ΘΕΜΑ: Διατροφή και Υγεία στο σύγχρονο περιβάλλον

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κόγια Μαρία

ΤΜΗΜΑ:Α2

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012

Για την εργασία αυτή εργάστηκαν οι παρακάτω μαθητές:

1. Αλή Εμρέ

2. Αλμπανίδου Σοφία

3. Βαλσαμίδου Βεργίνα

4. Βουλτσίδου Γεωργία

5. Γεωργιάδου Ελισάβετ – Παρασκευή

6. Γιουσούφ Φουρκάν

7. Γκανούδη Χρύσα

8. Δανιηλίδου Ευαγγέλια

9. Διαμαντόπουλος Παναγιώτης

10. Ζιώγας Ορέστης

11. Θεοχαρης Ιωάννης

12. Ισμαήλ Μερβέ

13. Κοτζά Ιμπράμ Γκιζέμ

14. Κουτάβα Δήμητρα

15. Κουτσογιάννη Χρυσή

16. Λαζαρίδου Όλγα

17. Μαυρίδου Πετρίνα

18. Μπέκα Αγελλική - Άννα

19. Μηνοπούλου Σοφία

20. Οσμόν Μουσταφά

21. Σαλπιγγίδου Αθηνά

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Θρεπτικά συστατικά τροφών - Υδατάνθρακες

- Πρωτεΐνες

- Λίπη και Έλαια

- Βιταμίνες

- Μέταλλα

Κατηγορίες Τροφών

- Δημητριακά

- Φρούτα

- Λαχανικά

- Ψαρί

- Κρέας

- Αυγό

- Γαλακτοκομικά

- Όσπρια

- Ξηροί Καρποί

- Γλυκά

Διατροφικά μοντέλα στο παρελθόν και στο παρόν

- Ιστορική ανάδρομη

- Μεσογειακή διατροφή

- Διατροφή δυτικού και ανατολικού τύπου

- Κρητική και Θρακιώτικη διατροφή

- Χορτοφαγική

Τρόποι Παραγωγής Τροφίμων ( είδη γεωργίας )

- Συμβατική

- Ολοκληρωμένη

- Βιολογική

- Γενετικά Τροποποιημένα προϊόντα

- Η γεωργία στην Ελλάδα

Διατροφικές Διαταραχές

- Γενικά

- Νευρική ανορεξία

- Νευρική βουλιμία

- Παχυσαρκία

Ερωτηματολόγιο: Διατροφικές συνήθειες Ελλήνων

Σχεδιαγράμματα

Βιβλιογραφία

Παράρτημα:Τεχνήματα μαθητών

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

Με την πρόσληψη των τροφών, ο οργανισμός μας παίρνει διάφορα θρεπτικά συστατικά.

Ένα από αυτά είναι οι υδατάνθρακες [Cn(H2O)] οι οποίοι είναι ενυδατωμένοι άνθρακες.

Το όνομά τους προέρχεται από το ύδωρ(δηλαδή νερό)και τον άνθρακα.

Οι υδατάνθρακες έχουν διάφορες μορφές και γι’ αυτό το λόγο χωρίζονται σε τέσσερις

βασικές κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία είναι οι μονοσακχαρίτες όπως η γλυκόζη και η

φρουκτόζη(φρούτα).Η δεύτερη κατηγορία είναι η δισακχαρίτες, όπως η λακτόζη (γάλα), η

μαλτόζη και η σακχαρόζη, οι οποίοι αποτελούνται από δύο μονοσακχαρίτες και η τρίτη

είναι οι ολιγοσακχαρίτες οι οποίοι αποτελούνται από 20-30 μονοσακχαρίτες. Τέλος, η

τέταρτη κατηγορία είναι οι πολυσακχαρίτες όπως το άμυλο και το γλυκογόνο που

αποτελούνται από εκατοντάδες χιλιάδες υπομονάδες γλυκόζης. Στους σύνθετους

υδατάνθρακες συμπεριλαμβάνονται οι φυτικές ίνες, όπως η κυτταρίνη, οι οποίες δεν

πέπτονται από τον οργανισμό, αλλά συμβάλλουν στη καλή λειτουργία του εντέρου(φλούδα

φρούτων, φλοιός σιταριού και ψωμί ολικής άλεσης). Σε αντίθεση, το άμυλο μπορεί μέσω

της γλυκόζης που περιέχει με τη βοήθεια των αμυλασών να συμβάλλει στο μεταβολισμό

του ανθρώπου για κάλυψη ενεργειακών αναγκών ή για σύνθεση άλλων υλικών.

Γενικότερα, οι υδατάνθρακες αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας κάθε οργανισμού.

Παράλληλα έχουν άμεση σχέση με το μεταβολισμό των λιπών. Η περίσσεια γλυκόζη

μετατρέπεται σε τριγλυκερίδια ενώ σε ανεπάρκεια, τα λίπη διασπόνται σε λιπαρά οξέα έτσι

ώστε να καλύψουν ενεργειακές ανάγκες. Επιπρόσθετα, οι υδατάνθρακες προστατεύουν τις

πρωτεΐνες και αν αυτοί είναι σε ανεπάρκεια, ο οργανισμός μετατρέπει τα αμινοξέα σε

γλυκόζη.

Λοιπόν, τους υδατάνθρακες μπορούμε να τους εντοπίσουμε σε τροφές όπως τα

φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα ζυμαρικά. Σημαντική ποσότητα υδατανθράκων

βρίσκουμε στη πατάτα και στο ρύζι. Από τα προϊόντα ολικής άλεσης, δηλαδή τα μη

επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως ψωμί ολικής άλεσης προσλαμβάνουμε τις φυτικές ίνες. Το

συνιστώμενο ποσοστό υδατανθράκων που πρέπει να περιέχονται στο ημερήσιο διαιτολόγια

κάθε ατόμου είναι 50-55% επί του συνόλου της προσλαμβανόμενης ενέργειας.

ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Οι πρωτεΐνες είναι ενώσεις που αποτελούνται από υδρογόνο, οξυγόνο, άζωτο. Οι

πρωτεΐνες διαφέρουν ως προς τη χημική τους σύσταση, από τα λιπίδια και τους

υδατάνθρακες γιατί περιέχουν άζωτο περίπου 16% τους βάρους τους, καθώς και άλλα

στοιχεία όπως το θείο, ο φώσφορος και ο σίδηρος. Είναι μεγάλα μόρια, τα οποία όταν

διασπώνται στο έντερο, δίνουν μικρότερες ενώσεις που ονομάζονται αμινοξέα. Η

ονομασία πρωτεΐνες προέρχεται από το ρήμα ‘’πρωτεύω’’ και σημαίνει την εξαιρετική

σημασία που έχουν οι πρωτεΐνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος.

Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για πολλές λειτουργίες του. Οι

πρωτεΐνες είναι βασικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα για την ανάπτυξη και την

αποκατάσταση των κατεστραμμένων κυττάρων. Χρειάζονται επίσης στην πέψη και

βοηθούν στην παραγωγή αντισωμάτων που καταπολεμούν στις λοιμώξεις. Παραδείγματα

πρωτεϊνών είναι το κολλαγόνο και η ελαστίνη που βρίσκονται στα κόκαλα τους

τένοντες και τα τοιχώματα μεγάλων αγγείων. Επίσης η κερατίνη είναι μια πρωτεΐνη που

βρίσκεται στις τρίχες και στα νύχια. Εκτελούν διάφορες λειτουργίες σημαντικές για τον

οργανισμό, όπως η γνωστή μας αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει οξυγόνο, χρησιμεύουν σαν

αντισώματα στις διάφορες ασθένειες. Ανάλογα με την προέλευση τους χωρίζονται σε

φυτικής και ζωικής προέλευσης. Πλήρεις πρωτεΐνες θεωρούνται οι ζωικές πρωτεΐνες

γιατί περιέχουν και τα 8 απαραίτητα αμινοξέα και μερικές φυτικές (σόγια, δημητριακά).

Οι φυτικές πρωτεΐνες θεωρούνται ατελείς γιατί δεν περιέχουν και τα 8 απαραίτητα

αμινοξέα. Σημαντικό είναι ότι μίγματα ορισμένων φυτικών πρωτεϊνών δίνουν πρωτεΐνες

ισάξιες με τις ζωικές…

ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ

Τα λίπη και έλαια είναι μια ετερογενή ομάδα οργανικών ενώσεων που ονομάζονται λιπίδια

και είναι αδιάλυτα στο νερο. Τα λιπαρά οξέα είναι μόρια που αποτελούνται από μια

συνεχόμενη αλυσίδα ατόμων άνθρακα.

Ανάλογα με τη σύσταση τους στη κατάσταση που βρίσκονται υπό κανονικές συνθήκες όταν

είναι υγρά ονομάζονται έλαια ενώ όταν είναι στερεά ονομάζονται στράτα η απλά λίπη.

Στον οργανισμό μας 90% είναι αποθηκευμένο στον λιπώδη ιστό του δέρματος, ενώ το

υπόλοιπο είναι κυρίως στα μυϊκά αλλά και τα υπόλοιπα κύτταρα του οργανισμού. Αν και

έχουν πολλές λειτουργίες η σημαντικότερη είναι η αποθήκευση ενέργειας. Αυτό που κάνει

ο λιπώδης ιστός είναι να αποθηκεύει τα λιπαρά οξέα από τη διατροφή στη μορφή των

τριγλυκεριδιων, και όταν υπάρχει ανάγκη για ενέργεια να διασπάσει τα τριγλυκερίδια σε

γλυκερόλη και λιπαρά οξέα και να απελευθερώνει τα λιπαρά οξέα στη κυκλοφορία για

κατανάλωση.

Τα λιπίδια χωρίζονται σε δυο ομάδες. Αυτές είναι τα κορεσμένα και τα ακόρεστα λιπαρά

οξέα.

Κορεσμένα είναι κάποια προϊόντα ιδιαίτερα πλούσια σε λιπαρά οξέα. Αυτά είναι γενικά τα

ζωικά προϊόντα, όπως το χοιρινό, το μοσχάρι, τα γαλακτοκομικά(ειδικά το βούτυρο, το

τυρί και τα γλυκά).

Ακόρεστα είναι πολύ πιο υγιεινά λίπη και βρίσκονται γενικά στις φυτικές τροφές δηλαδή

τα φρούτα, οι σπόροι, τα καρύδια και τα λαχανικά.

Τα ακόρεστα χωρίζονται επίσης σε δυο υποκατηγορίες.

Μονοακόρεστα Το ελαιόλαδο είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα ,και

εκεί οφείλονται οι ευεργετικές του ιδιότητες. Τα έλαια που προέρχονται από κάποιες

φυτικές τροφές είναι επίσης πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα όπως τα αμύγδαλα

και τα φιστίκια.

Πολυακορεστα Τα πολυακορεστα μειώνουν την κακή χοληστερίνη και δεν επηρεάζουν την

καλή. Τα μονοακορεστα είναι τα καλυτέρα για την υγεία γιατί μειώνουν την κακή, αλλά και

αυξάνουν την καλή χοληστερίνη. Αντιθέτως τα πολυακορεστα ωμέγα 3 μειώνουν και τα

τριγλυκεριδια, καταλήγοντας σε καλύτερο λιπιδαιμικο προφιλ. Τέλος τα ωμέγα 3

λειτουργούν και άμεσα καρδιοπροστατευτικα λειτουργώντας αντιαρυθμικα στο μυοκάρδιο

προστατεύοντας από θανατηφόρες ταχυκαρδίες και ταχυαρρυθμες .Τα λιπαρά ψαριά

,όπως ο σολομός, οι σαρδέλες και το σκουμπρί είναι πολύ καλές πηγές ωμέγα 3 λιπαρών.

Μερικές ομάδες κρεάτων με χαμηλά λιπαρά είναι το μοσχάρι, το κοτόπουλο και τα

φυτικής προέλευσης κρέατα.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι από τα κορεσμένα λίπη δεν πρέπει να προέρχονται

ποσότητα μεγαλύτερη του 1\3 του συνολικού λίπους της διατροφής. Τα καλά λίπη και

έλαια είναι αυτά που πρέπει να προτιμάμε, γιατί μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα

χοληστερόλης και την τάση του αίματος να πήζει, ελαττώνοντας έτσι τον κίνδυνο για

καρδιοπάθεια. Τα μονοακορεστα λιπαρά οξέα, από τα οποία αποτελείται το λαδί της ελιάς

όχι μόνο δεν βλάπτουν αλλά επιπλέον προστατεύουν την κάρδια ενώ συνδέονται και με

χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου. Τέλος οι περισσότερες ενδείξεις συνηγορούν ότι τα

τρόφιμα που είναι πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα έχουν όχι μόνο καρδιοπροστατευτικές

ιδιότητες αλλά βοηθούν και σε άλλες ασθένειες όπως φλεγμονές ή αυτοάνοσα νοσήματα.

Γι΄ αυτό πρέπει να γίνεται κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον 2 φόρες την εβδομάδα.

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Βιταμίνες είναι μια τάξη οργανικών χημικών ενώσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες για την

κανονική αύξηση και διατήρηση ενός οργανισμού, ο οποίος δεν είναι σε θέση να τις

συνθέσει. Ανευρίσκονται στην τροφή των (ετερότροφων) οργανισμών, δρουν ακόμα και

όταν ανευρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες, ενώ δεν έχουν θερμιδική αξία. Η έννοια

βιταμίνη διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Ολλανδό γιατρό Κρίστιαν Άτμαν.

Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: τις λιπο-διαλυτές και τις υδατο-διαλυτές.

Οι λιπο-διαλυτές περιέχονται σε τρόφιμα που περιέχουν λίπος. Αυτές οι βιταμίνες είναι οι

A, D, K, E. Από την άλλη υδατο-διαλυτές ταξιδεύουν μέσω του αίματος, ο οργανισμός

χρησιμοποιεί όσες χρειάζεται και οι υπόλοιπες φεύγουν μέσω των ούρων. Στην κατηγορία

αυτή ανήκουν η βιταμίνη και η οικογένεια των βιταμινών B.

Αξίζει να αναφερθεί πως οι βιταμίνες παίζουν

σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των διάφορων διεργασιών στο εσωτερικό του σώματος.

Λειτουργούν αντιοξειδωτικά, δρουν ως μεσολαβητές για την ρύθμιση των κυττάρων, την

ανάπτυξη των ιστών και την διαφοροποίηση. Συνδυάζονται με τα ένζυμα που υπάρχουν

στο σώμα και λειτουργούν ως καταλυτές. Επίσης, λειτουργούν ως συνένζυμα. Αυτά τα

συνένζυμα είναι υπεύθυνα για την εκτέλεση διάφορων χημικών ομάδων μεταξύ των

ένζυμων.

Κλείνοντας, καταγράφουμε μερικές συμβουλές επεξεργασίας των τροφίμων έτσι ώστε να

μην καταστραφούν οι βιταμίνες κατά το μαγείρεμα: σερβίρετε τα φρούτα και τα λαχανικά

ωμά και συντηρήστε τα σκεπασμένα και στο ψυγείο. Παράλληλα κάντε τα λαχανικά στον

ατμό, ψήστε τα κρέατα και μαγειρέψτε για τον λιγότερο δυνατό χρόνο στο λιγότερο δυνατό

νερό…….!!!@!!!!

ΤΡΩΓΕ ΦΡΟΥΤΑ

ΚΑΙ

ΛΑΧΑΝΙΚΑ

ΚΑΙ

ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΣΕ ΦΟΡΜΑ .

MΕΤΑΛΛΑ

Τα μέταλλα είναι ανόργανες ουσίες που παίζουν όμως σημαντικό ρόλο στη λειτουργία

του οργανισμού. Διακρίνονται σε ανόργανα στοιχεία, ιχνοστοιχεία, βαριά μέταλλα ή τοξικά.

Ο ρόλος τους στον οργανισμό μας είναι πολλαπλός. Προσφέρουν στερεότητα και αντοχή

στον ανθρώπινο σκελετό, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα, αποτελούν συστατικά

οργανικών ενώσεων και βοηθούν στην ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών

στο σώμα, την σχετική διατήρηση της φυσιολογικής οξύτητας του αίματος και του

καρδιακού ρυθμού. Παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού και

φροντίζουν για την καλύτερη λειτουργία τόσο των ενδοκρινών όσο και των εξωκρινών

αδένων, καθώς και την αφομοίωση των βιταμινών και των ενζύμων από τον οργανισμό.

Τέλος, συμμετέχουν στην οσμωτική ισορροπία, τη διάσπαση των πρωτεϊνών, στους

μηχανισμούς ανταλλαγής ουσιών μεταξύ του αίματος και των κυττάρων και είναι δομικά

στοιχεία των οστών και των δοντιών. Είναι προφανές λοιπόν ότι ο ρόλος τους είναι

ιδιαίτερα σημαντικός για τον οργανισμό μας, ο οποίος όμως αδυνατεί ναι τα συνθέσει

μόνος του. Έτσι πρέπει να του τα παρέχουμε καταναλώνοντας τις κατάλληλες τροφές.

Μέταλλα, απαραίτητα για τον οργανισμό μας, είναι το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο φώσφορος,

το κάλιο, το νάτριο, το φθόριο, το χλώριο, το θείο, ο σίδηρος, το ιώδιο, ο ψευδάργυρος, το

χρώμιο, το μαγγάνιο, το σελήνιο και ο χαλκός.

Συγκεκριμένα, το μαγνήσιο αποτελεί συστατικό απαραίτητο για το σχηματισμό των

οστών, των δοντιών και των αντισωμάτων και στοιχείο του μεταβολισμού. Χάρη στο

μαγνήσιο ενεργοποιούνται και δρουν πολλά ένζυμα, παράγεται ενέργεια για τον οργανισμό

και λειτουργούν ομαλά η καρδιά, τα νεύρα, οι μύες και τα οστά. Επαναφέρει την ηρεμία στη

νευρική και μυϊκή ίνα, βοηθά στη μείωση της πίεσης και την αποφυγή κατάθλιψης και

χολολιθίασης. Τέλος, ρυθμίζει τη λειτουργία των κυττάρων σε νερό και η έλλειψή του

οδηγεί στη μη απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό.

Άλλο παράδειγμα μετάλλου, απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι ο σίδηρος, ο

οποίος βοηθά στην ανάπτυξη, αυξάνει την αντίσταση σε ασθένειες και προλαμβάνει την

κόπωση. Σε συνδυασμό με μία πρωτεΐνη, ο σίδηρος, συνθέτει την αιμοσφαιρίνη και

ορισμένα ένζυμα, υπεύθυνα για τη μεταφορά οξυγόνου στα όργανα και τους μύες, και

άλλων ενζύμων που σχετίζονται με το μεταβολισμό της πρωτεΐνης. Η αναιμία, η κόπωση,

η αδυναμία, η κούραση, η δυσκολία στην αναπνοή, η ατονία του δέρματος, η φτωχή όραση

και μνήμη είναι όλα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου.

Στην ομάδα των μετάλλων ανήκει και το ασβέστιο, απαραίτητο για την οικοδόμηση της

οστέινης μάζας, την πρόληψη της οστεοπόρωσης, την υγεία των δοντιών και των οστών

και, μαζί με το μαγνήσιο, για τη σωστή λειτουργία της καρδιάς. παίρνει μέρος στην πήξη

του αίματος, στην ενεργοποίηση των ενζύμων, ενώ συναντάτε και στο περιφερικό νευρικό

σύστημα. Η έλλειψη του προκαλεί νεφρολιθιάσεις και για την απορρόφησή του είναι

απαραίτητη η συμβολή του μαγνησίου.

Εξίσου σημαντικός για τον οργανισμό μας είναι και ο φώσφορος, ο οποίος αποτελεί

περίπου το 1% του σωματικού μας βάρους. Από αυτό το 80% βρίσκεται στα κόκαλα και

στα δόντια μας και το υπόλοιπο 20% στους μαλακούς ιστούς, στα όργανα και σε κάθε

κύτταρο. Βοηθά στη σωστή ανάπτυξη των μυών, στη μεταφορά της γλυκόζης, το

σχηματισμό των φωσφολιπιδίων και το μεταβολισμό των αμινοξέων.

Το ιώδιο συμμετέχει στην ενεργοποίηση των μυών και των κυττάρων του νευρικού

συστήματος. Υπάρχει και επηρεάζει άμεσα το θυρεοειδή αδένα, καθώς παίρνει μέρος στο

σχηματισμό των ορμονών του αδένα αυτού. Οι ορμόνες αυτές είναι ζωτικής σημασίας για

τα βρέφη και τη σωστή ανάπτυξη του ανθρώπου. Η ανεπάρκεια του ιωδίου δεν επηρεάζει

όμως μόνο τη σωματική αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε μειωμένη πνευματική ανάπτυξη

και αντίδραση, έλλειψη ενεργητικότητας και αύξηση βάρους.

Σημαντική για την σωματική μας υγεία είναι η καθημερινή άσκηση, όμως με την

εφίδρωση που προκαλείται, ο οργανισμός μας αποβάλλει μαζί με τα υγρά και

ηλεκτρολύτες. Σε μεγαλύτερες ποσότητες χάνονται το νάτριο, το κάλιο, το χλώριο και το

μαγνήσιο και σε μικρότερες ποσότητες το ασβέστιο και ο φώσφορος. Οι απώλειες αυτές

όμως πρέπει να αναπληρωθούν αμέσως μετά την προπόνηση, διαφορετικά οδηγούν σε

μείωση των επιδόσεων. Έτσι καλό είναι να τρώμε γαλακτοκομικά προϊόντα, κόκκινο

κρέας, ξηρούς καρπούς, δημητριακά, σόγια, μήλα, πράσινα λαχανικά, σοκολάτα, θαλασσινά,

κολοκυθόσπορους, ηλιόσπορους, συκώτι, οστρακοειδή, αυγά και όσπρια.

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ

Μετά την αλλαγή στη ζωή του ανθρώπου, καθώς από την νομαδική ζωή τους

, πέρασαν στην καθιερωμένη ζωή σε μόνιμους οίκους. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε η

αγροτική ανάπτυξη σε πολλές περιοχές. Αρχικά στον Νείλο κατά την

νεολιθική εποχή, συναντάται η πρώτη χρήση των δημητριακών ως πηγή

τροφής. Αργότερα όμως, επεκτάθηκε και βορειότερα επηρεάζοντας και την

Ελλάδα (μέσο εμπορίου). Επίσης, το 3.100 π.Χ. χρησιμοποιήθηκαν μικροί

νερόμυλοι για την άλεση των δημητριακών. Τέλος, τα δημητριακά

εξελίχθηκαν σε ψωμί, αφού οι Έλληνες θεωρούνται οι καλύτεροι αρτοποιοί

στην Μεσόγειο με 26 είδη ψωμιού.

Στις χώρες με θερμότερα κλίματα καλλιεργούνται κυρίως το σόργο, το ρύζι

(που αποτελεί και τη βασική τροφή εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον

κόσμο, ιδιαίτερα στις ασιατικές χώρες) και το καλαμπόκι (που αποτελεί

αντίστοιχα βασικό στοιχείο διατροφής για πολλούς κατοίκους της

Αμερικανικής Ηπείρου). Στις χώρες με ψυχρότερα κλίματα καλλιεργούνται

κυρίως το σιτάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι και η βρώμη καθώς και η σίκαλη.

Στα δημητριακά ολικής άλεσης οι σπόροι τους είναι ανεπεξέργαστοι και

ολόκληροι, περιέχοντας πίτουρο, φύτρο και ενδοπέρμιο.

Οφέλη:

i) ενίσχυση κορεσμού => διατήρηση φυσιολογικού βάρους

ii) πλούσια σε φυτικές ίνες => καλή λειτουργία εντέρου και απομάκρυνση

χοληστερόλης

iii) μείωση πιθανοτήτων για εμφάνιση καρδιαγγειακών νόσων και καρκίνου

του παχύ εντέρου

iv) πλούσια σε θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες+αντιοξειδωτικά+σίδηρο)

v) καταπολέμηση δυσκοιλιότητας

vi) πλούσια σε αντιοξειδωτικά => προστασία από φθορά κυττάρων

Η βρώμη χρησιμοποιείται από τα τέλη της νεολιθικής εποχής, οι αρχαίοι

όμως Έλληνες και Ρωμαίοι δεν την καλλιεργούσαν. Στη νεότερη Ελλάδα η

καλλιέργειά της διαδόθηκε κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Η καλλιέργειά

της γίνεται κυρίως στα ψυχρά, βόρεια μέρη σε υγρά και πτωτά εδάφη. Τα

σπέρματά της είναι πλούσια σε βιταμίνες B και C, άμυλο (66%), πρωτεΐνες

(13%) και λιπαρές ουσίες (8%). Χρησιμεύουν για την παρασκευή

θεραπευτικών διαιτητικών τροφών, όπως είναι το «κοάκερ». Είναι άριστη

τροφή για τα βρέφη και γι’ αυτούς που πάσχουν από στομαχικές και εντερικές

ενοχλήσεις. Το αφέψημά της είναι διουρητικό και προστατεύει από τις

παθήσεις του στήθους. Είναι δυνατό. Τονωτικό των νεύρων. Λέγεται ότι

επιδρά θετικά στο ανάστημα.

Μερικές συνταγές είναι:

Trifle με αχλάδια και καραμελωμένα αμύγδαλα

Υλικά (για 4 άτομα)

4 κύπελλα γιαουρτιού total 0% (170γρ. χ4)

3 αχλάδια (κρυστάλια)

8 μπισκότα βρώμης (ή τύπου digestive χοντροσπασμένα)

250ml λευκό κρασί

50γρ. ζάχαρη

200γρ. καραμελωμένα αμύγδαλα

Διαδικασία

Βράζεται τα αχλάδια με το λευκό κρασί και τη ζάχαρη για 20 λεπτά και μετά

τα σουρώνεται. Χτυπάτε στο μίξερ τα καραμελωμένα αμύγδαλα. Μοιράζεται

τα μπισκότα σε 4 ποτήρια. Σκεπάζεται με αχλάδια και αμύγδαλα. Από επάνω

βάζεται μια στρώση γιαούρτι. Συνεχίζεται μέχρι να τελειώσουν τα υλικά.

Χρωματιστές τρούφες με σοκολάτα και βρώμη

Υλικά (για 10-12 μερίδες)

125γρ. βούτυρο αγελάδος

400γρ. ζάχαρη

40γρ. κακάο

130γρ. γάλα πλήρες

350γρ. νιφάδες βρώμης (κουάκερ)

100γρ. μπισκότα της αρεσκείας μας, τριμμένα

χρωματιστή τρούφα

Διαδικασία

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το βούτυρο, τη ζάχαρη, το κακάο και το γάλα και

την τοποθετούμε σε μέτρια φωτιά. Ανακατεύουμε και αφήνουμε το μείγμα να

βράσει για περίπου 5 λεπτά. Αποσύρουμε από τη φωτιά, προσθέτουμε τη

βρώμη και τα τριμμένα μπισκότα και ανακατεύουμε με μια κουτάλα. Με δυο

κουτάλια ή με τα χέρια μας φτιάχνουμε μπάλες από το μείγμα πάνω σε

λαδόκολλα. Πασπαλίζουμε με την τρούφα, όσο οι μπάλες είναι ακόμα ζεστές.

Αφήνουμε τις τρούφες να κρυώσουν και τις βάζουμε σε μια πιατέλα ή σε

καραμελόχαρτα.

Χοιρινά φιλέτα γεμιστά με δημητριακά

Υλικά (για 4 άτομα)

4 χοιρινά φιλέτα

200γρ. ξερά δαμάσκηνα χωρίς κουκούτσι μουλιασμένα σε κρασί

Για χοιρινές κοτολέτες καραμελωμένες

4 χοιρινές κοτολέτες

3 κουταλιές (45ml) σάλτσα σόγιας

3 κουταλιές (45ml) μέλι

2 κουταλάκια φιστικοβούτυρο

Δημητριακά

60γρ. κουσκούς

60γρ. πλιγούρι

60γρ. νιφάδες βρώμης

60γρ. καστανό αναποφλοίωτο ρύζι

4 κουταλιές τις σούπας κρέμα γάλακτος

1 κουταλιά γλυκού κάρυ σκόνη

60γρ. ψιλοκομμένα ξερά δαμάσκηνα και βερίκοκα

1 κουταλάκι κουκουνάρι

Λίγο παρθένο ελαιόλαδο για τηγάνισμα

1 κονσέρβα γάλα καρύδας χωρίς ζάχαρη

100γρ. ψητές πιπεριές Φλωρίνης

4 φέτες πατάτας

Διαδικασία

Ανακατεύουμε τη σάλτσα σόγιας με το μέλι και μαρινάρουμε τις κοτολέτες για

2 ώρες. Γεμίζουμε τα φιλέτα με τα δαμάσκηνα, τα τυλίγουμε με λαδόκολλα και

τα βάζουμε στο φούρνο σε πολύ χαμηλή φωτιά για ,ία ώρα (στους 65 βαθμούς

κελσίου). Τα βγάζουμε και τα κρατάμε ζεστά, δυναμώνουμε τον φούρνο και

ψήνουμε τις κοτολέτες, αφού τις αλείψουμε με φιστικοβούτυρο. Εν τω μεταξύ

ετοιμάζουμε τη γέμιση των δημητριακών. Βράζουμε τα δημητριακά σε

διαφορετικές κατσαρόλες και τα στραγγίζουμε καλά. Προσθέτουμε την κρέμα

γάλακτος και το κάρυ, ανακατεύοντας καλά σε χαμηλή φωτιά μέχρι να

ζεσταθεί. Ανακατεύουμε το κουσκούς με την κρέμα κάρυ. Σοτάρουμε το

πλιγούρι, τα ξερά φρούτα και το κουκουνάρι με λίγο ελαιόλαδο. Αφήνουμε τις

νιφάδες βρώμης στο γάλα καρύδας για 5-10 λεπτά. Ανακατεύουμε το ρύζι με

τις ψιλοκομμένες πιπεριές. Διατηρούμε όλα τα μείγματα ζεστά. Λίγο πριν από

το σερβίρισμα, τηγανίζουμε το φιλέτο μέχρι να ροδίσουν ελαφρά και τις

πατάτες μέχρι να γίνουν τραγανές. Σερβίρουμε σε ζεστά πιάτα τα

δημητριακά, το φιλέτο και την κοτολέτα με μια φέτα πατάτας πάνω από την

κοτολέτα.

