OKSİJEN SATURASYONU ve PULSE OKSİMETRE KULLANIMI

Yasemin KayaAcıbadem Kayseri HastanesiEğitim ve Gelişim HemşiresiHazırlanma Tarihi: 05/01/2016

Sunu Planı

7. Pulse Oksimetre ile SpO₂ Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

8. Pulse Olsimetre Kullanımında Oluşabilecek Komplikasyonlar

9. Pulse Oksimetrenin Respiratuvar Acillerin Takibinde Kullanımı

10.KOAH'da Oksijen Saturasyonu

11.Akut Bronşiolitte Oksijen Saturasyonu

1. Oksijen Saturasyonu Nedir?

2. Oksijen Saturasyonu Normal Değerleri

3. Düşük Oksijen Saturasyonu Belirtileri

4. Düşük Oksijen Saturasyonu Nedenleri

5. Oksijen Satürasyonu Değerlendirme Yöntemleri

6. Pulse Oksimetre ile SpO₂ Değerlendirme

http://neolaki.net/nedemek/stagnant-hipoksi-ne-demek.html

Oksijen büyük oranda kanda hemoglobine bağlı olarak taşınır. Az bir kısmı ise erimiş haldedir. Kandaki oksijenin hemoglobine bağlı olarak taşınan miktarına oksijen satürasyonu denir.

Oksijen Satürasyonu Nedir?

http://www.beslenmedestegi.com/saglik-rehberi/hemoglobin-nedir

Oksijen Satürasyonu Değeri

Normal vücut ısısında sağlıklı erişkinde 15 gram hemoglobinbulunduğuna göre bu değerdeki hemoglobin 20.1 mL oksijen

bağlayabilir. PaO₂’si 95mmHg olan normal sağlıklı bir kişide SpO₂yaklaşık olarak %97’dir .

http://asalgaz.com.tr/img/endustriyel_gazlar/oxygen.jpg

Yaşa Göre Oksijen Satürasyonu Değeri

Düşük Oksijen Satürasyonu Belirtileri

http://pocketdentistry.com/16-medical-disability/http://www.nhs.uk/conditions/cyanosis/Pages/Introduction.aspx

Nefes Darlığı;Bu düĢük oksijen satürasyonunun bir diğer karakteristik ve genel belirtisidir. Çoğunlukla aniden gerçekleĢir, yoğun ve baskılı olur. KiĢi solunumunun kendisine yetmediğini hisseder.

http://www.yenikadin.com/nefes-darligi-deyip-gecmeyin-3297899-haberi/

AĢırı Yorgunluk ve Halsizlik;Enerjinin tamamen tükendiğini hissetme Ģeklinde gerçekleĢir. KiĢi çoğunlukla günlük aktivitelerini gerçekleĢtirmek yerine yatakta kalmayı tercih edecektir.

http://mumcicegim.blogcu.com/halsizlik-yorgunluk-uyusukluk-bitkinlik-giderici/9345725

Kafa KarıĢıklığı;KiĢi yoğun zihinsel karıĢıklık ve el becerilerinde azalma yaĢayacaktır. Kanda oksijen azlığı olduğundan beyne ulaĢan kanda da daha az oksijen mevcut olacak ve bu nedenle biliĢsel yetilerde azalma meydana gelecektir.

http://hakanmenguc.org/nlp-teknigi-ile-karsinizdaki-insanin-dusuncesini-nasil-okursunuz/

BaĢ Ağrısı;Kanda oksijen doygunluğunun düĢmesi Ģiddetli baĢ ağrılarına neden olabilir.

http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/ay2004/Subat2004/migren/migren2.png

Düşük oksijen satürasyonu bir dizi tıbbidurumdan kaynaklanıyor olabilir. Birkaçı şuşekildedir:

1) Ġnce Hava

Yüksek rakım kişinin kan satürasyonundadüşüşe neden olabilir. Bu; rakım yükseldikçehava inceldiği için olur ve genelde 3000metrenin üzerinde görülür.

Düşük Oksijen SatürasyonuNedenleri

http://www.drguvencetin.com/?p=171

http://www.hastaniye.com/anemi-kansizlik-tedavi-edilmezse-ne-olur.html

2) Kanda Oksijen DolaĢımının Bozulması

Anemi: Bireyin kanında dokulara oksijeni taşıyacakalyuvarın yeterli olmamasından kaynaklanan medikal birdurumdur. Bu durum kanda oksijen seviyesinin düşmesineve yoğun bitkinlik hissine neden olur.

http://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1362996

http://www.genelsaglikbilgileri.com/wp-content//2009/06/anemi.jpg

3)Hava Kanalı Tıkanıklığı

Hava Kanalı Obstrüksiyonu: Bukişinin solunum yollarının kısmen ya datamamen tıkanmasından kaynaklanır.Bu tıkanma; yabancı bir maddeninkanalları tıkaması, alerjik reaksiyon,enfeksiyon, anatomik bozukluk ya datravmadan kaynaklanıyor olabilir.

