opracowanie: adrianna gryszka (biuro polityki społecznej),

Opinie kobiet doświadczających przemocy w rodzinie w zakresie pomocy i wsparciaudzielanego przez wybrane warszawskie instytucje

świadczące usługi na rzecz ofiar przemocy w rodzinie

(analiza ilościowa)

Warszawa, sierpień 2011

Opracowanie: Adrianna Gryszka (Biuro Polityki Społecznej), Dorota Stempniak (Centrum Komunikacji Społecznej)Urząd m.st. Warszawy

Temat: Opinie kobiet doświadczających przemocy w rodzinie w zakresie pomocy i wsparcia udzielanego przez wybrane warszawskie instytucje świadczące usługi na rzecz ofiar przemocy w rodzinie.

Realizacja: Od 30 czerwca do 11 lipca 2011 r.

Jednostka badania: Wybrane placówki wspierające świadczące usługi na rzecz ofiar przemocy w rodzinie (N=5).

Liczba wypełnionych ankiet: 112

Metoda: Standaryzowany wywiad kwestionariuszowy.

Technika: Ankieta papierowa (PAPI) samodzielnie wypełniana przez respondentów i wrzucana do urny.

Wykonawca: EDUKATOR

Informacje o badaniu

Dobór placówek do badania

Lp. Nazwa placówki

Działająca na rzecz dorosłych ofiar

przemocy w rodzinie

Ogólnowarszawski zasięg działania

Rodzaj placówki

Minimalna liczba potencjalnych

respondentów w ciągu 2 tyg. realizacji badania

= 30

1.Centrum Edukacji Liderskiej

tak tak niepubliczna 45 10

2. Centrum Praw Kobiet tak tak niepubliczna 137 42

3.

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie NIEBIESKA LINIA

tak tak niepubliczna 32 11

4.Ośrodek Interwencji Kryzysowej (Dalibora)

tak tak publiczna 42 7

5.

Specjalistyczna Poradnia Rodzinna d/s Przeciwdziałania Przemocy

tak tak publiczna 100 42

KRYTERIA DOBORU PLACÓWEK WSPIERAJĄCYCH DO BADANIA ILOŚCIOWEGO

Finansowana przez m.st. Warszawę

tak

Liczba efektywnie wypełnionych

ankiet (N=112)

tak

tak

tak

tak

Ze względu na małą liczbę klientów, z badania zostały wyłączone następujące placówki: Ośrodek Interwencji Kryzysowej (6-go Sierpnia), Ośrodek „Dom” dla ofiar przemocy w Rodzinie, Specjalistyczny Ośrodek wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, Fundacja „Pomoc Kobietom i Dzieciom”, Stowarzyszenie OPTA. W sumie w badaniu ilościowym wzięło udział 5 z 10 ogólnowarszawskich placówek świadczących pomoc dorosłym ofiarom przemocy w rodzinie.

Określenie głównych źródeł informacji o placówkach wspierających;

Poznanie czynników wpływających na wybór określonej placówki;

Diagnoza potrzeb osób korzystających z pomocy wybranych placówek pod kątem przemocy w rodzinie;

Opis zakresu usług, z których najczęściej korzystają klienci badanych placówek;

Ewaluacja poszczególnych form pomocy;

Ogólna ocena jakości świadczonych usług;

Opis pożądanego przez klientów poziomu świadczonych usług;

Poznanie opinii badanych na temat sposobów zwiększenia efektywności świadczonej pomocy;

Oszacowanie czasu oczekiwania na pierwszą wizytę w placówce;

Poznanie reakcji otoczenia (rodziny, sąsiadów itd.) na przypadki przemocy w rodzinie;

Analiza czynników, które decydują o tym, że pomoc jest skuteczna;

Określenie, w jakich miejscach powinny być umieszczane informacje o placówkach wspierających;

Ogólna ocena systemu pomocy instytucjonalnej (m.in. policji, ośrodków pomocy społecznej, służby zdrowia itd.)