Καλαμπόκι

Βιταμίνες B1 (θειαμίνη), B5, C, B12

Φυτικές ίνες, φολικό οξύ, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, μονοακόρεστα και

πολυακόρετσα λιπαρά οξέα.

Καλαμποκοσαλάτα με σος βινεγκρέτ

1 κονσέρβα καλαμπόκι

Μουστάρδα

Λάδι, ξύδι

Διαδικασία

Σε ένα μπολ βάζουμε 1 ½ κουταλιά της σούπας λάδι, κουταλιά ξύδι και 1

κουταλιά της σούπας μουστάρδα και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει ομοιογενές

μείγμα. Στραγγίζουμε το καλαμπόκι, για να μην περιέχει υγρά από την

κονσέρβα και το προσθέτουμε στο μπολ ανακατεύοντας. (για μεγαλύτερες

μερίδες τις αναλογίες)

Γλυκό καλαμπόκι

1 κονσέρβα καλαμπόκι

2 κουταλιές ζάχαρη

25γρ. μαργαρίνη

Διαδικασία

Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε τη μαργαρίνη μέχρι να λιώσει. Προσθέτουμε το

καλαμπόκι, αφού το στραγγίσουμε, και τη ζάχαρη και το αφήνουμε στο μάτι

ανακατεύοντας για 3 λεπτά. Σβήνουμε το μάτι και αφήνουμε το μείγμα για 1

λεπτό. Σερβίρουμε σε μπολάκια και τρώμε.

Το ρύζι περιέχει πρωτεΐνη χαμηλής βιολογικής αξίας. Αυτό σημαίνει ότι η

πρωτεΐνη του ρυζιού δεν περιέχει όλα τα αμινοξέα που είναι απαραίτητα για

την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Η λυσίνη είναι το αμινοξύ το οποίο

λείπει από το ρύζι, αλλά βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στα όσπρια.. όταν

λοιπόν το ρύζι συνδυάζεται με τα όσπρια, τότε συμπληρώνεται το προφίλ των

αμινοξέων και αυξάνεται η βιολογική αξία της πρωτεΐνης. Το κρέας και τα

ψάρια μπορούν να συνδυαστούν με το ρύζι και να παρέχουν ποικιλία

αμινοξέων και θρεπτικών συστατικών. Το ρύζι περιέχει σε ποσοστό 90%

περίπου απλούς και σύνθετους υδατάνθρακες και είναι ελεύθερο από

γλουτένη, τη βασική πρωτεΐνη των δημητριακών. Το αναποφλοίωτο ρύζι είναι

πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως νιασίνη, θειαμίνη,

ριβοφλαβίνη και σελήνιο.

Από την αρχαιότητα το κριθάρι αποτελούσε ένα από τα κυριότερα δημητριακά

της εποχής. Καθώς επίσης, δίνονταν στους αθλητές ως πηγή “δύναμης”.

Σήμερα όμως το κριθάρι δεν χρησιμοποιείτε τόσο ως τροφή, όσο σαν

ζωοτροφή, ως πηγή δημιουργίας αλκοολούχων ποτών όπως μπύρα και ουίσκι.

Το κριθάρι περιέχει :

Β-γλυκίνες οι οποίες:

Βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης σε συνδυασμό με τα χολικά οξέα

αποβάλλονται μέσω των κοπράνων “καθαρίζοντας” έτσι τον οργανισμό.

Τα χολικά οξέα είναι ενώσεις που χρησιμοποιούνται για την πέψη των ….. και

παράγονται στο συκώτι από την χοληστερόλη. Όταν αποβάλλονται μαζι με τις

φυτικές ίνες του κριθαριού, τότε το συκώτι αναγκάζεται να φτιάξει νέα

χολικά οξέα. Έτσι χρησιμοποιεί περισσότερη χοληστερόλη, μειώνοντας τα

επίπεδά της στο αίμα (οι ……-φυτικές ίνες – μειώνουν ταυτόχρονα και την

ποσότητα χοληστερόλης και στο ήπαρ). Βοηθά και στον διαβήτη…II. Καθώς

επίσης:….

Τα δημητριακά προσφέρουν ενέργεια στον οργανισμό μας δίνοντάς του ίνες,

πρωτεΐνες, βιταμίνες και μεταλλικά άλατα, εξασφαλίζουν μια καλή διατροφική

ισορροπία. Το σιτάρι περιέχει μια πρωτεΐνη, τη γλουτλενη, στην οποία

ορισμένα άτομα που έχουν κοιλιακό πρόβλημα, είναι αλλεργικά. Ακόμη είναι

πλούσιο σε ίνες από 8-9%. Οι ίνες επιταχύνουν και ρυθμίζουν τη διέλευση

των τροφών από το έντερο.

Τα δημητριακά είναι η σπουδαιότερη κατηγορία φυτών που καλλιεργούνται για

την διατροφή του ανθρώπου. Από τα δημητριακά παράγεται ένα από τα

βασικά είδη της ανθρώπινης διατροφής, το ψωμί, ζωοτροφές, πρώτες ύλες

για τη βιομηχανία τροφίμων, για τη βιομηχανία χαρτιού καθώς και για άλλους

βιομηχανικούς κλάδους. Τα δημητριακά στη μεγάλη τους πλειοψηφία ανήκουν

στην οικογένεια των αγρωστιδών και τα περισσότερα κατάγονται από την

περιοχή της Δυτικής Ασίας. Τα δημητριακά αποτελούν τη βάση της φυτικής

παραγωγής κάθε χώρας και στις ποιο πολλές χώρες η καλλιέργειά τους

κατέχει την πρώτη θέση της γεωργικής παραγωγής. Χωρίζονται σε τρεις

βασικές κατηγορίες:

-στα σιτηρά, που περιλαμβάνουν το στάρι, το καλαμπόκι, το ρύζι, το κεχρί, τη

βρώμη και πολλά άλλα είδη.

-στα οσπριοειδή, στα οποία ανήκουν τα διάφορα είδη των φασολιών, η σόγια

(που θεωρείται σαν ένα από τα πιο βασικά οσπριοειδή), οι φακές, τα ρεβίθια

κλπ. Και τέλος

-στα ελαιώδη δημητριακά, όπως είναι και πάλι η σόγια, ο ηλιόσπορος και

πολλά άλλα.

ΦΡΟΥΤΑ-ΛΑΧΑΝΙΚΑ Με τη λέξη φρούτα συνήθως ομαδοποιούμε καρπούς δέντρων ή φυτών που μπορούν να καταναλωθούν χωρίς κάποια επεξεργασία.

Κατηγορίες:

• Εσπεριδοειδή (Πορτοκάλι, Περγαμόντο)

• Μουροειδή (Ακτινίδιο, Βατόμουρο)

• Εμπύρηνοι καρποί ( Αβοκάντο, Κεράσι)

• Τροπικά φρούτα (Μάνγκο, Ανανάς)

• Πεπονοειδή (Πεπόνι, Καρπούζι)

• Σαρκώδη φρούτα (Μήλο, Αχλάδι)

• Φρουτώδη λαχανικά (Πιπεριά, Ντομάτα)

Τα φρούτα είναι πολύ σημαντικά για την υγεία του ανθρώπου, καθώς περιέχουν πολλές βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία (μέταλλα και ιχνοστοιχεία). Για παράδειγμα, το πορτοκάλι είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, η οποία αν δεν καταναλώνεται συχνά μπορεί ο άνθρωπος να οδηγηθεί σε σκορβούτο ( ασθένεια στην οποία ματώνουν τα ούλα).Τα φρούτα μαζί με τα λαχανικά βρίσκονται στη δεύτερη βάση της διατροφικής πυραμίδας της Μεσογειακής διατροφής, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος θα πρέπει να καταναλώνει καθημερινά 5 μερίδες φρούτων.

Τα φρούτα τα καταναλώνουμε το λιγότερο σε 5 διαφορετικές μερίδες και από τα 2 φρούτα την ημέρα, η μερίδα πρέπει να είναι 80 γρ. Περίπου. Οι μπανάνες είναι μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, μαγνησίου ή καλίου, 3 στοιχεία που βοηθούν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, ακόμα είναι πολύ καλή πηγή της βιταμίνης Β6 που δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα. Την μπανάνα μπορούμε να την καταναλώσουμε - απολαύσουμε τεμαχισμένη μέσα στα δημητριακά μας, ή να τη ανακατέψουμε με απαλό γιαούρτι ή τυρί κότατζ.

Όταν αγοράζουμε φρούτα πρέπει να προσέχουμε:

• Να αποφύγουμε όσα έχουν το ίδιο μέγεθος, το ίδιο χρώμα, το ίδιο βάρος.

• Να προτιμάμε τις λαϊκές αγορές.

• Να αγοράζουμε φρούτα με το μικρότερο δυνατό όγκο. Όσο περισσότερες ορμόνες και φάρμακα έχει υποστεί μια παραγωγή, τόσο μεγαλύτερο όγκο και σχήμα παίρνουν τα προϊόντα.

• Να μυρίζουμε τα φρούτα, διότι το άρωμα του αγνού προϊόντος ξεχωρίζει.

• Να προτιμάμε όσο μπορούμε βιολογικά προϊόντα καλλιέργειας.

Με τον όρο λαχανικό αναφερόμαστε στο νωπό φαγώσιμο τμήμα ενός φυτού, που προορίζεται για κατανάλωση. Κατ' επέκταση ο όρος μπορεί να αναφέρεται και σε ολόκληρο το φυτό από το οποίο προέρχεται το φαγώσιμο τμήμα.

Τα λαχανικά είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, τα οποία δεν περιέχονται σε άλλες τροφές. Αυτά βοηθούν στην εξουδετέρο)ση της όξινης αντίδρασης που δημιουργείται κατά την πέψη των τροφών, όπως είναι το κρέας, το τυρί κ.ά. Η κυτταρίνη των κυτταρικών τοιχωμάτων είναι δύσπεπτη ύλη που απορροφά νερό και δημιουργεί όγκο απαραίτητο για την κανονική λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Επιπλέον, τα λαχανικά προσφέρουν και πολλά ανόργανα στοιχεία (δηλαδή τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία), όπως είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, το νάτριο, το χλώριο, το κοβάλτιο, ο χαλκός, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, ο φώσφορος κ.ά. Η ποιότητα των θρεπτικών συστατικών που παρέχονται από τα λαχανικά είναι δυνατό να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι η σύσταση του εδάφους και οι κλιματικές συνθήκες. Τα λαχανικά, μαζί με τα φρούτα, που βρίσκονται στην ίδια διατριφική κατηγορία βρίσκονατι στην δεύτερη βάση της διατροφικής πυραμίδας της Μεσογειακής διατροφής, η οποία δείχνει ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να καταναλώνει κάθε μέρα 5-6 μερίδες λαχανικών την ημέρα.

Στα φρέσκα λαχανικά η ποσότητα σε νερό ξεπερνά τις περισσότερες φορές το 70% του συνολικού βάρους, η περιεκτικότητα σε πρωτείνες είναι συνήθως 3,5% ή λιγότερο και η περιεκτικότητα σε λιπαρά 0,5% ή λιγότερο. Τα πράσινα λαχανικά, όπως το λάχανο, το σπανάκι, τα ραδίκια έχουν βιταμίνες και πρωτείνες, σημαντικά για τον οργανισμό. Τα Κατεψυγμένα λαχανικά είναι πιο θρεπτικά από τα φρέσκα λαχανικά επειδή συλλέγονται και συσκευάζονται κατά την ίδια ημέρα και ως εκ τούτου χάνουν λιγότερα θρεπτικά συστατικά.

■ Λαχανικά

■ Λάπαθο Αμφλορά

■ Λάχανο Αντίδι

■ Μάραθο Καυκαλίθρα

■ Μαρούλι Αγκινάρα

■ Μαϊντανός Αγγούρι

■ Μελιτζάνα Κουνουπίδι

■ Μπάμια Πράσο •

Μπρόκολο Σέλινο

■ Κρεμμύδι Σέσκουλο

■ Πιπεριά Σπαράγγι

■ Σπανάκι

Σπανάκι

Το φυτό σπανάκι ανήκει στη τάξη Καρυοφυλλώδη και στην οικογένεια των Χηνοποδιοειδών (Chenopodiaceae).

Καλλιεργείται κυρίως στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική ενώ η καταγωγή του είναι από την Ασία.

Υπάρχουν αρκετές ποικιλίες σπανακιού. Οι πιο γνωστές στην Ελλάδα είναι το κοινό σπανάκι ,η πριγκίπισσα Τζουλιάνα ,το κοντό σπανάκι και το πλατύφυλλο Αργούς. Έχουν αναπτυχθεί και κάποια υβρίδια για μεγαλύτερη παραγωγή. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο και βιταμίνες A ,C, Ε και Κ, χλωροφύλλη ,άλατα ιωδίου και σαπωνίνες.

Είναι πολύ καλό στη σωστή λειτουργία του εντέρου και κατά της αναιμίας. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται 25,000 στρέμματα περίπου και η ετήσια παραγωγή φτάνει τους 36,000 τόνους.

Το σπανάκι αποτελεί μία από τις καλύτερες πηγές βιταμίνης Κ. Η βιταμίνη Κ, ενεργοποιεί την οστεοκαλσίνη, μία πρωτείνη που συμμετλεχει στην εναπόθεση ασβεστίου στα οστά. Το σπανάκι είναι ακόμη, ιδιαίτερα πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, μέχρι και σήμερα έχουν βρεθεί σε αυτό 13 διαφορετικά είδη φλεβονοειδών, τα οποία έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ο σίδηρος επίσης, που περιέχει το σπανάκι είναι σε μία μορφή που δύσκολα απορροφάται από τον οργανισμό. Το μυστικό για την καλύτερη απορρόφηση σιδήρου από τον οργανισμό μας είναι να το συνοδεύετε με κάποιο πλούσιο τρόφιμο σε βιταμίνη C. Τέλος, το σπανάκι είναι από τα πλουσιότερα σε θρεπτικά συστατικά πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως επίσης και πλούσια πηγή μαγγανίου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης C , βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο και σίδηρο.

ΨΑΡΙ

Τα ψάρια είναι πολύ σημαντικά για μία καλή και σωστή διατροφή. Έχουν υψηλή

θρεπτική αξία, δηλαδή έχουν πρωτεΐνες λίπος, βιταμίνες Α, Β, Β1, Β2, Β12, D κ.α. Επίσης,

τα ψάρια περιέχουν ακόρεστα λίπη και ειδικότερα τα λιπαρά οξέα ω-3 χρησιμοποιούνται

ως φάρμακο για την ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος, της χοληστερόλης και κατά

της εκδήλωσης εγκεφαλικών επεισοδίων.

Παράλληλα βοηθάει στην καταπολέμηση των

παθήσεων του αιώνα μας όπως είναι η

αρτηριοσκλήρυνση και το έμφραγμα. Την

εβδομάδα η συνιστώμενη ποσότητα ψαριού

είναι δύο μερίδες, περιλαμβανόμενης μίας

μερίδας λιπαρού ψαριού. Παραδείγματα

λιπαρών ψαριών είναι ο σολομός, το σκουμπρί,

η πέστροφα, ο φρέσκος τόνος και το χέλι τα

οποία συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Για να αναγνωρίσουμε τα φρέσκα

ψάρια, υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που μας το επιδεικνύουν. Η θαλασσινή οσμή των

ψαριών θα πρέπει να είναι έντονη και ευχάριστη αλλά όχι ανύπαρκτη. Η σάρκα τους θα

πρέπει να είναι σφικτή και το χρώμα τους να είναι ζωηρό, γυαλιστερό με ζωηρές

μεταλλικές αποχρώσεις και όχι μουντό. Το χρώμα των βραγχίων τους θα πρέπει να είναι

βαθύ κόκκινο ή ροζ. Παράλληλα τα μάτια τους δεν θα πρέπει να είναι θαμπά. Αν το ψάρι

είναι φρέσκο, όταν το τοποθετήσουμε στην παλάμη μας δεν θα πρέπει να μείνουν λέπια.

Επιπλέον, μετά την αγορά τους, όταν τα καθαρίζουμε, τα εντόσθια τους θα πρέπει να

βγαίνουν ακέραια και όχι θρυμματισμένα. Βέβαια όμως υπάρχουν κίνδυνοι από την

κατανάλωση τους όπως οι λοιμώξεις, οι

οποίες οφείλονται σε ιούς και βακτήρια.

Πρόβλημα επίσης αποτελούν τα βαρέα

μέταλλα και ειδικότερα ο ψευδάργυρος

με το οποίο επιβαρύνονται τα ιχθυρά σε

περιοχές με βιομηχανική

δραστηριότητα.

ΨΑΡΙΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΗΝΑ

ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

γόπες, τσιπούρες,

σαργοί, χταπόδια,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

βραστόψαρα,

γλώσσες, καλαμάρια,

κουτσομούρες,

λυθρίνια,

μπαρμπούνια,

σαφρίδια, στρείδια,

συναγρίδα, σφυρίδα,

χταπόδι, μαρίδα,

χειλού.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Λαυράκι, γόπες,

τσιπούρες, σαργοί,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

σφυρίδα,

βραστόψαρα,

γλώσσα, λυθρίνια,

ροφός, σκορπίνα,

συναγρίδα, μαρίδα,

χειλού, καλαμάρια,

χταπόδι, στρείδια,

μύδια.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

τσιπούρες, σαργοί,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

λούτσος,

βραστόψαρα,

γλώσσα, γόπα,

λυθρίνια, παλαμίδα,

σαφρίδια, σκορπίνες,

σπήρα, συναγρίδα,

σφυρίδα, μαρίδα,

χειλού χταπόδι,

γαρίδες, καραβίδες,

καλαμάρια, μύδια,

στρείδια.

ΑΝΟΙΞΗ ΜΑΡΤΙΟΣ

συναγρίδες,

σφυρίδες, γαύρος,

λυθρίνια, τσιπούρες,

σαργοί, χταπόδια,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

παλαμίδα, σπάρος,

μαίνουλα, στήρα,

ροφός, χέλι.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

τσιπούρες, σαργοί,

μπαρμπούνια,

μουρμούρα, αθερίνα,

γαλέος, γαύρος,

ζαργάνα,

κουτσομούρες,

λούτσος, λυθρίνια,

παλαμίδα, σαρδέλα,

σαφρίδια, σκορπίνες,

σκουμπρί, συναγρίδα,

σφυρίδα, τόνος,

φαγκρί, σπάρος,

μαίνουλα, στήρα,

ροφός, χέλι,

χταπόδι, γαρίδες,

καραβίδες,

καλαμάρια, μύδια,

στρείδια, αστακός.

ΜΑΪΟΣ

τσιπούρες, σαργοί,

χταπόδια,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

σκαθάρι, αστακός,

αθερίνα, γαλέος,

γαρίδες, γαύρος,

γόπες, ζαργάνα,

καλαμάρια, κολιός,

κουτσομούρες,

λυθρίνια, μαγιάτικο,

μελανούρια,

μπαρμπούνια, μύδια,

ξιφίας, σαρδέλα,

σαφρίδια, σκουμπρί,

συναγρίδα, σφυρίδα,

τόνος, φαγκρί,

παλαμίδα, σπάρος,

μαίνουλα, ροφός,

χέλι.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΙΟΥΝΙΟΣ

σαρδέλες, κολιούς,

σκουμπριά,

πελαγίσιος

ΙΟΥΛΙΟΣ

σαρδέλες, γάβρους,

κολιούς, σκουμπριά,

πελαγίσιος

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

σαρδέλες, γάβρους,

κολιούς, σκουμπριά,

πελαγίσιος

μπακαλιάρος,

σαφρίδια, αστακός,

γαρίδες, γαύρος,

γόπες, μελανούρια,

μπαρμπούνια, μύδια,

ξιφίας, ροφός,

σκουμπρί, τόνος,

σουπιές, φαγκρί,

σάλπα, συναγρίδα.

μπακαλιάρο, γαύρος,

αστακός, γαρίδες,

γόπα, μαγιάτικο,

μελανούρι, μύδια,

ξιφίας, σαρδέλες,

σαφρίδι, σκουμπρί,

σουπιά, τόνος,

ροφός, σάλπα,

συναγρίδα.

μπακαλιάρος,

σαρδέλα, γαρίδες,

αστακός, γόπα,

μαγιάτικο,

μελανούρι, κολιός,

ξιφίας, σαφρίδι,

τόνος, λούτσος,

σάλπα, συναγρίδα.

ΦΘΙΝΟΠΩΡ

Ο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

πελαγίσιος

μπακαλιάρος,

μπαλάδες, γαύρος,

μαγιάτικο, γόπα,

μελανούρι, κολιός,

λυθρίνι, σκουμπρί,

ξιφίας, σαρδέλα,

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

τσιπούρες, σαργοί,

χταπόδια,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια,

παλαμίδα, κοκάλια,

συναγρίδα.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

τσιπούρες, σαργοί,

χταπόδια,

κουτσομούρες,

μπαρμπούνια, τόνος,

παλαμίδα, κοκάλια,

συναγρίδα.

ΚΡΕΑΣ

Τα κρέατα θα μπορούσαμε να τα

χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες

τα κόκκινα και τα λευκά κρέατα. Τα

κόκκινα κρέατα είναι αυτά που

προέρχονται από το αρνί, το μοσχάρι,

την αγελάδα, το λαγό κ.α.

Τα λευκά κρέατα προέρχονται από τα

ψάρια, το κοτόπουλο, τη γαλοπούλα και τα

κουνέλια. Προτιμότερο είναι να

καταναλώνουμε λευκό κρέας το οποίο

είναι πιο διαιτητικό και αβλαβές σε

αντίθεση με το κόκκινο κρέας που έχει

αποδειχτεί πως εξαιτίας του προκαλείται

ο καρκίνος του παχέως εντέρου. Ακόμα

περιέχει κορεσμένο λίπος, το οποίο αυξάνει την χοληστερόλη και τον κίνδυνο καρδιακών

παθήσεων. Βέβαια η διατροφική αξία του κόκκινου κρέατος είναι τεράστια. Περιέχει όλα

τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται ο οργανισμός για να συνθέσει τις δικές του

πρωτεΐνες. Παράλληλα αποτελεί σημαντική πηγή σιδήρου , γι’ αυτό και η χαμηλή πρόσληψη

σιδήρου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αναιμίας. Επίσης, συνιστάται από ψευδάργυρο,

ο οποίος είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη, την επούλωση των τραυμάτων και τον

έλεγχο της όρεξης.

ΑΥΓΟ

Η διατροφική αξία των αυγών είναι πολύ μεγάλη διότι ένα αυγό δίνει 6gr άριστης

ποιότητας πρωτεΐνης. Οι πρωτεΐνες είναι πολύ σημαντικές για την δημιουργία νέων

κυττάρων στον οργανισμό μας. Το αυγό είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου, ειδικά ο κρόκος.

Όταν τρώμε αυγά θα πρέπει να τρώμε και σαλάτες, φρούτα ή να πίνουμε χυμό για την

καλύτερη απορρόφηση της βιταμίνης C.

Οι περισσότερες βιταμίνες των αυγών βρίσκονται μέσα στον κρόκο όπως οι A, B, D και E.

Έχει ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, σίδηρο, φώσφορο, ιώδιο, ψευδάργυρο και το κέλυφος του

έχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Φυσικά, θα πρέπει να προσέχουμε κάποια πράγματα

πριν τα καταναλώσουμε. Το βασικότερο είναι να βράζουμε καλά τα αυγά, γιατί μπορεί να

έχουν κάποια μικρόβια, όπως η σαλμονέλα η οποία είναι επικίνδυνη για τα μικρά παιδιά.

Παράλληλα, οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι δεν πρέπει να καταναλώνουν πολλά αυγά γιατί

μπορεί να ανεβεί η χοληστερίνη τους.

Μερίδες την

εβδομάδα ανά

μαθητή

ΚΡΕΑΣ ΨΑΡΙ ΑΥΓΟ

Μαθητής 1ος 3 μερίδες 1 μερίδα 1 μερίδα

Μαθητής 2ος 4 μερίδες 3 μερίδες 1 μερίδα

Μαθητής 3ος 2 μερίδες 2 μερίδες 1 μερίδα

Μαθητής 4ος 4 μερίδες 1 μερίδα 2 μερίδες

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι τα προϊόντα που περιέχουν γάλα μέσα. Τα

γαλακτοκομικά προϊόντα προέρχονται από αιγωείδη, τις αγελάδες και τα κατσίκια κ.ά. Το

όφελος από τα γαλακτοκομικά στον ανθρώπινο οργανισμό είναι για τη σωστή ανάπτυξη

των οστών και γενικότερα στην ανάπτυξη του. Το βούτυρο είναι ένα φυσικό προϊόν βασικό

παράγωγο του γάλακτος περιέχει πρωτεΐνες, λίπη, βιταμίνες, ασβέστιο και αντιοξυδοτικές

ουσίες. Είναι πλούσιο σε θερμίδες. Το φρέσκο βούτυρο είναι απαραίτητο για τους

οργανισμούς αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με μέτρο γιατί έχει χοληστερίνη και

επομένως σε μεγάλη κατανάλωση επιβαρύνει το καρδιαγγειακό σύστημα. Το τυρί είναι

πολύ ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς στα συστατικά του

συμπεριλαμβάνονται οι βιταμίνες, το ασβέστιο, το λίπος, η λακτόζη, η καζεΐνη,

υδατάνθρακες, σάκχαρα και πρωτεΐνες. Τα ίδια συστατικά έχει και το γάλα από το οποίο

παράγεται. Το γιαούρτι είναι ολιγοθερμιδική τροφή με σχετικά μικρή ποσότητα λιπαρών.

Βοηθάει στη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος καθώς τα ένζυμα που περιέχει

διευκολύνουν την πέψη και βελτιώνουν την αφομοίωση των τροφών. Για να

παρασκευάζουμε το σπιτικό γιαούρτι θερμάνουμε το γάλα σε 90 βαθμούς Κελσίου μέχρι να

αρχίσει να βράζει το γάλα. Το παίρνουμε από τη φωτιά, μέχρι να πέσει λίγο η θερμοκρασία

του, όταν πέφτει αρκετά η θερμοκρασία του ρίχνουμε μια κουταλιά γιαούρτι ανάλογα με τη

ποσότητα του γάλα. Τοποθετούμε το γιαούρτι μας σε θερμοκρασία δωματίου και μετά στο

ψυγείο, το αφήνουμε για 24 ώρες χωρίς να το μετακινήσουμε και καταναλώνουμε εντός 15

ημερών. Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται 3 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα. Το

γάλα, το γιαούρτι και το τυρί είναι από τις πλουσιότερες πηγές πρόσληψης ασβεστίου, ενώ

είναι συνυφασμένα με την ύπαρξη του ανθρώπου.

ΟΣΠΡΙΑ

Στην κατηγορία των οσπρίων ανήκουν τα φασόλια, οι φακές, τα ρεβίθια, η φάβα, τα

κουκιά, ο αρακάς καθώς επίσης τα λούπινα και το λαθούρι. Τα όσπρια γενικά έχουν

μεγάλη θρεπτική αξία (περίπου 350 θερμίδες ανά 100gr). Είναι πλούσια σε αμινοξέα,

σύνθετους υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες (B, C και Ε), ιχνοστοιχεία και

πρωτεΐνες. Έχουν επίσης μηδενικά λιπαρά και ζάχαρη αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι

της μεσογειακής διατροφής. Οι φυτικές ίνες που περιέχουν τα όσπρια μειώνουν τον

κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών, καθώς βοηθούν στη μείωση χοληστερόλης. Επιπλέον.

Τα ρεβίθια, οι φακές και τα φασόλια αποτελούν πηγή ασβεστίου γι αυτό είναι απαραίτητα

σε παιδιά και εγκύους. Είναι καλό να συνδυάζονται με δημητριακά, ξηρούς καρπούς και

σπόρους (ηλιόσπορους κτλ) ώστε να συμπληρώνεται το αμινοξί μεθειονίνης που λείπει

από τις φυτικές πρωτείνες των οσπρίων. Πρέπει επίσης να συνδυάζονται με τροφές

πλούσιες σε βιταμίνη C (π.χ. ντομάτες, πράσινες πιπεριές, πορτοκάλι..) και μηλικό οξύ

(π.χ. λευκό κρασί) καθώς οι ουσίες αυτές αυξάνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού

σιδήρου που περιέχουν τα όσπρια. Ακόμα, η προσθήκη αρωματικών φυτών (σέλινο, δάφνη,

θυμάρι κα) βοηθά στην ενεργοποίηση των γαστρικών υγρών του στομάχουκαι κατά

συνέπεια στην ευκολότερη αφομοίωση των οσπρίων. Η ποσότητα κατανάλωσης οσπρίων

που συστήνεται κατά μέσο όρο είναι μια μικρή μερίδα μέρα παρά μέρα (δηλαδή 4 φορές τη

βδομάδα). Η μερίδα αυτή αντιστοιχεί σε ένα φλιτζάνι του τσαγιού μαγειρεμένων οσπρίων

(περίπου 100 gr).

ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

Μερικοί ξηροί καρποί είναι τα φιστίκια, τα καρύδια, τα αμύγδαλα, τα φουντούκια, τα

κάσιους και τα στραγάλια. Οι ξηροί καρποί περιέχουν βιταμίνη Ε, Β6, ριβοφλαβίνη,

πρωτείνες, υδατάνθρακες, μαγνήσιο, κάλιο, ψευδάργυρο, φώσφορο και ασβέστιο αλλά και

αντιοξειδωτικές ουσίες. Λόγω των παραπάνω προστατεύουν την καρδιά, δρουν κατά της

καρδιακής αρρυθμίας, του πόνου και των φλεγμονών. Δρουν κατά της γήρανσης και των

ρυτίδων, βοηθούν την δράση της ινσουλίνης, βελτιώνουν τον μεταβολισμό της γλυκόζης

και δρουν κατά του καρκίνου. Η σωστή κατανάλωση των ξηρών καρπών είναι μια χούφτα

την ημέρα που ισοδυναμεί με 28-56 gr. Οι ξηροί καρποί είναι προτιμότερο να

καταναλώνονται ωμοί. Δεν πρέπει να καταναλώνονται με επικάλυψη σοκολάτας, ζάχαρης

ή όταν είναι αλατισμένοι.

