İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli

çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine iş

güvenliği denir.

Dünyada ve ülkemizdeki sanayileşmeye ve teknolojik gelişmelere

paralel olarak özellikle iş yerlerinde çalışan kişilerin güvenliği ile ilgili

bir takım sorunlar ortaya çıkmıştır. Bir takım tedbirleri önceden alarak

işyerlerini güvenli hale getirmek gerekmektedir.

a. Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam sunmak,

b. Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak,

d. İşyerlerindeki riskleri tac. İş ve işçi arasında mümkün olan en

iyi uyumu sağlamak,

mamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirebilmek.

a. Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam sunmak,

b. Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak,

c. İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak,

d. İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da

zararları en aza indirebilmek.

Bütün mesleklerde çalışanların sağlıklarını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst

düzeyde tutmak, çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale getirmek,

çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanın birbirine uyumunu sağlamak üzere

kurulmuş bir tıp dalıdır.

Atölyelerde Bulunan El Aletleri;

1. Kesici aletler,

2. Vurma aletleri,

3. Sıkıştırma aletleri,

4. Ölçme ve kontrol aletleri,

5. Markalama aletleridir.

Yapılması Gerekenler

1. Şüpheli konular daima yetkiliye sorulmalıdır.

2. İş için en uygun takımlar kullanılmalıdır.

3. Yıpranmış ve körleşmiş takımlar hemen değiştirilmelidir.

4. Kullanılmayan takım ve malzemeler, iş masası üstünde

bırakılmamalıdır.

5. Atölye içindeki geçit ve pasajlar, makinelerin çevreleri her

zaman temiz ve düzenli tutulmalıdır.

Yapılmaması Gerekenler

1. Atölyeler içinde asla koşulmamalıdır.

2. Yetkili kişilerden izin alınmadan malzeme ve makinelere

dokunulmamalıdır.

3. Tezgâh çalışırken başından uzaklaşılmamalıdır.

4. Basınçlı hava doğrudan ne kendimize ne de başkasına

tutulmamalıdır. Basınçlı hava tehlikelidir ve öldürücü olabilir.

5. Kullanılmadığı zamanlar vinç çengelleri, tezgâh ve çevresi

üzerinde bırakılmamalıdır.

Yapılması Gerekenler

1. Küçük bile olsa her olay derhâl amire bildirilmelidir.

2. Koruyucu gözlük takılmalı ve koruyucu ayakkabı giyilmelidir.

3. İşbaşında iş elbiseleri mutlaka giyilmeli ve düğmeleri ilikli olmalıdır.

4. Gömleklerin kolları ya ilikli olmalı ya da kıvrılmalıdır.

5. Saçlar kısa kesilmiş olmalı, gerekiyorsa koruyucu şapka giyilmelidir.

6. Tezgâh çalıştırılmadan önce bütün koruyucuların yerlerinde ve iş görebilecek durumda olmaları sağlanmalıdır.

7. Tezgâh çalıştırılmadan önce, tezgâhın ve çevresinin temizlik kontrolü yapılmalıdır.

8. Keskin kenarlı parçalara, çapak ve pürüzlere dikkat edilmelidir. Bitmiş iş parçaları çapaklı ve keskin kenarlı

bırakılmamalıdır.

9. Her zaman uygun anahtar kullanılmalıdır. Ağzı bozuk anahtar veya takım kullanılmamalıdır.

10. Çekiç başlarının gevşek olmamasına dikkat edilmelidir.

11. Bir parça, vinç ile kaldırılırken güvenli bir uzaklıkta durulmalıdır.

Yapılmaması Gerekenler

1. Çalışırken parmaklar da yüzük, kolda saat bulundurulmamalıdır.

2. İş elbiselerinin ceplerinde keskin veya sivri uçlu takım bulundurulmamalı ve taşınmamalıdır.

