okladki str 2...techniczne przygotowanie produkcji, rozwiązania logi-styczne, wirtualne...

ISSN 1734-9834Czasopismo

Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej

Katedra Inżynierii Produkcji

Adres redakcji:Akademia Techniczno-Humanistyczna,

Katedra Inżynierii Produkcji, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

tel. 033 82 79 253, email: [email protected]

Redaktor Czasopisma:dr inż. Aleksander Moczała

- Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Rada Naukowa Redakcji:Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Józef Matuszek

- Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-BiałejProf. dr hab. inż. Milan Gregor – Uniwersytet Techniczny w Żylinie

Prof. dr hab. inż. Branislav Micieta – Słowackie Centrum Produktywności w Żylinie

Prof. dr hab. inż. Jan Szadkowski – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

dr hab. inż. Dariusz Plinta – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Uwagi redakcyjneDecyzja ostateczna o druku jest podejmowana po uzyskaniu recenzji

artykułu. Redakcja zastrzega prawo skracania nadesłanych przez autorów publikacji do druku.

SPIS TREŚCI – CONTENT:

1. Józef Matuszek, Dariusz Plinta: Transgraniczna polsko-słowacka sieć innowacji i nowych technologii CITNET -...partnerstwo dla wspólnego rozwoju...

2. Maria Baron-Puda: Badanie trendów rozwojowych na rynku pracy w podregionie bielskim – projekt badawczy współfi nansowany ze środków europejskiego funduszu społecznego

3. Izabela Kutschenreiter-Praszkiewicz: Europejskie ramy kwalifi kacji narzędziem łączącym różne systemy kształcenia organizatorów procesów produkcyjnych

4. Aleksander Moczała: Współpraca Gospodarcza Przedsiębiorstw – System Wspomagania Kooperacji

5. Krzysztof J. Konsztowicz: Wpływ kanadyjskiego rządu federalnego na kierunki prac badawczo-rozwojowych sektora prywatnego.

5. Krzysztof J. Konsztowicz: The Role of Federal Government of Canada in Private Sector Research & Development

6. Krzysztof J. Konsztowicz: Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiego: Część I: strategia rozwojowa na 21. wiek

7. Krzysztof J. Konsztowicz: Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspec-tive. Part I: The Strategy for 21st Century

8. Krzysztof J. Konsztowicz: Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiego. Cześć II: rozwój badań i kapitału ludzkiego.

9. Krzysztof J. Konsztowicz: Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspec-tive. Part II: Developing Knowledge and People’s Advantage.

roduktywność

nnowacjei

ProductivityInnovation&

1/ 2011 (7)

P r o d u k t y w n o ś æ i I n n o w a c j e / P r o d u c t i v i t y & I n n o v a t i o n1 / 2011 (7) 1

1. O PROJEKCIEGłównym „produktem“, który obecnie jest sprzeda-

wany na świecie, jest wiedza. O konkurencyjności krajów, fi rm i regionów decydują ludzie posiadający wiedzę, kre-atywność i inwencję. Na Słowacji jak i w Polsce brakuje obecnie skoordynowanej transgranicznej instytucji/sieci wyraźnie zorientowanej na problemy wspólnych badań i rozwoju, technologicznego postępu i innowacji.

Rys.1. Technologie cyfrowej fabryki

Taka sieć musi być zdolna do integrowania ośrodków po obu stronach naszego regionu i do dalszego rozwoju

Transgraniczna polsko-słowacka sieć innowacji i nowych technologii CITNET

Od redakcji Kolejny numer czasopisma „Produktywność i Innowacje” składa się z dwóch części.W części pierwszej przedstawiono wybrane projekty wykonywane przez pracowników Katedry Inżynierii Produkcji Wydzia-

łu Budowy Maszyn i Informatyki Akademii Techniczno-Humanistycznej. Opisywane projekty dotyczą prac dofi nansowywanych ze środków UE.

Projekty dotyczyły badań związanych z regionalnym rynkiem pracy dla absolwentów wyższych uczelni, określanie standar-dów nauczania dla organizatorów produkcji oraz prac związanych z zastosowaniem nowoczesnych technologii informatycz-nych (skanowania i wirtualizacji systemów produkcyjnych w procesach zarządzania produkcją.

W drugiej części czasopisma opisano uwarunkowania prowadzenia prac badawczych i innowacyjnych na przykładzie Kanady autorstwa dr hab. inż. Krzysztofa Konsztowicza, prof. ATH. W artykułach zastały przedstawione uwagi związane z doświadczeniami wynikającymi z kilkuletniej pracy profesora Krzysztofa Konsztowicza w kanadyjskich uczelniach i fi rmach innowacyjnych.

Dr inż. Aleksander Moczała

...partnerstwo dla wspólnego rozwoju...

bazy wiedzy organizacji stosujących nowoczesne roz-wiązania. Uniwersytet w Żylinie, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej oraz Słowackie Centrum Produktywności współpracują ze sobą już od dłuższego czasu systematycznie rozwijając struktury, które umożli-wiają wzajemną wymianę informacji, poszerzanie wiedzy, rozwój kapitału ludzkiego, jak również tworzenie wspól-nych laboratoriów. Dzieje się to zwłaszcza w zakresie ba-dań wspomaganych technologiami informatycznymi taki-mi jak technologia cyfrowej fabryki, symulacja, wirtualna rzeczywistość, sztuczna inteligencja, itp.

Cel projektu:Głównym celem projektu jest stworzenie działającej polsko- słowackiej sieci innowacji i nowych technologii, która będzie integrować wspólne osiągnięcia i wiedzę oraz będzie rozwi-jać współczesne trendy innowacyjne w Unii Europejskiej.

Oprócz tego w projekcie zdefi niowano następujące cele cząstkowe:

• stworzenie podstaw instytucjonalnej transgranicz-nej współpracy w zakresie wspomagania innowacji i transferu technologii,

• zwiększenie konkurencyjności regionu na bazie naj-lepszych praktyk produkcyjnych i wiedzy technolo-gicznej,

• zwiększenie świadomości o wspólnych naukowo-ba-dawczych i innowacyjnych działaniach realizowanych po obu stronach granicy,

Józef MATUSZEK - Dariusz PLINTA

Transgraniczna polsko-słowacka sieć innowacji i nowych technologii CITNETJózef Matuszek, Dariusz Plinta

2 P r o d u k t y w n o ś æ i I n n o w a c j e / P r o d u c t i v i t y & I n n o v a t i o n 1 /2011 (7)

• rozwijanie działań Środkowoeuropejskiego Instytutu na Słowacji i w Polsce.

Działania projektu: • zmapowanie obecnych powiązań między partnerami

projektu i poszukiwanie potencjalnych możliwości rozwoju sieci transgranicznej,

• transfer i wymiana informacji między instytucjami partnerskimi,

• stworzenie strony internetowej projektu,• opracowanie broszury informacyjnej projektu,• realizacja pilotażowych projektów w ramach wza-

jemnej współpracy transgranicznej w zakresie technologii high-tech,

• przedstawienie działań sieci na szerszym forum w Słowacji i Polsce, a w tym na forum Europejskiego Innowacyjnego Instytutu Technologicznego,

• utworzenie miejsca pierwszego kontaktu dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Poszczególne partnerskie organizacje zrealizowały już wiele wspólnych prac, które dotyczyły:

• współpracy naukowej,• wspólnych projektów,• działalności wydawniczej,• rozwoju innowacyjnego i technologicznego,• działań o zasięgu transgranicznym (europejskim).

2. DZIAŁANIA REALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU

W ramach projektu przeprowadzono szereg działań mających na celu stworzenie sieci innowacji, jak również wspieranie działań innowacyjnych w małych i średnich przedsiębiorstwach.

Pierwszym ważniejszym działaniem było opracowa-nie sprawozdania na temat innowacyjnych działań po-dejmowanych przez poszczególnych partnerów. Raport podsumowuje realizowane działania innowacyjne oraz działania, które łączą partnerów w znajdywaniu potencjał dla przyszłego rozwoju w kontekście europejskim.

Kolejnymi działaniami były spotkania partnerów i róż-ne promocyjne oraz upowszechniające działania, takie jak na przykład opracowanie broszurki informacyjnej, stwo-rzenie i regularna aktualizacja strony internetowej, publi-kacja artykułów w różnych czasopismach, przedstawianie projektu na różnych imprezach i konferencjach.

Ważnym działaniem w ramach projektu było zorgani-zowanie konferencji. W ramach projektu zorganizowano trzy konferencje, a mianowicie:

Rys.2. Koordynator i partnerzy projektu

Rys.3. Wspólne konferencje

Rys.4. Wspólne konferencje i publikacje

Rys.5. Spotkanie partnerów projektu CITNET, Żylina, CEIT, 29. 4. 2011



• Warsztaty Digitálny podnik 2010 zorganizowane w Żylinie 20. – 21. 5. 2010.

• Warsztaty Digitálny podnik 2011 zorganizowane w Żylinie 10. – 11. 5. 2011.

• Konferencja Inżynieria Produkcji 2011 zorganizowa-na w Bielsku-Białej 28. - 29. 3. 2011.

Warsztaty miały na celu przedstawienie zastosowań najnowszych technologii w praktyce gospodarczej i ba-daniach w takich dziedzinach jak procesy planowania, harmonogramowanie produkcji, analiza czasów pracy, techniczne przygotowanie produkcji, rozwiązania logi-styczne, wirtualne projektowanie, modelowanie, testo-wanie wyrobów i dedykowanych urządzeń, inżynieria odwrotna, szybkie tworzenie prototypów i narzędzi, szczegółowe projektowanie stanowisk z uwzględnieniem ergonomii, projektowanie zrobotyzowanych gniazd, mo-delowanie i symulacja systemów obróbczych i montażo-wych, automatyzacja i sterowanie, inteligentne wyroby oraz inteligentne systemy produkcyjne.

Częścią konferencji Digitálny podnik 2010 było uroczy-ste otwarcie laboratorium cyfrowej fabryki, które zostało

stworzone w celu opracowania interdyscyplinarnych roz-wiązań specjalistów z zakresu konstrukcji, inżynierii prze-mysłowej, elektrotechniki i inżynierii oprogramowania. La-boratorium jest wspólnym przedsięwzięciem wynikłym ze współpracy CEIT-u i Uniwersytetu Żylińskiego.

Ponadto projekt był prezentowany na wielu innych imprezach, takich jak na przykład Narodowe Forum Produktywności 2010, na konferencji Transcom 2011, Inovácie 2011 oraz Invent 2011.

3. PILOTAŻOWE DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z TRANSGRANICZNĄ WSPÓŁPRACĄ W ZA-KRESIE TECHNOLOGII HIGH-TECH

Najważniejszymi działaniami projektu CITNET była pilotażowa realizacja projektów high-tech opartych na koncepcji cyfrowej fabryki. Cyfrowa Fabryka jest termi-nem używanym do opisania wirtualnego obrazu rze-czywistej produkcji. Termin ten oznacza środowisko zintegrowanych technologii informatycznych i kompu-terowych, w którym rzeczywistość jest zastąpiona przez wirtualne modele komputerowe. Takie wirtualne rozwią-zania umożliwiają jeszcze przed praktyczną realizacją sprawdzenie wszystkich konfl iktowych sytuacji i zapro-ponowanie optymalnych rozwiązań. Cyfrowa fabryka jest wykorzystywana do planowania, analizy, symulacji i optymalizacji wytwarzania kompleksowych wyrobów, stwarza warunki i wymaga pracy zespołowej w przygo-towaniu produkcji, przy jednoczesnym tworzeniu sprzę-żenia zwrotnego między konstruktorami, technologami oraz innymi osobami które zajmują się projektowaniem, normowaniem i planowaniem.

Technologię cyfrowej fabryki można głównie wyko-rzystywać w planowaniu produkcji w przemyśle - system cyfrowej fabryki pozwala na zintegrowane modelowanie wszystkich istotnych procesów: od pomysłu, poprzez konstruowanie, przygotowanie produkcji, aż po mon-taż wyrobów. Zwłaszcza w przedprodukcyjnych etapach ukryty jest największy potencjał do osiągnięcia wysokiej jakości i niskich kosztów produkcji.

Rys.6. Broszura informująca o projekcie

Rys.7. Strona internetowa projektu www.cit-net.eu

Rys.8. Wykład i dyskusja uczestników podczas konferencji Inżynieria Produkcji 2011



Zastosowanie technologii cyfrowej fabryki ma szersze badawcze, gospodarcze i społeczne znaczenie. Technolo-gie cyfrowe zastosowane w projekcie mogą być również wykorzystywane w inżynierii biomedycznej, jak również w zachowaniu i prezentacji dziedzictwa kulturowego (di-gitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego, możliwości wirtualnych wycieczek), budownictwie, itd.

W ramach projektu zrealizowano następujące projekty:• Digitalizacja kościoła Świętego Juraja w Trnowie.• Digitalizacja Sklabińskiego zamku.• Digitalizacja kościoła Świętego Wawrzyńca w Bielo-

wicku.• Cyfrowa optymalizacja produkcji w przedsiębiorstwie

Kimatt, s.r.o.• Cyfrowa optymalizacja produkcji w przedsiębiorstwie

Ing. Igor Vaško, PhD. - TomSpeed• Cyfrowa optymalizacja produkcji w przedsiębiorstwie

Lysfusion sp.z o.o.3.1. DIGITALIZACJA KOŚCIOŁA ŚW. WAWRZYŃ-

CA W BIELOWICKUObecny drewniany kościół, o konstrukcji zrębowej,

z wieżą zbudowaną w kształcie słupa, osadzony na pod-murówkach kamiennych i otoczony zamkniętymi sobota-mi, został wzniesiony i poświęcony w 1701 roku. Kościół posiada prostokątną nawę i węższe od nawy, zamknięte trójbocznie prezbiterium, do którego od północy przylega prostokątna zakrystia. Przy południowej części nawy znaj-duje się kwadratowa kruchta, a w niej wejście z drewnia-nym, fazowanym portalem i z drzwiami z okuciami z XVIII wieku. Wieża słupowa, kwadratowa z niewielką kopułką jest obita gontem i wyciętymi koronkowo okapnikami.

Soboty są obite deskami, wyższe znajdują się po zachod-niej stronie. Są tam osłonięte daszkiem pulpitowym, gon-towym. Nawa przykryta jest płaskim, podpartym słupami stropem, a prezbiterium pozornym kolebkowym sklepie-niem. Tęcza z wykrojami - profi lowanymi, niesymetrycz-nymi. Chór muzyczny z zaokrąglonym występem w części środkowej, wsparty jest na dwóch słupach.

W ramach projektu polsko-słowackiego CITNET zespół polskich partnerów opracował trójwymiarowy

model zabytkowego kościoła w Bielowicku. Prace wy-konano w zakresie działania związanego z tworzeniem komputerowej wizualizacji obiektu dziedzictwa kul-turowego. Kościół ten został zeskanowany zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Uzyskana ze skanowania chmura punktów została obrobiona, czyli został stwo-rzony szkielet konstrukcji kościoła, który następnie zo-stał pokryty teksturami. Stworzony w ten sposób model może być wykorzystany w multimedialnych prezenta-cjach kościoła, na przykład na stronach internetowych zainteresowanych organizacji.

3.2. PROJEKT CYFROWEGO MODELU OPTYMALI-ZACJI PRODUKCJI DLA FIRMY LYSFUSION SP.Z O.O.

Lys Fusion Poland Sp. z o.o. należy do amerykańskiego koncernu Illinois Tool Works Inc. z siedzibą w Chicago. Pro-dukcja grupy obejmuje różne gałęzie przemysłu, od prze-mysłu samochodowego poprzez automatykę, elektronikę, przemysł maszynowy do budownictwa. Lys Fusion Poland z siedzibą w Istebnej specjalizuje się w produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych dla motoryzacji. Oferowany asorty-ment jest dzielony na dwie podstawowe grupy:

• Komponenty - czyli elementy duże, skomplikowane, bardzo często wymagające montażu.

• Elementy złączne - czyli elementy małe, niezbyt skomplikowane, mające różne zastosowania.

W ramach projektu zespół polskich partnerów zre-alizował skanowanie hal produkcyjnych, które ułatwiło opracowanie szczegółowego modelu hal produkcyjnych, stanowisk montażowych oraz wtryskarek, które mogą po-służyć fi rmie do badań symulacyjnych związanych z reor-ganizacją hali.

Chmura punktów Model hali produkcyjnej

Następnym przykładem wykorzystania opracowanych modeli była analiza funkcjonowania linii montażowych. Szczególną uwagę w realizowanym projekcie zwrócono na ergonomię pracy oraz wizualizację ręcznego montażu.

Realizowany w ramach projektu pilotażowy projekt miał na celu również połączenie opracowanych modeli z wdrożonym systemem klasy ERP. Takie połączenie daje nową jakość w realizacji procesów wytwarzania. Opraco-wany przykład dotyczył możliwości połączenia w jednej aplikacji modułu rejestracji produkcji z możliwością wi-zualizacji instrukcji montażowych oraz procesu kontroli z wykorzystaniem narzędzi modelowania 3D. Oprócz ty-powych czynności wykonywanych przy rejestracji danych z produkcji: skanowania kodu kreskowego wykonanej

Rys.9. Wizualizacji kościoła Św. Wawrzyńca w Bielowicku

Rys.10. Modelowanie hali produkcyjnej



operacji, drukowania etykiety logistycznej oraz rejestracji prac wykonywanych na stanowiskach pracy dodano moż-liwość przywołania karty montażu oraz karty instrukcji.

4. UTWORZENIE MIEJSC PIERWSZEGO KONTAKTU

Utworzenie sieci innowacji i nowych technologii nie jest jedynym celem projektu. Realizacja projektu ma ak-tywnie przyczynić się do dalszego ekonomicznego roz-woju regionu bazując na wiedzy i innowacjach. Dlatego w etapie końcowym projektu zostały utworzone punkty pierwszego kontaktu dla małych i średnich fi rm regionu, dla fi rm które doskonalą procesy wytwórcze, doskonalą wyroby, wdrażają innowacyjne rozwiązania, a więc dla większości fi rm dążących do osiągnięcia sukcesu na obec-nych konkurencyjnych rynkach.

W miejscach 1-go kontaktu oferujemy innowacyjnym fi rmom współpracę w zakresie:

• innowacyjności produktów i usług,• wdrażania innowacyjnych produktów i technologii,• komercjalizacji innowacyjnych projektów.

W ramach projektu CITNET zespół projektowy zrealizo-wał serię roboczych warsztatów i spotkań, gdzie przedstawi-cielom fi rm przedstawiono projekt, zaprezentowano tech-nologię cyfrowej fabryki oraz usługi wspierające innowacje, które oferują poszczególne organizacje w sieci CITNET.

5. PODSUMOWANIEWierzymy, że te i dalsze na-

sze działania przyczynią się do rozwoju przedsiębiorstw z regio-nów Żylińskiego oraz Śląskiego, a szczególnie ich innowacyjności i do postępu technologicznego. Uważamy również, że realizowa-ne działania będą miały znaczący wkład w zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych poko-leń oraz przyczynią się do dalszej intensyfi kacji współpracy między dwoma regionami, torując drogę do trwałej europejskiej integracji.

Kontakt na sieć CITNET – partner wiodący projektu:Słowackie Centrum ProduktywnościUniverzitná 8413/6, 010 08 Žilina, SłowacjaTel.: +421 41 5139229www.cit-net.eu

Program: Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013

Oś priorytetowa: 2. Rozwój społeczno-ekonomiczny

Temat osi priorytetowej 3. Projekty sieciowe

PW/PP SLCP / ŽU, CEIT, ATH, FCNT

Nazwa projektu: Transgraniczna Polsko-słowacka sieć innowacji i nowych technologii

Numer projektu WTSL.02.03.00-82-013/08

Rys.11. Przykłady ergonomicznej oceny stanowiska pracy

prof. dr hab inż. Józef MATUSZEK dr h.c., dr hab. inż. Dariusz PLINTA prof. ATH, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno–Humanistyczna Bielsko–Biała, ul. Willowa 2, 43–309 Bielsko–Biała, Fundacja Centrum Nowych Technologii, ul. I Dywizji Pancernej 45/113, 43-382 Bielsko-Biała [email protected], [email protected]. Zespół realizujący projekt CITNET

Rys.12. Miejsca 1-go kontaktu (budynki CEIT-u oraz ATH) z zespołem projektu CITNET

Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka

2007-2013

Program cezhraničnej spolupráce Poľská republika – Slovenská republika

2007-2013



W jakim kierunku będzie rozwijał się rynek pracy z punktu widzenia zapotrzebowania na określone zawo-dy, specjalności, kwalifi kacje i umiejętności, to pytanie, na które odpowiedzi poszukuje wiele instytucji zaangażo-wanych w problematykę tego obszaru, w tym instytucje edukacyjno-szkoleniowe. Szkoły, uczelnie, centra kształ-cenia ustawicznego, fi rmy szkoleniowe zastanawiają się, jak zaprojektować programy nauczania, oferty szkoleń, by znalazły odbiorców i przyczyniły się do rozwoju rynku pracy, w tym wzrostu wskaźnik zatrudnienia oraz spadku wskaźnika bezrobocia.

