oig rapport informatie en media_vo_v1.0

Informatie & Media

Voortgezet Onderwijs

ONDERZOEKSRAPPORT 2010ONDERZOEKSRAPPORT 2010ONDERZOEKSRAPPORT 2010ONDERZOEKSRAPPORT 2010

2

De Nationale Onderwijs Monitor (NOM) onderzoekt in overkoepelende thema’s op welke manier maatschappelijke

trends in het onderwijs doorwerken.

In 2010 onderzoekt de Nationale Onderwijs Monitor de volgende thema’s:

� Professionalisering

� Informatie & Media

� Leermiddelen

Elk thema wordt behandeld in een aparte chapter. Voor u ligt het chapter Informatie & Media – Voortgezet Onderwijs.

� De onderzoeksgroep zijn onderwijsprofessionals in het Voortgezet Onderwijs

� De gebruikte onderzoeksmethode zijn online vragenlijsten, analyses en secundaire bronnen

� De respons betreft 755 onderwijsprofessionals

Voor meer informatie over de Nationale Onderwijs Monitor, de onderzoeken en verantwoording kunt u kijken op

www.nationaleonderwijsmonitor.nl.

De Nationale Onderwijs Monitor is een initiatief van Onderwijs Innovatie Groep.

Copyright © 2010 OIG B.V.Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in

enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch. door fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van OIG B.V..

INTRODUCTIEINTRODUCTIEINTRODUCTIEINTRODUCTIE

3

2.1 Uit de boekenkast

2.1.1 Ons onderzoek

2.1.2 Algemene trends

2.1.3 Dat wil zeggen

9

9

10

11

2.2 Slimme klaslokalen

2.2.1 Ons onderzoek



12

12

13

14

2.3 Grenzeloos leren

2.3.1 Ons onderzoek



15

15

16

17

2.4 Op de kleintjes letten

2.4.1 Ons onderzoek



18

18

19

20

Vier trends in informatie & mediaVier trends in informatie & mediaVier trends in informatie & mediaVier trends in informatie & media 7777

INHOUDSOPGAVEINHOUDSOPGAVEINHOUDSOPGAVEINHOUDSOPGAVE

3.1 Onderwijsorganisatie

3.2 Onderwijsprofessional

22

23

VergezichtenVergezichtenVergezichtenVergezichten 21212121



25

26

Impact van de vergezichtenImpact van de vergezichtenImpact van de vergezichtenImpact van de vergezichten 24242424



28

29

AanbevelingenAanbevelingenAanbevelingenAanbevelingen 27272727

Referenties & SamenvattingReferenties & SamenvattingReferenties & SamenvattingReferenties & Samenvatting 30303030

Referenties

Samenvatting

30

31

Het veranderend onderwijslandschapHet veranderend onderwijslandschapHet veranderend onderwijslandschapHet veranderend onderwijslandschap

1.1 Maatschappelijke trends: de 5 I’s

1.2 Inrichting onderzoek & rapport

5

6

4

1. Het veranderend onderwijs 1. Het veranderend onderwijs 1. Het veranderend onderwijs 1. Het veranderend onderwijs

landschaplandschaplandschaplandschap

5

1.1 MAATSCHAPPLIJKE TRENDS: DE 5 I1.1 MAATSCHAPPLIJKE TRENDS: DE 5 I1.1 MAATSCHAPPLIJKE TRENDS: DE 5 I1.1 MAATSCHAPPLIJKE TRENDS: DE 5 I’’’’SSSS

Informatisering. Meer ICT. Zichtbaar in het onderwijs door

de ontwikkeling van volledig face-to-face onderwijs naar

steeds meer ICT in e-mail, tekstverwerking, internet en

volledige elektronische leeromgevingen. En, in de relatief

lagere maatschappelijke waarde van kennis.

Internationalisering. Een groeiende oriëntatie en

participatie op internationaal aanbod van cultuur en

levensstijl. In relatie tot informatisering zien we ook de

opheffing van grenzen, afstanden en tijdsverschillen.

Onderwijsinstellingen reageren hierop door ontwikkeling

van uitwisselingsprogramma’s, gastgezinnen,

partnerscholen en tweetalig onderwijs. Ook krijgen

onderwijsprofessionals steeds meer te maken met

cultuurverschillen in de klas (allochtone leerlingen) op bv.

machtsafstand, masculiniteit, individualisme en

onzekerheidsvermijding.

