ONDERZOEK – DE LATIJNSE CHRISTENHEID EN DE ANDEREN (6E -15E)

HB p36-42, cursus p5-7

Continenten – beschavingen: bron 4

CULTUREN CONTINENTEN STEDEN

1. CHRISTENDOM EUROPA BRUGGE, CARCASSONNE, BYZANTIUM

2. ISLAM EUROPA / AZIE / AFRIKA

CORDOBA

3. BOEDDHISME AZIE CHANG’AN

4. PRECOLOMBIAANSE

AMERIKA TIKAL

Internationale handel: bron 5 Welke oceaan speelde geen rol bij

internationale handel? Atlantische oceaan Reden? Men had nog geen idee dat daar

een continent (nl. Amerika) lag.

Latijns christendom - vandaag Doc 4, doc11 België, Nederland, Ierland, Engeland,

Wales, Duitsland, Frankrijk, Italië, Denemarken, …

GRIEKS-ORTHODOX: Landen: Servië, Bulgarije, Armenië,

Griekenland, Cyprus, deel Rusland, … Stad: Byzantium Rijk: Byzantijnse rijk.

De islam in Europa

Zie atlas kaart 25 (I, II), 26 (I), 27 (I, II), 28 (I).

Welke landen hoorden tot de moslimwereld?

Wat valt er op? Spanje, Portugal, Frankrijk Drie typisch christelijke landen.

Saoedie-Arabië Egypte Algerije

Irak Iran Syrië

Tunesië Libië Turkije

SPANJE PORTUGAL (FRANKRIJK)

Slag bij Poitiers

HET BYZANTIJNSE RIJK HIELD EEN MILLENNIUM STAND

Boek p42-45, cursus p8-13

Keizer Constantijn bouwt een nieuwe hoofdstad.

280-337 Eerste christelijke

keizer van Rome 313: edict van

Milaan – einde christenvervolgingen

330 stichting Constantinopel

Constantinopel - 330

HANDEL VERDEDIG

ING

Constantinopel

Handel Kruispunt van

Europese landwegen naar Azië.

Overgang tussen de Middellandse Zee en de Russische vlaktes.

Verdediging Quasi volledig

omgeven door de Zee (Marmara en Zwarte).

Makkelijk om invallers te spotten.

Constantinopel

Smeltkroes van Romeinse, Griekse en Aziatische cultuur, aangevuld met het christendom. Hoe komt dat? Kruispunt van wegen handelaars

wisselen gebruiken, ideeën en cultuur uit met elkaar.

Byzantijnse rijk: expansie en verbrokkeling

Keizer Justinianus I

482 – 565 Beschouwde

zichzelf als nakomeling van de oude Romeinse keizers Onderzoeken:

bron 1, p42

Expansie

Bron 1, p42 Uitbreiding v.h.

rijk – delen van het WRR heroveren(niet volledig gelukt)

Regeerde als een goddelijk heerser

Verschrompeling

Verschrompeling

Hoe evolueerde het Byzantijnse rijk na de dood van Justinianus? Het rijk scheurde terug. Verschrompelde!

Lestekst deel 1 – lezen. Einde ORR 1453 Byzantium veroverd door de Turken.

Theodora – medeheerser van Byzantium

Theodora

Tekst p10 – 11 Actrice –

prostituee – femme fatale – wolspinster – keizerin

Getrouwd in 525 met Justinianus

Verbeterde de positie van de vrouw

Byzantijnse theocratie

Theo – god / kratos – macht, kracht Theocratie = heerschappij van God.

Byzantijnse theocratie: bron 3, p44 Keizer = plaatsvervanger van god op aarde Keizer = de wet zelf Hedendaagse voorbeelden: China tot 1911,

Japan tot 1946, Saoedi-Arabië (sharia), Iran (ayatholla), Tibet (dalai Lama), en ook…

theocratie

Theocratie x Democratie

Theocratie x Democratie

Macht om te regeren komt van God.

Keizer is de hoogste wet zelf.

Volk - onderdanig

Macht om te regeren gekregen van het volk (verkiezingen)

Moet zich aan de grondwet houden.

Volk – geen onderdanige positie, kan ontslag eisen.

Justinianus I Di Rupo I

Corpus Julius Civilis

Verzameling rechtskundige uitspraken ivm burgerlijk recht.

Samengesteld door keizer Justinianus (codex Justinianus)

Tussen 529 – 534, Gold als burgerlijk wetboek. Waarom laten opstellen?

Bracht alle rechtsbronnen samen in één boek, recht gecentraliseerd.