Przystosowanie programów nauczania i kształcenia do potrzeb gospodarki wymaga pewnej prognostycz-nej wiedzy.

W celu wzbogacenia bazy danych o sytuacji na re-gionalnym rynku pracy zostały przeprowadzone przez Akademię Techniczno-Humanistyczną w podregionie bielsko-bialskim badania dotyczące monitoringu regio-nalnego rynku pracy. Projekt realizowany był w roku 2010 we współpracy dwóch katedr ATH: Katedry Inżynierii Pro-dukcji oraz Katedry Socjologii. Badania przeprowadzono w 34, głównie średnich i dużych zakładach produkcyjnych podregionu bielskiego na próbie N=507 pracowników oraz N=50 przedstawicieli kadry zarządzającej1.

Głównym celem projektu było zebranie informacji oraz określenie trendów rozwojowych w zakresie pożą-danych kwalifi kacji i umiejętności oraz postaw i zachowa-nia pracowników przedsiębiorstw produkcyjnych, a także sytuacji wybranych zawodów i specjalności w perspekty-wie najbliższych kilku lat na rynku pracy w podregionie bielskim obejmującym miasto Bielsko-Biała oraz powiaty: bielski, cieszyński i żywiecki.

Natomiast celami szczegółowymi były:Ocena przydatności posiadanych przez pracownice

i pracowników kwalifi kacji i umiejętności w kontekście wykorzystania ich w bieżącej pracy oraz potrzeb w zakre-sie rozwoju zawodowego, z punktu widzenia wymagań

1 Efektem projektu jest publikacja: Baron-Puda M., Kłóska I.: Badanie trendów rozwojowych na rynku pracy w podregionie bielskim, Wy-dawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2010.

współczesnego rynku pracy, stanowiąc zarazem ocenę i wskazanie kierunków rozwoju dla systemu kształcenia i szkolenia na potrzeby rynku.

Dokonanie diagnozy przyszłych potrzeb pracodaw-ców lokalnego rynku pracy odnośnie pożądanych kwalifi -kacji i umiejętności pracobiorców, co wiąże się z potrzebą upowszechnia profi lu pożądanego kandydata/ki do pracy i co w efekcie wspomaga planowanie kariery i kształcenia ustawicznego pracobiorców.

Określenie kierunków zmian w strukturze kwalifi-kacyjno-zawodowej zatrudnienia na lokalnym rynku pracy, co jest odpowiedzią na pytanie o sytuację i per-spektywy zatrudniania kobiet i mężczyzn w zakładach na określonych stanowiskach, w określonych zawodach i specjalnościach.

Upowszechnienie wiedzy o sytuacji i trendach rozwo-jowych na rynku, co realizuje potrzebę dostarczania pod-miotom rynku pracy informacji o trendach rozwojowych na podstawie danych pochodzących bezpośrednio ze źró-dła, tj. lokalnych zakładów pracy.

Realizowany projekt stanowił kontynuację śledzenia sytuacji na rynku pracy w regionie zapoczątkowanej kilka lat wcześniej. W latach 2005-2006 Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej reali-zowała projekt badawczy „Analiza i prognozowanie rozwoju rynku pracy w regionie bielskim” współfi-nansowany z EFS w ramach ZPORR. Badania przepro-wadzono w 32 średnich i dużych zakładach produk-cyjnych miasta Bielsko-Biała i powiatu bielskiego na próbie N=750 pracowników oraz N=100 przedstawi-cieli kadry zarządzającej2.

Podjęcie badań dotyczących zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności pracowników zakładów produkcyjnych wynika ze znaczenia przemysłu dla podregionu bielskiego. Jest on bowiem podstawą rozwoju gospodarczego i społecznego oraz tworze-nia się i rozwoju innych sfer (usługi, handel itp.). Biel-sko-Biała oraz przylegające powiaty to miejsce, gdzie

2 Efektem projektu jest publikacja: Matuszek J. (red.): Analiza i prognozowa-nie rozwoju rynku pracy w regionie bielskim. Zeszyt Naukowy nr 23, Wydaw-nictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała 2006.

Badanie trendów rozwojowych na rynku pracy w podregionie bielskim – projekt badawczy

współfi nansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Maria Baron-Puda

Badanie trendów rozwojowych na rynku pracy w podregionie bielskimMaria Baron-Puda


od wielu lat przemysł odgrywa kluczową rolę. Biel-sko-Biała – niegdyś „Miasto 100 przemysłów”, w tym jeden z największych w kraju ośrodków przemysłu maszynowego i włókienniczego – mimo przeobra-żeń, jakie się w nim dokonały wciąż pozostaje zna-czącym centrum przemysłowym, charakteryzującym się dużym zróżnicowaniem branż. Przemysł ogrywa też dużą rolę w sąsiadujących z miastem powiatach: bielskim, żywieckim i cieszyńskim. Ogółem w pod-regionie bielskim zakłady produkcyjne są miejscem zatrudnienia prawie połowy osób aktywnych zawo-dowo w tym obszarze.

Podregion bielski, ze stolicą Podbeskidzia – Bielskiem-Białą, to jeden z silniejszych gospodarczo podregionów województwa śląskiego. Charakteryzuje go duże zróżni-cowanie branż przemysłowych. Wiodącą rolę odgrywa przemysł motoryzacyjny, ważne miejsce zajmuje przemysł elektromaszynowy a także spożywczy. Mimo poważnego kryzysu w branży włókienniczej, przemysł lekki jest tu

wciąż widoczny i dobrze prosperujący. Ponadto w pod-regionie rozwija się przemysł metalowy, maszynowy, metalurgiczny, drzewny, skórzany, rafi neryjny i inne. Rolę przemysłu i budownictwa w podregionie odzwierciedla pozycja przedsiębiorstw produkcyjnych, w tym ich liczba, zmiany w zakresie tworzenia i likwidacji.

Konieczne jest zatem monitorowanie procesów za-chodzących w fi rmach produkcyjnych oraz sytuacji ich pracowników, tj. zmian w liczbie fi rm, dynamiki zatrudnie-nia w zakładach, w tym uwzględniając sytuację mężczyzn i kobiet, podaży i popytu na określone kwalifi kacje i umie-jętności zasobów ludzkich, zawody i specjalności poszuki-wane na rynku pracy, możliwości i oczekiwania pracowni-ków dotyczące posiadanych umiejętności i podnoszenia kwalifi kacji, realizacji karier zawodowych itp.

dr inż. Maria Baron-Puda, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna Bielsko-Biała, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, [email protected]

Ludzie – ich wiedza, umiejętności i postawy de-cydują o rozwoju przedsiębiorstw, regionów i krajów. Doskonalenie metod transferu wiedzy jest kluczowym elementem sukcesu. Współpraca krajów oraz instytucji o różnych tradycjach edukacyjnych pozwala na łączenie sprawdzonych rozwiązań. Transfer wiedzy między insty-tucjami działającymi w odmiennych uwarunkowaniach kulturowych jest łatwiejszy dzięki zastosowaniu Europej-skich Ram Kwalifi kacji (EQF). Transfer wiedzy w obszarze zawodowym dotyczącym organizacji procesów produk-cyjnych ma szczególne znaczenie dla skuteczności i efek-tywności działania przedsiębiorstw.

Projekt pt.: „Europejskie ramy kwalifikacji narzę-dziem łączącym różne systemy kształcenia organiza-torów procesów produkcyjnych” realizowany przez instytucje takie jak: Stowarzyszenie REFA Wielkopolska z siedzibą w Poznaniu (lider projektu), Fundacja „Fun-dusz Współpracy”, Fundacja Polska REFA, Fraunhofer IPA Slovakia, Europa Line Group S.A., Hellenic Regional Devel-opment Centre – HRDC, Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielona Góra, Katedra Inżynierii Produkcji Akademii Techniczno-Humanistycznej miał na celu opracowanie propozycji programu szkoleniowego dla organizatorów procesów produkcyjnych, będącego od-

powiedzią na potrzeby rynku pracy, zbadane w krajach uczestniczących w projekcie.

Opracowywany program szkoleniowy wykorzystuje koncepcję kształcenia modułowego wg modelu przyjętego przez Międzynarodową Organizację Pracy (modules of em-ployable skills) i uwzględnia poziomy kwalifi kacji zawodo-wych wg międzynarodowych (EQF) i narodowych (NQF) ram kwalifi kacji w krajach uczestniczących w projekcie.

Działania projektu objęły:- zbadanie w krajach partnerskich zakresu zadań

zawodowych wykonywanych przez osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z organizacją produkcji,

- określenie wiedzy, umiejętności i kompetencji (wg terminologii EQF/NQF) potrzebnych do wykonywania zidentyfi kowanych zadań,

- stworzenie opisów jednostek szkoleniowych pozwa-lających na nabycie potrzebnej wiedzy i umiejętności dla obszaru zawodowego dotyczącego organizacji produkcji.

W świetle przeprowadzonych badań w Polsce, na Słowacji, w Grecji oraz Bułgarii kluczowe elemen-ty w pracy organizatora procesów produkcji obejmują: optymalne planowanie i organizację procesów produk-cji, planowanie zasobów, wiedzę, kierowanie zespołem, kształtowanie stanowisk pracy, umiejętności osobiste.

EUROPEJSKIE RAMY KWALIFIKACJI NARZĘDZIEM ŁĄCZĄCYM RÓŻNE SYSTEMY

KSZTAŁCENIA ORGANIZATORÓW PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

Izabela Kutschenreiter-Praszkiewicz

Europejskie ramy kwalifi kacji narzędziem łączącym różne systemy kształceniaIzabela Kutschenreiter-Praszkiewicz


Wyniki badań stały się podstawą do opracowania propozycji programu szkoleniowego dla organizatorów procesów produkcyjnych, będącego odpowiedzią na po-trzeby rynku pracy.

Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój metod i kon-cepcji w zakresie organizacji procesów produkcyjnych program szkoleniowy powinien cechować się otwar-tością na zmiany, którą zapewnia stosowanie koncep-cji MES (Modules of Employable Skills). Program szko-leniowy oparty na koncepcji MES łączy doświadczenia dydaktyczne związane z metodyką uczenia się i nauc-zania z potrzebami wynikającymi z zadań zawodowych wykonywanych w danym zawodzie.

W myśl koncepcji MES analiza procesu pracy jest niezbędnym elementem opracowania programu szkole-niowego a wyodrębnione zadania zawodowe są podsta-wą do budowy jednostek modułowych pozwalających nabyć kwalifi kacje niezbędne do wykonywania zadań zawodowych lub podejmowania decyzji. Elastyczność w zakresie nabywania wiedzy, umiejętności i kompeten-cji w zawodzie organizator procesów produkcyjnych jest zapewniona poprzez wzięcie udziału w procesie kształ-cenia realizowanym w oparciu o jednostki szkoleniowe pogrupowane w jednostki modułowe.

Proces nabywania kwalifi kacji, czyli przygotowanie do pracy w zawodzie wymaga kształtowania umiejętności, wie-dzy oraz cech psychofi zycznych. A zatem opracowanie jed-nostek szkoleniowych w myśl koncepcji EQF/NQF pozwoliło na określenie zarówno treści jak i formy prowadzenia szkoleń zgodnego z zakresem zadań zawodowych realizowanych na stanowiskach pracy tworzonych w przedsiębiorstwach dla potrzeb organizowania procesów produkcyjnych.

Odpowiedź na pytanie: „co uczestnik szkolenia po-winien wiedzieć po zakończeniu szkolenia” pozwala na określenie wiedzy przekazywanej w ramach tematów zajęć realizowanych w jednostce szkoleniowej.

Odpowiedź na pytanie: „co uczestnik szkolenia powi-nien umieć zrobić po zakończeniu szkolenia” pozwala na dobór ćwiczeń realizowanych w jednostce szkoleniowej.

Dobór form prowadzenia zajęć np. praca w grupach pozwala na kształtowanie cech takich jak np. umiejętność wypracowywania rozwiązań kompromisowych.

Osoby odpowiedzialne za organizację procesów produkcyjnych pracują na stanowiskach o różnym za-kresie samodzielności i odpowiedzialności a zatem treść i forma szkolenia powinna te różnice uwzględniać. Wprowadzenie powiązań w opisach jednostek szkole-niowych dotyczących poziomów EQF/NQF pozwala na zróżnicowanie oferty kształcenia w zależności od po-trzeb uczestników szkolenia.

Określenie wiedzy, umiejętności i kompetencji wg terminologii EQF/EQF potrzebnych do wykonywania zi-dentyfi kowanych zadań organizatora procesów produk-cyjnych zostało zrealizowane w projekcie dzięki wspar-ciu Zakładu Badań Edukacji Zawodowej z Radomia.

Literatura [1] Długokęcka J.: Raport badawczy. Projekt UE Leonardo

da Vinci ,,Europejskie Ramy Kwalifikacji – narzędziem łączącym różne systemy kształcenia organizatorów procesów produkcyjnych’’. Warszawa, marzec 2010

[2] Pöttering H., Lenami J.: Europejskie Ramy Kwalifi kacji dla uczenia się przez całe życie (ERK). Komisja Europe-jska Edukacja i Kultura, Urząd Ofi cjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich Luksemburg, 2008.

[3] Symela K.: Poradnik metodyczny dla autorów mo-dułowych programów szkolenia zawodowego. Warszawa 2005

dr inż. Izabela Kutschenreiter-Praszkiewicz, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna

Bielsko-Biała, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, [email protected]

Streszczenie: W artykule przedstawiono problem systemowego

wspomagania projektowania procesu współpracy przedsiębiorstw. Rozwój produktywności fi rm wymaga ułatwienia inicjowania, tworzenia i poszerzania powiązań kooperacyjnych różnych przedsiębiorstw. Rozwój metod i postaci wymiany danych w kooperacji umożliwia tworzenie systemów informatycznych wspomagania kooperacji produkcji.

1. UWARUNKOWANIA KOOPERACJI PRODUKCJIOtoczenie informatyczne procesu kooperacji

WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW– SYSTEM WSPOMAGANIA KOOPERACJI

Aleksander Moczała

Organizacja przebiegu kooperacji jest silnie związana z wykorzystywaną technologią informatyczną. Rozwija-nym obecnie kompleksowym systemem informatycznym przedsiębiorstw są systemy klasy ERP (Enterprise Resour-ce Planning) określane jako zbiory silnie zintegrowanych pakietów oprogramowań oferujących spójny przepływ informacji w przedsiębiorstwie. W obszarze produkcji pra-cują integrowane z nimi systemy jak CAD, PDM, CAM, DNC i inne operujące w sieci Internet i innych rozległych sieciach teleinformatycznych WAN. Powszechność dostępu do sieci spowodowała rozwój systemów handlu z klientem maso-

Współpraca gospodarcza przedsiębiorstwAleksander Moczała



obecnie celem rozwoju systemów zarządzania jest stworzenie systemów GRP - Global Resource Planning – planowanie zasobów dowolnie wielu przedsiębiorstw, to zbiór aplikacji, które pozwalają integrować działania wielu przedsiębiorstw na wszystkich szczeblach zarządzania zapewniając optymalne wykorzystanie zasobów oraz uporządkowanie i przejrzystość procesów wewnętrznych. Systemy ERP z dodatkowymi modułami, którymi mogą być np. CRM, SCA, e-biznes, CAC wyposażone w narzędzia pozwalające na integrację systemów różnych producentów i wersji językowych

Dzięki GRP - Global Resource Planning zintegrowanie dużej liczby dostawców przedsiębiorstwa, choć podno-si koszty wdrożenia powinno dać zyski - rozwiązaniem będą elektroniczne rynki, ale te dopiero powstają. Klient będzie posiadał stały wybór: albo organizować rynek we własnym zakresie, albo kupić proponowane rozwiązanie i poddać się praktykom monopolistycz-nym dostawcy oprogramowania. Trzecim naturalnym źródłem korzyści jest integracja e-procurement z syste-mami ERP własnymi i dostawców, których wyszukiwa-nie stanie się szybsze i trafniejsze.

2. WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA PROCESU KO-OPERACJI PRODUKCJI

2.1. Założenia systemu wspomagania kooperacjiOdpowiedź na pytanie: kto może kooperować w reali-

zacji zlecenia produkcyjnego? - wymaga wiedzy o przed-siębiorstwach funkcjonujących na rynku. Określenie zbioru możliwych kooperantów prowadzi do stwier-dzenia potrzeby stworzenia bazy danych o przedsię-biorstwach, z której zostaną wyselekcjonowani poten-cjalni kooperanci – rys. 2.

Rys. 1. Prognoza ewolucji systemów ERP - zarządzania w przedsiębiorstwie

wym B2C (Business to Customer) i wspomagających proce-sy między przedsiębiorstwami B2B (Business to Business).

Do kolejnych - dzisiaj rozwijanych zalicza się systemy zarzą-dzania łańcuchem dostaw SCM (Supply Chain Management), zarządzania relacją z klientami CRM (Customer Relationship Management). Systemy te integrują działania pomiędzy part-nerami biznesowymi na poziomie strategicznym, taktycznym i operacyjnym funkcjonują w zintegrowanych łańcuchach w ramach jednej fi rmy, ze względu na brak przystosowania do zmian w łańcuchach złożonych z niezależnych partnerów.

1.2. Przyszłość systemów zarządzania produkcjąSystemy pokrewne ERP równolegle rozwijały swoje moż-

liwości planowania – powstały systemy APS. APS – określa się systemy do zaawansowanego harmonogramowania. Dodat-kowa funkcjonalność (plus wszystkie opcje z rodziny MRP):

• łączenie automatyczne operacji z różnych zleceń pro-dukcyjnych

• generowanie kolejności i równoległe włączanie ope-racji z różnych zleceń produkcyjnych,

• zastosowanie reguł zaawansowanego harmonogra-mowania

• stosowanie reguł zależnie od zamówienia, produktu, zasobu

Przyszłość w badaniach dla ERP to dalsza integracja sys-temów:

• integracja systemów SCM (Supply Chain Manage-ment) oraz kombinacja aplikacji SCM z GIS (Geogra-phical Information System)

• CAC (Computer Aided Cooperation) - systemy wspoma-gania kooperacji

Widzimy już dziś jak tworzenie produktów obejmuje kilka przedsiębiorstw i tak ewoluują też systemy. Wychodzą one poza przedsiębiorstwa i pozwalają na koordynację po-szczególnych procesów - klasa ERP II, lub też łączą całe łań-cuchy dostaw - systemy SCM. Wewnątrz przedsiębiorstw systemy ERP uzupełniane są o systemy zarządzania wiedzą, ECR, CRM, portale korporacyjne, aplikacje e-biznesowe.

Przedsiębiorstwa rozwijają aplikacje - platformę han-dlu elektronicznego muszą ponieść koszty wdrożenia, zyskują jednak prawo do pobierania opłat za korzystanie z niej - stałe opłaty licencyjne i procent od wartości trans-akcji. Duża liczba fi rm korzystających z platformy może wprawdzie skłonić jej właścicieli do obniżenia ceny, ale i tak jej wysokość stanowi istotną barierę dla wielu fi rm, które chciałyby z takiej platformy korzystać. Alternaty-wą dla dużych fi rm jest budowa własnych rozwiązań e-procurement na bazie narzędzi dostarczanych zarówno przez dostawców systemów ERP, jak i innych producen-tów rozwiązań e-commerce.CAC - Computer Aided Cooperation systemy wspomagania kooperacji - dzięki zastosowaniu przy równoległemu opracowywaniu procesu kooperacji (simultaneous engineering - SE) można uzyskać skrócenie procesu projektowania produkcji. Przewidywanym Rys. 2. Poszukiwanie potencjalnych kooperantów w produkcji (oprac. własne).


Przykładem systemu komputerowego wspomagającego kooperację jest System Wspomagania Kooperacji opracowany w ramach projektu „Rozwój transgranicznej współpracy gospodarczej – System Wspomagania Kooperacji dla przedsiębiorstw w Euroregionie Beskidy” zrealizowanego przez Katedrę Inżynierii Produkcji ATH. System Wspomagania Kooperacji daje możliwości:

znaleźć produkt,- znaleźć producenta (kooperanta),- wyszukiwanie zaawansowane – znaleźć produkt lub - fi rmę wg EKD. sprawdzić stosowane technologie,- zaprojektować proces wytwarzania w systemie - producenta i na jego zasobach (jeśli posiadamy uprawnienia),Systemy komputerowego wspomagania kooperacji

tworzą nowe możliwości zarówno z punktu widzenia fi rmy

Rys. 3. Integracja z Systemem Wspomagania Projektowania Wytwarzania

korzystającej z takiego systemu jak również jej partnerów handlowych i klientów. Są to między innymi:

- niskie koszty – koszty i opłaty abonenckie najczęściej stanowią mniej niż 10 % kosztów, które fi rma ponio-słaby dla zrealizowania podobnych działań przez jej pracowników,

- możliwość tworzenia zamówienia w dowolnym czasie,

- współpraca z systemami ERP – rejestracje zamówień on-line w systemach ERP,

- możliwość zarządzania gospodarką materiałową – możliwość realizowania zamówienia na podstawie aktualnego stanu magazynowego,

- stała kontrola – możliwość śledzenia przebiegu lub stanu zamówionego asortymentu między kontrahentami,

- bieżąca archiwizacja wszystkich operacji – wszyst-kie informacje o zamówieniach zrealizowanych i bieżących są rejestrowane i udostępniane zaan-gażowanym firmom.

