K a r j a l a n r a h v a h a n l e h t i

№15 (1305) | Kolmaspäivy | Serota | 20.04.2016

Oma MuaOma Mua

Etuoikeukšina lapšet, nuoriso, perehet, internet » Karjalan Rahvahan Liiton vuoronmukani 27. vuosikerähmö piettih viime pyhänä-

piänä. Karjalaisien šuurimman kanšalaisjärještön vuosipito mäni rauhan-tervehyön luatuh. Kulttuuriohjelmana tarjolla oli Vieljärven kylän teatterijoukon Tohtorin luo-na -esityš. Sivu 3.

Yhteistyö on aina voimua s. 4-5

Šuomen vanhin karjalaisutta tukija kulttuurijärještö, Karjalan Šivissyššeura juhliu tänä vuotena 110-vuo-tispäivyäh. Perintehen mukah Karjalan Šivissyššeura järještäy jokavuotisen Heimopäivät-pruasniekan eri puolilla Šuomie, kumpaseh keräytyy šeuran jäšenie šekä yhteistyöpartn’orija Šuomešta ta muan ulkopuo-lelta. Tämänvuotini šeuran 110-vuotispäivällä omis-settu Heimojuhla oli järješšetty Vaasan kaupunkissa.

Onigman kylä s.6

Tämä kylä oli puolel dorogua Kočkomas Rugojärvele, Kučjärven da Pirtijärven kylien välil. Onigmu seizoi kor-giel Onigmujärven pohjaisrannal. Järves lähtöy Onig-man jogi, kudai kandau omat viet Onda-jogeh. Tädä kyliä mainitah Arhangelin Karjalan spiiskois vuvvennu 1908. Se kuului Arhangelin gubernieh Kemin ujezdah Tunkuon voulostih. Enzimäzet eläjät tuldih tänne Pir-tijärven kyläspäi.

Karjalan Rahvahan Liiton vuosikokoukšeh yhty karjalaisie Petroskoista šekä Karjalan eri piirilöistä. KUVA OLGA SMOTROVA, “OMA MUA”

2 «Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru » tazavaldu

Jo ammui Petroskoin linnas ruvettih kuadamah niinipuuloi, net näitkös terväh lahotah, voijah kuaduo da luadie suurdu pillua. "Periodikangi" taloin očas seizoi kuuzi korgiedu niinipuudu. Ga mennyön nedälin nellänpiän net kuattih iäres da pilattih. Niilöin sijah uskaldettih istuttua amerikkalastu kl’ounua. Periodika-julguamon taloin edeh rounoku rubiemmo istuttamah puuloi myö iče. Se uuzi istutus rodieu julguamon kunnivokse ku tänä vuon heinykuus "Periodika" täyttäy 25 vuottu. Ga enne sidä vie pidäy kaivua muat sit kohtas puoleksetostu metrii syväl, eiga vahnas muas, kuduadu vuozikymmenii lijastettih siiriči ajajat autot, ei kazva nimidä.Kaikkiedah Petroskois kačotah kuadua sada vahnua puudu, linnan kukkarospäi sih on annettu 335 tuhattu rubl’ua. Kai ruavot tahtotah loppie oraskuun alguh suate.

KUVA: OL'GA SMOTROVA, "OMA MUA".

Kaameru, motor, luvemmo!18.00-18.30; 19.00-19.30 kiža-ekskursii ”Kum-malline matku Alisan da Šliäppyniekan kel knii-guvarastuo myö…”.20.00-20.30; 21.00-21.30 ”Aigu, kudai on pressattu kniigoih”.Kino da kniigu18.00-19.30 ”Kai rodieu hyvin…” vastavus Dmit-rii Astrahananke.19.45-21.25 ”Vaiku tei-jän… Vladimir Rudak” vastavus.22.30-24.00 ”Keldazet kameliat Frankah niškoi” teatrualline kollažu.18.00-19.20 ”Runo da minä”.Retrostiil’as21.30-22.10 performans ”Minun sydämen pa-hanruadai, libo 730 as-keldu bokkah…” Rikos da kuritus -kniigan mo-tiivoinke.20.00-20.45 ”Kolmas an-heli” Bulgakovan Belaja gvardija -kniigan motii-voinke.Muzikaalline gost’uperti21.00-22.00 ”Se oli vas-

tevai, se oli ammui” Ne-vvostoliiton kinon tund-ietut pajot.22.00-23.00 ”Mittuzet vahnat sanat…” pajot, romansat da aariet.Pereh, kino da kniigu!18.00-18.50 ”Runot ta-burietkal”.19.00-19.45 ”Lendäy, len-däy rakiettu…”.20.00-21.00 ”Peitollizet kivet”.18.00-21.00 ”Minä olen ekruanan tiähti”.Master-kluasat18.30-20.00 ”Yhtenai-gazen kižan seansu” lu-ajimmo rannehrengastu mustokse.20.30-21.30 Čomevuon peittožuot -kukkazen muovailemine polimie-rusaves.18.00-21.00 videon ozuttelu ”Mul’t-tarinat ei vai lapsih niškoi…”.Koomiksoin aloveh18.00-24.00 interaktiivi-ne ozuttelu ”Toine knii-gu”.20.15-21.15 taidoilijan master-kluassu ”Luaji oma komiksu”.

19.30-20.00 Sinun kinon piähengi -fl ash mob.18.00-24.00 koomiksu suurel ekruanal ”Mul’timedialline koo-miksoin ekranizatsien histourii”.Kižatanner (18.00-24.00)”Pidäy, Fed’a, pidäy: nev vostoliiton kavven kinon sanondat” tiedo-kilbu niilöih niškoi, ku-duat suvaijah Leonid Gaidajan komiedieloi.Tiedokilbu ”Kniigukyzy-mykset” lapsih niškoi.Stolakižat ”Misbo on peittomieli?”.Ozuttelut19.30-20.00 Ol’ga da Varvara Kondratjevien mualavuksen da gru-afi kan ozuttelu ”Veräi kižah”.18.00-24.00 ”Net oldih tovellizet tiähtet”.18.00-24.00 ” XVI-XIX vuozisavoin harvinazet, vahnat, erinomazet knii-gat”.18.00-24.00 ”Vahnu kino 60-80 vuozien žurnualoin sivuloil”.

» ”Biblioyön” programmu Kanzalline kirjasto, Puškinskaja piha, 5

BiblioyöTänävuon ”Biblioyö” ro-dieu piätteniččän 22. su-lakuudu. ”Biblioyö” on kogo Ven’an sotsiuallis-kul’tuurine aktsii, sidä pietäh jo viijetty ker-dua da se on omistet-tu Ven’an kinon vuvvele. Tämän ”Biblioyön” tee-mu on ”Luve kino!”.

Petroskois ”Biblio-yö” rodieu nelläs koh-tas – Karjalan tazaval-lan Kanzallizes kirjastos, Morozovan nimizes lap-sien kirjastos, Premjer-kul’tuurukeskukses da

Vihod-Mediakeskukses. Biblioyö-aktsii algavuu 18.00 aigua da jatkuu 24.00 čuasussah.

”Biblioyös” rahvastu vuotetah kinot, ozutte-lut, master-kluasat, eks-kursiet, vastavukset, tie-dokilvat, luvendot, kižat da vie äijy muudu miel-dykiinnittäjiä. ”Biblio-yön” piägost’annu ro-dieu Dmitrii Astrahan – Ven’an kuulužu ohjua-ju, prod’usseru, akt’ouru da tundiettuloin fi l’moin luadii. Vastavuo Dmitrii

Astrahananke voibi Kan-zallizes kirjastos 18.00 aigua. A jo 19.45 aigua rodieu vastavus Karjalan ohjuajanke Vladimir Ru-dakanke.

Tänävuon Biblioyö-aktsieh yhtyy 47 munit-sipualulaitostu Karjalan tazavallan 17 alovehelpäi. Sie ruvetah pidämäh vas-tavuksii, ozutteluloi, inte-raktiivizii harjoituksii.

Jogahine, olgah häi täyzi-igähine libo lapsi, löydäy ičele midätahto mieldy myö.

Silmänlipahtus: Merentagastu puudu vahnoin sijah

Tule “Lembeh”“Nuori Karjala” kuččuu Lembi-etnoillaččuh 30. sulakuudu. Illačus suau kuulta pajuo vep-säkse da karjalakse, pidiä iluo karjalazeh ta-bah.

Illačus palkitah Kirjuta rakkahuskirjai-ne -kilvan voittajat. Liput voibi ostua Bege-mot-kafees, ennepäi ostettu lippu maksau 200 rubl’ua, illačun päivänny se kallistuu 300 rubl’assah.

Illačču rodieu Begemot-kafees (Petroskoi, Dzeržinskoin piha, 7) 19.00 aigah.

Ližiä tieduo tel. +79217002611 libo sähköpoštan kauti antonovannatoi@gmail.com.

» HUOMIVO!

Hyvät lugijat!Muamankielen päivän hantuzis “Oma Mua” panou rattahile Kirjuta oigieh -projektan. Enzimäine projektah kuuluju seminuaru ro-dieu 22. sulakuudu Karjalan Kielen Kois Viel-järven kyläs. Kučummo kaikkii meijän kirjut-tajii da lugijoi yhtymäh sih. Seminuaras nev-vommo uudizien da oučerkoin kirjuttamistu, sanelemmo kirjuttajien tavallizis hairahtuk-sis. Seminuaran aigah voitto tilata Oma Mua -lehtie vuvven toizekse puoliškokse da oppie ozua arbajazis.

Ližiä tieduo telefonas 78-05-10 libo omamua@mail.ru -sähköpoštan kauti.

Ližiä kaččokkua "Oman muan" saital omamua.ru.

Eduoige nuorižo, » NATALJA ANTONOVA

Karjalan Rahvahan Liiton kah-teskymmenes seiččemes vuo-ronmugaine vuozikerähmö piettih mennyt pyhänpiän Pet-roskoil jo tavan mugah Elias Lönnrotan nimizes suomelas-ugrilazen školan seinis. Suu-remban karjalazien yhteiskun-nallizen organizatsien vuozi-pido meni rauhuon-tervehyön lua duh. Uudizennu oli Vieljär-ven kylän teatrujoukon ezitys ”Douhtorilluo”, kirjuttajan Paa-vo Harakan kerdomuksen poh-jale luajittu.

RAHVAS AKTIVIZIIRUITTIHES ENÄMBÄLKerähmöl ei olluh äijii alaozas-toloin rahvahii, ga školan suu-ri zualu oli lähes täyzi paikal-listu linnalastu. Hyvin mustan sentämän enne olijoi kerähmö-löi, konzu odva kerävyi puoli zu-alua ristitytty. Nygöi rahvas ru-vettih rakkahembal käymäh kielikursiloile dai vuozikeräh-mölöile. Enne kerähmyö sai os-tua kniigua, suveniirua, maksua jen’guavustuken liiton hyväkse, suaha käzih pajatettavakse gim-nan karjalankielizet sanat da lii-ton halličuksen pitkät ruadoplu-anat vuvvekse edehpäi.