Intensivering. In toenemende mate betekenis geven aan de

belevingscomponent. Er moet meer in één leven en dat

moet afwisselend en belonend zijn. Voor de beoordeling

hiervan is er een sterkere oriëntatie op het eigen gevoel.

Onderwijsinstellingen zien verschillende middelen (bv.

digiborden) die kunnen ondersteunen bij het leren en

professionals moeten lessen leuk en afwisselend houden

door verschillende werkvormen.

Op macroniveau kunnen de belangrijkste maatschappelijke

ontwikkelingen worden samengevat in vijf I’s:

individualisering, informalisering, informatisering,

internationalisering en intensivering (Schnabel, 2000).

Individualisering. Uit zich in meer individuele wensen. En

vertaalt zich in het onderwijs naar een steeds grotere vraag

naar “onderwijs op maat” en meer aandacht voor

verschillende normen en waarden.

Informalisering. Tekent zich door onthiёrarchisering van de

samenleving tot grotere gelijkheid en

déinstitutionalisering. In het onderwijs is de autoriteit van

onderwijsprofessionals minder vanzelfsprekend geworden

en moet men ouders en leerlingen binden door in te spelen

op persoonlijke kenmerken, belangstellingen en

betrokkenheidgevoel. Onderwijsinstellingen krijgen hiertoe

ook meer ruimte.

Maatschappelijke veranderingen

werken door in het onderwijs

De maatschappij is volop in beweging. Trends volgen

elkaar steeds sneller op. Veel van de trends in de

maatschappij hebben ook een hoge impact voor het

onderwijsveld.

6

1.2 INRICHTING ONDERZOEK & RAPPORT1.2 INRICHTING ONDERZOEK & RAPPORT1.2 INRICHTING ONDERZOEK & RAPPORT1.2 INRICHTING ONDERZOEK & RAPPORT

Om de ontwikkelingen te duiden benaderen we elk thema

vanuit twee perspectieven. Die van de organisatie en die

van de professional.

Het perspectief van de organisatie analyseert de impact op

organisatieniveau. Hierin ligt de focus op strategie, beleid,

organisatie en resultaatgerichtheid.

Het perspectief van de professional richt zich op de

individuele en specifieke groepen onderwijsprofessionals.

De nadruk ligt hier op impact in de klas (lesgeven), de

voorbereiding van lessen en secundaire activiteiten zoals

nakijken en vergaderen.

Het rapport is als volgt opgebouwd.

Trends. In het tweede hoofdstuk worden de trends in het

onderwijs op dit thema benoemd.

Vergezichten. In het derde hoofdstuk zijn op basis van deze

trends vergezichten geschetst. Waar staat het onderwijs

over een aantal jaren wanneer de huidige trend zich

voortzet.

Impact. In het vierde hoofdstuk is de impact van deze

vergezichten op het onderwijs uitgewerkt.

Aanbevelingen. In het laatste hoofdstuk worden

aanbevelingen gedaan voor zowel onderwijsorganisaties

als professionals.

In dit onderzoek zijn drie media en bijbehorende informatie

((een combinatie van) tekst, geluid en beeld) onderzocht.

Internet op de computer. Een grote stap op het gebied van

informatisering is het internet geweest. Steeds meer

scholen beschikken over vaste of portable computers met

toegang tot (draadloos) internet.

Digitale schoolborden. Het digitale schoolbord vervangt

het zwarte schoolbord in de klas. Op dit elektronische

scherm, “smartboard”, worden videobeelden geprojec-

teerd, kan extra informatie worden bijgeschreven met een

speciale pen of vinger en digitaal worden opgeslagen.

Sociale media. Een groep internetapplicaties die

gebruikmaken van de ideologie en de technologie van Web

2.0 en de creatieve uitwisseling van User Generated

Content b.v. weblogs, fora, sociale netwerken als Hyves,

Facebook en LinkedIn en diensten als Twitter.

Dit onderzoek analyseert informatie &

media binnen het onderwijs

Media is in dit onderzoek gedefinieerd als de middelen

om informatie over te dragen zoals boeken, cd’s en

internet. Informatie is in dit onderzoek gedefinieerd als

de inhoud zelf, in tekst, geluid en/of beeld.

