oÂn taÄp - vlos · web viewlieân keát hiñro laø lieân keát do löïc huùt tónh ñieän...

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

OÂN TAÄP

I) Muïc Ñích Yeâu caàu:- Cuõng coá laïi kieán thöùc khaùi nieäm cô baûn cuûa caáu taïo hoùa hoïc.- Vieát ñöôïc ñoàng phaân vaø goïi teân hiñro cacbon.- Naém laïi luaän ñieåm cô baûn cuûa thuyeát caáu taïo hoùa hoïc.

II) Phöông phaùp Ñaøm thoïai neâu vaán ñeà .

II) Noäi dung oân taäpHoaït ñoâng Thaày – Troø Noäi dung

Ñaøm thoïai- Goïi HS cho bieát coâng thöùc caùc hiñrocacbon ñaõ hoïc- Cho bieát coâng thöùc toång quaùt cuûa chuùng.Coù ñaëc ñieåm gì trong thaønh phaàn phaân töû cuûa chuùng .Ankan coù lieân keát ñôn.Anken coù lieân keát ñoâi.- Caùc Hyñroâcaùcbon treân coù ñaëc ñieåm gì gioáng nhau trong teân goïi .

Giaùo vieân nhaéc teân goác (Ank)

Nguyeân taéc goïi teân treân maïch chính .- Höôùng daãn hoïc sinh goïi teân maïch phaân nhaùnh .

- Goïi H goïi teân.

Choát: Löu yù hoïc sinh goïi teân HC treân maïch coù phaân nhaùnh.

I) Ñoàng ñaúng cuûa caùc hiñro cacbonAnkan CnH2n+2 n ≥ 1 ( -) Anken CnH2n n ≥ 2 ( = )Ankin CnH2n -2 n ≥ 2 ( )Ankadien CnH2n-2 n ≥ 3 ( = =)Xicloankan CnH2n n ≥ 3 ( vong no)Aren CnH2n-6 n ≥ 6 Goïi teân. *

Soá C 1 2 3 4 5 6 ….Teân goác Met et prop but pent hecx ….VD: CH4 : Metan CH2 = C = CH2 :Propadien* Maïch phaân nhaùnh- Choïn maïch C daøi öu tieân lieân keát - Ñaùnh soá öu tieân , nhaùnh - Teân: + Chæ soá nhoùm theá + Teân nhoùm theá + Teân maïch chính + Chæ soá neáu coùNeáu coù 2 nhoùm theá gioáng nhau theâm tieáp ñaàu ngöõ : 2 – di , 3 – tri , 4 – tetraVD

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang1

Tieát PPCT : 1 –Tuaàn 1 Ngaøy soïan :04/09/2007

Maïch chính = goác (ank) + ñuoâi


Ñoä baát baûo hoøa ( soá lieân keát ).C2H2

CH CH- Nguyeân taéc vieát ñoàng phaânGoïi HS vieát ñoàng phaân cuûa C4H8- Nhaéc laïi caùch theâm HS cho baûo hoøa hoùa trò.

Goïi HS nhaéc laïi thuyeát caáu taïo ñaõ hoïc . - Coù 3 luaän ñieåm cô baûn1. Lieân keát cuûa chuùng2. Hoùa trò

C 4N 3Cl 1O 2H 1

3. Tính chaát phaân töû4. Phaân töû khoâng theo höôùng nhaát ñònh

2,2 – dimetyl butanII) Ñoàng phaânCTTQ CxHyOgNtClu

:soá lieân keát * Nguyeân taéc vieát ñoàng phaân- Tính - Vieát maïch C daøi nhaát- Theâm neáu coù- Giaûm maïch C …. Maïch voøng- Theâm H cho C baûo hoøa hoùa trò VD: Vieát ñoàng phaân C4H8 , C5H10 = 1C = C – C – CC – C = C – C C = C – C CC C C CC C C C III) Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc1. Trong hôïp chaát höõu cô caùc nguyeân töû lieân keát vôùi nhau theo moät traät töï nhaát ñònh vaø ñuùng theo hoùa trò. Thöù töï lieân keát ñoù ñöôïc goïi laø caáu taïo hoùa hoïc. Söï thay ñoåi thöù töï lieân keát ñoù seõ taïo ra chaát môùi. 2. Trong phaân töû chaát höõu cô C coù hoùa trò 4 cacbon coù theå lieân keát vôùi nhau taïo maïch C khaùc nhau.3. Tính chaát cuûa caùc chaát phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn phaân töû vaø caáu taïo hoùa hoïc.

IV) Cuõng coá baøi veà nhaø* Cuõng coá- Nhôù teân goïi cuûa caùc ñoàng ñaúng hiñro cacbon- Caùch vieát ñoàng phaân cuûa HC- Trình baøy ñöôïc thuyeát caáu taïo hoùa hoïc* Baøi taäp veà nhaø cho hoïc sinhVieát ñoàng phaân vaø goïi teân C5H10 , C6H14



Chöông I: RÖÔÏU – PHENOL – AMINBaøi 1: NHOÙM CHÖÙC – DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏI ETYLIC I) Yeâu caàu

- Khaùi nieän veà nhoùm chöùc vaø hôïp chaát ñôn chöùc.- Goïi teân ñöôïc moät soá nhoùm chöùc- Giôùi thieäu sô löôïc veà tính chaát cuûa moät soá nhoùm chöùc.- Vieát ñöôïc CTCT vaø goïi teân röôïu thuoäc daõy ñoàng ñaúng cuûa röôïu

etylic.II) Phöông phaùp

Neâu vaàn ñeà, ñaøm thoaïiII) Giaûng baøi môùiHoaït ñoâng cuûa Thaày - Troø Noäi dungNeâu vaán ñeà- Lôùp 11 ñaõ hoïc hoùa höõu cô veà phaàn gì? Trong phaân töû chæ ra hai nguyeân toá H vaø C.- Trong phaân töû coù theâm caùc nguyeân toá khaùc taïo neân caùc nhoùm chöùc khaùc.

C2H5OH laø nhöõng hôïp chaát coù chöùa CH3COOH 1 nhoùm chöùc.

- Nhoùm naøo ñöôïc goïi laø nhoùm chöùc? Nhoùm chöùc laø gì?

- Hôïp chaát chæ chöùa moät nhoùm chöùc laø hôïp chaát ñôn chöùc.

Ñaøm thoaïiTheá naøo laø ñoàng ñaúng?

CH3OHC2H5OHC3H7OHCnH2n+1 OH

Neâu daõy ñoàng ñaúng cuûa röôïu etylic

CnH2n+1 hôïp chaát no

A/ NHOÙM CHÖÙC1. Khaùi nieämNhoùm chöùc laø nhoùm nguyeân töû gaây ra nhöõng phaûn öùng hoùa hoïc ñaëc tröng cho phaân töû hôïp chaát höõu cô .VD: - OH Röôïu - COOH axit - CHO anñehit- Hôïp chaát ñôn chöùc laø hôïp chaát chæ chöùa moät nhoùm ñònh chöùc.VD: C2H5OH CH3COOHII) Goïi teân moät soá nhoùm chöùc - OH hidroxyl Röôïu- COOH cacboxyl axit- C – cacbonyl xeton C- CHO fomyl anñehit- NH2 amino aminB/ DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG CUÛA RÖÔÏU ETYLIC (ANKANOL).I. Ñoàng ñaúng – Ñoàng phaân – Danh Phaùp1. Ñoàng ñaúngAnkanol laø hôïp chaát höõu cô trong phaân töû coù chöùa 1 nhoùm – OH lieân keát tröïc tieáp vôùi goác hiñro cacbon no ( röôïu no ñôn chöùc).CTTQ CnH2n+1 OH n > 1Hoaëc CnH2n+1 O 2. Ñoàng phaân




CnH2n+1 - goác hôïp chaát hoùa trò 1 noYeâu caàu hoïc sinh vieát ñoàng phaân cuûa C4H9OH.- Phaân loïai ñoàng phaân. C – C – C – C – OH C – C – C – C OH C – C – C – OH C C – C – C – C – OH

Ñaëc ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau cuûa töøng nhoùm. C2H5OH Röôïu etylic Nguyeân taéc goïi teân thoâng thöôøng

Ankanol = goác anol

Döïa vaøo goác Nguyeân taéc goïi teân treân maïch chính.

n ≥ 3 coù ñoàng phaân thì seõ coù teân goïi khaùc nhau cua cuøng coâng thöùc phaân töû. Ñöa ra nguyeân taéc goïi teân theo töøng böôùc.Löu yù:

Soá soá ,Soá chöõ –

Chöõ chöõ vieát lieàn nhau

n ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaân .- Ñoàng phaân maïch cacbon C – C – C – C – OH C – C – C – OH C- Ñoàng phaân vò trí nhoùm - OH C – C – C – C – OH C – C – C – C OH3. Danh phaùp a. Teân thoâng thöôøng Röôïu + teân goác + ylichoaëc Röôïu + ankyl + icVD: C2H5OH Röôïu etylic CH3OH Röôïu Metylicb. Teân quoác teá* Maïch chínhAnkanol = teân goác + anol = Ankan + olVD: C2H5OH etanol CH3OH metanol* Maïch phaân nhaùnh - Choïn maïch chính laø maïch cacbon daøi nhaát chöùa nhoùm – OH - Ñaùnh soá sao cho – OH min- Goïi teân : + Chæ soá nhoùm theá + Teân nhoùm theá + Teân maïch chính (ankanol teân maïch chính) + Chæ soá nhoùm – OHVD: C – C – C – C – C CH3 OH 3 – metyl pentanol – 2 C – C – C – C – OH C C2, 3 dimetyl butanol – 1

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá - Caàn xaùc ñònh ñöôïc theá naøo laø nhoùm chöùc .- Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu no ñôn .* Baøi taäp veà nhaø1. Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu no ñôn chöùc khi n = 5 (8) n = 6 (17)2. Taïi sao CnH2n+1 OH luoân coù soá ñoàng phaân lôùn hôn caùc hidrocacbon khaùc coù cuøng soá C.Höôùng daãn: Ñoàng phaân vò trí – OH > Ñoàng phaân lieân keát =


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏU ETYLIC (tt)

I) Yeâu caàu

- Naém vöõng ñaëc ñieåm veà nhieät ñoä soâi, ñoä tan trong nöôùc, ñöôïc giaûi thích baèng lieân keát hidro .

- Bieát ñöôïc baäc röôïu vaø ñoä röôïu.- Naém vöõng tính chaát hoùa hoïc cuûa röôïu.

II) Kieåm tra baøi cuõ1. Theá naøo laø nhoùm chöùc vaø hôïp chaát ñôn chöùc.2. Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu n = 5, n = 6 .

III) Giaûng baøi môùiHoaït ñoâng cuûa Thaày - Troø Noäi dung

Nhaéc laïi – ñeå bieát ñöôïc baäc röôïu caàn bieát baäc cacbon. I II III C IVC – C – C – C – C C CBaäc C laø soá lieân keát cuûa C ñoù vôùi caùc nguyeân töû C khaùc.- OH lieân keát cacbon baäc naøo seõ ñöôïc röôïu baäc ñoù .- Khoâng coù röôïu baäc 4.

Lieân keát hiñro laø lieân keát do löïc huùt tónh ñieän giöõu nguyeân töû hidro tich ñieän döông( + ) vôùi nguyeân töû oxi tích ñieän aâm ( - ) ( hoaëc nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän maïnh coù ñoâi ñieän töû töï do nhö M Cl O F

VD: H - Cl . . . H – Cl . .. .

- Lieân keát hiñro giuùp caùc phaân töû raøng buoäc vôùi nhau chaët cheû hôn.

- Laøm thí nghieäm R + Na Trong phaân töû röôïu

1/ Ñoàng ñaúng - Ñoàng phaân – Danh phaùp4. Baäc röôïuNhoùm – OH lieân keát cacbon baäc 1, 2, 3 seõ ñöôïc röôïu baäc 1, 2, 3 .VD: C – C – C – OH röôïu baäc 1 C – C – C röôïu baäc 2 OH C C – C – C röôïu baäc 3 OH

5. Ñoä röôïuÑoä röôïu laø theå tích cuûa röôïu nguyeân chaát (ml) trong 100 ml dung dòch röôïu.

II) Lyù tínhC1 C12 theå loûng> C12 raén C1 C3 tan voâ haïn trong nöôùc> C3 ñoä tan giaûmNhieät ñoä soâi cuûa röôïu > to soâi HC khaùc coù phaân töû löôïng



Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáC O H.Deã caét H vaø OH .

- Neâu söï khaùc nhau cuûa phaûn öùng taùch nöôùc giöõu röôïu vôùi axit voâ cô vaø höõu cô.

Taùch nöôùc taïo anken döïa vaøo quy taéc gaixep.

- OH taùch cuøng vôùi nguyeân töû C baäc cao taïo saûn phaåm chính.Neâu hoãn hôïp coù n röôïu

Soá este

- Caùc chaát oxi hoùa thöôøng duøng O2, CuO, KMnO4, K2PrO7 ………. - Oxi hoùa khoâng hoøan toøan saûn phaåm khoâng coù CO2.- Oxi hoùa khoâng hoaøn toaøn caàn thieát trong coâng nghieäp vaø laøm baøi taäp.

töông ñöông do taïo thaønh lieân keát hiñro. R - O – H . . . O – R H . . . O – R HIII) Hoùa tính1. Taùc duïng vôùi lieân keát kieàm (Na, K). C2H5OH + Na C2H5ONa + ½ H2C – C - C C – C – C + Na + ½ H2 OH ONa Röôïu söû duïng propylic2. Phaûn öùng vôùi axita. Vôùi axit voâ cô ( HCl, HBr)R OH + HBr R Br + H2O b. Vôùi axit höõu cô ( R-COOH) H2SO4CH3COOH + C2H5OH CH3COO C2H5 + H2O3. Phaûn öùng taùch nöôùca. Taùch nöùôc taïo anken ( töø 1 phaân töû röôïu) H2SO4 ñC2H5OH C2H4 + H2O 170o – 180o C H2SO4 ñCH3 – CH2 - CH – CH3 OH 170o – 180o

CCH3 – CH = CH – CH3 + H2O Saûn phaåm chínhCH3 – CH2 - CH = CH2 + H2O Saûn phaåm chínhb. Taùch nöôùc taïo ete ( töø 2 phaân töû röôïu) H2SO4 ñ2C2H5OH C2H5OC2H5 + H2O Dietylete4. Phaûn öùng oxi hoùaa. Oxi hoùa khoâng hoaøn toaøn Röôïu baäc 1 taïo anñehit – CHO

Röôïu baäc 2 taïo xeton - C – OVD: CH3CH2OH + CuO



CH3CHO + Cu + H2OCH3 – CH - CH3+ CuO CH3 – C - CH3 OH O + Cu + H2Ob. Oxi hoùa hoøan toaønCnH2n+1OH + nCO2 + (n+1) H2O

IV) Cuõng coá baøi veà nhaø * Cuõng coá

- Caàn phaân bieät baäc röôïu vaø ñoä röôïu- Chuù yù lieân keát hiñro ñeå giaûi thích nhieät ñoä soâi vaø ñoä tan .- Tính chaát cuûa nhoùm – OH .

* Baøi veà nhaø 1. CH3COONa CH4 C2H2 C2H4 C2H5OH2. CTTQ cuûa röôïu A laø CnHmOx. Hoûi n, m coù giaù trò nhö theá naøo ñeå A laø röôïu no töø ñoù suy ra coâng thöùc chung cho röôïu no baát kyø ( ñôn chöùc cuõng nhö ña chöùc).

HD no = 0 m = 2n + 2- Röôïu ñôn chöùc n = 1 CnH2n+1OH- Röôïu ña chöùc x ≠ 1 CnHn+2-x (OH) x 3. 2, 4, 5, 6 trang 12.


KYÙ DUYEÄT CUÛA BGH


DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏU ETYLIC ( tt)

I) Yeâu caàu hoïc sinh naém- Caùc phöông phaùp cô baûn ñeå ñieàu cheá röôïu- Moät soá öùng duïng thöôøng gaëp cuûa röôïu

II) Phöông phaùpÑaøm thoaïi – Gôïi môû

III) Kieåm tra baøi cuõ1. Vieát phöông trình theå hieän tính chaát hoùa hoïc cuûa C2H5OH2. Chuoãi CH3COONa taïo C2H5OH

IV) Ñi vaøo baøi giaûngPhöông phaùp Noäi dung

- Ñaøm thaïoi

- Töø ankan ñeå ñieàu cheá röôïu thì taïo ñöôïc coù bao nhiaâu C?

Chuù yù quy taéc coäng H2O vaøo anken theo qui taéc Maccopnhicop ñeå taïo saûn phaåm chính.

Phöông phaùp naøy coù theå ñieàu cheá röôïu baát kì, coù soá cacbon tuøy yù

Phöông phaùp naøy chæ duøng ñeå ñieàu cheá röôïu etylic

- Töø phöông trình oxi hoùa CH3OH coù öùng duïng gì?

IV) Ñieàu cheá1. Anñrat hoùa anken

CnH2n+1OH

CH2 = CH2 + HOH CH3CH2OH

CH3 -CH=CH2 + H2O

CH3-CH-CH3 SPC : R- iso-propylylic OHCH3-CH2-CH2-OH SPP : R- n-propylylic2. Thuûy phaân daãn xuaát halogen tromh moâi tröôøng kieàmC2H5Br + NaOH C2H5OH + NaBr3. Leân men röôïu

(C6H10O5) + nH2O glucogôC6H12O6 2C2H5OH + 2CO2IV) ÖÙng duïng


Tieát PPCT : 3 –Tuaàn 2Ngaøy soïan :04/09/2007


- Töø C2H5OH ñieàu cheá cao su buna nhö theá naøo?

- Ñoïc cho hoïc sinh ghi.

- Cho baøi taäp goïi hoïc sinh leân baûng laøm baøi taäp.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình sau ñoù söûa laïi – chuù yù ñieàu kieän cuûa phaûn öùng.

- 2 hoïc sinh leân vieát phöông trình.

1. CH3OH- Saûn xuaát HCHO- Chaát ñoäc, deã gaây muø loøa, töû vong2. C2H5OH - Saûn xuaát cao su.

2C2H5OH C4H6 + H2 + 2H2O- Pha vecni, döôïc phaåm- Duøng laøm nhieân lieäuBaøi taäp (coi laïi)1. Butanol – 2 buten – 2 butan Butylclorua Butanol – 1. H2SO4 ñCH3 – CH2 – CH - CH3 OH to CH3–CH=CH -CH3 +H2OCH3–CH=CH -CH3 + H2 CH3– CH2 – CH2 – CH3CH3– CH2 – CH2 – CH3 + Cl2 CH3–CH2–CH2 – CH2Cl +HClCH3– CH2 – CH2 – CH2Cl + NaOH CH3–CH2–CH2 – CH2OH +NaCl

2. C2H6 A B C

B

C2H6 + Br2 C2H5Br + HBrC2H5Br + H2O C2H5OH + HBrC2H5OH + ½ O2 CH3CHO + H2OCH3CHO + H2 C2H5OH3. Töø röôïu etylic, haõy vieát phöông trình ñieàu cheá etan, iotua etyl.

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Coù 3 phöông phaùp ñieàu cheá röôïu metylic , coù 1 phöông phaùp.- Löu yù öùng duïng quan troïng cuûa 2 röôïu cô baûn .



* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh1. Hoaøn thaønh C2H5OH H2O + H2+ A

A + H2 BB CH4 + C

C + H2O D

C2H5OH + D E (E : etyl vapropylete) 2. 7, 8 SGK trang 12

PHE NOL

I) Yeâu caàu hoïc sinh naém:- Caáu taïo cuûa P töø ñoù suy ra tính chaát cuûa P.- SS tính chaát cuûa P vôùi tính chaát cuûa R.- Neâu aûnh höôûng cuûa nhaân thôm vaø nhoùm theá- ÖÙng duïng vaø caùch ñieàu cheá P.

II) Phöông phaùp – ñaøm thoaïi + TNMHII) ÖÙng duïng hoùa chaát

P, Na, NaOH, Br2IV) Kieåm tra 15’

Chaün : Töø R – n – Propylic ñieàu cheá divopropyleteLeõ: Töø C3H8 ñieàu cheá C2H5OH vaø CH3OH

V) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung

Ñaøm thoaïi CT C2H5OH (1) OH CH3 (2)

CH2 – OH (3)

OH (4)

1, 3 röôïu1, 4 phenol Ñònh nghóa: P – OH gaén tröïc tieáp vaøo C cuûa voøng bengen.- Cho hoïc sinh xem loï ñöïng Phenol .- Giôùi thieäu tính tan cuûa Phenol.

I/ Coâng thöùc caáu taïo OH OH

CH3 phenol m - Crezol- Phenol laø hôïp chaát höõu cô

maø trong phaân töû goàm coù nhoùm -OH ( hidroxyl) lieân keát tröïc tieáp vôùi nguyeân töû cacbon cuûa voøng benzen.

- Röôïu thôm laø hôïp chaát höõu cô maø trong phaân töû coù nhoùm -OH lieân keát qua nguyeân töû cacbon maïch nhaùnh cuûa voøng benzen.


Kyù duyeät thaùng 9

Tieát 5 – Tuaàn 3Ngaøy soïan

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá O H

- Deã caét lieân keát – O- H- C6H5OH Ka = 1,3.10 -10 - H2CO3 H+ + HCO-3 K1 = 4,5.10-7 - HCO-3 H+ + CO2-3 K2 = 4,7.10-11

H2CO3 ñaåy P khoûi phenolat taïo NaHCO3 khoâng taïo Na2CO3.Tính a H2CO3 > C6H5OH > HCO3-

Chöng caát nhöïa than ñaù ôû caùc nhieät ñoä khaùc nhau seõ thu ñöôïc caùc saûn phaåm khaùc nhau.- Cho chuoãi yeâu caàu hoc sinh vieát phöông trình bieán hoùa.

Neâu ñoïc moát soá öùng duïng cho hoïc sinh ghi.

Vd: II/ Lí tính - Chaát raén khoâng maøu, muøi

ñaëc tröng, noùng chaûy ôû 430c.- Phenol khoâng tan trong nöôùc

laïnh, tan nhieàu ôû 700c.- Phenol ñoäc, gaây boûng naëng

khi rôi vaøo da.III/ Hoùa tính1. Taùc duïng vôùi kim loaïi kieàm C6H5OH + Na C6H5ONa + ½ H2 Phenol Natri phenolat2. Taùc duïng vôùi bagôC6H5OH + NaOH C6H5ONa +C6H5ONa + CO2 + H2O C6H5OH+ NaHCO3 Hai phaûn öùng treân duøng ñeå taùch phenol ra khoûi dung dòch 3. Taùc duïng vôùi dung dòch Br2 OH OH + 3 Br2

+ 3HBr

2, 4, 6 – Tri brom phenolAD: Duøng dung dòch Br2 ñeå nhaän bieát phenol.IV) Ñieàu cheá- Töø nhöï than ñaù - Töø bengenC6H5 + Cl2 C6H5Cl + HClC6H5Cl + NaOH C6H5NaO + NaClHoaëcC6H5Cl + 2NaOH C6H5NaO + NaCl + H2OC6H5NaO + CO2 + H2O C6H5OH + NaHCO3V) ÖÙng duïng- Ñieàu cheá chaát deûo, tô hoùa hoïc- Chaát dieät coû 2, 4 – Ñoát chaùy



hoaøn toaøn ( 2, 4 – diclo phenol axetat natri Cl OCH2COONa Cl

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá

- P gioáng R coù H linh ñoäng taùc duïng vôùi kim loïai kieàm.- P coù tính chaát axit taùc duïng vôùi bagô- Do aûnh höôûng nhoùm – OH P taùc duïng BR2 .

* Baøi veà nhaøBaøi 2 6 trang 13

1. Töø CH4 haõy ñieàu cheá phenol2. Giaûi thích taïi sao begenkhoâng phaûn öùng vôùi Br2 trong dung dòch phenol laïi laøm maát maøu nhanh choùng dung dòch Br2.HD: Trong phenol treân khoâng coøn ñoâi ñieän töû töï do phaân töû P seõ huùt caëp e ñoù veà phía mình laøm taêng maät ñoä e ôû khoâng vaø P ôû goác phenyl do vaäy H ôû caùc vò trí naøy seõ bò theá bôûi Br2 vaø Cl2.3. Töø R etylic ñieàu cheá phenol.



AMIN – ANILIN I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém)

- Khaùi nieäm coâng thöùc cuûa amin- Tính bagô cuûa amin- Phaân loïai baäc amin vaø baäc röôïu- Töø CTCT suy ra tính hoãn hôïp cuûa amin- Caùch ñieàu cheá amin.

II) Phöông phaùpÑaøm thoïai – Neâu vaàn ñeà

III) Duïng cuï hoùa chaátAnilin , HCl , Quì tím, NH3 , Br2

IV) Kieåm tra baøi cuõ1. Tính chaát hoa hoïc cuûa phenol2. Taùch phenl khoûi hoån hôïp röôïu vaø phenol

V) Giaûng baøi môùiPhöông Phaùp Noäi dungNH3 : AmoniaêcThay H cuûa Nh3 bôûi caùc goác HC ta ñöôïc caùc amin

Thay 1 H trong NH3 ta ñöôïc amin baäc 1

Töông töï ta coù amin baäc 2,3.