Halličuksen piälikkö Nat-to Varpuni raportoičči vie-nakse halličukseh kuulujien seiččemen hengen ruavos “šuun puhtahakši”. Pagin ennepäi oli jullattu Oma Mua -lehtes. Liitto syvendyy konkriettizih kieldy da kul’tuurua kannattajih projek-toih, enimät kudamis ollah pe-rehih, nuorižoh da lapsih niškoi libo internetas libujat. Paginan-vedäjän sanoin mugah, Liitto puaksuh kiändyy valdivoelimien puoleh dai kaččomattah kaiken-moizih vaigevuksih aziet suahah sellitettylöikse. ”Herrat Karjalah tullah ta männäh, a myö jiämmä tänne...”, ližäi Natto.

STUATUSSASSAH PAJO ON VIE PITKYVikkelembii kyzymyksii pagi-noin keskes on olluh karjalan valdivollizen stuatusan suami-zekse azutun ruadojoukon kuu-lumizet. Liiton halličustu huo-lestuttau se, ku juokon ruan-das ei ole nimidä virrallis-tu tieduo eigo lehtistös, eigo suusanal, a rahvas kyzelläh sih nähte. Ruadojoukon vah-nin Tatjana Klejerova sellit-ti šeikkuperäzesti, ku täkse ai-gua yhtes Kanzallizen poliitie-kan ministerstvanke on lua jittu tiekartu, kudaman vuoh opitah puuttuo perile, kudamas puoles olis parembi tartuo täh vaigieh kyzymykseh. ”Ei meidy Karja-lan parluamentah äijäl vuote-ta, pidäy ylen hyvin ruadua de-putuatoinke”, vakusteli Tatjana Sem’onovna. Nygöi on vie sellit-tämätä segi dielo, ken luadiu za-konanprojektan aloittehen Za-konoinhyväksyndykerähmöh. Rubiego sidä luadimah Karja-

3«Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru » KRL

» KIELIPEZÄ

Karjalan Rahvahan Liiton mer-kittävembii projektoi on py-hänpäivän kielipezä Petroskoil, kunne suahah vabuasti ker-ran nedälis kävvä rahvas pere-hinneh. Nägyvänny tuloksen-nu täs on se, ku perehet toven ollah kiinnostunnuot yhtehi-zes aijanvietos karjalankielizes ymbäristös da rakkahal opitah harjavuo karjalan kieleh. Tar-beh vois kazvua ymbäri Karja-lua kymmenii dai sadoi kerdoi-gi, ku löydys aktivistua da vä-häzen resursua hommata moi-zii ”haudomoloi”. Saimmo ve-reksel tiediä, ku tämänmos-tu allettih pidiä Priäžäs Elämä -etnokul’tuurizen keskuksen ti-lois suovattoin. Hyvä mieli!

Petroskoil vuoronmugai-ne “kielihaudomo” piettih päi-viä enne KRL:n vuozikeräh-myö. Tulluzii opastettih pas-tamah šipainiekkoi. Muasteri, omamualaine Natalja Antonona ozutti hienozen kuoren ajalen-

dua, čomah luaduh yhtiständiä, radžizijan šipainiekkazen voi-jandua. Nataljan sanoin mugah, händy kučutah pyhänpäivän kie-lipezäh jo ei enzimästy kerdua.

– Karjalakse pagizendu me-nöy tottu paistes täs kummalli-zeh luaduh. Joukos on sego vie-nan, sego livvintaustahistu pe-rehty, niidy ket jo hyvin malte-tah karjalua dai maltamatto-mua. Tavoitan käyttiä yhty dai tostu murrehtu omas paginas, ga tiettäväine yhtelaigua se on jygei. Ga erähii sanoi da sanon-doloi ruvetah jo tiedämäh. Segi, ku šipainiekku tarviččou ka-heksua, nygöi onnuako syväs mustos on. Kaikkii niidy eine-hii, kudamii pidäy šipainiekan luadijes, onnuako kymmenel kerral saimmo sanella pastan-dan aigah, kerdou omas ruavos meijän kieliaktivistu.

P.S. KRL:n puoles kiitämmö Miks-stuudien emändiä Tatjana Ševninua, kudai andoi mugavat tilat käyttöh ilmai. Šallun Anni

Kielipezän kazvatinnu olles pidäy maltua ei vaiku kieldy. Šipainiekan pastandunero on tärgei da kyzyttävy. KUVA: ŠALLUN ANNI

Šipainiekku tarviččou kaheksua

KiitoššanatKaikin tiijetäh, jotta šuurih pitoloih pitäy olla rahava-rua. Karjalan Rahvahan Liiton vuosikokouš on šuuri ta-pahtuma, kumpaseh keräytyy liittolaisie Petroskoista ta piirilöistäki. Tänä vuotena kokoukšeh otti ošua yli 80 henkie. Tavan mukah myö varuššamma kokoukšen rah-vahalla čäijystolan, jotta karjalaiset voitais paissa vie-läi epävirallisešša tunnelmašša. Järještön halličuš eččiy vuosikokoukšen sponsorija joka vuosi. Toičči löyvämmä niitä, toičči ei. Tällä kertua meilä tuli apuh Yhtehini Venä-jä -puoluvehen Karjalan tašavallan toimehpanijakomitiet-ta ta n’amukauppa “Pan Marcipan”. “Yhtehini Venäjä” anto liitolla 4 000 rupl’ua. Näistä rahoista myö makšoma pensi-nikulut ta liput Segežan, Priäžän ta Jessoilan alaošaštojen jäšenillä šekä Vieljärven Karjalan kielen kojin teatterilla ta vielä oštima piirakoita vuosikokoukšen čäijystolah. Ma-keijen kauppa ”Pan Marcipan” anto makijaisie ta šokolatie.

Halličukšen puolešta šanomma šuuret passipot Yhtehi-ni Venäjä -puoluvehen Karjalan tašavallan toimehpanija-komitietan johtajalla Gennadi Sarajevilla ta makeijen kau-pan omistajalla Olga Mihail'učenkolla. On hyvä mieleštä, jotta bisnesmiehet ta vallat ei olla skuupat. Heijän apu on tärkie ei vain rahan puolešta. Šiinä on kehittyvän siviiliyh-teiskunnan merkki.

Natalja Vorobei, Karjalan Rahvan Liiton halličukšen johtaja

vuzinnu lapset, perehet, internet

lan piämies, vai iče parlamentu-ariet, vai mi muu organizatsii – dielo on täyzavvonaine. Toizek-se, pidäy sellittiä dielot sen fede-ruallizen zakonanke, kudaman mugah kaikil Ven’an valdivolli-zil kielil pidäy olla kirilline poh-ju. Karjalan kieli olis täs dielos poikkevuksennu. Da gu tämä poikkevus hyväksyttäs, pidäy olla eri federualline zakon. Ke-rähmön aigah mainittih, ku pi-däy oppie kuitahto eistyö tämän kyzymyksenke syvyskuussah, kuni on ”valličuskiimat”. Yhtel-läh stuatusan suandassah pajo on vie pitky. Paiči tazavallan tazuo olemmo vie kiini Ven’an Duumasgi.

NUOREMBII PIDÄS HORAH DA TEATRAHAmmuzet liittolazet, mieron tundiettu artistu Vieno Ket-tunen da Oma Pajo -horan joh-tai L’ubov’ Nikitina paheksittih nuoremban polven vähytty hei-jän hommis. ”Näen, kui Liiton ruandois liženi nuordu, kuduat maltetah kai loimet uudeh lu-aduh, ylen čomasti paistah kar-jalua yliopistospäi piässyöt. A meil teatras ei tävvy karjalan kieldy maltajua”, paheksi Vieno Grigorjevna.

Liiton halličuksespäi on läh-tenyh iäres omua tahtuo myö-te sekretari Rita Kemppainen. Hänen tilah vallittih karjalan

kielen opastai Tatjana Barano-va. Liittoh vallittih yhten revi-zouran – sih virgah piäzi Jeka-terina Jevsejeva, Kanzallizen arhiivan sekretari, kriukkah kižuaju da karjalan kieldy kur-siloil opastui. Kogo halličuksen da paginanvedäjän valličendat pietäh tulies vuozikerähmös.

Kukkazil da kiitändykirjazil hyviteltih Venäjä-viena -sana-kirjan luadijoi. Sen suamine on olluh kuulužembii suavutuksii karjalazil mennyön vuvven ai-gua. Veseldyksekse kerähmölä-zile oli vieljärveläzien jumoris-tine ozutelmu. Sai kuulta toven čomua, omua liygii.

Vieljärven kylän teatrujoukon ezitys Vieljärven kylän teatrujoukon ezitys ”Douhtorilluo” rodih kaikile mieldy ”Douhtorilluo” rodih kaikile mieldy

myöte. myöte. KUVA: OL’GA SMOTROVA, “OMA MUA”KUVA: OL’GA SMOTROVA, “OMA MUA”

4 «Oma Mua»№15(1305)20. šulakuuta 2016http://omamua.ru » Karjalan Šivissyššeura

Yhteistyö on aina voimua » Šuomen vanhin karjalaisutta tukija kulttuurijärještö, Karjalan Šivissyššeura juhliu tänä vuotena 110-vuotis-

päivyäh.

OLGA MELENTJEVA

Karjalan Šivissyššeura on vuo-tena 1906 peruššetun Wienan Karjalaisien Liiton perintehi-en jatkaja. Liitto oli peruššettu Šuomeh šiirtynehien entisien laukunkantajien alottehešta ta šen piätarkotukšena oli paren-tua Vienan henkistä ta ainehel-lista tilua. Myöhemmin, 1917 vuotena, šen nimi muutettih Karjalan Šivissyššeurakši.

Perintehen mukah Karjalan Šivissyššeura järještäy jokavuo-tisen Heimopäivät-pruasniekan eri puolilla Šuomie, kumpaseh keräytyy šeuran jäšenie šekä yhteistyöpartn’orija Šuomešta ta muan ulkopuolelta. Tämän-vuotini šeuran 110-vuotispäi-vällä omissettu Heimojuhla oli järješšetty Vaasan kaupunkis-sa. Eikä še ollun šattumalta. Juuri Vaasašša 110 vuotta taka-perin, 25. šulakuuta 1906 vuo-tena, oli pietty Wienan Karja-laisien Liiton peruštamista val-mistelija kokouš, kumpani pani alun Liiton ta jälešti Karjalan Šivissyššeuran toiminnalla. Iče Liitto oli peruššettu elokuušša 1906 Tampereella.