3. WNIOSKIRozwój metod i postaci wymiany danych

w kooperacji umożliwi rozwój oraz powstawanie nowych systemów informatycznych wspomagania kooperacji produkcji, przybliża funkcjonalnie i organizacyjnie zarówno przedsiębiorstwa globalne, jak i ich poddostawców, przez przyjęcie wspólnej postaci wymienianej informacji, znormalizowany standard modelowania produktu i procesów wytwórczych

Umiejętnie przeprowadzony proces projektowania kooperacji pozwoli połączyć kooperantów o takich możliwościach zasobowych, materiałowych, dysponujących technologiami, poziomem wykwalifi kowania kadry w stosunku do zlecenia-projektu, co zapewni uzyskanie efektu synergetycznego.. Przedstawiona technologia może być ofertą dla istniejących producentów, przedsiębiorstw wirtualnych, a także wielu w przyszłości nowopowstałych fi rm, które oferują produkty dla e-biznesu oraz udostępniają je jako outsourcing

dr inż. Aleksander MOCZAŁA Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna,

Bielsko-Biała, 43-309, ul. Willowa 2, email: [email protected]

Artykuł zawiera efekty prac realizowanych dla projektu: „Rozwój transgranicznej współpracy gospodarczej – System Wspomagania Kooperacji dla przedsiębiorstw w Euroregionie Beskidy”. Projekt współfi nansowany przez Unię Europejską .

Problem wymaga zbudowania modelu dostawca-producent opisującego standard wymagań dla przed-siębiorstwa wirtualnego. Proponowane rozwiązanie to budowa bazy przedsiębiorstw opisanych podstawowy-mi informacjami potrzebnymi w tej fazie projektowania, w połączeniu z systemem przeszukiwania bazy przy po-mocy klasyfi katora w oparciu o kryteria określone dla projektowanej produkcji.

2.5. Integracja z systemami Zarządzania Przedsię-biorstwem ERP

Opracowanie klasyfikatorów grupujących elemen-ty według p odo-bieństwa z punktu widzenia różnych kryteriów, stwa-rza między innymi podstawę do stworzenia struktur bazodanowych. Ogólny model integracji Systemu Wspomagania Kooperacji (przedstawianego również jako Computer Aided Coooperation – CAC) w postaci schematu algorytmu przedstawiono na rys. 3.



Wpływ kanadyjskiego rządu federalnego na kierunki prac badawczo-rozwojowych sektora prywatnego

Krzysztof J. Konsztowicz

StreszczeniePrzygotowany w oparciu o wybór ofi cjalnych dokumen-

tów poniższy tekst przedstawia nowoczesny sposób podej-ścia do zarządzania badaniami naukowymi i wdrażania nowych technologii z perspektywy kanadyjskiego rządu fe-deralnego. Opisano ogólne tło szybko zmieniającej się istoty badań naukowych we współczesnym świecie, poświęcając szczególną uwagę konieczności ciągłego i elastycznego pla-nowania. Opisano rolę rządu w komercjalizacji wyników ba-dań, ustalaniu priorytetów i we wspieraniu działań koopera-cyjnych i partnerskich. Wskazano rolę sektora prywatnego w strategii rozwoju nauki i technologii.

Słowa kluczowe:Zarządzanie wiedzą, wdrażanie technologii, komercja-

lizacja wyników badań, działania rządu, regulacja rynku, planowanie strategiczne, przedsiębiorczość, gospodarka wiedzy, siła robocza

1. WstępMimo pełnej prywatyzacji, zdecentralizowanej ad-

ministracji oraz deregulacji rynku, myliłby się ten kto ze-chciałby sądzić, że rząd kanadyjski nie ma związku a tym bardziej nie ma wpływu, na prace badawczo-rozwojowe w sektorze prywatnym. Związki te są może luźniejsze bo nie ma tu mowy o bezpośredniej ingerencji, ale w gruncie rzeczy wpływ rządu jest bardzo silny, ponieważ dokony-wany jest przy użyciu efektywnych mechanizmów regula-cyjnych, czyli prawno-ekonomicznych [1].

W zakresie planowania, prace badawcze w skali kraju koordynowane są przez Ministerstwo Przemysłu i w ramach jego mandatu szczególną wagę przywią-zuje się do wyznaczania tzw. „map drogowych”. W tym procesie strategicznego planowania największe przed-siębiorstwa z najważniejszych 11 sektorów gospodarki, przy udziale rządu i reprezentantów uczelni wyższych związanych z tymi sektorami, określają najważniejsze potrzeby i sterowniki rynku w perspektywie najbliż-szych pięciu do dziesięciu lat [2].

W zakresie fi nansów rząd ustala regulacje prawne i sty-mulacje fi nansowe w postaci kredytów, ulg i odpisów po-datkowych na inwestycje, badania naukowe i rozwojowe w dziedzinach wyznaczonych jako priorytety narodowe. W efekcie tak skoordynowanych działań, średnio jeden dolar (kanadyjski) zainwestowany w prace badawczo-ro-zwojowe naprawdę kosztuje inwestujące fi rmy i osoby tyl-ko CAN $ 0,50 nawet do $ 0,20, zależnie od prowincji [3]. Ta różnica jest warta zachodu…

2. Szybka ewolucja natury biznesu ba-dawczo-rozwojowego

Dzisiejszy rynek bardzo różni się od tego jaki znany był jeszcze pod koniec ubiegłego stulecia. Procesy produkcyj-ne nie tylko podlegają szybkiej automatyzacji ale i jeszcze szybszej globalizacji. Przez długi czas prace badawczo-ro-zwojowe1 (BR) były segmentem łańcucha wartości najdłu-żej poddającym się procesowi internacjonalizacji, jednak obecnie fi rmy instalują swoje jednostki BR w przeróżnych lokalizacjach na całym świecie, gdziekolwiek jest to dogod-ne. Możliwości naukowe i technologiczne (NiT) są dzisiaj bardziej równomiernie rozmieszczone na globie, z krajami takimi jak Chiny, Brazylia czy Indie szybko wchodzącymi w ten segment w oparciu o ich wysoko kwalifi kowane ka-dry i przewagę niskich kosztów. Z drugiej strony, zarówno rozwój nowoczesnych badań jak i technologii staje się co-raz droższy, badania wchodzą w obszary pomiędzy wielo-ma dyscyplinami a nowe technologie wprowadzane są do procesu produkcyjnego szybciej niż kiedykolwiek przed-tem. Aby utrzymać się w czołówce, tworzenie układów partnerskich nie tylko krajowych ale i międzynarodowych staje się wymogiem czasu. W celu odniesienia sukcesu na coraz bardziej konkurencyjnej arenie międzynarodowej, kraje muszą zadbać o posiadanie talentów, badaczy, la-boratoriów, wyposażenia i przedsiębiorstw wyłącznie na najwyższym poziomie światowym. Wszystko to wymaga większych inwestycji sektora prywatnego w najnowsze osiągnięcia naukowe i technologiczne i utalentowany per-sonel, który staje się globalnie coraz bardziej mobilny [4].

W tym szybkozmiennym kontekście BiR, następujące problemy nabierają kluczowego znaczenia [5]:

• Polepszenie komercjalizacji wyników badań. Wiele krajów świata próbuje znaleźć odpowiedź na szyb-ko zmieniające się środowisko nauki i technologii poprzez wypracowanie strategii konkurencyjnych nowej gene-racji. Wiele krajów członkowskich OECD zaadoptowało strategie konkurencyjne usiłujące zmobilizować NiT dla uzyskania korzyści narodowych: kraje te wspierają śro-dowisko przedsiębiorczości w celu zachęty do większych inwestycji w innowacje. Dla wzmocnienia regulacyjnych ram rynkowych, rządy dodatkowo dokonują reorientacji mechanizmów wsparcia dla innowacji zarówno sposo-

1 W dalszej części tekstu sformułowanie „badawczo-rozwojowe” opisane będzie skrótem B-R, sformułowanie „badania i rozwój” przedstawione będzie jako BiR, „nauka i technologia” pojawi się jako NiT a naukowo-technologiczny, jako N-T. Przy tłumaczeniach nazw instytucji pojawi się w nawiasie ich oryginalny skrót, np. Narodowa Rada Nauki (NRC – od: National Research Council)

Wpływ kanadyjskiego rządu federalnego na kierunki prac badawczo-rozwojowychKrzysztof J. Konsztowicz


bami bezpośrednimi (dotacje, pożyczki) jak i pośrednimi (ulgi podatkowe dla BiR oraz kapitałów wczesnego sta-dium inwestycji). Kraje takie jak Austria, Finlandia, Ho-landia czy Niemcy konsolidują swoje programy wsparcia innowacji tak, by uczynić je łatwiejszymi do zastosowa-nia i wdrożenia przez przedsiębiorstwa przemysłowe. Inne kraje koncentrują się na ulepszaniu mechanizmów transferu wiedzy z uczelni do przedsiębiorstw, wliczając w te działania również standaryzację przepisów nt. wła-sności intelektualnej tak, by fi rmy miały lepszy dostęp do możliwości szybkiej komercjalizacji wyników badań fi nansowanych przez fundusze publiczne.

• Ustalanie strategicznych priorytetów badaw-czych. Wiele krajów, wliczając Stany Zjednoczone, Australię, Nową Zelandię, Koreę czy Wielką Brytanię próbuje zidentyfi kować swoje priorytety badawcze w dziedzinach, gdzie mogą konkurować na warunkach doskonałości wiedzy na skalę światową. Te strategiczne priorytety badawcze opierają się na szczególnych moż-liwościach i wyzwaniach dla każdego z krajów i często dotyczą kluczowych dziedzin technologii. Procesy usta-lania priorytetów narodowych na ogół wiążą się z usta-laniem najważniejszych celów dla całych społeczeństw i osiąganiem ich na drodze procesów konkurencyjnych warunkujących to, że nagrodzone zostaną w istocie tyl-ko najlepsze pomysły i projekty. Ustalanie priorytetów na tym poziomie pozwala również na uniknięcie przez rządy ryzyka porażki rynkowej, na ogół lepiej znoszonej przez sektor prywatny.

• Wspieranie partnerstwa i kooperacji naukowej i technologicznej. Liczne kraje coraz usilniej pracują nad stworzeniem warunków współpracy pomiędzy fi rmami prywatnymi oraz współpracy fi rm prywatnych z publicz-nymi instytucjami badawczymi. Wiele krajów wzmacnia współpracę międzynarodową, np. przez dzielenie się udziałami w niezwykle wysokich kosztach infrastruktury badawczej oraz w kosztach projektów badawczych doty-czących wyzwań globalnych.

• Rozwój utalentowanej siły roboczej. Większość krajów uznaje obecnie nadzwyczajną wagę posiada-nia siły roboczej wykwalifikowanej w zakresie nauki i technologii. Wspiera się mobilność międzynarodową studentów i młodych badaczy, próbując przyciągnąć największe talenty z całego świata a także włączyć swo-je obiecujące talenty krajowe w sieci powiązań między-narodowych.

• Polepszenie wyników fi nansowych i odpowie-dzialności fi nansowej za prace badawcze. Wiele kra-jów wprowadziło reformy zarządzania państwowymi organizacjami badawczymi w celu zwiększenia siły ich oddziaływania, efektywności i umiejętności odpowiedzi na potrzeby społeczeństwa. Na ogół wiąże się to z przy-znaniem większej autonomii uniwersytetom i innym państwowym jednostkom badawczym, z jednoczesnym

wprowadzeniem surowszych zasad ewaluacji, miar i wy-magań co do efektywności.

3. Mapy drogowe – elastyczna baza dla strategii

• Mapy drogowe są dokumentami opisującymi klu-czowe elementy dzisiejszych i przyszłych rynków, pro-duktów, technologii, pojedynczych oddziałów i całych przedsiębiorstw, branż przemysłowych i krajów. Proces przygotowania map drogowych jest co najmniej tak ważny, jak rozwój nowego produktu [2]. Potraktowanie biznesu jako systemu daje podstawę do zbudowania mapy drogowej mającej na celu wytworzenie wartości dodatkowej dla udziałowców. To podejście łączy kon-cepcje wyciągania i popychania dla strategii konkurencji rynkowej (ang. Know-Why), tworzenia map drogowych produktów (Know-What), drogowych map technolo-gicznych (Know-How) i planów działania (To-Do), w kon-tekście właściwego czasu działania (Know-When). Zro-zumienie faktu, że tworzenie map drogowych jest po prostu dobrym podejściem do planowania stanowi pod-stawę do weryfi kacji wartości udziałowej i związanych z nią sterowników wartości rynkowej [6].

W odróżnieniu od sztywnych planów mapy drogowe mają tę zaletę, że jest to technika planowania elastycz-na i adaptowalna w czasie, która łatwo może się stać integralną częścią ogólnej umiejętności zarządzania. Choć może nie jest lekarstwem na wszystkie problemy współczesnego biznesu, ta technika stanowi szkielet integrujący wizje, rozwiązania i alternatywy. Po ogól-nym zidentyfikowaniu technologii, linii produktowej czy komponentu jako kandydata do procesu wytycza-nia mapy drogowej, w szczegółowym procesie jej two-rzenia przeprowadza się dokładnie wszystkie czynności definiujące elementy dzisiejszego i przyszłego rynku. Wyniki każdej czynności definiującej dokumentuje się w serii tablic, najlepiej w zwartej formie nadającej się bezpośrednio do prezentacji.

Każde przedsiębiorstwo przygotowuje i wykonuje ten proces na swój sposób. Są jednak pewne wspólne koncepcje, których używają wszystkie fi rmy w branży w trakcie procesu przygotowania map drogowych. Głownie chodzi tu o rozkład wartości w analizie sumarycznej w świetle łańcucha wartości Portera. Aspekty technologii i samej produkcji łączy się na ogół z aspektami fi nansów, strategii wzrostu oraz marketingu [6].

Technologiczne mapy drogowe to zarówno proces planowania jak i narzędzie, które: przewiduje rozwój techno-logii niezbędnych dla funkcjonowania przyszłych rynków; wy-znacza drogę dla komercjalizacji właściwych technologii; po-maga przemysłowi wychwycić nowe szanse na rynku; kieruje decyzjami dotyczącymi technologicznych prac BR; pomaga tworzyć nowe układy partnerskie i kooperacyjne w zakresie badań i rozwoju (BiR) w skali krajowej i międzynarodowej; do-starcza niezbędnych informacji dla działań rządu.



• Technologiczne mapy drogowe są dokumenta-cją zestrukturyzowanego procesu defi niowania, analizy i planowania rozwoju najważniejszych produktów i tech-nologii. Najlepsze dla ich tworzenia jest podejście multi-dyscyplinarne, angażujące ekspertyzę fachowców z dzie-dziny inżynierii procesu, marketingu, planowania, prawa, fi nansów etc. Tworząc mapy technologiczne, branże prze-mysłu wytyczają kierunek rozwoju oparty na innowacjach wiodących w skali światowej i uruchamiają plan działań przetwarzający wizję w rzeczywistość. Inicjowana przez przemysł mapa drogowa, ze wsparciem rządu staje się katalizatorem innowacji wywołanych potrzebami rynku. Po pełnym udokumentowaniu mapa drogowa staje się rusztowaniem do budowy układów partnerskich pomię-dzy różnymi grupami przemysłowymi, staje się podstawą kooperacyjnych prac badawczych i rozwojowych oraz in-nych wspólnych przedsięwzięć wspomaganych działania-mi rządu federalnego [2].

4. Od zmiennego kontekstu do nowej strategii rozwoju nauki i technologii

Wskaźniki osiągnięć w komercjalizacji badańSkala wysiłku kanadyjskiego sektora prywatnego jest

ciągle niższa od wysiłku jego międzynarodowej konkuren-cji w fi rmach prywatnych wielu krajów o zaawansowanych gospodarkach [7]. Przedsiębiorstwa ponosiły średnio 68% nakładów B-R w krajach OECD w stosunku do produktu kra-jowego brutto (PKB) a w Stanach Zjednoczonych osiągnęły rekordowy wynik, fi nansując 70% wszystkich nakładów na

prace B-R.. Kanada ma raczej średnie osiągnięcia w wydat-kach sektora prywatnego na prace BR (54%) plasując się na 14. miejscu w OECD i na 7. w grupie G-7 w roku 2004 [8].

Prace badawczo-rozwojowe są mocno skoncentrowa-ne w Kanadzie; mniej niż 300 przedsiębiorstw może być uznanych za liderów BiR, z których każdy spędza ponad trzy miliony dolarów (kanadyjskich) rocznie na prace B-R [9]. Dziesięć z tych fi rm ponosi 24% całego kosztu BiR w kanadyjskim sektorze prywatnym. Tylko jedno kana-dyjskie przedsiębiorstwo mieści się w pierwszej setce światowych korporacji wydających najwięcej na BiR, co ustawia Kanadę na samym dole drabinki G-7 [10]. Kana-da dokłada wiele wysiłku by poprawić swoje położenie wśród krajów OECD w zakresie ilości wysokiej klasy pa-tentów na milion mieszkańców w skali rocznej. Porówna-nie wydatków państwowych i prywatnych na BiR w kra-jach G-7 przedstawia Rys.1.

Kanadyjskie wydatki sektora prywatnego na nowo-czesne maszyny i oprzyrządowanie:

Kanadyjskie fi rmy inwestują mniej w zaawansowane maszyny i oprzyrządowanie niż ich konkurenci spośród kra-jów G-7, co ustawia Kanadę na ostatnim miejscu w tej gru-pie. Uwzględniając te wydatki jako %PKB, Kanada zajmuje 19. miejsce wśród krajów OECD (2005, 2006). Nowe maszyny i oprzyrządowanie są nośnikami najnowszych technologii i rozwiązań i ich zakup jest ważnym sposobem nabywania nowych technologii, zarówno krajowych jak i zagranicz-nych.. Współczynnik zaangażowania kapitałowego w ka-nadyjskim sektorze produkcyjnym od 2002r. utrzymuje się w sposób ciągły poniżej poziomu 0,5, czyli poniżej wartości

Rys. 1. Publiczne i prywatne wydatki na BiR w 2003r. jako % PKB [11]

Uwaga: Wydatki publiczne obejmują koszty prac BR wykonywanych przez jednostki rządowe oraz wyższe uczelnie


Kanada

Francja

Niemcy

Japonia

USA

Wielka Brytania

Włochy

Publiczne

% PKB % PKB % PKB

Prywatne Wydatki całkowite

Kanada

Francja

Niemcy

Japonia

USA

Wielka Brytania

Włochy

Kanada

Francja

Niemcy

Japonia

USA

Wielka Brytania

Włochy


przy której nowe inwestycje są w stanie wymienić wartość kapitału zużytego [12]. Poważne obawy budzi niski poziom inwestycji przedsiębiorstw kanadyjskich w technologie infor-matyczne i komunikacyjne (ICT) w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi szczególnie, że dwie trzecie wzrostu kana-dyjskiej produktywności w latach 1990-2000 pochodzi z fi rm bardzo intensywnie stosujących ICT [13,14]. Względny udział inwestycji ICT w stosunku do PKB w kanadyjskim sektorze pry-watnym wynosił w 2004 tylko 66% wartości dla USA, obniża-jąc się z 75% w roku 1987.

Istnieją pewne strukturalne i historyczne powody dla tej względnej słabości kanadyjskiego sektora prywatnego w zakresie inwestycji B-R i w zaawansowane technologie, wliczając ICT [5]:

• Struktura przemysłu. Kanada posiada przemysły wymagające intensywnych prac badawczych ale mają one znacznie mniejszy udział w całości gospodarki niż jest to np. w USA.

• Mniejsze przedsiębiorstwa. W Kanadzie jest więcej fi rm małych rozmiarów w porównaniu do konkurenta takie-go jak USA. Mniejsze fi rmy mają większe trudności z fi nan-sowaniem i zarządzaniem pracami BR oraz z wdrażaniem nowych technologii.

• Działania legislacyjne i regulacje rynkowe. Kanadyj-skie prace legislacyjne i regulacje rynkowe dotyczące konku-rencji (podatki przedsiębiorstw, własność intelektualna, itp.) winny być bardziej sprzyjające inwestycjom sektora prywat-nego w BiR oraz w komercjalizację wyników badań.

• Dostęp do fi nansowania i do kapitału “aniołów biz-nesu”. Kanadyjscy “aniołowie biznesu” mają skłonność do inwestowania w dużą liczbę małych fi rm we wczesnych sta-diach rozwoju prac innowacyjnych, zamiast koncentrować się na budowaniu dużych przedsiębiorstw-liderów na skalę światową. Wyniki fi nansowe „aniołów biznesu” są w Kana-dzie stosunkowo słabe, co utrudnia przyciąganie inwestycji długoterminowych takich, jakie zapewniają fundusze eme-rytalne i międzynarodowi inwestorzy instytucjonalni.

