Κίνδυνοι από την µόλυνση του πόσιµουνερού-Μέτρα προστασίας- Ενηµέρωση

καταναλωτών

Αθηνά ΜαυρίδουΚαθ. Μικροβιολογίας

ΤΕΙ Αθήνας

Παγκόσµιες ανάγκες σε νερό.

• Η παροχή στους πολίτες ασφαλούς νερούαποτελεί ίσως την σηµαντικότερη υποχρεώση τηςπολιτείας αλλά και την µεγαλύτερη υποχρεώσητης διεθνούς κοινότητας προς τις φτωχότερεςπεριοχές του πλανήτη.

• Παγκοσµίως συµβαίνουν 4δις κρούσµαταδιάρροιας το χρόνο, 2.2 εκ θάνατοι, κυρίως σεπαιδιά < 5 χρονών (15% της παιδικήςθνησιµότητας)

Από που προέρχεται το πόσιµονερό;

• Προέρχεται από υπόγεια και επιφανειακάνερά.

• Οι περισσότεροι Ελληνες χρησιµοποιούνεπιφανειακά νερά αν συµπεριλάβουµε τηνΑττική

• Εκτός Αττικής υπερτερούν τα υπόγεια νερά.• Και η Αττική σε εποχή λειψυδρίαςυδρεύεται µε υπόγεια νερά.

Πόσο νερό χρησιµοποιούµε στασπίτια µας;

• Η κατανάλωση στην Αµερική έχειυπολογιστεί 4.000 λίτρα/άτοµο/µέρα

• Κυρίως για λουτρά, µαγείρεµα, καζανάκι, πλυντήριο, πότισµα καιλιγότερο για πόση.

• Υπάρχουν τεράστιες διαφορέςανάµεσα στις χώρες.

Κατανάλωση νερού σε διάφορες χώρεςΧΩΡΑ ΑΤΟΜΟ/

ΧΡΟΝΟ(γαλλλόνια)

ΟΙΚΙΑΚΗΧΡΗΣΗ%

ΓΕΩΡΓΙΑ/ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ %

ΗΠΑ 525.000 10 90Βέλγιο 221.000 6 94Ινδία 132.000 3 97Κίνα 122.000 6 94Νικαρά-γουα

72.000 14 86

Μάλτα 16.000 100 0

Πόσο ασφαλές είναι το νερό πουπίνουµε;

• Το νερό ελέγχεται σύµφωνα µε την νέα κοινοτικήοδηγία 9883/E.E.

• Η οδηγία καθορίζει τις παραµέτρους πουψάχνουµε (χηµικές, φυσικές, µικροβιολογικές) καιτην συχνότητα ελέγχων ανάλογα µε τον πληθυσµότης κάθε κοινότητας ή ∆ήµου.

• Επίσης το νερό πρέπει να υφίσταται επεξεργασία, όταν υδρεύει µεγάλο αριθµό κατοίκων .

Συχνότητα και τύποι ελέγχων

Ογκος νερούπαροχής

∆οκιµαστικήπαρακολούθηση(τοπικές αρχές)

ΕλεγκτικήΠαρακ/θησηΚράτος

<100- 1000

1000-10.000

10.000-100.000

>100.000

Αποφασίζεταικατά περίπτωση

Αποφασίζεταικατά περίπτωση4

4 + 3/ 1000µ3

1

3+1/ 1000µ3

4+ 3/ 1000µ3 10+ 1/25.000µ3

Ρύπανση- Μόλυνση του νερού

• Το νερό µπορεί να µολυνθεί µε παθογόνα ή µεχηµικές ουσίες.

• Η ρύπανση προέρχεται είτε από φυσικάφαινόµενα είτε από ανθρώπινες δραστηριότητεςκαι λάθη(π.χ. Βλάβες/ διαρροές στα δίκτυαύδρευσης).

• Το αποτέλεσµα είναι συνήθως η πρόκλησηεπιδηµιών και σπανιότερα µεµονωµένωνκρουσµάτων

Ρύπανση- Μόλυνση του νερού

• Ρύπανση µπορεί να προέλθει από διάθεσηχηµικών ουσιών στο έδαφος, µέσω τηςµετανάστευσής τους στους υδροφόρους ορίζοντες.

• Ο καταιγίδες µεταφέρουν φυτοφάρµακα και από-βλητα γεωργικών και κτηνοτροφικών µονάδωνστα επιφανειακά νερά.

• Σήµερα γίνεται πολύς λόγος και για την µεταφοράορµονών (ενδοκρίνες) µέσω του νερού.

• Αστικά απόβλητα µε ελλειπή επεξεργασίακαταλήγουν στα επιφανειακά νερά µεταφέρονταςπαθογόνα µικρόβια.

Παράγοντες επιβάρυνσης

• Μικροβιολογικοί (βακτήρια, παράσιτα, ιοί, µύκητες): αποτελούν τις συχνότερες αιτίεςεπιδηµιών, 90% του συνόλου. Καταλήγουν στονερό µε τα κόπρανα ανθρώπων, ζώων.