Anilin laø amin baäc maáy?Thuyeát giaûng veà tính bazôø cuûa anilinN cuûa anilin coøn caëp electron töï do coù theå taïo lieân keát cho

A/ Khaùi nieäm veà amin- Amin laø hôïp chaát höõu cô taïo ra khi thay nguyeân töû H trong NH3 bôûi goác HC ( no , khoâng no, thôm..)VD:CH3NH2 : Metylamin amin baäc 1(CH3)2NH:Dimetylamin amin baäc 2(CH3)3N : Dimetylamin amin baäc 3C6H5NH2 : Phenylamin amin baäc 1 ( amino benzen, anilin)- Goïi teân amin = teân goâc

hidrocacbon + amin- Khi NH3 thay 1, 2,3 nguyeân töû

H bôûi goác hidrocacbon ta ñöôïc TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang13

Kyù duyeät thaùng 9Tuaàn 3 – Tieát 6Ngaøy soïan

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keánhaän vôùi H+ töùc deã nhaän moät proton H+ anilin coù tính bagô.

Chuù yù: Anilin raát ñoäc . Tính bagô cuûa anilin raát yeáu khoâng laøm xanh giaáy quyø tím.C6H5 – huùt caëp e töï do cuûa N veà phía mình keát quûa maät ñoäc treân N giaûm ñi khaû naêng nhaän proton giaûm theo tính bagô yeáu. NH2 – ñaåy ñaåy e theá vaøo O, P khi taùc duïng Br2.CH3NH2 > NH3 > C6H5NH2 cuûa tính bagô.

amin baäc 1, 2,3 töông öùng- Caùc amin coù tính bazôø laøm

quì tím hoùa xanh , rieâng C6H5NH2 khoâng laøm ñoåi maøu quì tím.

B/ AnilinI/ Coâng thöùc caáu taïo NH2

C6H5NH2 AnilinII/ Lí tính- Chaát loûng khoâng maøu , muøi

xoác- Ít tan trong nöôùc , tan trong

dung moâi höõu côIII/ Hoùa tính1. Tính babôøC6H5NH2 + HCl C6H5NH3Cl PhenylamonicloruaC6H5NH3Cl + NaOH C6H5NH2 + NaCl + H2OHai phaûn öùng treân duøng ñeå taùch anilin ra khoûi dung dòch

2. Taùc duïng vôùi dung dòch Br2 NH2 NH2

+ Br2 + 3HCl

Traéng 2,4,6,- tribromanilinAD: duøng dung dòch Br2 ñeå nhaän bieát anilin hieän töôïng taïo keát tuûa traéngIV/ Ñieàu cheáTöø nitrobenzenC6H6 + HNO3 C6H5NO2 + H2O Nitrobenzen



C6H5NO2+ 6[H] C6H5NH2 +2H2O VI) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Baäc vaø teân goïi cuûa amin- Caùc amin laøm xanh giaáy quyø, anilin thì khoâng.- Duøng dung dòch Br2 taïo traéng nhaän bieát.- Ñieàu cheá anilin töø C6H6* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh Baøi 1, 2, 3, 4 trang 201. Töø CaC2 ñieàu cheá anilin2. A + NaOH dd B + C B + NaOH raén D + E D + F + H2 F G H2SO4ñ G + HNO3 H + H2O t0

H + Fe + HCl C6H5NH2 + FeCl2 + H2O

BAØI THÖÏC HAØNH I

I) Yeâu caàu : hoïc sinh naém- Thöù töï tieán haønh laøm thí nghieäm .- Phaûn öùng cuûa röôïu vôùi lieân keát kieàm.- Phenol taùc duïng vôùi bagô . Taùi taïo laïi phenol- Phaûn öùng cuûa phenol vôùi Br2, HCHO.- Anilin taùc duïng vôùi HCl taùi taïo laïi anilin.

II) Phöông phaùpHoïc sinh thöïc haønh taïi phoøng thí nghieäm .

III) Noäi dungPhöông phaùp Noäi dung




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá- Höôùng daãn khi laøm thí nghieäm 1ml laáy öôùc chöøng 1 oáng huùt.- Na caêt nhoû côû haït ñaäu xanh- Ñun saûn phaåm muoái seõ tuï laïi ôû oáng nghieäm.

P duøng laø tinh theå cho vaøo H2O laéc nheï ñeå xem khaû naêng hoøa tan cuûa phenol.Vöøa cho NaOH vaøo vöøa laéc nheï.

Taïo Co2 bôûi CaCO3 vaø HCl daãn khí cho vaøo bình muoái cuûa P.

Khi laøm thí nghieäm caàn laéc nheï oáng nghieäm.

Dung dòch HCl 40%Duøng HCl 1/10 oáng huùt ]Neân laøm thí nghieäm naøy trong tuû coù maùy huùht khí hoaëc laøm choå thoaùng.

Phaûn öùng naøy phaûi laéc maïnh ñeå xem khaû naêng hoøa tan cuûa anilin vaøo H2O.

Thí nghieäm 1: C2H5OH taùc duïng Na.Caùch tieán haønh1ml C2H5OH vaøo NaHeän töôïng khí H2Phöông trình:C2H5OH + Na C2H5ONa + ½ H2Thí nghieäm 2: Phenol taùc duïng vôùi NaOH Tieán haønh.C6H5OH vaøo nöôùcSau ñoù cho NaOH 10% vaøo dung dòch treân laéc nheï.Hieän töôïng taïo dung dòch trong suoát.C6H5OH + NaOH + H2O- Cho CO3 vaøo dung dòch C6H5ONa dung dòch trôû neân vaãn ñoäc.C6H5OH + CO2 + H2O C6H5OH + NaHCO3 Thí nghieäm 3: P taùc duïng vôùi Br2 Tieán haønh1ml 2 vaøo oáng nghieäm sau ñoù cho töøng gioït dung dòch Br2 ñaäm ñaëc vaøo laéc nheï.Hieän töôïng: Coù keát tuûa traéng

Phöông trình OH OH + 3Br2 + 3 HBr2

Thí nghieäm 4: P taùc duïng HCHO1 gam P 2ml HCHO 35% ñun nheï cho hoøa tan hoøan toøan roài ñun soâi moät ñeán 2 phuùt, ngöng ñun cho 0,1ml dung dòch HCl ñaëc vaøo hoãn hôïp treân laéc nheï. Hoãn hôïp töï soâi sau 1 ñeán 2 phuùt roùt lôùp nöôùc ñuïc ra cho vaøo nöôùc caát vaøo oáng moät phaàn ñaõ roùt ñun 1 ñeán 2 phuùt roùt boû phaàn nöôùc.Phaàn nhöïa ñöôïc roùt leân maûng kính.Thaám khoâ nhöïa baèng giaáy loïc hieän töôïng maãu nhöïa nhö taám



- Phaûn öùng töông ñoái khoù xaåy ra.

aùo möa.Thí nghieäm 5: Taùc duïng anitinTieán haønh.3 gioït C6H5NH2 vaøo 2ml H2O laéc maïnh. Sau ñoù Cho HCl ñaëc vaøo oáng nghieäm laéc maïnh.Hieän töôïng ñaàu tieân phaân lôùp sau ñoù trôû neân trong suoát.C6H5NH2 + HCl C6H5NH3ClCho NaOH vaø dung dòch thu ñöôïc Dung dòch trôû neân vaãn ñuïc. C6H5NH3Cl + NaOH C6H5NOH2 + NaCl + H2O.

IV) Cuõng coá baøi veà nhaø * Cuûng coá

- P, a raát ñoäc caån thaän khi söû duïng khoâng ñöôïc cho rôi vaøo da.- Laøm ñuùng theo trình töï ñeå nhaän xeùt hieän töôïng cho chính xaùc.

* Baøi veà nhaøVieát töôøng trình theo maãu noäp

OÂN TAÄP CHÖÔNG I

I) Yeâu caàu- Cuõng coá laïi kieán thöùc ñaõ hoïc nhö – OH , NH2 .- Ñieàu cheá vaø nhaät bieát vaøi hoùa cchaát

- Taùch hoån hôïp R – P , P – a.- Baøi taäp laäp CTPT döïa vaøo daõy ñoàng ñaúngII) Noäi dungPhöông phaùp Noäi dungÑaøm thoaïi- Coù theå duøng hoùa chaát naøo ñeå nhaän bieát ñöôïc röôïu, P, anitin- Ñieàu kieän gì ñeå coù theå nhaän bieát ñöôïc hoùa chaát.

1. Nhaän bieát hoùa chaát- OH duøng Na coù .- C6H5OH duøng Br2 traéng- C6H5NH2 Aùp duïnga. C6H6 C6H5OH C6H5NH2 C2H5OH CH3NH2 + Quøy tím CH3NH2


Kyù duyeät thaùng 9Tieát 8 –

Tuaàn 4Ngaøy soïan …………


Goïi hoïc sinh nhaän bieát sau ñoù söõa laïi.

Taùch hoùa chaát phaûi taïo muoái , saûn phaåm thu ñöôïc coù theå taùi taïo laïi chaát ban ñaàu.

Höôùng daãn hoïc sinh sô ñoà taùch hoùa chaát , yeâu caàu hoïc sinh töï laøm laïi .

Ñoïc cho hoïc sinh veà nhaø laømÑieàu cheá hoùa chaát caàn chuù yù chaát trung gianvaø maïch cuûa cacbon.

Döïa vaøo chaát cuoái cuøng ñeå döï ñoaùn saûn phaåm trung gianvaø chaát ban ñaàu

+ Br2+ Nab. C6H6 C6H5CH3 C6H5CH = CH2 C6H5CH2 m C6H4CH3OHc. C2H5OH C3H6 C3H8 C2H5NH2 C3H4 2. Taùch hoùa chaát Khi taùch hoùa chaát caàn coù phöông trình taùc duïng taïo muoái vaø phöông trình taùi taïolaïi chaát ban ñaàu. C6H5OH + NaOH C6H5ONa + HCl - Anilin C6H5NH2 + HCl C6H5NH3Cl + NaOH - Röôïu C2H5OH + Na C2H5ONa + H2O C2H5OH +NaOHAùp duïng taùch hoãn hôïp

a. C6H6 , C6H5OH , C6H5NH2 C6H6 C6H5ONa C6H5OH C6H5NH2 C6H6 C6H5NH2 C6H5ONa C6H5OH C6H6 C6H6 C6H5NH2 C6H5NH3Cl C6H5NH2 b. C6H5OH , C6H5NH2 , C6H5CH3 , C2H5OH3. Ñieàu cheá hoùa chaátTöø nhöõng chaát ban ñaàu nhö : CaCO3 , C , CaC2 , Al4C3, CH3COONa, ñ/c caùc chaát höõu cô chöùa nhoùm chöùc ñaõ hoïc: C6H5OH, C6H5NH2 , C2H5OH , CH3OH , n –C3H7OH , iso–C3H7OH …4/ Caùc chuoãi bieán hoùa , xaùc ñònh caùc chaát trung gian



Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi caùc coâng th7c1 tính soá mol, C% , CM , md2 …Goïi hoïc sinh cho bieát caùch laøm baøi toaùn hoãn hôïp Höôùng daãn hoïc sinh caùch laøm baøi taäp laäp CTPT , sau ñoù cho caùc em töï laøm baøi cuï theå.

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng vaø tính soá mol

Giaûi tìm n , sau ñoù yeâu caàu hoïc sinh vieát ñoàng phaânvaø goïi teân.Giaùo vieân nhaän xeùt keát quaû hoïc sinh laøm baøi

G + NaOH A + Na2CO3

A I + H2 I LL + Cl2 M + HClM + NaOH N + P + H2ON + HCl P + QQ + HNO3 C6H2(NO2)3OH + H2OHD: Q : C6H5OH , N : C6H5ONa , A: CH3COONa5/ Baøi toaùn xaùc ñònh coâng thöùc döïa vaøo daõy ñoàng ñaúng, toaùn hoãn hôïp vaø hieäu suaát.Caùch laøm:- Vieát vaø caân baèng phöông

trình phaûn öùng - Tính soá mol chaát tính ñöôïc- Goïi x, y laø soá mol töøng chaát

trong hoãn hôïp .- Ñaët x, y leân phöông trình, suy

ra soá mol caàn tính.- Laäp heä , giaûi tìm x, y - Tìm theo yeâu caàu baøi toaùn .VD: Ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,74 g moät röôïu no ña chöùc A thu ñöôïc 0,896 lít CO2 ñkc.a/ Xaùc ñònh CTPT cuûa Ab/ Vieát ñoàng phaân , goïi teân , cho bieát baäc cuûa töøng röôïu.Giaûi:CnH2n+1OH + O2 n CO2

n = 4 CTPT : C4H9OHC- C –C – C – OH Baäc 1C – C – C – OH 1

CC – C – C – C 2 OH C



C – C – C 3 OH

III/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá - Caàn bieát caùch nhaän bieát vaø taùch hoùa chaát döïa vaøo tính chaát cuûa nhoùm chöùc - Phöng phaùp ñieàu cheá hoùa chaát vaø giaûi thiaùch hieän töông xaûy raXaùc ñònh CTTQ cuûa röôïu no ñôn chöùc , phenol ñeå tìm coâng thöùc , vieát ñoàng phaân vaø goïi teân.* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh Caùc baøi taäp trong saùch baøi taäp chöông I

KIEÅM TRA 1 TIEÁTI/ Yeâu Caàu- Ñaùnh giaù sô boä kieán thöùc cuûa hoïc sinh- Laøm caùc baøi taäp chuoãi nhaän bieát , ñieàu cheá .- Laäp CTPT cuûa röôïuII/ Ñeà kieåm traCaâu 1/ (3ñ) So saùnh tính chaát hoùa hoïc chuû yeáu cuûa töøng caëp caùc chaát saua/ C2H5OH vaø C6H5OH b/ C6H5OH vaø C6H5NH2 Caâu 2/ (2,0ñ)Nhaän bieát caùc dung dòch sau chöùa trong caùc loï maát nhaõnC2H5OH ,C6H5OH , C6H5NH2 , C6H6 .Caâu 3/ ( 2ñ) Töø Al4C3 , caùc chaát voâ cô vaø ñieàu kieän phaûn öùng coi nhö coù ñuû . Haõy vieát phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá:a/ C6H5OHb/ C2H5OHCaâu 4/ (4.0ñ)Ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,74 gam moät röôïu no ñôn chöùc A ngöôøi ta thu ñöôïc 0,896 lít CO2 ñkca/ Xaùc ñònh Ab/ Vieát ñoàng phaân , goïi teân vaø cho bieát baäc cuûa töøng röôïu.III/ Bieåu ñieåmCaâu

YÙ Noäi dung Ñieåm

1 3.01 So saùnh tính chaát C2H5OH vaø C6H5OH 1.5


Kí duyeät thaùng 9Tieát 9

tuaàn 5Ngaøy soaïn


Gioáng: ñeàu taùc duïng Na giaûi phoùng H2 : 2 phöông trình phaûn öùng Khaùc :- Phenol taùc duïng NaOH, Br2 röôïu thì khoângVieát 2 phöông trình phaûn öùng -Röôïucoù phaûn öùng este, taùch nöôùc phenol thì khoângVieát 2 phöông trình phaûn öùng

0.5

0.5

0.5

2 So saùnh tính chaát cuûa C6H5OH vaø C6H5NH2 1.5Gioáng : ñeàu phaûn öùng vôùi dung dòch Br2 Vieát 2 phöông trình phaûn öùng Khaùc : Phenol coù tính axit (t/d Na, NaOH) , anilin thì khoângVieát 2 phöông trình phaûn öùng Anilin coù tính bazôø ( t/d HCl) phenol thì khoângVieát 1 phöông trình phaûn öùng

0.5

0.5

2 Nhaän bieát 4 hoùa chaát: C2H5OH ,C6H5OH , C6H5NH2 , C6H6

2.0

1 Duøng dung dòch Br2 : chia thaønh 2 nhoùm, keát tuûa traéng laø C6H5OH , C6H5NH2 , khoâng hieän töôïng laø C2H5OH , C6H6 Vieát 2 phöông trình phaûn öùng

1.0

2 Cho Na vaøo nhoùm keát tuûa traéng coù khí thoaùt ra laø C6H5OH coøn laïi laø C6H5NH2 C6H5OH + Na C6H5ONa + H2

0.5

3 Cho Na vaøo nhoùm khoâng hieän töôïng , coù khí thoaùt ra laø C2H5OH coøn laïi laø C6H6 C2H5OH + Na C2H5ONa + H2

0.5

3 Töø Al4C3 ñieàu cheá C2H5OH ,C6H5OH 2.01 Töø Al4C3 ñieàu cheá C2H5OH

Al4C3 + 12 H2O 3CH4 + 4Al(OH)3 2CH4 C2H2 + 3H2 C2H2 + H2 C2H4 C2H4 + H2O C2H5OH

1.0

2 Töø Al4C3 ñieàu cheá C6H5OH3 C2H2 C6H6 C6H6 + Cl2 C6H5Cl + HClC6H5Cl + NaOH C6H5OH + NaCl

1.0

4 4.01 Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa röôïu

Goïi coâng th7c1 cuûa röôïu no A laø CnH2n+1OH CnH2n+1OH + O2 n CO2

2.0

0.50.5

0.5



n = 4 CTPT : C4H9OH 0.5

2 Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân 2.0

C- C –C – C – OH Baäc 1 Röôïu n-butylicC – C – C – OH 1 Röôïu iso-butylic

CC – C – C – C 2 Butanol - 2 OH C C – C – C 3 , 2- metylpropanol - 2 OH

0.50.5

0.5

0.5

CHÖÔNG II: ANDEHIT – AXIT – ESTRANDEHITFOMIC – HCHO

I/ Yeâu caàu : Hoïc sinh naém- Nhoùm chöùc andehit laø nhoùm chuùc –CHO- Tính chaát cuûa HCHO- Caùch ñieàu cheá HCHOII/ Phöông phaùpÑaøm thoaïi + Neâu vaán ñeàIII/ Duïng cuï + hoùa chaát HCHO , AgNO3 , dung dòch NH3 , CuSO4 , NaOH , H2O , OÁng nghieäm …IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungÑaøm thaoïi Röôïu – OHAmin baäc 1 – Nh2 Andehit – CHOC lieân keát vôùi H bôøi lk ñônC lieân keát vôùi O bôøi lk ñoâi laø hôïp chaát Andehit

I/ Coâng thöùc caáu taïoR – CHO R – C = O H-CHO laø nhoùm chöùc andehitHCHO laø andehitfomic ( Fomadehit)II/ lí tính - Chaát khí khoâng maøu , muøi



tuaàn 5Ngaøy

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáFomalin duøng trong y teá ñeå ngaâm xaùc ñoäng vaät vì noù coù taùc duïng choáng vi khuaån gaây thoái röûaCaùch xaùc ñònh soá oxi hoùa cuûa cacbon trong hôïp chaát höõu cô

OH – C - CHO O – H

Axit fomic vaãn tham gia phaûn öùng traùng göông hoaëc vôùi Cu(OH)2 trong moâi tröôøng bazôø maïnh

Phaûn öùng taïo nhöïa phenol fomadehit laø phaûn öùng truøng ngöng

3 ruøa hai tai , 1 trong 1 ngoaøi

Röïôu baäc 1 ñieàu cheá andehit Caùch dieàu cheá HCHO

xoác- Tan nhieàu trong nöôùc- Dung dòch 40% HCHO goïi laø

fomom hay fomalinIII/ Hoùa tính

1. Phaûn öùng khöû andehit ( Coäng H2 )

CH2 = O + H2 CH3OHAndehitfomic Röôïu metylic

2. Phaûn öùng Oxihoùa andehitHCHO + Ag2O HCOOH + 2AgHoaëc:HCHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O HCOONH4 + 2NH4NO3 + 2Ag HCHO + 2 Cu(OH)2 HCOOH + Cu2O + 2H2OHoaëc:HCHO + 2 Cu(OH)2 + NaOH HCOONa + Cu2O + 3H2O

Ñoû gaïch

3. Phaûn öùng vôùi phenol OH(n + 2) + ( n + 1 )HCHO

OH OH OH CH2 CH2 + (n+1)H2O

Nhöïa phenol fomadehitIV/ Ñieàu cheáTöø röôïu metylicCH3OH + ½ O2 HCHO + H2OHoaëc CH3OH + CuO HCHO + Cu + H2OTöø metanCH4 + O2 HCHO + H2OV/ ÖÙng duïng- Saûn xuaát chaát deûo phenol fomadehit- Ngaâm xaùc ñoäng vaät , taåy ueá ..

IV/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang23

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá - Tính kgöû vaø tính oxi hoùa cuûa HCHO - Ñieàu cheá HCHO töø CH3OH vaø töø CH4 * Baøi veà nhaø cho hoïc sinh2,3 tr 24Baøi laøm theâm1/ Töø CH4 ñieàu cheá nhöïa phenol fomadehit 2/ Nhaän bieát caùc chaát khí maát nhaõnCH4 , C2H4 , C2H2 , HCHO3/ Tính khoái löôïng HCHO caàn thieát khi cho qua AgNO3 dö trong NH3 taïo HCOOH vaø 21,6 gam baïc. Bieát hieäu suaát cuûa quaù trình ñaït 80%.

DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG CUÛA ANDEHITFOMIC ( ANKANAL)

I/ Yeâu caàu: Hoïc sinh naém- Coâng thöùc caáu taïo cuûa andehit trong daõy ñoàng ñaúng cuûa HCHO- Caùch goïi teân cuûa andehit - Tính chaát hoùa hoïc cuûa andehit- Phöông phaùp ñieàu cheá andehit ñaëc bieät laø ñieàu cheá CH3CHOII/ Phöông phaùpNeâu vaán ñeà , thuyeát giaûngIII/ Kieåm tra baøi cuõVieát phöông trình phaûn öùng cuûa HCHO vôùi H2 , Ag2O/ d2 NH3 , Cu(OH)2/ OH- , C6H5OH.IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungNeâu vaán ñeà Coâng thöùc andehít axetic: Ch3CHO, HCHO… Daõy ñoàng ñaúng cuûa HCHO.

lieân keát C = O

I/ Ñoàng ñaúng – ñoàng phaân – danh phaùp1.Ñoàng ñaúng: Daõy ñoàng ñaúng cuûa HCHO laø andehit no ñôn chöùc trong phaân töû coù 1 nhoùm –CHO lieân keát vôùi goác hidrocacbon no ( hoaëc lieân keát vôùi H) coøn goïi laø ankanal


Kyù duyeät thaùng 10Tieát 11

tuaàn 6Ngaøy soaïn

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáGoác HC laø goác no- Ñoàng phaân laø gì?Khi naøo môùi coù ñoàng phaân.

Goïi H vieát n = 3

- Cho hoïc sinh bieát teân cuûa axit höõu cô coù töông öùng sau ñoù goïi teân andehit. HCOOH: a fomic a kieám

Röôïu: ankanolAndehit: ankanol- Maïch phaân nhaùnh ñaùng soá 1 ôû – CHO goïi teân bình thöôøng.

-

Ñoïc hoïc sinh ghiRöôïu taïo ra lieân keát H

Coäng natri bisunfit baõo hoøaR CHO + NaHSO3 R – CH – SO3Na OHSau ñoù cho taùc duïng a hoaëc bagôDuøng ñeå taùch andehitR – CH - SO3Na + NaOH OHR – CHO - SO3Na + H2OR CH - SO3Na + HCl OH RCHO + SO2 + NaCl + H2O- Xaùc ñònh chaát oxi hoùa, chaát khöû

Nhaän bieát C2H5OH vaø CH3CHO baèng 2 caùch.

CTTQ: CnH2n+1CHO n ≥ 0Hoaëc CmH2mO m ≥ 12. Ñoàng phaânn ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaânn- C3H7CHO andehit n - butyriciso- C3H7CHO andehit iso – butyric3. Danh phaùpa/ Teân thoâng thöôøng

HCHO : andehit fomicCH3CHO andehit axeticC2H5CHO andehit propionicb/ Teân quoác teáAnkan + alHCHO : MetanolCH3CHO: Etanal

CH3 - CH - CHO 2 – metylpropanal

CH3 II/ Lyù tính- HCHO theå khí- Caùc ñoàng ñaúng khaùc ôû theå loûng- Nhieät ñoä soâi cuûa andehit thaáp do khoâng taïo lieân keát hiñro.III) Hoùa tính1. Phaûn öùng khöû andehit ( coäng H2) +1 0 -1 CH3CHO + H2 CH3 – CH2 - OH Andehit axetic Retylic 2. Phaûn öùng oxi hoùa andehit +1 +3 CH3CHO + Ag2O CH3COOH + 2AgCH3CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O CH3COONH4 + NH4NO3 + 2AgCnH2n+1CHO + 2AgNO3 +3NH3 + H2OCnH2n+1COONH4 + 2NH4NO3 +2AgCH3CHO + 2Cu(OH)2 CH3COOH + Cu2O + 2H2O Ñoû gaïchHoaëc CH3CHO +2Cu(OH)2 + NaOH


Andehit + teân axit höõu cô töông öùng


Rb1 taïo andehit khi oxi hoùa khoâng hoøan toøan.