3. Tezgâhın çalışması tamamen durmadan koruyucular kesinlikle açılmamalıdır.

4. Tezgâhın kesme sıvısında el yıkanmamalı veya yabancı madde atılmamalıdır. Aksi hâlde sıvı kirlenmiş ve özelliği

bozulmuş olur.

5. Madenî taşlar çıplak elle temizlenmemeli ve toplanmamalıdır. Bu iş için fırça ve çengel kullanılmalıdır.

6. Ağır parçalar tek başına elle kaldırılmamalıdır. Ya kaldırma aracı kullanmalı ya da yardım istenmelidir.

7. Eğe ve benzeri takımlar, sapsız olarak kesinlikle kullanılmamalıdır.

8. Çalışan tezgâhın üstüne gereğinden fazla eğilmemeli ve tezgâha dayanılmamalıdır.

Yapılması Gerekenler

1. Tezgâh çalıştırılmadan önce onun nasıl durdurulacağı

bilinmelidir.

2. Tezgâh çalıştırılmadan önce yağ seviyesi kontrol edilmelidir.

3. Tezgâh çalıştırılmadan önce doğru dönüş yönünün ne tarafa

olduğu mutlaka kontrol edilmelidir.

4. Tezgâh üzerinde yıpranmış ve hasara uğramış somun, cıvata ve

benzeri parçalar varsa yenileriyle değiştirilmelidir.

Yapılmaması Gerekenler

1. Tezgâhın çalışması ve özellikleri tam olarak öğrenilinceye

kadar, o tezgâhta çalışmaya teşebbüs edilmemelidir.

2. Tezgâh çalışır durumda iken dönüş yönünü ve devrini

değiştirmeye teşebbüs edilmemelidir.

3. Tezgâh üzerinde başkasının işi varken o iş kurcalanmamalıdır.

Başkalarının işine kesinlikle karışılmamalıdır.

Dikkatsizlik : Çalışan kişinin çeşitli nedenlerle, örneğin özel

hayatına ilişkin problemler dolayısıyla gerekli dikkati sarf etmemesi kaza

nedenlerinin başında yer alır. Ayrıca uykusuzluk, aralıksız olarak uzun süreli

çalışmalar da dikkatin dağılmasına neden olabilir.

Tedbirsizlik : Nasıl olsa ben kaza yapmam veya kaza olmaz

şeklinde yanlış düşünceler, insanı tedbirli davranmaktan alıkoyabilir. En

tehlikeli düşünce "Bana bir şey olmaz" düşüncesidir. Bu düşünceye saplanan

kişinin iflah olması çok zordur. Bu boş düşünceler bir tarafa bırakılıp tedbirli

olmak gereklidir. Her an kaza olabilecek gibi tedbirli olmak zorundayız.

Kurallara Uymama : İş yerinde kazalara karşı korunma

amacıyla belirlenmiş bir takım kurallar vardır. Bu kurallara uyulmaması da

kaza nedeni olabilir.

Bilgisizlik : Cihazların kullanımına ilişkin bilgisizlik de önemli

bir kaza nedenidir. Cihazın teknik özelliklerinin bilinmemesi, yanlış

düğmelere basılması kazalara yol açabilir.

Bakım Eksikliği : Cihaz, araç ve gereçlerin bakımı zamanında

yapılmazsa bozulma nedeniyle kaza olabilir. Çalışırken bozulan, bir parçası

kopan makineler çalışanlara, çevrede bulunanlara zarar verebilir.

Topluluğumuzda, olma olasılığı en yüksek kaza grubunu,

elektrik çarpması, kesik ve ezikler oluşturmaktadır.

Elektrik çarpmalarını tanımak için temel bilgiler

1.Elektrikle çarpılmak için akımın vücuttan geçerek + ve - kutuplar

arasındaki devreyi tamamlaması gerekir. Pil, batarya, ve akümülatörler

doğru akım üretirler. Doğru akım 20-30 volttan sonra çarpılma hissi

vermekte ancak tahribat yapmamaktadır. Pil ve oto aküsü ile çarpılmak olası

değildir. 30 volt üstü doğru akım (DC) kaynakları tehlikelidir.