• Χηµικοί: όχι πολύ συχνοί (8%) αλλά ότανσυµβούν η βλάβες στην υγεία είναι σοβαρότερες, κυρίως από φυτοφάρµακα και ζιζανιοκτόνα.

• Αλλοι: παραπροϊόντα της απολύµανσης (ΤΤΜsκλπ)

Οδοί Μόλυνσης

• ΚατάποσηΑµεση ή µέσω τωντροφίµων ήλουτρού

Αποτέλεσµα• Γαστρεντερίτιδα• ∆υσεντερία

• Κολύµβηση• Γαστρεντερίτιδεςσε µικρά παιδιά

• ∆ερµατοπάθειες, ωτίτιδες, λοιµώξειςτου ρινοφάρυγγα

• ΕισπνοήΑποτέλεσµα• Ατυπη πνευµονία

Ποιές χηµικές ουσίες µπορεί να έχουντην σοβαρότερη επίπτωση στην υγεία

µας;• Φυτοφάρµακα: από τις καλλιέργειες• Μόλυβδος: προέρχεται από πολλές πηγές. Μπορείνα προκαλέσει νοητικές διαταραχές στα παιδιά.

• Νιτρικά: από λιπάσµατα. Μπορεί να είναιβλαβερά στα βρέφη.

• Σίδηρος/ Μαγγάνιο : µπορεί να βρίσκονταιφυσικά στις πηγές ή να προέρχονται απόδιάβρωση σωλήνων. Χρωµατίζουν το νερό και τασκεύη, αλλοιώνουν την γεύση ευνοούν τηνανάπτυξη βακτηρίων (δηµιουργία «γλίτσας»).

Ποιές χηµικές ουσίες µπορεί να έχουντην σοβαρότερη επίπτωση στην υγεία

µας;• Αρσενικό: Είναι δηλητηριώδες και βρίσκεται στηνφύση αλλά και στα φυτοφάρµακα

• Χαλκός:σε µεγάλη συγκέντρωση πολύ τοξικόςστα παιδιά.

• Κάδµιο: Συνδιάζεται µε νεφροπάθειες καιυπέρταση

• Νάτριο: παλιά το αλάτι δεν επιτρεπόταν στουςκαρδιοπαθείς αλλά σήµερα ισχύει τι αντίθετο. Μπορεί να έιναι πρόβληµα σε υπερτασικούς.

Tι είναι το σκληρό νερό;

• ∆ηµιουργείται από παρουσία ασβεστίου, µαγγανίου και µαγνησίου > 1ppm.

• Με µαλακό νερό στο πλύσιµο χρησηµοποιούµε το½ σαπούνι.

• Το σκληρό νερό συνδέεται µε το σαπούνι καιαφήνει στίγµατα στα σκεύη, δηµιουργεί πουρί σταµαγειρικά σκεύη.

• Κλείνει τους πόρους του δέρµατος, δηµιουργείκνισµό και στα µωρά την «αλλεργία της πάνας»

• ∆ηµιουργεί προβλήµατα στην βιοµηχανία.

Τι προβλήµατα µπορούν ναδηµιουργήσουν οι σωληνώσεις

• Τα υλικά των σωληνώσεων έχου ειδικέςπροδιαγραφές διότι συστατικά τους µπορεί ναείναι βλαβερά για την υγεία ή να µεταφέρουνοσµές, περίεργη γεύση

• Μεταλλική ή πικρή γεύση προέρχεται απόχαλκό, σίδηρο, ή σωλήνα γαλβανιζέ

• Γεύση πλαστικού από πλαστικούς σωλήνες• Γεύση καουτσούκ από φλάτζες.

Το χλώριο

• Η πρώτη χλωρίωση έγινε στο Σικάγο το 1905• Το χλώριο προστίθεται στο νερό για να µαςεξασφαλίσει ότι θα φτάσει στην βρύση καθαρό.

• ∆εν είναι επικίνδυνο σε µικρές ποσότητες.• Ορισµένα παραπροϊόντα του, τα τριαλοµεθάνια

(ΤΤΜs), µπορεί να είναι µεταλαξιογόνα σεµεγάλες ποσότητες. Η νέα Ευρωπαϊκή οδηγίαπεριλαµβάνει όριο συγκέντρωσης ΤΤΜs.

Παθογόνος δράση

• Το νερό µπορεί να περιέχει παθογόνουςµικροοργανισµούς και συγχρόνως µπορείνα µας είναι πολύ ευχάριστο.

• ΑΝΤΙΘΕΤΑ• Νερό που είναι δυσάρεστο (π.χ. Μυρίζειχλώριο, χωµατίλα) µπορεί να µην φέρνειάµεσες βλάβες στην υγεία µας.

