ocena poporodowa

Neonatologia i opieka neonatologiczna

Badanie noworodkaOkres adaptacji

SUM 2010 Anna Jarosz - Lesz

noworodek

Okres noworodkowy trwa od urodzenia do 28 dnia ycia.

- czas przystosowania si wikszoci narzdw i ukadw noworodka do ycia pozamacicznego.

noworodek

- W yciu wewntrzmacicznym pd samodzielnie: - nie oddycha (tlen dostarczany jest przez krew z ppowiny), - nie je (wszystkie skadniki pokarmowe dostarczane s przez krew), - nie wydala (produkty przemiany materii transportowane s drog krwi przez ppowin), - nie musi samodzielnie utrzymywa staej temperatury ciaa (funkcje termoregulacyjn speniaj wody podowe). (1)

noworodek

Drastyczn zmian rodowiska powoduje pord, co wymusza zmian sposobu funkcjonowania organizmu noworodka. Wszystkie jego ukady i narzdy musz podj samodzielne funkcje (oddychanie, trawienie, wydalanie, utrzymywanie staej temperatury ciaa). Stabilizacja ta zaczyna si od pierwszych dni ycia i trwa najpniej do koca pierwszego miesica ycia .

noworodek

Na przebieg okresu adaptacji i jego dugo trwania maj wpyw:dojrzao noworodka,choroby matki w czasie ciy, przebieg porodu,leki stosowane w ciy,leki stosowane w czasie porodu.

Stany przejciowe u noworodka

- to prawidowe, fizjologiczne zmiany, pojawiajce si w zwizku z procesem adaptacji do ycia pozmacicznego

- Wystpuj one u wikszoci noworodkw, w rnym nateniu

- Stany przejciowe nie wymagaj leczenia, nie stanowi zagroenia dla zdrowia, ale konieczna jest ich staa obserwacja)

Stany przejciowe noworodka

W pierwszych dniach ycia noworodka naley zwrci baczn uwag na trzy zjawiska:- oddanie smki,- fizjologiczny spadek masy ciaa,- taczka fizjologiczna

smka

- przewanie smka jest oddawana w pierwszej dobie ycia noworodka za norm uznaje si oddanie smki do 48 godzin po porodzie

smka

- oddanie smki w onie matki jest spowodowane niedotlenieniem podu smka powoduje wwczas zielone zabarwienie wd podowych

- Brak smki w cigu pierwszych 24 godzin ycia nasuwa podejrzenie niedronoci przewodu pokarmowego

- Opnione oddanie smki jest typowe dla mukowiscydozy

smka

okoo 3 - 4 doby ycia pojawiaj si zielone, lune stolce przejciowe, ktre nastpnie przechodz w stolce pokarmowe

Stolce noworodka

Liczba stolcw zaley od :- czstoci karmie,- iloci zjadanego pokarmu,- rodzaju pokarmu (pokarm matki, mleko sztuczne).

U dzieci karmionych piersi ilo wyprnie jest wiksza (10 15 razy na dob), czsto wystpuj one po kadym karmieniu, ilo stolca jest niewielka.

Przyczyny fizjologicznego spadku masy ciaa noworodka w pierwszych dniach ycia

- utrata wody poprzez oddawanie stolca,- oddawanie moczu,- wysychanie ppowiny,- utrata pary wodnej przez puca,- utrata wody przez skr,- ewentualne ulewanie- przejciowy ujemny bilans energetyczny ze zuywaniem zapasw glikogenu i tuszczu.