CH CH + HOH CH2 = CH-OH CH3CHO

CH3COONa + Cu2O + 3H2OIV/ Ñieàu cheá- Töø röôïu baäc 1CH3CH2OH + ½ O2 CH3CHO + H2Ohoaëc CH3CH2OH + CuO CH3CHO + Cu + H2O- Töø axetilen, etylen ( ñieàu cheá CH3CHO)C2H2 + H2O CH3CHOC2H4 + ½ O2 CH3CHO

V/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Caàn goïi ñöôïc teân andehit theo thoâng thöôøng vaø quoác teá- Tính oxi hoùa vaø khöû cuûa andehit- Ñieàu cheá andehit töø röôïu baäc 1.* Baøi veà nhaø cho hoïc sinhBaøi 3, 4 trang 261. Cho caùc chaát CH3CHO , C6H5OH, C2H5OH, C6H5NH2.a. Haõy nhaän bieát neáu chuùng ñeå trong caùc loï maát nhaõnb. Haõy taùch neáu chuùng cuøng hoãn hôïp .2. Coâng thöùc ñôn giaûn cuûa 1 adehit no da chöùc laø (C2H3O)n haõy bieän luaän tìm CTPT . Vieát CTPT cuûa andehit.HD: CT (C2H3O)n coù theå vieát CnH2n(CHO)n ÑK ñeå andehit no laø 2n = 2n + 2 – n n = 2CT C2H4CHO)2 CT OHC – CH2 – CH2 - CHO vaø CHO – CH – CHO CH3

DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG AXIT AXETIC ( AXIT ANKANOIC)

I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém).- CTCT cuûa axit cacboxylic trong daõy ñoàng ñaúng.- Caùch goïi teân caùc axit chuû yeáu teân thoâng thöôøng.- Naém vöõng taùc duïng hoùc hoïc cuûa axit phaûn öùng este hoùa vaø ñaëc ñieåm cuûa phaûn öùng naøy.II) Phöông phaùpGôïi môû , neâu vaán ñeàIII) Duïng cuï + hoùa chaát



Tuaàn6Ngaøy soaïn

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáCH3COOH, H2O, Mg, NaOH. Boä duïng cuï daãn dieän veà söï ñieän ly, caùc oáng nghieäm.IV) Kieåm tra baøi cuõ1. Töø C2H6 ñieàu cheá CH3CHO2. Neâu vaø vieát phöông trình phaûn öùng taùc duïng hoùa hoïc CH3CHOV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungÑaøm thoïaiRöôïu - OHAndehit – CHOh/c – COOHR – C = OH OR no laø daõy ñoàng daúng

Goïi hoïc sinh vieát ñoàng phaân khi n = 3, n = 4.

Teân thoâng thöôøng döïa vaøo nguoàn goác sinh ra noù.

n. C4H3COOH a Valeicn – C5H11COOH a caproicn C6H13COOH a enantoic

- QT coù quy luaät goïi teân CT goïi.Goïi hoïc sinh goïi taân caùc axit treân baûng.

Ñoïc cho hoïc sinh ghi- Giaûi thích lieân keát H cuûa axit to soâi.

A > R > andehit

Tính axit ñöôïc theå hieän nhö theá naøo?

I) Ñoàng ñaúng – Ñoàng phaân – Danh phaùp1. Ñoàng ñaúngDaõy ñoàng ñaúng cuûa axit axetic laø axitcacboxi licno ñôn chöùc trong phaân töû coù 1 nhoùm – COOH lieân keát tröïc tieáp vôùi goác hidrocacbon no ( hoaëc H).CTTQ: CnH2n+1COOH n ≥ 0 CmH2mCOOH m ≥ 12. Ñoàng phaânn ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaân n = 3 C3H7COOHC – C – C – COOH a – n – butiricC – C – COOH a –iso - butiric C3. Danh phaùp a. Teân thoâng thöôøng

HCOOH a fomicCH3COOH a axeticC2H5COOH a propionicb. Teân quoác teá

HCOOH : axit metanoicCH3COOH : etanoicC2H5COOH: propionicCH3 – CH – CH – COOH CH3 CH3 axit – 2,3 dimetyl butanicII) Lyù tính- Loûng hoaëc raén- Axit coù nhieät ñoä soâi cao do taïo thaønh lieân keát hidro lieân phaân töû voøng. O . . . H – O CH3 – C C – CH3 O – H . . . O


Axit + teân goác + anoic

Axit + teân goác + anoic


[ ] taïo thôøi ñieåm caân baèng- Caùc goác a hoùa trò Goïi hoïc sinh vieát phöông trình 3 theá goác ( ………..

Phaûn öùng quan troïng ñaây laø phaûn öùng thuaän nghòch taïo este.Theo nguyeân lyù Leschaterlier ñieàu kieän naøo taêng nhieät ñoä cuûa este.

III) Hoùa tính1. Tính axit a. Söï ñieän liCH3COOH CH3COO- + H+

Axitaxetic axetatHCOOH HCOO- + H+ Axit fomic fonaiatb. Taùc duïng vôùi bazô , oxitbazô , kim loaïi muoái.HCOOH + NaOH CH3COOH + CaO CH3COOH + Al HCOOH + BaCO3 2. Phaûn öùng este hoùa CH3COOH + C2H5OH

CH3COO C2H5 + H2O* Ñieàu kieän taêng noàng ñoä este- Taêng noàng ñoä a hoaëc röôïu- Giaûm noàng ñoä este- H2SO4 ñ laøm xuùc taùc ñeå huùt H2O

V) Cuõng coá vaøo baøi veà nhaø* Cuõng coá

- Nguyeân taéc goïi teân axit- Neâu tính axit vaø goïi teân este hoùa

* Baøi veà nhaø cho hoïc sinhTöø CH3COONa ñieàu cheá etylaxetatBaøi 2, 3, 4, 5, 6 trang 35, 36

DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG AXIT AXETIC (tt)I) Yeâu caàu hoïc sinh naém:- Caùch ñieàu cheá axit ñaëc bieät laø axit axetic- Laøm moät soá baøi taäp veà ñieàu cheá axit vaø este.II) Kieåm tra baøi cuõ1. neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CH3COOH2. Thöïc hieän chuoãiCH4 C2H2 C4H4 C4H10 C3H6 C3H5Cl C3H7Cl C3H7OH C2H5CHO C2H5COOHII) Phöông phaùp Gôïi môû , neâu vaán ñeàIV) Giaûng baøi môùi TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang28



Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáPhöông phaùp Noäi dung - Giaám laø axitaxetic noàng ñoä

3% . baèng caùch naøo coù theå laøm ñöôïc giaám

- Men giaám chính laø vi khuaån Mycodermaaxeti coù nhieàu trong traùi chuoái söù chín

- Töø andehit laøm theá naøo ñeå ñieàu cheá axit

CH3OHGoã CH3COOH (CH3)2O(CH3COO)2Ca CH3COOH

Trong thöïc teá ngöôøi ta duøng CH3COOH. Ñeå laøm gì?

Giôùi thieäu cho hoïc sinh

Goïi 3 hoïc sinh leân baûng laøm baøi taäp ñieàu cheá 3 axit, ñoàng thôøi yeâu caàu hoïc sinh döôùi lôùp cuõng laøm caùc baøi taäp naøy

HCHO HCOOHCH4 C2H2 CH3CHO CH3COOH

C4H4 C4H10 C3H6 C3H5Cl C3H7Cl C3H7OH C2H5CHO C2H5COOH : Axitpropionic

Chuù yù ñieàu kieän cuûa phaûn öùng hoùa hoïc

IV) Ñieàu cheáÑieàu cheá axit axetic1/ Leân men giaámC2H5OH + O2 CH3COOH + H2O2/ Toång hôïp töø axetylenC2H2 + H2O CH3CHOCH3CHO + ½ O2 CH3COOH3/ Chöng goãCho goã vaøo noài chöng caát khoaûng 5000c thu ñöôïc hoån hôïp goàm CH3OH, (CH3)2O, CH3COOH.Sau ñoù cho Ca(OH)2 vaøo hoån hôïp thu ñöôïc (CH3COO)2Ca Keát tuûa , cho H2SO4 vaøo keát tuûa seõ taïo laïi CH3COOHV) ÖÙng duïngCH3COOH– Laøm giaám aên- Ñieàu cheá tô axetac- Saûn xuaát este- Chaát caàm maøun- C15H31COOH : Axitpanmiticn- C17H35COOH : Axitstearicn- C17H33COOH : Axitoleicduøng laøm xaø phoøngBaøi taäpTöø CH4 haõy ñieàu cheá

a. Axit fomicb. Axit axeticc. Axit propionic

GiaûiCH4 + O2 HCHO + H2OHCHO + ½ O2 HCOOH2CH4 C2H2 + 3H2 C2H2 + H2O CH3CHOCH3CHO + ½ O2 CH3COOH2C2H2 C4H4 C4H4 + 3H2 C4H10 C4H10 C3H6 + CH4C3H6 + Cl2 C3H5Cl + HClC3H5Cl + H2 n- C3H7Cln- C3H7Cl +NaOH n- C3H7OH + NaCl n- C3H7OH + ½ O2 C2H5CHO + H2OC2H5CHO +½ O2 C2H5COOH

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang29

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá* Cuõng coá- Neâu caùch ñieàu xheá CH3COOH baèng phöông phaùp leân men vaø toång hôïp- Neâu moät soá öùng duïng cuûa CH3COOH* Baøi veà nhaø ch hoïc sinh1/ Nhaän bieát CH3CHO , CH3COOH, C2H5OH , C6H5OH , C6H5NH2 . 2/ Taùch neáu chuùng cuøng hoån hôïp

KHAÙI NIEÄM VEÀ AXIT CACBOXILIC KHOÂNG NO ÑÔN CHÖÙCI) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém– Caáu taïo cuûa axit khoâng no- Suy ra tính chaát cuûa axit khoâng no- Bieát ñöôïc öùng duïng este cuûa axit- Thuoäc teân moät soá axit khoâng no thoâng duïngII) Kieåm tra baøi cuõ1/ Töø than ñaù ñaù voâi haõy ñieàu cheá CH3COOH2/ Neâu öùng duïng vaø caùch ñieàu cheá CH3COOH qua caùc phöông phaùpIII) Phöông phaùpGôïi môû , neâu vaán ñeà

IV) Duïng cuï hoùa chaátCH2 = CH – COOH , Br2 , CaCO3 , MgV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCH3 – COOH a noCH2 = CH – COOH a khoâng noHaõy nhaän xeùt veà caáu taïo töø ñoù neâu ñònh nghóa veà axit khoâng no.

Höôùng daãn hoïc sinh goïi teân moät vaøi axit thoâng duïng.

CH2 = CH – COOH CH3 = CH – COOH Hai axit naøy coù dieåm gì gioáng nhau.+ Coù COOH- Neâu tính chaát – COOH.Hai axit naøy coù dieåm gì gioáng nhau (=).

I/ Ñònh nghóaLaø axit trong phaân töû coù 1 nhoùm –COOH lieân keát vôùi goác hidrocacbon khoâng noCTTQ axit khoâng no coù 1 lieân keát laø CnH2n-1COOH n ≥ 2 VD: CH2 = CH – COOH : Axit acrylicCH2 = C – COOH CH3 Axit MetacrylicCH3 (CH2)7 = CH (CH2)7 COOH : Axit oleicII/ Hoùa tính1/ Gioáng axit cacboxilic no

a. Söï ñieän liCH2 = CH – COOH CH2 = CH – COO-

+ H+

Ion acrylat

b. Tính axit- Ñoû giaáy quì


Kí duyeät thaùng 10

Tieát 14 tuaàn 7Ngaøy soaïn:

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáNeâu tính chaát cuûa lieân keát .

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình.

Goïi hoïc sinh ñoïc ñeå giaùo vieân vieát phöông trình.

Chuù yù:CH C – COOH licCH3 – CH2 – COOH nicChæ khaùc nhau chöõ n vaø l.- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình vaø höôùng daãn hoïc sinh ñoïc teân.

Nhaéc laïi caùch vieát phaûn öùng TH.

n CH = CH - (CH – CH - )n

- Taùc duïng bazôø, oxit bazôø, Kim loaïi , muoái

CH2 = CH – COOH + NaOH CH2 = CH – COONa + H2OCH2 = C – COOH + Mg CH2 = C – COO Mg + H2 CH3 CH3 2CH2 = CH – COOH + CaO CH2 = CH – COOH + BaCO 3

c. Phaûn öùng este hoùa CH2 = CH – COOH + C2H5OH CH2 = CH – COO C2H5 + H2O2/ Khaùc axit cacboxilic no

a. Phaûn öùng coängCH2 = CH – COOH + H2 Axit acrylic CH 3 – CH2 – COOH AxitpropionicCH2 = CH – COOH + Br2 CH2 - CH – COOH Br Br Axit – 2, 3 – dibropipropanoicb. Phaûn öùng truøng hôïpnCH2 = CH (CH2 – CH-) COOH COOHn

III) ÖÙng duïng- Ñieàu cheá thuûy tinh höõu cô ñeå cheá taïo laõng kính, thaáu kính,raêng giaû.- axit oleic duøng saûn xuaát xaø phoøng.

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- axit khoâng no coù lieân keát neân ngoaøi tính chaát thí nghieäm cuûa nhoùm chöùc – COOH coøn coù tính chaát cuûa lieân keát .* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh.Baøi 2, 3 trang 36.Töø chaát ñaàu laø than ñaù vaø ñaù voâi ñeàu cheá thuûy tinh plexigleis ( thuûy tinh höõu cô).HD: Truøng hôïp Metyl metaerylat taïo thuûy tinh höõu cô. CT : CH2 = C – COOCH3 CH3 TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang31


MOÁI LIEÂN HEÄ HIDROCACBON – RÖÔÏU – ANDEHIT - AXIT

I) Yeâu caàu hoïc sinh naém:- Moái lieân heä giöõa hidrocacbon , röôïu andehit, axit .- Vieát ñöôïc vaø vieát thaønh thaïo phöông trình chuyeån hoùa qua laïi giöõa caùc hôïp chaát treân.- Döï ñoaùn ñöôïc saûn phaåm trung gian khi ñieàu cheá hoùa chaát.II) Kieåm tra baøi cuõ1. Neâu söï gioáng vaø khaùc nhau cuûa axit axetic vaø axit acrylic. Vieát phaûn öùng cuûa axit acrylic vôùi H2, Br2, C2H5OH, NaOH.2. Töø thnn ñaù voâi vieát phöông trình ñieàu cheá axit acrylic.III) Phöông phaùpGôïi môû, ( luyeän vieát phöông trình). Ñaøm thoïai ( laäp sô ñoà).IV) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dungÑaøm thoïai ñeå laäp sô ñoàCho bieát hidrocacbon( khoâng no, no, thôm)

- Cho bieát caùc loaïi nhoùm chöùc höõu cô ñaõ hoïc.( röôïu , andehit, axit)

- Ñieàu cheá röôïu caàn coù hôïp chaát gì?- Ñieàu cheá andehit caàn hôïp chaát gì?

- Ñeå ñieàu cheá axit caàn hôïp chaát gì?Töø ñoù ñöa ra daõy chuyeån hoùa chung.

Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän daõy chuyeån hoùa naøy.Löu yù:

I) Daõy chuyeån hoùa chung CnH2n CnH2n+2 CnH2n+1Cl

CnH2n+1OH CnH2n+1OH

CmH2m+1COOR CnH2n+1COOH CnH2n+1CHOII) Baøi taäp cuï theå1. Thöïc hieän chuoãi bieán hoùaC2H4 C2H6 C2H5Cl C2H5OH C2H4 C2H5OH C2H5C C2H5OH CH3CHO CH3COOH CH3COONa CH3COOH CH3COOC2H5Giaûi:C2H4 + H2 C2H6C2H6 + Cl2 C2H5Cl + HClC2H5Cl + NaOH C2H5OH + NaClC2H5OH C2H4 + H2O C2H5OHC2H5OH + HCl C2H5Cl +H2OC2H5Cl + NaOH C2H5OH + NaClC2H5OH + ½ O2 CH3CHO + H2O




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá ad + O2 ad + CuO

- Goïi 3 hoïc sinh leân baûng laøm ba baøi taäp chuyeån hoùa sau ñoù söûa laïi.

- Chuù yù phaûn öùng Cl2 vaøo hidro cacbon no maïch hôû vaø phaûn öùng theá halogen vaøo nhaân thôm. Khaùc nhau ôû ñieàu kieän phaûn öùng Fe, aùnh saùng.- Hôïp chaát röôïu thôm , andehit vaø axit thôm.

CH3CHO + H2 C2H5OH

CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O 2. Baøi taäp 1 - Vieát phöông trình chuyeån hoùa .a. C2H6 A B C Db. C2H5CHO M N.c. C2H5CH3 C6H5CH2Cl C6H5CH2OH C6H5CHO C6H5COOHGiaûi: a. C2H6 + Cl2 C2H5Cl + HClC2H5Cl + NaOH C2H5OH + NaClC2H5OH +CuO CH3CHO + Cu + H2OCH3CHO + Ag2O CH3COOH + 2Agb. C2H5CHO + H2 C3H7OH C3H7OH + HCl C3H7Cl + H2Oc. C6H5CH3 + Cl2 C6H5CH2Cl + HClC6H5CH2Cl + NaOH C6H5CH2OH + NaClC6H5CH2OH + CuO C6H5CHO + Cu + H2OC6H5CHO + ½ O2 C6H5COOH

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø- Moái lieân heä HC vôùi caùc nhoùm chöùc khaùc nhau.- Töø CH3COONa ñieàu cheá CH3COOC2H5.2. Baøi taäp 2 (sgk).

LUYEÄN TAÄPI) Yeâu caàu- Hoïc sinh vieát thaønh thaïo caùc phöông trình chuyeån hoùa qua laïi giöõa caùc nhoùm chöùc.- Döï ñoùan ñöôïc saûn phaåm trung gian khi ñieàu cheá hoùa chaát.- Laøm caùc baøi toùan laäp coâng thöùc daõy ñoàng ñaúng.II) Phaàn luyeän taäp

Phöông phaùp Noäi dungI) Chuoãi bieán hoùa


Kyù duyeät thaùng 10Tieát 16 – Tuaàn 8Ngaøy soaïn

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáGoïi hoïc sinh leân vieát phöông trình vaø xaùc ñònh A, Baøi thöïc haønh, C.

- Axetilen keát hôïp vôi nöôùc chæ cho moät saûn phaåm duy nhaát laø CH3CHO, töø chaát naøy vieát phöông trình keá tieáp.Chuù yù phöông trình toång quaùt cuûa andehit vôùi dung dòch AgNO3/dung dòch NH3.

- Goïi hoïc sinh laøm baøi taäp, vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa caùc hôïp chaát roài môùi vieát phöông trình.

Al4C3 coù theå taùc duïng HCl.H – C = O coù nhoùm chöùc –CHO cuõng ONa tham gia phaûn öùng traùng göông

H – C = O + Ag2O ONaH –O - C = O + 2Ag ONa NaHCO3

= 2 coù 2 lieân keát piTan ñaù voâi axit

A - CHO Na - OH

A khoâng taùc duïng NaOH , Na A khoâng coù H limh ñoäng ,

1. C2H2 + H2O AA BB + NaOH CC + NaOH DD + Cl2 EGiaûi:C2H2 + H2O CH3CHOCH3CHO + AgNO3 + NH3 + H2O CH3COONH4 + NH4NO3 + 2AgCH3COONH4 + NaOH CH3COOH + NH3 + H2OCH4 + Cl2 CH4 + Na2CO3CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl2. Nhoâm cacbua metan metyl clorua röôïu metylic andehit fomic axit fomic natri foniat natrihidrocacbonat cacbon doxit phenol.Giaûi:Al4C3 + 12H2O 4Al(OH)3 + 3CH4 CH4 + Cl2 CH3Cl + HClCH3Cl + NaOH CH3OH + NaCl CH3OH + ½ O2 HCHO + H2OHCHO + ½ O2 HCOOH HCOOH + NaOH HCOONa + HCOONa + Ag2O NaHCO3 + 2AgNaHCO3 +HCl NaCl + CO2 + H2OCO2 + H2O + C6H5ONa C6H5OH + NaHCO3 II/ Xaùc ñònh CTPT1/ Hôïp Chaát A coù CTPT C3H6O2 . Xaùc ñònh coâng thöùc caáu taïo cuûa A trong caùc tröôøng hôïp sau:

a. A laøm tan ñaù voâib. A khoâng taùc duïng vôùi NaOH

maø tham gia phaûn öùng traùng baïc vaø taùc duïng vôùi Na

c. A tham gia phaûn öùng traùng baïc khoâng taùc duïng Naoh vaø Na

d. A khoâng traùng baïc , khoâng taùc duïng NaOH nhöng taùc duïng Na

Giaûi: a/ C2H5COOH b/ CHO – CH2 - CH2 – OH , CH3 – CHOH - CHOc/ CHO – CH2 – O - CH3


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáVaäy A khoâng laø este, axit hay röôïu

Goïi hoïc sinh cho bieát CtT cuûa axit no ñôn chöùc ?CnH2n+1COOH n ≥ 0

Tìm soá mol NaOH , suy ra soá mol axitTìm MMa = 14n + 46 n = CT cuûa axit

d/ CH2 = CH – O - CH2 – OH2/ Ñeå trung hoøa 8,8 gam axit no ñôn chöùc caàn 100 ml dung dòch NaOH 1M thì vöøa ñuû. Vieát CT caùc axit Giaûi CnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COONa + H2O na = nNaOH = 0.1molMa = 8814n + 46 =88 n = 3CTPT C3H7COOH

V) Cuõng coá - Caàn bieát ñöôïc tính chaát cuûa caùc nhoùm chuùc ñeå thöïc hieän chuoãi

bieán hoùa- Vieát ñöôïc CTTQ cuûa hôïp chaát chöùa nhoùm chöùc ñeå xaùc ñònh coâng

thöùc cuûa chaát ñoùVI/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinhA + O2 B B + C A + D + H2O… + NH3 + D + AgNO3 CH3COONH4 + .. B + E A + H2OA + G Cu(NO3)2 + NO + H2OKQ: A: Cu B : CuO C : C2H5OH E : H2

ESTEI)Yeâu caàu : Hoïc sinh naém - Caáu taïo este- Phaûn öùng thuûy phaân este trong moâi tröôïng axit vaø bazôø- Moät soá öùng duïng cuûa este

II)Phöông phaùpÑaøm thoaïiIII)Kieåm tra baøi cuõ

Haoøn thaønh phöông trình phaûn öùng cho veà nhaøIV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung

Röôïu + axit este + Nöôùc Este laø saûn phaåm cuûa phaûn öùng naøo?

I/ Ñònh nghóa Este laø saûn phaåm cuûa phaûn öùng este hoùa giöõa röôïu vaø axit



Tieát 17 tuaàn 9Ngaøy


ñònh nghóa

Goïi hoïc sinh cho bieát caùc nhoùm chöùc naøo ñaõ hoïc? Röôïu : - OH Axít : - COOHAndehit: - CHO Este : - COO –

Goïi goác hidro cacbon cuûa röôuï tröôùc , thöôøng laø goác ankyl

Muøi cuûa nöôùc hoa chính laø muøi cuûa este Tính chaát vaát lí cuûa este

Röôïu + axit este + Nöôùc este + Nöôùc Röôïu + axitÑaây laø phaûn öùng thuûy phaân este

CH3COOCH = CH2 + H2O

CH3COOH + CH2 = CH – OH ( enol ko beàn) Hoã bieán

CH3C HO

Este ña chöùc taïo töø axít ñôn chöùc vaø röôïu ña chöùc

Este ña chöùc taïo töø axít ña

VD: CH3COO CH3 II/ Coâng thöùc caáu taïo – Danh phaùp1/ Coâng thöùc caáu taïo

R – C = O RCOORi ORi R, Ri : Goác hidrocacbonR coù theå laø HCTTQ este no ñôn chöùcCnH2nO2 n ≥ 2 2/ Danh phap

VD: HCOOCH3 : MetylfomiatCH3COOCH = CH2 : Vinyl axetatIII/ Lí tính- Chaát loûng deã bay hôi - Nheï hôn nöôùc vaø ít tan trong

nöôùc- Coù muøi thômIV/ Hoùa tính1/ Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axit CH3COOCH3 + H2O

CH3COOH + CH3OHCH3COOCH = CH2 + H2O

CH3COOH + CH3C HOHCOOCH2 + 2H2O

2HCOOH +HCOOCH2 CH2OH

CH2OH2/ Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng bazôøCH3COOC2H5 + NaOH CH3COONa + C2H5OHCH3COOCH2 CH2OH + 2NaOH HCOOCH2 CH 2 OH


Goác HC cuûa röôïu + Goác axít

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáchöùc vaø röôïu ñôn chöùc

Goïi hoïc sinh leân baûng vieát phöông trình phaûn öùng

Goïi hoïc sinh nhaän xeùt veà phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axit vaø trong moâi tröôøng bazôøR – C = O ORi Hôïp chaát naøo môùi coù khaû naêng tham gia phaûn öùng traùng göông? Thay R bôûi nhoùm theá naøo môùi coù nhoùm chöùc –CHO ? Este fomiat tham gia phaûn öùng traùng göông.

Coù theå ñieàu cheá este töø ñaâu ?

Este coù muøi thôm ñöôïc söû duïng ñeå laøm gì ? Trong caùc ngaønh coâng nghieäp naøo?

Ñoïc cho hoïc sinh ghi.

+ CH3COONa + HCOONa COOCH3CH2 +2KOH COOCH = CH2 COOKCH2 + CH3OH + CH3C HO COOKHCOOC = CH2 + KOH HCOOK +

CH3 (CH3)2C = ONhaän xeùt: Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axit laø phaûn öùng thuaän nghòch coøn thuûy phaân trong moâi tröôøng bazôø laø phaûn öùng khoâng thuaän nghòch vaø phaûi ñun noùng nheï.3/ Phaûn öùng traùng göôngChæ coù este fomiat môùi tham gia phaûn öùng traùng göôngHCOOR + Ag2O HOCOOR + 2AgVd: HCOOCH3 +Ag2O HOCOOCH3 + 2AgV/ Ñieàu cheáTöø röôïu vaø axitRCOOH + RiOH RCOORi + H2OVd: HCOOH + C2H5OH HCOOC2H5 + H2OVI/ ÖÙng duïng- CNTP: Höông vò cho baùnh keïo ,

nöôùc giaûi khaùt - CN myõ phaåm: Nöôùc hoa , xaø

phoøng , kem boâi da.- CN sx haøng tieâu duøng: Saûn xuaát

tô sôïi , thuûy tinh höõu cô.

IV/ Cuõng coá - Este thamgia phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axít vaø trong moâi

tröôøng bazôø- Chuù yù phaûn öùng traùng göông cuûa este fomiat, caùc este coù goác röôïu

khoâng no cho saûn phaåm andehit vaø xetonV/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh3,4 tr 40Laøm theâm : Töø than ñaù ñaù voâi ñieàu cheá etylacrylat.