2. Evde kullanılan elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternatif

akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir, tahribat yapmaz. 20 volt üstütehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise

arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Yanık, elektrik akımının kuvvetine

bağlı olarak artar.

3.Alternatif akım, kalp üzerinden geçecek olursa,kalbin sinirsel ileti

sistemini bozar, kalp durur.

4. Alternatif akımla çarpılma çok kolaydır.Prizdeki aktif kutba

değildiğinde, yere basan ayaklar devreyi tamamlar.

5. Su, elektrik akımını iyi iletir. Kuruyken iletken olmayan tahta,

plastik gibi maddeler ıslanınca iletken olurlar.

Elektrik çarpmalarında alınması gereken önlemler

1. Saç kurutucusunu ve elektrikli ısıtıcıyı banyo küvetinin ve lavabonun yakınlarına koymayın.

2. Islak ortamda elektrikli cihaz çalıştırmayın. Banyoda saç kurutucusu kullanmayın.

3. Prizlere emniyet kapağı takın

4. Evde topraklı priz kullanın

5. Yuvasından çıkmış, telleri açıkta kalmış prizleri tamir ettirin

6. Sigortaları tel sararak yenilemeyin, orijinal malzeme kullanın

7. Elektrikli cihazları fişe takmadan önce kapalı olduklarına emin olun

8. Elektrikli ev aletlerini kullanım talimatlarına uygun kullanın

9. Sigortayı kapatmadan elektrikle ilgili hiçbir iş yapmayın

10. Evi uzunca bir süre terk edecekseniz sigortaları kapatın

11. Ekmek kızartma aletini kahvaltı masasına almayın. İçinde sıkışan

dilimi çatal, bıçak gibi nesnelerle kurcalamayın

12. Sıcak ütüyü kablosunun üstüne koymayın

13. Elektrikle uğraşırken kalın lastik tabanlı ayakkabı giyin

Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler

1. Elektriği kesmek için sigortaları kullanın

2. Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın

3. Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın

4. Elektrik çarpan kişinin yakınındaki kablo gibi iletkenleri,

yalıtkan bir çubukla uzaklaştırın

5. Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın

6. Hasta hala nefes alıp vermiyorsa ve nabzı yoksa solunum

yardımı ve kalp masajına girişiniz.

Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler

1. Elektrik çarpan kişiye kalın lastik tabanlı ayakkabınız

yoksa dokunmayın

2. Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin

3. Çıplak elle çarpılmış kişiye dokunmayın

4. Çocukları olay yerinden uzak tutun

5. Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın

Gerekiyorsa, doktor gelene kadar suni teneffüs uygulanabilir. Bu arada şoktan dolayı dilinin solunum yolunu

tıkaması ihtimaline karşı hastanın ağzı açılarak dili dışarıya çekilmelidir. Ağzında takma diş, sakız vs varsa

çıkarılmalıdır. Suni teneffüs için değişik metotlar vardır. Biz bunlardan bir tanesini anlatacağız. Suni teneffüsün

amacı kazazedenin akciğerlerine gerekli havayı doldurmaktır. Unutulmamalıdır ki ancak kalp durmuş ise suni

teneffüs yapılır.

1 - Kazazedenin vücudunu sıkan kemer, kravat vs çıkarılır.

2 - Kalbin çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Bunun içinhastanın nabzına bakılır.Nabız atmıyorsa suni teneffüs yapılır.

3 - Kazazedenin ağzında sakız, takma diş gibi şeyler varsa

çıkarılır.

4 - Kazazedenin bazı mümkün olduğu kadar arkaya eğik tutulur.

Dil nefes borusunu tıkıyorsa elle çıkarılıp bu önlenir.

5 - Mendil veya başka bir kumaş parçasıyla kazazedenin ağzı

kapatılarak ya da doğrudan doğruya hastanın ağzından hava verilir. Bu

işlem dakikada 10 - 12 kez tekrarlanır.