TOIMINNAN TARKOTUKŠIE TA PERINTEHIE ŠÄILYTTÄENŠatakymmenvuotisen isto-rijan aikana Šeuran toimin-ta on piäššyn luajentumah ta monipuolistumah. Tänä-piänäki šen piätarkotukšie ol-lah itä- ta rajakarjalaisen kult-tuurin šäilyttämini karjalaisi-en elinalovehilla, karjalaisien šivissyštyön eistämini šekä kar-jalaisien ičetunnon lujittamini.

Nykyjäh šeurah kuuluu noin 1000 jäšentä ta šen tuvel-la toimiu muutomie alaošaštoja. Karjalan Šivissyššeura on aktiivisešti kehittän yhteis-työtä opetuš- ta kulttuurialal-la monien kanšalaisjärještöjen kera kuin Šuomen šamoin ni

Karjalan puolella. Šeuran tu-kemie aloja ollah kieli ta kult-tuuri, istorija ta perinneh, julkaisutoiminta ta kyyk-kä. Šuurta huomijuo KŠŠ kii-nittäy kielen opaštamiseh ta šukututkimukšeh.

Šeura jakau apurahua karjalaista šukujuurta oli-jilla opaštujilla Šuomešša šekä Karjalan korkiekoulu-jen ta koulujen karjalan kiel-tä opaštujilla nuorilla. Šeuran tuvella ta kannatukšella joka vuosi järješšetäh karjalan kie-

len kurššija Šuomešša tahik-ka Karjalašša. KŠŠ kannat-tau tutkimuštyötä, kirjojen jul-kaisomista ta kanšalliskielisien lehtien toimintua, ošallistuu erilaisien kulttuuritapahtumi-en järještämiseh. Viime aikojen KŠŠ:n merkittävimmistä töis-tä voit mainita varšinki vienan-kielisen Kalevalan julkaisomini šekä Sampo-tietokantapalvelun käynnistämini.

Kakši karjalan kielen opaštajua Olga Karlova ta Va-lentina Karakina šuatih Heimo-

päivissä palkinnot KŠŠ:lta. Nai-set jo monta vuotta on opaššettu karjalan kieltä kielikurššiloilla. Palkinto myönnettih šamoin Sampo-tietokantapalvelun lua-tijalla Ville Vaaralla.

VUOROVAIKUTUŠTA ENTISTÄ ENEMMÄN Vuorovaikutuš ta yhteistyö – tämä ajatuš kulki punalankana läpi kaiken juhlatapahtuman. Karjalan Šivissyššeuran šamoin ni muijen karjalaisušalalla toi-mijien järještöjen etuštajat paistih kielen ta kulttuurin merkitykšeštä ta šiitä kuin tärkie on karjalaisien olla vuorovaikutukšešša ta kehittyä yhteistyötä tällä alalla. Heimo-päivien kuččuvieraš Arhipiispa Leo toi Karjalan Šivissyššeuran juhlaväjellä tervehyisie Šuomen oikieuškosen kirikön ta Karja-lan Kielen Šeuran puolešta šekä plahoslovi tapahtuman:

– Ušon, jotta yhteisyön näkömini on tullun enem-män tovellisuokši. Mei-lä on vaikeukšie, ka niijen voittamisešša yhteistyö on aina voimua. Nämäki Heimopäi-vä-tapahtumat tovissetah, jot-ta vaikka jokahini meistä pa-kajau omua kieltä, myö kaikin piäšemmä yhteisymmärrykšeh. Tahon toivuo šitä, jotta en-tistä enemmän myö kai-kin käytämmä kieltä, kirju-tamma ta julkaisamma šekä entistä enemmän olemma vuorovaikutukšešša ta näin luomma meijän kulttuurilla en-

tistä vahvempua tulovaisutta.Heimopäivillä Arhipiis-

pa Leo oli juhlallisešti nimi-tetty Karjalan Šivissyššeuran kunnivojäšenekši.

Jo nellä vuotta Karjalan Šivissyššeuran johtajana jat-kanut Eeva-Kaisa Linna niise koroštau yhteistyön merkityštä toiminnan kehittämiseššä:

– Meilä on hyvin äijän tulo-vaisuoh liittyvie šuunnitelmie, kumpasie myö emmä jakša to-teuttua ilman yhteistyökump-panija. Ta onnekši meilä nii-tä on kuin Šuomešša šamoin Karjalan puolellaki. Meijän toiminta on viime aikoina tul-lun hyvin sistemattisekši, šuunnittelemma etukäteh šekä šuomelaista jotta karjalaista yhteistyötä yhteistyökumppani-en kera. Meilä on olomašša mo-nie eri tapoja toimie.

Opetušhalličukšešša vir-katyöššä olija Linna näköy tär-keyven opetušalan ta varšinki opaštajien tukemisešša.

– Milma ilahuttau šuurešti, jotta nykyjäh meijän yh-teistyö Karjalan tašavallan opetušministerijön kera on šuanun šemmoset muuvvot, missä sistemattisešti myö ku-lemma šitä kohtua, jotta opet-tajien pedagogiset, menetelmäl-liset, šisällölliset taijot kehitet-tyis.

Karjalan Šivissyššeura jat-kau toimintuah entisellä johol-la. Šeuruavat Heimopäivät pie-täh 8. šulakuuta 2017 vuotena Helsinkissä.

Karjalan Šivissyššeuran jäšenie, yštävie ta yhteistyökumppanija Šuomešta ta Karjalan puolelta keräyty Vaasah šeuran Heimopäivillä. KUVAT: OLGA MELENTJEVA, "OMA MUA"

Karjalan kielen kešäkurššien opaštajat Valentina Karakina (vaš.) ta Olga Karlova (keš.) on palkittu Karjalan Šivissyššeuran kunnivomerkkilöillä monivuotisešta työštä kieliopaštamisen alalla.

5«Oma Mua»№15(1305)20. šulakuuta 2016http://omamua.ru » heimopäivät

Kilpailuja ta palkintojaOman 110-vuotisjuhlan kunnijakši Karjalan Šivissyššeura on ilmottan kakši kilpailuo: Wikipedia-kilpailun šekä kilpailun gradu-palkinnon myöntämiseštä.

Tule luomah karjalaista WikipedijuaWikipedia-kilpailulla pyritäh vauhittamah artikkelien kir-juttamista ta karjalankielisien Wikipedia-tietošanakirjojen avuamista julkisiksi. Työn alla on kolme karjalankielistä Wi-kipedijua: vienakši, livviksi ta lyydiksi. Nämä tietošanakirjat ei ole vielä julkaistu kun ne ollah vielä hautomošša. Ennein kun uuši Wikipedia julkaissah iččenäisenä šanakirjana, šiih pitäy šuaha riittävä miärä artikkelija, käyttöliittymätekstijä kiännettyinä šekä riittävä käyttäjäaktivisuš.Kilpailušša palkitah kolme ahkerimpua kilpailijua Wikipe-dia-apurahalla niin, jotta enšimmäini palkinto on 500 eu-ruo, toini 300 euruo ta kolmaš 200 euruo. Kilpailuaika jatkuu pimiekuuh 2016 loppuh šuate ta talvikuušša 2016 Karjalan Šivissyššeuran halličuš piättäy apurahojen jakuamisešta. Kilpailun ošallistujan pitäy lähettyä šähköpoštissa luvettelo artikkeliloista šekä tekstit, kumpaset hiän on luatin aikavä-lillä 11.4.–30.11.16. Yhen artikkelin on šisältävä vähintäh 150 šanua tahi šeiččemen-kahekšan virkehtä.Kaikki ainehistot pitäy lähettyä 30.11.16 šuate Karjalan Šivissyššeurah (toimisto@karjalansivistysseura.fi ) tahi Ilja Mošnikovilla (ilja.moshnikov@uef.fi ) (Itä-Šuomen yliopiston Kiännä-projekti). Lisyä tietuo kilpailušta Eeva-Kaisa Linna, KŠŠ:n johtaja, puheenjohtaja@karjalansivistysseura.fi Ilja Mošnikov, Itä-Šuomen yliopisto, Kiännä-projekti, ilja.mosh-nikov@uef.fi

Palkinto karjalaisutta käsittelevällä tutkielmallaKarjalan Šivissyššeura myöntäy gradu-palkinnon Karjalua ta karjalaisutta käsitteleväštä ylemmän korkiekoulutut-kinnon tutkimuštyöštä (pro gradu -tutkielma, diplomityö). Palkintošumma on 2000 euruo. Työ voit käsitellä kieltä, kulttuurie, istorijua, yhteiskuntua, politiikkua, luontuo, talo-utta ta muita aloja. Palkintuo myöntyässä tärkienä pietäh työn merkityštä ta kiinnoštavutta. Ehtona on, jotta työ on hyväkšytty 2015 tahikka 2016 vuotena. Ehotukšeh pitäy liittyä tutkimuštyö ta kopijo šiitä annetuista laušunnoista, tovissuš työn hyväkšymiseštä yliopistošša (päivämiärä ta mahollini arvošana) šekä lyhyt peruštelu. Ehotukšet pi-täy toimittua Karjalan Šivissyššeurah 30.09.2016 šuate šähköpoštissa (toimisto@karjalansivistysseura.fi ) tahikka poštissa (Karjalan Šivissyššeura, Luotsinkatu 9 D, 00160 Hel-sinki). Lisyä tietuo antau KŠŠ:n halličukšen jäšen Pekka Pa-milo, pekka.pamilo@helsinki.fi .

Kulttuuriohjelmanman värijäHeimopäivät-pruasniekan vie-rahilla kulttuuriohjelmua ta-rittih Petroskoista tulle-het Oma Pajo -rahvahankuo-ro ta Šattuma-yhtyveh. Paičči varšinaista pruasniekkua Oma Pajo -kuoro piti muutoman kon-sertin Vaasan vanhojenkoti-loissa šekä järješti fl esh-mob -esitykšie kaupunkin torilla ta kauppakeškukšešša.

Heimopruasniekan tarina- ta čäijyillačušša oli pietty uuvven LaulUni-nimisen musiikkile-vyn esityš. Vaštailmeštynyt CD-levy on Karjalan Kanšallisien kulttuurien keškukšen ta Kar-jalan Šivissyššeuran tämänvuo-tisen yhteistyön tuloš. Levyllä on yksitoista Petroskoin muu-

sikkojen esittämyä karjalaista ta vepšäläistä tuuvitušlauluo. Šiinä tulou esih omaperäis-tä tulkintua ta eri tyylijä (etno, folk, rock, rap, muajilman musiikki, elektronini, jazz) lyyrisešti esitettynä. Oma Pajo kučču vaasalaisie tanššimah piirileikkijä. KUVA: OLGA MELENTJEVA

Pualikka käteh, kyykkä kumohHeimopäivät-ohjelmah joka vuosi kuuluu kyykkäpeliottelu. Tällä kertua kyykkäkentällä ta-vattih Karjalan Šivissyššeuran ta Vaasan Karjalašeuran joukot. Innokkahan ta kiinnoštavan pelin tulokšena voiton šai Kar-jalan Šivissyššeuran joukko.