Één bron voor rechtspraak in hele rijk uniforme rechtspraak

Corpus Julius Civilis

Modern? Bewijs leveren, iedereen mag een pleidooi

voeren, niet veroordelen zonder gehoord te zijn, straf dient als heropvoeding, …

Ouderwets? Man is belangrijker als vrouw. Dames is dit nog steeds zo?

Positie van de vrouw

Byzantijnse theocratie1 staat, 1 kerk, 1 wet

Staatskerk Hoofd: basileus hoogste gezag, ook in

geloofszaken plaatsvervanger van god op aarde.(theocratie)

Patriarch: wijdde de basileus. Administratie

Groot rijk Ambtenaren nodig! Centrale administratie Keizer moest aanblijven of ze waren hun werk kwijt.

1 wet: corpus Julius Civilis Uniformiteit van wetgeving en rechtspraak doorheen

het rijk

Andere vormen van sociale ongelijkheid

Welke gevallen van schade aan derden worden vermeld? Schade door onrechtmatig verbranden,

vernielen of breken van iets. Sociale ongelijkheid blijkt uit…

Slavernij! Het doden van een slaaf (of een stuk vee)

is een even zwaar vergrijp als iets van de eigenaar te vernielen of verbranden.

Slaaf = levend werktuig

Economie en welvaart

Economisch: Draaischijf voor mediterrane handel. Handelscontacten met Azië. Via de zwarte zee handel voeren met Oost-

Europa. De Bezant – munt werd overal als

betaalmiddel aanvaard geldeconomie!

Welvaart

Grote tegenstellingen tussen arm en rijk. Slavernij! Zie voorbeeld op p13.

“De rijken gingen niet te voet maar verplaatsten zich op een muilezel. Als een rijke zich 's nachts op zijn muilezel verplaatste, liep er een slaaf met een lamp voorop en liepen er twee slaven achteraan om de heer tegen overvallers te beschermen. Slaven pasten ook wel eens op het huis. Over het algemeen vond men slaven maar sukkels. De meester liet wel eens in zijn testament opnemen dat een slaaf na de dood van de meester moest worden vrijgelaten. Soms werden hen dan ook nog wat spulletjes en voedsel nagelaten”

BYZANTIJNSE BESCHAVING

Boek p44-45, cursus p13-18

Schitterende Grieks – christelijke cultuur

Grieks – christelijke cultuur

Voortzetting van ORR, met enkele verschillen: Voertaal was Grieks. Voortgebouwd op Griekse fundamenten,

Byzantion. Klassieke cultuur in Christelijk kleedje.

DUS: Byzantijnen: Erfgenamen van het oude Romeinse rijk Inwoners van het eerste christelijke rijk

Patriarch van Byzantium

Patriarchaat bestaat sinds 330.

Sinds 451 op zelfde niveau als onze paus.

Sinds 1991 – Bartholomeus I

Geen macht over de basileus.

Orthodoxie

Vasthouden aan het geloof, de kerkleer en daar niet van afwijken.

Iconen

Religieuze afbeeldingen met bladgouden achtergrond geschilderd op een houten paneel.

Godsdiensttwisten: 726 - 843

Wat: Verbod op verering van iconen, het icoon zelf werd verboden.

Partijen: Beeldenvernielers of iconoclasten

Ambtenaren en leger Beeldenvereerders of iconodoulen

Het gewone volk en de monniken. 843: iconen mogen gebruikt worden als

hulp bij meditatie en gebed. Paus: koos kant van iconodoulen

Spanningen tussen Rome en Byzantium stegen.

Ascese

Strenge, vrome levenswijze.

Zowel in kloostergemeenschappen als leven als kluizenaars.

Veel aanzien bij bevolking.

Haghia Sophia – Aya Sophia

Gebouwd onder Justinianus.

1453: Mehmet II maakt er een moskee van – Aya Sophia

1934: M.K. Atatürk vormt het om tot seculier gebouw – museum.

Byzantium >< Rome

Sinds 395 bestond er een kloof – ORR x WRR

Politiek vlak: Basileus: vond zichzelf de rechtmatige

opvolger van de Romeinse keizers, was overigens de enige christelijke keizer.

800: de paus kroont Karel de Grote tot keizer. 2 christelijke keizers in Europa.

Byzantium >< Rome

Theologische verschillen Pauselijke authoriteit – paus geen

zeggenschap over de christenen in Oosten, luisterden naar de basileus.

Filioque-doctrine: Westen: de Heilige Geest ging uit van de Vader

en de Zoon. Oosten: gingen uit van de Vader via de zoon.

Byzantium >< Rome

Schitterende cultuurKUNST TEN DIENSTE VD KERK