http://zlmlkcbykclk.blogcu.com/hava-yolu-tikanikligi-nedir/8573051

KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı): Bu; solunum içingerekli hava yollarını tıkayan ve nefes almayı güçleştiren bütünakciğer hastalıklarını kapsayan bir terimdir. Bundan muzdarip kişininkanında oksijen seviyesi düşüklüğü görülecektir.

http://www.ailehekimiosmankurdoglu.com/?pnum=101&pt=EVDE%20HASTA%20BAKIMI

Uyku Apnesi: Uyku sırasında nefes periyodik olarakdurur ve tekrar başlar. Kişi kısa süreliğine nefes almayıkestiğinden vücuda daha az oksijen alınır ve kandaoksijen satürasyonu azalır.

http://www.armadent.com.tr/bilgidiagnoz.php

4)Alveol Ġmha

Amfizem: Ciğerlerdeki havakeseciklerinin sistematik şekildeyok olup, bu keselerdeki oksijenve karbondioksit değişiminzorlaşması durumudur. Sonuçtakandaki oksijen satürasyonseviyesinde azalma görülür.

http://tibbivideolar.com/video-galeri/hastalik-videolari/amfizem-hastaligi-nedir.html/attachment/amfizem-hastaligi-nedir-hava-alveol-bronsiol-akciger-oksijen-nefes-darligi-tibbi-medikal-videolar

Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu:Ciğerlerdeki esnek hava kesecikleri olanalveollerde sıvı birikmesi olduğundameydana gelen bir sendromdur. Bu sıvıbirikmesi kandaki oksijen seviyesindeazalmaya neden olur.

Yukarda belirtilen nedenlerin dışında anestezi gibi bazı ilaçlar veuyuşturucular kandaki oksijen satürasyonu düzeyinde azalmayaneden olur.

http://www.magazinturk.net/yasam-stili/saglik-spor/koah-nedir-1082.html

DOĞRULAR

Satürasyon en önemli vitalbulgulardan bir tanesidir

Satürasyon değerinin yüksekliğinedeğil düşüklüğüne daha çokgüvenilmelidir

Hastanın doğru ve etkin ventileedildiğinin asıl göstergesi venözkan gazındaki PaCO₂ dir

YANLIġLAR

Soba zehirlenmesi olan hastalarınsatürasyonu düşük olur

Hastanın satürasyonu normal isedoğru ventile ediliyordur

Methemoglobinemide satürasyondüşer.

http://sehsuvargokgoz.com/kanser-yanlislar-ve-dogrular.htm

Oksijen Satürasyonu Değerlendirme Yöntemleri

http://www.oksijenmedya.com/?page_id=44

http://www.hassasanne.com/2014/11/13/premature-hikayeleri-sinem-istanbulluoglunun-520-gr-dogan-kizi-belizin-hikayesi-2/

Kan gazı ölçümünün invazif olması çok sık tekrarlanmasınınsakıncaları ve beraberinde getirebileceği komplikasyonlar nedeniyledaha az invazif, ucuz kolay tekrarlanabilir, konforlu bir yöntem arayışı1935’li yıllarda başladı. Hemoglobin, oksijen satürasyonu ölçenaletlerin geliştirilmesi ile devam eden süreçte 1980’li yıllarda pulseoksimetre servislerde kullanılan standart bir alet haline gelmeyebaşladı.

http://ercamsaglik.com/dosyalar/images/pulsoksimetre.jpg

Pulse Oksimetre son yıllarda mikrovasküler reimplantasyonmonitörizasyonunda, transplantgreft canlılığının değerlendirilmesinde,değişik pozisyonlarda elevasyona ya da hiperabduksiyona alınmışekstremitelerde dolaşımın yeterliliğinin izlenmesinde kullanımıyaygınlaşmaktadır.

http://www.hastane.hacettepe.edu.tr/genel-cerrahi-anabilim-dali_69.html

Oksijen Satürasyonunda PulseOksimetre

Pulse oksimetrenin teknolojik açıdan geliştirilmiş iki tipi;

mikst venöz oksijen satürasyonu ve noninvaziv beyin

oksimetresidir. Kardiak arrest, serebral embolizasyon, derin

hipotermi, veya ciddi hipoksiler beyin hemoglobin oksijen

satürasyonunda anlamlı azalmaya yol açar.

http://www.astekmedikal.com/equanox.html

Hastaların oksijen satürasyonunun değerlendirilmesiamacıyla iyi perfüze olan; El parmağı Ayak parmağı Burun bölgesi Alın bölgesi Kulak memesinde kullanılmaktadır.