Chöông III: GLIXERIN – LIPIT$1: HÔÏP CHAÁT ÑA CHÖÙC – GLIXERIN

I/ Yeâu caàu- Phaân bieät hôïp chaát ña chöùc , ñôn chöùc taïp chöùc- Ñaëc ñieåm caáu taïo glixerin Tính chaát hoùa hoïc glixerin- Caùch ñieàu cheá glixerinII/ Phöông phaùpTröïc quan , neâu vaán ñeàIII/ Duïng cuï hoùa chaát Glixerin . Na , NaOH , CuSO4 IV/ Kieåm tra baøi cuõ1/ Vieát phöông trình phaûn öùng este etyl fomiat vôùi dung dòch H2SO4 , dung dòch NaOH , Ag2O/dung dòch NH3 2/ Töø CaCO3 , C ñieàu cheá etyl axetatV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungC2H5OH Ñôn chöùcCH3CHOCH2 – CH2 – OHOHCH2 – CH2 – CHO Ña chöùcCHO

CHO - CH2 –COOH CH2 – CH2 – NH2 Taïp chöùc OH theá naøo laø hôïp chaát ñôn ña vaø taïp chöùc.Glixirin thuoäc loïai hôïp chaát naøo?Cho hoïc sinh xem loï ñöïng glixirin.- Glixirin coù nhoùm –OH coù tính chaát cuûa röôïu ñôn vaø tính chaát rieâng cuûa röôïu

I/ Khaùi nieäm - Hôïp chaát ña chöùc laø hôïp chaát trong phaân töû coù nhieàu nhoùm chöùc gioáng nhau- Hôïp chaát taïp chöùc laø hôïp chaát trong phaân töû coù nhieàu nhoùm chöùc khaùc nhauII/ GlixerinC3H8O3 = 92 hoaëc C3H5(OH)3 CH2 – CH - CH2OH OH OH1. Lyù tính- Loûng, saùnh, khoâng maøu vò ngoït.2. Hoùa tínha/ taùc duïng kieâm loïai kieàmTuøy theo soá mol glixelin vaø kim loaïi kieàm (Na) maø cho saûn phaåm laø mono, di, hoaëc tri kim loïai kieàm glixerat.C3H5(OH)3 + 3Na C3H5(ONa)3 +3/2 H2 Trinatriglixerat



tuaàn 9Ngaøy soaïn:

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáña chöùc.+ Röôïu ñôn taùc duïng klk taùc duïng axit+ Röôïu ña Cu(OH)2

Höôùng daãn hoïc sinh vieát phöông trình.- Laøm thí nghieäm cho hoïc sinh NaOH + CuSO4 Cu(OH)2Sau ñoù cho glixerin vaøo keát tuûa . Cho hoïc sinh nhaän xeùt.- Coù theå vaän duïng phaûn öùng naøy ñeå laøm gì?

Daàu môû laø gì?Laø lipit ( laø este cuûa glixerin vôùi axit beùo) phaûn öùng taïo ra xaø phoøng neân phaûn öùng thhuûy phaân este trong moâi tröôøng bagô laø phaûn öùng xaù phoøng hoùa.

Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän chuoãi.C3H6 C3H5Cl C3H5OHCl2 C3H5(OH)3

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình naøy.Propen + H2CL2 ñieàu kieän thöôøng tham gia phaûn öùng coäng vaøo lieân keát

b/ Taùc duïng axit ( phaûn öùng este hoùa)C3H5(OH)3 + 3HONO2 C3H5(ONO2)3+ 3H2O Glixeryltrinetrat (Nitroglixerin)C3H5(OH)3 + 3CH3COOH

C3H5(OCOCH3)3+ 3H2O Glixeryltriaxetatc/ Taùc duïng vôùi Cu(OH)2CH2OH CH2 - O O - CH2 Cu2CHOH + Cu(OH)2 CH – O O – CH + H2O H H CH2OH CH2 – OH OH - CH2 Ñoàng (II) glixerat (d2 xanh lam)Aùp duïng: Duøng Cu(OH)2 Nhaän bieát glixerin hay caùc röôïu ña chöùc coù nhoùm -OH keá caän hieän töôïng taïo dung dòch xanh lam.3/ Ñieàu cheá- Ñun noùng daàu môõ vôùi dung dòch kieàm

CH2OCOR1 CH2OHCHOCOR2 + 3 NaOH CHOH + CHOCOR3 CH2OH R1COONa + R2COONa + R2COONa Muoái Na cuûa axit höõu cô- Töø propenCH2 =CH–CH3 + Cl2 CH2 =CH –CH2 + HCl CHCH2 =CH - CH2Cl + Cl2 + H2O CH2 - CH - CH2 + HCl Cl OH Cl CH2 - CH - CH2 + 2NaOH Cl OH Cl CH2 - CH - CH2



Höôùng daãn hoïc sinh vaän duïng glixerin vaøo thöïc teá.

+ 2NaCl OH OH OH4/ ÖÙng duïngLaøm thuoác noå glixeryl trinitrat.Thuoäc da, meàm da, giöõ nöôùc.

V) Cuûng coá- Phaân bieät hôïp chaát , ñôn chaát, ña chöùc vaø taïp chöùc .- So saùnh tính chaát hoùa hoïc cuûa glixerin vaø röôïu etyilc.VI) Baøi veà nhaøBaøi 4 (trang 42).Töø Al4C3 vieát phöông trình ñieàu cheá glixerin.

LIPIT ( CHAÁT BEÙO)

I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém)- Baûn chaát caáu taïo cuûa lipit- Tính chaát hoùa hoïc cuûa lipit.- Söï chuyeån hoùa lipit trong cô theå.II) Phöông phaùpDieãn giaûi , ñaøm thoaïi, tröïc quan.III) Hoùa chaátDaàu thöïc vaätIV) Kieåm tra baøi cuõ1. Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa glixerin.2. Al4C3 ñieàu cheá glixerin.V) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung- Caùc loïai daàu môõ chính laø lipit.CH2OCOC17H35 CHOCOC17H35 Môû heoCH2OCOC17H35 Daây laø moät loïai lipit.Taïo töø ñaâu? Ñònh nghóa lipit.

- Môõ ñöôïc coù töø ñaâu?- Daàu coù ñöôïc töø ñaâu?- Naëng hay nheï hôn H2O?Tan trong H2O khoâng?

1) Caáu taïo.Lipit laø este cuûa glixerin vôùi caùc axit baùo.CH2OCOR1CHOCOR2CH2OCOR3R1, R2, R3 coù theå laø C15H31 – C17H35 – C17H33-II) Lyù tính- Lipit ñoäng vaät (môõ) goác axit beùo laø goác hidrocacbon no.- Lipit thöïc vaät ( daàu) goác axit beùo laø goác hidrocacbon khoâng



Tuaàn 10Ngaøy soaïn


- Lipit chính laø este vaäy coù nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì? Thuûy phaân moâi tröôøng H+

Thuûy phaân moâi tröôøng OH-

Laáy moät ví duï cuï theå ñeå hoïc sinh töï vieát phöông trình.

Goïi hoïc sinh leân vieát phöông trình.

- Neâu goác hidrocacbon khoâng no coøn coù khaû naêng tham gia phaûn öùng gì nöõa? ( coäng , TH).


Vì chaát beùo khoâng tan trong nöôùc neân khoâng theå haáp thuï tröïc tieáp vaøo caùc maùu vaø caùc moâ cua cô theå. Nhöng khi aên chaát beùo thì trong nöôùc boït coù axit chaát beùo seõ bò thuûy phaân.

no (tröø daàu caù goác axit beùo laø goác hidrocacbon no).- Nheï hôn nöôùc, khoâng tan trong nöôùc nhöng tan nhieàu trong dung moâi höõu cô.III) Hoùa tính1. Phaûn öùng thuûy phaânCH2OCOR1CHOCOR2 + 3 H2O CH2OCOR3 CH2OH R1COOH CHOH + R2COOH CH2OH R3COOH2. Phaûn öùng xaø phoøng hoùaCH2OCOR1CHOCOR2 + 3 NaOH CH2OCOR3 CH2OH R1COONa CHOH + R2COONa Xaø phoøng CH2OH R3COONa

3. Phaûn öùng coäng hiñro ( hidro hoùa lipit loaõng).

CH2OCOC17H33CHOCOC17H33 + 3H2 CH2OCOC17H33 glixeryltrioleat. CH2OCOC17H35 CHOCOC17H35 CH2OCOC17H35 glixeryltristearat IV) Söï chuyeån hoùa lipit trong cô theå - Chaát beùo bò thuûy phaân taïo thaønh glixerin vaø axit beùo nhôø men cuûa dòch tuïy vaø dòch traøng. Glixerin haáp thuï tröïc tieáp, coøn axit beùo taùc duïng vôùi maät bieán thaønh daïng tan cuøng haáp thuï qua mao traïng cuûa ruoät vaøo thaønh ruoät, taïi ñaây glixerin taùc duïng vôùi axit beùo taïo chaán beùo ñi vaøo maùu vaø chuyeån vaøo moâ môõ töø caùc moâ naøy chaát beùo ñi tôùi caùc moâ vaø cô quan khaùc . ÔÛ ñaây bò oxi hoùa chaäm thaønh CO2 vaø H2O ñoàng thôi gaûii



phoùng naêng löông cung caáp hoïat ñoäng cô theå.

V) Cuõng coá Goác axit beùo laøgoác HC no

- Daåu môõ khaùc nhau ñieåm naøo Goác axit beùo laøgoác HC khoâng no

- Lipit coù tính chaát hoùa hoïc gì?VI) Baøi veà nhaø cho hoïc sinh

Tính theå tích cuûa dung dòch NaOH 2M caàn duøng khi xaø phoøng hoùa 1 taàn glixerin tristearat chöùa 20% taïp chaát.Baøi 4 ( trang51).

OÂN TAÄP CHÖÔNG II, IIII) Yeâu Caàu- Töø tính chaát cuûa hôïp chaát röôïu andehit axit este glixerin, lipit ñöa ra phöông phaùp nhaän bieát caùc hôïp chaát.- Phaân bieät röôïu ñôn chöùc vaø ña chöùc.- Giaûi baøi toaùn hoãn hôïp vaø laäp CTPT.II) Noäi dungPhöông phaùp Noäi dung- Neâu tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng cuûa töøng nhoùm chöùc. a duøng quyø - CHO Ag2O -OH Nanhieàu - OH Cu(OH)2C6H5OH Br2, NaC6H5NH2 Br2- HCOOH ngoaøi taùc duïng laøm ñoû giaáy quyø noù coøn taùc duïng Cu(OH)2 trong moâi tröôøng bagô vaø taùc duïng Ag2O/dung dòch NH3.

- Höôùng daãn caùch phaân nhoùm ra ñeå nhaän bieát hoùa chaát.

Taùch hoùa chaát caàn taïo moät

1. Phaân bieät caùc chaáta. C2H5OH, C3H5(OH)3 CH3CHO, CH3COOH.- Duøng quyø tím nhaän ra CH3COOH.- Ag2O nhaän ra CH3CHO- Cu(OH)2 nhaän ra C3H5(OH)3 taïo dung dòch xanh lam.Coøn laïi C2H5OHb. C2H5OH C6H5OH C6H5NH2, HCHO, HCOOH CH3COOH.- Duøng quyø tím phaân bieät 2 nhoùm hoùa chaát HCOOH vaø CH3COOH laøm quyø tím hoùa ñoû phaàn coøn laïi khoâng ñoåi maøu giaáy quyø .- Giöõa HCOOH vaø CH3COOH duøng Ag2O/dung dòch NH3 coù Ag laø HCOOH .- Duøng AgNO3/dung dòch NH3 nhaän bieát HCHO.- Br2 nhaän ñöôïc C2H5OH



Tieát 20 – Tuaàn 10Ngaøy soaïn

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáchaát ôû daïng muoái roài chöng caát ra.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình cuûa caùc chaùt thöôøng gaëp.

- Döïa vaøo M cuûa caùc chaát ñeå tìm chæ soá n.

- Gôïi yù caùch laøm baøi toùan vöøa laäp CTPT vöøa toaùn hoån hôïp.

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng cuûa A vôùi Na, Cu(OH)2.- Neân chuyeân veà döõ kieän ñeå tính toaùn ( 13,8g A).

Goïi x, y laøm gioáng nhö toaùn hoån hôïp .

Sau ñoù tìm n cuûa toaùn laäp CTPT.

mR = 14 n + 18 n CT cuûa röôïu

- Na nhaän ñöôïc C6H5OH2. Giaûi thích hieän töôïng3. Taùch hoùa chaáta. C2H5OH , CH3CHO C6H5OHb. C6H6 C6H5NH2 , HCHO CH3COOH.4. Toaùn laäp CTPTCnH2n+1OH + Na ½ H2CnH2n+1CHO + Ag2O 2AgCnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COOCmH2m+1 + NaOH Töø soá mol H2 suy rasoá mol cuûa röôïu Ag andehit NaOH axit vaø esteTöø ñoù tìm M n.5. Toùan hoån hôïp Hoãn hôïp A chöùa glixerin vaø moät röôïu no ñôn chöùc. Cho 13,8g A taùc duïng Na thu 4,48lH2 ñkc. Maët khaùc 27,6g A thì hoøa tan vöøa heát 9,8g Cu(OH)2. Xaùc ñònh coâng thöùc röôïu no.Giaûi: C3H5(OH)3 + 3Na H2 xCnH2n+1OH + Na ½ H2 ½ y

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2

nH2 = 0,2nCu(OH)2 = 0,1mol ( trong 27,5g A)nH3H5(OH)3 = n Cu(OH)2 (trong 1,8g A = 0,05)

= 0,05 x = 0,1

y = 0,1

mC3H5(OH)3 = 92 . 0,1 = 9,2mR = 4,6mR = 46 n = 2CT C2H5OH

III) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Tính chaát hoùa hoïc ñaëc trung cuûa töøng nhoùm chöùc ñeå nhaän bieát chuùng. TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang43

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá- Döa vaøo CTTQ soá mol ñeå xaùc ñònh coâng thöùc cuûa chaát * Baøi veà nhaø1/ Nhaän bieát CH3OH , CH2OH-CH2OH , CH3CHO , CH3COOCH3 , HCOOH 2/ Hoøan thaønh phöông trình phaûn öùng A + Cl2 B + C B + H2O D + E D + O2 F + K F + AgNO3 + NH3 + H2O G + Ag + G + L M + K. M + L CH4 + Na2CO3.3. Töø CH4 ñieàu cheá axit.Fomic , axetic, bengoic, acrylic, propionic butiric , metacrylic, lactic, oxalic, maloic , phtalic , picric .4. 16,6 g hoãn hôïp röôïu etylic vaø propylic taùc duïng vôùi Na thu ñöôïc 3,36l H2 ñkc.Tính % theo khoái löôïng moãi röôïu.

KIEÅM TRA 1 TIEÁT

I) Yeâu caàu ( hoïc sinh laøm ñöôïc).- Nhaän bieát caùc nhoùm chöùc ñaõ hoïc.- Ñieàu cheá 1 soá hôïp chaát ñôn giaûn.Laøm baøi aätp hôïp chaát ña chöùc vaø hoån hôïp II) Ñeà kieåm traCaâu 1:Nhaän bieát C2H5OH HCOOH C3H5(OH)3 CH3COOH HCHOCaâu 2:Töø than ñaù voâi soáng ñieàu cheá etylacrylat.Caâu3: Hoaøn thaønh phöông trình phaûn öùng vaø xaùc ñònh A, B, C …A + Br2 B + CB + H2O D + ED + O2 F + KF + AgNO3 + …. G + Ag ……G + L M + K + ……M + L CH4 + Na2CO3Caâu 4: Cho 13,8 g hoãn hôïp A goàm glixerin vaø moät röôïu no ñôn chöùc taùc duïng heát vôùi natri thì thu ñöôïc 4,48l H2 (ñkc). Maët khaùc 27,6g A thì hoøa tan vöøa heát 9,8 g Cu(OH)2.a. Xaùc ñònh coâng thöùc röôïu.b. % hoãn hôïp TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang44

Kyù duyeät thaùng 11Tieát 21 – Tuaàn 11Ngaøy soïan ……………


III) Bieåu ñieåmCaâu

Noäi dung Ñieåm

1 Nhaän bieát 2- Nhaän bieát moãi chaát- Quyø tím HCOOH CH3COOH C2H5OH C3H5(OH)3 HCHO- Ag2O HCOOH- Cu(OH)2 C3H5(OH)3 - Ag2O HCHO

0,5

0,50,50,50,5

2 M CH3COONa A coù 2CA C2H6 F CH3CHOB C2H5Br K H2OC HBr G CH3COONH4D C2H5OH L NaOHE HCl M CH3COONaVieát 6 phöông trình 0,25ñ x 6 = 1,5ñ Xaùc ñònh ñuùng chaát 0,5ñ

2

3 Ñieàu cheá theo chuoãiCaO Cal2 C2H2 CH3CHO C2H5OH

C4H4

C4H10 C3H6 C3H5Cl C3H5OH C2H5CHO C2H3COOH C2H3COOC2H50,2ñ x 12 pt = 3ñ

3

4 3



C3H5(OH)3 + 3Na

CnH2n+1OH + Na

y ½ y2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 x 0,5xnH2 = 0,2 molnCu(OH)2 (13,5gA) = + = 0,2 x = 0,1 0,5x = 0,05 y = 0,1 mC3H5(OH)3 = 9,2 mr = 4,6 Mr = 4614n + 18 = 46 n = 2 , CTPT : C2H5OH

% C3H5(OH)3 = % C2H5OH = 33,33%

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Chöông IV: GLUXIT$1 : GLUXIT - GLUCOZÔ

I/ Yeâu caàu: Hoïc sinh naém- Glucozô laø hôïp chaát taïp chöùc coù caáu taïo maïch hôû vaø maïch voøng- Coù caáu taïo goàm – CHO vaø – OH- Coù tính chaát cuûa andehit ña chöùc vaø röôïu ñôn chöùcII/ Phöông phaùp Tröïc quan , neâu vaán ñeàIII/ Duïng cuï hoùa chaát C6H12O6 , CuSO4 , NaOH , AgNO3 , NH3 IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCho hoïc sinh quan saùt maãu ñöïng glucozô roài nhaän xeùt

I/ Lí tính- Raén , traéng , noùng chaûy 1460c- Tan nhieàu trong nöôùc , coù vò ngoïtII/ Caáu taïo




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáTöø coâng thöùc caáu taïo daïng maïch hôû cuûa glucozô tính chaát hoùa hoïc cuûa glucoxô 5 - OH , 1 – CHOYeâu caàu hcoï sinh neâu: + Tính chaát hoùa hoïc cuûa röôïu ña chöùc + Tính chaát hoùa hoïc cuûa andehit ñôn chöùc H2 T/d voái Ag2O/dung dòch NH3 Cu(OH)2 Vieát phöông trình phaûn öùng tính chaát cuûa andehit ñôn chöùcLöu yù khi glucozô phaûn öùng vôùi Cu(OH)2 ôû nhieät ñoä thöôøng thì thì tham gia ôû nhoùm – OH , coøn khi nung noùng thì tham gia ôû nhoùm chöùc – CHO.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình.

- Ñeå naáu röôïu duøng chaát gì?

- Glucozô coù nhieàu trong traùi chín, nhaát laø trong quaû nho chín.- Giôùi thieäu cho hoïc sinh taùc duïng cuûa glucozô.

- Töø chaát gì coù theå ñieàu cheá ñöôïc glucozô ( tinh boät, xenlulogô).

CTPT: C6H12O6 = 180CTCT: CH2 – CH – CH – CH – CH – CHO

OH OH OH OH OH Glucozô laø hôïp chaát taïp chöùc ñöôïc caáu taïo bôûi röôïu ña chöùc vaø andehit ñôn chöùc.III/ Hoùa tính 1/ Tính chaát cuûa röôïu ña chöùc

a. Taùc duïng Cu(OH)2 ôû nhieät ñoä thöôøng taïo dung dòch maøu xanh lam

b. Tcaù duïng vôùi axít taïo este2/ Tính chaát cuûa andehit ñôn chöùcCH2 – CH – CHO + H2 OH OH 4 CH2 - CH – CH2 OH OH 4 OH Sobit (sor bi tol)CH2 – CH – COOH + 2AgOOH OH 4 CH2 – CH – COOH + 2AgOH OH 4 Axit gluconic- Glucozô oxi hoùa Cu(OH)2 khi ñun noùng taïo Cu2O coù keát tuûa ñoû gaïch.CH2 – CH – CHO + 2Cu(OH)2 OH OH 4CH2 – CH – COOH + Cu2O + 2H2OOH OH 4 ñoû gaïch3. Phaûn öùng leân men röôïu.C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2Glucozô R etylicIV) ÖÙng duïng vaø ñieàu cheá- taêng löïc cho ngöôøi beänh- Cung caáp naêng löôïng cho cô theå laø naêng löôïng toång hôïp vitamin C.- Duøng traùng göông ruoät phích .Ñieàu cheá.(C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6Tinh boät glucozô(C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6XenlulogôV) Ñoàng phaân cuûa glucozô – Fructogô.CH – CH – CH – CH – C – CH2OH – OH – OH – OH O OH



- Fructogo cuõng tham gia phaûn öùng traùng göông, vì moäi tröôøng OH- Fr Glu.V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø.* Cuõng coá- Glucogô theå hieän tính chaát cuûa röôïu + röôïu ña + anñehit ñônFruclogo cuõng tham gia phaûn öùng traùng göông vì trong moâi tröôøng bagô Fruclogo chuyeån thaønh glucogô.* Baøi veà nhaøBaøi 3, 5, trang 56.

SACCAROZÔ C12H22O11 = 342

I) Yeâu caàu (hoïc sinh naém).- Tính chaát caáu taïo cuûa saccarogô : 1 glucozô + 1 Fruclogo- Ñaëc ñieåm caáu taïo saccarogô vaø manlogô.- Hieåu quaù trình saûn xuaát ñöôøng töø mía.II) Phöông phaùp- Tröïc quan - thuyeát giaûng.III) Kieåm tra baøi cuõ- Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa glucogô.IV) Hoùa chaát- Ñöôøng , H2O, oáng nghieäm.V) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung- Cho hoïc sinh quan saùt maåu ñöôøng roài neâu tính chaát vaät lyù.- Saccaro laø ñöôøng saûn xuaát töø mía.- Saccorogô caáu taïo töø moät goác glucogô vaø moät goùc Fruclogô.TP glu Fru- Nhieàu nhoùm –OH coù tính chaát cuûa röôïu ña chöùc. CH2OH CH2OH

I) Lyù tính – Traïng thaùi töï nhieân- Raén vò ngoït , noùng chaûy 185oC- Tan nhieàu trong nöôùc.- Coù nhieàu trong mía, cuû caûi ñöôøng, caây thoát noát.II) Hoùa tính1. Phaûn öùng thuûy phaân.C12H22O11 + H2O C6H11O6+ C6H11O6 Saccarogô glucogô Fruclogô2. Phaûn öùng Cu(OH)2 taïo dung





glucogô - Fruclogô

- Mía coù nhieàu ôû ñaâu ( Quaûng Nam, Ñaø Naüng, Phuù Khaùnh , Quaûng Ngaõi, Taây Ninh).- Nhaø maùy ñöôøng lôùn nhaát laø nhaø maùy ñöôøng Vaïn Ñieån ( Haø Taây).

- Giôùi thieäu maùy li taâm.Höôùng daãn hoïc sinh vieát daïnh maïch voøng cuûa manlogô.

dòch xanh lam.III) ÖÙng duïng- Nguyeân lieäu quan troïng trong coâng nghieäp thöïc phaåm ( baùng keïo).- Laø thöùc aên caàn thieát cho ngöôøi.- Laøm döôïc phaåm.IV) Saûn xuaát ñöôøng töø mía.- Mía nghieàn eùp chieát laáy nöôùc .- Cho Ca(OH)2 laøm keát tuûa axit höõu cô vaø protit trong nöôùc mía sau ñoù taùch boû keát tuûa .- Taåy maøu bôûi SO2 hoaëc NaHSO3.- Ñun 100oC loïc laáy nöôùc ñöôøng .- Coâ ñaëc nöôùc ñöôøng ôû aùp suaát thaáp sau ñoù li taâm laáy ñöôøng keát tinh.V) Ñoàng phaân cuûa Saccarogô – MantogôC12H22O11 + H2O C6H11O6Manlogô glucogô CH2OH CH2OH

VII) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Saccarogô saûn xuaát töø mía ñöôïc caàu taïo bôûi 2 goác glucogô vaø Fruclogô.- Chuù yù söï khaùc nhau giöõa saccarogô vaø matogô .* Baøi veà nhaø.Baøi 2, 3 ( trang 60).a. Duøng phaûn öùng traùng göông.b. Ñun noùng H+ voâ cô laáy saûn phaåm traùng göông laø saccarogô.c. Baèng phöông phaùp traùng göông.