Przyczyny fizjologicznego spadku masy ciaa noworodka w pierwszych dniach ycia

- urodzeniowa masa ciaa noworodka (im wikszamasa urodzeniowa, tym wikszy spadek),- uraz okooporodowy,- czas przecicia ppowiny,- czas pierwszego przystawienia do piersi.

fizjologiczny spadek masy ciaa noworodka

- prawidowy spadek masy ciaa nie powinien przekracza 10% masy urodzeniowej,- maksymalny spadek masy ciaa obserwuje si w 3 - 4 dobie ycia,- w przypadku noworodka donoszonego masa ciaa wyrwnuje si ok. 8 doby ycia - w przypadku wczeniaka masa ciaa wyrwnuje si midzy 3 - 7 tygodniem ycia,

fizjologiczny spadek masy ciaa noworodka

Maym spadkom masy i szybkiemu wyrwnaniu jejdo masy urodzeniowej sprzyjaj:- unikanie przegrzania,- wczesne przystawienie do piersi,- karmienie na danie (co najmniej 8/dob)- w razie wskaza medycznych pojenie noworodka.Brak przyrostu masy ciaa powyej masy urodzeniowej do koca 3 tygodnia ycia wymaga pilnej oceny lekarskiej dziecka

taczka fizjologiczna

- wystpuje u ok. 70 - 80% noworodkw - przyczyn jest niedojrzao ukadu sprzgajcego woln bilirubin w ukadzie siateczkowo - rbonkowym wtroby i w hepatocytach. - Niedojrzao ta uniemoliwia zwizanie i wydalenie w odpowiednim tempie nadmiaru wolnej bilirubiny.


- U donoszonego, zdrowego noworodka:pojawia si najczciej pod koniec 2 doby ycia,- najwysze poziomy bilirubiny pojawiaj si w 3 - 4 dobie ycia,- najwyszy poziom bilirubiny nie powinien przekracza 15 mg%- taczka fizjologiczna nie powinna trwa duej ni 14 dni.


U wczeniaka:- taczka fizjologiczna pojawia si najczciej w 3 - 4 dobie ycia,- najwysze poziomy bilirubiny pojawiaj si w 5 - 7 dobie ycia,- taczka fizjologiczna moe trwa par tygodni.


zacenieStenie bilirubiny

Zauwaalne zacenieOkoo 4

Gowa i szyjaOkoo 5

Klatka piersiowa i brzuch6-8

Poniej ppka9-12

Podudzia i przedramiona13-15

Donie i stopy>15

taczka patologiczna

- Wystpienie taczki u noworodkw donoszonych w pierwszej dobie ycia jest nieprawidowoci

- Wystpienie taczki w pierwszych 48 godzinach u wczeniakw jest nieprawidowoci

- Dzienny przyrost bilirubiny o wicej ni 85 mol/l (5 mg%) wskazuje na patologi i wymaga diagnostyki

taczka patologiczna ?

- Noworodek karmiony wycznie piersi - sabo przybierajcy na wadze bdzie mia nasilon taczk

Noworodek karmiony wycznie piersi - szybko przybierajcy na wadze, nie prezentujcy niepokojcych objaww, spokojny i zadowolony moe mie powoli ustpujc taczk nawet do 12 tyg po porodzie

GORCZKA PRZEJCIOWA

- Noworodek z ciepego, wilgotnego rodowiska wewntrzmacicznego dostaje si do zimnego otoczenia i musi uruchomi mechanizmy zabezpieczajce go przed utrat ciepa- Bezporednio po porodzie traci okoo 75 % ciepa przez parowanie- w chwili porodu temperatura ciaa noworodka wynosi 37,5 38 stopnia Celsjusza, jest o okoo 0, 5 1 stopnia wysza od temperatury matki, w cigu nastpnych 10 minut obnia si o 3 stopnie.-

GORCZKA PRZEJCIOWA

- Gorczka przejciowa wystpuje okoo 3 4 doby, - Wystpienie fizjologicznej gorczki zwykle pokrywa si ze szczytem spadku masy ciaa i jest spowodowane utrat pynw oraz niedostatecznym ich wyrwnaniem (zbyt maa ilo pokarmu, suche powietrze, przegrzewanie).- Na obnienie wasnej temperatury ciaa organizm noworodka odpowiada niekontrolowanym podwyszeniem temperatury.