ΓΛΥΚΑ

ΖΑΧΑΡΗ

Η λευκή ζάχαρη έχει περάσει από περισσότερα στάδια επεξεργασίας για να φτάσει στη

στεγνή και λευκή μορφή της, της έχει αφαιρεθεί κάθε ίχνος ανόργανων στοιχείων και

βιταμινών. Ένα κουταλάκι λευκής ζάχαρης περιέχει 15 θερμίδες. Αντίθετα η μαύρη

ζάχαρη είναι πιο κοντά στην ακατέργαστη μορφή του τεύτλου. Έχει γλυκόπικρη γεύση και

είναι πυκνότερη από την λευκή. Ένα κουταλάκι μαύρης ζάχαρης περιέχει 17 θερμίδες. Η

φρουκτόζη είναι το πιο γλυκό σάκχαρο γι αυτό και απαιτείται μικρότερη ποσότητα σε

σχέση με την ζάχαρη. Προέρχεται από την επεξεργασία φρούτων. Επίσης απαντάται σε

διάφορα λαχανικά καθώς και σε σιρόπια. Συνήθως χρησιμοποιείται σε γλυκά light. Ένα

κουταάκι φρουκτόζης περιέχει 20 θερμίδες.

ΜΕΛΙ

Το μέλι έχει μεγάλη θρεπτική αξία, αφού απορροφάται άμεσα από τον ανθρώπινο

οργανισμό. Έχουν αναγνωριστεί πάνω από 180 διαφορετικές ουσίες στο μέλι που το

καθιστούν πολύτιμη τροφή. Περιέχει νερό σε ποσοστό σε 16%, πρωτείνες, αμινοξέα,

μεταλλικά στοιχεία σε μικρές ποσότητες, βιταμίνες και φυσικές αρωματικές ουσίες. Τα

ανόργανα στοιχεία του μελιού συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και παίζουν

σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό. Η κατανάλωση μελιού αποτελεί πηγή ενέργειας για την

καρδιά, διαστέλλει τα αγγεία και μειώνει την υπέρταση. Επίσης, το ποσοστό αιμοσφαιρίνης,

ιδίως σε παιδιά, αυξάνεται με την κατανάλωση μελιού. Το μέλι θεωρείται ένα από τα

καλύτερα ελαφρά καθαρκτικά λόγω της υψηλής ποσότητας χολίνης που περιέχει,

καταπολεμώντας την δυσκοιλιότητα. Η παρουσία του γλυκογόνου του μελιού αυξάνει την

αντίσταση του οργανισμού στις μολύνσεις. Τέλος, βοηθά στον ταχύτερο μεταβολισμό του

οινοπνεύματος με αποτέλεσμα να απαλλάσσεται κανείς ευκολότερα από την κατάσταση

μέθης.

ΣΟΚΟΛΑΤΑ

ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΗΣ

ΟΦΕΛΗ

Tην προτιμάμε για την απόλαυση που μας χαρίζει. Η σοκολάτα όμως έχει και ένα πλήθος

ευεργετικών χαρακτηριστικών για την υγεία μας. Ο καρπός του κακαόδεντρου, το οποίο

πρωτοκαλλιεργήθηκε από τους Ατζέκους και τους Μάγια, δίνει τη βασική ύλη για ένα από

τα δημοφιλέστερα τρόφιμα όλων των εποχών, του οποίου οι ιδιότητες στην ψυχοσωματική

μας κατάσταση θεωρούνται σχεδόν μαγικές, τη σοκολάτα.

Γεύση και οφέλη

Πέρα από την ευχαρίστηση που μας δίνει, η σοκολάτα εμπεριέχει και πολύτιμες ουσίες για

τον ανθρώπινο οργανισμό. Μία από αυτές είναι οι πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά του

κακάο που προστατεύουν την LDL («κακή») χοληστερόλη από οξείδωση, γεγονός πολύ

σημαντικό αν αναλογιστούμε πως η διαδικασία αυτή αποτελεί το σημαντικότερο από τα

πρωταρχικά στάδια της αθηροσκλήρωσης.

Ακόμα οι πολυφαινόλες του κακάο φαίνεται να αναγεννούν τη βιταμίνη Ε, επιτείνοντας

έτσι την αντιοξειδωτική της δράση. Το σημαντικότερο όμως στοιχείο που προκύπτει από

πλειάδα μελετών είναι πως οι ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες αυτών των ουσιών δεν

ισχύουν μόνο in vitro (εκτός ζωντανών οργανισμών) αλλά και in vivo (σε ζωντανούς

οργανισμούς), πράγμα που μπορεί να μας οδηγήσει στις πρώτες διαιτητικές συστάσεις για

το κύριο προϊόν του κακάο, τη σοκολάτα.

Σε μικρές λοιπόν ποσότητες καθημερινά η σοκολάτα εξακολουθεί να παρέχει σημαντικές

ποσότητες πολυφαινολών, χωρίς να αποδίδει «απαγορευτικά» ποσά θερμίδων και λίπους,

και έτσι μπορεί να θεωρηθεί μέρος ενός υγιεινού διαιτολογίου.

Αξιοσημείωτο είναι τέλος και το γεγονός ότι η κατανάλωσή της δεν επιφέρει αρνητικές

διαφοροποιήσεις στη χοληστερόλη, αν και κάτι τέτοιο θα φάνταζε ικανό, από τη στιγμή

που η σοκολάτα εμπεριέχει 2 βασικά κορεσμένα λιπαρά, το στεατικό (κατά 35%) και το

παλμιτικό (κατά 25%).

Η «ουδέτερη» στάση της σοκολάτας απέναντι στη χοληστερόλη οφείλεται στο ότι το

στεατικό αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα και δεν αυξάνει τα επίπεδα της

χοληστερόλης όπως τα άλλα κορεσμένα λιπαρά. Έτσι η όποια αρνητική επίδραση του

άλλου κορεσμένου λιπαρού της, του παλμιτικού, αντισταθμίζεται από τις θετικές

επιδράσεις που έχει το ελαϊκό οξύ, βασικό μονοακόρεστο λιπαρό της σοκολάτας.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Θερμίδες, λιπίδια, υδατάνθρακες

Μια άλλη εξαιρετικά σημαντική επισήμανση που πρέπει να έχουμε κατά νου, είναι το

περιεχόμενο σε θερμίδες, υδατάνθρακες και λίπη των σοκολατών που καταναλώνουμε.

Τα 100 γραμμάρια μαύρης σοκολάτας περιέχουν περίπου 500 θερμίδες.

Εάν κάθε μέρα τρώμε 100 γραμμάρια μαύρης σοκολάτας χωρίς να μειώνουμε αντίστοιχα

τις θερμίδες από άλλες πηγές, τότε η πρόσληψη βάρους θα επέλθει αναπόφευκτα. Το

περιττό λίπος που θα συγκεντρώσουμε από μια πιθανή υπερβολική κατανάλωση

σοκολάτας, θα μηδενίζει τις οποιεσδήποτε θετικές της επιδράσεις.

Συμπερασματικά θα τονίσουμε ότι η κατανάλωση σοκολάτας απαιτεί μεγάλη προσοχή παρά

το ότι πρόσφατες έρευνες δείχνουν θετικές επιδράσεις για την πίεση και το μεταβολισμό.

Το περιεχόμενο των σοκολατών σε κακάο και ιδιαίτερα σε φλαβονοειδείς ουσίες συχνά

δεν είναι γνωστό. Οι θερμίδες και τα λίπη που υπάρχουν σε αυτές σε ψηλές

συγκεντρώσεις, προκαλούν κίνδυνο παχυσαρκίας ο οποίος εξουδετερώνει τις θετικές

τους επιδράσεις.

Τι γίνεται όταν θέλω να φάω γλυκό ; τι άλλες εναλλακτικές έχω ;

1.Πιες πρώτα ένα ποτήρι νερό. Συχνά, όταν είμαστε αφυδατωμένοι, ο οργανισμός τείνει να

μπερδεύει τη δίψα με την πείνα οπότε καταφεύγουμε στο φαγητό.

2.Φάε ένα φρούτο.

3.Αν θέλεις να φας για να ηρεμήσεις, προσπάθησε να κάνεις κάτι άλλο που να σε

ευχαριστεί όπως μια βόλτα, να διαβάσεις ένα βιβλίο ή να πάρεις ένα τηλέφωνο.

Τι πρέπει να κάνω για να τρώω λιγότερα γλυκά;

1.Προσπαθώ τα γεύματά μου να συνοδεύονται πάντα από φρούτα ή λαχανικά. Επίσης,

αλλάζω το ψωμί, τα δημητριακά και τις φρυγανιές μου σε πολύσπορες ή ολικής άλεσης. Τα

παραπάνω καθυστερούν την απορρόφηση του σακχάρου στο αίμα και κρατούν το σάκχαρο

στο αίμα σε υψηλά επίπεδα για περισσότερο, άρα το σάκχαρο στο αίμα είναι πιο καλά

ρυθμισμένο

2.Τρώω συχνά φρούτα μέσα στην ημέρα, ειδικά όταν νιώθω την ανάγκη για γλυκό.

Προτιμώ τα φρέσκα ή τα αποξηραμένα και αποφεύγω τους χυμούς και τα αναψυκτικά με

ζάχαρη.

3.Κρατώ ένα ημερολόγιο διατροφής για μια εβδομάδα όπου καταγράφω πώς αισθάνομαι

πριν φάω γλυκά. Αν παρατηρήσω ότι παράγοντες άλλοι όπως είναι το άγχος, η

στενοχώρια, η ανία ή ο εκνευρισμός με οδηγούν στο να φάω κάτι γλυκό, τότε συζητώ το

θέμα με ένα ψυχολόγο και προσπαθώ να βρω άλλο τρόπο να αποφορτίζομαι από τα

αρνητικά αυτά συναισθήματα

4.Σε περιόδους όπου τρώω πολλά γλυκά όπως πριν τον μηνιαίο κύκλο, φροντίζω να πίνω

λιγότερη καφεΐνη, να τρώω πολλά φρούτα-λαχανικά και ολικής άλεσης προϊόντα και αν

χρειαστεί να πάρω ένα εξειδικευμένο συμπλήρωμα βιταμινών που θα μου συστήσει η

διαιτολόγος μου.

Επιλογές γλυκών με χαμηλές θερμίδες :

1.Γλυκά που περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά: ζελέ χωρίς ζάχαρη, Παγωτό 0&0%,

αναψυκτικά τύπου light

2.Γλυκά που περιέχουν μόνο ζάχαρη χωρίς λίπος: ζελέ φρούτων, λουκούμι, γρανίτα

παγωτό, σορμπέ παγωτό, μέλι, μαρμελάδα ή μαρμελάδα από 100% φρούτο, χυμός φρούτων

(100% φρούτο), ζελεδάκια, γλυκό κουταλιού, κομπόστα, φρουί γλασέ, βανίλια υποβρύχιο

3.Γλυκά με λιγότερα λιπαρά: μπισκότα τύπου πτι-μπερ ή Μιράντα, μπάρες δημητριακών,

παιδικά γιαούρτια ή παιδικά γλυκά σε μικρή συσκευασία

Οι τελευταίες δυο κατηγορίες να καταναλώνονται με φειδώ.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ (ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ)

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων χαρακτήριζε η λιτότητα, κάτι που

αντικατόπτριζε τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγετο η ελληνική γεωργική

δραστηριότητα. Θεμέλιο τους ήταν η λεγόμενη «μεσογειακή τριάδα»: σιτάρι, λάδι και κρασί.

Στη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων συναντούμε τα δημητριακά, ζεία και σε

περιπτώσεις ανάγκης μείγμα κριθαριού με σιτάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν ο άρτος.

Με το σιτάρι που χρησιμοποιείται σήμερα οι αρχαίοι τάιζαν τα ζώα. Τα δημητριακά

συνοδεύονταν συνήθως από οπωροκηπευτικά (λάχανα, κρεμμύδια, φακές και ρεβύθια). Η

κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της

οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα.

Οι Έλληνες κατανάλωναν ιδιαιτέρως τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί. Το βούτυρο

ήταν γνωστό, αλλά αντί αυτού γινόταν χρήση κυρίως του ελαιόλαδου. Το φαγητό συνόδευε

κρασί (κόκκινο, λευκό ή ροζέ) αναμεμειγμένο με νερό. Πληροφορίες για τις διατροφικές

συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων παρέχουν τόσο οι γραπτές μαρτυρίες όσο και διάφορες

καλλιτεχνικές απεικονίσεις: οι κωμωδίες του Αριστοφάνη και το έργο του γραμματικού

Αθηναίου από τη μία πλευρά, τα κεραμικά αγγεία και τα αγαλματίδια από ψημένο πηλό από

την άλλη.

Τρόφιμα

Δημητριακά και ψωμί

Τα δημητριακά αποτελούσαν τη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων. Κύρια

προϊόντα ήταν το σκληρό σιτάρι (πύρος), η όλυρα (ζειά) και το κριθάρι (κριθαί). Το σιτάρι

μουσκευόταν προκειμένου να γίνει μαλακό και κατόπιν επεξεργαζόταν με δύο πιθανούς

τρόπους: πρώτη περίπτωση ήταν το άλεσμά του προκειμένου να γίνει χυλός, ώστε να

αποτελέσει συστατικό του λαπά. Η άλλη περίπτωση ήταν να μετατραπεί σε αλεύρι

(ἀλείατα) από το οποίο προέκυπτε το ψωμί (άρτος) ή διάφορες πίττες, σκέτες ή γεμιστές

με τυρί ή μέλι. Η μέθοδος «φουσκώματος» του ψωμιού ήταν γνωστή. Κατά τη ρωμαϊκή

εποχή οι Έλληνες χρησιμοποίησαν κάποιο αλκαλικό συστατικό ή μαγιά σαν καταλύτη της

διαδικασίας. Τα δημητριακά κατείχαν εξέχουσα θέση στη διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων.

Ήδη από την ομηρική εποχή ήταν γνωστός ο τρόπος καλλιέργειας σίτου, κριθαριού και

όλυρας. Η ζύμη ψηνόταν στο σπίτι σε υπερυψωμένους φούρνους από άργιλο (ἰπνός). Μια

απλούστερη μέθοδος προέβλεπε την τοποθέτηση αναμμένων κάρβουνων στο έδαφος και

την κάλυψη του σκεύους με καπάκι σε σχήμα θόλου (πνιγεὐς). Όταν το έδαφος ήταν

αρκετά ζεστό, τα κάρβουνα απομακρύνονταν και στη θέση τους τοποθετούταν η ζύμη, η

οποία καλυπτόταν και πάλι από το καπάκι. Κατόπιν τα κάρβουνα αποθέτονταν πάνω ή

γύρω από το καπάκι για διατήρηση της θερμοκρασίας. Οι πέτρινοι φούρνοι έκαναν την

εμφάνισή τους κατά τη ρωμαϊκή πια περίοδο. Ο Σόλων, ο Αθηναίος νομοθέτης του 6ου

αιώνα π.Χ., όρισε πως το ψωμί από σιτάρι έπρεπε να καταναλώνεται μόνο κατά τις

εορταστικές ημέρες. Από την κλασική εποχή και έπειτα, και μόνο για εκείνους που είχαν

τα οικονομικά μέσα, το εν λόγω ψωμί ήταν διαθέσιμο καθημερινά στα αρτοπωλεία. Το

κριθάρι ήταν απλούστερο στην παραγωγή, μα αρκετά πιο δύσχρηστο στην παραγωγή

ψωμιού. Το ψωμί που προκύπτει από το κριθάρι είναι θρεπτικό αλλά και βαρύτερο.

Συνεπώς συνήθως ψηνόταν προτού αλεστεί για να προκύψει αλεύρι (ἄλφιτα), το οποίο

χρησίμευε στην παραγωγή (τις περισσότερες φορές άνευ ψησίματος καθώς οι σπόροι ήταν

ήδη ψημένοι) του βασικού πιάτου της ελληνικής κουζίνας, που ονομαζόταν μάζα. Γενικά το

σιταρένιο ψωμί λεγόταν "άρτος", το κριθαρένιο "άλφιτον", το προερχόμενο με ζύμη που

ψηνόταν σε χαμηλούς κλιβάνους (είδος γάστρας) λεγόταν "ζυμίτης", ενώ το προερχόμενο

χωρίς ζύμη που ψηνόταν σε ανθρακιά λεγόταν "άζυμος" και ιδιαίτερα "σποδίτης".

Οτιδήποτε τρώγονταν με ψωμί (προσφάγιο) λεγόταν "όψον". Ο άρτος ή το άλφιτο που

τρώγονταν βουτηγμένο σε άκρατο οίνο (= ανέρωτο) λεγόταν "ακράτισμα". Το ακράτισμα

τρώγονταν κυρίως το πρωί, εξ ου και το πρωινό γεύμα λέγονταν ομοίως ακράτισμα.

Χαρακτηριστικά οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν τους Έλληνες «κριθαροφάγους», ενώ στην

κωμωδία «Ειρήνη» ο Αριστοφάνης χρησιμοποιεί την έκφραση «ἔσθειν κριθὰς μόνας», που

μεταφράζεται «το να ζει κανείς μονάχα με κριθάρι» ή κατά τη νεοελληνική έκφραση «τη

βγάζω με νερό και ψωμί». Στις μέρες μας επιβιώνουν διάφορες συνταγές για την

παρασκευή μάζας. Σερβιριζόταν ψημένη ή ωμή, με τη μορφή χυλού ή ζυμαρικών ή ακόμη

και πίττας. Επίσης μπορούσε να νοστιμίσει με τυρί ή μέλι.

Φρούτα και λαχανικά

Τα δημητριακά σερβίρονταν συνήθως με ένα συνοδευτικό γνωστό με τη γενική ονομασία

όψον. Αρχικά η ονομασία αναφερόταν σε ό,τι μαγειρευόταν στη φωτιά, και, κατ' επέκταση,

σε οτιδήποτε συνόδευε το ψωμί. Από την κλασική εποχή και μετά, πρόκειται για ψάρι και

λαχανικά: λάχανα, κρεμμύδια, φακές, γλυκομπίζελα, ρεβίθια, πράσινα φασόλια κ.ά.

Σερβίρονταν ως σούπα, βραστά ή πολτοποιημένα (ἔτνος), καρυκευμένα με ελαιόλαδο,

ξύδι, χόρτα ή μια σάλτσα ψαριού γνωστή με την ονομασία γάρον. Αν πιστέψουμε τον

Αριστοφάνη, ο πουρές ήταν ένα από τα αγαπημένα πιάτα του Ηρακλή, ο οποίος στις

κωμωδίες πάντα παρουσιαζόταν ως μεγάλος λιχούδης. Οι πιο φτωχές οικογένειες

κατανάλωναν βελανίδια (βάλανοι). Οι ελιές ήταν πολύ συνηθισμένο συνοδευτικό, ωμές ή

συντηρημένες. Για τους κατοίκους των πόλεων τα φρέσκα οπωροκηπευτικά ήταν πολύ

ακριβά κι έτσι καταναλώνονταν σπάνια. Οι φτωχότεροι πολίτες προτιμούσαν τα ξηρά

λαχανικά. Το τυπικό φαγητό του μέσου εργάτη ήταν η φακή. Μια τυπική στρατιωτική

μερίδα περιελάμβανε τυρί, σκόρδο και κρεμμύδια. Ο Αριστοφάνης συχνά συνδέει την

κατανάλωση κρεμμυδιών με τους στρατιώτες, για παράδειγμα στην κωμωδία του,

«Ειρήνη», ο χορός που πανηγυρίζει για τη λήξη των πολέμων εκφράζει την χαρά του που

απαλλάχτηκε πλέον «από το κράνος, το τυρί και τα κρεμμύδια». Ο πικρός βίκος

θεωρούταν φαγητό λιμού. Τα φρούτα, φρέσκα ή ξηρά, τρώγονταν ως επιδόρπιο. Πρόκειται

κυρίως για σύκα, σταφίδες, καρύδια και φουντούκια. Τα ξηρά σύκα χρησίμευαν επίσης ως

ορεκτικό, πίνοντας παράλληλα κρασί. Στην περίπτωση αυτή, συνοδεύονταν συχνά από

ψητά κάστανα, στραγάλια ή ψημένους καρπούς οξιάς.

Κρέας

Η κατανάλωση ψαριών και κρεατικών σχετίζεται με την οικονομική επιφάνεια του σπιτικού

αλλά και τη γεωγραφική του θέση: οι αγροτικές οικογένειες μέσω του κυνηγιού και της

τοποθέτησης μικροπαγίδων είχαν πρόσβαση σε πτηνά και λαγούς, ενώ μπορούσαν να

μεγαλώνουν πουλερικά και χήνες στις αυλές τους. Οι ελαφρώς πλουσιότεροι μπορούσαν

να διατηρούν κοπάδια με πρόβατα, κατσίκες και γουρούνια. Στις πόλεις το κρέας κόστιζε

πάρα πολύ με εξαίρεση το χοιρινό: κατά την εποχή του Αριστοφάνη, ένα γουρουνάκι

γάλακτος κόστιζε τρεις δραχμές, ποσό που αντιστοιχεί σε τρία ημερομίσθια ενός δημοσίου

υπαλλήλου. Μολαταύτα, τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί κατανάλωναν λουκάνικα. Κατά

τη μυκηναϊκή περίοδο είναι γνωστό πως ανατρέφονταν βοοειδή για το κρέας τους. Το

κρέας αναφέρεται πολύ λιγότερο στα κείμενα της κλασικής εποχής σε σύγκριση με την

ποίηση της αρχαϊκής εποχής. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό δεν οφείλεται σε αλλαγή των

διατροφικών συνηθειών, μα μόνο στους άτυπους κανόνες που διέπουν τα δύο αυτά είδη

γραμματείας. Η κατανάλωση κρέατος έχει εξέχοντα ρόλο στα πλαίσια θρησκευτικών

εθιμοτυπικών: η μερίδα των θεών (λίπη και οστά) παραδίδονται στις φλόγες, ενώ η μερίδα

των ανθρώπων (το ψαχνό κρέας) μοιράζεται στους παρευρισκομένους. Παράλληλα

παρατηρούμε την ακμή ενός εμπορικού κλάδου, εκείνου των ψημένων ή παστών κρεάτων,

που φαίνονται επίσης να σχετίζονται με θρησκευτικές τελετές και θυσίες. Χαρακτηριστικό

της τεχνικής του Έλληνα χασάπη είναι πως το σφάγιο δεν διαμελιζόταν ανάλογα με τον

τύπο των μελών του, μα σε κομμάτια ίσου βάρους. Στην Κρήτη τα καλύτερα από αυτά

αποδίδονταν στους φρονιμότερους πολίτες ή στους καλύτερους πολεμιστές. Σε άλλες

περιοχές όπως στη Χαιρώνεια, οι μερίδες μοιράζονταν τυχαία με αποτέλεσμα να είναι

θέμα τύχης για τον καθένα το αν θα λάμβανε καλό ή κακό κομμάτι. Κύρια τροφή των

Σπαρτιατών πολεμιστών ήταν ένας ζωμός από χοιρινό, γνωστός με την ονομασία μέλας

ζωμός. Ο Πλούταρχος υποστηρίζει πως «ανάμεσα στα πιάτα, αυτό που έχαιρε της

μεγαλύτερης εκτίμησης ήταν ο μέλας ζωμός, μάλιστα σε τέτοιο σημείο που οι ηλικιωμένοι

δεν αναζητούσαν καθόλου το κρέας. Το άφηναν για τους νεότερους και δειπνούσαν μονάχα

με το ζωμό που τους παρείχαν».

Ψάρι

Η στάση των Ελλήνων απέναντι στο ψάρι ποικίλλει ανάλογα με την εποχή. Στο έπος της

Ιλιάδας δεν γίνεται κατανάλωση ιχθύων παρά μόνο ψητού κρέατος. Ο Πλάτων το

αποδίδει στην αυστηρότητα των εθίμων της εποχής, εντούτοις μοιάζει πως το ψάρι

θεωρούταν φαγητό για φτωχούς. Στην Οδύσσεια αναφέρεται πως οι σύντροφοι του

Οδυσσέα κατέφυγαν στο ψάρι, αλλά μόνο γιατί υπέφεραν από την πείνα αφού πέρασαν από

τα στενά της Σκύλλας και της Χάρυβδης κι έτσι αναγκάστηκαν να φάνε ό,τι υπήρχε

διαθέσιμο. Αντιθέτως, κατά την κλασική εποχή, το ψάρι μετατρέπεται σε προϊόν

πολυτελείας, το οποίο αναζητούν για το τραπέζι τους οι γευσιγνώστες. Πάντως όλα τα

προϊόντα αλιείας δεν κόστιζαν το ίδιο. Οι Έλληνες απολάμβαναν εξίσου και τα υπόλοιπα

θαλασσινά. Σουπιές (σηπία), χταπόδια (πολύπους) και καλαμάρια (τευθίς) μαγειρεύονταν

ψητά ή τηγανητά και σερβίρονταν ως ορεκτικά, ως συνοδευτικά ή ακόμη και στα συμπόσια

αν ήταν μικρού μεγέθους. Τα θαλασσινά μεγαλύτερου μεγέθους συγκαταλέγονταν στα

πιάτα της υψηλής μαγειρικής.

Αυγά και γαλακτοκομικά

Οι Έλληνες ανέτρεφαν πάπιες, χήνες, ορτύκια και κότες για να εξασφαλίζουν αυγά.

Ορισμένοι συγγραφείς [54] κάνουν ακόμη αναφορά σε αυγά φασιανού και αιγυπτιακής

χήνας, εντούτοις μπορούμε να υποθέσουμε πως επρόκειτο για σπάνια εδέσματα. Τα αυγά

καταναλώνονταν είτε μελάτα είτε σφικτά ως ορεκτικό ή επιδόρπιο. Επιπλέον τόσο ο

κρόκος όσο και το ασπράδι του αυγού αποτελούσαν συστατικά διάφορων συνταγών.[55]

Το γάλα ήταν αρκετά διαδεδομένο, ωστόσο σπάνια χρησιμοποιούταν στη μαγειρική. Το

βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά χρησιμοποιούταν σπάνια: γενικώς θεωρούταν χαρακτηριστικό

της διατροφής των κατοίκων της Θράκης. Παρόλα αυτά τα γαλακτοκομικά προϊόντα

έχαιραν εκτίμησης. Η πυριατή ήταν ένα είδος παχύρρευστου γάλακτος, το οποίο συχνά

συγχέεται με το γιαούρτι. Βασικό συστατικό της ελληνικής διατροφής ήταν το τυρί, είτε

από γάλα κατσίκας είτε από γάλα προβάτου.

Άλλα φαγητά

Άλλα εδέσματα των αρχαίων Ελλήνων ήταν γλυκά όπως η «σησαμίς» (είτε με τη μορφή

που έχει το σημερινό παστέλι, είτε σε σφαιροειδή μορφή)[60], οι «πλακούντες», η

«άμμιλος» (τούρτα), η «μελιττούτα» (είδος γαλατόπιττας) καθώς και τα «αρτοκρέατα»

(κρεατόπιττες), οι «τηγανίτες» ή τα «τήγανα» (τηγανήτες ή λουκουμάδες).

Διατροφή στο Βυζάντιο

Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα

δημητριακά, που τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος

μαγειρείας ήταν το βράσιμο, όπως ειρωνικά μας αφήνει να καταλάβουμε και η βυζαντινή

παροιμία ¨αργώ μαγείρω πάντα εκζεστα¨ δηλαδή ¨ο τεμπέλης μάγειρας ‘όλα τα μαγειρεύει

βραστά¨.

Οι Βυζαντινοί έτρωγαν επίσης πουλερικά, που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε σπίτι, καθώς και

αυγά, με τα οποία έφτιαχναν τα περίφημα σφουγγάτα, τις γνωστές μας ομελέτες, που

αναφέρονται και από τον Θεόδωρο Πρόδρομο. Από το γάλα έφτιαχναν τυριά όπως το

ανθότυρο, το βλάχικο και το κεφαλίτζιν.

Κρέας εξασφάλιζαν και με το κυνήγι, αγαπημένη απασχόληση των ανδρών που τους

παρείχε συνάμα ευκαιρίες για προσωπική διάκριση.

Κυνηγούσαν με σκυλιά και γεράκια .Δεν περιφρονούσαν όμως και άλλες μεθόδους όπως

τις παγίδες, τα δίχτυα και τις ιξόβεργες. Τα κρέατα τρώγονταν ψητά, βραστά ή

παστωμένα (η έλλειψη χώρων ψύξης δημιούργησε την ανάγκη εξεύρεσης άλλων τρόπων

διατήρησης τους). Πρώτα στην προτίμηση τους ήταν το αρνίσιο κρέας και το κατσικίσιο

κρέας και ακολουθούσε το χοιρινό. Με το δεδομένο όμως ότι επί 180 και πλέον ημέρες

τον χρόνο οι Βυζαντινοί νήστευαν σκληρά, καθώς όριζε η Εκκλησία ,μόνο για το μισό

χρόνο μπορούσαν να επιλέξουν κρέατα, ψάρια και άλλες ακριβές, αλλά και

δυσκολοσυντήρητες τροφές.

Τα μεγαλύτερα ζώα αποτελούσαν ακριβότερη και λιγότερο διαδομένη τροφή. Τα

χοιροσφάγια, που γίνονταν κάθε χειμώνα, προμήθευαν την οικογένεια με τα λουκάνικα, τα

παστά και το μαγειρικό λίπος όλης της χρονιάς. Το αρνί ήταν προσιτό μόνο στα πιο

ευκατάστατα νοικοκυριά. Σπανιότερα έτρωγαν οι Βυζαντινοί τα βοοειδή, μια και τα

χρησιμοποιούσαν κυρίως για την καλλιέργεια των χωραφιών. Αγαπούσαν επίσης τα κάθε

λογής ψάρια, φρέσκα ή παστά και τα θαλασσινά.

Τα διάφορα κρασιά, για τα οποία φημιζόταν η Μακεδονία, καθώς και τα φρούτα, συνόδευαν

τα τραπεζώματα τους μαζί με μελωμένα κα σιροπιαστά γλυκά. Στο Βυζάντιο υπήρχε μια

εντυπωσιακή ποικιλία κρασιών με ονομασία ανάλογη με το χρώμα :ΟΚιρρός (άσπρο), ο

Ρούσιος αλλά και ο Μέλας (κόκκινο), ο Ρητινίτης (ρετσίνα), καθώς και κρασιά από φρούτα

(Κηδωνίτης, Μηλίτης, Απιδόκρασο, κά.).