OH


Tieát 24 - tuaàn 12

Ngaøy soaïn


TINH BOÄT (C6H10O5)nI/Yeâu caàu: Hoïc sinh naémñöôïc- Thaønh phaàn vaø caáu taïo tinh boät- Tính chaát hoùa hoïc cuûa tinh boät- Söï chuyeån hoùa tinh boät trong cô theå vaø söï taïo thaønh tinh boät trong

caây xanh.II/ Phöông phaùp Thuyeát giaûng , tröïc quanIII/ Kieåm tra baøi cuõNeâu phöông phaùp saûn xuaát ñöôøng töø míaIV/ Duïng cuï – hoùa chaátTinh boät , iot , ñeønV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungTinh boät coù nhieàu ôû ñaâu? Cho boät gaïo vaøo nöôùc coù hieän töôïng gì?Tinh boät laø hoån hôïp cuûa hai thaønh phaàn : Amilozô vaø amilopectin+ Amilozô khoâng phaân nhaùnh coù M = 200.000ñvC+ Amilopectin laø maïch phaân nhaùnh coù M = 1.000.000ñvC

Doïc cho hoïc sinh ghi

Phaûn öùng thuûy phaân chuyeån hoùa tinh boät thaønh ñöôøng

GV laøm thí nghieämÑun noùng maøu xanh bieán maát , ñeå nguoäi maøu xanh laïi hieän ra

Dieãn giaûng cho hoïc sinh söï caét ñöùt lieân keát trong tinh boät.(C6H10O5)n (C6H10O5)n x n Decxtrin MantagaC6H12O6 glucogô

CO2 + H2O + QQ cung caáp hoïat ñoäng cuûa cô theå .

I/ Lí tính – Traïng thaùi töï nhieân- Chaát boät maøu traéng , khoâng

tan trong nöôùc laïnh , taïo dung dòch keo vôùi nöôùc noùng coøn goïi laø hoà tinh boät .

- Coù nhieàu trong cuû , quaû , haït

II/ Caáu taïo phaân töû tinh boät (C6H10O5)n + nH2O C6H12O6 - Tinh boät laø hôïp chaát Polisaccarit do nhieàu goác glucokeát hôïp taïo neân.- Tinh boät laø hoån hôïp caùc phaân töû khaùc nhau veà chæ soá n vaø caùch keát hôïp goác glucozôIII/ Hoùa tính1. Phaûn öùng thuûy phaân(C6H10O5)n + nH2O C6H12O6 Tinh boät glucozô2. Thuoác thöû cuûa hoà tinh boät vôùi dung dòch iotHTB + dung dòch I2 dung dòch xanh lamIV/ Söï chuyeån hoùa tinh boät trong cô the.å Nhôø men Amilaza coù trong nöôùc boït, tinh boät bò thuûy phaân taïo thaønh ñectrin (C6H10O5)x x< n . Sau ñoù bò thuûy phaân tieáp nhôø


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáTinh boät thöøa dö tröõ daïng glucogen tích tuï trong gan khi caàn seõ oxi hoùa tieáp.

men mantaza coù trong ruoät taïo glucozô, glucozô ñöôïc haáp thuï theo maùu veà gan. Taïi ñaây glucozô ñöoâc phaân phoái ñi tôùi caùc moâ cuûa cô theå , vaø ñöôïc oxi hoùa chaäm thaønh CO2 vaø H2O ñoàøng thôøi giaûi phoùng naêng löôïng cho hoaït ñoäng cuûa cô theåC6H12O6 + 6O2 6 CO2 + 6H2O.V/ Söï taïo thaønh tinh boät trong caây xanhQuaù trình quang hôïp6nCO2 + 5nH2O (C6H10O5)n + 6nO2

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá

- Duøng I2 ñeå thöû tinh boät.- Caáu taïo tinh boät vaø söï chuyeån hoùa tinh boättrong cô theå.

* Baøi veà nhaøBaøi 3, 4 ( trang 64)Thöïc hieän chuoãi bieán hoùa.

CaC2 C2H2 C2H4 C2H5OH CH3CHO CH3COOH CO2 (C6H10O5)n C6H12O6 C2H5OH.

XENLULOXO (C6H10O5)n = 162n

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc- Caáu taïo phaân töû xenlulogô.- Tính chaát hoùa hoïc xenlulogô.- ÖÙng duïng xenlulogô.II) Phöông phaùpÑaøm thoïai – dieãn giaûngIII) Kieåm tra baøi cuõTöø tinh boät ñieàu cheá daám aên.IV) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dungÑaøm thoïai- Baøn gheá vaûi voùc coù thaønh phaàn cuûa xenlulogô.- Goïi hoïc sinh neâu taùc duïng vaät lyù cuûa xenlulogô.

I) Lyù tính - traïng thaùi töï nhieân .- Laø thaønh phaàn chính cuûa teá baøo thöïc vaät : Sôïi boâng ñay.- Chaát raén traéng daïng rôïi boâng khoâng tan trong nöôùc vaø dung moâi




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá- Caùc maét xích cuûa tinh boät vaø xenlulogô gioáng nhau xenlulogô coù phaûn öùng gì?- Xenlulogô maïch thoáng vaø khoâng cho phaûn öùng traùng göông.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öng thuûy phaân.

Höôùng daãn hoïc sinh caùch vieát phöông trình este hoùa ñeå taïo mono , di, tri, nitrat.Xenlulogô Trinitrat raát deã chaùy vaø noå maïnh khoâng coù khoùi vaø ñöôïc duøng laøm thuoác noå khoâng khoùi.

- Coù theå taïo caùc saûn phaåm khaùc nhau.

- Neâu moät soá öùng duïng thöôøng gaëp cuûa xelulogô.

höõu cô.II) Caáu taïo- Xenlulogô laø poli saaaarit do caùc goác glucogô keát hôïp vôùi nhau taïo neân .- Chæ coù caáu taïo maïch thaúng.- Chæ coù n trong xenlulogô lôùn hôn.Trong tinh boätKhoái löôïng phaân töû M = 1.700.000 2.400.000- Trong phaân töû xenlulogô moãi goác glucogô coù 3 nhoùm –OH.[ C6H7O2(OH)3]n III) Hoùa tính1. Phaûn öùng thuûy ngaân(C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6Xenlulogô glucogô2. Phaûn öùng este hoùaa. Vôùi HNO3. [ C6H7O2(OH)3]n + 3nHONO2 [ C6H7O2(OH)3]n + 3nH2O.Xenlulogô trinetrat.b. Vôùi andhit axetic (CH3CO)2O taïo thaønh mono, ñi tri axetat xenlulgô.VD: [ C6H7O2(OH)3]n + 2n(C6H3CO)2O[ C6H7O2(OCOCH3)2OH]n + 2nCH3COOH Xenlulogô diaxetat ( tô axetat).IV) ÖÙng duïng- Keùo sôï deät vaûi boâng , ñay.- Xaây döïng nhaø goã tre, nöùa.- Saûn xuaát röôïu eytlic.- Saûn xuaát tô visco, tô axetat ( di hoaëc tri).

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá- Söï khaùc nhau cuûa tinh boät vaø xenlulogô . Daïng sôïi- Xenlulogo coù theâm phaûn öùng este hoùa.* Baøi aätp veà nhaø.Baø taäp 4 ( trang 67).- Töø xenlulogô ñieàu cheá glixerin Traaxetat.- Chuù yù phaûn öùng este hoùa cuûa xenlulogô vôùi HNO3 ( CH3CO)2O.



Chöông V: AMINOAXIT – PROTIT $1:AMINOAXITI) Yeâu caàu hoïc sinh naém ñöôïc- ñaëc ñieåm caáu taïo daãn ñeán tính chaát cuûa aminoaxit laø hôïp chaát löôõng tính khi coù nhoùm –COOH vaø –NH2 laø baèng nhau.- Goïi teân moät soá aminoaxit.- ÖÙng duïng vaø yù nghóa cuûa aminoaxit ñoái vôùi söï soáng.II) Phöông phaùpNeâu vaán ñeàIII) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung Cho coâng thöùc cuï theå. ñònh nghóa aminoaxit CH2 – COOH NH2- Goïi hoïc sinh nhaän xeùt thuoäc loaïi hoùa chaát gì.CH3COOH aminoaxit

ñònh nghóa khaùc.Höôùng daãn hoïc sinh caùch xaùc ñònh vò trí aminoaxit.

C – C – C – COOH CH2 – COOH NH2 a - - amino axetic. nguyeân taéc goïi teân. a a H+

COOH este R b NH2 H+ - b aminoaxit laø hôïp chaát löôõng tính.

I) Ñònh nghóa - danh phaùp- Aminoaxit laø hôïp chaát taïp chöùc chöùa 2 loaïi nhoùm chöùc amino (-NH2) vaø nhoùm cacboxyl ( -COOH).- Laø daãn xuaát cuûa axit khi thay nguyeân töû H trong goác hidrocacbon cuûa axit bôûi nhoùm-NH2 .Danh phaùp

VD: CH2 – COOH axit amino axetic. NH2 glixin hoaëc glicocol.CH3 – CH – COOH NH2

II) Lyù tínhChaát raén vò ngoït tan nhieàu trong nöôùc.III) Hoùa tínhAmino axit coù nhoùm – COOH baèng nhoùm - NH2 laø hôïp chaát löôõng tính.1. Tính bagô



Tuaàn 13Ngaøy soïan

Axit + vò trí + amino + teân axit töông öùng.

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáBagô khoâng coù –OH khi taùc duïng axit chæ cho muoái.

Gôïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng axit ñi axit.

Axit + taùc duïng vôùi bagô + phaûn öùng este hoùa.


- NH2 b - COOH – a2 nhoùm chöùc khaùc nhau coù khaû naêng töông taùc vôùi nhau coù phaûn öùng truøng ngöng.

HOOC – CH2 – CH2 – CH – COONa NH2Natri glutaratCoâng thöùc cuûa boät ngoït.

CH2 – NH2 + HCl CH2 – NH3Cl

COOH COOH Axetyl aminocloniaCH2 – NH2 + H2SO4 CH2 – NH3HSO4.

COOH COOH hoaëc CH2 – NH3 SO4 COOH 2

2. Tính axitNH2CH2COOH + NaOH NH2CH2COONa + H2O.CH3 – CH – COOH + C2H5OH NH2 NH2 -CH-COO C2H5+ H2O CH33. Phaûn öùng truøng ngöngn NH2 – CH2 – COOH [NH - CH2 –CO]nOH + (n -1) H2O PolipeptitNhoùm –CO – NH – laø nhoùm petit.IV) ÖÙng duïng- Laø chaát cô sôû taïo neân protit trong cô theå ñoäng vaät thöïc vaät vaø cung caáp naêng löôïng cho cô theå cho cô theå hoaït ñoäng.- Duøng trong y hoïc ñeå chöõa beänh.- duøng ;aøm gia vò cho thöùc aên.- Nguyeän lieäu xaûn xuaát tô toång hôïp.

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø* Cuõng coá - Amino axit löôõng tính.- Truøng ngöng laø phaøn öùng môùi.* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh.Baøi 2, 3, 4 (trang 70).



$ 2: PROTIT I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém döôïc- Caáu toïa hoùa hoïc phaân töû protit.- Tính chaát cuûa protit.- Söï chuyeån hoùa protit trong cô theå.II) Duïng cuï hoùa chaátLoøng traéng tröùng – toùc, ñeøn coàn, HNO3, Cu(OH)2.III) Phöông phaùpTöïc quan - thuyeát giaûng.IV) Kieåm tra baøi cuõVieát phöông trình analin vôùi HCl, KOH, CH3OH.V) Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung Protit coù ôû ñaâu?Loøng traéng tröùng , cô xöông.

Thaønh phaàn nguyeân toá laø thaønh phaàn hôïp chaát höõu cô

Protit laø hoån hôïp caùc amio axit chuû yeáu laø

- amio axit

- CO – NH – laø kieân keát peptit

1. monopeptit2. dipeptit3. tripeptitn. polipeptitGoïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng truøng ngöng

I) Traïng thaùi töï nhieân.Trong nhaân vaø nguyeân sinh chaát cuûa t6eù baøo ñoäng vaät vaø thöïc vaät.II) Thaønh phaàn cuûa caáu taïo1. Thaønh phaàn nguyeân toá52%C, 6,8% H, 22%O, 16%N, 1,6% S2. Thaønh phaàn aminoaxitThuûy phaân 20 R . CH – COOH NH2 R : thaúng , nhaùnh, coù theå chöùa caùc nhoùm chöùc khaùc –OH, -COOH, NH2 -3. Caáu taïo hoùa hoïcLaø chuoãi polipetit daøi do caùc keát hôïp vôùi nhau nhôø lieân keát petit.VD: NH2 – CH2 – COOH + NH2 – CH – COOH

(Glixin) CH3 (Alanin)

NH2 – CH2 – CO - NH – CH – COOH

CH3 + H2O DipeptitIII) Tính chaát





Proti coù 2 daïng : sôïi( toùc) , caàu (tröùng)Toùc coù tan trong nöôùc khoâng ? Coøn tröùng thì sao? Hôïp chaát protit thöôøng khoâng tan trong nöôùc

Protit ñöôïc taïo thaømh töø aminoxait, khi thuûy phaân protit taïo aminoxait

Laøm thí nghieäm: Hoøa tröùng vaøo nöôùc ñun noùng seõ coù hieän töôïng gì?

Laøm thí nghieäm: Duøng nhaän bieát loøng traéng tröùng

Nhôø men trong cô theå protit chuyeån hoùa thaønh caùc aminoaxit Dòch daï daøy coù men pepxin. Dòch tuïy coù men tripxin.

1/ Lí tính- Hính daïng : sôïi ( karatin cuûa toùc) ,

caàu ( protit cuûa tröùng).- Tính tan: Moät soá protit tan taïo dung

dòch keo (tröùng) . Ña soá laø khoâng tan.

- Taùc duïng nhieät laøm protít giaûi phoùng saûn phaåm bay hôi coù muøi kheùt.

2/ Hoùa tính a/ Phaûn öùng thuûy phaânTrong moâi tröôøng axit hoaëc bazô khi ñun noùng protit taïo aminoaxitb/ Söï ñoâng tuïprotit tan trong nöôùc taïo dung dòch keo , coù nhieät ñoä thì seõ ñoâng tuïc/ Phaûn öùng maøuLoøng traéng tröùng maøu vaøng t0 Cu(OH)2 Tím xanh IV) Söï chuyeån hoùa protit trong cô theåDöôùi taùc dung men ôû daï daøy vaø tuïy, protit taïo aminoaxit ( axit amin) . Axit amin ñeán moâ vaø caùc teá baøo cuûa cô theå, cheá taïo laïi protit vaø cung caáp naêng löôïng cho cô theå hoaït ñoäng.

VI/ Cuõng coá- Thaønh protit - Caáu taïo : Thaønh phaàn nguyeân toá, axitamin, hoùa hoïc- Tính chaát protitVII/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinhNhaän bieát : loøng traéng tröùng , hoà , ñöôøng baèng phöông phaùp hoùa hoïc.3,4 trang 72

OÂN TAÄP CHÖÔNG IV, V




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáI/Yeâu caàu : Hoïc sinh naém laïi- Tính chaát cuûa caùc gluxit- Tính soá löôïng maéc xích cuûa tinh boät hay xenlulozô khi coù M- Hôïp chaát aminoaxit – naém laïi phaûn öùng truøng ngöng- Hoïc sinh laøm baøi taäp : Hôïp chaát ña chöùc II/ Kieåm tra baøi cuõNeâu thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa protitIII/ Noäi dung oân taäp

Phöông phaùp Noäi dungI) Gluxit Cn(H2O)x Gluxit coù phaûn öùng traùng göông.

Veõ baûng toùm taét gluxit GluxitTính chaát

Saccarogô Tinh boät Xenlulogô Mantogô

TTT nhieânLyù tính Hoùa tínhNhaän bieát

Mía , cuû caûiTan TP glu + FruKhoâng traùng göông

Cuû quaû, haïtKhoâng tan glucogôI2 hoùa xanh

Teá baøo TVKhoâng tan glucogôSP traùng göông

Maàm luùaTan glucogôTraùng göông

- Goïi hoïc sinh leân vieát phöông trình cuûa aminoaxit vôùi HCl.NaOH, C2H5OH vaø phaûn öùng truøng ngöng cuûa chuùng.

- Vieát phöông trình truøng ngöng daïng toång quaùt.

- Höôùng daãn hoïc sinh goïi laïi caùch laäp CTPT. + Döïa vaøo CTN. + Theo soá mol.

Tính soá mol cuûa caùc chaát.

II) Aminoaxit2 phöông trình phaûn öùng taùc duïng NaOH, HCl, C2H5OHCH3CH(NH2) + NaOH CH3CH(NH2)COONa + H2OCH3 – CH- NH2 + HCl CH3 – CH-NH3Cl COOH COOHCH3 – CH- COOH + C2H5OH NH2 CH3 –CH- COOC2H5 + H2O NH2 3. Vieát phöông trình truøng ngöng cuûa amino axit. nNH2 RCOOH - (NH – R – CO -)n + nH2O4. Este B aminoaxitdAlH2 = 44,5 MA = 89CxHyOgNt +

x CO2 +

nCO2 = nH2O = 0,35



- Goïi hoïc sinh thay soá mol vaø tyû leä tính giaù trò cuûa x, y , g, t.

- Töø teân vieát teân sau ñoù vieát phöông trình.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình.

Chuù yù buadien phaûi vieát daïng coâng thöùc caáu taïo.

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình sau ñoù söûa laïi caàn löu yù ñieàu kieän phaûn öùng.Ñieàu kieän khaùc Noäi dung saûn phaåm thu ñöôïc laø khaùc nhau.

nH2 = 0,05nA = 0,1Thay vaøo tyû leäx = 3 y = 7 t = 112x + y + 16g + 14t = 89 g = 2

CTPT C3H7O2N A = 1A CH2 - COOCH3 CH2 – COOH B NH2 NH2 5. Thöïc hieän chuoãia. Tinh boät glucogô R etylic butadien – 1,3 cao su buna.(C6H10O5)n + nH2O n C6H12O6 C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2C2H5OH C4H6 + H2 + 2H2OC4H6 -(CH2 – CH =CH –CH -)n Cao su bunab.CH3COONa CH4C2H2 CH2CHO CH3COOH

PVC C2H3Cl C2H4 PECH3COONa + NaOH CH4 + Na2CO32 CH4 C2H2 + 3H2.C2H2 + H2O CH3CHO CH3CHO + ½ O2 CH3COOHC2H2 + HCl C2H3ClC2H3Cl - CH2 – CH- CH nC2H2 + H2 C2H4.n CH2 = CH2 - (CH2 - CH2)n

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø.* Cuõng coá- Moät soá tính chaát cuûa gluxit.- Baøi aätp xaùc ñònh CTPT . Thöïc hieän chuoãi.* Baøi taäp veà nhaø cho hoïc sinhHoãn hôïp A chöùa glixerin vaø moät röôïu no ñôn chöùc cho 15,2g A taùc duïng vöøa heát Na ngöôøi ta thu ñöôïc 4,48 lít khí thoaùt ra ôû ñkc . Maët khaùc 22,8g A hoøa tan vöøa heát 200ml dung dòch NaOH 0,75M . Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa no ban ñaàu.



Chöông VI: HÔÏP CHAÁT CAO PHAÂN TÖÛ VAØ VAÄT LIEÄU POLIME

$ 1: KHAÙI NIEÄM CHUNGI) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc- Khaùi nieäm cô baûn cuûa hôïp chaát cao phaân töû .- Phaân bieät phaûn öùng truøng hôïp vaø phaûn öùng truøng ngöng.- Phaân loaïi phaûn öùng truøng hôïp vaø truøng ngöng.II) Phöông phaùpNeâu vaán ñeàIII) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungÑaøm thoïainCH2 = CH2 -(CH2- CH2-)n nNH2 - CH2 – COOH - (NH - CH2 - CO)nlaø polimechaát ban ñaàu laø monome. Ñònh nghóa polime.- Keå chuyeän gutñiô laøm cao su löu hoùa.

OÁng nöôùc, aùo möa laø polime .Polime coù tan vaø bay hôi khoâng.

- Coù nhöõng phöông phaùp naøo ñeå ñieàu cheá polime.

TH chuû yeáu taïo chaát deûo.TN taïo tô.

I) Ñònh nghóa.Nhieàu monome lieân keát vôùi nhau taïo thaønh hôïp chaát coù phaân töû löôïng lôùn goïi laø hôïp chaát cao phaân töû hay polime.VD: Cao su buna, PVC.II) Caáu truùc polime- Maïch thaúng : PVC, PF- Phaân nhaùnh tinh boät- Maïng khoâng gian:Cao su löu hoùa ( caàu noái - S – S - ).III) Tính chaát polime- Khoâng bay hôi, coù nhieät ñoä noùng chaûy khoâng xaùc ñònh.- Ña soá beàn vôùi axit bagô. Moät soá bò thuûy phaân bôûi axitbagô do coù nhoùm petit.VI) Caùc phöông phaùp ñieàu cheá polime.1. Phaûn öùng truøng hôïpa. Ñònh nghóa: Laø quaù trình caùc monome keát hôïp taïo polime maø khoâng coù söï giaûi phoùng cuûa phaân töû khaùc.





ÑKTH =

Höôùng daãn laïi hoïc sinh caùch vieát phaûn öùng truøng hôïp.

Gôïi yù hoïc sinh vieát phöông trình.

Phaûn öùng truøng ngöng khaùc phaûn öùng truøng hôïp ôû ñieåm naøo? Khoâng caàn coù lieân keát nhöng phaûi coù hia nhoùm chöùc coù theå töông taùc ñöôïc vôùi nhau vaø coù khaû naêng loaïi tröø caùc phaûn öùng nhoû.

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình.CH2 – CH OH OH (-CH2 – CH2 –O -)n- Höôùng daãn hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng.

Sô ñoà : nA (A)nb.Ñieàu kieän ñeå moät phaân töû tham gia phaûn öùng truøng hôïp.Coù lieân keát hoaëc voøng khoâng beàn.c. Phaân loaïi* Xaåy ra giöõa moät loaïi monome.VD: nCH2 = CH – CH = CH2 -(CH2 –CH = CH - CH2-)n Cao su buna* Xaåy ra giöõa hai loaïi monome ( ñoàng truøng hôïp).nCH2 = CH–CH = CH2 + nCH = CH2 C6H5- CH2 – CH = CH - CH2 –CH - CH2 C6H5 n

Cao su buna – SnCH2 = CH–CH = CH2 + nCH = CH2 CN Acronitrin.- CH2 – CH = CH - CH2 –CH - CH2 CN n Cao su buna – N.2. Phaûn öùng truøng ngöng.a. Ñònh nghóaLaø quaù trình taïo hôïp chaát polime töø caùc phaân töû monome baèng moät chuoãi phaûn öùng ngöng tuï coù loïai tröø caùc phaûn öùng nhoû ( H2O, HCl).b. Ñieàu kieän ñeå moät phaân töû tham gia phaûn öùng truøng ngöng.Phaûi coù 2 nhoùm chöùc coù theå töông taùc vôùi nhau.c. Phaân loaïi* Xaûy ra giöõa moät röôïu monome.nNH2 - CH2 – COOH - (NH - CH2 – CO - )n + H2O* Xaåy ra giöõa 2 loïai monome ( ñoàng truøng ngöng).nNH2 – (CH2)6 – NH2 + Noäi dung HOOC –(CH2)4 .COOH - (NH - (CH2)6 –NH – OC - (CH2)4 – CO - )n Tôni lon – 6.6 + 2nH2O

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø. TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang60

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá* Cuõng coá- Duøng phaûn öùng truøng hôïp va 2 truøng ngöng ñeå ñieàu cheá polime.- Chuù yù söï khaùc nhau veà ñònh nghóa ñieàu kieän vaø phaân loaïi 2 phaûn öùng naøy.* Baøi veà nhaø cho hoïc sinhÑieàu cheá PP, PVC, PE cao su buna töø CH4.

$ 2: CHAÁT DEÛO – TÔ TOÅNG HÔÏP

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém- Phaûn öùng ñieàu chaát deûo chuû yeáu phaûn öùng truøng hôïp.- Öùng duïng moät soá chaát deûo.- Ñieàu cheá moät soá laïi tô – chuû yeáu phaûn öùng truøng ngöng.- Phaân laoïi tô.II) Kieåm tra baøi cuõ1. theá naøo laø phaûn öùng truøng hôïp, truøng ngöng. Cho vì duï minh hoïa.2. Ñieàu kieän ñeå coù phaûn öùng truøng hôïp, truøng ngöng , phaân loïai caùc phaûn öùng naøy.III) Phöông phaùp Ñaøm thoaïiIV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCaùc ñoà nhöïa thau, xoâ, thöôùc , phuø hieäu laø chaát deûo. neân ñònh nghóa veà chaát deûo.

- Chaát naøo coù khaõ naêng taïo neân chaát deûo?Taïi sao khoâng söû duïng taát caû laø polime?

Goïi hoïc sinh vieát phöông trình ñieàu cheá caùc chaát deûo.PP, PE, polistriren, PVC töø caùc monome töông öùng.- Ñieàu cheá thuûy tinh höõu cô töø CH2 = C – COOH vaø CH3

A/ CHAÁT DEÛO1) Ñònh nghóa:Chaát deûo laø nhöõng chaát coù khaû naêng bò bieán daïng khi chòu taùc duïng cuûa nhieät ñoä, aùp suaát vaø vaãn giöõ nguyeân bieán daïng ñoù khi thoâi taùc duïng.II) Thaønh phaàn chaát deûoChuû yeáu laø polime, chaát hoùa deûo, chaát ñoän, chaát phuï.III) Ñieàu cheá moät soá chaát deûo1. PE, PPnCH2 = CH2 (- CH2 – CH2 - )n etylen PE2. PoliStriren, PVCnCH2 = CH2 (- CH2 – CH2 - )n C6H5 C6H5nCH2 = CH (- CH2 – CH - )n Cl Cl 3. Poli metyl metacrylat( Thuûy tinh höõu cô)




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáCH3OH este.Truøng hôïp este naøy seõ taïo TTH cô- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình .

Moät polime nöõa khoâng phaûi laø chaát deûo ñoù chính laø tô sôïi.- Höôùng daãn hoïc sinh veõ baûng sô ñoà cuûa sôïi tô.

- Tô polime laø tô coù nhoùm chöùc –CO-NH-

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình truøng ngöng.