Cele badania

Jakie są źródła informacji o działalności placówek wspierających?

Jakie czynniki wpływają na wybór określonej placówki wspierającej?

Jakiej pomocy w związku z przemocą w rodzinie oczekują klienci placówek wspierających?

Czy płeć specjalisty (terapeuty, psychologa) odgrywa ważną rolę?

Z jakich form pomocy najczęściej korzystają klienci placówek wspierających?

Które z form pomocy oferowanych przez placówki są najbardziej skuteczne?

Jaka jest ogólna ocena jakości usług oferowanych przez badane placówki?

Jakie elementy wymagają poprawy?

Jaka jest dostępność placówek wspierających?

Jakie działania, udogodnienia mogłyby poprawić funkcjonowanie placówek wspierających?

Główne pytania badawcze 1/2

Gdzie przede wszystkim powinny być umieszczane informacje o placówkach pomagających osobom doświadczających przemocy w rodzinie?

Jak często powinny odbywać się spotkania z psychologiem?

Czym przede wszystkim powinny się charakteryzować organizacje udzielające pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie?

Jaka jest ogólna ocena systemu instytucjonalnego m.in.:- policji, - ośrodków pomocy społecznej, - ośrodków interwencji kryzysowej, - prokuratury, - sądów rodzinnych, - sądów karnych, - służby zdrowia, - komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, - poradni leczenia uzależnień, - ośrodków specjalizujących się w udzielaniu pomocy ofiarom przemocy w rodzinie?

Jakie czynniki decydują o tym, że oferowana pomoc jest skuteczna?

Główne pytania badawcze 2/2

Płeć

89%

11%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Kobieta MężczyznaN=112

Charakterystyka respondentów 1/4

Wykształcenie

14%

40%46%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Podstawowe,zasadnicze zaw.

Średnie,pomaturalne

Wyższe

N=112

Sytuacja zawodowa

51%

6%

10%

14%

9%

10%

0% 20% 40% 60%

Umowa o pracę, dzieło

Działalność gospodarczaProwadzenie gosp. dom.,

wychowywanie dzieciBezrobotny

Emeryt, rencista

Inna

n=110

Miejsce zamieszkania

79%

21%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Warszawa Poza WarszawąN=112

Sytuacja materialna

4%

43%

39%

14%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Powodzi mi się bardzodobrze, mogę pozwolić sobie

na zakup wielu rzeczy,wyjazdy, podróże

Starcza mi na codziennewydatki, ale muszę

oszczędzać na większezakupy

Z trudem starcza mi nacodzienne wydatki

Nie starcza mi na codziennewydatki, muszę pożyczać

pieniądze

n=111

Ile osób liczy Pana(i) gospodarstwo domowe?

19%

27%

34%

16%

3%

1%

0% 10% 20% 30% 40%

Jedna

Dwie

Trzy

Cztery

Pięć

Osiem

N=112


Liczba dzieci do lat 18

58%

35%

5%

2%

0% 20% 40% 60%

Jedno

Dwoje

Troje

Pięcioro

n=55

Czy w Pana(i) gospodarstwie domowym są dzieci do lat 18?

nie; 46%

tak; 54%

N=112


Jakiego rodzaju przemocy doświadczył(a) Pan(i) w swoim domu w ciągu ostatnich 2 lat?

98%

49%

17%

49%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Przemocpsychiczna

Przemocfizyczna

Przemocseksualna

Przemocekonomicna

N=112


Od jak dawna doświadcza Pan(i) przemocy w swojej rodzinie?

1%

4%

8%

10%

10%

67%

0% 20% 40% 60%

Od 3 do 6 miesięcy

Od 6 do 12 miesięcy

Pow. 12 miesięcy do 2 lat

Pow. 2 lat do 3 lat

Pow. 3 lat do 4 lat

Dłużej niż 5 lat

N=112

Większość badanych (72%) wskazuje na więcej niż jeden rodzaj doznawanej przemocy, w tym 43% wymienia dwie formy przemocy, 18 % - 3, a 11% - 4.