GORCZKA PRZEJCIOWA

Opieka nad noworodkiem z gorczk przejciow powinna by nastawiona na :- wczesne przystawienie do piersi,- czste karmienie,- lekkie ubieranie, przy zachowaniu komfortu termicznego,- temperatura pomieszczenia 20 22 stopnie,- utrzymanie odpowiedniej wilgotnoci powietrza (50 %).

ZABURZENIA KRZEPNICIA

S nastpstwem:niskich ste czynnikw krzepnicia,niszej iloci pytek krwiPo porodzie takie zaburzenia s fizjologi.

Zaburzenia krzepnicia:pojawiaj si w 3 4 dobie ycia, ustpuj w 7 10 dobie.

ZABURZENIA KRZEPNICIA

Dziaaniem profilaktycznym, zapobiegajcym krwawieniom np. z przewodu pokarmowego, czy z ppowiny jest podanie witaminy K w pierwszej dobie ycia- Doustnie 2 mg- dominiowo 0,5 mg (>1500g)- dominiowo 0,3 mg (< 1500g)

RUMIE TOKSYCZNY

- pojawia si w cigu pierwszych 24 godzin.- Ma posta czerwonych plamek (1 3 mm) widocznych na skrze z niewielkimi grudkami na szczycie.- Wystpuje gwnie na tuowiu nie wystpuje na bonach luzowych.- Rumie jest efektem kontaktu bardzo wraliwej skry noworodka z nowym rodowiskiem. - Czynniki dranice to:Ciepo, zimno,kosmetyki do pielgnacji, proszki, pociel, ubranka

ODCZYNY CIOWE
(ZABURZENIA W RWNOWADZE HORMONALNEJ )

Odczyny ciowe s nastpstwem dziaania na noworodka hormonw matki(estrogenw i prolaktyny), ktre transportowane przez oysko w okresie ciy,jeszcze kilka dni po porodzie daj objawy u dziecka. Dotycz zarwnogruczow piersiowych, jak i narzdw pciowych noworodkw obu pci.Wystpuj okoo 3 7 doby.

ODCZYNY CIOWE
(ZABURZENIA W RWNOWADZE HORMONALNEJ )

- powikszenie gruczow piersiowych (moe przybiera posta twardych guzkw pod brodawk sutka),- gromadzenie si w nich niewielkiej iloci wydzieliny, skadem zblionym do siary,- obrzk sromu u dziewczynek,- wydzielina z pochwy (biaa, luzowa, czasami podbarwiona krwi).- Stany te nie wymagaj interwencji medycznej, ustpuj samoistnie po kilku dniach, zalecana jest jedynie obserwacja i delikatna pielgnacja

Badanie noworodka: obserwacja, pomiary

Przystpujc do badania naley rozebra caego noworodka. Badamy dziecko przy dobrym owietleniu (najlepiej naturalnym), w ciepym pomieszczeniu, na ciepym podou, ciepymi rkami, najlepiej w godzin po karmieniu.

Badanie noworodka: obserwacja, pomiary

Ocena noworodka obejmuje:- obserwacj dziecka, w tym ocen jegospontanicznej ruchliwoci,- pomiary,- badanie fizykalne (w tym badanieneurologiczne).

Wygld oglny noworodka

charakterystyczne cechy wygldu:

- dua gowa, dugi tuw, krtkie koczyny,- brzuch duy w stosunku do klatki piersiowej,- obwd gwki jest wikszy od obwodu klatki piersiowej.Po urodzeniu uoenie ciaa jeszcze jaki czas przypomina uoenie podowe,koczyny grne zgite s w stawach okciowych, dolne w kolanowych, gowa pochylona ku przodowi

Obserwacja dziecka powinna obejmowa ocen:

- symetrii budowy ciaa - uoenia (ewentualne zajmowania pozycji przymusowej),- odywienia,- spontanicznej aktywnoci ruchowej,- wiadomoci,- wyrazu twarzy,- zabarwienia i ucieplenia skry,- sposobu oddychania.

Pomiary dziecka powinny obejmowa:

- mas ciaa,- dugo,- obwd gwki,- obwd klatki piersiowej,- wielko ciemienia przedniego,- wielko ciemienia tylnego.