KŠŠ:n joukon peluajalla Pek-ka Pamilolla on keräytyn noin 60 vuotta kyykkäpelikokemušta.

– Enšimmäiset valokuvat, missä olen jo peluamašša, oli otettu miun ollešša 5-6-vuotise-na, Pekka muistelou.

Porajärveltä šyntysin ollut Pekan tuatto oli niitä innok-kahie Karjalan Šivissyššeuran jäšenie, kumpaset elävytet-tih kyykän peluamisen. Tuaton innoštamana poika kiinnoštu

kovašti kyykkäpelistä ta šen jäl-keh KŠŠ:n toiminnašta.

– Kyykkäpeli on nyt hyvin šuosittu Šuomešša. Joka paik-kakunnalla on omat joukot ta hyvä, jotta on mahollisuš pityä šemmosie yhtehisie tapahtu-mie.

Kokenehien rinnalla molom-missa joukoissa pelattih nuoret-ki peluajat. Kai Pekšujev iče pe-luau kyykkyä ta on Aleksi-poi-kahki šuanun peluamah.

Vaasan Karjalašeurašša pe-latah kyykkyä šiännöllisešti kešällä.

– Meilä on perušporukka, kumpani aina käyt peluamašša, Vaasan Karjalašeuran šihteeri Raija Rapo šelittäy. – Ka aina tulou uušie kuottelomah pelu-

amista. Peluajien joukošša on äijän nuorieki, kumpaset on jo pieneštä šuahen pelattu. Mei-lä on pikku kyykkieki, kumpa-set ollah tavallisie kepiemmät. Vet tuo tavallini kyykkäpualik-ka on melko jykie. Mie iče kui-tenki tykkyän jykiemmäštä pualikašta. Ta ihan mukavua mieltä aina še peli tuou riippu-matta šiitä oletko voittan vai hä-vinnyn.

– Eikä šiinä ičeasiešša ole välie ket ollah peluamašša ta ken on voittajana, Pekka Pami-lo koroštau. – Tärkeintä, jot-ta ihmiset tullah kaččomah pe-lie ta iče innoššutah šiitä. Näin šuamma tätä peliperinnehtä le-viemmällä.

Karjalan Šivissyššeuran ta Vaasan karjalašeuran joukkojen välini yštävyšpeli loppu KŠŠ:n joukon voitolla. KUVA: OLGA MELENTJEVA

6 «Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru » eloksen ratas

Onigman kyläTämä kylä oli puolel doro-gua Kočkomas Rugojärve-le, Kučjärven da Pirtijär-ven kylien välil. Onigmu seizoi korgiel Onigmujär-ven pohjaisrannal. Järves lähtöy Onigman jogi, ku-dai kandau omat viet On-da-jogeh. Tädä kyliä mai-nitah Arhangelin Karja-lan spiiskois vuvvennu 1908. Se kuului Arhange-lin gubernieh Kemin ujez-dah Tunkuon voulostih. Enzimäzet eläjät tuldih tänne Pirtijärven kyläs-päi. Uvves kohtas eläjil oli äijy ruaduo. Pidi kuadua meččiä, srojie kodiloi, val-mistuo muadu peldoloik-se, kabrastua kivilöi, ku-damii lad’d’attih riädy-löih.

Vuvvennu 1926 voulos-tiloin sijah roittih rajonat. Sit kylän adressi muutui, se rodih Rugojärven ra-jonan Rugojärven kylä-nevvosto. Kyliä sanottih Onigmavuarakse, sie eli nelli perehty: kolme Si-dorovien velleksien – Ii-vanan, Filipän, Nikitan – perehty, kuduat tuldih Pirtijärven kyläspäi da nelläs oli starikku Serge-jev Ivan Ivanovič. Kaik-kiedah kyläs eli 21 hengie. Kahten kilometrin piäs eli vie yksi pereh, kuduas oli nelli hengie. Hyögi kuu-luttih tämän kylän elä-jien joukkoh. Kaikin ol-dih karjalazet. Vuvvennu 1933 kyläs eli jo 26 hen-gie, huutoral oli kaksi pe-rehty – Sergejevat da Pan-telejevat, heidy oli 14 hen-gie. Nygöi kyläh kuului 40 eläjiä, kaikin oldih karja-lazet.

Kyläh srojittih ča sou-nu. Kyläs kaikin oldih mu-anruadajat. Hyö kazvatet-tih kartohkua, ruistu, pel-vastu, piettih žiivattua, suadih järves kalua, ke-rättih mečäs marjua da si-endy. Ei oldu ylen bohatat, ga ni ylen köyhäkse heidy

ei suannuh sanuo. Äijän ruattih da elaijan leiby suadih.

Konzu tuli kolhouzoin aigu, kyläh luajittih Ru-gojärven kolhouzan bri-guadu. Vuvvennu 1933 Kočkomaspäi zavodittih srojie Rebolah dorogua mašinoih niškoi da rau-dudorogua Kočkomaspäi Rugojärvele. Raududoro-gu srojittih Vača-kylässäh da se meni Onigmajärven toizel puolel, a toine doro-gu meni kylän rinnal. Nii-löil vuozil jo planiiruittih srojie Segeežan kombi-nuattu. Dorogu pidi sik-se, ku sen varrel nostet-tih pos’olkoi ”kulakkoih” da ”vihamiehih” niškoi. Niilöil vuozilhäi äijy rah-vastu karkoitettih omis eländykohtis da tuodih meččyruadoloih Karja-lah. Siidorovan Natoi lap-sennu musti, kui Onig-

man kyläs läbi matkat-tih suuret joukot mostu rahvastu. Yhtes artelis oli buat’uškua-pappii. Heijän kyläh jätettih pappi, kudai ei voinnuh ielleh mennä, hänel oldih jallat kibiet. Pappi oli ylen hyväsydä-melline, hänen vieres ai-nos lapset pyörittih.

Keviäl vuvvennu 1938 kyläspäi otettih kai mu-žikat, ken oli vanhembi 17 vuottu. Heidy kedä am-muttih, ken kuoli voimat-tomuoh. Myöhembi kaik-kii reabilitiiruittih, ga ky-läs niilöi mužikkoi niken ei nähnyh enämbiä.

Voinan aigah Koč-koman dorogua myö tuli 14. suomen diviizii. Ven’an puolel tiä oli vai yksi 337. polku da pienet rajanvardoiččijoin joukot. Hirviet bojut oldih rajal da Jemeljanovka-kylällyö, kus polku oli ymbäröit-

ty, da vähä ken piäzi sit hengih. Ielleh suomelazet terväh eistyttih, ku vas-tas ei olluh nikedä. Ven’an puolel vahnembii rahva-hii työttih evakkoh, nuo-rembii jätettih srojimah vastustusestetty: kaivua okoppoi, tranšeiloi, pol-tua dorogal puudu, azuo savuestetty. Nämis ruado-lois Onigman kyläspäi oli nuori briha Miša Siido-rov. Nämih ruadoloih läh-tijöil pidi ottua keräle lab-ju, pila, loma libo kirves, vie syömisty kahtekse ne-dälii, kattil luzikanke da lämmät sovat.

Konzu Miša tuli ko-dih nämis ruadoloispäi, häi oli ligahine, täyzi piä da sovat tävvet täidy, iče laihtunuh da nälläs. Mua-mo vai ehti pestä poigua da syöttiä, tuodih viesti, ku Mišua otetah armieh. Ei brihačul annettu ni

huogavuo, kerras työttih frontale, moine jygei aigu se oli.

Heinykuus da elo-kuus Rugojärvel kerät-tih rahvastu partizua-noin Vper’od-joukkoh. Sih joukkoh kirjuttihes-gi Siidorovan Natoi Onig-man kyläspäi. Häi kaiken voinan oli tämän joukon tiijustelijannu da terve-hyönhoidajannu. Häi oli palkittu Krasnaja Zvezda -ordenal da medalil ”Za bojevije zaslugi”.

Vuvven 1941 elokuus algajen voinan loppussah Rebolan dorogal vihollizii vastah vojuičči 27. diviizii. Voinan aigah kyläs oldih meijän saldatat, frontas-sah oli 25 kilometrii, ga ei tiä saldatat huogavumas oldu. Suomalazet joukot puaksuh tuldih meijän tagavoh. Syvyskuus mei-jän zenitčiekat ammut-

tih vihollizen lendoko-neh. Se sordui ei loitton kyläspäi suole. Kezäl vuv-vennu 1943 suomelazien tiijustelijoin joukko oli ven’alazien tagavos da ei loitton Onigmaspäi doro-gal räjähti kaksi mašinua saldatoinke. Ei loitton ky-läspäi mečäs oli vojennoi gospitali, sidä pidi vardoi-ja da olla ainos valmehen-nu vastata vihollistu.

Jälles voinua Onigmale avattih spluavutila. Vuo-zinnu 1945-1956 muaste-rinnu tiä ruadoi Mošnikov Danil Trofi movič. Hänen tytär Marina Danilovna eläy Petroskois. Ruadajih niškoi srojittih Verhn’aja Onigma -pos’olku, sie oli leivänpastamo, kon’ušši heboloih niškoi. Kyliä ru-vettih sanomah Nižn’aja Onigma. Siegi elettih spluavus ruadajat. Vuv-vennu 1968 pos’olku sal-vattih. Nygöi sil kohtal kazvau meččy.

Jälles voinua kylän kalmužimale luajittih vel leskalmu, kunne viet-tih vojennoit kalmat, ku-duat oldih dorogan varrel da mečäs kylän lähil. Hä-vii pieni karjalaine kylä, dai hävii sil kohtal sro-jittu pos’olku. Meččävyi eländykohtu, ga pitkät ki-viruoppahat da kodiloin alustat vie nävytäh. Net ei anneta unohtua, tiä kon-zulienne elettih rahvas. Nygöi tänne kävväh rah-vas marjah da kalastajat kalua suamah.

Galina Mihailova, Segeežan linnu

Onigman neidizet.

Voinal surmattuloin velleskalmu.Onigman kylä vuvvennu 1933.

Vuvvennu 1933 kyläh

kuului 40 eläjiä, kai-kin oldih karjalazet.