W badaniu brały udział przede wszystkim osoby, które od wielu lat doświadczają przemocy: 67% to respondenci, którzy z tym problemem borykają się od ponad pięciu lat.

Źródła informacji o placówce

Skąd dowiedział(a) się Pan(i) o działalności tej placówki?

5%

1%

37%

32%

26%

9%

8%

4%

2%

1%

0% 10% 20% 30% 40%

Od znajomych, przyjaciół

Od specjalistów z innych instytucji

Z Internetu

Od koleżanki, kolegi z pracy

Od innej osoby doświadczającej przemocy

Z telewizji

Z prasy

Z ulotki

Z plakatu

Z innych źródeł

Wśród innych źródeł znalazły się następujące: siostra, położna, policjant, z opracowania dot. przemocy dostępnego w sądzie.

N=112 *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź.

Najczęściej badani korzystali z trzech źródeł informacji o placówce (38%). Co piąta osoba (22%) czerpała wiedzę na ten temat z dwóch źródeł. Taki sam odsetek respondentów wskazał na cztery kanały informacji. Nieco mniej osób (17%) wymieniło 5 źródeł informacji. Jedna osoba (1%) korzystała z jednego źródła.

Okres korzystania z pomocy placówki

Od jak dawna korzysta Pan(i) z pomocy tej placówki?

31%

13%

15%

15%

9%

2%

15%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Krócej niż tydzień

Od 1 do 2 tygodni

Pow. 2 do 4 tygodni

Pow. 1 miesiąca do 3 miesięcy

Pow. 3 miesięcy do 6 miesięcy

Pow. 6 miesięcy do 12 miesięcy

Pow. 12 miesięcy

N=112

¾ bad

anyc

h ko

rzys

ta z

po

moc

y pl

aców

ki d

łuże

j niż

1

mie

siąc

.

Czynniki decydujące o wyborze określonej placówki

Dlaczego zdecydował(a) się Pan(i) korzystać z pomocy tej placówki?

64%

36%

35%

32%

24%

15%

15%

12%

7%

5%

4%

3%

8%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Zakres oferowanej pomocy odpowiadał moim potrzebom

Nie musiałe(a)m długo czekać na poradę, pomoc

Oferuje pomoc, jakiej nie oferują inne tego typu placówki

Ktoś z rodziny, znajomych, sąsiadów polecił mi tę placówkę

Opis tej placówki był dostępny w Internecie

Odpowiadał mi termin i/lub godziny spotkania

Jest to dobrze znana placówka

Placówka jest blisko mojego domu

Był to wybór przypadkowy

Znalazłe(a)m informację o tej placówce na ulotce, plakacie

Polecił mi tę placówkę psycholog, pracownik socjalny, lekarz

To jest jedyna placówka jaką znam

Inne

Wśród innych powodów znalazły się m.in. następujące: szukałem konkretnego terapeuty, mogłem przyjść z dzieckiem, którym w trakcie wizyty opiekował się ktoś z pracowników, tylko w tej placówce było miejsce, zostałem skierowany do tej placówki przez fundację.


Oczekiwania klientów

Jakiej pomocy oczekiwał(a) Pan(i) w związku z doświadczaną przemocą?

80%

54%

8%

8%

8%

6%

6%

30%

4%

4%

5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Wsparcia psychologicznego

Pomocy prawnej

Czasowego miejsca schronienia

Pomocy dla dzieci

Terapii małżeńskiejInformacji o instytucjach pomagających ofiarom

przemocy

Informacji o procedurach działania policji

Mediacji

Pomocy materialnejInformacji o zjawisku przemocy, jego przyczynach,

sposobach radzenia sobie z problemem

Inne


Płeć specjalisty

Czy w Pana(i) przypadku przy wyborze terapeuty (psychologa) płeć specjalisty odgrywała ważną rolę?