7

2. Vier trends in Informatie & Media2. Vier trends in Informatie & Media2. Vier trends in Informatie & Media2. Vier trends in Informatie & Media

8

Trend 1 Trend 1 Trend 1 Trend 1 –––– Internet:Internet:Internet:Internet: Uit de boekenkastUit de boekenkastUit de boekenkastUit de boekenkast

- Ons onderzoek

- Algemene trends

- Dat wil zeggen

Trend 2 Trend 2 Trend 2 Trend 2 –––– Digitale schoolborden:Digitale schoolborden:Digitale schoolborden:Digitale schoolborden: Slimme klaslokalenSlimme klaslokalenSlimme klaslokalenSlimme klaslokalen

- Ons onderzoek

- Algemene trends

- Dat wil zeggen

Trend 3 Trend 3 Trend 3 Trend 3 –––– Sociale media:Sociale media:Sociale media:Sociale media: Grenzeloos lerenGrenzeloos lerenGrenzeloos lerenGrenzeloos leren

- Ons onderzoek

- Algemene trends

- Dat wil zeggen

Trend 4 Trend 4 Trend 4 Trend 4 –––– Bekostiging:Bekostiging:Bekostiging:Bekostiging: Op de kleintjes lettenOp de kleintjes lettenOp de kleintjes lettenOp de kleintjes letten

- Ons onderzoek

- Algemene trends

- Dat wil zeggen

Op het gebied van informatie & media onderscheidt OIG vier trends binnen

het onderwijs:

2. VIER TRENDS IN INFORMATIE & MEDIA2. VIER TRENDS IN INFORMATIE & MEDIA2. VIER TRENDS IN INFORMATIE & MEDIA2. VIER TRENDS IN INFORMATIE & MEDIA

9

Onderwijsprofessionals gebruiken internet

� 99% gebruikt het internet weleens voor schoolzaken

� 75% gebruikt het internet dagelijks voor schoolzaken

� 77% meent dit in de komende twee jaar alleen maar gaat toenemen

Internet wordt als medium zeer hoog gewaardeerd

� 79% vindt dat het de leeromgeving uitdagender maakt

� 80% vindt dat er meer differentiatie in de les mogelijk is

� 67% vindt dat de kwaliteit van de les beter wordt

Gebruik ondersteunend aan boeken

� 84% gebruikt het lesboek nog dagelijks

� 95% gebruikt het internet ondersteunend aan de les

� 96% gebruikt het internet o.a. om extra lesmateriaal te zoeken

� 81% gebruikt het internet o.a. om videomateriaal te vergaren

Internet als ondersteuning van boeken is inmiddels normaal*

2.1 UIT DE BOEKENKAST2.1 UIT DE BOEKENKAST2.1 UIT DE BOEKENKAST2.1 UIT DE BOEKENKAST

-------------------- ONS ONDERZOEKONS ONDERZOEKONS ONDERZOEKONS ONDERZOEK

* Bron: Monitor Informatie & Media 2010

75%

Internet

99%

84%

99%

Boek

Dagelijks

Weleens

79%

Leeromgeving uitdagender

80%

67%

Meer differentiatie

Kwaliteit les beter

Figuur 2.1.2: Waardering van internet op de computer door onderwijsprofessionals

Figuur 2.1.1: Gebruik van media voor schoolzaken door onderwijsprofessionals

10

De overheid ziet het potentieel van internet binnen het onderwijs

� Bijdrage aan kwalitatief hoogwaardig onderwijs (Ministerie OCW, 2010-2)

� Meer uitdagende werkomgeving voor leraren (Ministerie OCW, 2010-3)

� Nederland naar de mondiale top vijf van kenniseconomieën (Innovatieplatform, 2010)

Het onderwijs proeft aan de digitale wereld

� Overheid ontplooit initiatieven als Wikiwijs en InnovatieImpuls Onderwijs (Ministerie OCW, 2010-1)

� Toename gebruik van computers in de les in 2-3% (Kennisnet, vier in balans monitor, 2010)

� Gebruik (1-2%) en kwaliteit digitale leermiddelen nemen toe (Kennisnet, vier in balans monitor, 2009)

� In 2009 worden digitale leermiddelen als “goed” beoordeeld ( TNO Pennings, 2009)

Boeken nog elke dag in gebruik

� Boekenverkoop nog stabiel (NUV jaarverslag, 2009)

� Uitgever worstelt met transformatieslag (Salomons, 2009)

� 70% van het lesmateriaal is gebonden aan lesmethodes (SLO Leermiddelenmonitor, 2010)

