opz 2 · web viewprocesy koncentrują się przede wszystkim na działaniach związanych z...

Załącznik nr 2 do SIWZ

Sprawa numer: 21/SISP/PN/2013

Opis Przedmiotu Zamówienia (OPZ)

Budowa systemu obejmującego dwa moduły: System Metadanych Statystycznych [SMS] oraz System wspierający organizację i

monitorowanie Projektowania Badań Statystycznych [SPBS] wraz z niezbędnymi komponentami i usługami związanymi z wdrożeniem.

str. 1/81

Projekt SISP współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa.

7. Oś Priorytetowa: Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji

Spis treści

1 Przedmiot zamówienia 4

2 Metadane statystyczne 5

3 Typologia badań statystycznych 6

4 Opis źródeł danych 7

5 Koncepcja organizacji badań statystycznych 10

6 Moduł - System Metadanych Statystycznych (SMS) z uwzględnieniem Serwera Klasyfikacji.13

6.1 Rodzaje metadanych z uwzględnieniem wzorcowego modelu procesu statystycznego..........................14

6.2 Funkcje SMS.............................................................................................................................................17

6.3 Serwer Klasyfikacji...................................................................................................................................18

7 Moduł - System wspierający organizację i monitorowanie Projektowania Badań Statystycznych i przebiegu ich realizacji (SPBS) 19

8 Wymagania Funkcjonalne 208.1 Odnoszące się do całego systemu.............................................................................................................208.1.1 Administrowanie...........................................................................................................................................218.1.2 Udostępnianie................................................................................................................................................22

8.2 Moduł System Metadanych Statystycznych (SMS).................................................................................228.2.1 Zarządzanie modelami metadanych..............................................................................................................228.2.2 Zarządzanie metadanymi...............................................................................................................................248.2.3 Serwer Klasyfikacji.......................................................................................................................................24

8.3 Moduł System wspierający organizację i monitorowanie Projektowania Badań Statystycznych (SPBS)27

9 Wymagania poza funkcjonalne 289.1 Wymagania ogólne...................................................................................................................................28

9.2 Bezpieczeństwo........................................................................................................................................29

9.3 Skalowalność i wydajność........................................................................................................................30

9.4 Zgodność z prawem..................................................................................................................................30

9.5 Interoperacyjność......................................................................................................................................30

9.6 Niezawodność...........................................................................................................................................31

9.7 Łatwość pielęgnacji..................................................................................................................................31

9.8 Standardy..................................................................................................................................................31

10 Użytkownicy systemu 32

11 Zakres zamówienia 34

str. 2/81



11.1...................................................................................................................Dokumentacja zarządcza..................................................................................................................................................................34

11.2..............................................................................................................................Analiza wymagań..................................................................................................................................................................34

11.2.1 Dla modułu SMS......................................................................................................................................3511.2.2 Dla modułu SPBS.....................................................................................................................................36

11.3.............................................................................................................................Projekt techniczny..................................................................................................................................................................36

11.3.1 Dla modułu SMS......................................................................................................................................3711.3.2 Dla modułu SPBS.....................................................................................................................................38

11.4.............................................................................................................Budowa i wdrożenie systemu..................................................................................................................................................................39

11.4.1 Budowa i wdrożenie modułu SMS...........................................................................................................3911.4.2 Budowa i wdrożenie modułu SPBS..........................................................................................................40

11.5..............................................................................................................Testowanie i odbiór systemu..................................................................................................................................................................40

11.6..........................................................................................................................................Szkolenia..................................................................................................................................................................41

11.6.1 Administrowanie systemem......................................................................................................................4311.6.2 Tworzenie i administrowanie Repozytorium Metadanych.......................................................................4311.6.3 Projektowanie i modyfikowanie modeli wraz z generowaniem interfejsu użytkownika.........................4311.6.4 Obsługa i udostępnianie metadanych w ramach modeli...........................................................................4411.6.5 Obsługa Serwera Klasyfikacji..................................................................................................................4411.6.6 Obsługa organizacji i monitorowania Projektowania Badań Statystycznych..........................................4511.6.7 Administrowanie bazami danych systemu...............................................................................................45