7«Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru » yhteiskundu

Silmänlipahtus: Etnomoudu karjalazien tabah Ei muga ammui oli se aigu, konzu naizet piettih piäs paikkoi da čepčoi, ei kävelty pal’l’ahin piälöin. Nygöi-häi meijän piähyöt-rukat kestetäh vihmua da päiväzen pastuo, tukatgi sendäh mutistutah da katkeillahes. Vieljärven akat piätettih kiändiä vahnat perindöt da ommelta vahnat čepčat uudeh tabah. Hyö kerryttih Karjalan Kielen Kodih, ennepäi valmistettih movvakkahat čepčan viilendykuavat da otettihes ruadoh. Kai oli ommeltu lyhyös aijas. Uuzi piäh pandavu rodih kaikile mieleh, erähät ei ni ruvettu heittämäh sidä da harpattih kodih čepčaine piäs. KUVA: MARGARITA KEMPPAINEN, “OMA MUA”.

Uuzi Kanzoinvälizen yhteisruavon keskusTAMARA SIDOROVA

Kevätkuus Suojärveh avattih Kanzoinvälizen yhteisruavon keskus. Se perustettih Karja-lan yhteiskunnallizien järjestö-löin resursukeskus -yhtevyksen projektan mugah, kuduan nimi on “Muailmas eliä – rauhas eliä: kanzalline poliitiekku, yh-teiskundu da rahvahalline dip-lomuatii”. Sen kannatti Kanzal-lizen poliitiekan ministerstvu. Kanzoinvälizen yhteisruavon keskus rubieu ruadamah Suo-järven kirjastoloin tyves.

Keskuksen avajazis oldih Kanzallizen poliitiekan mi-

nistru Andrei Manin, Suojär-ven piirin halličuksen piälikön sijahine Ol’ga Kačalova, Karja-lan yhteiskunnallizien järjestö-löin resursukeskus -yhtevyksen piälikkö Nikolai Os’kin, "Oman tulehmon", Čulpan -tatuaroin kul’tuuruseuru -järjestön ezit-täjät da piirin eläjät.

Omas paginas Andrei Ma-nin mainičči, ku Karjalan taza-valdu on moine kohtu, kuduah rakkahal muutetah ulgomuala-zet, sendäh meil on tärgei aut-tua heidy liittymizes karjalazeh yhteiskundah da säilyttiä sobuu kanzoin välis.

Nikolai Os’kin saneli, ku moi-

zet keskukset ollah effektiivizet, ku sie annetah tieduo da sanel-tah paikallizes kul’tuuras, pie-täh seminuaroi, kus šeikuijah kanzoinvälizen yhteisruavon kyzymyksii, pietäh kanzallizii pruazniekkoi da muahmuutta-jien adaptatsiipivot. Keskukseh jo suadih kai ruadoh tarvittavat tehniekkylaittehet.

Tatuaroin kul’tuuruseuran piälikkö Faida Fadejeva ezitti tatuaroin kanzallizet ruutat da saneli seuran ruavos.

Saneli omis ruadonerolois täl alal L’ubov’ Prisoškovagi, Veškelyksen “Oman tulehmon” piälimäine. “Oma tulehmo” jo

äijän kerdua oli Kanzallizen po-liitiekan ministerstvan projek-tukilvoin voittajannu da sai va-rua omih projektoih Karjalan b’udžietaspäi.

Täkse päiviä Kanzoinväli-zen yhteisruavon keskuksien ruado on järjestetty Kondupoh-jas, Sortavalas, Anukses, Kosta-mukses, Puudogas, Petroskois, Segeežas, Belomorskas, Karhu-mäis da Pitkäsrannas. Vuvven-nu 2015 nämmien keskuksien tyves oli järjestetty 60 piduo, kudamih yhtyi läs 1800 hengie, niilöis 600 hengie, kuduat muu-tettih Karjalah.

Kanzoinväline yhteisruavon keskuksen avajazet Suojärves. Keskus rubieu ruadamah Suojärven kirjastoloin tyves.

GaražasOL’GA SMOTROVA

Nedäli tagaperin vein mašinan muasterin ka-čot tavakse. Tädä muas-terii tietäh Šuojun kyläs maltajannu da ruadajan-nu mužikannu, traktoroin spetsialistannu. A juumo-rantunduo hänel voibi vel-gahgi ottua.

– No sanele, kusbo ruat, kyzyy häi minul.

– Ga lehtes ruan.– Lehtiigo myöt?– Ga myön, nagran.Tunduu hänes ižän-

muan luja suvaičus, hos kohti ei sano sih nähte ni-konzu.

– Tuandoi eräs tutta-vu kyzyi minuu juottua ragoloi UAZ:an pohjas. Kačoin, a sie ni juottuo ei olluh mih, kai pohju oli laho. Minul kai abei silloi rodih, kuibo voibi muga pahoinnu pidiä omua rahvastu, ku luadie heih niškoi moizii mašinoi. Mašinal oli vai seiččie vuottu kaikkiedah...

Garažah tuli muaste-rin susiedu, autoi rattahii lekuttua. Muasteri tuaste pagizuttau minuu:

– Sanele hos, misbo kirjutatto, midäbo karja-lazile kuuluu?

– Vaste ei ammui ke-rähmöle kerryttih, vas-tain. – Tahtotah, ku kar-jalan kielele annettas val-divolline stuatussu Karja-las.

Täs susiedu oman sa-nan välih čökkäi:

– A miksebo se pidäy? Minuu ku opastettas pa-gizemah karjalakse, ga minä pagizizingi. Neušto stuatussu voibi kieldiä libo potakoija omal kielel pagizemah...

Pikoi kodvazen men-dyy mies ližäi:

– Mittumango mur-dehen karjalazet otettas valdivollizen kielen poh-jakse? Anuksen vai poh-jazen?

Minä kummeksin mos-tu tolkun kyzymysty dai, tottu sanuo, en maltanuh nimidä vastata.

Sit miehet juohatet-tih, kui suvikarjalan da pohjaiskarjalan mužikat ei ellendetty toine tostu. Minähäi kodih ajajes ečin tottu heijän sanois.

8 «Oma Mua»№15(1305)20. šulakuuta 2016http://omamua.ru » nero

“Lokka” lenti enšimmäisellä enšimmäisellä paikallaANTTI TUOMI

Šulakuun 9. päivänä Kemis-sä piettih Alovehellini rahva-han horeografi jan kilpailu. Še oli järješšetty V Kanšainvälisen Viola Malmilla nimetyn šuomelais-ugrilaisien rahvahi-en Karg kučub -horeografi jafes-tivalin merkeissä.

Kilpailuh ošallistu yli 15 omatoimista kollektiivie Ke-mistä, Segežašta, Belomors-kista, Louhešta, Kalevalašta, Koštamukšešta, Rukajärveštä, Mujejärveštä, Čupašta. Kilpai-lun tanššiohjelma oli pohatta, kaččojat ta arvoštelijat šuatih

nähä 44 esityštä.Tašavallan pohjoisošan pa-

rahien tanššikollektiivien innokkahašša kilpailušša voitti Kalevalan kulttuuritalon Lok-ka-yhtyveh. Tanššikollektiivin ohjuajana on Laina Zinnuro-va. Kilpailuo varoin ohjuaja tanššijien kera valmisti uuv-ven Ilokerä – kalevalalaiset tanššileikit -ohjelman. Šiih kuulutah meijän šeuvun tunne-tut rahvahan tanššit “Raatikko”, “Humahuš”, “Kruuga” ta muut. Šanakši, Lokka-yhtyvehen ai-nutluatuset kanšanpuvut om-peli Kalevalan kulttuuritalon puvuštaja Irina Timijeva.

Kullervo, Kalervon poika » Vuokkiniemeššä piettih uuvven spektaklin enši-ilta.

“Lokan” kahekšanminuuttini esityš vallotti kuin kaččojien, niin ni arvoštelijien šyväimet. Šen tulokšena on arvoššettu palkinto: enšimmäisen aštien diplomi ta kučču tašavallan kilpailuh, kumpani pietäh kešäkuušša Petroskoissa.

Toisella paikalla piäsi meijän

pohjoisnuapuri – Louhen kult-tuuritalon Ivan da Marja -folk-lorikollektiivi. Šen ohjelmašša niise oltih kalevalalaiset ta louhelaiset rahvahan tanššit. Arvoštelijat annettih kolman-nen paikan Pomorien venäläi-sellä rahvahan kuorolla, kum-pasen ohjelmašša oltih pomori-

laiset tanššit. Molommat kollek-tiivit niise lähetäh kešäkuušša Petroskoih.

Onnittelemma kaikkie, ken valmisti Lokan artistoja kilpailudeb’uttih šekä tanššijie, kumpaset niin hyvin esitettih meijän piirie Kemin lavalla. Hy-väh lykkyh, “Lokka”!

MARIJA SAVELJEVA

Kalevala-eepossan šankari-koštajan Kullervon tarina jo moničči innošti kirjailijie ta muusikkoja: Jean Sibelius omisti šillä simfonijan, a John Tolkien kirjutti Turin Turamba-rin istorijan Kullervo-runojen pohjalta.

Niin ni ohjuaja ta taiteili-ja Tatjana Grebzde piätti luatie oman spektaklin tunnetun ee-possan mukah. Kullervo-näy-telmän enši-ilta piettih kevät-kuun lopušša Vuokkiniemeššä.

Kyšyin ohjuajalta, mintäh hiän valičči juuri nämä eepos-san runot.

– Miula jo aikoja šynty še ajatuš, ka ei ollun artistua piä-roolih, šelittäy Tatjana Grebzde. – A tuanoin mie nävin Nikita Vorobjovin Kormilo-huuttoril-ta ta heti ymmärsin, jotta miun šankari-koštaja löyty.

Niin ni alko spektaklin lavaššuš. Vorobjovien melkein koko pereh – muamo Olga šekä kolme poikua Van’a, Jegor ta Nikita – ošallissuttih näytteli-jäjoukkoh.

Kullervon istorija on täyši vaikeita kohtija. Esimerkiksi, šiinä on oša, kumpasešša peto-elukat tapetah Ilmarisen nai-sen. Jotta välttyä ankarie kap-palehie, näytelmäššä esiinny-täh kuklat.

– Spektaklissa artistat esi-

tettih omie roolija ta šamoin oltih ni kuklateatterin esittäji-nä. Niin, šen jälkeh kun Ilma-risen naini taisteli petoelukkoja vaštah, lavalla elävän näytteli-jän ieštä tuotih kuklan piä.

Kullervo-näytelmäššä ohjua-ja käyttäy monta simvolie. Esi-merkiksi, spektaklin aikana la-valla näyttäyvytäh kolmen lin-nun hahmot: valkie kotka tar-kottau elämyä, ruškie – vertä, a

mušta lintu merkiččöy šurmua.Näyttelijien lisäkši spek-

taklissa on kakši starinoiččijua: yksi kertou eepossan rivijä kar-jalan kielellä, a toini venyähen kielellä. Karjalan kielellä on tär-kie tehtävä – še auttau kaččojie tuntie eepossan erityisluatuo.