Bredere toepassing van internet wordt “belemmerd” door traditie


-------------------- ALGEMENE TRENDSALGEMENE TRENDSALGEMENE TRENDSALGEMENE TRENDS

11

Professionals zijn uit de boekenkast gekomen

� Het internet wordt gezien als waardevol voor het onderwijs

� Toch maakt 25% nog geen dagelijks gebruik van internet op de computer

Digitalisering in het onderwijs kan de ambities niet bijbenen

� Toename in gebruik van computers en digitale leermiddelen gaat traag

� Inzet van computers en het internet alleen lesondersteunend

� Ontwikkelen van digitaal lesmateriaal kost nog te veel tijd

� De educatieve uitgever stribbelt tegen

Wasdom nog lang niet bereikt

� Voor 40% van de onderwijsprofessionals neemt de werkdruk door het gebruik van internet toe*

� Voor 48% van de onderwijsprofessionals neemt bij het gebruik van internet de voorbereidingstijd

van de les toe*

� Kennis en vaardigheden van de gebruikers schieten tekort

Het gebruik van internet in het onderwijs is nog verre van optimaal


-------------------- DAT WIL ZEGGENDAT WIL ZEGGENDAT WIL ZEGGENDAT WIL ZEGGEN


•Ondersteuning van leerlingen d.m.v.

steunles. links, appletsen meer…”*

•Vooral in de beginfase neemt de werkdruk voor docent toe,

mogelijk gekoppeld aan onbekendheid met het

medium…”*

12

Onderwijsprofessionals willen werken met het digibord

� 94% vindt de aanwezigheid van een digibord belangrijk tot zeer belangrijk

� 38% maakt nu al dagelijks gebruik van het digibord

� 75% wil dat het gebruik van het digibord de komende 2 jaar toeneemt

� 75% vindt dat het digibord de kwaliteit van de les verbetert

� 85% vindt dat het digibord zorgt voor een uitdagende lesomgeving

Onderwijsprofessionals zien het digibord als stimulerend

� 67% ziet de eigen kennis van digibord als een stimulans

� 68% zegt over voldoende kennis te beschikken om met het digibord te werken

Kennis en vaardigheden digibord niet optimaal

� Voor 45% van de onderwijsprofessionals neemt de werkdruk toe en voor 65%

neemt de voorbereidingstijd van de les toe bij het gebruik van het digibord

� Voor 88% van de onderwijsprofessionals is ondersteuning (zeer) belangrijk

Onderwijsprofessionals werken graag met het digitale schoolbord al kost het

nog moeite*

2.2 SLIMME KLASLOKALEN2.2 SLIMME KLASLOKALEN2.2 SLIMME KLASLOKALEN2.2 SLIMME KLASLOKALEN



45%

Toenamewerkdruk

65%

Toename voorbereiding

.Figuur 2.2.2: Belemmering in het gebruik van het digitale schoolbord

85%

Leeromgeving uitdagender

66%75%

Meer differentiatie

Kwaliteit les beter

Figuur 2.2.1: Waardering van het digitale schoolbord door onderwijsprofessionals

13

Het aantal digiborden neemt toe

� In vier jaar is het aantal scholen met één of meer digiborden verdubbeld (Kennisnet, 2009)

� Verwachting is dat in 2011 98% van de scholen één of meer digiborden hebben (Kennisnet, 2009)

� 23% van scholen geeft aan in de toekomst meer digitale schoolborden aan te schaffen (Kennisnet,

2009)

Onduidelijk hoeveel slimmer het klaslokaal wordt

� Volgens de professional neemt kwaliteit van de les toe net als de motivatie van de leerling en het

werkplezier van de professional (Kohnstamm instituut, 2010)

� Wetenschappelijk onderzoek door de Universiteit Twente moet uitsluitsel geven over de (positieve)

impact op de les (Trouw, 2010)

Scholen stemmen “voor” als het gaat om het digitale schoolbord



14

Onderwijsprofessionals staan vrij positief tegenover digitale schoolborden

� Het digitale schoolbord wordt steeds positiever benaderd

� Onderwijsprofessionals zien de mogelijkheden voor de leerling (en zichzelf)

Optimale benutting digibord is afhankelijk van vaardigheden

� Veelal gebruiken onderwijsprofessionals nog basis functionaliteiten, de diepgang ontbreekt