Rząd kanadyjski tworzy warunki do osiągania doskonałości w nauce i technologii

Nauka i technologia nie są i nie mogą być celem sa-mym w sobie. To są środki przy pomocy których każde państwo podąża w kierunku osiągnięcia stanu zrówno-ważonego rozwoju. Rządy koncentrują się na tym, co potrafi ą robić najlepiej, czyli na wytworzeniu środowiska prawnego i warunków promujących inwestycje sektora prywatnego w BiR, zaawansowane technologie i wyso-ko kwalifi kowaną kadrę. Nowoczesna strategia rozwoju nauki i technologii uznaje, że najważniejszą rolą kana-dyjskiego rządu federalnego jest zapewnienie wolnego i konkurencyjnego rynku i wytworzenie klimatu inwesty-cyjnego który zachęci sektor prywatny do konkurowania z innymi krajami świata na bazie swoich innowacyjnych produktów, technologii i usług [5].

Kanada analizuje możliwości jak najlepszego połącze-nia ze światowymi źródłami pomysłów, talentów i techno-

logii, także możliwości zacieśnienia tych więzów. Do tego potrzebny jest uproszczony system zewnętrz-nego doradztwa naukowego o mocnym głosie i na tyle szerokim i przejrzystym mandacie, by efektyw-nie pomóc rządowi w podejmowaniu złożonych za-gadnień nauki i technologii. Dla osiągnięcia tych celów rząd federalny Kanady w pierwszym rzędzie konsoliduje rolę i odpowiedzialność Rady Nauki i Technologii (ACST), Rady Doradców Naukowo-Technologicznych (CSTA) i Kanadyjskiego Biotech-nologicznego Komitetu Doradczego (CBAC) w jedno ciało. Nowa Rada ds. Nauki, Technologii i Innowacji (STIC) zapewni rządowi właściwe doradztwo w spra-wach N-T i innowacji oraz określi wskaźniki Kanady w zakresie NiT na tle międzynarodowych norm do-skonałości w tym zakresie [5].

Rząd federalny widzi swoją rolę we wspieraniu ta-kich prac B-R, które będą podstawą do nowych odkryć tworzących warunki do lepszego życia, lepszej pracy, otwierających nowe możliwości dla biznesu i skupia-jących bardziej wydajnie zbiorowe wysiłki na prioryte-tach istotnych dla obywateli Kanady. Strategia działań rządu federalnego opiera się na czterech głównych zasadach [5]:

• promowanie doskonałości na skalę światową• koncentracja na priorytetach• wspieranie partnerstwa • wzmocnienie odpowiedzialności fi nansowejPromowanie doskonałości badawczej na skalę

światową. Rząd federalny Kanady tworzy warunki ta-kie, by jego działania i programy inspirowały i poma-gały wykonywać prace osiągające tylko światowy po-ziom doskonałości naukowej i technologicznej. Rząd tworzy warunki do zdrowej konkurencji, by zapewnić mechanizmy finansowania wspierające tylko najlepsze pomysły i rozwiązania.

Koncentracja na priorytetach. Rząd spełnia ważną rolę we wspieraniu nauk podstawowych w szerokim za-kresie badań. By zwiększyć szanse sukcesu, rząd musi być dużo bardziej skoncentrowany w sensie strategicznym – wybierając nauki podstawowe i stosowane tylko w tych dziedzinach, w których osiągane są najlepsze wyniki i które dają największe możliwości rozwoju.

Wspieranie partnerstwa. Rząd wspiera prace kooperacyjne obejmujące sektor prywatny, uczelnie i sektor publiczny w kraju i za granicą. Partnerstwo jest niezbędne dla wzmocnienia wysiłków kanadyjskich w osiąganiu sukcesów na skalę światową oraz dla przyspieszenia tempa odkryć i komercjalizacji wyni-ków badań w Kanadzie.

Wzmocnienie odpowiedzialności finansowej. Federalny rząd Kanady wzmacnia praktyki i procedury zarządzania i rozliczania aby uzyskiwać lepsze wyniki i lepiej prezentować je społeczeństwu.



Przywództwo sektora prywatnego w nauce i technologii

Firmy inwestują w badania i rozwój by wytwarzać nowe produkty, usługi i usprawniać procesy. W sektorze prywatnym powstają innowacyjne i konkurencyjne przed-siębiorstwa, które walczą o sukces na scenie światowej. Ich umiejętności wprowadzania innowacji na rynek wymagają przewidywania, podejmowania ryzyka i umiejętności twór-czych w adaptacji i zastosowaniu nowoczesnych technologii. Dowody ekonomiczne opisujące związek badań i innowa-cyjności w sektorze prywatnym ze wzrostem gospodarczym są uderzająco jednoznaczne: OECD szacuje, że każdy punkt procentowy wzrostu nakładów na BiR w sektorze prywat-nym w proporcji do PKB prowadzi do 12-to procentowego wzrostu dochodu na mieszkańca w dłuższym terminie [15]… Ta prosta korelacja została nadzwyczaj trafnie opisana przez prof. Tomasza Brzustowskiego, byłego prezydenta Rady Ba-dań Przyrodniczych i Inżynierskich Kanady (NSERC):

“Dobrobyt wymaga tworzenia majątku a tworzenie majątku to biznes biznesu. Majątek wytwarza się tam, gdzie wprowadza się wartość; im więcej wprowadzi się wartości, tym więcej wytworzy się majątku. W gospodarce opartej na wiedzy wartość dodaje się wtedy, gdy do nowych produk-tów (dóbr i usług) wprowadzona jest wiedza a to osiąga się przez badania i rozwój” [16].

5. Ramy strategii naukowo-technolo-gicznej

Kanadyjski poziom produktywności w stosunku do USA osiągnął maksimum w wysokości 92,4% w1984 roku. Od tego czasu Kanada systematycznie przesuwa się w dół poni-żej tego poziomu, szczególnie w okresie po roku 2000. W roku 2004 poziom produktywności w Kanadzie w odniesieniu do Stanów Zjednoczonych wynosił 73,7% [5].

Rząd federalny wspiera wzrost produktywności po-przez rozwój nauki i technologii, tworząc warunki ułatwia-jące i wspierające inwestycje w sektorze prywatnym. Kana-dyjski sektor prywatny dokonuje coraz większego wysiłku by przemienić wiedzę w produkty, usługi i technologie produkcyjne, które polepszą majątek, pomyślność i do-bre samopoczucie obywateli. Zobowiązania kanadyjskie-go rządu federalnego do działań prowadzą do tworzenia środowiska dla przedsiębiorczości sprzyjającego większej innowacyjności sektora prywatnego poprzez [5]:

• zapewnienie przepisów tworzących konkurencyjne rynki, utworzenie sięgającego w przyszłość środo-wiska legislacyjnego promującego konkurencyjność rynków i chroniącego zdrowie i bezpieczeństwo oby-wateli oraz ich środowiska naturalnego

• tworzenie zachęt dla zagranicznych inwestycji w Kanadzie

• rozpatrzenie nowego i odmiennego podejścia do sty-mulowania napływu kapitału do Kanady

• ustalenie najniższego reżimu podatkowego dotyczące-go inwestycji w nowe przedsięwzięcia w grupie G-7.

• identyfikację możliwości polepszenia ulg podat-kowych (program Badań Naukowych i Rozwoju Doświadczalnego – SR&ED), wliczając jego admi-nistrację, dla dalszego wspierania BiR w sektorze prywatnym Kanady [17]

Doświadczenia Kanady i innych krajów OECD potwier-dzają, że dobrze zastosowane regulacje prawne wspiera-ją innowacyjność przez ustanowienie norm, które musi spełnić przemysł dla ulepszenia swoich produktów i pro-cesów. Dla przykładu, gdy mocne i klarowne prawa do-tyczące środowiska naturalnego zaczynają współdziałać z siłami rynkowymi, rząd stwarza warunki i zachęty powo-dujące że ludzie i fi rmy chronią środowisko, jednocześnie odpowiadając na wyzwania tego środowiska przez wpro-wadzenie innowacyjnej przedsiębiorczości. Mocne prawa ochrony środowiska chronią dziedzictwo narodowe, przy-ciągają fi rmy i przedsiębiorców nowych technologii, jed-nocześnie powodując powstawanie przemysłów ochrony środowiska na najwyższym światowym poziomie.

Niezmiernie ważne jest zapewnienie efektywnego podejścia legislacyjnego do coraz bardziej istotnych pro-blemów własności intelektualnej, wymiany informacji i za-gadnień poufności, które stają się tak ważną częścią życia i biznesu 21. wieku. Istnieją ciągle ogromne możliwości polepszenia kooperacji i koordynacji działań dotyczących NiT pomiędzy rządem federalnym a władzami prowincji i terytoriów, także pomiędzy sąsiadami kontynentalnymi i partnerami handlowymi. W konsekwencji, Kanada winna promować lepszą kooperację międzynarodową w odnie-sieniu do NiT.

Podsumowanie W szybko zmieniającym się środowisku dzisiejszej

globalnej gospodarki, najważniejszą rolą rządu kanadyj-skiego w zakresie zarządzania NiT jest zapewnienie w kra-ju wolnego i konkurencyjnego rynku. W tym celu rząd ak-tywnie wypełnia swoje cztery role: regulatora, fundatora, moderatora i wykonawcy. Pracując nad stworzeniem wa-runków do doskonałości w NiT rząd kieruje się czterema zasadniczymi regułami:

• promocja doskonałości na poziomie światowym• koncentracja na priorytetach• wspieranie partnerstwa• zwiększanie odpowiedzialnościStrategiczne podejście kanadyjskiego rządu federal-

nego na rzecz lepszej komercjalizacji badań koncentruje się na trzech kierunkach rozwoju które mają przynieść największe korzyści obywatelom: rozwoju przedsiębior-czości, rozwoju wiedzy i kapitału ludzkiego.

PodziękowaniaAutor pragnie złożyć podziękowania panu D. Leclerc,

panu A. Le Couteur i pani M. Zaloum z Rady Nauk Przyrod-niczych i Inżynierskich Kanady (NSERC), za pomoc i wska-



Abstract:Based on selected offi cial Canadian documents, this paper

describes the approach to modern S&T management from the federal government perspective. The background of fast evolving nature of today’s R&D is presented, with road-mapping as a basic fl exible planning tool for creating visions of future developments. Government role in improving conditions for S&T excellence and building private sector leadership is shown, together with S&T strategy framework issued from triple-helix model.

Keywords:Triple-helix model, S&T management, R&D com-

mercialization, government policies, marketplace re-gulation, strategic planning, entrepreneurship, know-ledge economy.

1. IntroductionComplete privatization, strong market competition

and decentralized public administration - all this does not necessarily mean that the federal government of Cana-da can not or is not willing to exercise any infl uence on directions of research and development works in private

sector. There is no straightforward interference as such, but in fact, the real infl uence of government decisions is substantial, as it is executed with use of effi cient legal and market mechanisms [1].

In terms of planning, the S&T sector is coordinated by the Ministry of Industry. As part of this role, the Depart-ment is leading the road-mapping process, so critical to all future developments. In collaboration with both govern-ment and universities, the largest companies of national economy in eleven major sectors, determine the most important market needs as well as the key market value drivers for the coming ten years [2].

In terms of fi nancial matters, the government deter-mines and introduces legal regulations regarding invest-ment environment as well as fi nancial incentives in form of tax credits related to functioning of private R&D sector in the areas considered as national priorities. Following these regulations individuals, corporations and partner-ships can qualify for generous tax deductions on scienti-fi c research or experimental development expenditures

zanie użytecznych materiałów źródłowych. Prof. Tomasz Troczyński z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Kana-dzie podjął się przeglądu rękopisu i za poświęcony czas i energię należą Mu się podziękowania.

Cytaty za pozwoleniem Copyright Board of Canada.Bibliografi a

1. K.J. Konsztowicz, “Finansowanie uniwersytetów ka-nadyjskich” Produktywność i Innowacje, 2(3) 28-31 (2006), ISSN 1734-98334

2. Industry Canada, “Technology roadmaps”, http://w w w. i c . g c . c a / e p i c / s i te / t r m - c r t . n s f / e n / h _rm00051e.html

3. Government of Canada, “Science and Technology Partnerships. Canadian Way”, 2006, www.infoexport.gc.ca/science

4. OECD, Science, Technology and Industry Outlook, 2006

5. Industry Canada, “Mobilizing Science and Technolo-gy to Canada’s Advantage”, May 2007, http://innova-tion.gc.ca/gol/innovation/site.nsf/en/in04494.html

6. National Centre for Manufacturing Sciences, “Man-agement of Accelerated Technology Innovations: Roadmapping”, http://mati.ncms.org/

7. Statistics Canada, Estimates of Canadian Research and Development Expenditure(GERD), Cat. No. 88F0006XIE2006009 (September 2006)

8. OECD, “Main Science and Technology Indicators” 2006/2

9. Statistics Canada, “Special Tabulations for Canada Economic Development, Quebec Regions, 2006

10. U.K. Department of Trade and Industry, “2006 R&D Scoreboard”

11. Finance Canada, “Advantage Canada:Building a Strong Economy for Canadians”, Nov. 2006

12. Statistics Canada, “The Daily” (Nov. 23, 2005)13. OECD, “ICT and Economic Growth: Evidence from

OECD Countries, Industries and Firms”,200314. Industry Canada, “Innovation, Research, Science and

Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html

15. OECD, “The Sources of Economic Growth in OECD Co-untries”, 2003

16. Brzustowski, T. “Innovation in Canada: Learning from the Top 100 R&D Spenders”. Optimum Online. Vol. 36, Issue 4,Dec. 2006.

17. Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program”2007,: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html


The Role of Federal Government of Canada in Private Sector Research & Development

The Role of Federal Government of Canada in Private Sector Research & DevelopmentKrzysztof J. Konsztowicz

dr hab. inż. Krzysztof J. Konsztowicz prof ATH, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna Bielsko-Biała, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, [email protected]


and capital expenses. When a fi rm combines federal and provincial tax credits, every dollar invested in industrial research costs the company (depending on the Canadian province where the R&D is performed) between 22 and 50 cents [3]. And this makes a diff erence…

2. The Fast Evolving Nature of R&D Busi-ness

The business today is quite diff erent even from that of the end of the past century. Manufacturing processes are becoming not only increasingly automated but also fast globalized. While for long time the R&D was probably the least-internationalized segment of the value chain, nowadays the companies establish their R&D facilities in various convenient locations around the world. The S&T capacity is also more widely distributed today, with coun-tries like China, Brazil and India moving increasingly into this segment based on their cost advantages and highly qualifi ed personnel. On the other hand, the S&T develop-ments are increasingly costly and complex, taking place at the interface of disciplines and entering production stre-am more rapidly than ever before. To stay at the leading edge, domestic and international S&T collaborations have become essential. To succeed in increasingly competitive global arena, countries must have researchers, facilities, equipment, talent, and fi rms that are all excellent by world standards. This requires greater private-sector investment in the latest scientifi c and technological developments and in skilled personnel, which in turn becomes much more mobile than ever before [4].

From the strategic perspective, the following are the key issues in this fast changing R&D context [5]:

• Improving the commercialization of research. Co-untries around the world are responding to the changing environment for Science & Technology as part of a new generation of competitiveness strategies. Many OECD countries have adopted competitiveness strategies that seek to mobilize S&T for national advantage. Countries are strengthening their business environments to encourage greater investment and innovation. In addition to streng-thening marketplace framework policies, governments continue to reorient their support to foster business inno-vation through direct means (grants, loans) or indirectly (tax incentives for R&D and early-stage capital funds). Au-stria, Finland, Netherlands and Germany streamline and consolidate their innovation support programs to make them simpler for industry to use. Others are focused on improving knowledge transfer from universities to fi rms, including the standardization of intellectual property arrangements so that companies can better access and commercialize publicly funded research.

• Establishing strategic research priorities. Many nations, including the United States, Australia, Finland, New Zealand, Korea and the United Kingdom, identify

research priorities in areas where they can compete in terms of world-class excellence. These strategic rese-arch priorities are grounded in particular opportunities and challenges facing each country and often empha-size key technology areas. Priority-setting processes typically involve defining societal goals and delivering them through competitive processes to ensure the best ideas get rewarded. Priority setting at this level avoids exposing governments to market risks that are better borne by the private sector.

• Supporting S&T collaborations and partner-ships. Countries are increasingly fostering collabora-tion among firms, and between firms and public rese-arch bodies. Countries are also putting more emphasis on international collaborations, e.g. by sharing costly research infrastructure and research projects to address global challenges.

• Securing a talented workforce. Most of the coun-tries recognize the importance of having a workforce with S&T skills. Many countries also support the international mobility of students and young researchers, seeking to attract top talent from around the world and connect do-mestic talent to global networks.

• Improving accountability for achieving results.Many countries have implemented governance

reforms for public research organizations to increase their impact, efficiency, and responsiveness to socie-tal needs. These include giving universities and other public research organizations more autonomy, along-side stronger evaluation and performance measure-ment requirements.

3. The Flexible Basis of Strategy: Road-mapping

• Roadmaps are documents that reveal the key defi ning elements

of today and future markets, products, and technologies for a product, technology, selected part of the fi rm, the whole company, the industry or a nation. The process of developing roadmaps is at least as important as develo-ping the fi nished products [2].

Viewing the business as a “system” provides the struc-ture to develop a roadmap with the objective to create shareholder value. This concept combines the push and pull aspects of Know-Why (market & competitive strate-gy), Know-What (Product Roadmap), Know-How (Tech-nology Roadmap), and What-To-Do (Action Plan) in the context of Know-When (Right Time). The insight that Ro-admapping is just good planning provides the basis for reviewing traditional Shareholder Value and associated Market Value Drivers [6].

Roadmaps have the virtues of being an informal, fl e-xible, and adaptable planning technique which can easily become an embedded management skill. Although not



a cure-all for business problems, it does provide a fra-mework for creating context and integrating vision, solu-tions and alternatives. After the technology, product line, product, or component is identifi ed in general terms as a candidate for the road-mapping process, all necessary ac-tivities of defi ning the elements of today and future mar-kets have to be completed in the detailed road-mapping process. The results from each activity are documented on a series of road-mapping templates and presentation for-mat is the most compact and most needed.

Each company implements the process in its own way. However, there are some common concepts that all com-panies deal with while implementing the road-mapping process: decomposition of value is combined with Porte-r’s Value Chain to present summary analyses. Technology, marketing and strategy/fi nance are being expanded to include manufacturing [6].

• Technology Road-mapping is both a process and a forecasting tool that:

- predicts the technologies imperative to addressing future markets;

- charts a path for commercializing the right technolo-gies;

- helps industry seize new market opportunities; - guides technology R&D decisions; - builds new partnerships and R&D collaborations,

both nationally and internationally; - provides crucial input to government policy.

Technology road-maps are the documentation of a struc-tured process to defi ne, analyze, and plan the development of a core product/technology. The best approach is a multi-

disciplined one where experts from engineering, research, marketing, planning, etc. are involved in the process. With a technology road-map, an industry charts the course toward world-leading innovation and launches the action plan to make it a reality. Industry-led technology road-map, with go-vernment support, is a catalyst to market-driven innovation. Once completed, a road-map can provide the framework for partnership among diverse groups within an industry sector, becoming the basis for collaborative R&D and other joint ef-forts assisted by the federal government [2].

4. From Changing Context to new Strate-gy of S&T Development

Commercialization Performance IndicatorsThe scale of R&D eff ort by the Canadian private sector is

far less than its international private-sector competitors in many advanced economies [7]. Firms performed 68 per cent of the total R&D undertaken in OECD countries and companies have clearly established themselves as frontrunners in the Uni-ted States, where they account for 70 per cent of all performed R&D work. Canada is an average performer when it comes to business expenditures in R&D relative to GDP (54 %), ranking 14th in the OECD, and 6th in the G-7 in 2004 [8].

R&D is highly concentrated in Canada. Fewer than 300 Canadian fi rms can be termed R&D leaders—investing more than $3 million each year in R&D [9]. Ten of these fi rms account for 24 per cent of all R&D performed by the private sector. Only one Canadian fi rm was in the top 100 corporate R&D performers in the world, putting Canada at the bottom of the G-7 [10]. Canada also has to work on improving its ranking in the OECD classifi cation of high-quality patents

Fig.1. Public and Private Sector R&D Expenditures in 2003 as a Percentage of GDP [11]

Note: Public expenditures include R&D performed by government and higher education.



per million population. Canada’s lagging R&D intensity is concentrated in the Business Sector (Fig.1) .

Canadian business investment in machinery and equipment lags behind competitors:

Canadian firms invest less than their counterparts in other countries in advanced machinery and equipment, ranking last among G-7 countries. Canada ranks 19th in the OECD in investment in machinery and equipment as a percentage of GDP (OECD 2005, 2006). New machinery and equipment investment embodies the latest ideas and technologies and is an important way to acquire domestic and foreign technology. Since 2002, the ratio of capital depletion in the Canadian manufacturing sector has been persistently under 0.5—the rate of new investment that is considered sufficient to replace the value of capital used up [12]. Low levels of investment by Canadian firms in in-formation and communications technologies (ICT) com-pared with the United States are of particular concern, given that two thirds of Canadian productivity gains from 1990 to 2000 were from industries that use ICTs intensively [13,14]. The ratio of ICT investment to GDP for Canada’s business sector was only 66 per cent of U.S. levels in 2004, down from 75 per cent in 1987.

