Borki

Żywiec ul. Słowackiego

Data przekroczenia Stężenie 24-godzinne w mg/m3

28/01/2012 164

07/02/2012 134

08/02/2012 156

09/02/2012 155

12/02/2012 142

13/02/2012 133

08/12/2012 154

09/12/2012 144

11/02/2012 153

12/02/2012 189

13/02/2012 193

14/12/2012 143 130

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKU

DLA PYŁU ZAWIESZONEGO PM10

1 Lubliniec ul. Piaskowa

2 Częstochowa ul. Baczyńskiego

3 Złoty Potok gm. Janów

4 Myszków ul. Miedziana 3

5 Zawiercie ul. M. Skłodowskiej-Curie

6 Dąbrowa Górnicza ul. Tysiąclecia

7 Sosnowiec ul. Lubelska

8 Katowice ul. Kossutha

9 Katowice Aleja Górnośląska

10 Tychy ul. Tołstoja

11 Pszczyna ul. ks. Abp. Bogedaina

12 Bielsko-Biała ul. Kossak-Szczuckiej

13 Żywiec ul. Słowackiego

14 Żywiec ul. Kopernika

15 Cieszyn ul. Mickiewicza

16 Godów ul. Gliniki. powiat wodzisławski

17 Wodzisław ul. Gałczyńskiego

18 Żory Os. Sikorskiego

19 Rybnik ul. Borki

20 Knurów ul. Jedności Narodowej

21 Gliwice ul. Mewy

22 Zabrze ul. M. Skłodowskiej

23 Tarnowskie Góry ul. Litewska

STĘŻENIA ŚREDNIE ROCZNE PYŁU ZAWIESZONEGO PM10W LATACH 2006 - 2012

57 47 49 45 52 49 50 55 47 43 41 34 30 49 43 36 42 42 51 45 46 400

10

20

30

40

50

60

70

80

Dąb

row

a G

órni

cza

ul.

1000

-leci

a

Gliw

ice

ul. M

ewy

Kat

owic

e ul

Kos

suth

a

Tyc

hy u

l. T

ołst

oja

Zab

rze

ul. S

kłod

owsk

iej-

Cur

ie

Sos

now

iec

ul. L

ubel

ska

Kat

owic

e A

utos

trad

a A

4G

órno

śląs

ka/P

lebi

scyt

owa

Ryb

nik

ul. B

orki

Żor

y ul

. Sik

orsk

iego

Bie

lsko

Bia

ła u

l. K

ossa

k-S

zczu

ckie

j

Czę

stoc

how

a ul

.B

aczy

ński

ego

Zło

ty P

otok

gm

. Jan

ów

Lubl

inie

c ul

. Pia

skow

a

Mys

zków

ul.

Mie

dzia

na

Zaw

ierc

ie u

l.Skł

odow

skie

j-C

urie

Cie

szyn

ul.

Mic

kiew

icza

Żyw

iec

ul. S

łow

acki

ego

Zyw

iec

ul. K

oper

nika

Knu

rów

, ul J

edno

ści

Nar

odow

ej

Psz

czyn

a ul

. Bog

edai

na

God

ów u

l. G

linik

i

Tar

now

skie

Gór

y ul

.Li

tew

ska

µg/m32006 2010 2011 2012 Wartość dopuszczalna

STĘŻENIA 24 GODZINNE PYŁU ZAWIESZONEGO PM10PRZEKRACZAJĄCE PRÓG INFORMOWANIA W 2012 ROKU

Stanowisko w miejscowości

Gliwice

Kat. stacja komunik.

Katowice

Sosnowiec

Tychy

Zabrze

Rybnik

Żory

Bielsko-Biała

Częstochowa

Cieszyn

Godów

Knurów

Pszczyna

Tarnowskie Góry

Myszków

Zawiercie

Złoty Potok

Żywiec

Ogółem

Liczba przekroczeń poziomu 200 μg/m3 7 7 7 8 9 7 14 9 7 4 5 1 6 1 4 9 4 1 19

129 przypadków przekroczeń na 19 stacjach

w tym przekroczenie poziomu

alarmowego2 2 3 4 2 2 2 1 1 2 4 4 5

11 dni, w których poziom stężeń 24-godzinnych przekroczył 300 μg/m3

(przez 21 dni przekroczony był próg informowania)

Procentowy udział poszczególnych województw w ilości zgłoszeń wystąpienia

poziomu alarmowego pyłu zawieszonego PM10

40%

11% 37%

2%2%2%

6%

śląskie

małopolskie

dolnośląskie

opolskie

świętokrzyskie

wielkopolskie

łódzkie

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKU

BENZO(A)PIREN

Przekroczenie poziomu docelowego 1 ng/m3 na terenie całego województwa śląskiego (średnioroczne przekroczenia w zakresie 3 – 15 ng/m3)

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKUDLA PYŁU ZAWIESZONEGO PM2,5

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

53 45 21 16 37 30

Częstochowa

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

51 52 18 18 34 34

Gliwice

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

48 46 21 14 33 33

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

63 58 21 22 42 40

Żory

Godów

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

30 31 14 11 21 18

Złoty Potok

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

46 52 20 17 31 35

Katowice, ul. Kossutha

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

59 57 26 21 45 39

Katowice, Autostrada A4

zima 2011

zima 2012

lato 2011

lato 2012

2011 rok

2012 rok

53 50 17 14 34 34

Bielsko - Biała

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W 2012 ROKU WG KRYTERIUM OCHRONA ZDROWIA DLA OZONU

poziom celu długoterminowego - maksymalna średnia ośmiogodzinna w roku, powyżej 120 µg/m3

dopuszczalna częstość przekraczania 25 dni

ARSEN KADM

NIKIEL OŁÓW

Metale zawarte w pyle PM10

PRZYCZYNY PRZEKROCZEŃ i KONIECZNOŚĆ DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH

Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10, PM2.5, dwutlenku siarki i benzo(a)pirenu w okresie zimowym jest w dalszym ciągu emisja z indywidualnego ogrzewania budynków. Emisja ta występuje ze zróżnicowanym natężeniem zależnym od temperatury i warunków meteorologicznych, związanych z bezwietrzną lub prawie bezwietrzną pogodną (prędkością wiatru poniżej 1,5 m/s) i brakiem opadów atmosferycznych.