� Het gebruik kost nog veel voorbereidingstijd

Ontwikkeling van vaardigheden professional afhankelijk van beschikbaarheid

� Veel scholen hebben een digibord in een lokaal

� Weinig scholen hebben in alle lokalen een digitaal schoolbord

De vaardigheden van de onderwijsprofessional maken het klaslokaal

slimmer, niet het ophangen van een “slim” bord



81% van de onderwijsprofessionals vindt

ondersteuning bij het gebruik van digiborden (erg)

belangrijk*

•Het digibord is onmisbaar, helaas is er nog geen in elk

lokaal beschikbaar…”*

15

� 12% van de professionals maakt gebruik van sociale media

� 60% van de professionals die bekend zijn met sociale media

maakt er alleen privé gebruik van

� Sociale media worden bijna nooit ingezet in de elektronische

leeromgeving (ELO)

Sociale media nauwelijks gebruikt in het onderwijs*

2.3 GRENZELOOS LEREN2.3 GRENZELOOS LEREN2.3 GRENZELOOS LEREN2.3 GRENZELOOS LEREN



Geen gebruik

88%

Allen prive7%

School5%

Figuur 2.3.1: Gebruik van sociale media door onderwijsprofessionals

16

Het bereik van sociale media is enorm

� Juli 2010 schreef Facebook zijn 500 miljoenste lid (Volkskrant, 2010)

� Facebook, Youtube en Myspace trekken 250 miljoen unieke bezoekers per maand

(Surfnet/Kennisnet, 2010)

� Het aantal online en mobiele toepassingen van sociale media groeit (Juniper research, 2009)

Wel mogelijkheden voor het onderwijs

� Sociale media uitermate geschikt voor netwerkleren (Surfnet/Kennisnet, 2006, 2010)

� ELO’s bieden de mogelijkheid tot kennisdeling en worden steeds professioneler (SLO - inzet ELO in

VO, 2010)

Sociale media veroveren (wel) de rest van de wereld



17

Sociale media heeft goede referenties

� Het bereik is enorm

� Het gebruik in het bedrijfsleven zeer populair en succesvol

Veel potentieel voor het onderwijs

� Communicatie op alle niveaus

– tussen onderwijsorganisatie, professional, ouder en kind

� Informatie- en kennisdeling

– Eenvoudig en overal toegankelijk portaal naar de school

� Profilering

– van de onderwijsorganisatie, van een vakgroep, persoonlijk

Het onderwijs blijft op bekend terrein en laat kansen liggen die sociale media

bieden



Onderwijsorganisaties hebben budget

� 73% heeft een budget vastgesteld voor media

� 62% heeft ook budget voor ondersteuning van informatie & media

Leidinggevenden zijn op de hoogte van de budgetten

� 79% van de docenten weet niet wat het jaarlijkse budget per leerling

is voor media

� 81% van de docenten weet niet wat het jaarlijkse budget per leerling is voor

ondersteuning in het gebruik van media

De budgetten per leerling per jaar zijn laag

� 58% zegt dat het budget voor media tussen de 0-100 euro per jaar ligt

� 68% zegt dat ook het budget voor ondersteuning tussen de 0-100 euro per jaar ligt

Er zijn beperkte budgetten voor aanschaf en voor ondersteuning in het

gebruik van informatie & media*

2.4 OP DE KLEINTJES LETTEN2.4 OP DE KLEINTJES LETTEN2.4 OP DE KLEINTJES LETTEN2.4 OP DE KLEINTJES LETTEN



58%

€0-100

31%

11%

€100-200 >€200

Budget media per leerling

Budget ondersteuning per leerling

68%

24%

8%

Figuur 2.4.2: Hoogte van het budget voor media en / of ondersteuning

73%

Budget Media

62%

Ook budget ondersteuning

Figuur 2.4.1: Aanwezigheid van budget voor media en / of ondersteuning

18

19

Informatie & media versterken het onderwijs

� Kwalitatieve verbetering van het onderwijs (VO-investeringsagenda 2011-2015)

� Verlichting van de werkdruk van professionals (VO-investeringsagenda 2011-2015)

� Aantrekkelijkheid van het lerarenberoep (Ministerie OCW, 2010-3)

De overheid helpt

� Voortouw in de digitalisering van lesmethodes en lesmateriaal met initiatieven als Wikiwijs

(Ministerie OCW, 2010-1)

� Investeringen in informatie & media middels initiatieven als Project InnovatieImpuls Onderwijs

(Ministerie OCW, 2010-3)