Elektronik cihazlar, bakır plaket üzerine monte edilen elektronik

elemanlardan meydana gelirler. Elektronik devre şemaları, baskı devre

şemalarına dönüştürülecek bakır plakaya aktarılır. Bu işleme baskı devre

çıkarma tekniği denir.

Baskı devre çıkartılmazsa elektronik cihazların boyutları oldukça büyük

olur. Montaj zorluğu ile karşılaşılır. Baskı devre yöntemlerini kullanarak

elektronik devrelerin bakır kart üzerine aktarılmasıyla seri üretime geçilmiş,

fiyatları oldukça düşmüştür.

Üç çeşit baskı devre çıkarma çıkartma tekniği vardır.

1.) Baskı devre kalemiyle çizim tekniği

2.) Pozitif 20 tekniği

3.) İpek baskı tekniği

BASKI DEVRE KALEMİYLE ÇİZİM

TEKNİĞİ İÇİN;a.) Bakır plaket

b.) Baskı devre kalemi

c.) Perhidrol

d.) Tuz ruhu

e.) Testere

f.) Yüksel devirli küçük matkap

g.) Temizlik malzemesi

POZİTİF 20 İLE BASKI

DEVRE ÇIKARTIRKEN;a.) Bakır plaka

b.) Aydınger veya naylon

c.) Letraset, çini mürekkep

d.) Temizlik malzemesi

e.) Kıl testere

f.) NaOH

g.) FeCl3

h.) Ilık su

i.) Kurutma fırını

j.) Pozlandırma sistemi

k.) Matkap

l.) Karanlık oda

İPEK BASKI TEKNİĞİ

İÇİN;a.) Bakır plaka

b.) Aydınger veya naylon

c.) Letraset,çini mürekkep

d.) Temizlik malzemesi

e.) Kıl testere

f.) Tahta üzerine iyice gerilmiş ipek

g.) Serisrol

h.) Hızlandırıcı

i.) Plastik veya karıştırıcı çubuk

j.) Rahle

k.) Pozlandırma masası

l.) Isıtıcı

m.) İpek üzerine konacak ağırlık

n.) Tazyikli su

o.) Matbaa mürekkebi

p.) Selilozik tiner

q.) Çamaşır suyu

r.) Baskı devre kabı

s.) Perhidrol

t.) Tuzruhu

u.) Matkap

v.) Karanlık ve loş oda

Mikrometreler, mekanik kumandalı vida-somun sistemine göre çalışır. Ölçü

okuma hassasiyeti fazladır. Daire kesitli parçaların çaplarının ve düz parçaların

kalınlıklarının ölçülmesi gibi işlemlerde kullanılır. Vida-somun sistemine göre

ilerleme hareketi yapan vidalı milin bir devirdeki ilerleme miktarı, vida adımına göre

ayarlanabilir.

Ölçme Durumuna Göre Mikrometreler

• Dış Çap Mikrometreleri

• Verniyerli ve Dijital İç Çap Mikrometreleri

• Vida Mikrometresi

• Derinlik Mikrometresi

Ölçme Hassasiyetine Göre Mikrometreler

• 0,01 mm lik Mikrometre

• 0,001 mm lik Mikrometre

• 1/1000" (inç) lik Mikrometre

Mikrometre ile ölçme yaparken döndürme işlemini

hareketli tamburdan değil cırcırdan yapınız. Böylece aşın

sıkmadan mikrometrenin zarar görmesi önlenmiş olur.

Ayrıca fazla sıkma alınan ölçünün olduğundan

küçük çıkmasına, az sıkma ise alınan ölçünün olduğundan

büyük çıkmasına sebep olacaktır. Cırcır kullanıldığı zaman

ise ölçü sadece cırcırın sıkma kuvvetiyle alınır böylece en

doğru ölçme yapılabilir.