Ohjuajan šanojen mukah, näytelmän piäajatukšena on aktualini kašvatukšen prople-ma. Kullervon istorija kertou,

kun yheštä pikkušeikašta alko velleššota. Tänäpiänä niise ri-keneh šattuu niin.

– Miun mieleštä Kuller-vo on šankari, hiän vain joutu kohtalon vaikien vaikutukšen alla. Još hiän šyntyis täyveššä pereheššä, niin varmašti häneštä tulin kanšanšankari, koroštau Tatjana F’odorovna.

Tatjana Grebzden Kuller-vo-spektakli jo šai korkeita

arvošanoja Kalevala-eepossan tietäjiltä. Kalevala open -pro-jektin johtaja Irina Rinkevič kučču artistoja esittämäh näy-telmyä Kalevala-eepossalla omissetuh festivalih, kumpani pietäh heinäkuušša Petroskois-sa. Šamoin ohjuaja Grebzde toi-vou, jotta koštamukšelaiset niise šuahah nähä hänen lavaššukšen Kulttuuri-musejokeškukšen tahi Družba-kulttuuritalon lavoilla.

Kuvašša Lokka-tanššikollektiivi valmistautuu esiintymiseh Kemissä. KUVA: ANTTI TUOMI.

Kullervo-spektaklih ošallistu melkein koko Vorobjovien Kullervo-spektaklih ošallistu melkein koko Vorobjovien pereh Kormilo-huuttorilta. Kuvan kešeššä Ol’ga-muamo ta pereh Kormilo-huuttorilta. Kuvan kešeššä Ol’ga-muamo ta hänen pojat Van’a ta Jegor. hänen pojat Van’a ta Jegor. KUVA OTETTU NEW.VK.COM/KALEVALAOPEN -ŠIVULTA.

9«Oma Mua»№15(1305)20. šulakuuta 2016http://omamua.ru » oma kieli, oma mieli

Karjalan kieli viiješšä minuutissaNATTO VARPUNI

Elämmä karjalaisittain -komp-leksiprojektin rajoissa Kar-jalan Rahvahan Litto ta Oma Mua -lehtitoimituš valmisset-tih Karjalan kieli viiješšä mi-nuutissa -oppikortin vienan-karjalan murtehella. Oppikor-tin painoš on tuhat kappalehta. Šitä ruvetah käyttämäh karja-lan kielen kurššiloissa havain-tomaterialina.

Vienankarjalaisen oppi-kortin ainehisto oli kiännetty livvinkarjalaisešta kortista, mi

oli julkaistu viime vuotena Pe-rehen arvot -projektin puitte-hissa.

Karjalan kieli viiješšä mi-nuutissa -oppikortin šiämyštä esittäy, jotta kieltä on helppo oppie, šamoin še minimalisešša miäräššä antau karjalaista šanaštuo ta kielioppie.

Oppikortin levittämini ve-näläisien kešen auttau löytyä uušie innokkahie, ket tullah op-pimah karjalan kieltä.

Karjalaini illačču Sohjanankošen kyläššäANNI VLASOVA

Olen monta kertua käynyn Sohjanankošen kylän kulttuu-ritaloh ta tunnen monie kylä-läisie, kun iče olen elän šielä 40 vuotta takaperin. No aina ih-mettelen kulttuuritalon ruata-jie Natalja Borodkinua, Jelena Ligotskajua ta kirjaštonhoitajua Nina Grigorjevua, kuin hyö ma-hetah järještyä erilaisie pito-ja. Olisko še Voitonpäivä, perin-tehellini kalapruasniekka tahi minih muu tapahtuma, aina šielä kekšitäh niin kiinnoštavua ta šyväinmielistä ohjelmua, jot-ta šitä pitälti muistelet.

KARJALAISIE HÄITÄ KAČČOMAHNiin šattu tälläki kertua. Tapah-tuman tarkotukšena oli esittyä šuuremmalla yleisöllä Karjalai-sien hiät -näytelmä, kumpaista näytti Lintuset-lapšienjoukko. Kymmentä päivyä ennein tuota tapahtumua lapšet mäneššykšellä ošallissuttih Louhen piirin Varpusien kisat -lapšienkilpailuh (šilloin juh-littih 10-vuotispäivyä kilpai-lun peruštamisešta). Ohjuajana heilä on Jelena Ligotskaja ta hä-nen avukši viime aikoina on tul-lun Nina Grigorjeva, kun hiän on karjalan kielen kerhon vetä-jä. Šuuremman ošan karjalan kielen opaštamisešta lapšilla on ottan tehtäväkšeh Zinaida Ust’ugova, naini ruatau tätä työ-tä ihan ilman palkkua. Raisa Kundoz’orova niise ilmaisekši ompelou kanšallispukuja lapšilla ta i ruavahilla artis-toilla. Muitein, Zinaida ta Rai-sa lauletah hyvin tunnetušša Šatienkuari-duetissa.

Jelena Ligotskaja kerto, jot-ta ”Lintuset” niise nyt täytettih 10 vuotta ta heitä nyt on jo toi-ni vaihto, kaikkijah heitä on 10

henkie. Miun kyšymykšeh, ketä hiän vois šanuo paremmakši, Jelena vaštasi, jotta kaikki lapšet 4–9 -luokkalaiset, ollah aktiiviset ta mielelläh käyväh harjotukših. Hyö esitettih tätä näytelmyä jo omašša koulušša ta luvattih tulla vielä Piäjärveh.

NELLÄN KYLÄN KARJALAISET KERÄYVYTTIH YHTEHTovella, myö mielellänä kaččoma ta kuuntelima melko hyvyä karjalan kieltä lapšien esitykšeššä ta lauluissa. Kaikis-ta nuorin Veronika Bulgakova oli moršiemen roolissa. Pojatki näytettih omua neruo vanhan-aikusissa tanššinumeroissa, ka tuntu, jotta nykyaikaset Breik-tanššit on tultu meijän karjalai-silta. Lisäkši kaikkie kučuttih

piirileikkih, missä mielellänä tanššima, unohtuan ijäštä.

Illaččuo jatko Šatienkuari-duetti, hyö laulettih a-kapel-la, kuin ainaki, lisäkši Zinaida Ust’ugova taitavašti luki runon ta laulo pitän Vellenšurmuaja-balladin. A Kiestinkistä tullut karjalaisen šeuran Ualto-laulu-joukko esitti oman šeuvun lau-luja. Vaštavukšen aikana vie-lä lauloma karjalaisie ta venä-läisie lauluja Katerina Kurano-van šäješšykšellä, Piäjärveštäki meitä karjalaisie oli Katerinan lisäkši, oša meistä esitti omah vuoroh niise karjalaisie laulu-ja. Lähikyläštä Tungojärveštäki oli väkie. Sohjanankošelta ol-tih vanhemmat karjalaiset, Vee-ra Langujeva ta Helmi Iskako-va laulettih vanhoja karjalai-

sie lauluja. Enšimmäistä kertua karjalaiset nelläštä kyläštä ke-räyvyttih tänne, lupasima jat-kua tämmöistä yhteyttä.

Kaikilla oli niin hyvä mieleštä, kun illačun vetäjä Nina Grigorjeva puaji karjalan kielellä ta niin šuurella innolla, mi hyvin vaikutti ošallistujien mieleh. Lisäkši Nina luki Leonid Avksentjevin runoja venäjäkši, no oikein taitavašti.

KULTTUURITALON ERIKOINI ILMAPIIRIVälillä joima čäijyö, pakasima tuttavien ta šukulaisien kera, oli mukava ilmapiiri. Kaikki kulttuuritalon ruatajat ta esiin-tyjät oltih kanšallispuvuissa. Mukava, kun venäläini Natalja Borodkina on joka pruasniekan

šieluna ta niin kannattau kar-jalaista kulttuurie, kuin ei muu karjalaini. Tällä kannatukšella Sohjanankošen kulttuuritalo on erikoini Louhen piirissä (vaikka työolot vilun takie šielä on tovel-la pahat). Ei šattumalta Natalja voitti Karjalan kyläkulttuurita-lojen ruatajien kilpailušša tänä vuotena. Miun mieleštä, kaik-ki ruatajat ta avuštajat oltais anšijokkahat Karjalan parahien ihmisien joukkoh.

Kiitämmä Sohjanankošen emäntie tämmöseštä eri no-mas sešta illanvietošta, toivo-tamma heilä hyvyä tervehyt-tä ta voimua, jotta jakšettais jatkua omua työtä kaikista vaikeukšista huolimatta.

Karjalaiset nelläštä kyläštä keräyvyttih Sohjanakoškeh illačulla. KUVA: KATERINA KURANOVA

10 «Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru » uskomustu

Virvotti, varvotti, tuorehekse, tervehekseVirboin pyhäpäivy on jälgimäi-ne pyhäpäivy enne Äijiäpäiviä. Virboin pyhäpäiviä kui Äijiäpäi-viä joga vuottu pietäh eri aigah. Nämii pruazniekkoi sanotah vie liikkujikse pruazniekoikse.

Virboin Pyhäpäivy kuuluu kirikön suurembien pruaznie-koin joukkoh. Sen toine nimi on Spuasan tulendu Jerusalimah. Kirikkölöis pyhitetäh puuloin vihandazii varbazii. Sluužban aigah rahvas seizotah tuohus da vihandu varbu käis.

Muailmas ruvettih pruaz-nuimah Spuasan tulendua Je-rusalimah 4. vuozisual jälles Hristosan roindua. Tavannu on pyhittiä mittumiitahto vihandoi oksii, keviäl Ven’al sih aigah vir-boi kukkiu. Sendäh meil pyhite-täh virboinvarbua da pruaznie-kan toizennu nimenny on Vir-boin Pyhäpäivy.

Huondeksel rahvas kävväh kirikköh, sie pappi pyhittäy virboiviččazet. Sluužban jäl-les lapset juoksendellah taloloi myö, virboitetah lapsii da aigu-zii.

Se ristikanzu, kuduadu vir-boitettih, Äijänpiän andau vir-

boittajale jäičän. Virboinvarboil virboitetah

kodielättilöigi, tahnuon libo pertin levon uale pannah eräs virboiviččaine, ku kodielätit ei yöksyttäs meččäh da tuldas ko-dih. Kirikös tulduu ižändy pa-nou virboiviččastu žiivatan juo-mizih, sit se on terveh kogo vuv-ven.

Kiriköspäi tuoduloi virboin-varboi pietäh tallel. Konzu kezäl ollou jyry libo pannou raistu, varbazet lykätäh pihal, uskotah siä alevuu.