De overheid ziet potentiële meerwaarde om in informatie & media te

investeren



20

Meerwaarde en onontkoombaarheid

� Informatisering biedt het onderwijs meerwaarde, zowel in als buiten de les

� De toename van informatie & media in de maatschappij maakt het voor het onderwijs noodzakelijk

om mee te doen

Meerjarenplanning maar jaarlijks evalueren

� Flinke investeringen in media vragen om een meerjarenplanning

� Snelle ontwikkelingen in informatie & media vereisen jaarlijkse evaluatie

Beperkte budgetten maar veel potentieel pleiten voor planning van

informatie & media



In meer dan de helft van de onderwijsorganisaties

worden informatie en media niet bewust passend bij de

visie ingericht*

21

3. Vergezichten3. Vergezichten3. Vergezichten3. Vergezichten

22

3.1 VERGEZICHTEN 3.1 VERGEZICHTEN 3.1 VERGEZICHTEN 3.1 VERGEZICHTEN –––– ONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIE

Bron: De Onderwijskrant van de Toekomst

Digitale boeken. Internet op de computer heeft ervoor

gezorgd dat het boek voor een groot deel is verdwenen uit

de klaslokalen. In eerste instantie zijn oefenboeken

vervangen door duurzamer en interactiever digitale

materiaal. Inmiddels is de boekenkast ook voor een groot

deel vervangen door de ELO.

Binnen handbereik. Al deze digitale informatie is binnen

handbereik. Schoollokalen zijn voorzien van digitale

schoolborden en zowel docenten als leerlingen hebben

laptops (of iPads) die wireless in verbinding staan met het

die digitale schoolborden, het web en de Elektronische

Leeromgeving (ELO).

Informatie & media verbinden de

school intern en extern

Den Haag – Scholen zijn inmiddels even “high-tech” als

de NASA in de jaren negentig. Ze zijn ingericht met

geïntegreerde informatie & media en staan zo altijd in

contact met alle betrokkenen.

Interactie. Scholen staan steeds slimmer in verbinding met

hun belanghebbenden. Middels verschillende sociale

media communiceren zij op allerlei niveaus. Zowel op

gebied van interne informatie & kennisdeling als profilering

naar buiten. Zo wordt met andere onderwijs organisaties in

het voortgezet onderwijs kennis gedeeld. Wordt het

basisonderwijs op de hoogte gehouden van wat de school

biedt voor hun kinderen. Zijn (toekomstige)

onderwijsprofessionals geïnformeerd over ontwikkelingen

en openstaande vacatures op de school. En staan ouders en

kinderen in contact met de school over alle onderwerpen

die voor hen relevant zijn.

Verdienmodel. Informatie & media bieden zelfs een

winstgevende business case. Deze laat zien hoe informatie

& media leiden tot een betere prestatie van de

onderwijsorganisatie. De opbrengst van de door informatie

& media gemotiveerder docenten en meer betrokken

ouders en zijn geïnspireerdere leerlingen die beter passen

in de digitale maatschappij. Dit betaalt zich voor de

onderwijsorganisatie uit via de lumpsum

23

3.2 VERGEZICHTEN 3.2 VERGEZICHTEN 3.2 VERGEZICHTEN 3.2 VERGEZICHTEN –––– ONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONAL

Bron: De Onderwijskrant van de Toekomst

Inhoudelijk beter lessen. Uiteindelijk zorgt dit voor

inhoudelijk betere lessen waarmee het beste uit leerlingen

op verschillende niveaus wordt gehaald. YouTube, games,

second life en meer zijn ontwikkelingen die hier dagelijks

worden ingezet om de les inhoudelijk te verbeteren en in te

spelen op individuele leerwensen.

Brede inzet buiten de les. Ook buiten de les zijn informatie

& media niet meer weg te denken uit het onderwijs. Sociale

media worden breed ingezet in de communicatie met

ouders (bv. forums voor ouder avonden), het delen van

informatie & kennis (o.a. ELO en wiki) en persoonlijke

profilering (zoals Linkedin).

Eigen lesmateriaal. Het maken van lesmateriaal dat past

binnen de leerlijn is geen onderwijsprofessional vreemd. Zij

maken en delen allemaal op dagbasis digitaal lesmateriaal

via o.a. ELO’s en Skype. Door slimme zoekfuncties is het ook

relatief makkelijk om relevant materiaal te vinden.

Continu vernieuwend. Doordat blogs, wikis en Twitter in

het onderwijs zijn doordrongen blijven

onderwijsprofessionals continu geïnformeerd over nieuwe

informatie voor en mogelijkheden van bv. het digitale

schoolbord. Doordat onderwijsprofessionals zo goed op de

hoogte zijn van nieuwe methodieken en hiermee kunnen

werken houden zij leerlingen op verschillende niveaus

makkelijker geboeid.