Znacznie mniejszy negatywny wpływ na jakość powietrza ma emisja przemysłowa i transport.

PRZYCZYNY PRZEKROCZEŃ i KONIECZNOŚĆ DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH

Jak zaznaczono, w mniejszym stopniu, ale niestety nadmierna emisja zanieczyszczeń powodowana jest również przez zakłady przemysłowe, w tym eksploatujące instalacje ciepłownicze dużych mocy.

Na skutek spalania tańszego węgla, posiadającego znacznie gorsze parametry (szczególnie dotyczy to wysokiej zawartości popiołu tj. 25 - 30%), odnotowaliśmy przypadek zakładu emitującego ponadnormatywną emisję pyłu, wykazującą w latach 2009 - 2011 tendencję wzrostową. Kwoty kar pieniężnych naliczone za przedmiotowe lata wyniosły odpowiednio:

99.298,14 zł, 202.383,78 zł 1.052.380,25 zł a kara przewidywana za 2012 rok wyniesie ponad 2 mln zł.Dopiero pierwsze miesiące 2013 roku wykazały tendencję spadkową w zakresie wielkości emisji, w wyniku działań naprawczych, w ramach odroczonej kary oraz zastosowanie węgla o lepszych parametrach.

Emisja z transportuEmisja przemysłowa

NISKA EMISJA !!!- główna przyczyna złej jakości powietrza

ŚLĄSKI MONITORING POWIETRZA

ŚLĄSKI MONITORING POWIETRZA

6 123 9 15 18 21 24 27 30 2 5 8 11 14 17 20 23 26 29 2 5 8 11 14 17 20 23 26 29 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28Październik 2012 Listopad 2012 Grudzień 2012 Styczeń 2013

0

50

100

150

200

250

300

350

400

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5Stężenia pyłu PM10 w okresie październik 2012 - styczeń 2013

na stacji monitoringu powietrza w Gliwicach na tle zmian prędkości wiatru(Temperatura -10,8 ÷ +17,2 0C)

PM10 Gliwice poziom dopuszczalny poziom alarmowy prędkość wiatru Gliwice

stęż

enie

pył

u PM

10 u

g/m

3prędkość w

iatru, m/s

poziom alarmowy 300 µg/m3

poziom dopuszczalny 50 µg/m3

Wojewódzki Inspektorat OchronyŚrodowiska w KatowicachŚląski Monitoring Powietrza

Konieczność poprawy złej jakości powietrza na terenie województwa śląskiego

Na podstawie rocznych ocen jakości powietrza wykonanych przez WIOŚ w Katowicach, Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił dwa Programy Ochrony Powietrza.

Za realizację Programu odpowiedzialny jest Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego i poszczególne gminy województwa, które zobowiązane są do wdrożenia zadań ujętych w Programie

Wykonana przez Inspektorat analiza zakresu prac wykonanych przez gminy w ramach Programów Ochrony Powietrza wskazuje na konieczność bardzo znaczącego zintensyfikowania tych działań , w celu doporowadzenia do wyraźnej poprawy jakości powietrza w województwie śląskim !

Niezbędna jest również zmiana przepisów prawa w kierunku określenia między innymi jakości paliw stosowanych w gospodarstwach domowych, w sposób eliminujący spalanie paliw o najgorszej jakości.

.

Muły węglowe – jedna z przyczyn złej jakości powietrza w województwie śląskim

Ilość mułu węglowego wyt-worzona [Mg]

Ilość mułu węglowego sprzedana [Mg]

Ilość sprzedana w mieszaninie z miałem [Mg]

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

2054384.63

1156995.03

491205.7

1714490.03

857192.23

461022.1

2011 rok2012 rok

Brak jednoznacznych

norm dla sprzedawanych paliw węglowych- konieczność

zmiany przepisów

prawa !

Informacja o jakości powietrza na terenie województwa śląskiego

• Informacja o jakości powietrza w sposób ciągły dostępna jest na stronach internetowych WIOŚ w Katowicach: www.katowice.pios.gov.pl/ Śląski Monitoring Powietrza

• Informacja o prognozowanej jakości powietrza przygotowywana przez WIOŚ w Katowicach z IMGW Oddział w Krakowie, Zakład Monitoringu i Modelowania Zanieczyszczeń Powietrza w Katowicach dostępna jest

a)na stronach internetowych WIOŚ w Katowicach www.katowice.pios.gov.pl/ System Prognozowania Zanieczyszczeń Powietrza

b)W codziennym programie EKO POGODA, w TVP Katowice, godz. 1915

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach ul. Wita Stwosza 240-036 KatowiceInformacje dotyczące stanu środowiska dostępne na stronie: www.katowice.pios.gov.pl(zdjęcia z archiwum WIOŚ w Katowicach)

Badania prowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska są dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Dziękuję za uwagę

ocena jakości powietrza w województwie śląskim w świetle wymagań unijnych

Documents