There are structural and historic reasons for Canada’s relative weakness in private-sector investment in R&D and advanced technologies [5]:

• Industrial composition. Canada has research-intensive industries, but they account for a smaller share of Canada’s economy than in the United States.

• Smaller businesses. Canada has a greater number of smaller fi rms relative to competitors such as the United States. Smaller fi rms often have more diffi culty fi nancing and managing R&D and adopting new technology.

• Regulatory and marketplace framework policies. Canada’s competitive intensity and marketplace frame-work policies (such as business taxation, intellectual pro-perty, and regulatory regimes) could and should be more conducive to private-sector investment in R&D and com-mercialization.

• Access to funding and venture capital. Canadian venture capital tends to be invested in a large number of smaller fi rms at early stages of development, rather than focused on building global leaders. Also, returns on ventu-re capital investment in Canada have been relatively low, making it more diffi cult to attract the kind of long-term investment provided by pension funds and other institu-tional investors.

The Government of Canada Fostering the Conditions for S&T Excellence

Science and technology is not and can not be an end to itself. It is a means by which each country pursues its best path of sustainable development. Governments must focus on what governments do best; providing an enabling environment that promotes private investment

in R&D, advanced technologies, and skilled workers. This modern S&T Strategy recognizes that the most important role of the Government of Canada is to ensure a free and competitive marketplace, and foster an investment clima-te that encourages the private sector to compete against the world on the basis of their innovative products, servi-ces, and technologies [5].

Canada must be connected to the global supply of ideas, talent, and technologies, and should explore opportunities to strengthen these ties. A more stream-lined external advisory system, with a broad and clear mandate, is required to strengthen the voice of exter-nal science advice and help the government address complex S&T issues. In order to achieve these objecti-ves, the federal government consolidates the roles and responsibilities of the Advisory Council on Science and Technology, the Council of Science and Technology Advisors, and the Canadian Biotechnology Advisory Committee into a single new council. The new Science, Technology and Innovation Council will provide policy advice to the government on S&T and innovation issu-es and benchmark Canada’s S&T performance against international standards of excellence [5].

The government has a role in supporting this research and development (R&D), which is the basis for new disco-veries that lead to improved lives, better jobs, and new business opportunities, focusing collective eff orts more eff ectively on priorities that matter to Canadians The Stra-tegy and Federal Government actions are guided by four core principles [5]:

• Promoting world-class excellence• Focusing on priorities• Encouraging partnerships• Enhancing accountability

Promoting World-Class Excellence. The Government of Canada ensures that its policies and programs inspire and assist Canadians to perform at world-class levels of scientifi c and technological excellence. The government fosters an environment of healthy competition to ensure that funding supports the best ideas.

Focusing on Priorities. The Government continues to play an important role in supporting basic research across a broad spectrum of science. To enhance the chance for success, government will be also more focused and stra-tegically targeting basic and applied research in areas of strength and opportunity.

Encouraging Partnerships. The Government sup-ports S&T collaborations involving the business, acade-mic, and public sectors, at home and abroad. Partnerships are essential to lever Canadian eff orts into world class suc-cesses and to accelerate the pace of discovery and com-mercialization in Canada



Enhancing Accountability. The Government of Cana-da implements stronger governance and reporting practi-ces to deliver and demonstrate results to the society.

Private-Sector S&T LeadershipFirms invest in R&D to generate new products, servi-

ces, and process improvements. And it is the private sec-tor that builds the innovative and competitive companies that win on the world stage. Their ability to bring innova-tions to market requires foresight, risk-taking, and creati-vity in the adoption and use of advanced technologies.

The economic evidence linking private-sector rese-arch and innovation to economic growth is straightfor-ward: the OECD has estimated that every percentage po-int increase in business R&D as a proportion of GDP leads to a 12-per-cent increase in income per person in the long run [15]. This correlation was best described by Dr Tom Brzustowski, former President of the Natural Sciences and Engineering Research Council (NSERC) and now RBC Pro-fessor of Commercialization of Innovations at the Univer-sity of Ottawa’s School of Management, who said:

“Prosperity requires wealth creation, and wealth cre-ation is the business of business. Wealth is created where va-lue is added; the more value is added, the more wealth is cre-ated. In the knowledge-based economy, value is added when knowledge is embedded in new or improved products (goods or services), and that is done through R&D”[16].

5. The S&T Strategy Framework Canada’s level of productivity relative to the United States

peaked at 91.4 per cent in 1984. Since then Canada has ste-adily fallen further behind the United States, especially in the post-2000 period. In 2004 Canada’s level of labour productivity relative to that of the United States was 73.7 per cent [5] .

The federal government supports productivity growth through S&T by putting in place the conditions that en-courage private-sector investment. The private sector in Canada needs to do more in order to turn knowledge into the products, services, and production technologies that improve the wealth, wellness, and well-being of citizens. Policy Commitments of Canada’s federal government lead to creation of business environment that is conducive to greater private-sector innovation by [5]:

• Ensuring competition policies provide competitive marketplaces; creating a forward-looking, and responsi-ve regulatory environment that promotes a competitive marketplace and protects the health and safety of Cana-dians and the environment.

• Encouraging foreign direct investment in Canada.• Considering new or diff erent approaches to stimula-

te the supply of venture capital in Canada. • Establishing the lowest tax rate on new business in-

vestment in the G-7.• Identifying opportunities to improve the Scientifi c Re-

search and Experimental Development (SR&ED) tax incen-

tive program, including its administration, to further enco-urage R&D within the business sector in Canada [17].

The experience in Canada and other OECD countries in recent years confi rms that regulation, done right, en-courages innovation by setting standards for industry to meet in upgrading products and processes. For instance, when strong, clear environmental laws and regulations work with market forces, governments create incentives and conditions in which businesses and people protect natural environment and respond to environmental chal-lenges with entrepreneurial innovation. Strong environ-mental protection laws preserve natural heritage, attract “new economy” fi rms and entrepreneurs, and incubate world-leading environmental protection industries.

At the same time, it is essential to ensure that eff ective regulatory approaches are in place to tackle the increasin-gly important intellectual property, information-sharing, and confi dentiality issues that are part of life and business in the 21st century. There are opportunities to increase cooperation and coordination on S&T-related regulatory issues among federal, provincial, and territorial govern-ments, and with continental neighbours and trade part-ners. Consequently, Canada promotes better international regulatory cooperation as it relates to S&T.

Summary In the fast changing business environment of nowa-

days global competition, the most important role of the Government of Canada in S&T management is to ensure a free and competitive marketplace. To this end it plays actively all four roles of: regulator, founder, facilitator and performer. It is fostering the conditions to S&T excellence guided by four core principles:

• Promoting world-class excellence• Focusing on priorities• Encouraging partnerships• Enhancing accountabilityGovernment’s strategic approach to management of

national S&T is concentrated on creation of three distinct advantages to the best benefi t of Canadian citizens: entre-preneurial, knowledge and people’s advantage.

AcknowledgementsMy thanks go to Mr. Denis Leclerc, Mr. Alan Le Couteur

and Ms. Monique Zaloum of NSERC, Canada, for guidan-ce and providing helpful links to source materials. Dr Tom Troczynski of UBC, Canada, was kind to review the manu-script and his time and eff orts are greatly appreciated.

Citations by permission of Copyright Board of Canada.

Bibliography1. K.J. Konsztowicz, “Financing of Canadian Universi-

ties” Productivity and Innovation, 2(3) 28-31 (2006), ISSN 1734-98334

2. Industry Canada, “Technology roadmaps”, http://w w w. i c . g c . c a / e p i c / s i te / t r m - c r t . n s f / e n / h _rm00051e.html




StreszczenieArtykuł omawia podstawy zarządzania badaniami i ko-

mercjalizacją wyników stosowane przez kanadyjski rząd fe-deralny. Wskazano działania legislacyjne regulujące rynek w kierunku uwolnienia konkurencji oraz strategie podatkowe ułatwiające ruch kapitału. Przedstawiono główne założenia strategii opartej na modelu partnerstwa publiczno-prywat-nego oraz podstawowe mechanizmy wsparcia badań i ko-mercjalizacji ich wyników w sektorze prywatnym.

Słowa kluczowe:Zarządzanie wiedzą, wdrażanie technologii, komer-

cjalizacja badań, działania rządu, regulacja rynku, pla-nowanie strategiczne, przedsiębiorczość, gospodarka oparta na wiedzy

1. WstępRządy ustalają reguły zachowań rynkowych – pod-

stawowe zasady zgodnie z którymi przedsiębiorcy, kon-sumenci i wszyscy inni prowadzą swoją działalność na rynku. Reguły zachowań rynkowych wpływają na decyzje sektora prywatnego dotyczące handlu, inwestycji i inno-

Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiego:

Część I: strategia rozwojowa na 21. wiek

wacji, odgrywają zasadniczą rolę w zachęcaniu przedsię-biorstw do ciągłego inwestowania w innowacje. Zasad-nicze reguły zachowań rynkowych odnoszące się do NiT1 to konkurencja, wolny handel, inwestycje, własność intelektualna, podatki, przepisy prawne, rynki kapita-łowe. Kanada wypracowuje koncepcję zrównoważonego rozwoju opartą na nauce, technologii i kwalifi kowanej ka-drze. Rząd wpływa na ulepszanie mechanizmów przemia-ny wiedzy w zastosowania komercyjne. Kanadyjski rząd federalny wspiera specyfi czne trzy kanadyjskie kierunki rozwoju: przedsiębiorczość, wiedza i czynnik ludzki [1].

“Administracje wielu innych państw wykazały głębokie za-interesowanie kanadyjskimi programami fi nansowania prac badawczych i obecnie rozwijają u siebie podobne inicjatywy. To wiele mówi o tym, jak gwarno zrobiło się wokół tych programów zarówno w Kanadzie jak i w świecie… ”. Dr. Eliot A. Phillipson, Prezes Kanadyjskiej Fundacji Innowacji [op.cit.2].

1 W dalszej części tekstu sformułowanie „badawczo-rozwojowe” opisane będzie skrótem B-R, sformułowanie „badania i rozwój” przedstawione będzie jako BiR, „nauka i technologia” pojawi się jako NiT a naukowo-technologiczny, jako N-T. Przy tłumaczeniach nazw instytucji pojawi się w nawiasie ich oryginalny skrót, np. Narodowa Rada Nauki (NRC – od National Research Cuncil)

3. Government of Canada, “Science and Technology Partnerships. Canadian Way”, 2006. www.infoexport.gc.ca/science

4. OECD, Science, Technology and Industry Outlook, 20065. Industry Canada, “Mobilizing Science and Technolo-

gy to Canada’s Advantage”, May 2007, http://innova-tion.gc.ca/gol/innovation/site.nsf/en/in04494.html

6. National Centre for Manufacturing Sciences, “Man-agement of Accelerated Technology Innovations: Roadmapping”, http://mati.ncms.org/

7. Statistics Canada, Estimates of Canadian Research and Development Expenditure(GERD), Cat. No. 88F0006XIE2006009 (September 2006)

8. OECD, “Main Science and Technology Indicators” 2006/29. Statistics Canada, “Special Tabulations for Canada

Economic Development, Quebec Regions, 200610. U.K. Department of Trade and Industry, “2006 R&D

Scoreboard”11. Finance Canada, “Advantage Canada:Building a

Strong Economy for Canadians”, Nov. 2006

12. Statistics Canada, “The Daily” (Nov. 23, 2005)13. OECD, “ICT and Economic Growth: Evidence from

OECD Countries, Industries and Firms”,200314. Industry Canada, “Innovation, Research, Science and

Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html

15. OECD, “The Sources of Economic Growth in OECD Countries”, 2003

16. Brzustowski, T. “Innovation in Canada: Learning from the Top 100 R&D Spenders”. Optimum Online. Vol. 36, Issue 4,Dec. 2006.

17. Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program” 2007: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html

Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiegoKrzysztof J. Konsztowicz



2. Rozwój konkurencji, partnerstwa i efektywności

Kanada dąży do lepszego przekładania wiedzy na praktyczne zastosowania po to by zwiększyć majątek, po-myślność i dobre samopoczucie swoich obywateli. Sektor prywatny musi zidentyfi kować i pokierować nowymi sie-ciami badawczymi, które rozwiążą ich problemy prioryte-towe w ramach programu NCE - Sieci Centrów Doskona-łości [3]. Aby osiągnąć cele długoterminowe, kanadyjski rząd federalny [1]:

• wspiera konkurencyjne i dynamiczne i środowisko przedsiębiorczości, które sprzyja inwestycjom w na-ukę i technologię

• rozwija publiczno-prywatne partnerstwo dla komer-cjalizacji

• zwiększa efektywność oddziaływania federalnych programów wspierania prac badawczych i rozwojo-wych w sektorze prywatnym.

Konkurencyjne i dynamiczne i środowisko przed-siębiorczości. Innowacja zwykle rodzi się w warunkach ożywionej konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami. Konkurencja powoduje, że fi rmy starają się być bardziej efektywne, inwestują w nowe technologie i wprowadza-ją nowe produkty i usługi. Wysoce konkurencyjna gospo-darka narodowa pomaga również przedsiębiorstwom osiągać większe sukcesy na rynkach światowych. Wyzwa-niem jest wspieranie konkurencji poprzez uwolnienie sił rynkowych jednocześnie zapewniając warunki takie, by powstrzymać pojedyncze fi rmy z pewną przewagą ryn-kową przed działaniami podważającymi warunki zdro-wej konkurencji. Kanadyjski rząd federalny działa tak by zapewnić wspieranie innowacyjnej gospodarki poprzez dobre prawa dotyczące konkurencyjności.

Otwartość na handel międzynarodowy i inwesty-cje wnosi ekspertyzę i innowacje do Kanady, zwiększa konkurencyjność powodując to, że fi rmy dają z siebie to co najlepsze. Ta otwartość daje także kanadyjskim fi rmom szanse osiągnięcia zysków z ich własnych inwestycji na rynkach światowych. Kanadyjskie porozumienia handlo-we, porozumienia N-T i podatkowe dramatycznie powięk-szyły otwartość kraju na handel i przepływ nowych pomy-słów, produktów i technologii z korzyścią dla wszystkich obywateli. Bezpośrednie zagraniczne inwestycje w Kana-dzie wnoszą do fi rm kapitał do rozwoju innowacji, nowe technologie, nowe rozwiązania dla przedsiębiorczości i zdrową konkurencję. Gdy kanadyjscy obywatele inwe-stują za granicą, integrują się z globalnymi łańcuchami dostaw, wychwytują możliwości i szanse i także ulepszają swoją konkurencyjność.

Nowoczesne przepisy dotyczące własności intelek-tualnej mają krytyczne znaczenie dla badaczy i twórców, których zdolności komercjalizacji owoców swej pracy bezpośrednio zależą od ochrony zapewnionej przez pra-

wa autorskie i własności przemysłowej. Kanada dąży do rozwoju systemu wsparcia ochrony własności intelektual-nej, który będzie konkurencyjny w stosunku do systemów ochrony u partnerów handlowych w celu przyciągnięcia zarówno kapitału inwestycyjnego jak i intelektualnego.

3. Strategie podatkoweWysokie podatki są szkodliwe ponieważ zmniej-

szają dochody z inwestycji zatem redukują ilość kapitału przeznaczanego na nowe inwestycje w Kanadzie. Przy wzrastającej mobilności kapitału, Kanada musi dbać o taki korporacyjny system podatkowy, który będzie wystarcza-jąco konkurencyjny w skali międzynarodowej by przycią-gnąć i utrzymać inwestycje światowego biznesu. Miary ulg podatkowych przyjęte w budżecie 2006 oraz plan uczciwości podatkowej, który wyeliminował federalny po-datek kapitałowy, razem zredukują korporacyjne podatki dochodowe z 21% do 18,5% w roku 2011, a także wyeli-minują korporacyjny domiar podatkowy dla wszystkich korporacji w roku 2008. Budżet 2007 dodatkowo ulepszył konkurencyjność podnosząc wartości kapitałowych odpi-sów podatkowych dla budynków produkcyjnych i innych środków trwałych tak by lepiej uwzględnić ich użyteczny czas życia. W wyniku tych zmian podatkowych, Kanada osiąga zauważalną przewagę w marginesie efektywnego poziomu podatków w stosunku do USA i przesuwa się na trzecie miejsce w grupie G-7 przy porównaniu najniższe-go poziomu podatków od nowych inwestycji [1].

Niedawne studium porównawcze międzynarodo-wej firmy konsultacyjnej KPMG [4] nt. konkurencyj-nych alternatyw dla kosztów prowadzenia biznesu pokazało wyraźnie, że ostatnio Kanada istotnie staje się krajem najniższych podatków w grupie G-7. Dla sektora BiR ta przewaga wzrasta do 10,9% w stosun-ku do USA z powodu różnic w kosztach robocizny dla pracowników naukowych i technicznych i z powodu różnic w traktowaniu podatków związanych z koszta-

Rys.1. Przewaga kosztów biznesu B-R, wg. studium KPMG [4]. Punktami odniesienia są koszty BiR w USA.



mi BiR. Kanada posiada również przewagę 7,8% nad Wielką Brytanią oraz 15,5% przewagę nad Japonią dla kosztów BiR (Rys.1)

W ostatnich latach kraje OECD wyraźnie redukują po-ziom bezpośredniego wsparcia dla przemysłowych prac B-R i zaczynają stosować bardziej pośrednie zachęty, takie jak odpisy i kredyty podatkowe. Kanadyjski program Badań Naukowych i Rozwoju Doświadczalnego (SR&ED) jest jed-nym z najkorzystniejszych w świecie zindustrializowanym systemów promowania inwestycji biznesowych w BiR, prze-znaczając ponad 3 mld dolarów (kanadyjskich) w kredytach podatkowych dla innowacyjnych przedsiębiorstw kanadyj-skich w roku 2006 [2,5,6]. Federalny program kredytów po-datkowych SR&ED wspierany jest przez podobne programy w większości prowincji. Rząd federalny nieustannie monito-ruje efektywność programu zachęt podatkowych SR&ED. Wi-dać, że dobre praktyki legislacyjne dają możliwość zarządza-nia zarówno ryzykiem jak i nowymi możliwościami i wyniki NiT są powiązane z prawem do tego stopnia, że menedże-rowie rozwoju sektora prywatnego muszą mieć wiarę w cią-głość wymagań rządu federalnego oraz w to, że te wymaga-nia są technicznie wykonalne i ekonomicznie uzasadnione.

Kanadyjskie instytucje fi nansowe i rynki kapitałowe mają do odegrania istotną rolę w zapewnieniu tego, że przedsięwzięcia innowacyjne mają dostęp do właściwe-go fi nansowania umożliwiającego im osiągniecie ich wła-ściwego potencjału. Jednym ze sposobów zapewnienia rozwoju innowacyjnych przedsięwzięć jest wykorzystanie funduszy „aniołów biznesu”. Dbanie o to, by kanadyjskie in-stytucje fi nansowe i rynki były wystarczająco innowacyjne i konkurencyjne, wsparte elastycznymi ramami prawnymi ustanowionymi na zdrowych zasadach zapewnia, że speł-niają się oczekiwania rozwijającej się gospodarki. Syste-

matyczne przeglądy statutów instytucji fi nansowych mają udział w rozwoju tego środowiska, podobnie jak redukcja barier dla międzynarodowego przepływu kapitału [1].

4. Publiczno-prywatne partnerstwo w ba-daniach i komercjalizacji

Partnerstwa badaczy i przedsiębiorców są bardzo ważne dla gospodarki, ponieważ przenoszą moc wyników nowych badań na kierowane siłami rynkowymi wyzwania i możliwości. Takie partnerstwa wydają się być najbardziej racjonalnym rozwiązaniem spośród kilku podstawowych wariantów rozwoju badań naukowych (Rys. 2):

Program Sieci Centrów Doskonałości (NCE) łączy ba-daczy uniwersyteckich i przemysłowych, rozwijając na-ukę i technologię dla zastosowań praktycznych. Wysiłki w kierunku rozwoju transferu technologii z uczelni kana-dyjskich do sektora prywatnego prowadzą do powsta-wania licznych fi rm odpryskowych, umów licencyjnych oraz zgłoszeń patentowych [3, 6,11]. Program rozwoju Sieci Centrów Doskonałości (NCE) ustanowił nowy rekord partnerstwa zarówno z największymi jak i najmniejszymi kanadyjskimi przedsiębiorstwami intensywnie wykorzy-stującymi wyniki badań. Spośród wielkich graczy, ok. 84% kanadyjskich czołowych 50 fi rm wydających naj-więcej na BiR, współpracowało we wspólnych projektach z jednym z ośrodków NCE, wliczając IBM Kanada, Ballard Power Systems czy Merck-Frosst Canada [2]. Wprowa-dzony przez Radę Nauk Przyrodniczych i Inżynierskich (NSRC) pilotowy program innowacji college’u i gminy pozwala college’om (pomaturalnym technikom zawodo-wym – przyp. autora) wspierać lokalne przedsiębiorstwa kanadyjskie w zakresie praktycznych wyzwań i możliwo-ści opartych na technologii [1].