- Höôùng daãn hoïc sinh caùch goïi teân moät soá amino axit taïo tô polianit.

- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng taïi sao Nilon – 6.6

CH3nCH2 = C – CH3 - CH2 – C - n COOCH3 COOH TT plexiglat 4. Nhöïa phenol fomandehit

n + 2 + ( n + 1) CH2O

CH2 CH2

B/ TOÅNG HÔÏP TÔ1. Phaân loaïi Sôïi tô TN HH ÑV TV NT TH Taèm, cöøu boâng Visco Nilon 66 Ñay axetat enaêngcapronII) Ñieàu cheá moät soá tô poliamit1. Tô capron nNH2(CH2)5COOH axit – amino capron-[ NH – (CH2)5 – CO - ]n + nH2O Tô capron2. Tô Enaêng nNH2 - (CH2)6- COOH axit – – amino enantoic- [NH-(CH2)6-CO-]n + nH2O Tô Enaêng3. Tô Nilon -6.6nNH2(CH2)6NH2 + nHOOC -(CH2) – COOH

-[NH–(CH2)6 –NH–CO -(CH2)4 –CO - ]n + 2 nH2O Tô Nilon -6.6

IV) Cuõng coá1. thaønh phaàn chính cuûa chaát deûo laø polime ngoaøi ra coøn coù chaát naøo sau ñaây:a. Chaát ñoänb. Chaát hoùa deûoc. Caû a, b TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang62

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá2. Ñeå ñieàu cheá chaát deûo thöôøng duønga. Phaûn öùng truøng hôïpb. Phaûn öùng truøng ngöngV) Baøi veà nhaø1. Töø CH3COONa ñieàu cheá cao su buna – S. Thuûy tinh höõu cô .2. Ñieàu cheá tô capron, enan, Nilon 6.6 . Töø caùc monome töông öùng.

BAØI THÖÏC HAØNH III) Yeâu caàu: Hoïc sinh coù theå laøm ñöôïc thí nghieäm- Glixin, glucozô taùc duïng Cu(OH)2.- C12H22O11 taùc duïng H2O trong moâi tröôøng H2SO4 (1)- Söï ñoâng tuï protit, phaûn öùng maøu protit vôùi Cu(OH)2, HNO3.- Phaûn öùng axit bazô vôùi polime.II) Phöông phaùp Hoïc sinh laøm taïi phoøng thí nghieäm .III) Noäi dung Phöông phaùp Noäi dungNeân laøm hai oáng nghieäm ñeå ñieàu cheá Cu(OH)2 ñeå laøm thí nghieäm cuûa glixerin vôùi glucogô . Vì Cu(OH)2 raát khoù taùch ra.

Quaù trình chuyeån maøu naøy tuøy thôøi gian.

- Phaûn öùng ñaàu laø thuûy phaân saccarogô .- Cho NaHCO3 ñeå trung hoøa heát H2SO4 laøm xuùc taùc .- Khoâng ñun maïnh seõ khoâng taïo maøu dung dòch xanh .- Coù theå cho LTT vaøo H2O ñun nheï.Maïnh seõ soùi khoâng taïo hieän töôïng ñoâng tuï maø taïo boït.

- Muïc ñích CuSO4, NaOH taïo Cu(OH)2.- Phaûn öùng maøu vôùi HNO3 taïo phöùc khoâng vieát phaûn öùng.

Thí nghieäm 1:Phaûn öùng cuûa glucozô , glixerin vôùi Cu(OH)2NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2 trong oáng nghieäm.- Cho glixerin vaøo Cu(OH)2 - Cho glucozô vaøo Cu(OH)2Hieän töôïng taïo dung dòch maøu xanh lam .Vieát phöông trình cuûa glixerin vôùi Cu(OH)2Thí nghieäm 2:- Thuûy phaân saccarogô vaøo oáng nghieäm. Sau ñoù 1ml dung dòch H2SO4 ñun soâi. Dung dòch nguoäi cho NaHCO3 ñeán khi khoâng coøn khí CO2 thoaùt ra.- Cho Cu(OH)2 vaøo dung dòch thu ñöôïc ñun nheï . Hieän töôïng taïo dung dòch xanh lam.Thí nghieäm 3: Söï ñoâng tuï protit - Ñun dung dòch loøng traéng tröùng ñeå nguoäi sau ñoù cho H2O vaøo laéc nheï . Quan saùt thaáy coù söï ñoâng tuï.Thí nghieäm 4:Phaûn öùng maøu cuûa protit





PVC laáy maûnh oáng nöôùc.- Nhöïa Phenol fomandehit duøng boïc.

- Loøng traéng tröùng cho vaøo NaOHñ vaø CuSO4 laéc nheï taïo dung dòch maøu tím xanh.- Loøng traéng tröùng cho HNO3ñ vaøo laéc nheï ñun soâi 1 ñeán 2 phuùt . Taïo dung dòch maøu vaøng.Thí nghieäm 5: Nhieät deûo polime ( bao ni loâng, caùn baøn chaûi ñaùng raêng)Thí nghieäm 6: - Cho PE vaøo 3 oáng nghieäm chöùa H2SO4ñ, HNO3ñ, NaOHñ laéc nheï.- PVC vaøo 2 oáng nghieäm H2SO4ñ, NaOH 10% laéc nheï.- Phenol fomandehit vaøo 3 oáng nghieäm H2SO4ñ, H2SO4l, NaOH 10% khuaáy nheï.Quan saùt hieäm töôïng.

III) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø - Caùc phaûn öùng cuûa hoùa chaát röôïu ña saccarit vôùi Cu(OH)2.- Caùc phaûn öùng cuûa polime- Doïn veä sinh nôi laøm thí nghieäm .- Chuaån bò baøi oân taäp trong ñeà cöông.

OÂN TAÄP

I) Yeâu caàu- Goïi teân caùc hôïp chaát höõu cô R a – baäc .- Caùc chaát naøo coù khaû naêng phaûn öùng vôùi nhau.- Baøi taäp laäp CTPT vaø thaønh phaàn hoån hôïp .II) Noäi dung

Phöông phaùp Noäi dungEste laø ñoàng phaâ cuûa axit : - COO- - COOH –

Goïi hoïc sinh leân vieát coâng thöùc sau ñoù söûa laïi.

Goïi hoïc sinh leân vieát phöông trình, höôùng daãn

1. Goïi teân axit vaø este töông öùng C2H4O2,C3H6 O2, C4H8O2, C3H4O2 CT andehit.C4H8O2, C5H10ORöôïu vaø baäc cuûa röôïuC4H8O, C5H12OAmin vaø baäc cuûa amin. C4H11N2. Cho caùc chaát sau: Na, Na2CO3, NaOH, HCl, Br2, Cu, CH3OH , xt H2SO4ñ laàn löôït vaøo röôïu etylic.Axit axetic, phenol, anilin tröôøng hôïp naøo xaåy ra phaûn öùng haõy vieát phöông trình neáu coù xaåy ra.




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keálaïi caùch laäp caùc caëp taùc duïng vôùi nhau theo baûng beân.

- Töông töï baøi 2 yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông trình theo sô ñoà.

Chuù yù amino axit laø hôïp chaát löôõng tính khi – NH2 = COOH.

Cho hoïc sinh veà nhaø thöïc hieän ñieàu cheá.

- Hai daïng toaùn laäp CTPT hoùa hoïc.Goïi hoïc sinh nhaéc laïi CTTQ cuûa moät soá hôïp chaát höõu cô vaø phöông trình ñaëc tröng cuûa caùc hoùa chaát ñoù ( coù nhoùm chöùc ñaõ hoïc).

- Baøi taäp cho ñieàu cheá keá tieáp neân goïi coâng thöùc chung ñeå giaûi.Tìm . n1 < < n2

Höôùng daãn hoïc sinh laøm theo töøng böôùc moät ñeå tìm .

Na Na2CO3 C2H5OH NaOH CH3COOH HCl C6H5OH Br2 C6H5NH2 Cu CH3OH3. Vieát phöông trình phaûn uùng khi cho phenol vaø röôïu benylic taùc duïng vôùi caùc chaát sau:Na, NaOH, HBrC6H5OH NaC6H5CH2OH NaOH HBr4. Vieát phöông trình khi cho amono axetic laàn löôït taùc duïng vôùi dung dòch NaOH, dung dòch HCl, H2SO4, CH3OH, (HCl).5. Chaát ñaàu CaCO3, (CH3COONa, Al4C3, CaC2 ) ñieàu cheá.PVC, PE, cao su buna, metyl fimiat, etylic axetic, phenol , anilin.6. Baøi toaùna.Laäp coâng thöùc döïa vaøo coâng thöùc toång quaùt daõy ñoàng ñaúng.CnH2n+1 + Na ½ H2CnH2n+1CHO + Ag2O 2AgCnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COONaVD1: Dung dòch A chöùa 2 a no ñôn chöùc keá tieáp nhau trong daõy ñoàng ñaúng . Ñeå trung hoøa 100ml dung dòch A caàn 100ml dung dòch NaOH 2,5 M coâ caïn dung dòch A sau khi trung hoøa thu ñöôïc 9,04g hoãn hôïp muoái khan. Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû teân vaø noàng ñoä mol töøng a trong daõy A.Giaûi:C-nH-2n+1COOH + NaOH C-nH-2n+1COONa+ H2O na = nM = nNaOH = 0,1 M = = 1,6CT : CH3COOH axit axeticC2H5COOH axit propionicGoïi x soá mol CH3COOHGoïi y soá mol C2H5COOH n + y = 0,1 x = 0,04 82x + 96y = 9,04 y = 0,06


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá- Laøm theo daïng toùan hoãn hôïp . Laäp heä phöông trình.

Goïi hoïc sinh vieát vaø caân baèng phöông trình ñoát chaùy röôïu no ñôn.

- Döïa vaøo tyû leä soá mol ñeå tìm chæ soá Noäi dung vaø suy ra coâng thöùc cuûa röôïu.

- Nhaéc laïi caùch xaùc ñònh coâng thöùc N( tìm MC, MH ………) caùch tính khoái löôïng caùc nguyeân toá nhö theá naøo?CTTQ CxHyOgNt

x: y: g: t=

Tìm soá nguyeân toái giaûn nhaát ñeå tìm coâng thöùc phaân töû.

CM CH3COOH = [C2H5COOH] = 0,6MVD2: 3,7gA CnH2n+1OH CO2 Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû coâng thöùc caáu taïo A.Giaûi:CnH2n+1OH + nCO2 = 0,2

CTPT C4H9OH 4 CTPTVD3: Ñoát chaùy amin ñôn chöùc A thu ñöôïc 4,62g CO2, 1,215 g H2O vaø 168 cm3

N2 ñkc.Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû bieát A laø ñoàng ñaúng anilin.Giaûi:

CT N (C7H9N)nVì laø amin ñôn chöùc N = 1CTPT C7H9N A = 4A ñoàng ñaúng anilin A coù voøng bengen vaø laø amin baäc 1.

CTPT A

III) Cuõng coá baøi veà nhaø* Chuù yù CTTQ ñeå tìm chæ soá Noäi dung trong h/c hc.Coù theå döïa vaøo coâng thöùc nguyeân khi tìm ML, MH.* Baøi taäp 1 ñeán 6 trong ñeà cöông oân taäp.



KIEÅM TRA HOÏC KYØ

I) Yeâu caàu - Hoïc sinh laøm ñöôïc nhaän bieát , ñieàu cheá hoùa chaát.- Laøm ñöôïc baøi taäp laäp coâng thöùc phaân töû.II) Ñeà kieåm traCaâu 1: Cho C2H5OH, HCOOH laàn löôït vaøo caùc chaát sau: Mg, Cu lieân keát dung dòch NH3, NaHCO3, CH3OH (H2SO4 xt). Tröôøng hôïp naøo xaåy ra phaûn öùng . Vieát phöông trình. Caâu 2: Nhaän bieát caùc dung dòch maát nhaõn.Glixerin, metyl axetat, röôïu etylic, axit axetic, axit fomic.Caâu 3: Töø CaC2, ñieàu cheáa. Phenolb. etyl axetatCaâu 4: Trung hoøa 90ml dung dòch axit no ñôn chöùc bôûi 45 ml dung dòch NaOH 0,5M. Thu dung dòch A.a. Tính noàng ñoä mol axitb. Coâ caïn dung dòch A thu ñöôïc 2,16g muoái khan . Xaùc ñònh coâng thöùc axit.Caâu 5: Cho 8,64 g E laø este cuûa glixerin . Trong E ngoaøi chöùc este khoâng coøn chöùc naøo khaùc . taùc duïng vôùi dung dòch NaOH sau khi coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 9,48g muoái cuûa 2 axit höõu cô no ñôn chöùc laø ñoàng ñaúng keá tieáp. Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa E.III) Bieåu ñieåmCaâu

YÙ Noäi dung Ñieåm

1 2,25a 7 Phöông trình x 0,25 = 1,75 1,75b CM H2CO3 < CH3COOH < H2SO4

CH3COOH + Na2CO3 CH3COONa+ CO2 + H2OH2SO4 + CH3COONa CH3COOH + NaHCO3

0,5

2 Nhaän 1 hoùa chaát 0,5 ñ- Quyø tím : ñoû HCOOH , CH3COOH (I) Khoâng ñoåi maøu: Coøn laïi (II)- Ag2O (I) HCOOH- Cu(OH)2 nhaän glixerin- Na nhaän C2H5OH- Coøn laïi CH3COOCH3

2

3 CaC2 C2H2 C6H6 C6H5Cl C6H5OH

2



Tuaàn 17Ngaøy


CH3CHO C2H5OH CH3COOH CH3COOCH3 8 phöông trình x 0,25 = 2ñ

4 2,75a CnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COONa + H2O

na = nNaOH = 0,0225[a] = 0,25

1,25

b nM = nNaOH = 0,0225 = 96 = 14 + 68 n = 2

CT C2H5COOH axit propionic

1,5

5 E C3H5(OCOC-nH-2n+1)3 + 3 NaOH C3H5(OH)3 +C-nH-

2n+1COOHnM = 3nE CT cuûa 2 muoái C2H5COONa C3H7COONanE = 0,03 tyû leä mol 2 muoái 2 : 1Tröôøng hôïp 1: C2H5COONa : 0,03 C3H7COONa: 0,06 mM = 9,48 nhaänTröôøng hôïp 2: C2H5COONa : 0,06 C3H7COONa: 0,039,06 = mM # 9,48 loaïi (OCOC3H7)2E C3H5 7 CTCT OCOC2H5CO2OCOC3H7 – n , iso CO2OCOC3H7 – n , iso CHOCOC3H7 – n , iso CHOCOC2H5CH2OCOC2H5 CH2OCOC3H7 – n , iso

1



Chöông VIII: ÑAÏI CÖÔNG VEÀ KIM LOÏAI

$1: VÒ TRÍ KIM LOAÏI TRONG HTTH

CAÁU TAÏO CUÛA KIM LOAÏI

I) Yeâu caàu : hoïc sinh naém ñöôïc- Vò trí kim loaïi trong HTTH- Caáu taïo nguyeân töû kim loaïi- Caáu taïo ñôn chaát kim loaïi- Lieân keát trong kim loaïiII) Phöông phaùp – duïng cuï: HTTHÑaøm thoaïi + thuyeát trình tröïc quanIII) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCho hoïc sinh xem HTTH Höôùng d64n laïi hoïc sinh caùch phaân nhoùm chính phuï, chu kyø lôùn nhoû. Vò trí cuûa kim loaïi trong HTTH

I) Vò trí kim loaïi trong HTTH- Nhoùm I, II, III tröø H, B- Phaân nhoùm phuï IV, V, VI, VII, VIII- Cuoái phaân nhoùm chính IV, V, VI- Hoï lantan vaø antiniHieän nay coù khoaûng 109 nguyeân toá hoùa hoïc trong ñoù hôn 85 nguyeân toá laø kim loaïi.



Tieát 34 tuaàn 17Ngaøy


- Kim loaïi thöôøng coù bao nhieâu e ngoaøi cuøng.Soá e ngaoøi cuøng caøng lôùn löïc huùt cuûa vôùi e caøng maïnh Bx caøng giaûm . Khoù böùt e hôn

O: I+ kim loaïi e töï do

Giaùo vieân cung caáp cho hoïc sinh veà caùc loaïi maïng kim loaïi .

Giaùo vieân: Caùc em ñaõ hoïc caùc loaïi kim loaïi hoùa hoïc naøo?

+ Ion kim loaïi PK+ CHT PK, PKLTheá naøo laø kim loaïi ion coäng hoùa trò. Giaùo vieân giôùi thieäu lieân keát kim loaïi.

II) caáu toïa nguyeân töû kim loaïi1. Kim loaïi coù 1 3 e ngoaøi cuøngTröø Ge , Sn, Pb . coù 4 eSb, Bi coù 5 ePo coù 6 e2. BKKl > BKPK trong cuøng ch kyø.III) Caáu taïo ñôn chaát kim loaïi Caùc ion döông dao ñoäng ôû nuùt maïng cuûa kim loaïi electron töï do chuyeãn ñoäng hoãn loaïi giöõa caùc ion döông.* Caùc loaïi maïng kim loaïi 1. Maïng laäp phöông taám khoái ion döông ôû ñænh vaø taâm hình laäp phöông.VD: Kim loaïi kieàm, Ba, Fe2. Maïng laäp phöông taân dieän I+ ôû ñænh vaø taâm caùc maët laäp phöông .VD: Cu, Al, Pb, Ni, Ca, Ag3. Maïng taêng truï luïc giaùc ñeàu I+ ôû ñænh vaø taâm maët ñaùy cuûa laêng truï luïc giaùc ñeàu.VD: Bc, Mg, Zn, CdIV) Lieân keát kim loaïi1. Ñònh nghóa: Lieân keát kim loaïi laø lieân keát sinh ra do caùc electron töï do gaén ion döông kim loaïi vôùi nhau .2. Ñaëc ñieåm lieân keát kim loaïi - Do e töï do trong kim loaïi gaây neân .- Do töông taùc tænh ñieän giöõa e töï do vaø ion döông.

III) Cuõng coá 1. Kim loaïi coù trong HTTH ôû caùc nhoùm a. Nhoùm I, II, IIIb. Nhoùm chính I, II, IIIc. Phuï I VIII, chính 1 (tröø H) II, III ( tröø B) cuoái nhoùm IV, V, VI.2. Lieân keát kim loaïi laø lieân keát giöõa .a. Kim loaïi vaø phi kim.b. Kim loaïi vaø kim loaïi.c. Kim loaïi vaø electron töï do.VI) Baøi taäp veà nhaøXaùc ñònh teân kim loaïi trong caùc tröôøng hôïp sau:1. 10g kim loaïi thoå vaø H2O ñöôïc 5,6 lít H2 ñkc.2. 3,45g kim loaïi kieàm vaøo HCl ñuû ñöôïc 1,68 l H2 ñkc.3. 2,055g kim loaïi A vaøo dung dòch HCl thu 0,336 l H2 136,5oC1,5 este.



TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ CUÛA KIM LOAÏI

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc - Tính chaát vaät lyù chung do caùc e töï do gaây neân .- Caùc tính chaát vaät lyù khaùc do baùn kính vaø ñieän tích ion , khoái

löôïng nguyeân töû, maät ñoä electron töï do trong maïng gaây neân.II) Phöông phaùp

Thuyeát giaûngIII) Kieåm tra baøi cuõ

Theá naøo laø lieân keát kim loaïi neâu ñaëc ñieåm cuûa lieân keát kim loaïi IV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungThuyeát giaûng

Do e töï do luoân chuyeån ñoäng giöõa caùc maïng.

Taïi sao nhieät ñoä caøng cao tính daãnñieän gaûm?( Nhieät ñoä cao toác chuyeånñoäng caùc ion döông cao caûn trôû söï chuyeån ñoäng ion aâm).- Theá naøo laø doøng ñieän? Laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa caùc haït mang ñieän töï do.

Söï phaûn xaï aùnh saùng cuûa e töï do trong kim loaïi gaây neân tính aùnh kim.- Nguyeän nhaân gì gaây ra tính chaát vaät lyù chung cuûa kim loaïi?

d khoái löôïng trong moät ñôn vò theå tích.

I) Caùc tính chaát vaät lyù chung1. Tính deûoLaø tính chaát bò bieán daïng khi chòu taùc duïng cuûa moät löïc ñuû maïnh. Kim loaïi coù tính chaát deûo khi maïng tinh theå kim loaïi tröôït leân nhau maø khoâng taùch rôøi nhau vaãn lieân keát vôùi nhau.2. TÍnh daãn ñieänKim laoïi coù tính daãn ñieän do caùc electron töï do trong kim loaïi chuyeån ñoäng thaønh doøng.VD: Ag, Cu, Au, Al, Fe3. Tính daãn ñieän nhieätKhi ñoát noùng caùc electron töï do truyeàn naêng löôïng cho ion döông ôû vuøng coù nhieät ñoä thaáp neân kim loaïi daãn nhieät.4. Aùnh kimElectron töï do trong kim loaïi phaûn xaï ñöôïc aùnh saùng traéng kim loaïi coù aùnh kim.* Toùm laïi: Kim laoïi coù tính deûo, daõn ñieän, daãn nhieät vaø aùnh kim laø do caùc electron töï do trong kim loaïi gaây ra.II) Caùc tính chaát vaät lyù khaùc1. Tyû khoái: Laø khoái löôïng tính baèng gam trong 1cm3. D > 5 kim loaïi naëngVD: D4 = 0,5



Tieát 35 Tuaàn 18Ngaøy soaïn

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáKim loaïi loûng duy nhaát laø Hg phaûi haï nhieät ñoä ñeå xaùc ñònh nhieät ñoä noùng chaûy.- Laáy ví duï tröôøng hôïp xaùc ñònh nhieät ñoä noùng chaûy cuûa H2O.

DFe = 7,862. Nhieät ñoä noùng chaûyVD: Ñnc Hg = -38,4oC Ñnc W = 3410oC3. Tính cöùngVD: Meàm Na, K. Cöùng W, Cr

IV) Cuõng coá - Tính chaát vaät lyù chung do e töï do gaây neân.

1. Haõy choïn nhöõng caâu ñuùng a. Kim loaïi coù tính deûo laø do e töï do gaây neân .b. Tính chaát vaät lyù chung cuûa kim loaïi goàm tính deûo, daãn ñieän, daãn

nhieät ñoä vaø aùnh kim.c. Nhieät ñoä nc Hg = -38,4oC laø kim loaïi nheï.

2. Nhoâm coù tyû khoái 2,7 töùc laø:a. Khoái löôïng cuûa Al laø 2,7.b. Khoái löôïng A cm3 Al = 2,7gc. Khoái löôïng 1cm3 Al = 2,7kg

V) Baøi veà nhaø Baøi 4 trang 87Cho 8g kim loaïi M vaø Fe taùc duïng 200g dung dòch HCl ñuû thu 2,24 lít H2 136,5C 3at. Soá mol 2 kim loaïi baèng nhau.

a. Xaùc ñònh M.b. C % HCl.c. C % dung dòch thu ñöïc sau phaûn öùng.

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC CHUNG CUÛA KIM LOAÏI

I) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém ñöôïc- Ñaëc ñieåm caáu taïo kim loaïi daãn ñeán taùc duïng hoùa hoïc cuûa kim loaïi.- Vieát ñöôïc phöông trình phaûn öùng neâu hieän töôïng.- Giaûi baøi taäp xaùc ñònh teân chaát chuû yeáu teân kim loaïi.II) Phöông phaùp Ñaøm thoaïi – tröïc quan.III) Duïng cuï + hoùa chaát CuSO4, Fe ( ñinh), ñeøn, oáng nghieäm.IV) Kieåm tra baøi cuõKim loaïi coù tính chaát vaät lyù chung gì? Nguyeân nhaân gaây neân tính chaát vaät lyù ñoù.V) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung- Kim loaïi thöôøng coù bao nhieâu e lôùp ngoaøi cuøng?

I) Ñaëc ñieåm caáu taïo nguyeân töû kim loaïi.



Tieát 36 – Tuaàn 18Ngaøy soaïn:

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáKhuynh höôùng cuûa kim loaïi cho hay nhaän e.Kim loaïi deå taùch e vaø naêng löôïng taùch e nhoû

Na 3lôùp Cl 3lôùp 1 e ngoaøi 7engoaøiLöïc huùt haït naân ñoái vôùi e ngoaøi cuøng taêng Na deã nhöôøng e hôn cloGoïi H vieát phöông trình phaûn öùng Chæ coù kim loaïi tröôùc Hmôùi taùc duïng axit HCl, H2SO4l taïo muoái coù hoùa trò thaáp vaø H2 Axit coù tính oxi hoùa khoâng giaûi phoùng hidro taïo muoái cuûa kim lo+aïi coù hoùa trò cao

Laøm thí nghieämGoïi hoïc sinh neâu hieän töôïng

Cu + 2AgNO3 caàn ñun noùng khi laøm thí nghieämNa + CuSO4 Cu ?Na + H2O NaOH + H2 NaOH+ CuSO4 Cu(OH)2 +Na2 SO4Toång quaùt Na + H2O+ CuSO4 Cu(OH)2 +Na2SO4+ H2 Cu + 2AgCl Pb + CuSO4

- coù 1, 2, 3 e ngoaøi cuøng deå nhöôøng e do ñoù kim loaïi theå hieän tính khöû .- BKKL > BKPK trong cuøng chu kyø.II) Tính chaát hoùa hoïc chung cuûa kim loaïi.Tính khöû M – ne = mn+ 1. Taùc duïng vôùi PK.4Al + 3O2 = 2Al2O5Cu + Cl2 = CuCl22. Taùc duïng axita. Axít coù tính axit ( HCl, H2SO4l)Taïo muoái cuûa kim loaïi coù hoùa trò thaáp vaø giaûi phoùng H2.Phöông trình phaân töû Mg + 2HCl = MgCl2 + H2 Ion Mg + 2H+ + 2Cl- = Mg2++ 2Cl-+ H2Ion TG Mg + 2H+ = Mg2++ H2b. Axít coù tính oxihoùa (H2SO4ñ, HNO3ñ)Taïo muoái kim loïai hoùa trò cao H2O vaø saûn phaåm oxi hoùa.Cu + 2H2SO4 = CuSO4 + SO2 + 2H2OCu + 4H+ + 2TG Cu + 4H+ + 2 = Cu2+ + SO2 + 2H2OFe + FeNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + HO3. Taùc duïng vôøi dung dòch muoáiVD1: Fe + CuSO4 = Cu + FeSO4Fe + Cu2+ + 2 = Cu + Fe2+ + Fe + Cu2+ = Cu + Fe2+ VD2: Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2AgCu + 2Ag+ + 2 = Cu2+ + 2 + 2AgCu + 2Ag+ = Cu2+ +2Ag* Ñieàu kieän ñeå kim loïai naøy ñaåy kim loïai kia ra khoûi dung dòch muoái cuûa chuùng .A hoïat ñoäng hôn B ( trong daõy hoïat ñoäng hoùa hoïc)A khoâng taùc duïng vôùi H2O ôû ñieàu kieän thöôøng.Muoái tham gia phaûn öùng vaø muoái taïo thaønh phaûi tan,

IV/ Baøi veà nhaø cho hoï sinh3,4,5 tr 90 TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang73

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáCho 50.4 g kim loaïi M taùc duïng vôùi HNO3 loaõng dö 7.392 lít hoãn hôïp khí A goàm N2 vaø N2O coù dA/H2 = 21.27. Xaùc ñònh teân kim loaïi M.