Onderwijsprofessionals en leerlingen

profiteren van Informatie & media

Den Haag – De onderwijsprofessional kan je weinig

nieuws vertellen over de laatste trends op het gebied

van informatie & media. Deze zijn zowel binnen als

buiten de les gemeengoed.

24

4. Impact van de vergezichten4. Impact van de vergezichten4. Impact van de vergezichten4. Impact van de vergezichten

25

� Visie en strategie op gebied van informatie en media zijn essentieel om deze opbrengstgericht in te

kunnen zetten

� Expliciet aandacht besteden aan leermiddelenbeleid is een succesfactor in het kader van de opmars

van (digitale) informatie & media

� Kennis en vaardigheden voor het gebruik van digitale schoolborden en van content die de les

interactiever en kwalitatief hoogwaardiger maken zijn een randvoorwaarde

� Naast kennis van sociale media en de meerwaarde die ze bieden moeten onderwijsorganisaties actief

kiezen voor de inzet in communicatie/interactie, kennisdeling en profilering

Informatie & media moet professioneel worden benaderd

4.1 IMPACT 4.1 IMPACT 4.1 IMPACT 4.1 IMPACT –––– ONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIE

26

� Onderwijsprofessionals zullen allemaal kennis en vaardigheden ontwikkelen op gebied van

informatie & media

� De toepassing en ontwikkeling van digitaal lesmateriaal moet normaal worden en geen extra

tijdsinvestering of werkdruk kosten

� De mogelijkheden kennen die een digitaal schoolbord biedt om de les te verbeteren is een vereiste

� Net zoals de mogelijkheden om met digitale informatie de les interactiever, kwalitatief

hoogwaardiger en meer op maat te maken

� Zonder basiskennis van de nieuwe (sociale) media loop je achter

Je moet over kennis en vaardigheden van informatie & media beschikken om

mee te kunnen

4.2 IMPACT 4.2 IMPACT 4.2 IMPACT 4.2 IMPACT –––– ONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONAL

27

5. Aanbevelingen5. Aanbevelingen5. Aanbevelingen5. Aanbevelingen

28

� Stel een meerjaren investeringsplan op met een duidelijke visie op de toekomst en ruimte om

tussentijds bij te sturen op recente ontwikkelingen

� Kies voor een leermiddelenbeleid dat is geïntegreerd met onderwijsvisie en beleid op gebied van

informatie & media, finance en personeel

� Plan niet alleen de investeringen in middelen maar ook in de ondersteuning van gebruikers,

ondersteuners en leidinggevenden

� Doe kennis op van sociale media en oefen met het gebruik

Nu niet goed nadenken is lang op de blaren zitten

5.1 AANBEVELINGEN 5.1 AANBEVELINGEN 5.1 AANBEVELINGEN 5.1 AANBEVELINGEN –––– ONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIE

29

� Een open en proactieve houding ten opzichte van ontwikkelingen in informatie & media helpt jezelf.

Wees niet bang, iedereen kan het

� Leer digitaal lesmateriaal ontwikkelen dat kwalitatief hoogwaardig is en in de leerlijn past

� Zorg dat je inzicht hebt in het volledige scala mogelijkheden dat het digitale schoolbord biedt

� Ontwikkel jezelf in het gebruik van functionaliteiten van het digitale schoolbord en digitaal

lesmateriaal die relevant zijn voor jouw school/vakgebied/interesse

� Ken de nieuwe sociale media en hun toepassingsmogelijkheden in communicatie, kennisdeling en

carrièreontwikkeling

Maak nu de eerste stap, kennis van de basis maakt het leuk

5.2 AANBEVELINGEN 5.2 AANBEVELINGEN 5.2 AANBEVELINGEN 5.2 AANBEVELINGEN ---- ONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONAL

30

� Gorissen, P., 2006, ‘Social Software in het Onderwijs’, Eindhoven, Surfnet en Kennisnet

� Heemskerk, I., Eck, E., & J. Meijer, 2010, Digitaal schoolbord en elektornische leeromgeving in het Wiskunde-onderwijs,

Amsterdam, Kohnstamm Instituut

� Innovatieplatform, 2010, “Nederland 2020, terug in de top 5”, www.inoovatieplatform.nl

� Juniper Research, 2009, “Mobile Applications & Apps Stores“ , http://juniperresearch.com/