Rys. 3. Podstawowe modele rozwoju badań i inwestycji rozwojowych [1]


Inwestycje sektora prywatnego

Inwestycje sektora publicznego

Korzyści publiczne Korzyści prywatne

BiR W SEKTORZE PUBLICZNYM

Wiodąca rola sektora publicznego.

Inwestycje rządowe wspierają wyszkolenie i przyciąganie spe-cjalistów dla rozwoju i wdraża-nia najnowszej wiedzy.

Inwestycje rządowe wspierają tworzenie nowych pomysłów sterujących przyszłym wzrostem ekonomicznym i rozwojem moż-liwości społecznych.

PUBLICZNO-PRYWATNY SEKTOR BiR

Partnerstwo prywatno-publiczne.

Rząd dostosowuje badania uni-wersyteckie do potrzeb sektora prywatnego

Rząd wspiera jednostki badaw-cze na najwyższym światowym poziomie w partnerstwie z pro-wincjami i sektorem prywatnym. Rząd powoduje, że badania po-dejmowane są w tych kierun-kach, które zapewniają najwięk-sze korzyści

BiR W SEKTORZE PRYWATNYM

Przywództwo sektora prywat-nego.

Rząd zajmuje się rynkiem i regu-lacjami prawnymi wspierającymi innowacje.

Ograniczone wsparcie rządu dla fi nansowania prywatnego sek-tora BiR.


Globalne przywództwo w badaniach i komercjaliza-cji wymaga odpowiedniej skali laboratoriów funkcjonu-jących na najwyższym światowym poziomie doskonało-ści. Instytut Fizyki Teoretycznej w Waterloo, Ontario ( The Perimeter Institute for Theoretical Physics) jest przykła-dem takiej uznanej w świecie placówki. Dystrykt Odkryć dla Nauk Medycznych i Pokrewnych (MaRS) w Toronto, Ontario, jest przykładem wielkiej jednostki komercjali-zacyjnej dla wiedzy medycznej. W tym samym budynku pracują razem czołowi badacze medyczni, inwestorzy, przedsiębiorcy, prawnicy, fi nansiści bankowi i serwisy komercjalizacyjne, tworząc środowisko twórczej i jedno-cześnie opłacalnej współpracy.

Program Centrów Doskonałości w Badaniach i Komer-cjalizacji (CECR) ma na celu stworzenie centrów badaw-czych na światowym poziomie, które skupią się na komer-cjalizacji w czterech dziedzinach uznanych w Kanadzie za priorytety strategiczne: nauki i technologie środowisko-we, surowce naturalne i energia, zdrowie i pokrewne bio-logiczne nauki i technologie, technologie informatyczne i komunikacyjne. Rady przydzielające fundusze (granty) wspierają transfer wiedzy i komercjalizację wyników ba-dań uniwersyteckich poprzez wiele inicjatyw, wliczając program Dowodu Zasady fi nansowany przez Kanadyjskie Instytuty Badań nad Ochroną Zdrowia (CIHR), program Idea Do Innowacji fi nansowany przez Radę Nauk Przyrod-niczych i Inżynierskich (NSERC), czy program Wpływ Wie-dzy na Społeczeństwo fi nansowany przez SSHRC - Radę Nauk Społecznych i Humanistycznych [1].

Kanadyjski rząd federalny wzmacnia partnerstwo pu-bliczno-prywatne przez [1]:

• Utworzenie nowych sieci kierowanych przez sektor prywatny w ramach programu Sieci Centrów Dosko-nałości (NCE). Jak oznajmiono w zadaniu budżeto-wym 2007, rząd federalny przeznacza 350 mln do-larów (kanadyjskich) w ciągu trzech lat na wsparcie utworzenia ośmiu wielkiej skali Centrów Doskona-łości w Badaniach i Komercjalizacji (CECR) w kierun-kach priorytetowych, gdzie Kanada ma szanse stać się globalnym liderem. Dodatkowo, fundusze prze-znaczane są na tworzenie innych centrów badaw-czych operujących na światowym poziomie dosko-nałości, zgodnie z wynikami konkursów ocenianych przez komisje międzynarodowe [3].

• Rozwój nowej metodyki podejścia do transferu wie-dzy i technologii z uniwersytetów, szpitali badawczych i laboratoriów rządowych do sektora prywatnego [6-10]. Począwszy od roku 2007 budżet przewiduje 48 mln dolarów na okres pięciu lat na zmianę programu pilotowego Innowacje College’u i Gminy w program stały oraz na wsparcie większej ilości układów part-nerskich college’ów z przemysłem.

• Utworzenie nowej komisji wspólnej dla trzech rad fi -nansujących i sektora prywatnego, doradzającej w spra-

wach kierowanych przez sektor prywatny Sieci Centrów Doskonałości (NCE), Sieci Centrów Doskonałości w Ba-daniach i Komercjalizacji (CECR) oraz w sprawach pro-gramu partnerstwa college’ów z gminami (CCI).

5. Wzmocnienie programów wsparcia BiR w sektorze prywatnym

Poszczególne ministerstwa rządu federalnego pro-wadzą własne programy B-R w swoich specyfi cznych dziedzinach. Ministerstwa i agencje rządów prowincjal-nych również prowadzą szereg programów wspierają-cych innowacje sektora prywatnego na poziomie lokal-nym. Te inicjatywy przewidują subwencje, kontrakty, pożyczki bezterminowe i spłacalne oraz podobne na-rzędzia fi nansowe dla fi rm, stosując całą gamę mecha-nizmów, wliczając programy rządów lokalnych, fundacje oraz organizacje międzynarodowe [2].

Program Wsparcia Badań Przemysłowych (IRAP) pro-wadzony przez Narodową Radę Nauki (NRC) pomaga szczególnie kanadyjskim małym i średnim fi rmom w do-stępie, rozwijaniu, eksploatowaniu i wdrażaniu techno-logii produkcji nowych produktów, usług i procesów przemysłowych [10]. Ten program wsparcia zatrudnia 260 doradców w całym kraju i daje dostęp do unikalnej sieci ekspertów technicznych i biznesowych w ponad 100 miastach. Kanadyjski Bank Rozwoju Biznesu (BDBC) odgrywa istotną rolę w dostarczaniu kapitału dla przed-siębiorstw wdrażających nowe technologie. BDBC za-pewnia kapitał początkowy przez bezpośrednie własne inwestycje lub pomagając w osiągnięciu funduszy od swoich partnerów fi nansowych.

6. WnioskiRządowe strategie zarządzania programami nauki

i technologii w Kanadzie oparte są na:- starannej analizie obecnego statusu tych dziedzin, - dokładnym planowaniu, - utworzeniu realnej wizji priorytetów narodowych, - wdrożeniu wybranych strategii skoncentrowanych

na doskonałości i odpowiedzialności,- zastosowaniu właściwych ram legislacyjnych

i rynkowych. PodziękowaniaAutor pragnie złożyć tą drogą podziękowania panu

D. Leclerc, panu A. Le Couteur i pani M. Zaloum z Rady Nauk Przyrodniczych i Inżynierskich Kanady (NSERC), za wprowadzenie do materiałów źródłowych. Prof. Tomasz Troczyński z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Kana-dzie podjął się przeglądu rękopisu i za poświęcony czas i energię należą Mu się podziękowania.


1. Industry Canada, “Mobilizing Science and Technol-ogy to Canada’s Advantage”, May 2007, http://



innovation.gc.ca/gol/innovation/site.nsf/en/in04494.html

2. Government of Canada, “Science and Technology Partnerships. Canadian Way”, 2006. www.infoexport.gc.ca/science

3. Government of Canada, “Networks of Centres of Ex-cellence Program” http://www.nce.gc.ca/index.htm

4. KPMG, “Competitive Alternatives: Guide to Interna-tional Business Costs 2006” (op.cit.3)

5 Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program” 2007,: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html

6 Industry Canada, “Commercialization Portal” http://www.ic.gc.ca/epic/site/com-or.nsf/en/Home7 Industry Canada, “Life Sciences Technology Transfer” http://www.ic.gc.ca/epic/site/lsett-ettsv.nsf/en/h_

dz00003e.html

8 Government of Canada, “Federal Partners in Technology Transfer” http://www.fptt-pftt.gc.ca/eng/index.html

9 Natural Sciences and Engineering Research Coun-cil, “Partnerships Programs Overview: Idea to Innova-tion Program” http://www.nserc.ca/professors_e.asp?nav=profnav&lbi=toc_b

10 National Research Council of Canada, “Industrial Re-search Assistance Program” http://irap-pari.nrc-cnrc.gc.ca/main_e.html

11 Industry Canada, “Innovation, Research, Science and Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html

Abstract:This paper describes the basic rules of S&T management, as

applied by the Federal Government of Canada. The legislative framework enabling competition and capital fl ow is described with its foundation in tax strategies. Canadian strategies based on triple-helix model are laid out promoting public-private part-nerships in RiD and commercialization of research results.

Keywords:Triple helix, S&T management, R&D commercializa-

tion, government policies, marketplace regulation, strate-gic planning, entrepreneurship, knowledge economy

1. IntroductionGovernments establish marketplace framework poli-

cies - the basic rules under which businesses, consumers, and others conduct their activities in the marketplace. Marketplace framework policies infl uence private-sector decisions to invest, trade, and innovate. They play a vi-tal role in encouraging fi rms to strive to be innovators. Key marketplace framework polices that touch on S&T include competition, trade, investment, intellectual property, taxation, regulation, and capital markets. Canada builds a sustainable national competitive advan-tage based on science and technology and the skilled workers. Canada must do more to translate knowledge

Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspective.

Part I: The Strategy for 21st Century


into commercial applications. The Government of Cana-da fosters three distinct Canadian S&T advantages: an Entrepreneurial Advantage, a Knowledge Advantage, and a People Advantage [1].

“Several foreign jurisdictions have taken a keen interest in Canada’s research-funding programs and are currently developing similar initiatives. This speaks volumes about the “buzz” that these programs have generated, both in Canada and around the world”. Dr. Eliot A. Phillipson, President and CEO, Canada Foundation for Innovation [op.cit.2].

2. Competition, Partnership and Effi ciency Canada strives to translate knowledge into practical

applications in order to improve wealth, wellness, and well-being of its citizens. The private sector has to iden-tify and lead new research networks that address their priorities under the Networks of Centres of Excellence Program [3]. To achieve long term goals, the Govern-ment of Canada [1]:

• fosters a competitive and dynamic business environ-ment that encourages S&T investments

• pursues public-private research and commercializa-tion partnerships

• increases the impact of federal business R&D assistan-ce programs.

Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspective. Part IKrzysztof J. Konsztowicz

dr hab. inż. Krzysztof J. Konsztowicz prof ATH, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna



Competitive and Dynamic Business Environment. Innovation usually takes place when there is vigorous competition among fi rms. Competition drives fi rms to become more effi cient, invest in new technologies, and introduce new products and services. A highly competi-tive national economy also helps companies to be more successful when competing in global markets: the chal-lenge is to encourage competition by letting market forces play out, while ensuring that individual fi rms with market power are deterred from taking action that undermines competition. Canada’s federal government works to ensu-re that its competition laws are encouraging a more inno-vative economy.

Openness to international trade and investment brings expertise and innovation to Canada, increases competition to bring out the best in fi rms, and gives Ca-nadian fi rms opportunities to reap the rewards from the-ir investments in innovation in world markets. Canadian trade agreements, S&T agreements, and tax treaties have dramatically increased country’s openness to trade and the movement of new ideas, products, and technologies benefi ting Canadians. Foreign direct investment in Cana-da provides fi rms with capital to innovate and brings with it new technologies, new ways of doing business, and he-althy competition. When Canadians invest abroad, they integrate into global supply chains, seize opportunities, and improve their competitiveness.

A modern intellectual property regime is critical for researchers and creators, whose ability to commercialize the fruit of their labour is directly linked to the protection provided by patent and copyright laws. Canada therefore needs to maintain intellectual property protection that is competitive with its trading partners in order to attract both venture capital and intellectual capital.

3. Tax StrategiesHigh business taxes are harmful because they

reduce the returns from investment, thereby reducing the amount of new business investment that takes pla-ce in Canada. With increasingly mobile capital, Canada must build an internationally competitive corporate tax system that attracts and retains business investment. The tax relief measures in Budget 2006 and the Tax Fa-irness Plan which has eliminated the federal capital tax, reduces the general corporate income tax rate from 21 per cent to 18.5 per cent by 2011 and eliminates the corporation surtax for all corporations in 2008. Budget 2007 further enhanced competitiveness by increasing capital cost allowance rates for manufacturing buil-dings and other assets to better reflect useful life. As a result of these tax reductions, Canada has a meaningful marginal effective tax rate advantage over the United States, and move to the third-lowest tax rate on new business investment in the G-7 [5] .

The KPMG’s Competitive Alternatives business cost study clearly showed that Canada’s business costs became some of the lowest among the G-7 countries. For R&D sec-tor, this cost advantage increased to 10.9% points over US, due to diff erences in labour costs for scientifi c and tech-nical employees as well as diff erences in tax treatment of R&D costs. Canada also has a 7.8% points advantage over the United Kingdom, and 15.5% points advantage over Ja-pan for R&D costs (Fig.1).

In recent years, OECD countries have been reducing the level of direct support for industrial R&D, and using more indirect incentives, such as tax credits. Canada’s Scientifi c Research and Experimental Development (SR&ED) tax in-centive program is one of the most advantageous systems in the industrialized world for promoting business invest-ment in R&D, providing over $3 billion in tax assistance to innovative Canadian businesses in 2006 [2,5,6]. The SR&ED tax incentives are supplemented by similar measures in most provinces. The government continually monitors the eff ectiveness of SR&ED tax incentives system. Good regu-latory practice means managing risks and opportunities; regulation and S&T results are strictly interconnected: pri-vate sector development management must be ensured that requirements imposed by government continue to be technically feasible and economically sound.

Canada’s fi nancial institutions and capital markets play a substantial role in ensuring that innovative busi-nesses have access to appropriate fi nancing to enable them to reach their potential. One avenue for businesses to fi nance growth is through venture capital. Keeping Ca-nada’s fi nancial institutions and markets innovative and competitive, with a fl exible regulatory framework foun-ded on sound principles, ensures that they continue to meet the needs of growing economy. Regular reviews of fi nancial institution statutes contribute to encouraging this environment, as well as reducing barriers to interna-tional capital fl ows [1].

Fig.1. R&D Business Cost Advantage, following KPMG study [4]



4. Public-Private Research and Commer-cialization Partnerships

Partnerships of researchers and entrepreneurs are im-portant because they bring research strengths to bear on market-driven challenges and opportunities. Such part-nerships appear to be the most rational solution amongst other models of R&D development (Fig.2)

There is a role for public support for such partner-ships because the benefi ts they provide spread across the economy. The federal government supports research collaborations between researchers in the public and private sectors:

Program is enabling community colleges to help Canadian businesses address practical technology-based challenges and opportunities [1].

Global leadership in research and commercialization requires large-scale facilities operating at world-class levels of excellence. The Perimeter Institute for Theoretical Physics in Waterloo, Ontario, is an example of a world-renowned re-search institute. The Medical and Related Sciences Discove-ry District (MaRS) in Toronto is a good example of a major commercialization facility. It brings together, in the same building, leading health researchers, investors, businesses, and legal, banking, and other commercialization services in a creative and collaborative environment.

Fig. 2. Basic models of research and investment development [1]


• The Networks of Centres of Excellence program brings university and industry researchers together, under the leadership of the university, to advance S&T developments with practical applications. Ef-forts to support the transfer of technology from Canadian universities to the private sector are re-sulting in spin-off companies, technology licensing agreements, and patent fi lings. To date, centres have spun off numerous companies [3,6,11]. The Networks of Centres of Excellence (NCE) initiative has set a new record in partnering with many of Ca-nada’s largest and smallest research-intensive com-panies. Among the big players, 84% of Canada’s top 50 corporate R&D spenders worked on collaborative research projects with an NCE, including IBM Cana-da, Ballard Power Systems and Merck-Frosst Canada [2]. The Natural Sciences and Engineering Research Council’s College and Community Innovation Pilot

The Centres of Excellence in Commercialization and Re-search (CECR) program aims to create world-class research centres that push commercialization in four strategic areas: environmental science and technologies; natural resources and energy; health and related life sciences and technolo-gies; and information and communications technologies. The granting councils support knowledge transfer and the commercialization of university research through a number of initiatives, including CIHR’s Proof of Principle Program, NSERC’s I2I - Idea to Innovation Program, and SSHRC’s Knowledge Impact in Society Program [1].

Canada’s federal government strengthens public-pri-vate research and commercialization partnerships by [1]:

• Introducing new business-led research networks under the Networks of Centres of Excellence (NCE) Program. As announced in Budget 2007, the govern-ment provided $350 million over three years to sup-port eight large-scale Centres of Excellence in Com-


mercialization and Research in priority areas where Canada has the potential to be a global leader and to fund other centres that operate at world standards of excellence, as determined through international pe-er-reviewed competitions [3].

• Developing new approaches to transfer knowledge and technologies from universities, research hospi-tals, and government laboratories to the private sector [6-10]. As announced in Budget 2007, the government provides $48 million over fi ve years to make the College and Community Innovation pilot a permanent program and support more college-in-dustry partnerships.

• Creating a new tri-council private-sector advisory board for the granting councils to provide advi-ce on the implementation of business-driven Ne-tworks of Centres of Excellence, Centres of Excel-lence in Commercialization and Research, and the college initiatives.

5. Increasing the Impact of Federal Busi-ness R&D Assistance Programs

Federal government departments operate their specifi c R&D programs and provincial departments and agencies deliver a range of programs to increase priva-te-sector innovation at the local level. These initiatives provide loans, grants, contracts, and repayable contribu-tions to fi rms using a variety of mechanisms, including government programs, arm’s-length foundations, and international organizations [2].

National Research Council of Canada’s Industrial Research Assistance Program (IRAP) helps Canadian small and medium-sized businesses access, develop, exploit, and apply technologies to create new pro-ducts, services, and industrial processes [10]. IRAP’s field force of 260 advisors gives firms access to a uni-que national network of highly specialized technical and business experts in more than 100 communities across Canada. The Business Development Bank of Ca-nada plays an important role in stimulating the supply of venture capital available to emerging technology companies. It provides early-stage venture capital through direct investments in firms and by helping to capitalize funds managed by venture capital partners.

ConclusionsGovernment S&T management programs in Canada

are based on:- thorough analysis of current status of these domains,- detailed planning, - developing realistic vision of national priorities- implementing selected strategies focused on excel-

lence and accountability

- using appropriate regulatory and marketplace frame-work policies

AcknowledgementsAuthor’s thanks go to Mr. Denis Leclerc, Mr. Alan

Le Couteur and Ms. Monique Zaloum of NSERC, Cana-da, for guidance and providing helpful links to source materials. Dr Tom Troczynski of UBC, Canada, was kind to review the manuscript and his time and efforts are greatly appreciated.

Citations by permission of Copyright Board of Canada.

Bibliography1. Industry Canada, “Mobilizing Science and Technol-

ogy to Canada’s Advantage”, May 2007, http://innovation.gc.ca/gol/innovation/site.nsf/en/in04494.html

2. Government of Canada, “Science and Technology Partnerships. Canadian Way”, 2006. www.infoex-port.gc.ca/science

3. Government of Canada, “Networks of Centres of Excellence Program” http://www.nce.gc.ca/index.htm

4. KPMG, “Competitive Alternatives: Guide to Interna-tional Business Costs 2006” (op.cit.3)

5. Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program”

2007: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html

6. Industry Canada, “Commercialization Portal” http://www.ic.gc.ca/epic/site/com-or.nsf/en/Home7. Industry Canada, “Life Sciences Technology Trans-

fer” http://www.ic.gc.ca/epic/site/lsett-ettsv.nsf/en/h_dz00003e.html

8. Government of Canada, “Federal Partners in Technol-ogy Transfer” http://www.fptt-pftt.gc.ca/eng/index.html

9. Natural Sciences and Engineering Research Coun-cil, “Partnerships Programs Overview: Idea to Inno-vation Program” http://www.nserc.ca/professors_e.asp?nav=profnav&lbi=toc_b

10 National Research Council of Canada, “Industrial Research Assistance Program”

http://irap-pari.nrc-cnrc.gc.ca/main_e.html 11. Industry Canada, “Innovation, Research, Science

and Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html





StreszczenieW tej części opisano działania rządu kanadyjskiego w za-

kresie wyboru strategicznych kierunków badań dla kraju. Wska-zano nowe rozumienie roli państwowych instytucji badaw-czych oraz kierunki polepszania odpowiedzialności fi nansowej instytucji naukowych. Przedstawiono mechanizmy wspierania międzynarodowych inicjatyw kooperacyjnych w NiT, działania w zakresie modernizacji rynku pracy niezbędne dla rozwoju wy-soko kwalifi kowanej siły roboczej a także programy podniesie-nia społecznej świadomości zagadnień BiR oraz NiT.