DAÕY ÑIEÄN HOÙA CUÛA KIM LOAÏI

I) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém ñöôïc- Chaát oxi hoùa maïnh , yeáu , khöû maïnh , yeáu- Qui luaät cuûa daõy ñieän hoùaCaùch hoïc thuoäc daõy ñieän hoùaII) Phöông phaùp Ñaøm thoaïi dieãn giaûngIII) Kieåm tra baøi cuõVieát phöông trình phaûn öùng vaø neâu tính chaát cuûa kim oaïiIV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung Goïi hoïc sinh cho VD kim loaïi taùc duïng vôùi dung dòch muoái Fe + CuSO4Cu + 2AgNO3 Cu - 2e Cu2+

Trong moãi phaûn öùng oxi hoùa khöû coù töøng caëp oxi hoùa khöû Fe laø chaát khöû khöû Cu2+ taïo Cu Fe - 2e Fe2+

Kim loaïi ; tính khöû Ion kim loaïi : tính oxi hoùa

Goïi hoïc sinh töï suy luaän töø VD1Goïi hs nhaéc laïi daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc ôû lôùp 9

I/ Caëp oxi hoùa khöû cuûa kim loaïi Fe + CuSO4 = Cu + FeSO4Fe2+ + 2e FeCu2+ + 2e CuChaát oh Chaát khöûCaëp oxi hoùa khöû Fe2+/Fe , Cu2+/CuCu + 2Ag+ = Cu2+ +2AgCaëp oxi hoùa khöû Ag+/Ag , Cu2+/CuII/ So saùnh tính chaát caëp oxi hoùa khöû1/ Caëp oxi hoùa khöû Fe2+/Fe , Cu2+/CuFe + CuSO4 = Cu + FeSO4Fe + Cu2+ = Cu + Fe2+ Fe khöû ñöôïc Cu2+ , Cu khoâng khöû Fe2+

Cu2+ oxihoùa Fe , Fe2+ khoâng oxi hoùa Cu Vaäy : -Tính khöû Fe > Cu - Tính oxi hoùa Cu2+ > Fe2+

2/ Caëp oxi hoùa khöû Ag+/Ag , Cu2+/CuCu + 2Ag+ = Cu2+ +2AgKeát luaän : -Tính khöû Cu > Ag - Tính oxi hoùa Ag+ > Cu2+

III/ Daõy ñieän hoùa cuûa kim loaïi Tính oxi hoùa cuûa ion kim loaïi taêng K+ Na+ Mg2+ Al3+Zn2+ Fe2+Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+


Tieát 37 – Tuaàn 19Ngaøy soaïn:



Gv suy ra daõy ñieän hoùa lôùp 12

Höôùng daãn hs caùch xaùc ñònh qui taéc Q

Cu2+

K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Tính khöû cuûa kim loaïi giaûm

IV/ YÙ nghóa daõy ñieän hoùa Giöõa hai caëp oxi hoùa khöû seõ xaûy ra phaûn öùng theo chieàu : Chaát oxi hoùa maïnh seõ oxi hoùa chaát khöû maïnh taïo chaát oxi hoùa yùeu vaø chaát khöû yeáu hôn.

V/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh3,4 tr93 Hd: CM = Cho 6 g moät thanh Fe vaøo 200 ml dung dòch CuSO4 2M . Sau moät thôøi gian laây thanh Fe ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh Fe laø 6.12g a/ Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo thanh Feb/ Tính noàng d0oä mol cuûa dung dòch thu ñöôïc sau phaûn öùng

HÔÏP KIMI/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém- Tính chaát , ñònh nghóa , lieân keát cuûa hôïp kim- Tính chaát vaät lyù cuûa hôïp kimII/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + ñaøm thoaïiIII/ Kieåm tra baøi cuõ1/ Vieát vaø cho bieát yù nghóa cuûa daõy ñieän hoùa 2/So saùnh tính chaát cuûa caëp oxi hoùa khöû sau:Ni2+/ Ni , Mn2+/ MnIV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungÑaøm thoaïi Noài gang laøm baèng gang , coù nguyeân toá gang khoâng?--/ gang laø hôïp kim cuûa Fe caø C vaäy hôïp kim laø gì?

Laøm theá naøo ñeå coù hôïp kim Fe vaø MgTroâng nhö theá naøo

I/ Ñònh nghóa Hôïp kim laø chaát raén thu ñöôïc khi ñun chaûy caùc kim laoïi vôùi nhau hoaëc kim loaïi vaø phi kimII/ Caáu taïo cuûa hôïp kim 1/ Tih theå hoån hôïp Ñun noùng caùc ñôn chaát khoâng tan vaøo nhau2/ Tinh theå dung dòch raén Ñun noùng caùc ñôn chaát tan vaøo nhau3/ Tinh theå hôïp chaát hoùa hoïc




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá( ñun chaûy roài troän vôùi nhau)lieân keát kim loaïi taïo dung dòch raén , lieân keát coäng hoùa trò taïo hôïp chaát hoùa hoïcGang vaø Fe naøo daãn ñieän toát hônTheùp , Fe naøo cöùng hôn tính cöùng cuûa hôïp kim

Caùc vaät duïng thöôøng laøm bôûi hôïp kim hôïp kim duøng ñeå laøm gì ?

Ñun noùng caùc ñôn chaát taïo thaønh hôïp chaát hoùa hoïcIII/ Lieân keát trong hôïp kimChuû yeáu laø lieân keát kim loaïi vaø lieân keát coäng hoùa tròIV/ Tính chaát cuûa hôïp kim( cô lí hoïc )- Tính daãn ñieän vaø nhieät keùm hôn caùc

kim loaïi ban ñaàu - Hôïp kim cöùng vaø gioøn hôn caùc kim

loaïi ban ñaàu- Nhieät ñoä noùng chaûy hôïp kim thaáp hôn

kim loaïi ban ñaàu V/ ÖÙng duïng - Coâng nghieäp cheá taïo maùy bay oâto

teân löûa- Coâng nghieäp daàu moû hoùa chaát - Coâng nghieäp xaây döïng nhaø cöûa , caàu

coáng…V/ Baøi veà nhaø cho Hoïc sinh 1/ So saùnh hôïp kim vaø hoån hôïp 2/ Tìm 5 vaït duïng gia ñình laø hôïp kim

AÊN MOØN KIM LOAÏI CHOÁNG AÊN MOØN KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém- Caùc loaïi aên moøn kim loaïi(aên moøn hoùa hoïc ,aên moøn ñieän hoùa )- Ñieàu kieän cuûa söï aên moøn - Baûn chaát cuûa söï aên moønII/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + ñaøm thoaïiIII/ Kieåm tra baøi cuõTheá naøo laø hôïp kim , neâu caáu taïo vaø tính chaát cuûa hôïp kimIV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung

Ñeå caây ñinh Fe ngoaøi trôøi moät thôøi gian sau coù hieän töôïng gì? Söï aên moøn kim

I/ Söï aên moøn kim loaïiSöï phaù huûy kim loaïi hay hôïp kim do taùc duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng xung quanh goïi laø Söï aên moøn kim loaïi1/ aên moøn hoùa hoïc a/ Ñònh nghóa : Laø söï phaù hyû kim laoïi do kim




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáloaïiCoù nhieàu loaïi aên moøn kim loaïi hoïc 2 loaïi : AMHH , AMÑH

Fe + H2O FeO + H2

Zn bò aên moøn daàn , khí hidro thoaùt ra taïi cöïc Cu

Chæ coù kim loaïi maïnh môùi bò aên moøn Cöïc döông khoâng bao giôø bò aên moøn

loaïi phaûn öùng hoùa hoïc vôùi chaát khí hoaëc hôi nöôùc ôû nhieät ñoä cao b/ Ñaëc ñieåm cuûa söï aên moøn hoùc hoïc - Khoâng sinh ra doøng ñieän - Nhieät ñoä caøng cao thì toác ñoä aên moøn

caøng taêngc/ Baûn chaát aên moøn hoùa hoïcLaø quaù trình oxi hoùa khöû do kim loaïi nhöôøng e tröïc tieáp cho moâi tröôøng taùc duïngVd; 2Fe + 3Cl2 2FeCl32/ Aên moøn ñieän hoùa a/ Ñònh nghóa Aên moøn ñieän hoùa laø söï phaù hyû kim laoïi do kim loaïi tieáp xuùc vôùi dung dòch chaát ñieän li taïo neân doøng ñieän b/ Caùc ñieàu kieän Aên moøn ñieän hoùa- Caùc ñieän cöïc phaûi khaùc chaát nhau- Caùc ñieän cöïc phaûi tieáp xuùc nhau- Caùc ñieän cöïc cuøng tieáp xuùc dung dòch

chaát ñieän lic/ Cô cheá söï Aên moøn ñieän hoùaCöïc aâm (-) KLMM - ne Mn+

Cöïc döông (+) KLY , PK 2H+ + 2e H2 ( moâi tröông H+)2H2O + O2 + 4e 4OH- ( khoâng khí aåm)d/ BAÛn chaát söï Aên moøn ñieän hoùaLaø quaù trình oxi hoùa khöû xaûy ra treân beà maët caùc ñieän cöïc

V/ BAØi veà nhaø cho hoïc sinh 2.3.4.5.6.7 tr 101

AÊN MOØN KIM LOAÏI CHOÁNG AÊN MOØN KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém- Caùch choáng aên moøn - Nhaän thöùc taùc haïi cuûa söï aên moøn kim loaïi TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang77



Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáII/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + ñaøm thoaïiIII/ Kieåm tra baøi cuõ1/Theá naøo laø söï aên moøn kim loaïi , neâu baûn chaùt cuûa söï aên moøn kim loaïi 2/ Theá naøo laø söï aên moøn ñieän hoùa , neâu ñieøu kieän vaø cô cheá aên moøn ñieän hoùa IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCaùnh cöûa Fe ñeå kghoâng bò gæ seùt phaûi laøm sao ?

Söû duïng inoc

Chaát choáng aên moøn taïo moâi tröôøng khoâng phaûn öùng Theo cô cheá söï aên moøn baûo veä voû taøu baèng theùp, phaûi laøm sao?Duøng Zn gaén vaøo maïng taøu Goïi hoïc sinh laøm baøi taäp Neâu baûn chaát vaø cô cheá

Goïi 2 hoïc sinh laøm 2 vaât 5 , söûa laïiFe aên moøn beân trong , Zn aên moøn beân ngoaøi

II/ Caùch choáng aên moøn kim loaïi 1/ Caùch li kim loaïi vôùi moâi tröôøng nhö sôn maï kim laoïi 2/ Duøng hôïp kim choáng gæ nhö Hk : Fe – Cr - Ni ( inoc)3/Duøng chaát choáng aên moøn Cho löôïng nhoû chaát kieàm haûm söï aên moøn vaøo dung dòch chaát ñieän li seõ giaûm söï aên moøn kim loaïi 4/ Duøng phöông phaùp ñieän hoùa Noái kim loaïi baûo veä vôùi thanh kim laoïi khaùc coù tính khöû maõnh hôn Baøi taäp 2/ (-) Zn Zn - 2e Zn2+ (+) Cu 2H+ + 2e H2 Ñieàu kieän cuûa söï aên moøn naøy Zn . Cu laø 2 ñieän cöïc kaùc chaát nahu Zn , Cu tieáp xuùc vôùi nhau Cuøng tieáp xuùc vôùi khoâng khí aåm 4/ *Fe traùng Sn(-) Fe Fe - 2e Fe2+ (+) Sn2H+ + 2e H2 Fe bò aên moøn beân trong , neân thaáy kim loaïi bò muïc * Fe traùng Zn(-) Zn Zn - 2e Zn2+ (+)Fe2H+ + 2e H2 Zn bò moøn veát saây saùt lan roäng hôn

III/ BAØi veà nhaø cho hoïc sinh 7.8 tr101





ÑIEÀU CHEÁ KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém- Baûn chaát quaù trình ñieàu cheá kim laoïi laø quaù trình oxi hoùa khöû - Ñieàu cheá caùc kim loaïi theo töøng phöông phaùp - Vieát ñöôïc phöông trình phaûn öùng minh hoïa- Kæ naêng laøm toaùn hoùa hoïc veà ñieàu cheáII/ Phöông phaùp Thoâng baùo + ñaøm thoaïiIII/ Kieåm tra baøi cuõNeâu caùch choáng söï aên moøn , BT 3

IV/ Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung

Ña soá kim loaïi toàn taïi trong töï nhieân ôû daïng hôïp chaát, chæ moät soá raát ít nhö vaøng, platin toàn taïi ôû traïng thaùi töï do. Nhöõng khoaùng vaät vaø ñaát ñaù chöùa hôïp chaát cuûa kim loaïi goïi laø quaëng.Caùc phöông phaùp ñieàu cheá :- Thuûy luyeän - Nhieät luyeän - Ñieän phaânThuûy luyeän laø pp laáy kl maïnh ñaåy kim loaïi yeáu ra khoûi dung dòch muoái Nhieät luyeän laø khöû oxit Ñieän phaân :tuøy theo töøng kim loaïi maø coù theå duøng pp ñieän phaân dung dòch hay

I-Nguyeân taéc ñieàu cheá kim loaïi.Khöû ion döông kim loaïi thaønh kim loaïi töï do.Mn+ + ne = MII.Caùc phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi:1)Phöông phaùp thuyû luyeän: a.Nguyeân taéc: duøng kim loaïi coù tính khöû maïnh hôn ñeå khöû ion döông kim loaïi khaùc trong dung dòch muoái. b.Muïc ñích: duøng trong phoøng thí nghieäm ñeå ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû yeáu.TD: Zn + CuSO4 = ZnSO4 + Cu Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2Ag2)Phöông phaùp nhieät luyeän:a.Nguyeân taéc: duøng chaát khöû C, CO, H2 hoaëc Al ñeå khöû ion döông kim loaïi trong hôïp chaát oxit ôû nhieät ñoä cao.b.Muïc ñích:ñieàu cheá caùc kim loaïi coù tính khöû trung bình vaø yeáu (kim loaïi sau Al) trong coâng nghieäp.TD: CuO + H2 = Cu + H2O

3Fe3O4 + 8Al = 4Al2O3 + 9Fe 3)Phöông phaùp ñieän phaân:a.Nguyeân taéc: duøng doøng ñieän 1 chieàu treân catot ñeå khöû ion döông kim loaïi trong hôïp chaátb.Muïc ñích: ñieàu cheá haàu heát caùc kim loaïi.*. Ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû maïnh töø Li ñeán Al : ñieän phaân hôïp chaát noùng chaûy( oxit, hidroxit, muoái) cuûa chuùng.


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keánoùng chaûy

*Kl maïnh : 1 pp ñc (ñpnc)

*Kl TB: 2 pp ( nhieät luyeän, ñpdd)

*Kl yeáu :3 pp (thuûy luyeän , nhieät luyeän , ñpdd)

GV HD hoïc sinh caùch vieát ptñp dung dòch cuûa nhöõng kim loaïi trung bình vaø yeáu

Anot (+) Goác axit khoâng chöùa oxi , Goác axit ñpGoác axit chöùa oxi, H2O ñp2H2O – 4e = 4H++ O2

TD : ñieän phaân NaCl noùng chaûy ñeå ñieàu cheá Na. NaCl = Na+ + Cl-Catot (-) Na+ Anot (+)Cl- Na + + e = Na 2Cl - - 2e = Cl2

2NaCl = 2Na + Cl2*. Ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû trung bình vaø yeáu( Zn – Au) : ñieän phaân dung dòch muoái cuûa chuùng trong nöôùc.TD: ñieän phaân dung dòch CuSO4 ñeå ñieàu cheá Cu.

CuSO4 = Cu 2+ + SO4 2 -

(H2O) Catot(-) Anot (+) (Cu2+ , H2O) (SO4 2- - , H2O) Cu2+ + 2e = Cu 2H2O – 4e = 4H++ O2

2CuSO4 + 2H2O = 2Cu + O2 +2H2SO4

Vd:ÑP d d CuCl2 ñieàu cheá CuCuCl2 = Cu2+ + 2Cl-(-) Cu2+,H2O (+) Cl- , H2O

Cu2+ + 2e = Cu 2Cl- -2e = Cl2 ñppt: CuCl2 = Cu + Cl2

Li K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au Ñpnc Nhieät luyeän Thuûy luyeän Ñpdd Nhieät luyeän ÑpddIV/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh 2.3.4..6 tr103Hoøa tan CuSO4 vaøo nöôùc ñöôïc dung dòch A . Ñieän phaân dung dòch A vôùi I = 1.34A thôøi gian 4h . Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo ñieän cöïc





OÂN TAÄP CHÖÔNG VII

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém- Tính chaát chung kim loaïi - Theá ñieän hoùa cuûa kim loaïi - Caùc phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi II/ Phöông phaùp ñaøm thoaïi+ hoïc sinh laøm baøi taäp III/ Kieåm tra baøi cuõTöø Cu(OH)2 coù bao nhieâu phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi . Vieát phöông trình phaûn öùng

IV/ Giaûng baøi môùiPhöông phaùp Noäi dung

Goïi hoïc sinh laøm baøi taäp roài söûa laïi khoái löôïng AgNO3 trong dung dòch giaûm 17% chính laø khoái löôïng ñaõ tham gia phaûn öùng

Höôùng daãn vaø goïi HS leân baûng tính

Trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc cuûa kim loaïi 5 kim loaïi ñaàu laø kim loaïi maïnh 5 kim loaïi sau laø kim loaïi yeáukim loaïi maïnh duøng pp ñieän phaân noùng chaûy , neáu trong dung dòch thì phaûi

I/ Daõy ñieän hoùa – tính chaát chung kim loaïi Ngaâm laù Cu coù khoái löôïng 10g trong 250g dung dòch AgNO3 4%. Khi laáy vaät ra thì khoái löôïng AgNO3 trong dung dòch giaûm 17% .Xaùc ñònh khoái löôïng vaät sau phaûn öùng Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2AgmAgNO3 pö = = 1.7g

nAgNO3 pö = = 0.01 molmvaät sau = mbñ + mAg – mCu = 10 + 0.01.108 - 0.005.64 = 10.36gII/ Ñieàu cheá kim loaïi 2/ Ñ/c Ag töø dung dòch AgNO3 Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2AgÑ/c Mg töø dung dòch MgCl2 Coâ caïn dung dòch MgCl2 sau ñoù ñieän phaân ncMgCl2 = Mg + Cl2 3/ Ñieàu cheá Cu , Mg Fe töø Cu(OH)2 , MgO , FeS2 Cu(OH)2 CuO Cu CuCl2 Cu Fe CuMgO MgCl2 Mg

FeS2 Fe2O3 Fe FeCl3 FeCl2 Fe4/ CuCl2 = Cu + Cl2Nöôùc laø dung moâi phaân li CuCl2 thaønh Cu2+


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keácoâ caïn dung dòch kim loaïi yeáu coù theå duøng caû 3 Phöông phaùp kim loaïi yeáu duøng caû 2 Phöông phaùp : Nhieät luyeän vaø ñieän phaân dung dòch

Goïi HS vieát phöông trình ñieän phaân vaø phöông trình phaûn öùng hoùa hoïc

Boû taïp chaát Cu neân taïo Cu thaønh dung dòch muoái

Goïi HS vieát phöông trình

Nhaéc laïi caùch laøm toaùn hoån hôïp

vaø Cl- laøm noàng ñoä CuCl2 giaûmdaàn5/ CuCl2 = Cu + Cl20.05 0.05

Fe + CuCl2 = Cu + FeCl2 X x8x = 1.2 x = 0.15n CuCl2 = 0.05 + 0.15 = 0.2 molCM CuCl2 = = 1M6/ Ag AgNO3 Ag nguyeân chaát CuAg + 2HNO3 AgNO3 + NO2 + H2O x xCu + 4HNO3 Cu(NO3 )2 + 2NO2 + 2H2Oy 2yx + 2y = = 0.04 x =108x + 64y = 2.8 y =

%Ag =

%Cu =

III/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinhCho hoån hôïp goàm 23.8 g muoái cacbonat kim loaïi hoùa trò 2 tan trong ñoát chaùy hoaøn toaøn HCl dö . Sau phaûn öùng thu ñöôïc 0.2mol khí . Coâ caïn dung dòch thu ñöôïc sau phaûn öùng thu ñöôïc bao nhieâu mol khí .



KIEÅM TRA 1 TIEÁT

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh laøm ñuôïc - Tính chaát chung kim loaïi - Ñoä taêng giaûm khoái löôïng- Xaùc ñònh ñöôïc teân kim loaïi - So saùnh tính oxi hoùa vaø tính khöû cuûa kim loaïi vaø ion kim loaïi II/ Ñeà kieåm traI/ PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM (5ñ)

Ñieåm Traû lôøi traéc nghieäm1/ a b c d 6/ a b c d 11/ a b c d 16/ a b c d 2/ a b c d 7/ a b c d 12/ a b c d 17/ a b c d 3/ a b c d 8/ a b c d 13/ a b c d 18/ a b c d 4/ a b c d 9/ a b c d 14/ a b c d 19/ a b c d 5/ a b c d 10/ a b c d 15/ a b c d 20/ a b c d

1/ Khi cho kim loaïi Ba vaøo dung dòch CuSO4 thì chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng laø:

a. Cu c. BaSO4 vaø Cu(OH)2b. BaSO4 vaø Cu d. BaSO4

2/ Phaûn öùng naøo sau ñaây khoâng xaûy ra giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái:a. Pb + CuSO4 b. Cu + AgNO3 c. Na + CuSO4 d. Ni + CuSO4

3/ Cho phaûn öùng Ni + HNO3 Ni(NO3)2 + NO + H2OHeä soá caân baèng cuûa phaûn öùng theo thöù töï laø:

a. 3,6,3,2,3 c. 2,8,2,2,4b. 3,8,3,2,4 d. 4,8,4,3,4

4/ Trong phaûn öùng sau :Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag ñaõ noùi leân raèng:

a. Tính khöû Fe > Agb. Tính oxihoùa Fe2+ > Ag+

c. Tính khöû Fe2+ > Ag+

d. Tính oxihoùa Fe > Ag5/ Ñeå trung hoøa 2lít dung dòch H2SO4 3M ngöôøi ta phaûi duøng bao nhieâu ml dung dòch NaOH 5M

a. 600ml c. 1200mlb. 900ml d. 2400ml

6/ Soá oxi hoùa cuûa O trong H2O2 laø:a. -1 c. +1





b. -2 d. +27/ Trong phaûn öùng : 2K + 2HCl 2KCl + H2 Soá oxi hoùa cuûa K , H, Cl ( theo thöù töï) tröôùc vaø sau phaûn öùng laø:

a. Töø 0,-1,+1 ñeán -1,+1,0b. Töø 0,+1,-1 ñeán +1,-1,0c. Töø +1,-1,0 ñeán -1,+1,-1d. Töø +1,-1,0 ñeán -1,-1,0

8/Lieân keát kim loaïi laø lieân keát giöõa :a. Kim loaïi vaø phi kimb. Kim loaïi vaø kim loaïic. Kim loaïi vaø electron töï dod. Phi kim vaø electron töï do

9/ Nhoâm coù tæ khoái 2,7 töùc laø :a. Khoái löôïng cuûa nhoâm laø 2.7b. Khoái löôïng 1cm3 Al laø 2.7gc. Khoái löôïng 1cm3 Al laø 2.7kgd. 1cm3 Al laø 2.7kg laø 2.7 lít

10/ Caâu naøo sau ñaây khoâng ñuùng a. Nhieät ñoä noùng chaûy cuûa Hg laø -38,40c laø kim loaïi nheïb. Kim loaïi coù tính deûo laø do electron töï do trong kim loaïi gaây ra c. Kim loaïi cöùng laø nhöõng kim loaïi W, Cr …d. Kim cöông khoâng phaûi laø kim loaïi

11/ Soá eletron ngoaøi cuøng cuûa kim loaïi laø 1,2,3 do ñoù kim loaïi theå hieän :a. Tính axít c. Tính oxihoùab. Tính bazôø d. Tính khöû

12/ Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng a. Cu ñaåy Ag ra khoûi dung dòch AgNO3 b. Na khoâng taùc duïng dung dòch CuSO4 c. Ba khoâng ñaåy Cu ra khoûi dung dòch CuSO4 d. Ni ñaåy Cu ra khoûi dung dòch CuSO4

13/ Kim loaïi taùc duïng vôùi axit coù tính oxi hoùa nhö HNO3, H2SO4 ñ ñoù laø :a. Kim loaïi ñöùng tröôùc H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc cuûa Kl b. Kim loaïi ñöùng sau H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc cuûa Kl c. Haàu heát caùc kim loaïi tröø Au vaø Ptd. Caùc kim loaïi ñaàu daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc

14/ Cho phaûn öùng : Fe3O4 + HNO3 Fe(NO3)3 + N2O + H2O Heä soá caân baèng cuûa phaûn öùng treân töông öùng laø:

a. 8,60,24,2,30b. 4,37,12,1,37c. 4,74,12,1,37d. 8,74,24,1,37

15/ Hieän töôïng gì xaûy ra khi cho K vaøo dung dòch CuSO4 . Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát.

a. Coù Cu taïo thaønh baùm vaøo Kb. Coù khí thoaùt ra vaø coù keát tuûa maøu xanhc. Coù khí thoaùt ra vaø coù keát tuûa maøu ñoû cuûa Cud. Coù keát tuûa maøu xanh

16/ Coù caùc dung dòch chöùa caùc ion : Pb2+ , Cu2+ , Na+ , Zn2+ vaø caùc kim loaïi Cu , Pb , Zn coù bao nhieâu phaûn öùng xaûy ra khi cho chuùng taùc duïng vôùi nhau töøng ñoâi moät. a. 3 b. 4 c. 5 d. 6 17/ Cho caùc kim loaïi Mg , Sn , Cu laàn löôït vaøo caùc dung dòch muoái töông öùng thì seõ coù bao nhieâu phöông trình phaûn öùng xaûy ra: a. 3 b. 4 c. 5 d. 6


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá18/ Thaû moät vieân keõm nguyeân chaát trong dung dòch HCl , luùc ñaàu thaáy coù boït khí thoaùt ra sau ñoù boït khí ít daàn. Neáu luùc naøy nhoû theâm vaøi gioït dung dòch CuSO 4 vaøo dung dòch HCl, ta thaáy boït khí thoaùt ra : a . Raát nhanh vaø nhieàu. b. Khoâng thoaùt ra c. Vaãn nhö luùc ñaàu d. Raát chaäm19/ Hoån hôïp boät caùc kim loaïi Cu vaø Fe . Ñeå thu ñöôïc Cu nguyeân chaát ngöôøi ta phaûi duøng caùch naøo trong nhöõng caùch sau nay:a. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch CuSO4 döb. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch Ag2SO4 döc. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch ZnSO4 död. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch FeSO4 dö

20/ Coù bao nhieâu phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho caùc kim loaïi Zn, Fe, Cu vaøo caùc dung dòch ZnSO4 , FeSO4 , CuSO4 a. 2 b. 3 c. 4 d. 5 II/ PHAÀN TÖÏ LUAÄN (5ñ)Caâu 1/ Töø nhöõng chaát Cu(OH)2, FeS2 . Haõy trình baøy phöông phaùp ñieàu cheá nhöõng kim loïai töông öùng . Minh hoïa baèng nhöõng phaûn öùng hoùa hoïc.Caâu 2/ Hoøa tan 9,9 gam hoån hôïp goàm Mg vaø Al baèng 400ml dung dòch HNO3 vöøa ñuû . Sau phaûn öùng thu ñöôïc 6,72 lít khí NO ñkc vaø dung dòch A.

a. Tính phaàn traêm theo khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoån hôïp b. Tính noàng ñoä mol cuûa axít phaûn öùng .c. Coâ caïn dung dòch A thì thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái.