Sabit tambur üzerindeki bölüntüler milimetriktir. Yatay uzun

çizginin üzerindeki bölüntüler tam milimetreleri gösterir ve 1,00

olarak okunur, yatay çizginin altındaki bölüntüler ise yarım mm leri

gösterir ve 0,50 mm olarak okunur.

Bir örnek verecek olursak yanda ki

görülen mikrometre şu şekilde

okunmalıdır. Hareketli tambur üzerindeki

bölüntüler ise 0,01 mm olarak okunur.

Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin

üstündeki mm çizgilerinden 7 çizgi

geçmiş olduğu için ölçünün tam kısmı

7,00 mm dir.

Hareketli tamburun kenarı yatay çizginin altında 7 mm den sonra gelen 0,50 mm

çizgisini’ de geçmiş olduğu için 0,50 mm daha ilave edilir(7,00 + 0,50 = 7,50 mm ) Hareketli

tambur üzerindeki 0,01’ mm lik bölüntülerden 15, yatay çizgi ile karşılaştığı için 15 x 0,01 =

0,15 mm daha ilave edilir.

Görüldüğü gibi ölçü üç değerin toplanması ile bulunmaktadır. Eğer yatay çizginin

altındaki 0,50 mm çizgisi görünmüyorsa 0,50 ilave edilmez , ölçü iki değerin toplamıyla

bulunmuş olur.

Ayarlanabilen bölüntülü ölçü aletleridir. Kumpaslar uzunluk ölçülerini, iççap, dış çap, derinlik ve kanal ölçülerini ölçmede kullanılır.

Kumpaslar cetvel ve sürgü olmak üzere iki esas parçadan meydana

gelmiştir. Sabit çene cetvelle, hareketli çene ise sürgü ile tek parça halinde

yapılmıştır. Sürgü üzerinde verniyer bölüntüsü vardır. Cetvelin bir tarafı (mm),

diğer tarafı ise (“) parmak bölüntülü olarak yapılır. Kumpaslar paslanmaz

çelikten yapılırlar. Şekil 1.2. Cetvellere göre ölçme hassasiyetleri daha yüksektir.

Kumpasın Görünüşü ve Kısımları

Ölçü Sistemlerine Kumpaslar

A-) Metrik ölçü sistemine göre yapılan kumpaslar

• 1/10 mm verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/20 mm verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/50 mm verniyer taksimatlı kumpaslar

B-) Parmak ölçü sistemine göre yapılan kumpaslar

• 1/32 ” verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/64 ” verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/128 ″ verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/192″ verniyer taksimatlı kumpaslar

• 1/1000″ verniyer taksimatlı kumpaslar

Kullanım Alanlarına Göre Kumpaslar

• İç ve dış çap kumpasları

• Derinlik kumpasları

• Özel kumpaslar

• Modül kumpasları

1 / 10 mm Verniyer Taksimatlı Kumpaslarda Ölçü Okuma

Bu kumpaslarda cetvel üzerindeki 9 mm’lik kısım verniyer üzerinde 10 eşit parçaya bölünmüştür.

Cetvelin üzerindeki iki çizgi aralığı 1 mm olduğuna göre sürgü üzerindeki çizgi aralığı 9 / 10 = 0,9 mm’dir.

Buna göre bu kumpasın hassasiyeti 1 – 0,9 = 0,1 mm’dir.

Bu kumpas ile ölçüm yapılırken sürgü kısmındaki her bir çizgi cetveldeki tam değerden sonra 0,1

olarak okunur.

Verniyerin ‘0’ (Sıfır) çizgisi cetvel üzerinde 62 mm’yi geçmiştir. Verniyerin 4.

çizgisi cetvel üzerindeki herhangi bir çizgi ile tam çakışmıştır. Buna göre ölçülen değer;

62 + 0,4 = 62,4 mm’dir.

1 / 20 mm Verniyer Taksimatlı Kumpaslarda Ölçü Okuma

Bu kumpaslarda cetvel üzerindeki 19 mm’lik kısım sürgü üzerinde 20 eşit parçaya bölünmüştür.