Τα γεύματα μπορούσαν να είναι απλά αλλά και εξαιρετικά πολύπλοκα και πλούσια, ανάλογα

με την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας. Έτσι, το κρέας, τα ψάρια και ο «καθαρός»

ή «μεταξωτός» άρτος (το αλεύρι κοσκινιζόταν σε λεπτή μεταξωτή σήτα) βρίσκονταν

κυρίως στα τραπέζια των αυτοκρατόρων και των πλουσίων ευγενών, ενώ τα μικρά κυρίως

παστά ψάρια, ο «μεσοκάθαρος» ή «ρυπαρός» ή «πιτεράκος» (από κριθάρι και πίτουρα)

άρτος ,τα λαχανικά και τα όσπρια, το τυρί και το λαρδί αποτελούσαν βασική διατροφή για

τους φτωχούς.

Το πρώτο φαγητό της ημέρας, το «άριστον», οι Βυζαντινοί το κατανάλωναν όχι το πρωί

,όπως οι αρχαίοι Έλληνες, αλλά το μεσημέρι.

Ακολουθούσε το γεύμα το απόγευμα και το βράδυ, πριν δύση ο ήλιος, το δείπνο που ήταν

κατά κανόνα το πιο μεγάλο και δαπανηρό φαγητό.

Συνταγές ανατολικών λαών

Οθωμανοί

Ο μπακλαβάς (Τουρκ.: Baklava) είναι ένα γλύκισμα που συναντάται σε πολλές κουζίνες

της Μέσης Ανατολής και των πρώην Οθωμανικών χωρών. Το γλύκισμα φτιάχνεται με

ζύμη φύλλου και περιέχει γέμιση ξηρών καρπών, συνήθως φουντούκι, φυστίκι ή καρύδι,

και παίρνει την γλυκιά του γεύση από σιρόπι ζάχαρης ή μελιού.

Ο μπακλαβάς είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε όλο τον πρώην Οθωμανικό κόσμο. Συνήθως

σερβίρεται μετά από το γεύμα και συνοδεύεται από Τούρκικο καφέ.

Η πόλη Gaziantep στην Τουρκία φημίζεται για τον μπακλαβά της και θεωρείται ως η πόλη

στην οποία γεννήθηκε το γλύκισμα. Στο 2008, η Τουρκία κατοχύρωσε τον Μπακλαβά ως

Π.Ο.Π. μέσω του Τουρκικού γραφείου ευρεσιτεχνιών.

Ιστορία

Αν και η ιστορία του μπακλαβά δεν είναι καλά καταγεγραμμένη, πολλές χώρες διεκδικούν

τη δημιουργία του. Παρόλα αυτά, οι αποδείξεις δείχνουν ότι το γλύκισμα δημιουργήθηκε

από Τούρκους της Κεντρικής Ασίας, ενώ τελειοποιήθηκε στις κουζίνες των ανακτόρων

του σουλτάνου, στο παλάτι Τοπκαπί.

O Βρυώνης (1971) υποστήριξε ότι το ελληνικό γλύκισμα κοπτή ήταν η βυζαντινή έκδοση

του σημερινού μπακλαβά. Παρ'όλα αυτά ο Perry (1994) απέδειξε ότι ενώ η κοπτή

περιείχε ξηρούς καρπούς και μέλι, η συνταγή δεν περιλάμβανε ζύμη. Αντιθέτως, η κοπτή

μπορεί να παρομοιαστεί περισσότερο με το σημερινό παστέλι ή με τον χαλβά παρά με

μπακλαβά. Ο Perry κατάφερε να αποδείξει ότι πρώτοι οι Τούρκοι της Κεντρικής Ασίας

ξεκίνησαν να φτιάχνουν ψωμί με πολλά επίπεδα ζύμης και έδειξε ότι ο χαμένος κρίκος

ανάμεσα στον μπακλαβά των τούρκικων φυλών που κατοικούσαν στην Κεντρική Ασία και

στον σημερινό μπακλαβά των Τούρκων της Τουρκίας, είναι το γλυκό pakhlavası, το οποίο

δημιούργησαν οι Τούρκοι του Αζερμπαϊτζάν. Η μόνη διαφορά του με τον σημερινό

μπακλαβά, είναι ότι η ζύμη, αν και είχε πολλά επίπεδα, δεν ήταν ζύμη φύλλου κρούστας, η

οποία δημιουργήθηκε πρώτη φορά στις κουζίνες του ανακτόρου Τοπκαπί.

Σύμφωνα και με τον Andrew Dalby, δεν υπάρχει πουθενά ο μπακλαβάς σε

αρχαιοελληνικές, αραβικές ή βυζαντινές πηγές, πριν την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η παλαιότερη συνταγή ενός είδους πρωτο-μπακλαβά υπάρχει σε ένα Κινέζικο-Μογγολικό

βιβλίο με συνταγές του 1330, με την ονομασία güllach. Σήμερα, στη μοντέρνα Τουρκική

κουζίνα, υπάρχει το παρόμοιο γλυκό güllac. Σε αυτό το γλυκό, λεπτά φύλλα ζύμης

ψήνονται με γάλα και ζάχαρη. Το γλυκό αυτό σερβίρεται με καρύδια και φρέσκα ρόδια.

Ονομασία

Η λέξη μπακλαβάς προέρχεται πιθανόν από τη μογγολική ρίζα baγla- που σημαίνει

'τυλίγω' με την Τουρκική κατάληξη -v.

Αριάνι

Το αριάνι ή και αϊράνι (Τουρκικά: Ayran), κοινώς ξινόγαλα, είναι ένα κρύο ρόφημα

γιαουρτιού με κρύο νερό που περιέχει μερικές φορές και αλάτι. Παρασκευάζεται με απλή

ανάμιξη των συστατικών, ενώ επίσης διατίθεται και στο εμπόριο ως συσκευασμένο

ρόφημα.Είναι δημοφιλές σε πολλές χώρες τις Κεντρικής Ασίας, Μέσης Ανατολής και στην

Νότια Ευρώπη. Στην Ελλάδα το αριάνι είναι ιδιαίτερα γνωστό και διαδεδομένο στη

Μακεδονία και στη Θράκη.

Παρόμοια ροφήματα με το αριάνι είναι το Ινδικό λάσι (περιέχει και ινδικά

μπαχαρικά ή και φρούτα) και το Ιρανικό ντουγκ (دوغ) (το οποίο περιέχει

και μέντα).

Η παρασκευή του αριανιού είναι συνδεδεμένη με τον Τούρκικο πολιτισμό. Η Τουρκία

θεωρείται από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αριανιού στο κόσμο.

Στις αγροτικές περιοχές της Τουρκίας το αριάνι θεωρείται το κύριο ποτό που

προσφέρεται στους επισκέπτες. Συνήθως το αριάνι σερβίρεται κρύο και είναι κοινό

συμπλήρωμα στο φαγητό, ιδιαίτερα σε ψητό κρέας, γλυκά ή πιλάφι.

Ιμάμ μπαϊλντί

Το ιμάμ μπαϊλντί είναι συνταγή της τουρκικής κουζίνας το οποίο επίσης παρασκευάζεται

στην Ελληνική, στη Βουλγαρική και την Αλβανική κουζίνα. Το όνομά του σημαίνει

κυριολεκτικά «ο Ιμάμης λιποθύμησε» επειδή, σύμφωνα με το μύθο γύρω από το φαΐ αυτό,

ένας ιμάμης που το δοκίμασε για πρώτη φορά, έχασε τις αισθήσεις του.

Η συνταγή

Το ιμάμ μπαϊλντί γίνεται από μελιτζάνες, που τις κόβουμε κατά μήκος και τις γεμίζουμε με

διάφορα ζαρζαβατικά (ντομάτα, κρεμμύδι, μαϊντανό). Ψήνεται στο φούρνο.

Σερβίρισμα

Το ιμάμ μπαϊλντί σερβίρεται ζεστό ή κρύο και συνοδεύεται με ρύζι.

Διατροφή Ιαπώνων

Μεγάλο ρόλο της διατροφής των Ιαπώνων είχε το ρύζι.

Παλιό φαγητό της Ιαπωνίας είναι το σούσι (δηλ. ρύζι τυλιγμένο με φύκια και καμιά φορά

ανακατεύεται με γαρίδες και διάφορα ψαρικά).

Οι Ιάπωνες τρώνε και τρώγανε ψάρια και διάφορα φύκια.

Διάσημο ποτό των Ιαπώνων είναι το σακέ σαν την σημερινή τσικουδιά.

Οι Ιάπωνες δέχθηκαν πολλές επιρροές από τους Ασιάτες.

Συνταγές για πάστωμα

Καθώς το ψάρι έβραζε το ρύζι παρήγαγε γαλακτικό οξύ το οποίο και προκαλούσε πάστωμα

του ψαριού. (Το πάστωμα των ψαριών ανακαλύφθηκε πρίν τον 7ο αιώνα από τους Ασιάτες)

Αρχαία ροφήματα

Το τσάι και το σακέ αποτελούν τμήμα της Ιαπωνικής κουζίνας.

Σακε

Μυρωδάτο, χρώμα χρυσό ελαφρώς γλυκό κρασί ρυζιού με γεύση παρόμοια με το κεράσι.

Οι Ιάπωνες τρώγανε υγιεινά διότι ήταν μαγειρεμένα στον ατμό. Επίσης μεγάλο μέρος της

διατροφής τους κατείχαν και οι σούπες.

Το ρύζι

Ήρθε από την Κορέα στην Ιαπωνία, η οποία γρήγορα έγινε βασικό είδος διατροφής και

περίπου 300 φασόλια σόγιας και σιταριού εισήχθησαν από την Κίνα.

Η θρησκεία επηρέασε της τροφές. Ο βουδισμός έγινε επίσημη θρησκεία της Ιαπωνίας και

η κατανάλωση κρέατος και ψαριών ήταν απαγορευμένη. Αυτό κράτησε για 1200 χρόνια.

Οι Ιάπωνες άρχισαν να τρώνε κρέας και πάλι μετά την αποκατάσταση που συνέβη το

1867.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ποιός είναι ο ορισμός της «Μεσογειακής Διατροφής»»; Από πού πήρε το όνομά της

και πότε πρωτοεμφανίστηκε;

Ο όρος «Μεσογειακή Διατροφή» αναφέρεται στο διαιτητικό πρότυπο που συναντάται στις

ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου. Δεν αποτελεί ένα ειδικό διαιτητικό σχήμα ή ένα

διαιτητικό πρόγραμμα, αλλά ένα σύνολο διατροφικών συνηθειών που ακολουθούνται

παραδοσιακά από τους ανθρώπους της περιοχής της Μεσογείου.

Τα χαρακτηριστικά αυτής της δίαιτας περιγράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 σε

μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στη Νότια Ιταλία και την Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα

στην Κρήτη, όπου το διαιτολόγιο των Κρητικών χαρακτηρίστηκε ως πρότυπο, κι αυτό γιατί

τα ποσοστά θανάτου λόγω των στεφανιαίων καρδιακών παθήσεων ήταν σημαντικά

χαμηλότερα στον πληθυσμό της Κρήτης απ’ ότι σε άλλες ομάδες καθώς και η διάρκεια

ζωής των Κρητικών ήταν μεγαλύτερη. Περιλαμβάνει τροφές με συστατικά εξαιρετικής

σημασίας. Η αξία της έγκειται κυρίως στην απόλυτη αρμονία της με το κλίμα, τη

γεωγραφική θέση, την κουλτούρα, τα ήθη και τα έθιμα των Μεσογειακών Λαών. Έτσι, η

«Μεσογειακή Διατροφή» δεν είναι απλά μια δίαιτα , αλλά ένας τρόπος ζωής.

Η προέλευση των διατροφικών συνηθειών που βρέθηκαν στους λαούς των χωρών της

Μεσογείου πάει πίσω αρκετές χιλιετίες στην ιστορία. Οι περιγραφές των γευμάτων στην

αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή λογοτεχνία θα είχαν θέση και στα σύγχρονα βιβλία

μαγειρικής για «Μεσογειακή Διατροφή». Ωστόσο, η πρώτη περιγραφή της παραδοσιακής

«Μεσογειακής Διατροφής», όπως ακολούθησε στα μέσα του εικοστού αιώνα, δεν ήταν σε

κάποιο βιβλίο μαγειρικής αλλά σε μια ερευνητική μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το

Ίδρυμα Rockefeller και δημοσιεύθηκε το 1953. Συγγραφέας της εν λόγω μελέτης ήταν ο

Leland Allbaugh, ο οποίος πραγματοποίησε μια έρευνα στο νησί της Κρήτης η οποία

θεωρείτο ως μια υποανάπτυκτη περιοχή. Ο Allbaugh σημείωσε την έντονη χρήση του

ελαιόλαδου, ολικής αλέσεως δημητριακών, φρούτα, ψάρια, και λαχανικά στο μαγείρεμα.

Η Κρητική εκδοχή της «Μεσογειακής Διατροφής» έγινε το επίκεντρο της ιατρικής

έρευνας σχετικά με τη «Μεσογειακή Διατροφή», μετά τη δημοσίευση από τον Άνσελ Κις

(Ancel Keys) της Μελέτης των Επτά Χωρών (Seven Country Study) το 1980. Ο Κις

(1904-2004) ήταν καθηγητής της φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα ο οποίος

είχε επίσης γνώσεις στην βιολογία και τη βιοχημεία πριν στραφεί προς τη διατροφή,

σχεδόν τυχαία. Ο ίδιος, επινόησε τον όρο «Μεσογειακή Διατροφή» για να περιγράψει το

μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που

συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των Επτά Χωρών.

Η Μελέτη των Επτά Χωρών είναι μια μεγάλη έρευνα που ξεκίνησε στις αρχές της

δεκαετίας του 1950 και μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

χώρες: Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ιταλία, Ολλανδία και Φινλανδία. Τα

ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης, που διήρκησε 30 χρόνια, έδειξαν ότι οι κάτοικοι

των μεσογειακών χωρών και κυρίως της Ελλάδας, εμφάνιζαν τα μικρότερα ποσοστά

θνησιμότητας από καρκίνο και στεφανιαία νόσο και είχαν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής,

σε σχέση με τους κατοίκους των άλλων χωρών. Ειδικότερα, η ομάδα της Κρήτης

παρουσίασε τη χαμηλότερη θνησιμότητα στεφανιαίας νόσου, και γενικότερα το χαμηλότερο

ποσοστό θνησιμότητας, ανεξάρτητα από την αιτία θανάτου, καθώς και τον μεγαλύτερο

μέσο όρο ζωής.

Από τότε πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το αποτέλεσμα αυτό είχε τις

ρίζες του στην παραδοσιακή «Μεσογειακή Διατροφή» των Κρητικών εκείνης της εποχής

σε συνδυασμό και με τον τρόπο ζωής τους. Δεκατρία χιλιόμετρα περπάτημα την ημέρα

ήταν ο φυσικός τρόπος άσκησης των Κρητικών. Οι ρίζες λοιπόν της «Μεσογειακής

Διατροφής» βρίσκονται στην «Ελαιοχώρα» - όπως αποκαλείται η Κρήτη, καθώς σύμφωνα

με στοιχεία πολυάριθμων ερευνών, η κατανάλωση ελαιόλαδου ξεπερνά τα 70 γραμμάρια

ημερησίως με μεγάλο ποσοστό πολυακόρεστων λιπαρών οξέων ενώ άλλοι λαοί της

Μεσογείου όπως οι Ισπανοί ή οι Ιταλοί δεν καταναλώνουν περισσότερα από 15-20

γραμμάρια ελαιολάδου την ημέρα.

Το 1993, στη Διεθνή Διάσκεψη για τις Μεσογειακές Διατροφές αποφασίστηκε τι θα

θεωρείται υγιεινή, παραδοσιακή «Μεσογειακή Διατροφή» και το 1995 μια ομάδα

επιστημόνων του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δημιούργησε την «Πυραμίδα της Μεσογειακής

Διατροφής», έπειτα από έρευνα 30 ετών και ως επακόλουθο των συμπερασμάτων της

Μελέτης των Επτά Χωρών. Η ομάδα αυτή με τη συμβολή πολλών Ελλήνων επιστημόνων,

διαμόρφωσε διατροφικές οδηγίες σε επίπεδο τροφίμων με βάση τις αρχές της

παραδοσιακής «Μεσογειακής Διατροφής». Οι διατροφικές αυτές οδηγίες διαμορφώθηκαν

με τη μορφή μιας πυραμίδας. Πρόκειται για την προαναφερθείσα «Πυραμίδα της

Μεσογειακής Διατροφής», που, όπως πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει, έχει

πολλά πλεονεκτήματα έναντι άλλων προτύπων διατροφής. Πρόσφατα, το 2010, η

ΟΥΝΕΣΚΟ συμπεριέλαβε την «Μεσογειακή Διατροφή» στον Κατάλογο της Άυλης

Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, ύστερα από αίτημα που υπέβαλαν από

κοινού οι χώρες Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Μαρόκο.

Η μεσογειακή δίαιτα αποτελεί πλέον παράδοση για το σύγχρονο πληθυσμό καθώς εδώ και

έναν αιώνα εφαρμόζεται και ακολουθείται από πολλούς λαούς της Μεσογείου. Βεβαίως

υπάρχουν αναφορές που χρονολογούνται πολύ νωρίτερα όμως αφορούν στην ουσία έναν

τρόπο διατροφής που πλησιάζει πολύ στο μεσογειακό μοντέλο όπως αυτό έχει εξελιχθεί

σήμερα.

Ποιες χώρες ακολουθούν τη «Μεσογειακή Διατροφή»;

Παραδοσιακά, η «Μεσογειακή Διατροφή» ακολουθείται από τους ευρωπαϊκούς λαούς της

Μεσογείου, δηλαδή, Ισπανία, Αλβανία, Ιταλία, πρώην Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα και Κύπρο.

Στην ουσία όμως, δεν υπάρχει μια μόνο «Μεσογειακή Διατροφή». Τουλάχιστον 16 χώρες

βρέχονται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Επομένως, περιλαμβάνεται ποικιλία από

διαφορετικές κουζίνες, όπως Ν. Ιταλίας, Ισπανίας, Μαρόκου, Τυνησίας, Ελλάδας, και

Ν.Γαλλίας. Ωστόσο, παρόλο που οι διάφορες περιοχές της Μεσογειακής λεκάνης έχουν

τις δικές τους τοπικές διατροφικές συνήθειες, υπάρχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, τα

περισσότερα από τα οποία απορρέουν από το γεγονός ότι το ελαιόλαδο καταλαμβάνει

κεντρική θέση στη διατροφή των περιοχών αυτών. Είναι εύλογο, λοιπόν, να θεωρηθούν τα

διατροφικά αυτά πρότυπα ως παραλλαγές μιας ενιαίας οντότητας.

Παράλληλα, οι τύποι της διατροφής διαφέρουν και μεταξύ των διαφόρων περιοχών κάθε

χώρας όμως γενικά στηρίζονται σε έναν όμοιο σχεδιασμό (τα φαγητά βασίζονται σε

καρπούς του φυτικού βασιλείου, όπως σπόρους, εποχιακά λαχανικά και φρούτα, φασόλια

και όσπρια, ξηροί καρποί, και ελαιόλαδο) και διακρίνονται από κοινά στοιχεία (ελιές,

σταφύλια, σιτάρι, και τα παράγωγα αυτών). Επιπλέον, στη διαμόρφωση των διαφορετικών

αυτών τύπων διατροφής, συμβάλλουν και οι διαφορές σε πολιτισμό, εθνικό υπόβαθρο,

θρησκεία, οικονομικό επίπεδο, αγροτική παραγωγή (γεωγραφική θέση, κλίμα).

Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια, όταν αναφερόμαστε στην παραδοσιακή «Μεσογειακή

Διατροφή», δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι τηρείται από όλους ή ακόμη τους

περισσότερους από τους σημερινούς κατοίκους των Μεσογειακών χωρών. Δυστυχώς

αυτό το διατροφικό πρότυπο αργά αλλά σταθερά εγκαταλείπεται. Επισημαίνεται ότι τα

επιστημονικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τις ευεργετικές ιδιότητες της «Μεσογειακής

Διατροφής» αφορούν στην παραδοσιακή «Μεσογειακή Διατροφή» και όχι στη σημερινή

διατροφή των χωρών της Μεσογειακής περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται η

διαμόρφωση μιας πολιτικής για τη διατήρηση του εξαιρετικού αυτού προτύπου διατροφής,

όπως αυτό θα περιγραφεί ακολούθως στο κείμενο.

Τι περιλαμβάνει η «Μεσογειακή Διατροφή»; Ποιες τροφές υπερισχύουν και γιατί;

Γιατί είναι περιορισμένες ορισμένες τροφές στη «Μεσογειακή Διατροφή»;

Η «Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής» (Σχήμα 1), απεικονίζει τις τροφές που

καταναλώνονταν στις Μεσογειακές χώρες κατά τη δεκαετία του ΄60, όπως και τη

συχνότητα κατανάλωσής τους. Βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία διαιτητικών

προσλήψεων, θρεπτικών συστατικών, σε διάφορα τρόφιμα αλλά και τρόπους επιλογής

τροφίμων.

Επομένως, οι τροφές που απεικονίζονται στην πυραμίδα περιλαμβάνονται στην

παραδοσιακή «Μεσογειακή Διατροφή», η οποία χαρακτηρίζεται από:

Άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά, πατάτες, όσπρια,

καρποί).

Ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα (π.χ. προϊόντα ολικής άλεσης).

Γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τυρί και γιαούρτι) καθημερινά σε μικρές έως

μέτριες ποσότητες.

Ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες.

Κόκκινο κρέας σε μικρές ποσότητες.

Ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.

Κρασί σε μέτριες ποσότητες - δύο ποτήρια την ημέρα για τους άνδρες, ένα ποτήρι

για τις γυναίκες.

Σχήμα 1. Η πυραμίδα της «Μεσογειακής Διατροφής»

Η συγκεκριμένη διατροφική σύνθεση της «Μεσογειακής Διατροφής» έχει ως αποτέλεσμα

αφενός χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων και

χοληστερόλης και αφετέρου υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων και ινών, που βρίσκονται

κυρίως στα σιτηρά και τα προϊόντα τους (δημητριακά, ψωμί, ρύζι και μακαρόνια), στα

φρούτα, στα λαχανικά, στο γάλα και τα γαλακτοκομικά. Η καθημερινή κατανάλωση

ελαιόλαδου, που είναι η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται, συνεπάγεται υψηλή

περιεκτικότητα της δίαιτας σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Η «Μεσογειακή Διατροφή»

είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες.

Τα τρόφιμα που υπερισχύουν στη «Μεσογειακή Διατροφή» είναι τα φρούτα, τα όσπρια, τα

λαχανικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ελαιόλαδο και τα δημητριακά, ενώ περιορίζονται

τα ψάρια, τα πουλερικά και το κόκκινο κρέας. Όπως φαίνεται και στην πυραμίδα της

«Μεσογειακής Διατροφής», αυτή χωρίζεται σε τρία επίπεδα βάσει της συχνότητας

κατανάλωσης των τροφίμων που απεικονίζει (σε μηνιαία, εβδομαδιαία και καθημερινή

βάση). Στη βάση της έχει τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά και σε

σημαντικές ποσότητες, ενώ αντίθετα στην κορυφή της βρίσκονται οι τροφές που πρέπει

να καταναλώνονται αραιά και σε μικρότερες ποσότητες.

Επομένως, σε καθημερινή βάση πρέπει να καταναλώνονται σε σημαντικές ποσότητες

ψωμί, ζυμαρικά, πατάτες και άλλα δημητριακά καθώς μας παρέχουν ενέργεια μέσω των

υδατανθράκων που περιέχουν. Τα τρόφιμα αυτά είναι από τη φύση τους χαμηλά σε λίπος

και όταν είναι ολικής αλέσεως, τότε παρέχουν και αρκετές φυτικές ίνες, οι οποίες

βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου και στη μείωση της χοληστερόλης.

Επίσης, σε καθημερινή βάση προτείνεται και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα

οποία αποτελούν καλή πηγή αντιοξειδωτικών και άλλων βιταμινών (πχ. βιταμίνες A, C,

βιταμίνες συμπλέγματος Β) ανόργανων στοιχείων, άλλων αντιοξειδωτικών ουσιών και

φυτικών ινών. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών δρα προστατευτικά όσον αφορά

στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαφόρων μορφών καρκίνου.

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, που επίσης πρέπει να καταναλώνονται καθημερινώς,

αποτελούν πηγή τόσο ανόργανων στοιχείων και βιταμινών, με πιο γνωστό το ασβέστιο,

όσο και πρωτεϊνών υψηλής διατροφικής αξίας. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο όχι μόνο για

το κτίσιμο γερών οστών κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του σώματος, αλλά και για τη

διατήρηση της οστικής μάζας κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής. Επίσης, μία διατροφή

πλούσια σε ασβέστιο μειώνει τον κίνδυνο φθοράς των οστών στις μεγαλύτερες ηλικίες και

κυρίως στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης και μετά από αυτή. Η

κατανάλωση χαμηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να έχει

πλεονεκτήματα για την υγεία, αφού τα τρόφιμα αυτά περιέχουν μεν τα ευεργετικά

συστατικά των γαλακτοκομικών, αλλά παράλληλα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε

κορεσμένα λιπαρά (τα οποία έχουν συσχετισθεί με καρδιοαγγειακά και άλλα νοσήματα).

Ακόμη, σε καθημερινή βάση, καταναλώνονται τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι ελιές. Τα

όσπρια δίνουν ενέργεια, έχουν χαμηλά λιπαρά, πολλές φυτικές ίνες, και είναι πολύ

πλούσια σε πρωτεΐνες και σίδηρο. Οι ξηροί καρποί έχουν κατά κανόνα υψηλή

περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως και το ελαιόλαδο, και πολλές μελέτες

έχουν δείξει ότι μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες

και βιταμίνες (πχ. βιταμίνη Ε), αλλά πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους σε

μεγάλες ποσότητες, γιατί περιέχουν πολλές θερμίδες.

Το λίπος που πρέπει να χρησιμοποιείται καθημερινά στο μαγείρεμα, αλλά και γενικότερα

είναι το ελαιόλαδο, το οποίο είναι σημαντικό, όχι μόνο λόγω των διαφόρων ευεργετικών

του ιδιοτήτων, αλλά και επειδή προάγει την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων λαχανικών

και οσπρίων σε σαλάτες αλλά και μαγειρεμένα φαγητά. Πλήθος ερευνών έχουν δείξει ότι

το ελαιόλαδο είναι μία καλή πηγή αντιόξινων και αποτελεί μια εξαιρετική ποιοτικά πηγή

λίπους για τον οργανισμό καθώς σέβεται τον ανθρώπινο οργανισμό και δεν ανεβάζει τα

επίπεδα της χοληστερίνης, αλλά αντίθετα μειώνει τα επίπεδα της «κακής»

χοληστερόλης, ενώ παράλληλα αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης. Η

κατανάλωση ελαιολάδου, παρέχει προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου. Αρκετοί

ερευνητές υποστηρίζουν ότι προστατεύει και από κάποιες μορφές καρκίνου.

Σε εβδομαδιαία βάση προτείνεται η κατανάλωση ψαριών και αυγών, πουλερικών και

κρέατος. Τα ψάρια, και κυρίως τα λιπαρά, περιέχουν μεγάλες ποσότητες Ω3

πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, τα οποία θεωρείται ότι μειώνουν σημαντικά την

πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον, περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής

βιολογικής αξίας και διάφορα ανόργανα στοιχεία. Τα πουλερικά παρέχουν στον οργανισμό

πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας και σίδηρο, εύκολα αφομοιώσιμο από τον οργανισμό.

Τα αβγά είναι τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, βιταμίνες και

ανόργανα στοιχεία.

Σχεδόν στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκονται τα γλυκά η κατανάλωση των οποίων

πρέπει να γίνεται με μέτρο καθώς περιέχουν συνήθως ζάχαρη, της οποία η κατανάλωση

έχει συσχετισθεί με εμφάνιση τερηδόνας.

Ακόμη πιο σπάνια, σε μηνιαία βάση, προτείνεται σύμφωνα με την πυραμίδα η κατανάλωση

κόκκινου κρέατος. Ως κόκκινο κρέας εννοούνται το μοσχαρίσιο, το χοιρινό, το κατσικίσιο

και το αρνίσιο. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας,

σίδηρο, ο οποίος απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό, ψευδάργυρο και βιταμίνες.

Περιέχουν, όμως, και κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν δυσμενείς επιδράσεις στην

υγεία. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το κόκκινο κρέας

σχετίζεται με καρκίνο του εντέρου, καρκίνο του προστάτη και καρδιοπάθειες, και σ’ αυτό

πιθανότατα να συντελούν και οι καρκινογενείς μορφές με τις οποίες μαγειρεύεται.

Επιπλέον, τα προϊόντα από τα ζώα δεν περιέχουν ίνες ή αντιόξινα που είναι στοιχεία πολύ

ωφέλημα για τον οργανισμό.

Σε συνδυασμό με τη σωστή διατροφή όμως, η «Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής»

προτείνει μέτρια φυσική δραστηριότητα, έτσι ώστε να συντελέσουν και τα δύο στην υγεία

του ανθρώπου. Επίσης, τα γεύματα μπορούν να συνοδεύονται καθημερινά με 1 ή 2

ποτηράκια κρασί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί οι ερευνητές αποκαλύπτουν ότι

υπάρχει μία συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της μείωσης καρδιοπαθειών.

Γιατί η «Μεσογειακή Διατροφή» θεωρείται η πιο ισορροπημένη; Ποια τα οφέλη της

«Μεσογειακής Διατροφής»;

Με την ομόφωνη άποψη διεθνών επιστημόνων, η «Μεσογειακή Διατροφή»,

χαρακτηρίσθηκε ως ο ιδανικότερος τρόπος διατροφής, ο οποίος προάγει την υγεία πολύ

περισσότερο από άλλες δυτικές δίαιτες. Γι’ αυτό και τα τελευταία πενήντα χρόνια

διαιτολόγοι και αρμόδιοι ερευνητές προτείνουν με ενθουσιασμό σε όλες τις πολιτισμένες

χώρες την υιοθέτησή της. Η «Μεσογειακή Διατροφή» προβάλλεται λοιπόν, ως η

κατάλληλη διατροφή για την πρόληψη των "ασθενειών της αφθονίας" που μαστίζουν

κυριολεκτικά τους κατοίκους των ανεπτυγμένων περιοχών του πλανήτη. Χρειάζεται εδώ

να σημειωθεί πως οι έρευνες που ανέδειξαν αυτό το γεγονός μπορούν να θεωρηθούν

εξαιρετικά αξιόπιστες, επειδή είναι αποτέλεσμα της εργασίας ερευνητών απ’ όλα τα σημεία

του κόσμου οι οποίοι, μάλιστα, εργάστηκαν ανεξάρτητοι και ανεπηρέαστοι από βιομηχανικά

ή άλλα συμφέροντα.