Caâu 3/ Nhuùng moät thanh Zn coù khoái löôïng 5,02 gam vaøo dung dòch CuSO4 , sau moät thôøi gian laáy ra caân laïi thaáy khoái löôïng thanh Zn laø 5 gam. Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo Zn.III/ Bieåu ñieåm

Ñieåm Traû lôøi traéc nghieäm1/ a b c d 6/ a b c d 11/ a b c d 16/ a b c d 2/ a b c d 7/ a b c d 12/ a b c d 17/ a b c d 3/ a b c d 8/ a b c d 13/ a b c d 18/ a b c d 4/ a b c d 9/ a b c d 14/ a b c d 19/ a b c d 5/ a b c d 10/ a b c d 15/ a b c d 20/ a b c d

TÖÏ LUAÄNCaâu 1/ 1.5ñ

Cu(OH)2 CuO Cu CuCl2 Cu Fe Cu

FeS2 Fe2O3 Fe FeCl3 FeCl2 Fe


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáCaâu 2 2.5ñ

3Mg + 8HNO3 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O x 2x/3Al + 4HNO3 Al(NO3 )3 + NO + 2H2Oy y2x/3 + y = = 0.3 x = 0.324x + 27y = 9.9 y = 0.1

%Mg =

%Al = b/ n HNO3 = 1.2mol CM = 0.3Mc/ m muoái = 0.3 * 148 + 0.1 * 213 = Caâu 3 1ñ Zn + CuSO4 Cu + ZnSO4 x x65x - 64x = 5.02 - 5 x = 0.02mCu = 0.02* 64 = 1.28g

CHÖÔNG VIII: KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH I, II , IIIKIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH I ( KIM LOAÏI KIEÀM)

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Baùn kính nguyeân töû kim loaïi phaân nhoùm chính nhoùm 1 lôùn hôn kim

loaïi vaø phi kim khaùc - Caáu taïo kim loaïi naøy laø maïng laäp phöông taâm khoái - Tính chaát vaät lí vaø hoùa hoïc cuûa kim loaïi kieàm - Phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi kieàm II/ Duïng cuï – hoùa chaát HTTH , Na , H2O , pp , keïp goã III/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + Phöông phaùp tröïc quanIV/ Giaûng baøi môùi Phöông phaùp Noäi dungCho hs xem HTTH Neâu vò trí kim loaïi trong HTTH

I/Vò trí kim loaïi trong HTTH Kim loaïi thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm 1 goàm : Li , Na , K , Rb , Cs , Fr




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáÑaët teân hoïc thuoäc taïi lôùp Lính naøo khoâng röôïu caø pheâHöôùng daãn caùch xem caùc soá lieäu veá tính chaát vaät lí trong SGK

KLK coù 1 e lôùp ngoaøi cuøng deã nhöôøng 1 e KLK coù tính khöû maïnh

Kl coù khaû naêng taùc duïng vôùi Pk , axit , dung dòch muoái .KLK coù tính khöû maïnh neân coù khaû naêng taùc duïng vôùi nöôùc trong dung dòch muoái Coù theå caàm Na ñöôïc khoâng ?

II/ Lí tính Kim loaïi kieàm coù nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi giaûm daàn töø Li - CsKhoái löôïng rieâng taêng töø Li - CsTính cöùng giaûm daàn trong phaân nhoùm chính Li Cs III/ Hoùa tính Laø chaát khöû maïnh nhaát 1/ Taùc duïng phi kim 4Na + O2 = 2Na2O2K + Cl2 = 2KCl2/ Taùc duïng axít 2Na + 2HCl = 2NaCl + H2 2K + H2SO4 = K2SO4 + H2 3/ Taùc duïng vôùi nöôùc Kim loaïi kieàm phaûn öùng deã daøng vôùi nöôùc taïo hidroxit vaø hidrro2Na + 2H2O = 2NaOH + H2 2K + 2H2O = 2KOH + H2 IV/ Ñieàu cheá Dieän phaân noùng chaûy muoái halogenua hoaëc hidroxit cuûa kim loaïi kieàm VD: NaCl Na + Cl2 4NaOH Na + O2 + 2H2O

IV/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø - Tính chaát cuûa kim loaïi kieàm laø kim loaïi maïnh - Ñieàu cheá kim loaïi kieàm phaûi duøng Phöông phaùp ñieän phaân noùng

chaûy - BT 3.4.5.6 tr 107, 108

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA NATRI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - NaOH laø bazôø maïnh - NaCl laø hôùp chaát trung tính , Na2CO3 : bazôø NaHCO3 :trung tính - Caùch nhaän bieát hôïp chaát Na NaOH , H2O , pp , keïp goã , CuSO4 , ñuõa thuûy tinh TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang87



Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáIII/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + Phöông phaùp tröïc quanIII/ Kieåm tra baøi cuõ Na taùc duïng vôùi chaát naøo trong nhöõng chaát sau ñaây , vieát phöông trình phaûn öùng neáu coù :Oxi , Cu , clo , HCl , H2O IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCho hoïc sinh xem loï ñöïng NaOH vaø nhaän xeùt

NaOh phaân li gaàn nhö hoaøn toaøn taïo Na+ + OH- NaOH laø bazô maïnh

Goïi Hs neâu tính chaát cuûa bazôø Quí hoùa ñoû , taùc dung axit, oxit axit, dung dòch muoái

Chuù yù khi cho CO2 vaøo dung dòch NaOH cho 2 sp , tuøy heo tæ leä veà soá mol caùc sp seõ khaùc nhau

Vieát phöông trình phaûn öùng cho HS

Goïi HS vieát phöông trình phaûn öùng

GV giôùi thieäu nguyeân lieäu ñieän phaânNhaéc laïi cho Hs quaù trình ñieän phaân taïi caùc ñieän cöïc

Lôùp 10 coù phaûn öùng cuûa Clo vôùi NaOH

I/ Natri hidroxit (NaOH = 40)1/ Lí tính Raén , maøu traéng , tan nhieàu trong nöôùc , deã huùt aåm , noùng chaûy 3220C2/ Hoùa tính Laø bazo maïnh laøm quí tím hoùa xanh vaø pp hoùa hoàngNaOH = Na+ + OH- T/d axit NaOH + HCl NaCl + H2O H+ + OH- = H2O Taùc duïng oxit axitNaOH + CO2 = NaHCO3 (1)2NaOH + CO2 = Na2CO3 + H2O (2)A = A<= 1 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (1)a>=2 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (2)1<a<2 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (1,2)Taùc duïng vôùi oxit löôõng tính 2NaOH + ZnO = Na2ZnO2 + H2O Taùc duïng vôùi dung dòch muoái NaOH + NaHCO3 = Na2CO3 + H2O NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2 + Na2SO4 3/ Ñieàu cheá Ñieän phaân dung dòch NaCl coù maøng ngaên NaCl = Na+ + Cl- (-)Na+ , H2O (-)Cl- , H2O2 H2O -2e = H2 + OH- 2 Cl- -2e = Cl2 Ptñieän phaân2 NaCl + 2H2O = H2 + 2NaOH + Cl2 Neáu khoâng coù maøng ngaênCl2 + 2NaOH = NaCl + NaClO + H2O Nöôùc javen

IV/ cuõng coá 1/ NaOH laø bazo maïnh vì trong dung dòch coù chöùa ; TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang88

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáa/ OH- b/ H+ 2/ Ñieän phaân dung dòch NaCl taïo NaOh caàn phaûi :a/ coù maøng ngaên b/ Khoâng maøng ngaênV/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh2,3,5,6,7,tr112Cho 4.4g CO2 vaøo dung dòch coù chöùa 6g NaOH . Hoûi thu ñöôïc muoái naøo ? khoái löôïng bao nhieâu gam?

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA NATRI(tt)

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Muoái ñoùng vai troø tieát, lt , bazô- NaCl laø hôùp chaát trung tính , Na2CO3 : bazôø NaHCO3 :trung tính - Caùch nhaän bieát hôïp chaát NaII/ Duïng cuï – hoùa chaát NaCl , Na2CO3 , NaHCO3 , HCl III/ Kieåm tra baøi cuõ Cho bieát tính chaát cuûa NaOHIV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCho hoïc sinh quan saùt maãu ñöïng NaCl sau ñoù nhaän xeùt

Cho hoïc sinh quan saùt maãu ñöïng NaHCO3 sau ñoù nhaän xeùt

Laøm thí nghieäm

HS quan saùt maãu thöû

II/ Muoái cuûa Na 1/ NaClChaát raén , traéng noùng chaûy 801 0c , , laø thöùc aên cho ngöôøi vaø ñoäng vaät 2/ NaHCO3 Raén , traéng , ít tan trong nöôùc , beàn ôû nhieät ñoä thöôøng , phaân huûy ôû nhieät ñoä caoNaHCO3 = Na2CO3 + CO2 + H2O NaHCO3 laø hôïp chaát löôõng tính NaHCO3 + HCl = NaCl + CO2 + H2ONaHCO3 + NaOH = Na2CO3 + H2O3/ Na2CO3 Raén traéng , deã tan trong nöôùc , döôùi 32 ñoä toàn taïi ôû daïng Na2CO3 .10H2O, beàn nhieät ñoä thöôøng , noùng chaûy 850ñoä Na2CO3 laø hôïp chaát bazôø




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáLaøm thí nghieäm vôùi axit vaø quì hoùa xanhHôïp chaát cuûa Na haàu heát tan trong nöôùc raát khoù nhaän bieát baèng Phöông phaùp hoùa hoïc , neân ngöôøi ta thöôøng thöû maøu ngoïn löûa

Vieát phöông trình ñieän phaân vaø caùc quaù trình taïi caùc ñieän cöïc

Na2CO3 + 2HCl = 2NaCl + CO2 + H2OIII/ Nhaän bieát hôïp chaát cuûa Na Thöû maøu ngoïn löûa , neáu ngoïn löûa coù maøu vaøng ñaëc tröng thì ñoù laø hôïp chaát cuûa Na Baøi taäp 2 tr 112 Ñieän phaân dung dòch NaCL taïo NaOHNaCl = Na+ + Cl- (-)Na+ , H2O (-)Cl- , H2O2 H2O -2e = H2 + OH- 2 Cl- -2e = Cl2 Ptñieän phaân2 NaCl + 2H2O = H2 + 2NaOH + Cl2 Cöïc döông cuûa bình ñieän phaân phaûi laøm baèng than chì . neáu laøm baèng Fe seõ taùc duïng vôùi clo taïo FeCl3 , keát quaû cöïc döông bò moøn daàn

V/ Cuõng coá Caùc muoái quan troïng cuûa Na

NaCl : trung tính NaHCO3 : löôõng tính Na2CO3 : bazôø

Nhaän bieát hôïp chaát cuûa Na baèng maøu ngoïn löûaVI/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh1/ Vì sao NaHCO3 , Na2CO3 coù phaûn öùng kieàm ?Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoïa2/ Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra neáu coù giöõa dung dòch caùc chaát BaCl2 , CuSO4 ,Al2(SO4)3 , NaHSO4 , KHCO3 , NaOH , NH3

KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH III/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Vò trí kim loaïi nhoùm II- Tính chaát kim loaïi nhoùm II- Phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi nhoùm IIII/ Duïng cuï – hoùa chaát HTTH , Mg , H2O , muoãng , ñeøn coàn III/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi + tröïc quanIV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungGoïi hs nhìn HTTH neâu teân caùc kim loaïi phaân nhoùm chính

Goàm Be , Mg , Ca ,Sr , Ba ,Ra I/ Lí tính - kim loaïi phaân nhoùm chính nhoùm II coù




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keánhoùm IIÑaët teân ñeå hoïc thuoäc kim loaïi nhoùm II deã nhöôøng 2e neân cuõng laø kim loaïi maïnh

gv cung caáp cho hs

goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng

Muoái nitrua

Kim loaïi nhoùm IIA taùc duïng vôùi axit coù tính oxi hoùa ñöa nguyeân toá trong hôïp chaát coù tính oxi hoùa ñeán hoùa trò thaáp nhaát

Gv cung caáp

Laøm thí nghieäm

Töông töï kim loaïi kieàm goïi hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng

Sp cuûa 3 kim loaïi naøy gioáng kim loaïi kieàm neân goïi laø kim loaïi kieàm thoå

Be laø kim loaïi taïo hôïp chaát löôõng tính neân taùc duïng ñöôïc vôùi dung dòch bazôø

nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi , khoái löôïng rieâng nhoû

- Cöùng hôn kim loaïi kieàm nhöng meàm hôn nhoâm

II/ Hoùa tính Laø chaát khöû maïnh M - 2e = M2+ 1/ Taùc duïng vôùi phi kim - Nhieät ñoä thöôøng Be , Ng phaûn öùng

chaäm vôùi oxi , caùc kim loaïi khaùc bò oxi hoùa maõnh lieät

2Ca + O2 = 2CaONhieät ñoä cao phaûn öùng maõnh lieät vôùi oxi vaø caùc phi kim khaùc nhö N2 , S , P , H2 3Mg + N2 = Mg3N2 2/ Taùc duïng vôùi axit Ca + 2HCl = CaCl2 + H2

4Mg + 10HNO3 = 4Mg(NO3)2 + NH4 NO3 + H2O

3/ Taùc duïng vôùi nöôùc

Be khoâng taùc duïng

Mg phaûn öùng chaäm taïo MgO

Mg + H2O = MgO + H2

Caùc kim loaïi coøn laïi taùc duïng nöôùc taïo hidroxit vaø hidro

Ca + 2 H2O == Ca(OH)2 + H2

Sr + 2 H2O == Sr(OH)2 + H2

Ba + 2 H2O == Ba(OH)2 + H2

Ca , Sr , Ba ñöôïc goïi laø kim loaïi kieàm thoå

4/ Taùc duïng vôùi dung dòch bazôø

Chæ coù Be phaûn öùng taïo muoái

Be + NaOH = Na2BeO2 + H2

III/ ÖÙng duïng

- Be taïo hôïp kim cöùng khoâng bò aên moøn , duøng trong caáu taïo maùy bay , voû taøu


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keáGV cung caáp cho hoïc sinh

Kim loaïi nhoùm II laø kim loaïi maïnh , duøng Phöông phaùp naøo ñeå ñieàu cheá

- Mg nheï duøng trong caáu taïo maùy bay

- Ca taùch moät soá nguyeân toá ra khoûi hôïp chaát

IV/ Ñieàu cheá : Ñpnc muoái MX2

MX2 = M + X2

V/ Baøi veà nhaø cho HS 5,6,7,8,tr 120Thöïc hieän chuoãi Ca CaCl2 Ca(OH)2 CaO CaCO3 Ca(HCO3)2 CaCO3 CaCl2 Ca Ca(NO3)2 O2 MgO MgCl2 Mg(NO3)2 MgO MgCl2 Mg(NO3)2 MgO MgSO4 MgCO3 MgCl2 Mg

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA CANXII/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Tính chaát , caùch ñieàu cheá vaø moät soá öùng duïng hôïp chaát canxi- Naém söï luaân chuyeån hoùa hoïc trong töï nhieânII/ Duïng cuï – hoùa chaát CaO , CaSO4 , CaCO3 , Ca(OH)2 III/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi + tröïc quanIII/ Kieåm tra baøi cuõCa taùc duïng ñöôïc vôùi chaát naøo trong höõng chaát sau ñaây: oxi , nitô , Mg HCl , NH3 , HNO3 , H2O , dung dòch CuSO4IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungCho HS xem maåu thöû CaO thöôøng mua veà ñeå queùt voâi töôøng

I/ Canxioxit ( CaO = 56) Voâi soáng 1/ lí tínhCaO laø chaát raén , maøu traéng , noùng chaûy




Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keánhaø yeâu caàu HS neâu tính chaát cuûa CaOÑaây laø hôïp chaát gì?Haõy neâu tính chaát cuûa noù


Cho HS xem maåu thöû Ñaây laø hôïp chaát gì?Haõy neâu tính chaát cuûa noù


Cho HS xem maåu thöû Neâu nhaän xeùt Ñaây laø hôïp chaát gì?

Hieän töôïng taïo thaïch nhuõ trong caùc hang ñoäng


Cho HS xem maåu thöû

GV cung caáp

225850c 2/ Hoùa tính Laø oxit bazôø CaO + H2O = Ca(OH)2 + Q CaO + 2HCl = CaCl2 + H2 CaO +CO2 = CaCO3 3/ Ñieàu cheá CaCO3 CaO +CO2 II/ Canxihidroxit (Ca(OH)2 = 74) Voâi toâi1/ lí tính Raén , maøu traéng , ít tan 2/ Hoùa tính Laø moät bazô maïnh Ca(OH)2 + 2HCl = CaCl2 + H2OCa(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O Ca(OH)2 + Na2CO3 = CaCO3 + 2NaOH3/ Dieàu cheá CaO + H2O = Ca(OH)2 + Q III/ Canxi cacbonat (CaCO3 = 100) Ñaù voâi1/ Lí tính Raén , maøu traéng, khoâng tan trong nöôùc 2/ Hoùa tính CaCO3 +2HCl = CaCl2 + H2O+ CO2 CaCO3 + H2O+ CO2 = Ca(HCO3)2 +Q3/ Dieàu cheáCaO +CO2 = CaCO3 Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O Ca(OH)2 + Na2CO3 = CaCO3 + 2NaOHIV/ Canxisunfat ( CaSO4 = 136) Thaïch caoRaén , maøu traéng , ít tan trong nöôùc CaSO4.2 H2O: Thaïch cao soáng 2CaSO4.H2O : Thaïch cao nung löûa nhoû 2CaSO4.2 H2O 2CaSO4.H2O + 3H2OCaSO4 : Thaïch cao khanCaSO4.2 H2O CaSO4 + 2H2OÑöôïc söû duïng laøm vaät lieäu xaây döïng , y teá …

V/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø - Taát caû caùc hôïp chaát cuûa CA ñeàu ôû theå raén ,maøu traéng - Laø hôïp chaát bazôø - Bt 1.2.3.4tr 123

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang93Tieát 49 tuaàn 25Ngaøy soaïn:



NÖÔÙC CÖÙNGI/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Theá naøo laø nöôùc cöùng nguyeân nhaân Ca2+ , Mg2+ - Taùc haïi nöôùc cöùng - caùch laøm meàm nöôùc II/ Phöông phaùp Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi III/ Kieåm tra baøi cuõNeâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CaO , CaSO4 , CaCO3 , Ca(OH)2IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dungNöôùc thöôøng söû duïng coù nhieàu caùc ion khaùc nhö Ca2+ , Mg2+ laøm xaø phoøng chaát taåy röûa toång hôïp maát taùc duïng , khoâng taïo boït ñn nöôùc cöùng

Gv cung caáp cho hoïc sinh veà caùc loaïi nöôùc cöùng

Thuyeát giaûng

Laøm meàm nöôùc nghóa laø sao?Taïo Ca2+ vaø Mg2+ ôû daïng keát tuûa

Goïi Hs vieát phöông trình phaûn öùng

Gôïi yù hd hoïc sinh vieát phöông trình phaûn öùng

I/ Ñònh nghóa nöôùc cöùng laø nöùc coù chöùa nhieàu ion Ca2+ vaø Mg2+ . Nöôùc khoâng chöùa hoaëc chöùa raát ít ion Ca2+ vaø Mg2+ goïi laø nöôùc meàm .II/ caùc loaïi nöôùc cöùng 1/ nöôùc cöùng taïm thôøi Laø nöôùc cöùng chöùa ion HCO3- Vd: Ca(HCO3)2 , Mg(HCO3)2 2/ nöôùc cöùng vónh cöûu Laø nöôùc cöùng chöùa ion Cl- , SO42- hoaëc caû hai Vd; CaSO4 , CaCl2 , MgSO4 , MgCl2 III/ Taùc haïi nöôùc cöùng- Laøm xaø phoùng maát taùc duïng - Noài hôi coù caën IV/ Caùch laøm meàm nöôùc Laø laøm giaûm noàng ñoä Ca2+ vaø Mg2+ 1/ Phöông phaùp hoùa hoïc a/ Ñoái vôùi ñoä cöùng taïm thôøiÑun noùng tröôùc khi duøng Ca(HCO3)2 = CaCO3 + H2O + CO2 Mg(HCO3)2 = MgCO3 + H2O + CO2 Loïc boû keát tuûa ñöôïc nöôùc meàm Hoøa moät löôïng nhoû Ca(OH)2 Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 = 2CaCO3 + 2H2O Mg(HCO3)2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + MgCO3 + H2O b/ Ñoái vôùi nöôùc cöùng vónh cöûu , taïm thôøiDuøng Na2CO3 hoaëc Na3PO4 CaCl2 + Na2CO3 = CaCO3 +2 NaClMgCl2 + Na2CO3 = MgCO3 +2 NaCl3MgSO4 + 2Na3PO4 = Mg3(PO4)2 + 3Na2SO4 2/ Phöông phaùp trao ñoåi iontrao ñoåi ion Ca2+ vaø Mg2+ trong nöôùc cöùng



Cho nöôùc cöùng ñi qua boä phaân goïi laø ionit ñeå trao ñoåi ion Ca2+ vaø Mg2+ bôûi caùc ion khaùc

bôûi caùc ion khaùc nhö Na+ , H+ ñöôïc nöôùc meàm

V/ Cuõng coá – baøi veà nhaø cho hoïc sinh - nöôùc cöùng coù ion Ca2+ vaø Mg2+ - coù 2 Phöông phaùp laøm meàm nöôùc cöùng - Bt 3.4.5 tr 125

LUYEÄN TAÄPI/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc - Tính chaát cô baûn cuûa kim loaïi nhoùm 1 vaø 2 - Xaùc ñònh ñöôïc teân nguyeân toá II/ Phöông phaùp Ñaøm thoaïi + Hs laøm baøi taäp III/ Kieåm tra baøi cuõTheá naøo laø nöôùc cöùng , caùch laøm meàm nöôùc IV/ Giaûng baøi môùi Phöông phaùp Noäi dung




oÂn taÄp - vlos · web viewlieân keát hiñro laø lieân keát do löïc huùt tónh ñieän...

Documents