Τα παθογόνα των υδατογενώνλοιµώξεων

• Αµοιβάδα• Γιάρδια• Κρυπτοσπορίδιο• Ιός ηπατίτιδας Α• Νοριοί• Άλλοι εντεροϊοί

• Σαλµονέλλα τουτυφοειδούς πυρετού

• Σιγκέλλα• Καµπυλοβακτηρίδιο• Τοξινογόνοκολοβακτηρίδιο

• ∆ονάκιο της χολέρας• λεπτοσπείρα

ΛΑΘΟΣ!!!!

Τα κολοβακτηρίδια ∆ΕΝ είναιπαθογόνα!!!!

Ορισµένα περιστατικά

• 1993, Μilwaukee, 400.000 περιστατικά, 50 θάνατοι από κρυπτοσπορίδιο

• 1991, Ν. Αµερική >1.000.000 κρούσµατα και10.000 θάνατοι από χολέρα.

• Τοξινογόνο Κολοβακτηρίδιο:Καµπούλ, 1990, 243 κρούσµατα, Σκωτία, 1991, 496 κρούσµατα. Οντάριο, 2.500/5000 κατοίκους!

• 2003, γαστρεντερίτιδα από νοριούς 300 επιβάτεςκρουαζιέπλοιου στο Αιγαίο και 2 θάνατοι .

Υδατογενείς επιδηµίες στηνΕλλάδα

∆εκαετία 60 Αδάµιο Σαλµονέλλα1971 ∆ράµα Σιγκέλλα1980 Πύλος Σιγκέλλα1987 Λευκάδα Σιγκέλλα1995 Σάµος Σιγκέλλα1998 Καστοριά Σαλµονέλλα1998 Νάουσα Εντεροϊός

Τι µπορούµε να κάνουµε αν το νερότης βρύσης είναι ακατάλληλο;

• Συχνά καταφεύγουµε σε εµφιαλωµένο νερό.• Για τα εµφιαλωµένα νερά υπάρχουν αυστηρέςνοµοθεσίες ως προς την παραγωγή, µεταφορά καιφύλαξη. Ορισµένα στοιχεία µπορούµε να ταελέγχουµε σαν καταναλωτές.

• Πρέπει να έχουν ηµεροµηνία λήξεως και πινακίδαµε πολλά στοιχεία όπως προέλευση, χηµικήσύσταση, ειδικές ιδιότητες.

• Υπάρχουν δυό κατηγορίες: επιτραπέζια καιµεταλλικά.

Τι κάνουµε αν το νερό µυρίζει:

• Μυρωδιά προέρχεται από υπερχλωρίωση ήκαιρικά φαινόµενα.

• Αν µυρίζει χλώριο το βάζουµε για λίγη ώρα στοψυγείο.

• Αν µυρίζει παράξενα, κυρίως αν η βρύση δεν έχειχρησιµοποιηθεί για καιρό, αδειάζουµε µια λεκάνηνερό πριν την χρήση

• Γενικά δεν χρησιµοποιούµε γαι πόση, µαγείρεµα, το νερό του θερµοσίφωνα

• Κάθε στάσιµο νερό είναι δυνητικά επικίνδυνο!!!

Τα φίλτρα του νερού

• Συνήθως τοποθετούνται στη βρύση αλλά µπορούννα µπούν και στην είσοδο του κτιρίου.

• Εχουν σκοπό να παρέχουν ασφαλές νερό ή ναβελτιώσουν την γεύση ή την οσµή του (π.χ. Απότο χλώριο).

• Υπάρχουν διάφορες τεχνολογίες (ενεργόςάνθρακας,αντίστροφη όσµωση, διήθηση, ιόντα).

• Η χρήση τους απαιτεί σωστή επιλογή, γνώση καιπροσοχή στις οδηγίες, αλλιώς µπορεί να έχει τααντίθετα αποτελέσµατα.

Αλλα µέτρα

• Βράσιµο του νερού. • Εχει σαν σκοπό την καταστροφή των παθογόνων, αν και ορισµένα είδη και τα σπόρια τωνβακτηρίων αντέχουν σε λίγα λεπτά βρασµού.

• Με το βράσιµο µειώνουµε το νερό κατά 20% οπότε αυξάνουµε την συγκέντρωση χηµικώνουσιών που πιθανόν να υπάρχουν, όπωςφυτοφάρµακα και νιτρικά.

Εισπνοή µολυσµένου νερούΝόσος των λεγεωναρίων

• Παθαίνουµε πνευµονία αν εισπνεύσουµεµολυσµένο σπρέϋ απο το ντούς, τον υδρόψυκτοκλιµατισµό, συντριβάνια, ποτιστικά, υδροµασάζκλπ

• Είναι σοβαρή λοίµωξη µε θανάτους 10%• Συνδιάζεται µε τον τουρισµό και παλιάνοσοκοµειακά κτίρια

• Στην Ευρώπη τα τελευταία 15 χρόνια > 3000 κρούσµατα.