Οι έρευνες αυτές για το θετικό ρόλο της μεσογειακής δίαιτας ξεκίνησαν στο Πανεπιστήμιο

της Μινεσότα στην Αμερική, στη δεκαετία του 1950. Τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα

μάλιστα, επιβεβαιώνουν τα οφέλη του μεσογειακού τρόπου διατροφής για την υγεία και

υποδεικνύουν την ατράνταχτη σχέση της εν λόγω διατροφής με την πρόληψη ασθενειών.

Ειδικότερα, η υιοθέτηση των διατροφικών οδηγιών που απεικονίζονται στην πυραμίδα της

«Μεσογειακής Διατροφής» έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης νόσων

που σχετίζονται άμεσα με τη διατροφή, όπως:

Καρδιακές παθήσεις. Η «Μεσογειακή Διατροφή» έγινε δημοφιλής στη δεκαετία του 1980

κυρίως λόγω της σύνδεσής της με την μείωση του κινδύνου του εμφράγματος και των

εγκεφαλικών επεισοδίων, ιδιαίτερα στους άνδρες. Οι μεσογειακές δίαιτες θεωρείται ότι

προστατεύουν από την καρδιακή νόσο, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε Ω3

λιπαρά οξέα, ακόμη και αν δεν μειωθούν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.

Νόσος του Αλτσχάιμερ. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Annals of Neurology, το 2006

ανέφερε ότι σε πείραμα σε μια ομάδα 2000 ανθρώπων, οι συμμετέχοντες με κατά μέσο

όρο ηλικίας 76 χρόνων οι οποίοι ακολούθησαν μια μεσογειακού τύπου διατροφή, είχαν

λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ από εκείνους που δεν το

έπραξαν. Ωστόσο απαιτείται περαιτέρω μελέτη ώστε να ανακαλυφθεί αν άλλοι παράγοντες

εκτός από τη διατροφή μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.

Άσθμα – Αλλεργίες. Μια ομάδα ερευνητών στην Κρήτη ανέφερε το 2007 ότι το χαμηλό

ποσοστό του συριγμού και της αλλεργικής ρινίτιδας (καταρροή), στο νησί μπορεί να

σχετίζεται με την παραδοσιακή Κρητική διατροφή. Τα παιδιά που είχαν υψηλή κατανάλωση

ξηρών καρπών, σταφύλια, πορτοκάλια, μήλα και ντομάτες (από τα κύρια τοπικά προϊόντα),

ήταν λιγότερο πιθανό να πάσχουν από άσθμα ή ρινική αλλεργία. Τα παιδιά που έτρωγαν

μεγάλες ποσότητες μαργαρίνης, ωστόσο, ήταν πιο πιθανό να αναπτύξουν αυτές τις

ασθένειες.

Μεταβολικό σύνδρομο. Μια έρευνα που διεξάγεται σε μια κλινική στη Νάπολη της Ιταλίας,

δείχνει ότι η «Μεσογειακή Διατροφή» μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ή αντιστροφής των

αποτελεσμάτων του μεταβολικού συνδρόμου, μια πάθηση που συνδέεται με την αντίσταση

στην ινσουλίνη και αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου και διαβήτη τύπου ΙΙ. Τα

αποτελέσματα από αυτή την κλινική επιβεβαιώθηκαν και από μια μελέτη που έγινε στο

Πανεπιστήμιο Tufts στη Μασαχουσέτη, η οποία διαπίστωσε ότι τα συμπτώματα του

μεταβολικού συνδρόμου μειώθηκαν ακόμη και σε ασθενείς οι οποίοι δεν χάνουν βάρος με

δίαιτα.

Η «Μεσογειακή Διατροφή» θεωρείται για τους λόγους που αναπτύχθηκαν,

συμπεριλαμβανομένης και της παραγράφου 1.2, όπου έγινε η ανάλυση των τροφίμων που

περιλαμβάνει και του οφέλους που έχει η κατανάλωσή τους, ως η ιδανικότερη και πιο

ισορροπημένη διατροφή. Τα οφέλη της δε, αποκομούνται πλήρως όταν η διατροφή

συνδυάζεται και με σωματική δραστηριότητα, που έχει με τη σειρά της, επίσης, ευεργετική

δράση στην πρόληψη κάποιων ασθενειών. Ο συνδυασμός λοιπόν, άσκησης και σωστής

διατροφής, οδηγεί σε ένα υγιές βάρος το οποίο μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης

νοσημάτων σχετιζόμενων με τη διατροφή (σακχαρώδης διαβήτης, υπερχοληστερολαιμία,

αρτηριακή υπέρταση, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, παχυσαρκία, διαβήτης τύπου ΙΙ,

ρευματοειδής αρθρίτιδα κλπ.).

Ακολουθούμε εμείς οι ίδιοι τη «Μεσογειακή Διατροφή» και για ποιο λόγο;

Μαθητής 1. Στην οικογένειά μου διατηρούμε τις παλιές παραδοσιακές συνήθειες σε ότι

αφορά στην καθημερινή διατροφή. Χόρτα, φρούτα, όσπρια, δημητριακά, ελαιόλαδο. Η

μητέρα μου μπορεί να μαγειρέψει αυτά τα προϊόντα με πολλούς τρόπους και να τα κάνει

γευστικά, υγιεινά και νόστιμα. Ενώνει κρέας με λαχανικά, τα αρωματίζει με θαυμάσια

αρωματικά φυτά και μας φτιάχνει γλυκίσματα με φυσικές ύλες, μέλι και πετιμέζι. Έχουμε

δική μας παραγωγή κηπευτικών, ελαιολάδου και από το αμπέλι μας σταφύλια και υπέροχο

κρασί.

Ακολουθούμε αυτή τη διατροφή, γιατί η σύγχρονη διαιτολογία θεωρεί τη «Μεσογειακή

Διατροφή» ως τρόπο ζωής, που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία.

Μαθητής 2. Ακολουθούμε τη «Μεσογειακή Διατροφή» με κάποιες αλλαγές. Συγκεκριμένα,

καταναλώνω λίγες μερίδες φρούτων σε σύγκριση με τη «Μεσογειακή Διατροφή» που

προτείνει άφθονα φρούτα. Ακόμη, υπάρχουν εβδομάδες που καταναλώνουμε μια επιπλέον

μερίδα κόκκινου κρέατος. Ακολουθούμε τη «Μεσογειακή Διατροφή» γιατί είναι η πιο

υγιεινή διατροφή.

Μαθητής 3. Κατά μέσο όρο ακολουθώ τη «Μεσογειακή Διατροφή», έτσι ώστε να διατηρώ

ένα σταθερό επιθυμητό βάρος και να προστατεύω την υγεία του οργανισμού μου.

Συνταγές με βάση τη «Μεσογειακή Διατροφή».

Σουπιές με μάραθο, ελιές πράσινες (τσακιστές)

Υλικά (6 άτομα)

1 ½ κιλό σουπιές καθαρισμένες

2 μάτσα μάραθο χονδροκομμένο

3 μεγάλα κρεμμύδια

1 ποτήρι νερού κρασί κόκκινο

2-3 σκελίδες σκόρδο

500 γρ. ελιές πράσινες, τσακιστές

2/3 νεροπότηρου λάδι

Αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Αφαιρούμε τα κουκούτσια από τις ελιές και τις βάζουμε σε ένα μπολ με νερό για να μην

είναι πολύ αλμυρές. Πλένουμε καλά τις σουπιές και τις κόβουμε σε λωρίδες (2cm). Σε μια

κατσαρόλα βάζουμε το λάδι, το αφήνουμε να κάψει λίγο και ρίχνουμε τα κρεμμύδια

χονδροκομμένα, τις σουπιές και το σκόρδο. Αφήνουμε να ροδίσουν, προσθέτουμε το κρασί

και στη συνέχεια 3 φλιτζάνια νερό. Σκεπάζουμε με την κατσαρόλα και αφήνουμε να

βράσουν σε μέτρια φωτιά. Μέχρι να βράσουν οι σουπιές, σε μια άλλη κατσαρόλα, βράζουμε

λίγο το μάραθο, το σουρώνουμε και το προσθέτουμε στις σουπιές μαζί με τις ελιές, τις

οποίες έχουμε σουρώσει, επίσης. Προσθέτουμε το ανάλογο αλάτι, λίγο πιπέρι και

αφήνουμε να ψηθούν μέχρι να είναι μαλακές οι σουπιές να απορροφηθεί όλο το νερό.

Τσιπούρα στο φούρνο με λαχανικά

Υλικά (4 άτομα)

1.600 – 1.700 γρ. τσιπούρα

1300 γρ. φρέσκες πατάτες

3 πιπεριές χρωματιστές (1 κόκκινη, 1 κίτρινη, 1 πράσινη)

2 κρεμμύδια ξερά

2 φρέσκες ντομάτες

Ελαιόλαδο

Αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Χυμό ενός λεμονιού

Εκτέλεση

Ξεπλένουμε με νερό τα λαχανικά και καθαρίζουμε καλά το ψάρι. Κόβουμε τις πατάτες

κυδωνάτες, τις πιπεριές, τα κρεμμύδια και τις ντομάτες σε ροδέλες. Βάζουμε το ψάρι σε

ένα ταψί και αφού το έχουμε αλατίσει ελαφρώς, προσθέτουμε γύρω γύρω τις πατάτες.

Από πάνω απλώνουμε τις πιπεριές, τα κρεμμύδια και τις ντομάτες. Περιχύνουμε το ψάρι

και τα λαχανικά με ελαιόλαδο και τον χυμό λεμονιού, προσθέτοντας ένα ποτήρι νερό.

Συμπληρώνουμε αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι και ψήνουμε στους 180 βαθμούς για μία

ώρα. Σε περίπτωση που το ψάρι είναι μικρότερο (περίπου 1 κιλό), ο χρόνος ψησίματός του

είναι 30 – 40 λεπτά.

Γεμιστοί κολοκυθοανθοί

Υλικά

300 γρ. ρύζι

20 κολοκυθοανθοί

1 ξερό κρεμμύδι τριμμένο

1 ματσάκι μαϊντανός

2 – 3 κουταλιές δυόσμος και βασιλικός

2 – 3 κουταλιές θρούμπι ή θυμάρι

Αλάτι, πιπέρι

2 κούπες ελαιόλαδο

2 ώριμες ντομάτες τριμμένες

Εκτέλεση

Πλένουμε καλά τα λουλούδια και αφαιρούμε το στήμονα με προσοχή. Πλένουμε και

στραγγίζουμε το ρύζι. Σε μπολ τρίβουμε το κρεμμύδι, ψιλοκόβουμε τα μυρωδικά,

προσθέτουμε το ρύζι, τη μισή τριμμένη ντομάτα, αλάτι, πιπέρι, 1 κουταλιά ελαιόλαδο και

ανακατεύουμε καλά. Στρώνουμε μια μεγάλη κατσαρόλα με αμπελόφυλλα για να μην

κολλήσουν τα λουλούδια, τα οποία γεμίζουμε με το μείγμα και τα κλείνουμε σαν φακελάκι.

Τα τοποθετούμε σε σειρές πάνω στα κληματόφυλλα, προσθέτουμε την υπόλοιπη τριμμένη

ντομάτα και το υπόλοιπό ελαιόλαδο, λίγο αλατοπίπερο και μια κούπα νερό. Τα βάζουμε να

βράσουνσε μέτρια φωτιά για 30 – 40 λεπτά. Προσέχουμε το ρύζι να βράσει, αλλά να μη

λασπώσει και πήξει το ζουμί του.

Κοφτό μακαρονάκι με χταπόδι

Υλικά

Κοφτό μακαρόνι 500 γρ. (1 σακουλάκι)

1 φλυτζάνι ελαιόλαδο

1 κρεμμύδι ξερό

1 μέτριο χταπόδι (500 – 800 γρ.)

Αλάτι, μια κουταλιά της σούπας

Πιπέρι, 2 πρέζες

Κόλιανδρο, 1 πρέζα (σκόνι)

4 – 5 ψιλοκομμένες ντομάτες

½ φλυτζάνι καφέ τσίπουρο

Εκτέλεση

Βράζουμε το χταπόδι και τα μακαρόνια ξεχωριστά. Τεμαχίζουμε και καθαρίζουμε το

χταπόδι. Σε 1 τηγάνι βάζουμε 1 φλυτζάνι λάδι και τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι με το χταπόδι.

Σβήνουμε με το τσίπουρο. Μόλις εξατμιστεί το αλκοόλ ρίχνουμε τα μπαχαρικά και τις

καθαρισμένες και ψιλοκομμένες ντομάτες. Τσιγαρίζουμε σε ½ ακόμη λάδι (του φλυτζανιού)

τα μακαρόνια και τα περιχύνουμε με το χταπόδι.

Σαρδέλες παντρεμένες

Υλικά

500 γρ. καθαρισμένες σαρδέλες και ξεκοκκαλιασμένες

1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένη

1 κρεμμύδι ξερό

1 ματσάκι μαϊντανό

1 πρέζα αλάτι

1 πρέζα πιπέρι

4 – 5 ντομάτες ψιλοκομμένες

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά και τοποθετούμε μέσα τις σαρδέλες για να μαριναριστούν για

30 λεπτά.

Μετά τις τοποθετούμε σε σχάρα ή ταψί φούρνου και ψήνουμε για 7 λεπτά (για σχάρα), 7

λεπτά (μετά από προθερμασμένο φούρνο).

«Παντρεμένες» λόγω του ότι τις τοποθετούμε δίπλα δίπλα στο ταψί.

Πίτες σφακιανές

Υλικά για 10 πίτες

10 κουταλιές της σούπας γεμάτες αλεύρι

10 κουταλιές της σούπας μυζήθρα

Λίγο λάδι

Αλάτι

Νερό όσο πάρει

Εκτέλεση

Ζυμώνουμε το αλεύρι με το λάδι, το αλάτι και όσο νερό πάρει για να γίνει μαλακή η ζύμη.

Τη χωρίζουμε σε 10 κομμάτια και το ανοίγουμε φύλλα, όσο και ένα πιατάκι του καφέ.

Πλάθουμε τη μυζήθρα σε 10 μπαλάκια στο μέγεθος μεγάλου αυγού. Τοποθετούμε τη

μυζήθρα στο κέντρο του φύλου. Τραβάμε το φύλλο γύρω γύρω για να σκεπαστεί η

μυζήθρα. Έτσι, θα σχηματιστούν 10 μικρές μπάλες. Τις πιέζουμε ανοίγοντας τες με τον

πλάστη για να πάρουν και πάλι το στρογγυλό σχήμα τους, μεγέθους ενός μικρού πιάτου.

Τις ψήνουμε σε τηγάνι χωρίς λάδι, γυρίζοντάς τες πολύ συχνά για να μην καούν.

Σερβίρονται περιχυμένες με μέλι.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ

Στις μέρες μας οι Έλληνες γεμίζουν το καλάθι τους με αλλαντικά, κόκκινο κρέας, γλυκά

και αλμυρά σνακ παραγκωνίζοντας και προσπερνώντας βιαστικά τα τελάρα με τα φρέσκα

φρούτα και λαχανικά. Ξεχνούν το μεσογειακό τύπο διατροφής και υποκύπτουν στις

διάφορες ταχυφαγικές συνήθειες του δυτικού τύπου διατροφής (ιδιαίτερα του

αμερικανικού τύπου). Χαρακτηριστική μορφή του φαγητού του δυτικού τύπου διατροφής

είναι τα λεγόμενα ταχυφαγεία, δηλαδή τα fast food. Στην Αμερική σχεδόν όλοι οι

άνθρωποι έχουν ξεχάσει τι σημαίνει ¨σπιτικό φαγητό¨ και το έχουν αντικαταστήσει με το

γρήγορο φαγητό που προσφέρουν τα fast food.

Ενδεικτικά:

• Οι Αμερικανοί ξοδεύουν κάθε χρόνο περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε

φαγητό fast food.

• Ο μέσος Αμερικανός έφηβος παίρνει το 10% των ημερήσιων θερμίδων του από

αναψυκτικά.

• Η ετήσια κατανάλωση των ντόνατς ανέρχεται σε περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια

κομμάτια.

• Το ποσοστό της παιδικής παχυσαρκίας έχει αυξηθεί περισσότερο από το διπλάσιο σε

σύγκριση με τη δεκαετία του ’70.

• Η παχυσαρκία αυξήθηκε τον περασμένο χρόνο σε 16 πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ δε

μειώθηκε σε καμία.

• Τα παιδιά παίρνουν περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής ποσότητας λαχανικών που

καταναλώνουν από τσιπς και τηγανητές πατάτες (όχι φρέσκιες, να υποθέσουμε).

• Κάθε άτομο στις ΗΠΑ καταναλώνει σε ετήσια βάση κατά μέσο όρο 80 κιλά ζάχαρη.

• Κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο τόνοι φυτοφαρμάκων

στις ΗΠΑ (πολλά από τα οποία ψεκάζονται απευθείας στα τρόφιμα, ενώ έχουν

ενοχοποιηθεί για πρόκληση διαφόρων τύπων καρκίνου και γενετικών ανωμαλιών).

Γίνεται κατανοητό λοιπόν, πως οι 7 στους 10 άντρες και οι 6 στις 10 γυναίκες είναι

υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Δεν γυμνάζονται καθόλου εξαιτίας του γρήγορου τρόπου ζωής

και έτσι δεν μπορούν να κάψουν τις θερμίδες που παίρνουν.

H Γερμανία φημίζεται για τα δημοφιλή αλλαντικά της όπως το Gottingen, Weisswurste,

Schweinsbraten, Rheinischer Sauerbraten και Regensburg.Η Thuringer Rotwurst και

άλλα καπνιστά αλλαντικά αποτελούν παραδείγματα από τα 1500 είδη αλλαντικών.

Γενικότερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η διατροφή δυτικού τύπου δεν είναι ωφέλιμη

διότι περιέχει μεγάλες ποσότητες λιπών και υδατανθράκων. Έτσι μπορεί να προκαλέσουν

πολλά προβλήματα και κάποιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, η παχυσαρκία, οι

καρδιοπάθειες και ο διαβήτης.

Στις Ασιατικές περιοχές όπως στην Κίνα, στην Ιαπωνία και στην Ινδία η διατροφή

που ακολουθούνε χαρακτηρίζεται ως ανατολικός τύπος διατροφής. Η παραδοσιακή

κινέζικη διατροφή, για παράδειγμα, αποτελείται κυρίως από λαχανικά, φρούτα και

προϊόντα ολικής αλέσεως. Το ρύζι στην Κίνα αποτελεί το βασικό πιάτο διατροφής, το

οποίο καλλιεργείται και καταναλώνεται από το 6.000 π.χ. Υπάρχουν διάφοροι τύποι

ρυζιού όπως: Λευκό ή καστανό ρύζι Επεξεργασμένο, κλασικό ή άγριο ρύζι, το Ρύζι

μπασμάτι ή ταϊλανδέζικο ρύζι (Thai) και το Κοντόκκοκο ή μακρύκοκκο ρύζι.

Το ιαπωνικό μοντέλο διατροφής αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα πρότυπα

υγιεινής διατροφής, που συνδέονται με χαμηλά κρούσματα καρδιοπαθειών, σε σύγκριση με

άλλα διατροφικά μοντέλα. Παράλληλα στην Ιαπωνία εμφανίζεται ένα από τα χαμηλότερα

ποσοστά καρδιοπαθειών στον κόσμο, κάτι που οφείλεται εν μέρει και στη γιαπωνέζικη

διατροφή, η οποία έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κεκορεσμένα και υψηλή σε

πολυακόρεστα λιπαρά. Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ενθαρρυντικά και

αποδεικνύουν τα ευεργετικά οφέλη των εμπλουτισμένων με φυτικές στερόλες

μαργαρινών/spreads (φυτικών προϊόντων επάλειψης) στη δραστική μείωση της

χοληστερόλης, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε διατροφικές συνήθειες.

Στην Ινδία o βασικός πυλώνας είναι το ρύζι όπως και στη Κίνα, που σερβίρεται σχεδόν σε

κάθε μα κάθε γεύμα, είτε λευκό-βρασμένο στον ατμό, είτε βουτυράτο, είτε μαγειρεμένο σε

πουλάο (=πιλάφι) με λογής λογής μυρωδικά και μπαχαρικά, ξηρούς καρποί, σταφίδες κλπ.

Και βέβαια λοιπόν, τα μυρωδικά και τα μπαχάρια, που είναι το πρώτο πράγμα που

σκέφτεται κανείς όταν ακούει για ινδικό φαγητό. Η χορτοφαγία υπήρξε και υπάρχει

συνηθισμένη στην Ινδική ήπειρο για να αποφευχθούν οι πειρασμοί (καθώς το κρέας

θεωρούνταν πειρασμός), οι αρνητικές καρμικές επιρροές, αλλά και για οικονομικούς

λόγους.η χορτοφαγία δεν είναι ένα δόγμα ή μια απαίτηση, συστήνεται ως σατβικός

(sattwic, καθαρτικός) τρόπος ζωής.

Παραδοσιακά πιάτα που βρίσκουμε σε ασιατικές περιοχές είναι Beshbarmak, Khuushuur,

Palov, Noodles,Wenchang chicken κ.α.

Η κουζίνα κάθε τόπου αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο πολιτισμού και πολλές φορές τόσο

έντονο που χαρακτηρίζει τον τόπο. Έτσι λοιπόν και η φημισμένη πολίτικη κουζίνα

πρωτοξεκίνησε στην κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια μεταφέρθηκε και

στη Θεσσαλονίκη. Η πολίτικη κουζίνα χαρακτηρίζεται από την χρήση των μπαχαρικών,

των έντονων γλυκόξυνων σαλτσών και κυρίως από τη χρήση του ¨γάρου¨(σάλτσα ψαριού).

Βέβαια, χρειάσθηκαν χιλιετίες, για να διαμορφωθούν οι διάφορες τάσεις στις διατροφικές

γι΄αυτό και δεν υπάρχει

συγκεκριμένο διατροφικό ιδίωμα, που να

χαρακτηρίζει την

Κωνσταντινούπολη. Έχουμε μόνον

χαρακτηριστικές επιδράσεις στον ελλαδικό

χώρο από τους πρόσφυγες της Πόλης.

Ta μπαχαρικά που σε ταξιδεύουν και τα

βότανα με τις θεραπευτικές και

διεγερτικές ιδιότητες είναι αυτά τα οποία

θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν την

μαγευτική πολίτικη κουζίνα. Είναι αμέτρητα

όλα αυτά τα μυρωδικά τα οποία κάνουν κάθε φαγητό της ιδιαίτερο. Στην κορυφή βρίσκεται

η κανέλα, η οποία προσδίδει άρωμα και γεύση σε ποτά, καφέδες, γλυκά, παγωτά,

νοστιμεύει τα φαγητά και την καθημερινότητά μας και σε συνδυασμό με το μπαχάρι και το

γαρίφαλο δίνει δυνατή γεύση. Η βανίλια, είναι αυτή η οποία είναι απαραίτητη κυρίως στα

γλυκίσματα και σε αφεψήματα. Στα πολίτικα ζαχαροπλαστεία, έκαιγαν βανίλια με βούτυρο

και ζάχαρη για να αναστατώνουν τις γειτονιές και να προσελκύουν πελάτες. Το κάρδαμο

είναι αυτό χρησιμοποιείται κυρίως σε σάλτσες και σε λαχανικά. Παράλληλα, το γλυκάνισο,

η δάφνη, το δεντρολίβανο, ο βασιλικός-πλατύφυλλος, ο δυόσμος, ο μαϊντανός, η ρίγανη και

ο άνηθος προσδίδουν εξαιρετικό άρωμα στα φαγητά έχοντας το καθένα θεραπευτικές

ιδιότητες. Άλλο ένα σπουδαίο μπαχαρικό είναι το κάρυ (ή κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ) το

οποίο λειτουργεί ως αντιγηραντικό του εγκεφάλου. Μαυτό, αρωματίζονται με αυτό κρέατα,

λαχανικά, ρύζι και αβγά, ιδιαίτερα στην ινδική, ινδονησιακή και κινέζικη κουζίνα. Στη

Δύση κυκλοφορεί με τη μορφή σκόνης (ήπια και δυνατή). Υπάρχει ακόμη το κύμινο, με

δυνατό και βαρύ άρωμα, και έντονη γεύση, που θυμίζει το κάρυ. Χρησιμοποιείται ως

μυρωδικό σε κρέατα, σε όσπρια, σε ορισμένα τυριά και στο ψωμί.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε και αν θέλετε, να προσπαθήσετε να φτιάξετε κάποιες

χαρακτηριστικές συνταγές από την Πόλη.

Χαλβάς πολίτικος με μέλι

Υλικά

1 κούπα ελαιόλαδο

1 1/2 κούπα μέλι

2 κούπες σιμιγδάλι (χοντρό)

4 κούπες νερό

100 γρ αμύγδαλα ή καρύδια

Κανέλα τριμμένη

Ξύσμα από πορτοκάλι η λεμόνι.

Προετοιμασία

Σε μία κατσαρόλα βάζουμε το νερό μας, το ξύσμα λεμονιού και όταν αρχίζει να ζεσταίνεται

προσθέτουμε το μέλι . Ανακατεύουμε καλά και αφήνουμε το σιρόπι κρατώντας το ζεστό

στην άκρη.

Ρίχνουμε το λάδι σε μία άλλη κατσαρόλα και το θερμαίνουμε σε μέτρια φωτιά. Όταν

ζεσταθεί αρχίζουμε σιγά-σιγά να προσθέτουμε το σιμιγδάλι ανακατεύοντας το με μια

ξύλινη κουτάλα προσέχοντας γιατί αρπάζει εύκολα.

Όταν το σιμιγδάλι έχει ροδίσει ελαφρά, βγάζουμε την κατσαρόλα από την φωτιά και

προσθέτουμε με προσοχή γιατί πιτσιλάει το σιρόπι μας ανακατεύοντας συνέχεια.

Προσθέτουμε τα καρύδια ή τα αμύγδαλα .

Μόλις ρίξουμε το σιρόπι επιστρέφουμε την κατσαρόλα στην φωτιά για όση ώρα χρειάζεται

για να πήξει και να αρχίσει να γίνετε σαν μία μπάλα.

Βάζουμε το χαλβά μας σε μία φόρμα και τον αφήνουμε να κρυώσει για μια ώρα περίπου.

Γυρίζουμε την φόρμα σε μία πιατέλα και πασπαλίζουμε τον χαλβά μας με κανέλα ( άφθονη)

Ντολμαδάκια Γιαλαντζί

Υλικά για 6 – 7 μερίδες

2 ποτήρια ρύζι

Μισό ποτήρι ελαιόλαδο

100 γρ. κρεμμυδάκια

1 μεγάλο κρεμμύδι

1 μεγάλη ντομάτα τριμμένη

άνηθο

δυόσμο

αλάτι, πιπέρι

αμπελόφυλλα

Προετοιμασία

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μας και τα αφήνουμε να ξεκουραστούν στην άκρη.

Ζεματάμε τα φύλλα σε βραστό νερό μέχρι να γίνουν μαλακά.

Γεμίζουμε το κάθε φύλλο με λίγο από το μείγμα μας .

Τοποθετούμε τα ντολμαδάκια στον πάτο μιας κατσαρόλας και τα σκεπάζουμε με νερό .

Από πάνω βάλτε ένα πιάτο για να μην ανοίξουν.

Βράστε όσο χρειάζεται για να είναι έτοιμο το ρύζι.

Τα σερβίρετε αν θέλετε με αυγολέμονο.

ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Οι Θρακιώτες ήταν καλοφαγάδες. Το τραπέζι ήταν πάντα γεμάτο με εκλεκτά

και καλομαγειρεμένα φαγητά από τα χέρια τις νοικοκύρας. Η πρώτη και

καλύτερη τροφή ήταν το ψωμί και τα ζυμαρικά, ύστερα τα κρέατα και τα ψάρια

και μετά τα χορταρικά. Για την Θρακιώτικη διατροφή δεν ξέρουμε και πολλά ,

λίγα από αυτά που ξέρουμε είναι ότι η Θράκη έχει έφορο έδαφος όπου

οργωνόταν καλά ο σπόρος και ειδικά το σιτάρι και ακόμα ότι υπήρχαν πολλά

ποτάμια οπότε υπήρχαν πολλοί αλευρόμυλοι όπου άλεθαν το σιτάρι και

ζύμωναν το ψωμί. Ακόμα ξέρουμε ότι επειδή το κλίμα ήταν ψυχρό και έκανε

παγωνιά έτρωγαν παχιά κρέατα και λίπη και γι αυτό έτρωγαν κρέατα

διαφόρων ειδών όπως : χοιρινά, μοσχαρίσια, αρνίσια, κοτόπουλα κ.λ.π. Αύτη

είναι η βάση της Θρακιώτικης Διατροφής.

Η Θρακιώτικη διατροφή είναι πλούσια σε :

Ψωμί (Η Θράκη ήταν ο τόπος που φημιζόταν πολύ για το πολύ και πλούσιο σιτάρι.)

Ζυμαρικά( τον τζορμπά (τον τραχανά) εναε γνωστό και πανελλήνιο ζυμαρικο)

Λαχανικά(Υπήρχαν τα φασόλια, ρεβίθια, φακές, φάβα, κουκιά ξερά και φρέσκα,

αμπελοφάσουλα, μπιζέλια, λάχανα μπάμιες)

Κρεατικά(¨Ειχαν πολλες αγέλες απο Κατσίκες, αγελάδες, πρόβατα )

Ψάρια(Στην Μαύρη Θάλασσα ψάρευαν την λακέρδα και το σκουμπρί. ακόμα εχουμε ακουστα την

παλαμίδα και τους τσίρους)

Χόρτα(έτρωγαν οσπρια,Καλλιεργούσαν πολλά είδη όπως : ρεβίθια ,φακές κ.α)

Τυριά (Το τυρί που αγαπούσε ο Θρακιώτης ήταν το τουλουμοτύρι )

Καρποί(Η Θράκη ήταν καρποφόρος τόπος και είχε πολλών ειδών καρπούς)

Γλυκίσματα από αλεύρι και μούστους(Ορτό σαραγλί,Καθιστό σαραγλί (

σουφρωτό),Πετμέζια,Ρετσέλια)

Κρασιά(Είναι γνωστή η αμπελουργία της Αν. Θράκης (Σαράντα Εκκλησιές) και της Α. Ρωμυλίας

(Στενίμαχος).Το λαϊκότερο κρασι ήταν ο μπογιαμάς.