51%

35%

11%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Nie, nie miało to dlamnie znaczenia

Tak, ważne było dlamnie by była to kobieta

Tak, ważne było dlamnie by był to

mężczyzna

Trudno powiedzieć

N=112

Formy pomocy, z których korzystają klienci

Z jakich form pomocy korzystał(a) Pan(i) w tej placówce w ciągu ostatnich 12 miesięcy?

76%

46%

28%

14%

8%

6%

6%

5%

4%

4%

3%

2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Indywidualne konsultacje psychologiczne

Pomoc prawna w kontakcie indywidualnym

Grupa terapeutyczna

Grupa wsparcia

Konsultacje wychowawcze dotyczące dzieci

Udział w warsztatach

Pomoc psychiatryczna

Pomoc prawna w kontakcie telefonicznym

Konsultacje mailowe

Grupa edukacyjna

Konsultacje telefoniczne z psychologiem

Mediacja małżeńska, terapia małżeńska


Wybór najbardziej skutecznych form pomocy

Która z tych form pomocy w Pana(i) odczuciu była najbardziej skuteczna?

68%

37%

22%

8%

1%

2%

2%

3%

7%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Indywidualne konsultacje psychologiczne

Pomoc prawna w kontakcie indywidualnym

Grupa terapeutyczna

Grupa wsparcia

Pomoc prawna w kontakcie telefonicznym

Grupa edukacyjna

Konsultacje dla dzieci

Konsultacje psychiatryczne

Konsultacje mailowe

Inne


Ocena otrzymanej pomocy

Jak - ogólnie rzecz biorąc - ocenia Pan(i) otrzymaną w tej placówce pomoc?

38%

41%

19%

2%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Zdecydowanie wystarczająca

Raczej wystarczająca

Częściowo wystarczająca, częściowoniewystarczająca

Zdecydowanie niewystarczająca

n=108

4/5 badanych dobrze ocenia otrzymaną pomoc.

Czas oczekiwania na pierwsze spotkanie w placówce

Ile czasu oczekiwał(a) Pan(i) na pierwsze spotkanie w tej placówce?

15%

13%

23%

14%

15%

20%

0% 5% 10% 15% 20%

1 dzień

2 - 3 dni

4 - 7 dni

8 - 14 dni

15 - 30 dni

Pow. 30 dni

n=94

Połowa badanych (51%) na pierwsze spotkanie w placówce czeka nie dłużej niż 7 dni.

*Na wykresie pominięto odpowiedzi typu „nie pamiętam”.

Czas oczekiwania na pierwsze spotkanie w placówce

n=46

Jeśli czas oczekiwania na pierwsze spotkanie w placówce był dłuższy niż 7 dni, to czy wskazano Panu(i) inne placówki z pomocy,

których mógłby/mogłaby Pan(i) skorzystać?

Tak; 26%

Nie; 74%

Czy polecił(a)by Pan(i) korzystanie z tej placówki innym osobom poszukującym pomocy w związku

z problemem przemocy w rodzinie?

82%

13%

2%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Raczej nie

Trudno powiedzieć

N=112

Jakość świadczonych usług

Gdzie powinny być umieszczane informacje o placówkach

Gdzie, Pana(i) zdaniem, przede wszystkim powinny być umieszczane informacje o placówkach pomagających

osobom doświadczającym przemocy w rodzinie?

64%

38%

32%

27%

26%

26%

23%

16%

16%

6%

5%

5%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

W Internecie

W telewizji, radiu

W ośrodku zdrowia (np. przychodnia, szpital)

Na policji

W prasie

W ośrodku pomocy społecznej

W środkach transportu

W kościele

Na osiedlowych tablicach ogłoszeń

W urzędzie dzielnicy, miasta

W urzędzie pracy

We wszystkich tych miejscach

W innym miejscu

n=111 *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź.

Jak często, Pana(i) zdaniem, powinny się odbywać spotkania z psychologiem w placówkach udzielających

pomocy osobom doświadczającym przemocy?