http://www.aacn.org/wd/practice/docs/ch_14_po.pdf

Pulse oksimetre ölçümlerinde kısıtlılığa yol açan nedenler;karboksihemoglobin, methemoglobinemi, intravasküler boyalar,tırnak cilası ve oje, hareket artefaktı, parlak ışık, hipotansiyondüşük perfüzyon, hipotermi, vazokonstrüktör ilaçlar,hiperbilirubinemi ve/veya sarılık, koyu cilt pigmentasyonudur.

https://www.umc.edu/News_and_Publications/Press_Release/2015-04-30-02_Newborn_screen_for_heart_defects_becomes_mandatory.aspx

Hemşire tarafından hastaya işlemin ne amaçla yapıldığı açıklanmalı ve hastanın soruları cevaplandırılmalıdır. Endişe duyan hastalarda hemşire probu önce kendi parmağına yerleştirerek acı ve ağrı vermediği konusunda hastayı bilgilendirebilir ve rahatlatabilir.

Pulse Oksimetre Kullanımında Dikkat Edilecekler

http://www.emdt.co.uk/article/how-healthy-are-your-vital-signs-monitors

İşlemden önce hastanın yaşam bulguları, derisi, tırnak yatağı rengi, mental durumu, solunum sıkıntısı ve doku perfüzyonunu değerlendirilmelidir.

Hastanın yapışkan maddelere allerjisi olup olmadığını belirlemelidir.

http://www.howequipmentworks.com/wp-content/uploads/2015/01/see_pleth.gif

Problar hastanın ayak ve el parmaklarına yerleştirilecekse, hastada varsa, özellikle mavi, siyah, yeşil, kahverengi kırmızı tırnak cilası silinmeli, yapay tırnak çıkartılmalıdır.

http://multiyasam.com/oksijen-saturasyonu-nedir/

Yerleştirilen probun ekstremitedeki kan akımına engel olmamasına dikkat edilmeli ve her 8 saatte(disposible prob kullanılıyorsa) veya her 4 saatte bir (nondisposible prob kullanılıyorsa) probun yerleştirildiği bölge hemşire tarafından değerlendirilmelidir.

Oksijen satürasyonu kulaktan ölçülecekse propun ışık kaynağı kulak memesi üstüne gelecek şekilde yerleştirilir.

Burun propu ise ışık kaynağı burun kanadı üstüne gelecek şekilde yerleştirilir.

Alın propunun ise ışık kaynağı iris ile ortalanacak şekilde sağ veya sol kaşın hemen üstüne yerleştirilmesi gerekmektedir.

http://www.makromedikal.com.tr/spo2-kablo-ve-problari/

Prob arteriyel bağlantıların ve noninvaziv kan basıncı izlem araçlarının karşısındaki ekstremite üzerine yerleştirilmelidir.

Probun altında kalan dokunun veya cildin kan akımında azalma veya cilt bütünlüğünde bozulma olup olmadığı tanımlanmalı ve cilt bütünlüğünü korumaya yönelik hemşirelik girişimleri planlanmalıdır. Gözlenen değişiklikler nedenleri ile birlikte hemşirelik kayıtlarında yer almalıdır.

https://www.allacronyms.com/_medical/SPO2/Oxygen_saturation_measured_by_pulse_oximetry

Prob paralizi olan eklemin üzerine yerleştirildiyse, hasta eklemdeki sıcaklığı hissedemeyeceği için, olası yanıklara karşı dikkatli olunmalı ve periferal perfüzyonu, deri turgoru ve probtan kaynaklanan sıcaklık değerlendirilmelidir.

Pulse oksimetre yerleştirilen ekstremite hareket yönünden izlenmelidir. Seçilen bölgenin aşırı hareketi doğru olmayan saturasyon değerine neden olabilmektedir. Bu nedenle probfiziksel aktivitenin az olduğu bölgeye yerleştirilmelidir.

http://www.acibademhemsirelik.com/e-dergi/yeni_tasarim/files/triyaj%20en%20son%20hali.pdf

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Hasta%20Ba%C5%9F%C4%B1%20Monit%C3%B6r%20Kurulumu.pdf

Prob üzerinde kurumuş olan sıvı veya kan ışıkla absorbe olarak yanlış ölçümlere neden olabilmektedir. Bu nedenle problarkullanılmadan önce hemşire tarafından kontrol edilmeli ve gerekirse temizlenmelidir.

http://www.ebay.com.au/itm/Jumper-OXIMETER-PULSE-MONITOR-SPO2-OXYGEN-FINGER-CE-FDA-LED-/261598526278

Termal yanıklar

Doku iskemisi

Kan akımı azalma

Priferal ödem

Pulse Oksimetre Kullanımında Oluşabilecek Komplikasyonlar

http://incenter.medical.philips.com/doclib/enc/fetch/586262/586457/Understanding_Pulse_Oximetry.pdf%3Fnodeid%3D586458%26vernum%3D2

Portable pulse oksimetrenin rutin kullanımı arteriyal kan gazı testlerinin sayısını anlamlı bir şekilde azaltır ve periferik dolaşım hakkında hızlı, kolay ve ucuz bilgi verir.