Βαρβάρα (Θράκης)Είναι γλυκό που έχει θρησκευτικές ρίζες, παρασκευάζεται την

παραμονή της αγίας Βαρβάρας, δηλαδή σήμερα και μοιράζεται σε μπολάκια σε γείτονες για

να έχουν καλή υγεία τα παιδιά κυρίως του σπιτιού αλλά και προς τιμήν της αγίας, από

όπου και το όνομά της. Παραδοσιακό έδεσμα Θράκης.

ΥΛΙΚΑ:

Μισό κιλό σιτάρι

2.5 λίτρα ζεστό νερό

1 κούπα ζάχαρη

4 κουταλιές αλεύρι καβουρντισμένο ή νισεστέ

200γρ σταφίδες ξανθές

300γρ σουσάμι

300γρ καρύδια

300γρ αμύγδαλα λευκά

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Πλένετε το σιτάρι και το βάζετε από βραδύς σε ζεστό νερό να φουσκώσει.

Την επόμενη το βράζετε με το ίδιο νερό μέχρι να σκάσει το σιτάρι και να χυλώσει το

ζουμί. Το στραγγίζετε και μετράτε τον χυλό. Πρέπει να είναι 7 κούπες. Ρίχνετε και 1

κούπα βρασμένο σιτάρι και το αφήνετε να πάρει μια βράση. Καβουρντίζετε το αλεύρι στο

τηγάνι και αφού κρυώσει το διαλύετε σε λίγο νερό και το ρίχνετε στο χυλό. Προσθέτετε

την ζάχαρη, σπάτε στο γουδί το σουσάμι, χοντροκόβετε τα καρύδια και τα αμύγδαλα και τα

ρίχνετε στο χυλό και ανακατεύετε να πάρουν μια βράση. Ο χυλός να μην είναι ούτε πολύ

πηχτός, ούτε πολύ αραιός. Σερβίρετε σε μπολάκια και πασπαλίζετε με σουσάμι, καρύδια

και κανέλα.

ΚΡΗΤΙΚΗ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Χαριζει μαρκοζωια και καλη υγεια.Ειναι γνωστο οτι η κρητικη διατροφη ειναι

το καλυτερο παραδειγμα μεσογειακης διατροφης.Η βαση της κρητικης

διατροφης απο τα παλια ακομα χρονια ειναι το ελαιολαδο, δημητρικοι καρποι ,

οσπρια και μελι .Το μυστικο της διατροφης τους ειναι οτι τρωνε οτι τους

παραγει η πλουσια γη τους ( φρουτα,λαχανικα,κηπευτικα,οσπρια,τυρια και

ψωμι), αρωαματιζουν την γευση με θαυμασια αραωματικα φυτα και

συνοδευουν το γευμα τουσ με καλο κρητικο κρασι.

Οφέλη Κρητικης Διατροφης: Αρχικά, η προστατευτική επίδραση της Κρητικής

διατροφής στην υγεία αποδόθηκε στην υψηλή περιεκτικότητά της σε

μονοακόρεστα λιπαρά, λόγω της καθημερινής χρήσης του ελαιολάδου, και στη

χαμηλή περιεκτικότητά της σε κορεσμένα λιπαρά, λόγω της χαμηλής

κατανάλωσης κόκκινου κρέατος. Πλέον είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι

αυτό το διατροφικό σχήμα παρουσιάζει και άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά,

αφού πρόκειται για μια διατροφή που όταν καταναλώνεται σε επαρκείς

ποσότητες παρέχει όλα τα απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά (δηλαδή τις

βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία), ενώ είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, σε

φυτικές ίνες, σε αντιοξειδωτικά συστατικά και σε διάφορα φυτοχημικά, τα

οποία ασκούν σημαντικές δράσεις σε διάφορες λειτουργίες, επηρεάζοντας με

θετικό τρόπο την υγεία του οργανισμού .Το ελαιόλαδο σαν βάση της κρητικης

διατροφης εχει τα παρακατω οφέλει : Χαριζει μακρωζωια , προστατευει την

καρδια και βοηθάει στην καλά λειτουργία πολλών οργάνων.Ακομα ... μειωνει

τη χοληστερινη ,εχει αντιοξειδωτικη δράση, προστατεύει απο καρκινους και

βοηθαει στη λειτουργει του ηπατος.

Οι κρητικοι στην διατροφη τους περιεχουν τα παρακατω:

Ελαιόλαδο (το οποίο συμβάλει στην άριστη υγεία και μακροζωία)

Κρασί(προκαλεί ευεξία, ποιότητα ζωής και μακροζωία μειώνοντας τους θανάτους από

οποιαδήποτε αιτία κατά 10-20%.)

Μέλι (είναι μια γλυκαντική ουσία πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες)

Κρητικά τυριά (γραβιέρα, κεφαλοτύρι, τυροζούλι, ανθότυρος μαλακός & σκληρός, μυζήθρα και

ξινομυζήθρα)

Ψωμί – παξιμάδι (Οι ίνες που περιέχει το κρητικό παραδοσιακό ψωμί βοηθούν στην καλύτερη

λειτουργία του εντέρου και στη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος)

Λαχανικά ( άφθονες φυτικές ίνες, αρκετές ποσότητες βιταμινών και άλλες θρεπτικές ουσίες,

απαραίτητες για τον άνθρωπο.)

Φρούτα(έχουν σημαντικές θρεπτικές και αντιοξειδωτικές βιταμίνες για τον οργανισμό)

Αρωματικά φυτά(ρίγανη, ο βασιλικός, το φασκόμηλο, ο βάλσαμος, το δενδρολίβανο, η

μαντζουράνα, το θυμάρι, ο έροντας, η μέντα, η δάφνη και το χαμομήλι. )

Παρακάτω η ομάδα μας παραθέτει οριμένες παραδοσιακές Κρητικές συνταγές:

0,2

Λουκάνικα καπνιστά ξιδάτα:

-Λεπτά έντερα χοίρου

-1 κιλό χοιρινό κρέας

-ξύδι

-πιπέρι

-κύμινο

-αλάτι

Προετοιμασία:

Κόβουμε το κρέας σε πολύ μικρά κομματάκια, το βάζουμε σ’ένα μπόλ, προσθέτουμε ξύδι,

αλάτι, πιπέρι, κύμινο και σκεπάζουμε το δοχείο.Το αφήνουμε για μια ήμερα για να το

πιάσει το ξύδι.Όταν είναι έτοιμο μπορούμε να το δοκιμάσουμε ένα έχει το ξύδι και αλάτι

που επιθυμούμε τηγανίζοντας δύο-τρία κομματάκια ένα όχι προσθέτουμε επιπλέον και το

αφήνουμε μερικές ωρες ακόμα.Εντομεταξύ πλένουμε τα εέντερα μέσα-έξω και τα τρίβουμε

με λίγο αλάτι.Δένουμε κάθε έντερο από τη μία μεριά με κόμπο και το γεμίζουμε με τα

κομμάτια του κρέατος με ένα μικρό χωνάκι χωρίς να το φουσκώσουμε πολύ.Όταν γεμίσει

το δένουμε και από την άλλη πλευρά με κόμπο.Στην συνέχεια κρεμάμε τα γεμισμένα

λουκάνικα σε ένα ξύλο στο τζάκι.Για την φωτιά μαζεύουμε αρωματικά χόρτα, όπως

θυμάρι, φασκομηλιά, ρίγανη. Στόχος είναι να δημιουργήσουμε καπνό και όχι φωτιά για να

καπνιστούν. Όταν είναι έτοιμα τα κρεμάμε και τα ξεκρεμάμε πάλι σε δροσερό μέρος. Αν

θέλουμε να τα τηγανίσουμε βάζουμε λίγο λάδι σε ένα τηγάνι και σε χαμηλή φωτιά το

τηγανίζουμε και από τις δύο πλευρές,

Μπακαλιάρος με ρεβύθια (Κρήτης)Πρόκειται για μία τοπική παραδοσιακή συνταγή που την

κάνουν στο πανηγύρι του Αγίου Ελευθερίου (15 Δεκεμβρίου) στο Ρέθυμνο.

ΥΛΙΚΑ: 800 γραμ. μπακαλιάρο 1/2 κιλό ρεβύθια 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο 1/2 ποτήρι λάδι 1/2 κιλό ντομάτες ψιλοκομμένες πιπέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:Το προηγούμενο βράδυ βάζουμε τα ρεβύθια μαζί με τον μπακαλιάρο σε μια λεκάνη

με νερό για να τα λευκάνουμε. Αλλάζουμε το νερό 2-3 φορές.Την επομένη τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι στο λάδι, προσθέτουμε τα ρεβθια και νερό όσο ακριβώς χρειάζεται να τα σκεπάσει και τα βράζουμε για μισή ώρα.Στη συνέχεια ρίχνουμε και τις ντομάτες και τα βράζουμε άλλη μισή ώρα. Όταν είναι σχεδόν ψημένα τα ρεβίθια ρίχνουμε στο τσικάλι και τον μπακαλιάρο καθώς και λίγο πιπέρι. Μπορούμε αντί για ντομάτα να προσθέσουμε στο φαγητό λίγο αλευρολέμονο λίγο πριν κατεβάσουμε το φαγητό από τη φωτιά.

XΟΡΤΟΦΑΓΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Χορτοφαγία είναι η αποφυγή τροφών προερχόμενων από ζωικά προϊόντα οι οποίες

ατνικαθιστώνται από φυτικές τροφές, όπως είδος των που καταναλώνονται:

Γαλακτο-ωο-χορτοφάγοι Η διατροφή τους περιλαμβάνει αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα,

αλλά αποκλείονται το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια. Στην Αμερική οι περισσότεροι

χορτοφάγοι ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Γαλακτο-χορτοφάγοι Μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνονται στη διατροφή

τους, ενώ αποκλείονται το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά και τα ψάρια.

Αυστηρά χορτοφάγοι Κανένα είδος ζωικού προϊόντος δεν επιτρέπεται στη διατροφή τους,

δηλαδή αποκλείονται κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, γάλα, τυρί και γενικά όλα τα ζωικά

προϊόντα.

Θρεπτικές προκλήσεις της χορτοφαγίας

Οι περισσότεροι χορτοφάγοι μπορούν να πάρουν όλα τα απαιτούμενα θρεπτικά συστατικά

με το να ακολουθούν απλά μια ισορροπημένη διατροφή που να περιέχει γαλακτοκομικά

προϊόντα χαμηλών λιπαρών. Τροφές ολικής άλεσης, λαχανικά και τα φρούτα. Όμως οι

αυστηρά χορτοφάγοι οι οποίοι δεν καταναλώνουν καθόλου ζωικά προϊόντα, μπορεί να

αντιμετωπίσουν προβλήματα και για αυτό χρειάζεται διαρκής παρακολούθηση προκειμένου

να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Η ολοκληρωμένη γεωργία είναι το σύστημα διαχείρισης μιας καλλιέργειας που στοχεύει

στην παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες μεθόδους

έτσι ώστε να υπάρχει μεγιστοποίηση της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων. Η

ολοκληρωμένη γεωργία είναι αμέσως μετά το στάδιο της συμβατικής γεωργίας και πριν

από την βιολογική γεωργία. Η συγκεκριμένη μέθοδος γεωργίας είναι απόλυτα ελεγχόμενη

από κανόνες και πρωτόκολλα βασισμένη σε τεχνικές και μεθόδους.

Οι παραγωγοί γεωργικών προϊόντων ολοκληρωμένης διαχείρισης διαθέτουν

υποχρεωτικά σύμβουλο γεωπόνο («επιβλέποντα»), μαζί με τον οποίο φτιάχνουν

εξατομικευμένο πρόγραμμα καλλιεργητικών επεμβάσεων και φροντίδων. Τηρείται δηλαδή

ένα ημερολόγιο εργασιών, έτσι ώστε αν προκύψει κάποιο πρόβλημα, να γίνεται αμέσως

γνωστό πότε και για ποιο λόγο προέκυψε. Παράλληλα, καταγράφονται διαχρονικά τα

γεωργικά και περιβαλλοντολογικά στοιχεία κάθε περιοχής όπως π.χ. υγρασία,

κλιματολογικές συνθήκες, ποιότητα εδάφους, προηγούμενες καλλιέργειες και

αποδοτικότητα, τα οποία χρησιμεύουν για την επιλογή της ορθότερης καλλιεργητικής

πρακτικής.

Στην ολοκληρωμένη γεωργία χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα για την προστασία των

φυτών και λιπάσματα για την καλύτερη θρέψη τους. Βέβαια η χρήση τους είναι σημαντικά

περιορισμένη καθώς περιορίζεται στην απολύτως αναγκαία. Όταν από εργαστηριακές

αναλύσεις κριθεί απαραίτητη η φυτοπροστασία , η πρώτη κατεύθυνση είναι να

εξαντληθούν όλα τα φυσικά μέσα και οι παραδοσιακές μέθοδοι για την αντιμετώπιση του

«εχθρού» ή της ασθένειας. Αν αυτά δεν επαρκούν, τότε μόνο ο επιβλέπων γεωπόνος θα

καταφύγει στη χρήση κάποιου εγκεκριμένου σκευάσματος, τεκμηριώνοντας πρώτα ότι

είναι απαραίτητο και δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση. Το σκεύασμα αυτό επιλέγεται με

κριτήριο τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση της καλλιέργειας και του περιβάλλοντος.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Με το σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης για τις γεωργικές καλλιέργειες:

1. Παράγονται προϊόντα με πιστοποιημένη και πλήρως καταγεγραμμένη τη

διαδικασία παραγωγής τους.

2. Τα παραγόμενα προϊόντα είναι λιγότερο επιβαρημένα με χημικά σε σχέση με τα

αντίστοιχα συμβατικά και κατά κανόνα περισσότερο υγιεινά και ασφαλή για τον

καταναλωτή.

3. Χρησιμοποιείται συνδυασμός παραδοσιακών και σύγχρονων μεθόδων, που

περιορίζουν τη χρήση περιβαλλοντολογικών ρυπαντών, την ενεργειακή

κατανάλωση και την υπεράντληση νερού.

4. Διατηρείται και, μακροπρόθεσμα, αυξάνεται η γονιμότητα των καλλιεργούμενων

εδαφών.

5. Δεν χρησιμοποιούνται γενετικά τροποποιημένοι σπόροι («μεταλλαγμένα»).

Τα ελληνικά προϊόντα που

παράγονται σύμφωνα με το εθνικό

σύστημα πιστοποίησης της

ολοκληρωμένης διαχείρισης φέρουν το σήμα

του κρατικού οργανισμού

AGROCERT, που επιβεβαιώνει ότι έχουν

παραχθεί σύμφωνα με τα ανάλογα

πρότυπα AGRO. Τα πρότυπα AGRO

εστιάζονται στην εφαρμογή

γεωργικών μεθόδων συμβατών με την προστασία του περιβάλλοντος. Σαφώς όμως

έχει ληφθεί και η αναγκαία μέριμνα για το περιβάλλον, τους καταναλωτές και τους

παραγωγούς. Ένα αρνητικό της υπόθεσης όμως είναι πως για να πιστοποιηθεί

κάποιο προϊόν από την AGRO η διαδικασία είναι περίπλοκη, διότι σχετίζεται με την

γραφειοκρατία.

Στην Ελλάδα, τα συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης εφαρμόζονται κυρίως σε

προϊόντα φυτικής παραγωγής, όπως ροδάκινα, νεκταρίνια, μήλα, κεράσια, ακτινίδια,

δαμάσκηνα, σταφύλια, κηπευτικά, σπαράγγια, σιτηρά, όσπρια, ελιές, κ.ά. Παράλληλα

εφαρμόζονται στην εκτροφή χοιρινών και στα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, ενώ υπάρχει η

δυνατότητα κάποιων προαιρετικών πιστοποιήσεων στα βοοειδή και τα συσκευασμένα

παράγωγά τους.

Σύμφωνα με τον ΕΛΟΤ( ΕΛληνικός Οργανισμός

Τυποποίησης)

“Η σταδιακή υποβάθμιση του περιβάλλοντος αλλά και οι αυξανόμενες

απαιτήσεις για την παραγωγή ποιοτικών και ασφαλών τροφίμων

οδήγησαν στην αναγκαιότητα εφαρμογής Συστημάτων

Ολοκληρωμένης Διαχείρισης στη Γεωργική Παραγωγή”

Παραγωγή στην Ελλάδα

1. Εξαγωγές τροφίμων στο εξωτερικό.

Οι γεωργικές εξαγωγές της Ελλάδας αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 24,2% των

συνολικών εξαγωγών της χώρας κατά την 6ετία 2004-2009. Παρόλο που για 3 χρόνια

είτε παρέμειναν αμετάβλητες είτε συρρικνώθηκαν ελάχιστα, οι γεωργικές εξαγωγές

παρουσιάζουν μια ανοδική τάση.

Οι εξαγωγές ενισχύθηκαν κατά +20,3% το 2005/ 2004, παρέμειναν αμετάβλητες το

2006/ 2005, κατέγραψαν ελαφρά πτώση κατά -1,4% το 2007, επανέκαμψαν πλήρως με

άνοδο +13,4% το 2008/ 2007 και τέλος συρρικνώθηκαν ανεπαίσθητα το 2009 κατά -

1,0%.

Οι κυριότερες κατηγορίες προϊόντων στις οποίες πραγματοποιούμε το 85% των

γεωργικών μας εξαγωγών, είναι κατά σειρά μεγέθους αξίας:

1. Φρούτα και λαχανικά. Κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα είναι οι παρασκευασμένες

ελιές και οι κονσέρβες ροδάκινων με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα προϊόντα.

Ακολουθούν τα επιτραπέζια σταφύλια, τα πορτοκάλια, τα ροδάκινα, τα μπρουνιόν

και νεκταρίνια, τα καρπούζια, τα σπαράγγια, τα ακτινίδια, τα κεράσια, οι

παρασκευασμένοι καρποί του γένους Capsicum (όχι γλυκοπιπεριές), η σταφίδα η

μαύρη η κορινθιακή, τα βερίκοκα, οι τοματοχυμοί και οι πολτοί καθώς και διάφορα

γλυκά του κουταλιού, οι ζελέδες, οι μαρμελάδες κτλ.

2. Ψάρια και παρασκευάσματα ψαριών. Εξάγονται κυρίως νωπές τσιπούρες,

λαυράκια, σπαρίδες της θάλασσας (λιθρίνια, φαγκριά, συναγρίδες κτλ.), τόνοι

κόκκινοι, κατεψυγμένες γαρίδες, μύδια και διάφορα άλλα παρασκευασμένα μαλάκια

και παρασκευασμένες ρέγγες. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα

στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σχετικά με την πορεία των ελληνικών

εξαγωγών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011, οι τσιπούρες είναι το σημαντικότερο

εξαγόμενο ελληνικό προϊόν στην Πορτογαλία

3. Καπνός και προϊόντα καπνού. Εξάγονται καπνά sun cured ανατολικού τύπου,

τσιγάρα, καπνά flue cured τύπου Virginia, καπνά light air cured τύπου Burley

καθώς και απορρίμματα καπνού.

4. Δημητριακά και τα παρασκευάσματα τους. Τα εξαγώγιμα προϊόντα είναι: σιτάρι

σκληρό και μαλακό, ρύζι, ζυμαρικά, μείγματα, ζυμάρια και προϊόντα για την

αρτοποιία, ζαχαροπλαστική ή μπισκοτοποιία, γκοφρέτες, άλευρα σιταριού μαλακού

και όλυρας, καθώς και καλαμπόκι.

5. Φυσικές υφαντικές ίνες (Βαμβάκι). Εξάγεται σχεδόν αποκλειστικά βαμβάκι, μη

λαναρισμένο ούτε χτενισμένο. Ακολουθούν αρκετά κάτω στην κατάταξη, τα

απορρίμματα από βαμβάκι και το λαναρισμένο ή χτενισμένο βαμβάκι.

6. Έλαια και Λίπη. Κυρίαρχο προϊόν εξαγωγής στην κατηγορία είναι το παρθένο

ελαιόλαδο. Ακολουθούν τα πυρηνέλαια, το κατεργασμένο σογιέλαιο, το μη παρθένο

ελαιόλαδο, διάφορα φυτικά λίπη και λάδια και το κατεργασμένο φοινικέλαιο.

7. Γαλακτοκομικά προϊόντα. Βασικό εξαγώγιμο προϊόν είναι η φέτα με διαφορά.

Έπονται, γιαούρτια, τυριά πρόβεια ή βουβαλίσια σε άρμη, κεφαλογραβιέρα, κασέρι,

κεφαλοτύρι, παγωτά, γάλα και κρέμα γάλακτος (ανθόγαλα) συμπυκνωμένα.

2. Ποιοι τρόποι παραγωγής από τους παρακάτω υπάρχουν στην Ελλάδα: i)

βιολογικός, ii) συμβατικός iii) ολοκληρωμένη γεωργία, iv) γενετικά τροποποιημένα;

2.1. Βιολογική Παραγωγή

Η Βιολογική Καλλιέργεια είναι μια μέθοδος καλλιέργειας η οποία ελαχιστοποιεί ή

αποφεύγει πλήρως τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, ρυθμιστών

ανάπτυξης των φυτών, ορμονών καθώς και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές.

Στηρίζεται στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και στην παραγωγή γεωργικών

προϊόντων μέσα από φυσικές διαδικασίες που διατηρούν μακροπρόθεσμα την οικολογική

ισορροπία, όπως η γονιμότητα του εδάφους. Ειδικότερα, οι βιολογικοί καλλιεργητές

βασίζονται σε αμειψισπορά (εναλλαγή φυτών για συγκομιδή), υπολείμματα συγκομιδών,

αγρανάπαυση, ζωικά λιπάσματα (κοπριά) και μηχανική καλλιέργεια για τη διατήρηση της

παραγωγικότητας του χώματος, τον εμπλουτισμό του με θρεπτικές ουσίες για τα φυτά

καθώς και για τον έλεγχο των ζιζανίων, εντόμων και παράσιτων.

Στη χώρα μας η βιολογική γεωργία έχει τις ρίζες της στο οικολογικό κίνημα των αρχών

της δεκαετίας του 1980. Οι πρώτοι βιοκαλλιεργητές ήταν ερασιτέχνες που αποφάσισαν να

πειραματιστούν με τις μεθόδους της βιολογικής καλλιέργειας. Η πρώτη πιστοποίηση σε

ελληνικό βιολογικό προϊόν δόθηκε το 1984, από ολλανδικό οργανισμό πιστοποίησης, σε

σταφίδες που καλλιεργήθηκαν στο Αίγιο για να εξαχθούν στη συνέχεια στην Ολλανδία,

ενώ από το 1986 γερμανική εταιρεία υποστήριξε την παραγωγή βιολογικής ελιάς και

ελαιόλαδου στην Ελλάδα.

Το 1992, ιδρύεται στην Ελλάδα, ο πρώτος οργανισμός πιστοποίησης βιολογικών

προϊόντων, η ΔΗΩ, ο οποίος άρχισε να ελέγχει τους βιοκαλλιεργητές και να πιστοποιεί

τα προϊόντα τους από το 1993. Εν έτη 2011, οι εγκεκριμένοι από το υπουργείο

πιστοποιητικοί οργανισμοί είναι πλέον έντεκα (ΔΗΩ, Φυσιολογική, ΒΙΟΕΛΛΑΣ, QWays,

A-Cert, Iris, Πράσινος Έλεγχος, Γεωτεχνικό Εργαστήριο Α.Ε., Lacon Hellas, GMCert,

και Φιλική Πιστοποίησης Α.Ε.) και δραστηριοποιούνται σε όλη την Ελλάδα. Το 2002

ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Ενώσεων Βιοκαλλιεργητών Ελλάδος, η οποία περιλαμβάνει

σήμερα 29 ενώσεις βιοκαλλιεργητών από όλη την Ελλάδα.

Ιδιαίτερα, τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες αγρότες έχουν κάνει δυναμική στροφή στη

βιολογική γεωργία. Αν και το ξεκίνημα ήταν διστακτικό αλλά φιλόδοξο, η συνέχεια ήταν

θεαματική για τα δεδομένα της χώρας.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το

2007 το σύνολο των καλλιεργήσιμων εκτάσεων που βρίσκονταν σε βιολογικό στάδιο

κάλυπταν 692.004,8 στρέμματα, ενώ όσες βρίσκονταν σε μεταβατικό στάδιο

αντιπροσώπευαν έκταση 829.170,5 στρεμμάτων. Πρόκειται δηλαδή για συνολική έκταση

1.521.175 στρεμμάτων (πάνω από πέντε φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του 2002:

295.000 στρέμματα), η οποία αποτελεί το 3,5-4% των της συνολικής καλλιεργήσιμης

έκτασης στην Ελλάδα.

Η τελευταία στατιστική έρευνα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που

έγινε το 2010, δείχνει ότι το σύνολο των καλλιεργήσιμων εκτάσεων που βρίσκονται σε

βιολογικό στάδιο καλύπτουν 1.431.295,53 στρέμματα (περίπου διπλάσια από αυτήν του

2007), ενώ όσες βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο αντιπροσωπεύουν έκταση 144.765,47

στρεμμάτων. Πρόκειται δηλαδή για συνολική έκταση 1.576.064,23 στρεμμάτων.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει, ότι το 54% των βιολογικά καλλιεργούμενων εκτάσεων

καλύπτεται από αροτραίες καλλιέργειες, όπως είναι τα δημητριακά, οι ελαιούχοι καρποί

(κουκιά σόγιας, ηλιανθόσποροι κ.λπ.) και τα πρωτεϊνούχα φυτά (μπιζέλια, κουκιά κλπ.).

Ακολουθούν με ποσοστό 42% οι μόνιμες καλλιέργειες, που περιλαμβάνουν την

καλλιέργεια οπωροφόρων, εσπεριδοειδών, ελιάς και αμπελιού. Ενώ το υπόλοιπο ποσοστό

καλύπτουν τα κηπευτικά, τα όσπρια καθώς και οι εκτάσεις σε αγρανάπαυση.

Από τις κατηγορίες των αροτραίων εκτάσεων και των μόνιμων καλλιεργειών αξίζει να

τονιστούν οι καλλιέργειες που κατέχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά στο σύνολο των

βιολογικών καλλιεργειών (1.576.064,23 στρέμματα). Το μεγαλύτερο ποσοστό λοιπόν,

κατέχει η ελιά, που αποτελεί το 36% των βιολογικών καλλιεργειών, ακολουθούν τα

δημητριακά με ποσοστό 22%, έπειτα το αμπέλι που αποτελεί το 3% και τέλος τα

εσπεριδοειδή με ποσοστό 1% περίπου.

Ο συνολικός αριθμός των επιχειρηματιών (παραγωγοί και μεταποιητές) που ασχολούνταν

με τη βιολογική γεωργία το 2010 ήταν 22.827. Ειδικότερα, οι παραγωγοί ανέρχονται σε

21.270 και οι μεταποιητές σε 1.557. Από αυτούς, οι περισσότεροι δραστηριοποιούνταν στο

νομό Αιτωλοακαρνανίας και ακολουθούν ο νομός Λέσβου και Λάρισας.

2.2. Συμβατική Παραγωγή

Ο όρος «συμβατική παραγωγή», χρησιμοποιείται, για να δηλώσει την εντατική "χημική"

γεωργία, αλλά κάποιες φορές και λιγότερο εντατικές μορφές (όπως πχ. η "εκτατική"

χημική γεωργία). Είναι η, μέχρι σήμερα, ευρύτατα, ασκούμενη γεωργική πρακτική, με

ανεξέλεγκτη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, που θεωρείται ξεπερασμένη.

Αναπτύχθηκε, μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Κάνει ανεξέλεγκτη χρήση αγροχημικών,

αλλά παρουσιάζει μεγάλες αποδόσεις. Ξεκίνησε, όταν εμφανίστηκε η επιτακτική ανάγκη,

για περισσότερα τρόφιμα, για να τραφεί ο πληθυσμός της γης, που αυξανόταν, με

γρήγορους ρυθμούς και ταυτόχρονα είχε αρχίσει η συγκέντρωση των πληθυσμών, σε

πόλεις, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι καλλιεργούμενες εκτάσεις και ο αριθμός των

εκτρεφόμενων ζώων. Επομένως, παρουσιάστηκε η ανάγκη, για υψηλότερες αποδόσεις

καλλιεργειών, ανά στρέμμα και για υψηλότερες αποδόσεις ζωικών προϊόντων, ανά ζώο.

Θέλαμε περισσότερο σιτάρι, περισσότερο γάλα, περισσότερο κρέας κ.λπ. Συνέχισε να

υφίσταται, επειδή ο έλεγχος των παραγόμενων προϊόντων ήταν ανύπαρκτος, η πίεση, για

«καθαρά τρόφιμα», από τους καταναλωτές ήταν ελάχιστη και η γνώση, γύρω από τους

κινδύνους, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον, ήταν μικρή.

Στην Ελλάδα, η αγροτική παραγωγή αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας.

Εξαρτάται από τη μορφολογία και τη σύνθεση του εδάφους, καθώς και από το κλίμα της

κάθε περιοχής.

Τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα που παράγει η Ελλάδα, είναι τα δημητριακά (σιτάρι,

κριθάρι ρύζι), οι ελιές και άρα το ελαιόλαδο, τα σταφύλια και συνεπώς το κρασί, οι

δενδροκαλλιέργειες (εσπεριδοειδή οπωροφόρα, κλπ.), τα λαχανικά, τα όσπρια, τα

πεπονοειδή και τα βιομηχανικά φυτά (καπνός, βαμβάκι, ζαχαρότευτλα).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας στατιστικής έρευνας της Ελληνικής Στατιστικής

Υπηρεσίας για το 2007, όπως αυτά δημοσιεύτηκαν από το Υπουργείο Αγροτικής

Ανάπτυξης και Τροφίμων, η συνολική γεωργική γη στην Ελλάδα, καλύπτει 37.000

στρέμματα. Από αυτά, οι αροτραίες καλλιέργειες καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση που

αντιστοιχεί σε 25.670 στρέμματα, δηλαδή το 69,4%. Ακολουθούν οι δενδροκαλλιέργειες

με ποσοστό 27% και έκταση 10.000 στρεμμάτων, έπεται η καλλιέργεια της ελιάς για την

παραγωγή ελαιολάδου με ποσοστό 17,9% και έκταση 6.608 στρεμμάτων. Την επόμενη

θέση κατέχουν τα σιτηρά με ποσοστό 15% και 5.585 στρέμματα, ενώ το βαμβάκι

ακολουθεί σε ποσοστό 9,8% και καλλιεργήσιμη έκταση 3.630 στρεμμάτων. Τέλος, τα

αμπέλια καταλαμβάνουν το 3,4% της καλλιεργήσιμης γης, δηλαδή 1.247 στρέμματα γης,

ενώ ακολουθούν καλλιέργειες όπως τα κηπευτικά και τα όσπρια.

Στους παρακάτω χάρτες φαίνονται οι καλλιεργούμενες περιοχές της χώρας, για τις

καλλιέργειες που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά, όπως αυτά προαναφέρθηκαν. Τα

ποσοστά κάλυψης της γεωργικής γης απεικονίζονται με διαφορετικά χρώματα, σύμφωνα το

υπόμνημα που συνοδεύει κάθε χάρτη. Τα στοιχεία προέρχονται από το Υπουργείο

Αγροτική Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Εικόνα 1 Χάρτης κλιμάκωσης αροτραίων καλλιεργειών

Εικόνα 2 Χάρτης κλιμάκωσης δενδροκαλλιεργειών

Εικόνα 3 Χάρτης κλιμάκωσης καλλιέργειας ελαιοποιήσιμης ελιάς

Εικόνα 4 Χάρτης κλιμάκωσης καλλιέργειας σκληρού σιταριού

Εικόνα 5 Χάρτης κλιμάκωσης καλλιέργειας βαμβακιού

Εικόνα 6 Χάρτης κλιμάκωσης καλλιέργειας αμπελιών & σταφιδάμπελων

2.3. Ολοκληρωμένη Παραγωγή

Η εφαρμογή Συστημάτων Ολοκληρωμένης Παραγωγής στη χώρα μας ξεκίνησε τις αρχές

του 2000. Όσον αφορά στην προτυποποίηση των προϊόντων ολοκληρωμένης παραγωγής,

στην Ελλάδα, εφαρμόζεται το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης σύμφωνα με τα

πρότυπα AGRO 2.1 & AGRO 2.2. Το πρότυπο AGRO 2.2 έχει εξειδικευμένα προτύπων

για τις ακόλουθες καλλιέργειες:

AGRO 2-2/1 Απαιτήσεις για την εφαρμογή στην καλλιέργεια της ροδακινιάς

AGRO 2-2/2 Απαιτήσεις για την εφαρμογή στην καλλιέργεια βαμβακιού

AGRO 2-2/3 Απαιτήσεις για την εφαρμογή στην καλλιέργεια ελιάς

Όσον αφορά στις εκτάσεις παραγωγής προϊόντων ολοκληρωμένης γεωργίας, αυτές

παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.3.1. Τα στοιχεία προέρχονται από την Ευρωπαϊκή

Επιτροπή για το Περιβάλλον (European Commission DG Environment) και αφορούν στα

καταγεγραμμένα στρέμματα ανά νομό για το έτος 2002.

ΝΟΜΟΙΜΟΙ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ (%)

Ημαθία 57.472,8 45,8

Πέλλα 18.820 15,0

Κόρινθος 18.000 14,3

Θεσσαλονίκη 8.055 6,4

Κοζάνη 7.220 5,8

Καβάλα 2.760 2,2

Πιερία 2.467 1,96

Ηράκλειο 2.263,5 1,8

Σέρρες 2.102 1,67

Χαλκιδική 1.313,8 1,05

Έβρος 1.000 0,8

Αχαΐα 800 0,64

Λακωνία 700 0,56

Αρκαδία 683 0,54

Φθιώτιδα 650 0,52

Χανιά 310 0,25

Αττική 300 0,24

Ηλεία 162 0,13

Αργολίδα 160 0,13

Μεσσηνία 131 0,1

Λασίθι 95,63 0,08

Κυκλάδες 56,6 0,05

Καστοριά 40 0,03

ΣΥΝΟΛΟ 125.562,3 100,0

Πίνακας 2.3.1 Εκτάσεις Ολοκληρωμένης Γεωργίας ανά Νομό για το έτος 2002.

Τα προϊόντα φυτικής παραγωγής που παράγονται στην Ελλάδα με το σύστημα

Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, δίνονται στον Πίνακα 2.3.2. Τα στοιχεία αυτά είναι από τον

Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (AGROCERT).

Προϊόντα Ολοκληρωμένης Παραγωγής

Βρώσιμη/ ελαιοποιήσιμη Ελιά

Βαμβάκι

Αμύγδαλα

Μήλα kiku

Ακτινίδια

Ροδάκινα

Νεκταρίνια

Ρύζι

Σταφύλι (επιτραπέζιο- οινοποιήσιμο)

Σύκα

Αχλάδια

Κεράσια

Κάστανα

Φιστίκια

Αγγούρια (υπαίθρου-θερμοκηπίου)

Πατάτα

Σιτάρι

Βερίκοκα

Καρύδια

Δαμάσκηνα

Βιομηχανικό ροδάκινο

Πατάτα νωπή

Ντομάτα (επιτραπέζια-βιομηχανική)

Φασόλια ξηρά

Καπνός

Ρόδια

Ρεβίθια

Λαθούρι

Φασόλια

Φακές

Πορτοκάλια

Καπνός ανατολικού τύπου

Σκληρός σίτος

Λωτός

Κυδώνι

Λεμόνια

Αβοκάντο

Γκρέιπ-φρούτ

Μανταρίνια

Πιπεριές (υπαίθρου-θερμοκηπίου)

Μελιτζάνες (υπαίθρου-θερμοκηπίου)

Φασολάκια θερμοκηπίου

Καρπούζια

Φασόλια Πρεσπών

Σπαράγγια

Σπανάκι

Κολοκύθι (υπαίθρου-θερμοκηπίου)

Μαρούλι (υπαίθρου-θερμοκηπίου)

Καρότα

Σέλερυ

Κουνουπίδι

Λάχανο

Μπρόκολο

Σταφίδα Κορινθιακή

Ραδίκια

Αγκινάρα

Φράουλες

Αντίδια

Παντζάρι

Πίνακας 2.3.2. Προϊόντα Ολοκληρωμένης Παραγωγής. Πηγή: AGROCERT

2.4. Γενετικά Τροποποιημένα Προϊόντα

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από γενετικά

τροποποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί συγκεκριμένες αλλαγές που

εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων της γενετικής μηχανικής, με σκοπό τη

δημιουργία ενός νέου, με καινούργιες ιδιότητες.

Το γεγονός ότι τα ποσοστά της παραγωγικότητας της γεωργίας ήταν ιδιαίτερα χαμηλά

στάθηκε αφορμή για να εδραιωθούν οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, προκειμένου

να περιοριστεί ο υποσιτισμός. Επιπλέον, η ανάγκη για μεγιστοποίηση της αντοχής των

τροφίμων σε δύσκολες καιρικές συνθήκες και η προσπάθεια κάλυψης των πληθυσμιακών

αναγκών αποτέλεσαν αιτίες που συνέβαλαν κι αυτές στη δημιουργία τους.

Φαίνεται, λοιπόν, πως η γενετική μηχανική ήρθε στη γεωργία για να βγάλει τη γεωργική

παραγωγή από τα αδιέξοδα στα οποία οδήγησαν οι αντί-αειφορικές πρακτικές της

βιομηχανοποιημένης (εντατικής) γεωργίας. Τα αδιέξοδα της εντατικής γεωργίας, έγιναν

αναπόφευκτα αδιέξοδα των αγροχημικών εταιρειών.

Με τη συνεχώς αυξανόμενη ανθεκτικότητα των παρασίτων και των ζιζανίων στις

φυτοπροστατευτικές ουσίες και την αυξανόμενη ανησυχία των πολιτών για τα

υπολείμματα, τη ρύπανση του νερού και την καταστροφή του περιβάλλοντος, το κόστος

έγκρισης και εισαγωγής (στην αγορά) νέων φυτοπροστατευτικών ουσιών αυξήθηκε

απαγορευτικά. Καθώς οι εταιρείες αγροχημικών πιέζονται να αποδείξουν την ασφάλεια και

την περιβαλλοντολογικά φιλική συμπεριφορά των προϊόντων τους, δυσκολεύονται

αφάνταστα να παραμείνουν κερδοφόρες και καταφεύγουν σε λύσεις ανάγκης (πχ. εξαγορές

και συγχωνεύσεις εταιρειών).

Η γενετική μηχανική προσφέρει στις εταιρείες αυτές έναν καινούργιο δρόμο για εύκολη

κερδοφορία, αφού προσφέρει τη δυνατότητα γρήγορης παραγωγής «λύσεων» σε σχέση με

τη συμβατική γενετική βελτίωση. Έτσι, για παράδειγμα, με τη δημιουργία φυτών

ανθεκτικών σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα, οι εταιρείες γενετικής μηχανικής πιάνουν «με

ένα σμπάρο δυο τρυγόνια». Πουλάνε σπόρο και φάρμακο μαζί. Γι’ αυτό και οι εταιρείες

αγροχημικών έτρεξαν πρόσφατα να εξαγοράσουν εταιρείες παραγωγής γενετικά

τροποποιημένων σπόρων, καταβάλλοντας υπέρογκα ποσά, ιδιαίτερα όταν οι

εξαγοραζόμενες εταιρείες γενετικής μηχανικής διέθεταν τεχνολογίες αποκλειστικής

εμπορίας σπόρου (τεχνολογία terminator).

Ουσιαστικά, ο πραγματικός λόγος για την ανάπτυξη αυτού του είδους προϊόντων δεν είναι

η εξάλειψη της πείνας όπως θέλουν μερικοί να πιστεύουν, αλλά η ενδυνάμωση των

εταιρειών που ασχολούνται με την παραγωγή τροφής. Η γενετική τεχνολογία υπόσχεται

μεγαλύτερη σοδειά, λιγότερα έξοδα για φυτοφάρμακα, ποικιλίες προσαρμοσμένες σε

ειδικές συνθήκες περιβάλλοντος. Επιστήμονες υπόσχονται ακόμη και την επίλυση του

προβλήματος της ασιτίας του Τρίτου Κόσμου.

Ποια είναι όμως τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και πότε έκαναν για πρώτη φορά

την εμφάνισή του; Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη

φορά το 1996. Συνήθως, είναι προϊόντα διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι,

ελαιοκράμβη, ρύζι και βαμβακέλαιο. Ζωικά

προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί αν και κανένα

από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν

στην αγορά.

Στον ελλαδικό χώρο, η πειραματική

καλλιέργεια του πρώτου

μεταλλαγμένου προϊόντος επιτράπηκε στις 28

Μαρτίου 1997. Ειδικότερα, το πρώτο

μεταλλαγμένο προϊόν που πήρε άδεια για

πειραματική καλλιέργεια στην Ελλάδα ήταν η ντομάτα της εταιρίας ZENECA. Η άδεια

αφορούσε τους νομούς Βοιωτίας, Ηλείας και Ημαθίας. Η ντομάτα υπέστη τροποποίηση για

την επιβράδυνση της ωρίμανσής της. Μετά από πολλές περιπέτειες, η μόνη καλλιέργεια

που ολοκληρώθηκε ήταν αυτή της Ημαθίας.

Στη συνέχεια, στις 11 Μαΐου 1998 δόθηκε άδεια για καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού

της εταιρίας MONSANTO στους νομούς Λάρισας και Φθιώτιδας. Το βαμβάκι εμφανίζει

εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο.

Τέλος, σειρά είχαν το μεταλλαγμένο καλαμπόκι και τα ζαχαρότευτλα ,τα οποία

τροποποιήθηκαν ώστε να παρουσιάζουν αυξημένη αντοχή σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα.

Η αίτηση για το μεταλλαγμένο καλαμπόκι έγινε από την εταιρεία ArgEvo και υποβλήθηκε

στους νομούς Σερρών, Ημαθίας και Λάρισας. Όσον αφορά στα μεταλλαγμένα

ζαχαρότευτλα, η αίτηση έρχεται από τις εταιρίες Novartis και ArgEvo και απευθύνεται

στις νομαρχίες Λάρισας, Ημαθίας, Σερρών, Ξάνθης και Έβρου.

3. Εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφίμων

Η χρήση μηχανημάτων βοηθάει τους αγρότες να παράγουν πολλά και ποιοτικά προϊόντα.

Μπορεί στις μέρες μας ο αγροτικός πληθυσμός να έχει μειωθεί αλλά χάρη στα γεωργικά

μηχανήματα παράγονται μεγάλες ποσότητες γεωργικών προϊόντων. Ειδικότερα

χρησιμοποιούνται:

Για το όργωμα: τρακτέρ και άροτρο

Για τη συντριβή σβόλων και χώματος: αγροστρωτήρας

Για το διαχωρισμό καρπών από άχυρο: αλωνιστική μηχανή

Για τη συγκομιδή σιτηρών και χόρτου: δρεπάνι

Για το θερισμό: θεριζοαγωνιστική μηχανή

Για το διαχωρισμό καρπού από φλοιό: λιχνιστική μηχανή

Για το σκάψιμο: τσάπα, φτυάρι, λισγάρι

Για το πότισμα: αξίνα

Λιπάσματα

Εικόνα 7 Σπορά με το χέρι

Εικόνα 8 Όργωμα

Εικόνα 9 Θεριζοαλωνιστική Μηχανή Εικόνα 10 Σπαρτική Μηχανή

Εικόνα 11 Τρακτέρ με άροτρο

Εικόνα 12 Ψέκασμα

Εικόνα 13 Συγκομιδή

Εικόνα 14 Λιχνιστική Μηχανή Εικόνα 15 Αγροστρωτήρας

Εικόνα 16 Αλωνιστική Μηχανή

4. Τι παράγεται περισσότερο στην Ελλάδα και γιατί

Στην Ελλάδα το προϊόν που παράγεται και εξάγεται περισσότερο είναι το ελαιόλαδο.

Όπως προαναφέρθηκε, η βιολογική καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα, που ξεκίνησε από

τη Μάνη, σήμερα υπολογίζεται ότι καλύπτει το 36% των βιολογικών καλλιεργειών και το

18% των συμβατικών. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 120.000.000

ελαιόδεντρα (για έναν πληθυσμό 10.000.000 περίπου) που καλύπτουν έκταση 6 περίπου

εκατομμυρίων στρεμμάτων. Περίπου 450.000 ελληνικές οικογένειες ασχολούνται με την

καλλιέργεια και επεξεργασία του ελαιόδεντρου σε όλες τις περιοχές της χώρας.

Παρότι είναι μία χώρα μικρή σε έκταση, κατέχει την 3η θέση παγκοσμίως στην παραγωγή

ελαιόλαδου, μετά την Ισπανία και την Ιταλία. Με κριτήριο την ποιότητα όμως, η Ελλάδα

κατατάσσεται πρώτη στον κόσμο, καθώς σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών

Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (Σ.Ε.ΒΙ.Τ.ΕΛ.) πάνω από 70% της ελληνικής

παραγωγής ελαιολάδου είναι εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.

Η παραγωγή ελαιόλαδου ευνοείται καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες και το οικολογικό

σύστημα που επικρατούν στη χώρα μας είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη και την πλήρη

εκμετάλλευση του ελαιόδεντρου. Η Κρήτη είναι η περιοχή που κατέχει το μεγαλύτερο

ποσοστό εξαγωγής ελαιόλαδου στη χώρα. Συγκεκριμένα, ένα μεγάλο ποσοστό περίπου

90% του ελαιόλαδου της Κρήτης εξάγεται από το νησί είτε σε διάφορες άλλες περιοχές

της Ελλάδας είτε κυρίως σε διάφορες χώρες του εξωτερικού.

Οι εξαγωγές αυτές γίνονται κατά ποσοστό 93% σε μορφή χύμα, αφορούν κυρίως «έξτρα

παρθένο» ελαιόλαδο και κατευθύνονται κυρίως στην Ιταλία όπου οι εκεί βιομηχανίες το

χρησιμοποιούν είτε αυτούσιο είτε σαν βελτιωτικό των διαφόρων εμπορικών τύπων

«κουπέ» (μιγμάτων ραφιναρισμένου και παρθένου) που παρασκευάζουν. Τα μίγματα αυτά,

δυστυχώς και σύμφωνα και με τους ισχύοντες Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

μπορούν και χαρακτηρίζονται μέχρι σήμερα με τον όρο «Ελαιόλαδο» και προκαλούν

σύγχυση στους καταναλωτές.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι μικρές ποσότητες «εξαιρετικού παρθένου» ελαιόλαδου,

περίπου 7% του συνολικά εξαγόμενου, εξάγεται τυποποιημένο από λίγες συνεταιρικές ή

ιδιωτικές επιχειρήσεις της Κρήτης. Οι τόποι προορισμού είναι η εσωτερική ελληνική

αγορά (περίπου το 50%) και οι αγορές της Αμερικής, Ιαπωνίας, Καναδά, Αυστραλίας και

Βόρειας Ευρώπης.

Το αποτέλεσμα όμως όλης αυτής της εξαγωγικής διαδικασίας, είναι η χώρα να κατέχει ένα

πολύ μικρό μερίδιο αγοράς στο επώνυμο τυποποιημένο παρθένο ελαιόλαδο, παρόλο που η

προσφορά της στη συγκεκριμένη παραγωγή είναι τόσο σημαντική.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΓΕΝΙΚΑ

Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές είναι πολύπλοκες διαταραχές όπου οι

διαταραγμένες διατροφικές συνήθειες μαζί με τις ψυχολογικές δυσκολίες χρειάζεται να

θεραπευτούν. Αναπτύσσονται ως εξωτερικά σημάδια συναισθηματικών και ψυχολογικών

προβλημάτων. Γίνονται ο τρόπος όπου τα άτομα αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες που

αντιμετωπίζουν στην ζωή τους αλλά και το γενικότερο στυλ ζωής τους. Η υπερφαγία ή μη

λήψη φαγητού χρησιμοποιείται να καταστείλει συναισθήματα και σκέψεις που πονούν.

Χωρίς κατάλληλη βοήθεια και θεραπεία, οι διατροφικές διαταραχές πιθανόν να επιμείνουν

σε όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η νερική

ανορεξία(άρνηση λήψης τροφής, η βουλιμία (υπερφαγικά επεισόδια, που ακολουθεί αυτο-

προκαλούμενος εμετός) και παρορμητική υπερφαγία (υπερφαγικά επεισόδια χωρίς να

ακολουθεί αυτο-προκαλούμενος εμετός). Θεωρούνται σοβαρές παθήσεις, καθώς το άτομο

που τις βιώνει κατακλύζεται από ενοχές, τύψεις και ντροπή μετά το επεισόδιο λόγω της

απώλειας ελέγχου και για αυτό το λόγο συνήθως υποφέρει κρυφά.

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει μια ψυχογενή διατροφική διαταραχή , άσχετα από

τη ηλικία, το φύλο ή το εκπαιδευτικό του επίπεδο. Ωστόσο, συχνότερα θύματα αυτών των

ασθενιών είναι οι έφηβοι ή οι γυναίκες σε νεαρές ηλικίες, των οποίων η αυτοπεποίθηση

επηρεάζεται έντονα από την αρνητική τους άποψη για το σώμα τους. Αρχίζουν να νιώθουν

κατάθλιψη, ανεπάρκεια και ανικανότητα και προσφεύγουν είτε στην παντελή έλλειψη

πρόσληψης τροφής είτε στην υπερκατανάλωση. Κυρίως τα παιδιά κυριεύονται από τις

διατροφικές διαταραχές , οι οποίες αρχίζουν και καθορίζουν την καθημερινότητά τους.

Πανικοβάλλονται αν πάρουν λίγο βάρος, τρώνε υπερβολικά λίγο, ξεχωρίζουν τα φαγητά

σε καλά και κακά ενώ ταυτόχρονα είναι πεπεισμένα ότι αν χάσουν κιλά θα λυθούν ως δια

μαγείας όλα τα προβλήματά τους. Σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες τα γονίδια ενός

ατόμου ίσως προδιαθέτουν το άτομο να αναπτύξει μια τέτοια διαταραχή και όταν

ερεθιστούν από περιβαλλοντικούς παράγοντες -επίδραση από την στάση άλλων μελών της

οικογενείας του προς το φαγητό- ευνοείται η ανάπτυξή τους. Τα αίτια όμως δεν είναι μόνο

κληρονομικά, καθώς κάποιο τραυματικό γεγονός, κάποια δυσλειτουργία στην οικογένεια, η

υπερβολική προστασία ή απαιτήσεις των γονιών, τα μη υγιή και μη ρεαλιστικά πρότυπα

που προβάλλονται από τα ΜΜΕ, οι εσωτερικές συγκρούσεις, η θυματοποίηση στο σχολείο,

η σεξουαλική παρενόχληση, τα καταπιεσμένα συναισθήματα, η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή η

τελειομανία μπορούν να προκαλέσουν νευρική βουλιμία ή ανορεξία. Έτσι η εμφάνιση των

παθήσεων αυτών γίνεται συχνότερη σε άριστους μαθητές που δεν δέχονται οποιαδήποτε

αδυναμία και σε κακοποιημένα ή κοινωνικά αποκλεισμένα άτομα. Ακόμα και η πίεση που

ασκούν οι γονείς επιδιώκοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις επιδόσεις των

παιδιών τους μπορεί να τα οδηγήσει στο λάθος δρόμο. Έτσι καταλαβαίνουμε ότι ο ρόλος

της οικογένειας σε τέτοιου είδους περιπτώσεις είναι κολοσσιαίος και για την πρόληψη

αλλά και για την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών.

Πρώτα πρώτα τα μέλη της οικογένειας είναι υπεύθυνα για τον εντοπισμό των

συμπτωμάτων, τα οποία πολλές φορές είναι καλά κρυμμένα. Αν ωστόσο οι γονείς

παρατηρήσουν απότομη απώλεια ή αύξηση του βάρους, πληγές στα χέρια των παιδιών

τους, απώλεια περιόδου, σπασμένες φλέβες στα μάτια, χαλασμένα δόντια, αφυδάτωση,

πρήξιμο στο πρόσωπο, κατεστραμμένο οισοφάγο, υπερκινητηκότητα, ζαλάδες, υπόταση,

κρύα χέρια και πόδια ή εντερικά προβλήματα θα πρέπει να ελέγξουν περισσότερο την

κατάσταση, γιατί αν όντως το παιδί τους πάσχει από κάποια διατροφική διαταραχή αυτά

μπορεί να οδηγήσουν σε οστεοπόρωση, σπασμένα κόκαλα, καρδιακά προβλήματα, απώλεια

μαλλιών και δοντιών, λιποθυμίες, ακόμη και θάνατο.

Γι' αυτό το λόγο είναι ιδιαίτερα σημαντική η πρόληψη και η αντιμετώπιση των

διαταραχών αυτών. Σημαντικότερος είναι ο ρόλος της οικογένειας, η οποία πρέπει νa

φροντίσει να ενημερωθεί τόσο η ίδια όσο και το παιδί για τις διατροφικές διαταραχές από

επιστημονικές πηγές, χωρίς όμως να πιέζει τα παιδιά και να τα βομβαρδίζει με

πληροφορίες, γιατί πολλές φορές μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Σε περίπτωση

που θεωρήσουν ότι η εξωτερική εμφάνιση του παιδιού χρειάζεται βελτίωση θα πρέπει να

δώσουν έμφαση στη διατήρηση ενός σταθερού βάρους κι όχι στην απότομη απώλεια, η

οποία συνεπάγεται αυξομειώσεις. Προτεραιότητά τους θα πρέπει να είναι η η καλή

σωματική και ψυχική υγεία, χωρίς τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σ αυτή την περίπτωση η

βοήθεια των ειδικών είναι πολύτιμη, καθώς φροντίζουν έτσι ώστε να τους εκπαιδεύσουν

κατάλληλα ώστε να σιτίζουν ορθά το παιδί τους δεδομένου την αναπτυξιακή φάση του

παιδιού και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, να άκουν ορθές διατροφικές επιλογές, να

υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον και κατάλληλο πολιτισμικό υπόβαθρο για την

οικογένεια. Η εκπαίδευση αυτή αποβλέπει στην αντιμετώπιση της καθημερινότητας των

παιδιών και των προβλημάτων που προκύπτουν από αυτή με τη συμβολή των γονιών.

Τους συμβουλεύουν να πάψουν να πιέζουν τα παιδιά να φάνε ή το αντίθετο και να

αποφεύγουν το σχολιασμό του σωματικού βάρους είτε το δικό τους είτε των παιδιών τους,

γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει κόμπλεξ στο παιδί. Σε περίπτωση που οι γονείς

αντιληφθούν κάποιο απ' τα συμπτώματα θα πρέπει να στραφούν σε ειδικούς

διατροφολόγους, ακόμα κι αν θεωρούν ότι η επίσκεψη θα ήταν ανούσια, πιστεύοντας ότι ο

διατροφολόγος θα αδυνατεί να διαγνώσει την πάθηση. Αυτή η σκέψη είναι λανθασμένη.

Αντίθετα, οι ειδικοί θα μπορέσουν να τους συμβουλεύσουν για το πώς θα χειριστούν το

θέμα, πώς θα πλησιάσουν το παιδί τους και θα τους εξηγήσουν πόσο απαραίτητη είναι η

επαφή, η εμπιστοσύνη και η καλή συνεννόηση με το παιδί σε τέτοιες περιπτώσεις, γιατί

πραγματικά το παιδί τους θα το έχει ανάγκη. Ωστόσο αν γεν γίνει προσπάθεια θεραπείας

με την κατάλληλη βοήθεια, οι διατροφικές διαταραχές μπορεί να επιμείνουν καθ όλη τη

διάρκεια ζωής του ατόμου.

Η εικόνα του σώματος είναι κάτι περισσότερο από την νοητική απεικόνιση του σώματός μας.

Σχετίζεται με την αντίληψη, τις πεποιθήσεις, τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα

συναισθήματα που αφορούν την εμφάνιση μας. Δεν είναι στατική και μόνιμη ,αλλά αλλάζει

και επηρεάζεται από τη διάθεση, τις εμπειρίες μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε.

Η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας δημιουργείται σταδιακά από τα πρώτα κιόλας χρόνια

της ζωής μας είναι αλληλένδετη με το οικογενειακό μας περιβάλλον, αλλά και με τις

κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με το ιδανικό σώμα. Συχνά η αρνητική εικόνα σώματος

επηρεάζει την αυτοπεποίθηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι με αρνητική εικόνα

σώματος να έχουν πολύ έντονο άγχος στις διαπροσωπικές τους σχέσεις ,καθώς πιστεύουν

ότι οι άλλοι θα τους απορρίψουν ή θα τους γελοιοποιήσουν. Όσο όμως βρίσκονται σε μια

μόνιμη φάση αποφυγής, τόσο αυξάνονται τα συναισθήματα της μοναξιάς, της ντροπής και

της αυτοαπόρριψης. Μια χρόνια αρνητική εικόνα σώματος οδηγεί στην εμφάνιση

συμπτωμάτων κατάθλιψης. Η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας και την εμφάνισή μας είναι

πολύ σημαντική για τη συναισθηματική και ψυχολογική μας υγεία. Οι περιπτώσεις

ψυχογενών διατροφικών διαταραχών αυξάνονται καθημερινά με όλο και περισσότερους

ανθρώπους να αναζητούν εξειδικευμένη βοήθεια και υποστήριξη. Είναι πολύ σημαντικό να

είμαστε ενήμεροι για την ύπαρξη τους ,την σπουδαιότητα τους και τους κινδύνους που

φέρνουν μαζί τους. Πανεπιστημιακές έρευνες έχουν αποδείξει ότι αναγνωρίζοντας την

ύπαρξη μιας τέτοιας διαταραχής σε ένα αρχικό στάδιο, όπου ακολουθείται από κατάλληλη

ψυχολογική θεραπεία ,έχει πολύ θετικά αποτελέσματα σε θέματα ανάρρωσης του ατόμου

από την διαταραχή. Αυξάνοντας την γνώση μας και κατανοώντας τα ψυχογενή διατροφικά

νοσήματα, μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης αυτών των πολύ επικίνδυνων για την υγεία

νοσημάτων.

ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ

Νευρική Ανορεξία είναι η έλλειψη της όρεξης για νευρικούς λόγους αλλά αυτό

είναι τόσο πραγματικό γιατί το άτομο έχει πράγματι χάσει την ικανότητα να επιτρέπει στον

εαυτό του να ικανοποιήσει την όρεξή του. Εστιάζουν στο φαγητό σε μια προσπάθεια να

ανταπεξέλθουν με την ζωή περιορίζοντας τις ποσότητες που τρώνε και πίνουν, μερικές

φορές σε επικίνδυνο επίπεδο.

Είναι ένας τρόπος να δείξουν ότι έχουν τον έλεγχο του βάρους του σώματος τους

και του σχήματος τους. Ωστόσο, η διαταραχή από μόνη της παίρνει τον έλεγχο από το

άτομο και οι χημικές αλλαγές που προκαλούνται στο σώμα επηρεάζουν τον εγκέφαλο

κάνοντας αδύνατον για το άτομο να πάρει λειτουργικές αποφάσεις για το φαγητό. Καθώς

η διαταραχή εξελίσσεται, πολλά άτομα υποφέρουν από εξάντληση λόγω της ασιτίας. Η

νευρική ανορεξία είναι η ψυχική νόσος με το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας (20%).

Ψυχογενής Ανορεξία

Κριτήρια:

1)Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του σώματος στο επίπεδο, ή πάνω

από το επίπεδο του ελάχιστα φυσιολογικού βάρους για την ηλικία και το ύψος του π.χ.

απώλεια βάρους που οδηγεί στη διατήρηση βάρους του σώματος 15% κάτω από το

αναμενόμενο ή αδυναμία να κερδίσει αναμενόμενο βάρος στη διάρκεια της περιόδου

ανάπτυξης που οδηγεί σε βάρος σώματος 15% κάτω από το αναμενόμενο.