Cetvel üzerindeki iki çizgi aralığı 1 mm olduğuna göre sürgü üzerindeki çizgi aralığı 19 / 20 = 0,95 mm’dir.

Buna göre bu kumpasın hassasiyeti 1 – 0,95 = 0,05 mm’dir.Bu kumpas ile ölçüm yapılırken sürgü

kısmındaki her bir çizgi cetveldeki tam değerden sonra 0,05 olarak okunur.

Verniyerin ‘0’ (Sıfır) çizgisi cetvel üzerinde 51 mm’yi geçmiştir. Verniyerin 7.

çizgisi cetvel üzeindeki herhangi bir çizgi ile tam çakışmıştır. Buna göre okunan değer:

51 + ( 0,05 x 7) = 51,35 mm’dir.

1 / 50 mm Verniyer Taksimatlı Kumpaslarda Ölçü Okuma

Bu kumpaslarda cetvel üzerindeki 49 mm ‘lik kısım sürgü üzerinde 50 eşit parçaya bölünmüştür.

Cetvel üzerindeki iki çizgi aralığı 1 mm olduğuna göre sürgü üzeindeki çizgi aralığı 49 / 50 = 0,98 mm’dir.

Buna göre bu kumpasın hassasiyeti 1 – 0,98 = 0,02 mm ‘dir.

Bu kumpas ile ölçüm yapılırken sürgü kısmındaki her bir çizgi cetveldeki tam değerden sonra 0,02

olarak okunur

Verniyerin ‘0’ (Sıfır) çizgisi cetvel üzerinde 61 mm’yi geçmiştir. Verniyerin 17.

çizgisi cetvel üzeindeki herhangi bir çizgi ile tam çakışmıştır. Buna göre okunan değer:

61 + (0,02 x 17) = 61,34 mm’dir.

Bir cismin sürtünme ile elektriklenmesi yaklaşık olarak 2700

yıldan beri bilinmektedir. Bilhassa naylon miktarı fazla olan

kazaklar giyilirken veya çıkarılırken kıvılcımların oluşması

elektrik yükünün hareketine bir örnektir. Yağmurlu havalarda

bulutlarla yer arası veya buluttan buluta oluşan şimşekler de bir

diğer örnektir.Uzun yıllara dayanan gözlemler sonunda sürtünme

ile elektriklenme de iki tip elektrik yükü olduğu bulunmuştur.

İpeğe sürülen bir cam çubuk diğer bir cam çubuğun yanına

getirilirse çubuklar birbirini itecektir. Diğer taraftan kürke

sürtülmüş bir plastik çubuk ,aynı cam çubuğun yanına getirilirse

onu çekecektir.ABD bilim adamlarından Benjamin Franklin(1706-

1790), plastik çubukta oluşan elektrik yüküne (-) negatif ve cam

çubukta oluşan elektrik yükün (+) pozitif terimlerini getirmiştir.

Ben Franklin'nin yıldırım çubuğu en önemli buluşlardandı.

Havada uçan uçaklar, havayla sürtünme sonucu elektrikle

yüklenirler. Bu yüzden uçaklar yere indiği anda üzerlerindeki

yükleri tekerlekleri aracılığı ile toprağa bırakırlar. Uçak

tekerleklerinin yapısında iletken madde bulunur.

Karada giden araçlar yer ve hava ile sürtünme sonucu

elektrikle yüklenir. Özellikle tehlikeli madde taşıyan

tankerlerin, üzerinde biriken elektrik yüklerinin zararından

korunmak için tankerin arka tarafına uzun zincirler takılır.

Tanker üzerindeki fazla yükler zincir aracılığı ile toprağa

geçer. Eğer tanker üzerindeki bu fazla yükler toprağa

aktarılmazsa elektrik kıvılcımları oluşabilir ve bunlar

tankerdeki yakıtın alev almasına sebep olabilir.