Acil Servislerde RespiratuvarAcillerin Takibinde;

http://slideplayer.biz.tr/slide/3052862/

Endotrakeal entübasyon sırasında meydana gelebilecek hipoksemiyiönlemede pulse oksimetre yardımcı olabilir;

Özellikle ciddi astmatik atak gibi akut respiratuar yetersizliğin olduğu hastalarda, hastaneye getirilinceye kadar ki dönemde yüksek oksijen konsantrasyonu sağlanmasının pulse oksimetre ile izlenmesi önemlidir.

KOAH’ ı olan, pH seviyesi (pH<7.35) düşük ve ileri derecede hipoksemik (SpO₂≤%70) hastaların eşlik eden kalp yetmezliği varlığında pulse oksimetre sonuçlarının daha dikkatli değerlendirilmesi ve arter kan gazı doğrulanması gerekmektedir. Pulse oksimetrekullanım alanları ve sınırlamaları iyi bilindiği takdirde noninvaziv, konforlu ve değerli bir tekniktir.

KOAH'da Oksijen Satürasyonu

http://ilacsaglik.com/koah-kronik-obstruktif-akciger-hastaligi/

KOAH'da Oksijen tedavisine, kanda oksijen basıncının (PaO₂) 55 mmHg’nin ve oksijen saturasyonunun (SpO₂) % 90’ın altında olduğu, pulmoner hipertansiyon (akciğer yüksek tansiyonu) ile beraber bacaklarda ödem, alyuvarların % 55’in üzerine çıktığı ve kalp yetersizliği kriterleri bulunduğu zaman başvurulur.

http://www.medikalakademi.com.tr/kronik-obstruektif-akciger-hastaligi-koah-tani-ve-tedavisi/

İzlem sırasında oksijen satürasyon değerinin ısrarlı bir şekilde %90’ın altına düşmesi durumunda oksijen desteğine devam edilmeli, %90’ın üzerine çıkması ve solunum sıkıntısının belirgin azalması durumunda ise oksijen tedavisine son verilmelidir. Hastalar solunum yetmezliği bulguları açısından dikkatli bir şekilde izlenmeli ve gerekli görüldüğü durumlarda mekanik ventilatör ya da diğer yardımcı solunum desteklerinden yararlanılmalıdır.

Akut Bronşiyolitte Oksijen Satürasyonu

http://www.doktorattila.com/nefes-darligi/

TEġEKKÜRLER

1) Acartürk E. KOAH Hastalarındaki Oksijen Satürasyonunun Pulse Oksimetre İle Tesbitinin Arter Kan Gazı Tetkiki İle Korelasyonu Ve Bu Korelasyonu Etkileyen Faktörler. Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul, 2009 (Danışman: Şef Dr. M Kurutepe).

2) Akansel N, Yıldız H. Pulse oksimetri değerlerinin güvenilir olması için neleri bilmeliyiz. Turkiye Klinikleri J Anest Reanim. 2010; 8(1): 44-48.

3) Hakverdioğlu G. Oksijen saturasyonunun değerlendirilmesinde pulse oksimetre kullanımı. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 11(3):45-49.

4) http://multiyasam.com/oksijen-saturasyonu-nedir/, Erişim tarihi: 05/01/2016.

5) http://sesanltd.com.tr/akciger-koah-oksijen-tedavisi-bpap-bilevel-cpap-tedavisi/, Erişim tarihi: 05/01/2016.

6) http://www.aciltıp.com/pulse-oksimetre, Erişim tarihi: 11/01/2016.

7) Şimşek PÖ, Kiper N. Akut bronşiyolitte kanıta dayalı tedavi seçenekleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2007; 50(4): 275-284.

8) Toraman F, Erkek E, Güçlü P, Sayın J, Arıtürk C, Ökten ME, Şenay Ş, Karabulut H, Alhan C. Near infra red spektroskopi (nırs) gerçekten doku saturastonunu ölçer mi?. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 4(3): 115-117.

9) Uysal H. Oksijen tedavisi ve hemşirelik bakımı. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu.2010; 1(1): 28-34.

10)Yetkin U, Karahan N, Gürbüz A. Klinik uygulamada pulse oksimetre. Van Tıp Dergisi. 2002; 9(4):126-133.

Kaynaklar;