(Karjalazien elaigu, 2005)

Virboisuovattan kävväh virboiviččua keriämäh, yksi jogahizele taloin eläjäle, žiivatoilegi. Pannah vičat obra-zoin alle. Pyhänpiän huondek-sel se, ken enzimäzekse ehtinöy, nouzou virboittamah toizii, ket vie virutah, iččiedäh enzimäi virboittau. Sit ižändät kävväh virboittamas heboloi, emändät – lehmii. Sit kai pyzytäh terve-henny kogo vuvven, eigo heih tartu nimi taudi.

(Pyhät da arret, 2013)

VIRBOITTAJES SANOTAH:

***Varvotti, virvotti,tuorehekse, tervehekse,Kulu kettu iäre, uuzi kettu tilah.Vuvvekse varbua, nedälikse

velgahSinul vičču, minul jäiččy.

***

Virvotti, varvotti, Tuorehekse, tervehekse,Kulu kettu iäres, uuzi kettu tilah.Sinul vičču, minul jäiččyNedälikse velgua.

***

Hörčäks hyödymäh, parčaks puadumah.

***Virvan, varvan,Vuuvekse tervehyökse,Nedälikse velkapeäkse;Siula vičča – miula kakkara.

ENNUSTUSTU:Virboinedälil huondeksel ku kyl-mät täy, sit rodieu hyvä kyndö.

» TOIMITUKSEH KIRJUTETAH

Virboivičat TAMARA ŠČERBAKOVA

Sulakuun allus oli Virboipy-häpäivy. Suovattan Anastasi-ja kučui lapsii čomendamah virboiviččazii. Susiedu toi hä-nele suuren tukun pajun ok-sua. Valgiet urvazet oldih ihan ku bobazet da pehmiet ku kažin poigazet. Paju ozuttau kaikile: kevät on tulluh!

Buabo oli jo valmistannuh erivärizii bumuagoi da nuora-zii, langoi da nožniččoi stolale.

Lapset kaikin tuldih yh-tel aigua. Alguammo ruavon. Pienel stolal mal’l’as oldih jo valmehekse čomendetut virboivičat. Buabo pehmies bumuagas oli luadinuh rouzu-kukkastu da vihandua lehtie. Rouzat oldih keldazet, valgiet, valpahan- da muzavanruskiet.

– Oi, mittuot ollah čomat! Opastatgo meidy nengomii lua dimah? kyzeli Tan’a.

– Alguammo enzimäi lua-die kebjiembäzii kukkazii, muhahtih Anastasija-buabo.

Käis hänel oldih karamelli-bumuagazet, kiännämmö bu-muagazen kahteh kerdah, a sit vie nelläh kerdah, allammo varavollizeh leikata ylähänpäi puolipyöräzikse, sit net rupis-tammo yhteh, leikkuammo vi-handan lehtyön, kiinnitäm-mö langal yhteh – kukkaine on valmis. Nygöi sivommo sen varbazeh.

Kai lapset allettih leikata da luadie kukkazii. Anastasija kačoi, kui leikkuau Viera. Häi rupisti huuluot vastakkai da hyvin leikkai enzimäzen ker-ran. Ielleh avvutti buabo:

– Keriämmö bumuagazen rullazeh, sivommo, a sit sor-muzil levitämmö yläpuoldu. Moine tuli hyvä kukkaine! A

nygöi sen tartutammo pajun oksah.

A myö kaikin yhtes rubiem-mo leikkuamah rouzan pala-zii, vallikkua iče bumuagan väri, mittuine teidy miellyttäy. Täs on jogahizel malli, leikak-kua mallii myöte kaheksatostu palua.

– Myö Vieranke luajim-mo rouzoi jo valmistettulois palois. Enzimäzeh riädyh ke-riämmö vai nelli palua, toizeh – kuuzi, a kolmandeh panem-mo kaheksa. Kiinnitämmö hy-vin alahanpäi, joga palazen kiännämmö ulgonpäi, tulou muzavanruskei rouzaine.

– Passibo ku ozutitto, ei ole jygei ruado. Ylen čomat rouzat roijah dai virboivičat čometah, kiirehel sanoi Natalja.

Lapset ruattih toine tos-tu avvuttajen. Konzu loppiet-tih ruado, buabo opasti lapsile virboirunozii da sanoi:

– No enzimäi čomendetut virboivičat pidäy kirikköh ta-luo. Juommo čuajun da syöm-mö palazin piiruadu, sit läh-temmö kirikköh.

Anastasija keräi kai vičat suureh poimiččuh da kandoi kirikköh.

Buat’ušku pyhitetyl viel kasteli kai vičat da vie kasteli lapsii pyhitetyl viel.

Kodih lähtijes buabo an-doi joga lapsele kirjutetun ru-nozen, Viera algoi sidä lugie:

Virboi varboi tuorehekse tervehekse.Tuliekse vuvvekse. Viččaine sinule,palkaine minule.Vellakse nedälikse, enämbäkse ei sua.Äijänpäivän ruskei jäiččyminul tulgah palkakse.

11«Oma Mua»№15(1305)20. šulakuuta 2016http://omamua.ru » šanašuari

Omii mielii kirjutakkuahttp://omamua.ru

Miun lapšuon Miun lapšuon rannatANTTI TUOMI

Alku n:šša 14.

Kešällä kalaššuškämpällä yötä ollen meijän piävaiva-na oli piäššä eris ilkieštä čakkavoimašta. Šiih aikoih ei ollun mimmosiekana muita čakkavoiteita ta ainehie paičči Diftolar-voijetta. Tämä voijeh autto vähäsekši aikua, ka še oli niin haisuja ta ylen poltti nah-kua.

Kešällä myö rike-neh kävima ihan vanhoil-la kalaššuškämpillä, kum-paset oltih šiämehlämpiejät. Niissä kämpissä oli yksi levie makuulaučča, matala laki ta pieni ikkuna järveh kaččojašša šeinäššä. Jotta šuaha il-kiet čakat pois kämpäštä, tu-atto aina etukäteh leikkasi mečäššä katajan okšie, virit-ti ne vanhašša tasašša, toi pirt-tih ta jätti oven auki. Mie tykkä-sin kaččuo, kuin šakien šinisen šavun ajamat šiäkšiparvit len-netäh kämpäštä pois pihalla. Šemmoni šavuštamini autto ta huomenekšeh šuaten šiäkšet ei meitä häiritty, tietyšti još kämppä ei ollun ihan paharais-ka ta šen šeinissä ei ollun reiki-jä, kumpasista miun muamon šanojen mukah ”päivä paistau”.

Tavallisešti muamo varušti koivun varpoja ta niillä katto makuulaučan, niijen piällä pani presenttikappalehie ta viltti-jä, luati villapaijoista ta takki-loista pielukšet. Myö venyyty-mä makuulaučalla rinnakkah ta kattautuma yhellä šuurella tä-killä. Še oli kaikista kojikkahin miun lapšuon šänky. Še tuokšu katajalla, koivulla, novella, ka-

lalla ta muamolla. Kuulu lehtien šuhina ikkunan takuata, tuu-len humina korkeijen mänty-jen latvoissa, lainehien loiskeh rantakivilöih, meijän venehen hil’l’ani n’arina ta tuaton urhie kuoršanta.

Viijeltä huomenekšella myö jo olima järvellä ta poh-jaonkiloilla pyytimä pakšuja koukkušelkäsie ahvenie. Mis-tä lienöy šyyštä miun ahvenet aina oltih kaikista pakšummat, toičči niin šuuret, jotta mie en jakšan ni veneheh niitä noštua ilman muamon apuo. Mua-mo aina ihaštu, kehu milma ta šuutkien šano milma pe-rehen šyöttäjäkši, tuatto vain muhi iänettä ta kaččo miuh niin hyväluatusešti ta yštävällisešti.

Šiitä myö kaččoma verkko-ja. Joka verkolla oli oma lisäni-mi. Meilä oli Höyhen-, Elättä-jä-, Šekautuja-, Mušta-, Šyvä-, Hauvinverkko. Ka milma eniten miellytti Nälkävuosi-verkko. Še oli ruškienkeltani, šiinä oltih tašaset kuvakšet ta pienet pyö-riet renkahat. Še oli ihmellisen pitkä, noin 70 metrie. Omašta pivukšeštah verkko šaiki tuon lisänimen: ”Oho piessa! Pitkä on kuin nälkävuosi”, muamo tö-räsi airoloilla, kuni tuatto laški tahi nošti šitä verkkuo.

Rannašša muamo puhkasi kalat, a tuatto keitti uuhhua ro-pivolla. Šitä ruatuo hiän ei luot-tan kellänä, aina iče keitti kala-keittuo eikä ieš kostissa šyönyn vierašta uuhhua. Muamo ker-to, jotta Mittojevien šuvušša aina oli šemmoni tapa. Mie juokšentelin rannan ta ropivon välillä ta yritin panna muistih heti kakši kalaššušammattie: kalan puhkuamisen ta uuhhan

keittämisen.Tuaton kalarokka oli kaikis-

ta uuhhoista makein, mitä olen konšana maissellun elämäššäni. Mie olen keittän šitä šamalla ta-valla, ka miula še vielä nytki ei ole niin makie. Vašta viime vuosina mie rupesin ymmärtä-mäh, mi on tuaton kalakeiton šala: vähä on tietyä uuhhan re-septi ta keittyä aivan šen mu-kah. Kalarokka vašta šilloin tu-lou makiekši, konša šitä keit-tyässä šie olet käyttän pitkyä elämänkokemušta, šanon šillä erityisie šanoja ta jättän ”uhri-ja” mečän ta järven tuuhhuloil-la.

Uuhhua varoin tuatto luati ropivon kuivista koivun ta lepän okšista. Hiän šano, jotta män-nyn okšat ei paššata, muiten ka-lakeitto rupieu haisumah pih-kalla. Pataseh kiehuvah veteh tuatto pani eri kalalajit erikseh. Enšin keitti hauvin piät ta hän-nät, nošti ne pois šuurella luuv-valla. Šiitä pani kiehumah ahve-net ta konša ne kypšyttih, nošti hauvin päijen ta häntien piällä.

Šiitä vašta tuli val kie šuo-musen kalan vuoro. Šiijoista myö emmä konšana keittän ka-lakeittuo. Kun lohi šattu puut-tuvan, niin tuatto keitti šen piän ta hännän, a kun ei ollun lohta, niin keitti muutoman šären il-man päitä. Šären, šäynyän ta lahnan piät ollah karkiet ta pi-latah uuhhan mavun. Konša šäret kypšyttih, tuatto nošti ne patasešta ta pani kivellä tahi kannolla tulišijan laitah. Še oli-ki uhri mečän ta järven tuuh-huloilla. Tätä ritualie tuatto aina piteliyty. Lopukši uuhhah lašettih ahvenen mähnä ta mai-jot, kumpaset niin ni kiehuttih

kalakeitošša loppuh šuaten. Potakat uuhhua varoin tu-

atto pilkko eri tavalla – loh-kuamalla šuurija lohkoja. Mie kyšyin tuatolta, mintähpä hiän ei leikkua potakkua loppuh šuate veičellä, kun aina lohkuau šiitä lohkoja. Tuatto šelitti, jot-ta potakkalohkoista kalakeittoh tulou potakkajauhuo, a još kap-palehet on leikattu veičellä še ei voi piäššä. Kalarokašša kuitenki pitäy olla vähäsen potakkajau-huo, jotta še tulis šakiemmakši.