2)Έντονος φόβος του ατόμου ότι θα αυξηθεί το βάρος του ή ότι θα γίνει παχύ,

ακόμη και όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό.

3)Διαταραχή του τρόπου με τον οποίο βιώνεται το βάρος ή το σχήμα, υπέρμετρη

επίδραση του βάρους ή του σχήματος του σώματος στην αυτοαξιολόγηση, ή άρνηση της

σοβαρότητας του υπάρχοντος χαμηλού βάρους του σώματος.

4)Σε γυναίκες μετά την εμμηναρχή, αμηνόρροια, δηλ. απουσία τουλάχιστον τριών

διαδοχικών εμμηνορρυσιακών κύκλων.

Η νευρική ανορεξία είναι πιο εύκολο να γίνει αντιληπτή από το περιβάλλον. Αυτό

επειδή τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία χάνουν ένα μεγάλο ποσοστό του

βάρους του , οπότε η εξωτερική εμφάνιση τους αλλάζει, πολλές φορές δραματικά.

Η Νευρική Ανορεξία μας δίνει στοιχεία για την παρουσία της σε 3 τομείς: στην

συμπεριφορά, στο σώμα και στην ψυχολογία του ατόμου.

Στη συμπεριφορά παρατηρείται:

·Τελετουργική στάση προς το φαγητό, όπως κόβοντας το φαγητό σε πολύ μικρά κομμάτια

·Μυστικότητα

•Υπερκινητικότητα

·Φορώντας πολύ μεγάλο μέγεθος ρούχα

·Προκαλώντας εμετό/ χρήση καθαρτικών

Στο σώμα φανερώνονται στοιχεία:

·Στους Ενήλικες, ακραία απώλεια βάρους, στα παιδιά και εφήβους φτωχή

·Ανεπαρκής αύξηση βάρους σε σχέση με την ανάπτυξή τους

·Κοιλιακά άλγη

·Ζαλάδες και λιποθυμίες

·Πρηξίματα στο στομάχι, και πρόσωπο

• Προβλήματα στο κυκλοφορικό και μόνιμη αίσθηση κρύου

•Ξηρό, άγριο, δύσχρωμο δέρμα

·Διακοπές στο εμμηνορισιακό κύκλο ή αμμηνόροια

·Χάσιμο της λίμπιντο

·Μείωση της οστεϊκής μάζας και τελικά οστεοπόρωση

Η ψυχολογία του ατόμου χαρακτηρίζεται από:

·Έντονο φόβο να μην πάρει βάρος, ακόμα και αν κυμανθεί μέσα στα κανονικά πλαίσια

βάρους σύμφωνα με το ύψος του ατόμου.

·Δυσλειτουργικές αντιλήψεις για το σχήμα του σώματος ή του βάρους

·Άρνηση για την ύπαρξη του προβλήματος

·Αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στην ,διάθεση

Τα παιδιά με ανορεξία, είναι συχνά παιδιά με υψηλές επιδόσεις στο σχολείο, ιδιαίτερα δοτικά

και “καλά” παιδιά. Τα παιδιά αυτά «πηδούν» γεύματα, ακολουθούν έντονα προγράμματα

γυμναστική, λένε ψέματα για το τι έφαγαν, αποφεύγουν να τρώνε παρουσία άλλων, μπορεί να

υποφέρουν από κατάθλιψη, εμφανίζουν πάντα απότομη απώλεια βάρους, απώλεια περιόδου,

παρουσιάζουν πολλές φορές υπερκινητικότητα, ζαλάδες, υπόταση, κρύα χέρια και πόδια,

εντερικά προβλήματα και σε πιο προχωρημένο στάδιο μπορεί να υποφέρουν από

οστεοπόρωση, καρδιακά προβλήματα, απώλεια μαλλιών και δοντιών.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Από την στιγμή που το άτομο βρίσκεται στο μονοπάτι της ανάρρωσης, παίρνει μερικές

εβδομάδες ή μήνες στο σώμα και στο μυαλό να προσαρμοστεί στην νέα πραγματικότητα.

Τρώγοντας και πίνοντας με συχνότητα μπορεί να προκαλέσει στο σώμα μια αίσθηση

φουσκώματος όπου είναι παροδική. Η προσωπικότητα του ατόμου και οι αλλαγές στην

διάθεσή του χρειάζονται επίσης λίγο χρόνο για να βελτιωθούν, εξαρτώμενα από τις

συναισθηματικές δυσκολίες συσχετιζόμενα με την Νευρική ανορεξία όπου το άτομο

αντιμετωπίζει.

Ανορεξία και Οικογένεια

Η ανορεξία δεν επηρεάζει μόνο το πρόσωπο το οποίο υποφέρει από τη διαταραχή –

ολόκληρη η οικογένεια επηρεάζεται. Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική αλλά μερικά κοινά

στοιχεία έχουν βρεθεί. Τα άτομα τα οποία έχουν αναπτύξει ανορεξία συνήθως ως παιδιά

συμμορφώνονταν με όλες τις οδηγίες και υπήρξαν υπάκουα. Ήταν πολύ λιγότερο πιθανόν να

θυμώσουν και είχαν την τάση να ευχαριστούν τους άλλους. Έχουν μάθει να κρύβουν τα

συναισθήματα τους και τις ανησυχίες τους.

Για να βοηθήσουν τα παιδιά που δείχνουν σημάδια διατροφικών διαταραχών οι γονείς

πρέπει

- Να μην πιέζουν ποτέ τα παιδιά να φάνε ή να μη φάνε. Το κήρυγμα και οι φωνές

χειροτερεύουν την κατάσταση.

-Να μη μιλάνε στα παιδιά για το φαγητό ή για το αν είναι παχιά ή αδύνατα και να μην

εκβιάζουν τα παιδιά σχετικά με το φαγητό.

-Να είναι κοντά στα παιδιά και να συζητούν μαζί τους για όσα τα απασχολούν και να τα

ακούν, αποφεύγοντας να μιλούν για το θέμα του φαγητού.

-Να μην κάνουν οι ίδιοι σχόλια για το δικό τους σώμα (π.χ. η μητέρα που μιλά

αγωνιωδώς για τα δικά της κιλά της, επηρεάζει αρνητικά την κόρη της).

-Να επισκεφτούν ειδικό που θα τους συμβουλεύσει για το πώς θα χειριστούν το θέμα.

Αίτια διατροφικών διαταραχών;

1)Η εμμονή με επαναλαμβανόμενες δίαιτες μπορεί εύκολα στους εφήβους και νέους

ενηλίκους να εξελιχθεί σε διατροφική διαταραχή

2)υπερβολική αυστηρότητα, υπερπροστασία, υπερβολικές απαιτήσεις από τους γονείς,

κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση, θυματοποίηση από συμμαθητές, εσωτερικές

συγκρούσεις και καταπιεσμένα συναισθήματα, που εκτονώνονται μέσω ενασχόλησης με το

φαγητό και γενικότερα χαμηλή αυτο-εκτίμηση.

3) Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με τις εικόνες των υπερβολικά αδύνατων μοντέλων

προβάλλουν μη υγιή και μη ρεαλιστικά πρότυπα. Τα παιδιά ,δέχονται έτσι πιέσεις, να

προσαρμοστούν σε αυτά τα “πρότυπα” που προβάλει ο τύπος και καθορίζουν την αξία τους

από το πόσο τα προσεγγίζουν ή όχι.

4)Ακολουθούν τα πρότυπα, που παρουσιάζουν τα διάφορα περιοδικά μόδας και

που οι σελίδες τους είναι γεμάτες από πολύ αδύνατα σώματα με τέλειες αναλογίες. Δε

χρειάζεται όμως να είναι μοντέλα για να τους αγαπήσουν οι άλλοι.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Όσον αφορά την Ελλάδα, υπολογίζεται ότι σήμερα ένα εκατομμύριο έφηβοι και ενήλικοι

πάσχουν από κάποια μορφή διατροφικής διαταραχής. Σύμφωνα με τη πρόεδρο του

σωματείου ανάσα, ηθοποιό Ζέτα Δούκα, η οποία έπασχε από νευρική ανορεξία, οι

διατροφικές διαταραχές, συνήθως πρωτοεμφανίζονται στην εφηβική ηλικία. Περίπου το

0,5-2% των γυναικών πάσχει από νευρογενή ανορεξία και το 2-4% από βουλιμία. Η

ψυχογενής ανορεξία και η βουλιμία είναι κυρίως, πρόβλημα που αφορά στις γυναίκες. Στη

χώρα μας όμως η ενημέρωση γύρω από τις διατροφικές διαταραχές είναι ελλιπής. Στην

Ελλάδα έχουν εδραιωθεί λάθος αντιλήψεις και μύθοι γύρω από το θέμα αυτό. Οι

οικογένειες, οι φίλοι και γενικότερα ο κοινωνικός περίγυρος των ατόμων που πάσχουν,

αδυνατούν να τα βοηθήσουν ουσιαστικά. Η έλλειψη εξειδικευμένων θεραπευτών και

θεραπευτικών μονάδων και ο κοινωνικός στιγματισμός οδηγούν τα άτομα που υποφέρουν σε

αδιέξοδο.

ΝΕΥΡΙΚΗ ΒΟΥΛΙΜΙΑ

Η νευρική βουλιμία είναι μια διαταραχή πρόσληψης τροφής. Κύριο χαρακτηριστικό είναι τα

επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας που ακολουθούνται από διάφορους τρόπους εκκαθάρισης

π.χ. εμετό ή καθαρκτικά ή οποιοδήποτε άλλο μέσον φυσικό ή χημικό ώστε να απαλλαγεί το

σώμα από τις θερμίδες. Κατά την διάρκεια αυτών των επεισοδίων το άτομο νιώθει μια

προσωρινή υποχώρηση της πείνας, του θυμού και άλλων αρνητικών συναισθημάτων αλλά στην

ουσία μένει μια αίσθηση βιολογικής ταλαιπωρίας κι ο φόβος να μην πάρει βάρος.

Η νευρική βουλιμία έχει παρατηρηθεί ότι ξεκινάει στην εφηβική ηλικία και εμφανίζεται με

μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την

εμφάνιση της βουλιμίας όπως π.χ. η κληρονομικότητα αλλά και άλλοι ψυχολογικοί και

περιβαλλοντικοί παράγοντες. Άτομα με αυτή τη διαταραχή συνήθως βιώνουν το αίσθημα

κατάθλιψης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και κακής εικόνας σώματος.

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης παίζουν σημαντικό ρόλο στη βουλιμία.

Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής. Οι νευροδιαβιβαστές είναι οι χημικές ενώσεις του

εγκεφάλου που επηρεάζουν στον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε.

Η σεροτονίνη είναι από τους βασικότερους ρυθμιστές της πείνας και του κορεσμού. Είναι μια

ουσία η οποία σχηματίζεται στον εγκέφαλο και δημιουργεί μια αίσθηση πληρότητας και

επηρεάζει την ψυχική διάθεση και τον ύπνο.

Μια διατροφή φτωχή σε θρεπτικά συστατικά σε συνδυασμό με κακές διατροφικές συνήθειες

δεν παρέχει στο σώμα τις απαραίτητες πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγή

σεροτονίνης. Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης προκαλούν κατάθλιψη, αϋπνία, πονοκεφάλους και

χρόνια κόπωση τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την αυξημένη επιθυμία για φαγητό. Επίσης, τα

χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης δημιουργούν μια κατάσταση ακατανίκητης πείνας, η οποία με τη

σειρά της οδηγεί σε υπερφαγικό επεισόδιο (κυρίως με επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως τα

γλυκά). Κατά τη διάρκεια του υπερφαγικού επεισοδίου ταα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο

αυξάνονται, αλλά προσωρινά. Αυτή η γρήγορη αύξηση της σεροτονίνης θα μειώσει το αίσθημα

άγχους και κατάθλιψης για λίγο αλλά μετά θα ακολουθήσει το αίσθημα απογοήτευσης, ενοχής

και χαμηλής αυτοεκτίμησης όπου θα πυροδοτήσει την επιθυμία για εκκαθάριση.

Ο ρόλος του διαιτολόγου είναι πολύ σημαντικός στη βουλιμία. Ένα σωστά διαμορφωμένο

πρόγραμμα διατροφής θα βοηθήσει το άτομο με βουλιμία να επαναφέρει τους φυσιολογικούς

μηχανισμούς πείνας και κορεσμού. Η ρύθμιση των θρεπτικών συστατικών θα βοηθήσει το

άτομο να μπορεί να ελέγχει την ποσότητα φαγητού που πρέπει να καταναλώσει. Μια

υποθερμιδική διατροφή θα επιδεινώσει την κατάσταση και κάθε υποτροπή θα οδηγεί σε

μεγαλύτερη σωματική και ψυχική διαταραχή. Όσο πιο πολλές δίαιτες κάνει κάποιος τόσο πιο

έντονα εμφανίζεται η βουλιμία.

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Στη σημερινή εποχή αρκετοί είναι οι άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν διάφορες

ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές, οι οποίες δημιουργούνται λόγω συναισθηματικών και

ψυχολογικών προβλημάτων. Μια από τις συνήθης διατροφικές διαταραχές είναι η

παχυσαρκία. Η ανακούφιση από το άγχος και τα προβλήματα μέσα από το φαγητό φαίνεται

να αποτελεί την πιο συνηθισμένη και κοινωνικά αποδεκτή διέξοδο. Η αντιδραστική

υπερφαγία έχει συνέπεια την αύξηση βάρους, δηλαδή όταν αυτή συμβαίνει ως αντίδραση

μετά από μια τραυματική συναισθηματική εμπειρία ή έντονου συναισθηματικού στρες ή

ακόμα και όταν υπάρχει έντονος φόβος θανάτου ή τραυματισμού. Στην

Ελλάδα 7 στους 10 άντρες και 5 στις 10 γυναίκες έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό.

Στην Ευρώπη, η Ελλάδα κατέχει από τις πρώτες θέσεις στη παιδική παχυσαρκία καθώς

το 20% των αγοριών και το 16% των κοριτσιών είναι υπέρβαρα.

Χαρακτηριστικά τα οποία φανερώνουν αν ένα άτομο έχει καταφύγει στην υπερφαγία

είναι:

Τρώγοντας πάρα πολύ από ότι συνήθως – ή τροφή αμάσητη

Τρώγοντας έως ότου αισθανθεί δυσάρεστα

Τρώγοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού ενώ δεν υπάρχει φυσική πείνα

Τρώγοντας μόνο λόγω της αμηχανίας που βιώνει λόγω καταστάσεων

Συναισθήματα ντροπής, θλίψης, ενοχής μετά το επεισόδιο

Νιώθοντας αδυναμία ή φόβο να ξεφορτωθεί το φαγητό που κατανάλωσε

Μείωση νευρικότητας – απομόνωση

Τα υπέρβαρα άτομα αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα

όπως είναι η υπέρταση και η εμφάνιση διαβήτη. Παράλληλα δημιουργείται δυσκολία στην

μετακίνησή τους, η οποία οφείλεται στο αυξημένο βάρος του. Η υπερφαγία συνδέεται με

την αύξηση εμφάνισης των καρδιακών νοσημάτων στο τριπλάσιο από τα άτομα στο

φυσιολογικό βάρος. Ακόμη και πολλά παθολογικά προβλήματα.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

2ο ΓΕΛ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Α2

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Φύλο:

Ηλικία:

Επάγγελμα/Ιδιότητα:

1. Πόσα γεύματα τρώτε την ημέρα; 1-3

4 - 5

άλλο ……………………………..

2. Ποιό/ποιά από τα παρακάτω γεύματα τρώτε καθημερινά; πρωινό

δεκατιανό

μεσημεριανό

απογευματινό

βραδινό

3. Με ποιόν τρόπο από τους παρακάτω συνήθως τρώτε; πολύ βιαστικά, “στο πόδι”

μπροστά στην τηλεόραση

αργά, σε τραπέζι κουζίνας

άλλο …………………………………………………….

4. Λαμβάνετε πρωινό στο σπίτι; ποτέ

συχνά

πάντα

5. Το πρωινό σας περιλαμβάνει κάτι από τα παρακάτω; καφέ

γάλα

χυμό

τσάι

δημητριακά

άλλο………………………………………………………

6. Σε περίπτωση που τρώτε δεκατιανό από που το προμηθεύεστε ; το προετοιμάζω στο σπίτι

το αγοράζω από έξω

άλλο………………………………………………………………..

7.Το δεκατιανό σας περιλαμβάνει κάτι από τα παρακάτω;

φρούτα

ξηρούς καρπούς

κουλούρι

άλλο………………………………………………………..

8. Το κυρίως γεύμα και το δείπνο συνοδεύεται συνήθως με σαλάτα; ναι

όχι

μερικές φορές

9. Πόσο συχνά τρώτε εβδομαδιαία εκτός σπιτιού ή παραγγέλνετε έτοιμο

φαγητό; 0-2 φορές

3-4 φορές

5-7 φορές

10. Όταν τρώτε εκτός σπιτιού προτιμάτε ποιό από τα παρακάτω; ταβέρνα/εστιατόριο

ταχυφαγείο (fast food), γυράδικο

άλλο………………………………………………………………

11. Πόσο συχνά τρώτε με την οικογένειά σας; κάθε μέρα

μόνο το Σαββατοκύριακο

άλλο……………………………………………………………….

12. Σε τι μορφή προτιμάτε συνήθως να καταναλώνετε τα φαγητά σας; στον ατμό

βραστά

ψητά στο φούρνο

τηγανητά

στα κάρβουνα

άλλο………………………………………………………………………

13. Προτιμάτε φρέσκα ή κατεψυγμένα τρόφιμα; φρέσκα

κατεψυγμένα

άλλο………………………………………………

14. Με τι κριτήρια επιλέγετε την τροφή σας; τρώω συνήθως αυτό που μου αρέσει

τρώω συνήθως αυτό που είναι καλό για τον οργανισμό μου

άλλο…………………………………………….

15. Πιστεύετε ότι η ψυχολογία σας επηρεάζει τον τρόπο διατροφή σας; ναι

όχι

άλλο……………………………………………………………………..

16. Πόσα ποτήρια νερό πίνετε την ημέρα; 2-4

5-8

άλλο…………………………………

17. Κατά τη διάρκεια του φαγητού πίνετε κάτι από τα παρακάτω; νερό

αναψυκτικό

αλκοόλ

άλλο……………………………………………………………….

18. Πόσα φρούτα τρώτε συνήθως την ημέρα; κανένα

1-2

3-4

άλλο………………………………………..

19. Πόσες μερίδες λαχανικών τρώτε συνήθως την ημέρα; καθόλου

1-2

3-4

άλλο…………………………………………………..

20. Πόσες μερίδες την εβδομάδα καταναλώνετε από τα παρακάτω;

Γάλα 0 1 2 3 4 5 6 7

Αυγά 0 1 2 3 4 5 6 7

Χοιρινό 0 1 2 3 4 5 6 7

Μοσχάρι 0 1 2 3 4 5 6 7

Αρνί / Κατσίκι 0 1 2 3 4 5 6 7

Κοτόπουλο 0 1 2 3 4 5 6 7

Ψάρι 0 1 2 3 4 5 6 7

Ζυμαρικά 0 1 2 3 4 5 6 7

Όσπρια 0 1 2 3 4 5 6 7

Ξηρούς καρπούς 0 1 2 3 4 5 6 7

Ψωμί 0 1 2 3 4 5 6 7

Τηγανητές Πατάτες 0 1 2 3 4 5 6 7

Γλυκά 0 1 2 3 4 5 6 7

Αναψυκτικά με ζάχαρη 0 1 2 3 4 5 6 7

Αλκοόλ 0 1 2 3 4 5 6 7

21. Πιστεύετε ότι τρέφεστε σωστά/υγιεινά σε γενικές γραμμές; ναι

όχι

άλλο…………………………………………………………….

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ!

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Πόσα γεύματα τρώτε την ημέρα ?

0

20

40

60

80

100

120

1 με 3 4 με 5 άλλο

Σειρά1

Η πλειοψηφία των ανθρώπων τρώει 1-3 γεύματα την ημέρα . Ενώ, σύμφωνα με διαιτολόγο το

ελάχιστο είναι 5 γεύματα.

ΑΝΤΡΕΣ

0

10

20

30

40

50

60

1 με 3 4 με 5 άλλο

Σειρά1

Παρατηρείται πως και τα δύο φύλα τρώνε το πολύ 3

γεύματα την ημέρα .

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1 με 3 4 με 5 άλλο

Σειρά1

Ποιό/ποιά από τα παρακάτω γεύματα τρώτε καθημερινά ? ΠΡΩΙΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν πρωινό καθημερινά, δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαφορά

μεταξύ αυτών που δεν λαμβάνουν. Σύμφωνα με διαιτολόγο , το πρωινό ανεβάζει την ψυχολογική

κατάσταση του ανθρώπου.

ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Οι πλειοψηφία των ανθρώπων παραμελούν το δεκατιανό είτε εξαιτίας της δουλείας είτε του

σχολείου.

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Το μεσημεριανό είναι από τα πιο σημαντικά γεύματα της ημέρας και προσλαμβάνεται σχεδόν από

όλους.

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΒΡΑΔΙΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Πολλοί είναι αυτοί που τρώνε βραδινό, άλλοι όμως όχι. Παρόλα αυτά όμως όσοι τρώνε βραδινό θα

πρέπει να προσλαμβάνουν χαμηλά λιπαρά και να τρώνε 2 ή 3 ώρες πριν κοιμηθούν.

Με ποιο τρόπο από τους παρακάτω συνήθως τρώτε ?

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

πολύ βιαστικά μπροστά στην ΤV αργά στην

κουζίνα

άλλο

Σειρά1

Σειρά2

Ικανοποιητική είναι η επιλογή των ερωτηθέντων καθώς η πλειοψηφία προτιμά να τρώει αργά στην

κουζίνα με την οικογένεια τους .

ΑΝΤΡΕΣ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

πολύ

βιαστικά

μπροστά στην

ΤV

αργά στην

κουζίνα

άλλο

Σειρά1

Σειρά2

Δεν παρατηρούνται μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις γυναίκες και τους άντρες .

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

0

5

10

15

20

25

30

35

πολύ

βιαστικά

μπροστά

στην ΤV

αργά στην

κουζίνα

άλλο

Σειρά1

Σειρά2

Λαμβάνετε πρωινό στο σπίτι?

ποτέ

συχνά

πάντα

ΑΝΤΡΕΣ

ποτέ

συχνά

πάντα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

ποτέ

συχνά

πάντα

Το πρωινό σας περιλαμβάνει κάτι από τα παρακάτω ?

ΚΑΦΕΣ

0

20

40

60

80

100

120

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΓΑΛΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΤΣΑΙ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΧΥΜΟΣ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Ενώ η πρώτη μας επιλογή θα έπρεπε να ήταν ο χυμός στον πρωινό μας δεν συμβαίνει αυτό σε

μεγάλο ποσοστό.

Σε περίπτωση που τρώτε δεκατιανό από πού το προμηθεύεστε?

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1 2 3

προετοιμασία στο σπίτι

αγορά από έξω

άλλο

ΑΝΤΡΕΣ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

προετοιμασία στο

σπίτι

αγορά από έξω άλλο

Σειρά1

Σειρά2

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

0

5

10

15

20

25

30

προετοιμασία στο

σπίτι

αγορά από έξω άλλο

Σειρά1

Σειρά2

Το δεκατιανό σας περιλαμβάνει κάτι από τα παρακάτω?

ΦΡΟΥΤΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΞΗΡΟΥΣ ΚΑΡΠΟΥΣ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΚΟΥΛΟΥΡΙ

0

20

40

60

80

100

120

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Το κουλούρι αποτελεί ένα

από τα συνηθέστερα τρόφιμα του δεκατιανού για το 48% των ανθρώπων .

Το κυρίως γεύμα και δείπνο συνοδεύεται συνήθως με σαλάτα?

ΝΑΙ

ΌΧΙ

ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ

Πόσο συχνά τρώτε εβδομαδιαία εκτός σπιτιού η παραγγέλνετε έτοιμο φαγητό ?

0 με 2

3 με 4

5 με 7

ΑΝΤΡΕΣ

0 με 2

3 με 4

5 με 7

Οι γυναίκες σε σχέση με τους άντρες προτιμούν λιγότερο το έτοιμο φαγητό?

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

0 με 2

3 με 4

5 με 7

Όταν τρώτε εκτός σπιτιού προτιμάτε ποιό από τα παρακάτω?

ταβέρνα/εστιατόρια

ταχυφαγείο/γυράδικο

άλλο

Προτιμούν τις ταβέρνες και τα εστιατόρια διότι το φαγητό εκεί είναι πιο ασφαλές .

Πόσο συχνά τρώτε με την οικογένεια σας ?

κάθε μέρα

μόνο το ΣΚ

άλλο

Το αποτέλεσμα είναι πολύ ικανοποιητικό καθώς οι περισσότεροι γευματίζουν με την οικογένεια

τους καθημερινά.

Σε τι μορφή προτιμάτε συνήθως να καταναλώνεται τα φαγητά σας ?

ΑΤΜΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΤΗΓΑΝΗΤΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΒΡΑΣΤΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΚΑΡΒΟΥΝΑ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΨΗΤΑ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

ΑΛΛΟ

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

ΌΧΙ ΝΑΙ

Σειρά1

Οι περισσότεροι προτιμούν τα ψητά στον φούρνο διότι είναι ένας από τους υγιεινούς τρόπους

ψησίματος.

Προτιμάτε φρέσκα η κατεψυγμένα τρόφιμα ?

φρέσκακατεψυγμένα

άλλο

S1

0

50

100

150

200

Σειρά1

Με τι κριτήρια επιλέγετε την τροφή σας ?

0

20

40

60

80

100

120

τρώω αυτό που

μου αρέσει

τρώω αυτό που

μου κάνει καλό

άλλο

Σειρά1

Περίπου οι μισοί καταναλώνουν τροφές που κάνουν καλό στον οργανισμό.

Πιστεύετε ότι η ψυχολογία σας επηρεάζει τον τρόπο διατροφής σας?

0

20

40

60

80

100

120

140

ναι όχι άλλο

Σειρά1

Οι περισσότεροι υποστηρίζουν πως ΝΑΙ, ο τρόπος διατροφής επηρεάζει την ψυχολογία του

ατόμου.

Πόσες μερίδες την εβδομάδα καταναλώνετε από τα παρακάτω;

ΓΑΛΑ

ΑΥΓΟ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΧΟΙΡΙΝΟ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΑΡΝΙ/ΚΑΤΣΙΚΙ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΨΑΡΙ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΟΣΠΡΙΑ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΨΩΜΙ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΓΛΥΚΑ

0 μερίδες

1 μερίδα

2 μερίδες

3 μερίδες

4 μερίδες

5 μερίδες

6 μερίδες

7 μερίδες

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Άρθρα

1. Ευάγγελος Καπετανάκης, Μαρία Γαλανάκη, Πτυχιακή Μελέτη «Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Γεωργικής Παραγωγής – Δυνατότητες εφαρμογής στο Νομό Ρεθύμνου», ΤΕΙ Κρήτης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Ηράκλειο 2005

2. Λιθουργίδης Χαράλαμπος, Καλαμαρτζής Ιάκωβος, «Η διδασκαλία της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Αγροτικής παραγωγής ως ένα αποτελεσματικό σύστημα που αποσκοπεί στην Αειφόρο ανάπτυξη»

3. Δημήτριος Τσελές, Ασπασία Ευθυμιάδου, Μαρία Γκούλτα, «Ολοκληρωμένη Διαχείριση – Το μέλλον της Γεωργίας», ΤΕΙ Πειραιά, 2011

4. Τοφαρή Δήμητρα, «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παραγωγής Γεωργικών Προϊόντων»

Διαδίκτυο

1. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%B3%CE%

B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF

%81%CE%BF%CF%86%CE%AE

2. http://www.teicrete.gr/meddiet/

3. http://www.arosis.gr/gr/Content/12/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%

B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-

%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE.html

4. http://users.sch.gr/thomalekos/mesdiatrofi.htm

5. http://diodos.info/mag/modules/tinycontent/index.php?id=322

6. http://www.uromed.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=228&It

emid=59

7. www.arosis.gr

8. www.medlook.net

9. www.logodiatrofis.gr

10. www.solon.org.gr

11. http://ei.wikipedia.org)

12. http://www.icookgreek.com/Βιολογική γεωργία στην Ελλάδα

13. http://www.econews.gr/2010/02/05/biological-agriculture-greece/

14. http://el.wikipedia.org/wiki/Βιολογική Καλλιέργεια

15. http://www.minagric.gr/greek/3.6.html

16. http://www.econews.gr/2010/02/05/biological-agriculture-greece/

17. http://www.dolceta.eu/greece/Mod5/Συμβατική Γεωργία

18. http://www.slideshare.net/atavar/1-7898890

19. http://egpaid.blogspot.com/2009/04/blog-post_29.html

20. http://www.minagric.gr/greek/agro_pol/4.htm

21. http://www.minagric.gr/greek/agro_pol/Balance%20Sheets/IMPORTS-

EXPORTS/Exports.htm

22. http://www.diagnovet.gr/index.php/ellada-genetika-tropopoiimena-proionta-

0910

23. http://el.wikipedia.org/wiki/Γενετικά τροποποιημένα προϊόντα

24. http://www.gardenmagazine.gr/index.php?option=com_content&view=article&id

=52&Itemid=43

25. http://www.sigmalive.com/simerini/environment/139335

26. http://www.ecocrete.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1134&It

emid=85

27. http://www.e-natural.gr/default/text/themata/metalagmena.asp

28. http://www.e-telescope.gr/el/science-and-technology/111-genetically-

engineered-food

29. http://www.elaiolado.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=41&Item

id=53

30. http://el.wikipedia.org/wiki/Ka^YOpia:AaxaviKa

31. http: //el. wikipedia. org/wiki/Σπανάκι

Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α Τεχνήματα Μαθητών

Πυραμίδα Μεσογειακής Διατροφής

Κατασκευή από μακετόχαρτο και πλαστελίνη της μαθήτριας Γκανούδη Χρύσας

Πυραμίδα Μεσογειακής Διατροφής

Πρωτεΐνες

Βιταμίνες

Γλυκά

Όσπρια

Ξηροί Καρποί

Δημητριακά