20%

54%

5%

16%

2%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

2-3 razy w tygodniu

Raz w tygodniu

2 razy w miesiącu

1 raz w miesiącu

Zawsze, gdy istniejetaka potrzeba

Trudno powiedzieć

n=111

Częstotliwość spotkań z psychologiem

Pożądany przez klientów poziom świadczonych usług

Czym przede wszystkim - według Pana(i) - powinny się charakteryzować organizacje udzielające pomocy osobom

doświadczającym przemocy w rodzinie?

75%

67%

40%

29%

28%

24%

8%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Krótkim czasem oczekiwania na poradę, konsultację, wizytę

Wysokimi kwalifikacjami i umiejętnościami pracowników

Życzliwym podejściem do klientów

Szerokim zakresem oferowanych usług, porad, programówpomocowych

Poczuciem, że problem jest rozwiązywany całościowo,kompleksowo

Współpracą z innymi instytucjami, np. policją, sądem, ośrodkiempomocy społecznej

Odpowiednią częstotliwością udzielanych porad

Inne


28% badanych na pierwszą wizytę w placówce czeka nie dłużej niż 3 dni.

Ocena systemu instytucjonalnego

Jeśli w ciągu ostatnich 12 miesięcy korzystał(a) Pan(i) - w związku z problemem przemocy w rodzinie - z pomocy którejś z wymienionych

poniżej instytucji, proszę o ich ogólną ocenę.(1 - oznacza bardzo niską jakość udzielonej pomocy, a 7 bardzo wysoką)

6,0

5,2

4,7

4,6

3,9

3,7

3,3

5,6

5,3

3,7

4,9

4,0

1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0

Poradnia leczenia uzależnień (n=8)

Ośrodek specjalizujący się w udzielaniu pomocy ofiaromprzemocy w rodzinie (n=37)

Lekarz w przychodni (n=21)

Ośrodek interwencji kryzysowej (n=11)

Ośrodek pomocy społecznej (n=24)

Komisja rozwiązywania problemów alkoholowych (n=9)

Pogotowie ratunkowe (n=7)

Inna instytucja (n=9)

Sąd karny (n=14)

Prokuratura (n=19)

Policja (n=48)

Sąd rodzinny (n=21)

Oceny poniżej średniej

*Pełne słupki oznaczają częste kontakty instytucjonalne, a puste – rzadkie

Słabe strony udzielanej pomocy

Dlaczego, Pana(i) zdaniem, udzielona pomoc była niewystarczająca?

36%

32%

28%

28%

28%

4%

28%

0% 10% 20% 30% 40%

Ograniczony dostęp do różnych form pomocy

Niska jakość udzielonej pomocy

Niedopasowanie udzielonego rodzaju pomocydo potrzeb klienta i/lub niewystarczający zakres

Zbyt krótki czas trwania danej formy pomocy

Brak pożądanych form pomocy

Niewystarczająca pomoc prawna

Brak spodziewanego efektu

n=25 *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź.

• Rozszerzenie oferty o dodatkowe formy: 19

terapię grupową, konsultacje psychologiczne, pomoc prawną, w tym podczas rozpraw w sądzie, spotkania z psychiatrą, terapię indywidualna, zajęcia dla kobiet powyżej 40 r.ż., warsztaty terapeutyczne, treningi, grupę plastyczno-teatralną, możliwość kontaktu mailowego z terapeutą, dłuższy pobyt w hostelu, grupę dla DDA związaną z przemocą w rodzinie, terapeutę dziecięcego, informacje o przemocy w postaci bibliografii.

• Zwiększenie ilości oferowanych form pomocy: 17- pomocy prawnej; 5- terapii indywidualnej; 4- konsultacji psychologicznych; 3- terapii grupowej; 2- warsztatów terapeutycznych, treningów; 2- terapii małżeńskiej. 1

Propozycje zmian w funkcjonowaniu placówek

n=47

Liczba wskazań:

• Skrócenie czasu oczekiwania na pomoc: 13- skrócenie czasu oczekiwania na pierwszą wizytę; 3- skrócenie czasu oczekiwania na określoną formę pomocy; 10- wydłużenie godzin funkcjonowania placówki. 2

• Zwiększenie dostępności fizycznej: 5- zwiększenie liczby pomieszczeń;- umożliwienie dostania się do placówki ludziom chorym lub niepełnosprawnym (winda);- oddzielne pomieszczenia dla kobiet.