Słowa kluczowe:Zarządzanie wiedzą, wdrażanie technologii, komercja-

lizacja badań, regulacja rynku, planowanie strategiczne, przedsiębiorczość, gospodarka oparta na wiedzy, rozwój kadry badawczej

1. WstępW swoich zamierzeniach długofalowych Kanada

dąży do osiągnięcia pozycji dającej dostęp do wszystkich ważnych wydarzeń rozwojowych generujących korzyści w dziedzinie zdrowia, środowiska, społeczeństwa i gospo-darki. Federalny rząd Kanady w tym celu [1]:

• strategicznie koncentruje działania na badaniach w interesie narodowym w perspektywie społecznej i gospodarczej

• ulepsza efektywność i odpowiedzialność fi nansową trzech kanadyjskich rad fi nansujących badania po-przez umacnianie ich zarządzania i lepsze zestrajanie programów wspierających badania akademickie

• bada nowe sposoby podejścia do prac naukowych i tech-nologicznych wykonywanych przez instytucje rządowe

• analizuje i modernizuje rynek pracy w sposób ciągły aby zapewnić dopływ kadr naukowych i technologicznych.

2. Strategiczna koncentracja na badaniach w interesie narodowym

Kanadyjska Rada Akademii (The Council of Canadian Academies – CAC) zidentyfi kowała mocne strony i moż-liwości rozwoju w dziedzinach, w których kraj powinien wydatnie wesprzeć swoje badania dla uzyskania wymier-nych korzyści społecznych i gospodarczych [2]. W oparciu o wyniki tej analizy, kanadyjski rząd federalny koncentruje więcej energii i środków w wybranych dziedzinach:

• nauk i technologii związanych z ochroną środowiska• surowców naturalnych i energii

• zdrowia i pochodnych nauk i technologii biologicznych• technologii informatycznych i komunikacyjnych

Rząd dokonuje okresowego przeglądu priorytetów badawczych dla upewnienia się, że kraj uzyskuje wyniki na poziomie lidera światowego w tych wybranych dzie-dzinach i stwarza realnie lepsze możliwości rozwojowe swoim obywatelom. Rady fi nansujące badania wraz z Na-rodową Radą Nauki (NRC) i we współpracy z innymi fede-ralnymi partnerami fi nansującymi i wspierającymi badania uniwersyteckie, takimi jak CFI - Kanadyjska Fundacja Inno-wacji [3-6], zacieśniają współpracę aby stworzyć krytycz-ną masę ekspertyzy w dziedzinach priorytetowych. W tym celu szczególnie wspiera się badania multidyscyplinarne, kumulujące ekspertyzę z wielu dziedzin, wliczając nauki przyrodnicze i inżynierskie, społeczne i humanistyczne oraz nauki o ochronie zdrowia [5].

Rząd federalny podejmuje własne prace B-R i zwią-zane z tym pochodne działania (jak rozwój baz danych, rozwój technik testowych, badania użyteczności, stypen-dialne wspomaganie edukacji itp.) w celu właściwego wy-konywania prac legislacyjnych czy też dla spełnienia swe-go mandatu operacyjnego w tak ważnych dziedzinach jak ochrona zdrowia, bezpieczeństwo żywności i ochrona środowiska naturalnego [7]. W wielu aspektach działań badawczych wspierających regulacje legislacyjne pro-duktów i technologii lepiej jest, gdy z uwagi na zaufanie publiczne odbywają się one w instytucjach rządowych (la-boratoria ministerstw i agencji rządowych). W celu zwięk-szenia wpływu inwestycji federalnych wzmacniających uniwersytety i sektor prywatny, wspierających postęp do doskonałości w badaniach i tworzących lepsze możliwości dla studentów, rząd koncentruje się na tych dziedzinach i działaniach, w których może zapewnić najlepsze wyni-ki dla społeczeństwa. W celu osiągnięcia jak najwyższych zwrotów z zaangażowanych funduszy rząd rozpatruje al-ternatywne możliwości zarządzania innymi niż regulacyj-ne laboratoriami państwowymi.

3. Ulepszanie efektywności i odpowie-dzialności fi nansowej

Zgodnie ze zobowiązaniami budżetu 2006, rząd ukoń-czył przegląd odpowiedzialności i efektywności fi nanso-wej prac rad fi nansujących badania [1], wliczając udział międzynarodowego panelu rewidentów. Rada Nauk Przy-

Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiego.

Cześć II: rozwój badań i kapitału ludzkiego

Nowoczesne zarządzanie nauką i technologią z perspektywy rządu kanadyjskiego. Cześć IIKrzysztof J. Konsztowicz


rodniczych i Inżynierskich (NSERC) wprowadziła kwartalny system raportowy na temat działań i wyników a Rada Nauk Społecznych i Humanistycznych (SSHRC) wprowadziła po-zycję zewnętrznego wiceprezesa zwiększając otwartość na opinie środowiska. Dla kontynuacji ulepszania prac i odpo-wiedzialności rad fi nansujących wobec rządu, środowiska badawczego i społeczeństwa, funkcje prezesa każdej rady i dyrektora generalnego są odseparowane zgodnie z re-gułami dobrego zarządzania. Ponadto, rząd wypełniając wakaty w ciałach zarządzających rad, wprowadza więcej reprezentantów sektora prywatnego i społeczeństwa tak, by składy ciał zarządzających radami fi nansującymi lepiej odzwierciedlały kanadyjskie interesy gospodarcze, naro-dowe i społeczne. Rząd polepsza efektywność fi nansową poprzez uproszczenie podejścia do zarządzania fundusza-mi wspierającymi uniwersyteckie prace B-R. Obejmuje to zapewnienie właściwej równowagi funduszy dla badaczy [3,8], bezpośrednie i pośrednie koszty badań [9], nakłady na infrastrukturę badawczą [6] i rozwój sieci badawczych [10]. Wybór inicjatyw badawczych na światowym pozio-mie wymaga procesów konkursowych opartych o stan rozwoju międzynarodowego i powinno się doprowadzić do wyrównania udziału ekspertów międzynarodowych w pracach trzech rad fi nansujących [1].

4. Nowe podejście do NiT w instytucjach rządowych

Kanadyjski rząd federalny chroni interes publiczny i zwiększa wpływ inwestycji w NiT poprzez:

• koncentrację własnych działań w zakresie NiT tam, gdzie rząd jest najbardziej zdolny do dostarczenia korzyści obywatelom, wraz z jednoczesnym zapew-nieniem, że ministerstwa i agencje mają dostęp do właściwego poziomu NiT wymaganego dla spełnie-nia ważnego mandatu regulacyjnego i legislacyjnego w dziedzinach takich jak ochrona zdrowia, środowi-sko i bezpieczeństwo.

• utworzenie niezależnego panelu ekspertów, który przedstawia Prezesowi Rady Skarbu Państwa (ang. President of Treasury Board) różne opcje co do trans-feru federalnych laboratoriów nieregulacyjnych do uniwersytetów i sektora prywatnego.

Ministerstwa i agencje federalne rozwinęły szeroką gamę krajowych i międzynarodowych związków partner-skich w celu pozyskania wiedzy i talentów niezbędnych do podjęcia narastająco złożonych i interdyscyplinarnych problemów legislacyjnych i regulacyjnych i jednocześnie potrzebnych do stymulowania innowacyjności rodzimej gospodarki. [11]. Inicjatywa Klastrów Technologicznych (Canada’s Technology Clusters) wprowadzona przez Na-rodową Radę Nauki (NRC) zachęca partnerstwa badawcze pomiędzy rządem federalnym, rządami prowincjalnymi, lokalnymi a nawet miejskimi, przemysłem i uczelniami

wyższymi. Ta inicjatywa przyspiesza komercjalizację no-wych technologii rozwijanych w małych i średnich przed-siębiorstwach. Buduje również regionalne możliwości N-T w kluczowych sektorach gospodarki i przemysłu w całym kraju [12]. Federalne Partnerstwo dla Transferu Techno-logii (FPTT) to sieć osób zatrudnionych w kanadyjskich instytucjach badawczych należących do federalnych mi-nisterstw i agencji. Działają oni zespołowo dla wypraco-wania wspólnych praktyk i sposobów dla efektywnego transferu wyników badań i prac technologicznych z labo-ratoriów rządowych do sektora prywatnego [13].

Kanadyjskie Partnerstwo Technologiczne (TPC) jest agencją Ministerstwa Przemysłu i inwestuje w badania prowadzone w kraju przez kanadyjskie fi rmy w dziedzi-nach społecznie i ekonomicznie istotnych. Inwestycje TPC promują innowacje i zrównoważony rozwój oraz wspierają inwestycje sektora prywatnego, szczególnie uwzględniając rozwój małych i średnich przedsiębiorstw we wszystkich regionach kraju. Cele tego programu czę-sto wykonywane są w partnerstwie z programem wspar-cia badań przemysłowych (IRAP) prowadzonym przez Na-rodową Radę Nauki (NRC). Inwestycje TPC koncentrują się na nowych technologiach w takich priorytetowych sek-torach jak informatyka i komunikacja, efektywność śro-dowiskowa, energie alternatywne, biotechnologia oraz technika lotnicza i obronna. Na dzień 30 września 2004r, całkowita wartość inwestycji TPC wynosiła 2,7 mld dola-rów, wspierając 664 projekty, z których 589 było wykony-wanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa [5,13].

5. Rozwój współpracy międzynarodowej w zakresie NiT

Rozwój współpracy międzynarodowej w zakresie BiR jest jednym z kluczowych celów Kanady. Kooperacja ma zasadni-cze znaczenie dla wzmacniania zarówno poziomu badań jak i gospodarki, ponieważ ta współpraca zapewnia [5]:

• oddziaływanie z najlepszymi w świecie specjalistami i najlepszymi organizacjami badawczymi

• daje możliwości dzielenia się kosztami infrastruktury ba-dawczej, która często jest zbyt droga dla większości po-jedynczych krajów, przedsiębiorstw czy laboratoriów

• nowe możliwości rozwoju biznesu międzynarodowe-go; także

• tworzy bazę danych aktualnej sytuacji w NiT oraz w biznesie, co pomaga każdemu krajowi wyselek-cjonować obszary badań w których może on działać efektywnie, eliminując marnotrawstwo przez zbędne powtarzanie wysiłków dużo bardziej zaawansowa-nych gdzie indziej

Zarówno formalnie jak i nieformalnie, kanadyjscy na-ukowcy z przemysłu, uniwersytetów i placówek rządowych uczestniczą w tysiącach prac partnerskich z kluczowymi badaczami z całego świata. W marcu 2006 Kanada miała aktywne umowy partnerstwa N-T z Niemcami, Francją,



Japonią, Unią Europejską w całości, także z Indiami a umo-wa z Chinami była w trakcie negocjacji. Dodatkowo, kana-dyjski rząd federalny, rządy prowincjale i ich ministerstwa miały ponad 500 dwustronnych i wielostronnych umów N-T z ich odpowiednikami w innych krajach.

Spośród ponad 27 000 artykułów opublikowanych przez badaczy kanadyjskich w 2003 r., około 42% napisa-nych było w partnerstwie z naukowcami z innych krajów, co stanowi ogromny wzrost w porównaniu z 28% w 1993r. Większość z tych prac opublikowana została we współau-torstwie z badaczami z USA [1,5].

Federalne programy zainicjowane we wczesnych latach 90-tych ulegały systematycznemu umocnieniu w przeciągu lat, czego efektem był bardzo ożywiony wzrost kanadyjskiej społeczności NiT. To z kolei przycią-gnęło uwagę zewnętrznego świata: międzynarodowa społeczność biznesu badawczego zaczęła poszukiwać w Kanadzie atrakcyjnych lokalizacji dla biznesu B-R. Uzna-jąc możliwości oferowane przez kanadyjski system part-nerstwa N-T, fi rmy międzynarodowe takie jak Ericsson, IBM, Electronic Arts, PMC, Sierra, Pfi tzer, Motorola, Pratt & Whitney, Merck Frosst, DuPont, Imperial Oil and Daimler Chrysler, kontynuują poważne inwestycje B-R w całej Ka-nadzie. W istocie, stale wzrasta lista fi rm międzynarodo-wych pojawiających się pomiędzy najlepszymi spośród pierwszej setki czołowych korporacyjnych jednostek ba-dawczych w kraju [5].

Kooperacja w zakresie NiT czasami hamowana jest przez czynniki prawne, polityczne, rynkowo-regulacyjne, fi nan-sowe, infrastrukturalne, ludzkie i kulturalne. Dla przykładu, różnice w przepisach dotyczących własności intelektualnej mogą stać się poważnym utrudnieniem dla kooperacji po-między jednostkami badawczymi i agencjami ministerstw federalnych a uniwersytetami i innymi uczelniami. Rząd przygotowuje przegląd własnych przepisów dotyczących własności intelektualnej dla zapewnienia stanu w którym nie będą one hamowały kooperacji N-T i transferów techno-logii a przeciwnie, będą wzmacniać kooperację pomiędzy ministerstwami i agencjami o silnym profi lu naukowym; na stałe będzie nad tym czuwał specjalny Komitet Wicemini-strów do spraw Nauki i Technologii [1].

6. Rozwój kapitału ludzkiego“…jeśli Kanada i Stany Zjednoczone pragną być dalej

źródłem pionierskich przełomów, które są podstawą gospo-darczej pomyślności, obydwa te kraje muszą długo i głęboko przemyśleć co robią – a czego nie robią – dla zapewnienia dla ich przedsiębiorstw dostępu do najbystrzejszych i najbar-dziej twórczych umysłów świata”… Bill Gates, “At Risk: inno-vation,” The Globe and Mail, February 8, 2007, p. A17.

Wskaźniki osiągnięć w zakresie rozwoju talentów i umiejętności

W porównaniu z innymi krajami rozwiniętymi Kanada zajmuje:

1. pozycję w OECD w udziale populacji z wykształceniem trzeciego stopnia

20. miejsce w OECD w udziale ilości dyplomów inżynierskich i z nauk przyrodniczych w całkowitej ilości dyplomów

18. miejsce w OECD w udziale w populacji młodych Ka-nadyjczyków z tytułem doktora nauk

17. pozycję w OECD w ilości osób zatrudnionych w NiT w stosunku do całkowitego zatrudnienia

(dane OECD z lat 2004, 2005, 2006)

Zbyt niewielu kanadyjskich studentów wybiera studia prowadzące do dyplomów w zaawansowanej NiT i zbyt mało jest wśród nich doktorów nauk. W po-równaniu z innymi krajami OECD, Kanada musi zwięk-szyć swoją bazę pracowników w dziedzinie gospodarki opartej na wiedzy poprzez kształtowanie, przyciąganie i utrzymywanie najbardziej uzdolnionych ludzi, których kraj potrzebuje by znaleźć się w czołówce nowoczesnej gospodarki globalnej z najbardziej uzdolnioną, najle-piej wykształconą i najbardziej elastyczną siłą roboczą w świecie. Aby zapewnić rozwój takiej kadry, kanadyjski rząd federalny zapewnia [1]:

• rozwój uzdolnionej i utalentowanej siły roboczej, co oznacza zwiększenie dostaw wysokokwalifi kowa-nych absolwentów z dziedziny NiT, których przedsię-biorstwa potrzebują by odnieść sukcesy w dzisiejszej zaawansowanej i konkurencyjnej gospodarce

• zwiększenie możliwości rozwojowych dla absol-wentów NiT

• lepszą informację społeczeństwa na temat NiT

Uzdolnione i utalentowane kadryKanadyjski rząd federalny tworzy młodym obywate-

lom możliwości pozyskania umiejętności i wiedzy tak, by mogli pomóc swojej własnej karierze oraz rozwojowi kra-ju poprzez [1,5]:

• kontynuację zmniejszania wymiaru osobistych po-datków dochodowych i uczynienie kanadyjskiego systemu podatkowego sprawiedliwszym tak, by Ka-nada mogła przyciągnąć i utrzymać pracowników o wysokich umiejętnościach i tym samym stworzyć warunki dla rozwoju i wdrażania innowacji

• gwarantowanie zwrotów podatkowych, które rząd zapewnia wykorzystując do tego celu zyski na odset-kach po redukcji długu narodowego. W porównaniu z innymi krajami konkurującymi z Kanadą o talenty, inwestycje i miejsca pracy, kanadyjskie osobiste po-datki dochodowe ciągle są zbyt wysokie.

Inne ważne inicjatywy obejmują:• działania wspólne z prowincjami i terytoriami dla

zmodernizowania programowania rynku pracy• zwiększenie elastyczności i efektywności rynku pracy

i redukcję barier dla mobilności• przyciągnięcie większej ilości studentów zagranicz-

nych i ułatwienie im pozostania w Kanadzie



• skorelowanie przepisów imigracyjnych z aktualnymi potrzebami: powiększenie ilościowe systemów imi-gracji i czasowych pobytów pracowników zagranicz-nych i zapewnienie tego, że imigranci wnoszą udział do gospodarki zgodny z ich potencjałem [1].

Modernizacja rynku pracy na sposób ciągły jest nie-zbędna, ponieważ:

• polepsza jakość szkolnictwa wyższego dla obywate-li kanadyjskich, zapewniając stałe i przewidywalne fi nansowanie dla prowincji i terytoriów dla edukacji drugiego stopnia w najbliższych latach

• rozwija we współpracy z prowincjami wspólne cele i polepsza publiczną odpowiedzialność mo-dernizując kanadyjski system pomocy finansowej dla studentów

• polepsza marketing kanadyjskiego systemu edukacji tak, by przyciągnąć najlepszych studentów zagra-nicznych

• zwiększa wsparcie dla programów praktyk badaw-czych tak, by dać studentom większy kontakt z sek-torem prywatnym; zachęca więcej przedsiębiorstw do najmowania do pracy absolwentów kierunków NiT i zwiększa ilość absolwentów z wiedzą i prak-tycznymi umiejętnościami jednocześnie w zakresie badań oraz biznesu.

Rząd kanadyjski powoduje, że informacja o rynku pra-cy jest bardziej dostępna i lepiej dostosowana do potrzeb uczniów szkół średnich. Wiedza o rynku pracy jest bardzo ważnym elementem w podejmowaniu przez nich decyzji co do przyszłej kariery, wliczając w to decyzje o podjęciu studiów wyższych i ich kierunku [1,5].

Możliwości dla absolwentów nauk i technologiiKanada ciągle posiada mniejszy udział w międzyna-

rodowym rynku studentów niż inne kraje o podobnej polityce imigracyjnej jak Australia, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone. Rząd kanadyjski wspiera systemy stypendialne by zachęcić Kanadyjczyków do konty-nuowania edukacji i podejmowania badań tak w kra-ju jak i za granicą a także by przyciągnąć najlepszych studentów z całego świata. Rady finansujące przekazu-ją stypendia konkurencyjne w skali międzynarodowej najlepszym kanadyjskim dyplomantom poprzez pro-gram Kanadyjskie Stypendia Dyplomowe. Te stypendia oferowane są corocznie czołowym 2000 studentom na poziomie magisterskim i czołowym 2000 studentów na poziomie doktorskim. Rady finansujące zarządzają również innymi programami stypendialnymi, wliczając stypendia wspierające badania międzynarodowe i do-kształcanie przez kooperację [1].

Rząd może powiększyć zapotrzebowanie sektora pry-watnego na pracowników wykwalifi kowanych w zakresie NiT poprzez wspieranie programów praktyk, które otwie-rają przed studentami możliwości badawcze i ewentual-nie możliwości dalszej kariery w sektorze prywatnym. Te

programy działają również stymulująco na zainteresowa-nie sektora prywatnego NiT poprzez zademonstrowanie korzyści z zatrudnienia wysoko kwalifi kowanych pra-cowników. Rząd aktualnie wspiera około tysiąca takich praktyk. Do innych inicjatyw rządowych wspierających programy praktyk zalicza się program Przemysłowych Współpracowników BR (IRDF) prowadzony przez NSERC - Radę Nauk Przyrodniczych i Inżynierskich [14], pomaga-jący zatrudniać studentów w przedsiębiorstwach w celu prowadzenia badań. Kolejny system to Program IPM - Mo-bilizacji Własności Intelektualnej [15], który rozwija nową generację ekspertów do spraw transferu wiedzy. Progra-my te były dotychczas pomocne w zwiększaniu inwesty-cji sektora prywatnego w BiR oraz osobiście w badaczy, pozwalając studentom na uzyskanie wartościowej wiedzy w kontekście przemysłowym.

7. Społeczna świadomość zagadnień na-uki i technologii

Zarówno kanadyjski rząd federalny jak i rządy prowin-cjalne a także jednostki takie jak muzea, centra nauki, insty-tucje edukacyjne, stowarzyszenia i różne fundacje, prowadzą szereg działań promocyjnych w zakresie NiT. Na poziomie federalnym 14 ministerstw i agencji sponsoruje ponad 70 inicjatyw promocyjnych o ogólnym koszcie ok. 24 mln do-larów rocznie [5]. Program nagród premiera za doskonałość nauczania oraz za doskonałość w edukacji wczesnego dzie-ciństwa, oryginalnie stworzony dla uznania zasług nauczy-cieli nauk ścisłych i matematyki w szkołach podstawowych i średnich, został rozszerzony tak, by włączyć nauczycieli wszystkich dyscyplin i wszystkich edukatorów wczesnego dzieciństwa, którzy rozwijają umiejętności w zakresie gospo-darki opartej na wiedzy. Ten program uhonorował dotych-czas wysiłki ponad 1100 nauczycieli i około 100 innych edu-katorów. Angażując młodych ludzi wystarczająco wcześnie w serie wykładów, spotkań warsztatowych, demonstracji, konkursów i pokazów laboratoryjnych, program ten zwięk-sza ich zainteresowanie w przyszłych decyzjach w zakresie możliwości rozwoju karier w tych dziedzinach.