Lopušša tuatto lisäsi uuh-hah luukkuo, šuolua, vähä-sen perččuo ta laakerinlehtie. A šiitä vieläi laški pataseh pie-nen koivuhiilen, kumpani veti iččeheh vuahen ta pienet ruh-kat kalakeiton pinnašta. Konša tuatto nošti patasen ropivol-ta, hiän otti kalarokašta hiilen, pani pienen lusikan voita ta jätti kotvasekši aikua tulišijan lähel-lä kannen alla hautumah.

Tuatto erikseh šuolasi kaik-ki kalat luuvvalla, potakat pani toisella luuvvalla, a uuhhan kuato kuppiloih. Hiän leikkasi leipyä ta vereštä luukkuo. Niin ni šöimä – potakkua ta kalua käsillä, joima piällä uuhhua ta šöimä piällä leipyä luukon kera. Še oli ylen makie kalakeitto!

Myö myöštymä kotih päi-vällä, vet vanhemmilla piti lu-atie kaikki kotihommat, a huomenekšella männä töih. Jo lapšena mie huomasin mukavan as’s’an: konša myö myöštymä kotih, niin Kuittijärvi melkein aina oli tyyni, šilie ta yštävällini. Ken tietäy, voit olla, jotta ne tua-ton jättämät šäret kivellä oltih mieltä myöte omapäisillä järven tuuhhuloilla?

VALENTINA SABUROVA

Uhtuo, KalevalaUhtuo, Kalevala – nämä šanatMeilä oikein äijä merkitäh.Järvet, lammit, mečät, pellotOmua rikkahutta jokaisella

taritah.

Pitäy ottua tämä lahja vaštah,Käyttyä oman elon hyväkši.Anna kannel helkkyy, laulu

kaikuuMiän kyläläisien ilokši.

Uhtuo, Kalevala – nämä šanatOn juurruttu miän šyväimeh.Ta vaikka elämä viey meitä

muajilmalla,Mieli vetäy tänne,

omah pirttiseh!

IRINA NOVAK

Šalo-kyläTahtosin kertomukšeni alkuaParahašta kyläštä

muajilmašša.Konša muistelen šitä,

himottau laulua!Kaikki miun tuntehet

nyt ollah täššä.

Miun kylä on Tverin mualla,Šen nimi on čoma: Šalo,Karjalaisie äijän eläy tiälä,Tiälä on kantatuattojen talot.

Šalo-kylä ei ole kovin vanha,Šataviisikymmentä vuotta.Täššä eläy vain ruataja

rahvaš,Ei še taho muata uutta.

Armaš kylä on oikein kaunis,Ylen čomat ollah

Šalon maisemat.Oma šeutu miula on kallis,Šielä löyvän mie šanat

paremmat.

Šalo šeisou pikkumäjellä,Ympärillä meččie ta peltoja,Sudoml’a-joki on

kylän lähellä,Šielä vietämmä myö

kešäiltoja.

Paraš muajilmašša paikka on miun Šalo!

Šielä eletäh rakkahat vanhemmat,

Šielä on miun armaš kotitalo,Missä šäilytäh muistoni

paremmat.

12 «Oma Mua»№15(1305)20. sulakuudu 2016http://omamua.ru

Karjalan taidomuzei. Vodlajärven puu -ozuttelu.15.05 SUAH Ozuttelu on omistettu Vodlajärven kanzalli-

zen puuston 25-vuozipäiväle.TOINARGI–PYHÄPÄIVY10.00-18.00

Adressi: : Petroskoi, Karl Marksin piha, 8 Telefon: 78-37-13

Karjalan Kanzalline muzei. Petroskoin rajat.22.05 SUAH Ozuttelu on omistettu Petroskoin vuvven

1941 syvyskuun puolistuksele.TOINARGI–PYHÄPÄIVY10.00-18.00

Adressi: Leninan lagevo, 1 Telefon: 76-94-79

INDEKSI 51894 Allakirjutettava aikataulun mukah

klo 12.00. Allakirjutettu painettavakši

klo 12.00 19.04.2016 Painoš 500 Tilauš 193 Hinta 25 rpl

» SIÄNENNUSTUS

Petroskoi Anuksenlinnu Priäžy Koštamuš Kalevala LouhiYÖ PÄIVY YÖ PÄIVY YÖ PÄIVY YÖ PÄIVY YÖ PÄIVY YÖ PÄIVY

21/04 -1 +5 -1 +5 -1 +5 0 +3 0 +2 -2 +2

22/04 -1 +5 -1 +5 -1 +5 -1 +2 0 +2 -1 +3

23/04 -1 +6 -1 +5 -2 +6 -4 +3 -1 +4 -2 +1

24/04 +1 +8 -1 +7 -2 +6 -3 +5 -2 +4 -4 +1

25/04 +1 +6 0 +8 +1 +7 -3 +4 -4 +4 -5 +3

26/04 -2 +8 -3 +8 -2 -4 -4 +6 -3 +7 -5 +6

27/04 +1 +11 +1 +10 +1 +11 -1 +9 0 +10 -1 +8

» joudoaigu

Karjalan tašavallan Lakijenhyväkšymiskokouš,Karjalan tašavallan hallituš,Karjalan Rahvahan Liitto takuštantamo “Periodika”

Karjalan rahvahan lehti

Peruššettu kešäkuušša 1990

PERUŠTAJAT:

Oma MuaOma Mua Piätoimittaja Natalja Anatoljevna SinitskajaJulkaisijan ta toimitukšen ošoite:Titovinkatu 3, 185035 Petroskoi,Karjalan tašavalta

Tel: (814-2) 78-05-10, 78-29-32 E-mail: omamua@mail.ru

INTERNET: http://omamua.ru №15 (1305) 20. šulakuuta 2016

JULKAISIJA: Karjalan tašavallan autonomini laitoš Periodika-kuštantamo

Painettu Verso-kirjapainošša, 185031, Petroskoi, Varkaukšen rantakatu, 1a

Lehen on rekisteröinyn Yhteyšalan, tiijotuštehnologijien ta joukkoviestimien Federatiivisen tarkissušvirašton KT:n toimisto

Rekisterinumero ПИ №ТУ10-00281 Redizaini – Fenomen-mediajoukko (Piiteri) www.design-smi.ru

KAČČOKKUA OMIN SILMIN NELLÄNPIÄN, 21. SULAKUUDU, 9.00 AIGUA ROSSIJAKARELIJA KANUALAL.JUONDAJANNU ALEKSANDR JEREMEJEV

KIRJAKAMARI. VEPSÄLÄINE RUNOILII NIKOLAI ABRAMOV. Juondajannu Galina Baburova. Vepsän kielel.

HUIKKUA PAJUO, KARJALAINE! Karjalazien VIII kerähmös pietty konsertu. Karjalan kielel.

KOTOSALLA. MIDÄ HYÖDYY SUAT KALUA SYVVES. Juondajannu Natalja Vorobei. Karjalan kielel.

KAČČOKKUA OMIN SILMIN TOSSARGEN, 26. SULAKUUDU, 9.00 AIGUA ROSSIJAKARELIJA KANUALAL.JUONDAJANNU ALEKSANDR JEREMEJEV

KRISTINUSKON ABC. Juondajannu pastoru Pentti Smeds. Suomen kielel.

SUOMELASUGRILAINE MUAILMU. Teležurnualu № 222. Ven’an kielel.

KOTIKOKKI. KOTIPASTA. Juondajannu Jevgenii Bogdanov. Suomen kielel. Programmois on ven’ankieline tekstukiännös.

SANAŽIKKOKRÄNKI on surmu, kuolendu. Ku vai nieglu ollus ielleh mennyh, ga minul kränki roinnuhes.

L’udmila F’odorovna

BOBINUA hyvittelemmö Roin-dupäivänke! Hyviä ozua sinule da sinun perehele, tervehytty, vägie da lykkyy joga ruadoh! Pyzy iellehgi pajattajannu da oman kielen kannattajannu!“Oman Muan” toimittajat da “Oman Pajon” pajattajat.

» HYVITTELEMMÖ! » MIDÄ? KONZU? KUS?

Suomen puolen karjalazel Marija KÄHÄRIL on Roin-

dupäivy. Toivotammo sinule parastu ozua da perehsobuu. Anna kai sinun toivomukset mennäh todeh! Kazvata iellehgi omii lapsii toven karjalazinnu da karjalakse pagizijoinnu! Omamualazet

» MUHAHTAI!

A ennehäi 30-vuode-hizii naizii minä piin vahnuššiloinnu. Prostikkua minuu, neidizet! ***

Jo pidäy muuttua svuad’ban perindölöi. Nei-dizien joukkoh kukkubukie-tan sijah pidäy lykätä nai-matoi mužikku.

Sua ilmai“Oman Muan” toimitukses voibi ilmai ottua Helsinkin Biblienkiännändyinsti-tuutan ilmah piästettylöi kniigoi livvikse da vienakse. Niilöin joukos on Biblii lapsile, Uuzi Sana (Uuši Šana), Jonan kirju, Solomonan sananpolvien kniigu, Enzimäine Moisein kirju da toizet.

Bankan ruadaiMuailmas on äijy tundiettuu da harvinastu ammattii. Rahvas ruatah školis, laukois, zavodoil, bol’ničois – kaikkiel. Kai ammatit ollah hyvät.

Tämä kuva on otettu vuvvennu 1996. Kanzallizen bankan ruadai Tatjana Is-tomina oli silloi operuattorannu. Bankas ruatah ei vaiku net, kuduat annetah luottoloi, sie ruadau äijy rahvastu. Bankan ruadajan stolal ainos on äijy bumua-gua. Hänel pidäy olla tarkannu da vastuonalazennu da pidiä piäs äijy luguu.

Kuvan kilbah työndi Natalja Frolova.

» RUADO RISTIKANZUA ČOMENDAU -KILBAH

Begemot-kafe. Lembi-etnoillačču.30.04. Nuori Karjala -nuorižon liiton jogavuodine

Lembi-entoillačču. Illačul pietäh Kirjuta rak-kahuskirjaine -kilvan voittajien palkičendu.

19.00

Adressi: Petroskoi, Dzeržinskoin piha, 7 Telefon: +7 921 700 26 11