• Inne: 4- poprawa jakości pracy sekretariatu (przekazywanie informacji), zwiększenie liczby wolontariuszy, szybsze odpowiadanie na maile.

Propozycje zmian w funkcjonowaniu placówek

n=47

Liczba wskazań:

Wewnętrzne zmiany:

• wzrost poczucia własnej wartości, umiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami; 15

• zwiększenie stopnia samodzielności, wzmocnienie silnej woli, decydowanie o sobie; 15

• poprawa samopoczucia, wzrost satysfakcji z życia, odzyskanie/wzrost chęci do życia, radości z życia; 11

• umiejętność przeciwstawienia się przemocy, przeciwdziałania przemocy, obrony przed agresją, poradzenia sobie, przeciwstawienia się sprawcy; 10

• poczucie bezpieczeństwa; 5• uświadomienie sobie problemu, umiejętność rozpoznawania przemocy; 5• brak potrzeby szukania pomocy; 4 • wiara w możliwość rozwiązania problemów. 3

Skuteczność pomocy

n=79

Liczba wskazań:

Czynniki zewnętrzne - działania klientek/ów i instytucji:

• przerwanie przemocy; 18• pozytywne efekty, rozwiązanie problemu, realna zmiana; 17• uzyskanie informacji o przemocy i sposobach radzenia sobie

z przemocą oraz konkretnych informacji na temat tego, co robić w sytuacji przemocy; 11

• fachowa pomoc od specjalistów; 10• podjęcie działań ku przerwaniu przemocy; 9• wsparcie instytucji; 7• kompleksowość pomocy; 6• szybkie rozwiązanie, pomoc; 6• odseparowanie od sprawcy; 2• ukaranie sprawcy; 2• długoterminowość pomocy; 1• skierowanie do placówki pomocowej. 1

Skuteczność pomocy

n=79

Liczba wskazań:

Czy w związku z doświadczaną przemocą w ciągu ostatnich 12 miesięcy otrzymał(a) Pan(i) wsparcie ze strony

następujących osób:

72%

70%

25%

17%

15%

0% 20% 40% 60% 80%

Przyjaciół

Członków rodziny

Kolegów, koleżanek zpracy

Innych osób spozarodziny

Znajomych, sąsiadów

n=96

Osoby udzielające wsparcia

*Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź.

Dlaczego nie mógł/mogła Pan(i) liczyć na wsparcie, pomoc innych osób?

38%

38%

32%

0% 10% 20% 30% 40%

Nikt niewiedział o

moimproblemie

Nikt niechciał się

mieszać wnieswojesprawy

Z innychpowodów

Wśród innych powodów znalazły się m.in.

następujące:

• „Wiele osób uważa, że tyko kobiety są ofiarami przemocy w rodzinie (…)”;

• „Rodzina biologiczna nie uznaje problemu przemocy, dziedziczy przemoc z pokolenia na pokolenie”;

• „Przez wiele lat nie zdawałam sobie sprawy z problemu i osoby stosujące przemoc też nie widziały problemu”;

• Ponieważ nie miałam oparcia w rodzinie;

• „Nikt nie umiał mi pomóc”;

• „Informowanie znajomych i koleżanek powoduje, że się odsuwają - nie chcą się zarazić (...)”;

• „(…) Informowanie stygmatyzuje, nie pomaga”;

• „Moje problemy nie były traktowane poważnie i traktowano mnie jako winną swoich problemów”.

Przyczyny braku wsparcia

n=34

opracowanie: adrianna gryszka (biuro polityki społecznej),

Documents