� Kennisnet, 2009, ‘Vier in Balans Monitor 2009; ICT in het onderwijs: de stand van zaken’, Zoetermeer, Kennisnet

� Kennisnet, 2010, ‘Vier in Balans Monitor 2010; ICT in het onderwijs: de stand van zaken’, Zoetermeer, Kennisnet

� Ministerie van OCW, 2010, Nota Werken in Onderwijs 2011, www.rijksoverheid.nl

� Ministerie van OCW, 2010-1, http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/innovatie-en-ict-in-het-

onderwijs/lerarentekort/wikiwijs-online-lesmateriaal

� Ministerie van OCW, 2010-2, http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/innovatie-en-ict-in-het-onderwijs/lerarentekort

� Ministrie van OCW, 2010-3, http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/innovatie-en-ict-in-het-onderwijs/innovatie-in-het-

onderwijs

� NUV, Jaarverslag 2009, Amsterdam, www.nuv.nl

� Pennings, L., 2008, Leermiddelen van de 21e eeuw, Delft, TNO

� Salomons, C., 2009, Een stille revolutie, www.salomons-advies.nl

� SLO, 2010, Inzet van de elektronische leeromgeving in het voortgezet onderwijs, Enschede, www.slo.nl

� SLO, 2010, Leermiddelenmonitor 2010, Enschede, www.slo.nl

� Trouw, 2010, Laptop vervangt zware boekentas, 23 september 2008, www.trouw.nl

� Volkskracht, 2010, Zuckerberg: er is nog zoveel te doen bij Facebook, 22 juli 2010, www.volkskrant.nl

REFERENTIESREFERENTIESREFERENTIESREFERENTIES

Informatie & Media

Voortgezet Onderwijs

SAMENVATTING RAPPORT 2010SAMENVATTING RAPPORT 2010SAMENVATTING RAPPORT 2010SAMENVATTING RAPPORT 2010

32

SAMENVATTING SAMENVATTING SAMENVATTING SAMENVATTING ---- ONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIEONDERWIJSORGANISATIE

� Visie en strategie op gebied van informatie en media zijn essentieel om deze opbrengstgericht in te

kunnen zetten

� Stel een meerjaren investeringsplan op met een duidelijke visie op de toekomst en ruimte om

tussentijds bij te sturen op recente ontwikkelingen

� Expliciet aandacht besteden aan leermiddelenbeleid is een succesfactor voor (digitale) informatie & media

� Kies voor een leermiddelenbeleid dat is geïntegreerd met onderwijsvisie en beleid op gebied van

informatie & media, finance en personeel

� Kennis en vaardigheden van informatie & media zijn een randvoorwaarde

� Plan niet alleen de investeringen in middelen maar ook in de ondersteuning van gebruikers,

ondersteuners en leidinggevenden

� Kennis van sociale media moet je actief kiezen voor de inzet in communicatie/interactie, kennisdeling en

profilering

� Doe kennis op van sociale media en oefen met het gebruik

Nu niet goed nadenken is lang op de blaren zitten

33

SAMENVATTING SAMENVATTING SAMENVATTING SAMENVATTING ---- ONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONALONDERWIJSPROFESSIONAL

� Onderwijsprofessionals zullen allemaal kennis en vaardigheden ontwikkelen op gebied van informatie &

media

� Een open en proactieve houding ten opzichte van ontwikkelingen in informatie & media helpt jezelf.

Wees niet bang, iedereen kan het

� De toepassing en ontwikkeling van digitaal lesmateriaal moet normaal worden

� Leer digitaal lesmateriaal ontwikkelen dat kwalitatief hoogwaardig is en in de leerlijn past

� De mogelijkheden kennen die een digitaal schoolbord biedt om de les te verbeteren is een vereiste

� Zorg dat je inzicht hebt in het volledige scala mogelijkheden dat het digitale schoolbord biedt

� Net zoals met digitale informatie de les interactiever, kwalitatief hoogwaardiger en meer op maat te

maken

� Ontwikkel jezelf in het gebruik van functionaliteiten van het digitale schoolbord en digitaal

lesmateriaal die relevant zijn voor jouw school/vakgebied/interesse

� Zonder basiskennis van de nieuwe (sociale) media loop je achter

� Ken de nieuwe sociale media en hun toepassingsmogelijkheden in communicatie, kennisdeling en

carrièreontwikkeling

Maak nu de eerste stap, kennis van de basis maakt het leuk

oig rapport informatie en media_vo_v1.0

Education