Wiele inicjatyw promujących nauki ścisłe w Kanadzie podejmowanych jest na niewielką skalę i odczuwa się brak forum do połączenia ich wysiłków dla zwiększenia efektywności. Rząd działa w kierunku umożliwienia zebra-nia uczestników tych ruchów w celu stworzenia wspólnej wizji, skoncentrowania i koordynacji ich indywidualnych wysiłków. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie liczby młodych ludzi kontynuujących wykształcenie i wybierają-cych kariery w NiT w Kanadzie [1].

WnioskiW przeciągu ostatnich piętnastu lat Kanada znacząco

powiększyła wydatki na BiR z ok. 1% PKB (poziom dzisiej-szych Węgier), do ~ 2,0 PKB (obecna średnia OECD), wpro-wadzając i stosując konkretne i wydajne programy zapew-niające racjonalne wykorzystanie funduszy.



Oceniając potrzeby posiadania wysoko kwalifi kowa-nej kadry niezbędnej zarówno dla rozwoju badań jak i dla skutecznego transferu technologii, Kanada wdraża syste-matyczne kroki w zakresie właściwego rozwoju kapitału ludzkiego i rynku pracy.

Z uwagi na wielkość populacji rzędu 33 mln miesz-kańców, Kanada może być dla wielu krajów średniej wielkości doskonałym przykładem szybkiego i odpowie-dzialnego postępu w kierunku nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy.

PodziękowaniaAutor pragnie złożyć podziękowania panu D. Leclerc,

panu A. Le Couteur i pani M. Zaloum z Rady Nauk Przyrod-niczych i Inżynierskich Kanady (NSERC), za pomoc i wska-zanie użytecznych materiałów źródłowych. Prof. Tomasz Troczyński z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie był uprzejmy podjąć się przeglądu rękopisu i za poświęco-ny czas i energię należą Mu się podziękowania.



2. Council of Canadian Academies, The State of Science & Technology in Canada, 2006.

www.scienceadvice.ca/study.html3. National Research Council of Canada, “Industrial Re-

search Assistance Program” http://irap-pari.nrc-cnrc.gc.ca/main_e.html4. K.J. Konsztowicz, “Finansowanie uniwersytetów ka-

nadyjskich” Produktywność i Innowacje, 2(3) 28-31 (2006), ISSN 1734-983345. Government of Canada, “Science and Technology

Partnerships. Canadian Way”, 2006. www.infoexport.gc.ca/science

6. Canada Foundation for Innovation: http://www.in-novation.ca/about/index.cfm

7. Industry Canada, “Innovation, Research, Science and Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html

8. Natural Sciences and Engineering Research Coun-cil, “Partnerships Programs Overview: Idea to Innova-tion Program” http://www.nserc.ca/professors_e.asp?nav=profnav&lbi=toc_b

9. Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program” 2007,: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html


11. Industry Canada “Technology Partnerships Program” http://www.ic.gc.ca/epic/site/ito-oti.nsf/en/

h_00154e.html12. National Research Council of Canada, “Building

Technology Clusters” http://www.nrc-cnrc.gc.ca/clusters/index_e.html13. Government of Canada, “Federal Partners in Technology

Transfer” http://www.fptt-pftt.gc.ca/eng/index.html14. Natural Sciences and Engineering Research Coun-

cil, “Industrial R&D Fellowships” http://www.nserc.gc.ca/sf_e.asp?nav=sfnav&lbi=tips3

15. Natural Sciences and Engineering Research Council, “Intellectual Property Mobilization Program”, http://www.nserc.gc.ca/programs/ipm_trainres_e.htm

Abstract:In this second part of the paper, the approach of Cana-

dian Federal Government is presented relative to establishing the national S&T priorities, as well as to enhancing the acco-untability of federally performed S&T. Canadian strategies are laid out for modernization of labour market, promoting

Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspective.

Part II: Developing Knowledge and People’s Advantage.


growth of highly educated workforce and enhancing the so-ciety awareness of S&T.

Keywords:S&T management, R&D commercialization, govern-

ment policies, marketplace regulation, strategic planning, entrepreneurship, knowledge economy, skilled workforce

Modern Science and Technology Management from Canadian Government Perspective. Part IIKrzysztof J. Konsztowicz

dr hab. inż. Krzysztof J. Konsztowicz prof ATH, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna



1. IntroductionIn its long term commitments, Canada must be posi-

tioned at the leading edge of the important developments that generate health, environmental, societal, and econo-mic benefi ts. To this end, the Government of Canada [1]:

• Focuses strategically on research in the national inte-rest from a social and economic perspective.

• Enhances value for money, accountability, and the re-sponsiveness of Canada’s three granting councils by strengthening their governance and consolidating, integrating, and aligning their programs that support academic research.

• Explores new approaches to federally performed S&T.• Continuously modernizes the labour market in order

to ensure the growth of skilled workforce for science and technology sectors.

2. Focusing Strategically on Research in the National Interest

The Council of Canadian Academies has identifi ed Canadian S&T strengths and opportunities in areas where Canada can leverage its research strengths to achieve eco-nomic and social advantage [2]. Based on these fi ndings, the Federal Government focuses more of energy and reso-urces in the areas of:

• Environmental science and technologies.• Natural resources and energy.• Health and related life sciences and technologies.• Information and communications technologies.The government periodically reviews research prio-

rities to ensure that the country is achieving world-class leadership in these fi elds and providing opportunities for Canadians. The granting councils and the National Rese-arch Council of Canada, in collaboration with other federal funding partners that support higher education research, such as the Canada Foundation for Innovation [3-6], work together to build a critical mass of expertise in these prio-rity areas. They support multidisciplinary research that brings together expertise from diverse fi elds, including natural sciences and engineering, social sciences and hu-manities, and health sciences [3].

The federal government undertakes own R&D and re-lated scientifi c activity (data collection, testing and stan-dards development, feasibility studies, and education support such as scholarships) to uphold regulatory, public policy, and operational mandates in important areas such as health care, food safety, and environmental protection [7]. In some instances, science is best performed by fede-ral departments and agencies. For example, some aspects of science activities supporting the regulation of products and technologies may need to reside within government for reasons of public trust. In order to increase the impact of federal investments, lever university and private-sector strengths, create better learning opportunities for stu-

dents, and foster research excellence, the government fo-cuses its activities in areas where it is best able to deliver results, and considers alternative management arrange-ments for non-regulatory federal laboratories. The objec-tive is to maximize value for money.

3. Enhancing Value for Money and Acco-untability

In keeping with the 2006 budget commitment, the government completed a review of the accountability and value for money of the granting councils’ activities [1]. The International Review Panel of the Canadian In-stitutes for Health Research and an examination of the Natural Sciences and Engineering Research Council and Social Sciences and Humanities Research Council identi-fi ed opportunities to strengthen outcomes and improve accountability to Canadians.

Through recent initiatives such as quarterly reporting on activity and results, the Natural Sciences and Engine-ering Research Council is working to strengthen reporting to government. By enhancing the role of the external Vi-ce-President of its council, the Social Sciences and Huma-nities Research Council is increasing its openness to the views of the community and oversight of the President and staff . The granting councils continue to improve the-ir responsiveness and accountability to the government, research community, and wider public. The roles of the President of each granting council and its Chair should be separated, in keeping with good governance practices. As the government fi lls vacancies on the councils’ governing bodies, it seeks out more business and community repre-sentation to ensure that the composition of granting co-uncil governing bodies refl ects Canada’s broad economic and national interests.

The government can improve value for money by deve-loping a more comprehensive approach in its management of the overall envelope of support for higher-education R&D. This includes ensuring the right balance in funding for researchers [3,8], direct and indirect costs of the research they perform [9], research infrastructure [6], and research networks [10]. The selection of world-class research initia-tives requires a competitive process that is informed by in-ternational developments and diff erences among Canada’s three granting councils in the extent to which they rely on international experts should be leveled [1].

4. New Approaches to Federally Perfor-med Science and Technology

Canada’s federal government protects the public interest and increases the impact of federal S&T investments by:

• Focusing the government’s own S&T activities whe-re the federal government is best able to deliver benefi ts to Canadians, and ensuring that federal departments and



agencies have access to the S&T capacity required to fulfi ll their important policy and regulatory mandates in areas such as health, environment, and safety.

• Launching an independent expert panel to report to the President of the Treasury Board on options for trans-ferring non-regulatory federal laboratories to universities or the private sector.

Federal departments and agencies have develo-ped a wide range of domestic and international part-nerships to bring together the knowledge and talent necessary to address today’s increasingly complex and interdisciplinary policy and regulatory issues, and sti-mulate innovation in the economy [11]. The National Research Council of Canada’s Technology Clusters Ini-tiative is encouraging research partnerships between federal, provincial, and municipal governments, indu-stry, and the higher-education sector. This initiative is accelerating the commercialization of new technolo-gies produced by small and medium-sized firms. It is also building regional S&T capacity in key sectors and industries across Canada [12]. The Federal Partners in Technology Transfer (FPTT) is a network of people em-ployed in Canada’s federal science-based departments and agencies. They work together to establish com-mon approaches, practices and policies to effectively transfer research and technologies from government laboratories to the private sector [13].

Technology Partnerships Canada (TPC), an agency of Industry Canada, invests in research conducted in Cana-da by Canadian companies in areas of strategic social and economic importance. TPC’s investments promote inno-vation, sustainable development and encourage private sector investment, particularly fostering the development of small- and medium-sized enterprises in all regions of Canada. This goal is often pursued in partnership with the National Research Council Industrial Research Assi-stance Program (NRC-IRAP). TPC investments focus on emerging technologies in such sectors as information and communications, eco-effi ciency, alternative energies, bio-technology and leading-edge technologies in aerospace and defence. As of September 30, 2004, TPC’s multi-year investments totalled $2.7 billion supporting 664 projects, 589 of which targeted small- to medium-size companies across Canada [5,13].

5. Growing International S&T Collabora-tion

Increasing international R&D collaboration is one of Canada’s key goals. Collaboration is viewed as essential to strengthening both research base and economy, because collaboration provides [1]:

• interaction with the world’s best minds and best rese-arch organizations;

• cost-sharing opportunities for infrastructure reso-

urces too expensive for most countries, laboratories and companies to support individually;

• new international business opportunities; and • business and S&T “intelligence” that helps each coun-

try select which areas of investigation to pursue ef-fectively, thereby eliminating wasteful duplication of eff orts already well advanced elsewhere.

Both formally and informally, Canadian scientists from industry, universities and government participate in many thousands of collaborations with key players around the world. As of March 2006, Canada maintains active S&T umbrella agreements with Germany, France, Japan, the European Union and recently with India (plus another one under negotiation with China). In addition, there are more than 500 bilateral or multilateral S&T arrangements in pla-ce between Canadian federal and provincial government departments and counterparts in other countries.

Out of the more than 27,000 scientifi c papers publi-shed by Canadians in 2003, approximately 42% were pro-duced in partnership with scientists in other countries, up from 28% in 1993. The majority of these papers were pu-blished with U.S. researchers [1,5].

Federal programs initiated in the early 1990s and re-inforced regularly over the years, have spurred vigorous growth in Canada’s S&T communities - in turn attracting notice globally, as the international business community has come to see Canada as a fertile location for R&D busi-ness. Recognizing the opportunities off ered by Canada’s S&T partnership system, multinationals such as Ericsson, IBM, Electronic Arts, PMC, Sierra, Pfi zer, Motorola, Pratt & Whitney, Merck Frosst, DuPont, Imperial Oil and Daimler Chrysler continue to make substantial knowledge-intensi-ve R&D investments throughout Canada. In fact, a growing list of foreign multinationals feature among Canada’s top 100 corporate R&D performers [5].

Collaboration on S&T issues is sometimes impeded by legislative, policy, regulatory, fi nancial, infrastructure, human resource, and cultural factors. Diff erences in intel-lectual property policies and management arrangements, for instance, may present particular obstacles for collabo-ration between federal science-based departments and agencies and universities and colleges. Government re-views its own intellectual property policies to ensure they do not impede S&T collaboration and technology transfer, and strengthen collaboration among science-based de-partments and agencies through the revitalization of the Assistant Deputy Ministers Committee on S&T [1].

6. Growing People Advantage“… if Canada and the United States are going to conti-

nue to be the source of the pioneering breakthroughs that are the foundation for economic prosperity, both countries must take a long, hard look at what they are doing— and not doing—to make sure that their companies have access



to the brightest, smartest and the most creative thinkers in the world.” Bill Gates,“At Risk: innovation,” The Globe and Mail, February 8, 2007, p. A17.

Talent Performance IndicatorsCanada ranks:

1st in the OECD: share of population with tertiary educa-tion.

20th in the OECD: natural science and engineering degre-es as a share of total degrees.

18th in the OECD: share of young Canadians with PhD de-gree.

17th in the OECD: number of people in S&T occupations as a share of total employment.

(Source: OECD 2004, 2005, 2006)Too few of Canadian students choose to pursue ad-

vanced S&T degrees. Compared to the OECD average, Canada has fewer natural science and engineering de-gree students within total student population and fewer PhD-holders among young Canadians. Canada must grow its base of knowledge workers by developing, at-tracting, and retaining the highly skilled people that country needs to thrive in the modern global economy with the best-educated, most-skilled, and most fl exible workforce in the world. To create a People Advantage, the Government of Canada [1]:

• Develops Skilled and Talented Workforce, i.e. incre-ase the supply of highly qualifi ed and globally con-nected S&T graduates that businesses need to suc-ceed in today’s economy.

• Enhances opportunities for S&T graduates.• Gets Canadians better informed about science and

technology

Skilled and Talented WorkforceCanada’s federal government creates opportunities

for Canadians to acquire skills and use knowledge to cre-ate advantages for themselves and the nation by [1,5]:

• Continuing to reduce personal income tax and make the tax system fairer to ensure that Canada attracts and retains the highly skilled workers necessary to fo-ster innovation and growth

• Tax Back Guarantee—the government’s commitment to use the interest savings from national debt reduc-tion to reduce personal income taxes. Compared with other countries competing with Canada for jobs, ta-lent and investment, it’s personal tax rates remain high. Canada’s federal government continues to re-duce personal income tax to ensure Canada attracts and retains the highly skilled workers necessary to foster innovation and growth [1].

Other important initiatives should comprise:• Working with the provinces and territories to moder-

nize labour market programming.

• Increasing labour market fl exibility and effi ciency, and reducing barriers to mobility.

• Attracting more foreign students and making it easier for them to stay in Canada.

• Aligning immigration policies to current needs: en-hancing the immigration and temporary foreign wor-kers systems, ensuring immigrants are able to contri-bute to their full potential [1].

Modernization of labour market should consider:• Improving the quality of education for Canadians by

providing stable and predictable funding to provin-ces and territories for post-secondary education in the years to come;

• Working with provinces to develop shared objectives and enhance public accountability; modernizing Ca-nada’s system of student fi nancial assistance;

• Marketing Canada’s post-secondary education sys-tem to attract the best foreign students;

• Increasing support for research internships to expose more students to the private sector: encourage more fi rms to hire S&T graduates and increase the number of graduates with both research and business skills and know-how.

The Government of Canada works on making labour market information more accessible and better tailored to the needs of students. Labour market information re-presents an important trigger for career decisions by stu-dents, including the decision to pursue post-secondary education [1,5].

Opportunities for Science and Technology GraduatesCanada continues to have a smaller share of the worl-

d’s international student market than other countries like Australia, the United Kingdom, and the United States with similar immigration policies (24). The Government of Ca-nada supports scholarship programs to encourage Cana-dians to pursue advanced education and conduct rese-arch, both here and abroad, and to attract top students from around the world. The granting councils, for exam-ple, provide internationally competitive fi nancial support to the best Canadian graduate students through Canada Graduate Scholarships. These scholarships are provided to the top 2,000 masters and 2,000 doctoral students each year. The granting councils also manage other scholarship programs, including those that support international re-search and training collaborations [1].

The government can increase the private sector’s de-mand for S&T workers by supporting internship programs that expose students to research opportunities and care-ers in the private sector. These programs also stimulate bu-siness interest in S&T by demonstrating the benefi ts from hiring highly qualifi ed people. The government supports up to 1,000 interns. Other internship initiatives supported by the federal government include NSERC’s Industrial R&D Fellowships Program [14], placing graduates in fi rms to


P r o d u k t y w n o � æ i I n n o w a c j e / P r o d u c t i v i t y & I n n o v a t i o n1 / 2011 (7) 37

conduct research, and the Intellectual Property Mobiliza-tion Program [15], which trains next-generation technolo-gy transfer experts. These programs have been successful in increasing private-sector investment in research and re-searchers, and providing valuable training to students in business settings. There is growing need to expose more students to private-sector research challenges through in-ternships and targeted collaborative research.

7. Society Awareness of Science and Tech-nology

Canada has a number of S&T promotional activities off ered through federal and provincial governments, the private sector, and not-for-profi t organizations, including museums, science centres, educational institutions, socie-ties, and foundations. At the federal level, 14 departments and agencies sponsor over 70 science promotion initiati-ves, at a total cost of about $24 million per year [5].

Prime Minister’s Awards for Teaching Excellence and for Excellence in Early Childhood Education, originally cre-ated to recognize science and mathematics teachers in elementary and secondary schools, has since been expan-ded to include teachers in all disciplines and early childho-od educators who develop skills for the knowledge-based economy. The program has honoured over 1,100 teachers and about 100 educators. By engaging young people ear-ly in lecture series, workshops, demonstrations, competi-tions and lab mentoring, the program increases their inte-rest in exploring career opportunities in this fi eld.

Many science-promotion initiatives in Canada are small in scale and lack a forum to combine their eff orts in order to increase their impact. The government will bring these players together to shape a shared vision, and coor-dinate and focus respective eff orts. The goal of this initiati-ve is to increase the number of people pursuing education and meaningful careers in S&T in Canada [1].

Conclusions• Within the past fi fteen years, Canada has signifi cantly in-

creased its R&D spending, from ~1% of GDP (like today’s Hungary), to ~ 2.0 % of GDP (close to OECD average), introducing and executing programs which are sound, effi cient and they ensure rational use of funds.

• Considering needs for growth of highly skilled work-force required both for research and for effi cient technology transfer, Canada implements suitable programs for appropriate growth of people advanta-ge and labour market

• To other mid-sized countries Canada, with its popula-tion of ~33mln inhabitants, may serve as an excellent example of fast and responsible progress towards modern knowledge economy.

AcknowledgementsThe author wishes to present his thanks to Mr. Denis

Leclerc, Mr. Alan Le Couteur and Ms. Monique Zaloum of

NSERC, Canada, for guidance and providing helpful links to source materials. Prof. Tom Troczynski of UBC, Canada, was kind to review the manuscript and his time and ef-forts are greatly appreciated.

Citations by permission of Copyright Board of Canada.Bibliography


2. Council of Canadian Academies, The State of Sci-ence & Technology in Canada, 2006. www.sci-enceadvice.ca/study.html

3. National Research Council of Canada, “Industrial Research Assistance Program” http://irap-pari.nrc-cnrc.gc.ca/main_e.html

4. K.J. Konsztowicz, “Finansowanie uniwersytetów ka-nadyjskich” Produktywność i Innowacje, 2(3) 28-31 (2006), ISSN 1734-98334

5. Government of Canada, “Science and Technology Partnerships. Canadian Way”, 2006. www.infoex-port.gc.ca/science

6. Canada Foundation for Innovation: http://www.in-novation.ca/about/index.cfm

7. Industry Canada, “Innovation, Research, Science and Technology” : http://www.ic.gc.ca/epic/site/ic1.nsf/en/h_00074e.html

8. Natural Sciences and Engineering Research Coun-cil, “Partnerships Programs Overview: Idea to Inno-vation Program” http://www.nserc.ca/professors_e.asp?nav=profnav&lbi=toc_b

9. Canada Revenue Agency “Scientifi c Research and Experimental Development Program” 2007,: http://www.cra-arc.gc.ca/txcrdt/sred-rsde/bts-eng.html


11. Industry Canada “Technology Partnerships Pro-gram” http://www.ic.gc.ca/epic/site/ito-oti.nsf/en/h_00154e.html

12. National Research Council of Canada, “Building Technology Clusters” http://www.nrc-cnrc.gc.ca/clusters/index_e.html

13. Government of Canada, “Federal Partners in Technology Transfer” http://www.fptt-pftt.gc.ca/eng/index.html

14. Natural Sciences and Engineering Research Coun-cil, “Industrial R&D Fellowships” http://www.nserc.gc.ca/sf_e.asp?nav=sfnav&lbi=tips3

15. Natural Sciences and Engineering Research Council, “Intellectual Property Mobilization Program”, http://www.nserc.gc.ca/programs/ipm_trainres_e.htm


dr hab. inż. Krzysztof J. Konsztowicz, Katedra Inżynierii Produkcji, Akademia Techniczno-Humanistyczna


okladki str 2...techniczne przygotowanie produkcji, rozwiązania logi-styczne, wirtualne...

Documents