W przypadku noworodka donoszonego:

- norma masy ciaa 2500 - 4600 g - norma dugoci ciaa 47 - 55 cm (rednio 50 cm),- dugo ciemieniowo-siedzeniowa wynosi rednio 33 cm,- obwd gwki noworodka mieci si w granicach 32 - 35 cm,- obwd klatki piersiowej 32-33 cm,dua gowa stanowi dugoci ciaa.

Hipotrofia

hipertrofia

SGA, AGA

Ocena wczeniaka

Badanie skry, tkanki podskrnej, obwodowych wzw chonnych

- skra dziecka - kolor, ucieplenie, powrt woniczkowy - odczyny ciowe - znamiona skrne - uszkodzenia skry, urazy porodowe- rozwj tkanki podskrnej- obwodowe wzy chonne dostpne badaniu palpacyjnemu

Klatka piersiowa

- klatka piersiowa noworodka ma ksztat beczkowaty,- ustawiona jest wdechowo- przebieg eber jest poziomy-czsto oddechw u noworodka waha si w granicach 35-50/min.- akcja serca u noworodka waha si granicach 120-160/min.Oceniajc klatk piersiow naley zbada obojczyki

Badanie ukadu kostno-stawowego

- zakres ruchomoci staww,- symetri ruchw staww,- nierwno koczyn (dugo, uoenie)- asymetria fadw poladkowych,- kolawo,- szpotawo.

Badanie neurologiczne noworodka

- obserwacja noworodka z ocen spontanicznej ruchliwoci

- ocena napicia miniowego

- ocena odruchw.

Obserwacja noworodka w pooeniu na plecach:

- uoenie zgiciowe koczyn przy tonicznym napiciu prostownikw tuowia - uoenie zgiciowe koczyn jest typowe dla noworodka, od palcw rk po palce ng wszystkie koczyny s zgite w stawach,-gowa uoona jest asymetrycznie, obraca si stale na jedn lub drug stron,- czuwajcy zdrowy noworodek energicznie zgina i prostuje koczyny, ruchy maj charakter nadmierny ze skonnoci do uoglniania si (ruchy koczyn powoduj ruch caego ciaa).

Obserwacja noworodka w pooeniu na brzuchu:

- w pooeniu na brzuchu prostuje na przemian nki i wyciga do przodu rczki w poblie twarzy - po uciniciu stopy odbija si skokami do przodu (odruch pezania)- podnosi na moment chwiejnie gwk i z wielkim wysikiem zwraca j na drug stron.

Ocena napicia miniowego:

- napicie miniowe czynne (np. reakcja wyprostna tuowia w pozycji pionowej)

- napicie miniowe bierne (ocena oporu mini podczas wykonywania ruchw biernych koczynami napicie miniowe bierne jest do silne)

Badanie ukadu nerwowego - ocena odruchw

chd automatyczny oparty na odruchu prostowaniu nogi przy dotkniciu stopy i jednoczesnym zgiciu drugiej nogi (znika po paru tygodniach),

odruch chwytny rk po dotkniciu powierzchni doniowej rki noworodka, szybko zaciska si kciuk i pozostae palce rczki, utrzymujc to zamknicie przez kilka sekund, w podobny sposb wystpuje odruch chwytny w stopach (znika okoo 4 miesica ycia),


reakcja na silne dwiki i wiato marszczy czoo, mruga oczami, odruch Moro,odruch paczu krzyk wyraajcy potrzeb (noworodek pacze bez ez, dopiero od 6 miesica pacz zaczyna odzwierciedla stan emocjonalny; niektre zdrowe noworodki pacz okoo 2 godzin bez uchwytnej przyczyny),odruch ssania i poykania odruch ssania jest tak silny, e tumi inne uczucia cznie z blem (im modszy noworodek wikszy wczeniak, tym sabiej wyksztacony odruch ssania),odruch Moro 2 fazowy






Pytania ?

ocena poporodowa

Education