11.7........................................................................................................................................Gwarancja..................................................................................................................................................................45

11.8..............................................................................................................................Asysta techniczna..................................................................................................................................................................45

12 Stan obecny 4612.1..............................................................................Środowisko działania i wykorzystywane narzędzia

..................................................................................................................................................................46

12.2....................................................................................................................................Użytkownicy..................................................................................................................................................................50

Aneks nr 1 do opisu przedmiotu zamówienia 54Lista aktów prawnych.....................................................................................................................................54

Aneks nr 2 do opisu przedmiotu zamówienia 57Opis obszaru pilotażowego wdrożenia............................................................................................................57

Aneks nr 3 do opisu przedmiotu zamówienia 59Migracja...........................................................................................................................................................59

Aneks nr 4 do opisu przedmiotu zamówienia 61MetaPiK...........................................................................................................................................................61

str. 3/81



Aneks nr 5 do opisu przedmiotu zamówienia 64DDS - Narzędzie do Dokumentowania Uporządkowanego............................................................................64

Aneks nr 6 do opisu przedmiotu zamówienia 66Podsystem Metainformacji (PM)....................................................................................................................66

Aneks nr 7 do opisu przedmiotu zamówienia 75Plan Opracowań Statystycznych (POS)..........................................................................................................75

Model GSBPM (Generic Statistical Business Process Model) 79

1 PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA

Przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie, zbudowanie oraz wdrożenie systemu (zwanego dalej Systemem) obejmującego dwa moduły: System Metadanych Statystycznych [SMS] oraz System wspierający organizację i monitorowanie Projektowania Badań Statystycznych [SPBS] wraz z niezbędnymi komponentami i usługami związanymi z wdrożeniem, w szczególności obejmujący:

1. Dokonanie Analizy Wymagań dla projektowanego i budowanego Systemu;2. Wykonanie Projektu Technicznego Systemu;3. Instalacja i konfiguracja infrastruktury przeznaczonej do realizacji projektu, oraz dostarczenie,

instalacja i konfiguracja dodatkowej infrastruktury sprzętowo-programowej, o której mowa w załączniku nr 1 do OPZ;

4. Budowa i wdrożenie Systemu;5. Migracja danych z obecnie funkcjonującego systemu;6. Integracja i optymalizacja Systemu. Pilotażowe wdrożenie;7. Sporządzenie i dostarczenie dokumentacji administracyjnej i użytkowej;8. Opracowanie i wykonanie testów cząstkowych i akceptacyjnych;9. Przekazanie Zamawiającemu certyfikatów udzielenia licencji/sublicencji oraz innych certyfikatów

wymaganych przez Zamawiającego;10. Przeniesienie autorskich praw majątkowych do wytworzonego przez wykonawcę oprogramowania, a

jeżeli Wykonawca nie jest twórcą oprogramowania, to dostarczenie niezbędnych licencji; 11. Przekazanie Zamawiającemu kodów źródłowych wraz z opisem;12. Przeprowadzenie szkoleń dla użytkowników Systemu w zakresie administracji oraz obsługi Systemu;13. Produkcyjne uruchomienie Systemu;14. Świadczenie usług gwarancyjnych i serwisowych;15. Świadczenie usług asysty technicznej.

Przedstawione rozwiązanie techniczne nie może stanowić systemu zamkniętego i winno uwzględniać możliwości rozwoju pod względem ilościowym i wydajnościowym.

Zakres zamówienia przedstawiony jest w punkcie 11 OPZ.

System powinien umożliwiać zarządzanie jego funkcjonalną konfiguracją w zależności od zmieniającego się otoczenia i potrzeb użytkowników.

System pozwoli na:

tworzenie i modyfikację modeli metadanych; zarządzanie metadanymi utrzymywanymi oraz używanymi w statystyce

publicznej;

str. 4/81



gromadzenie metadanych przez wielu użytkowników w różnych modelach; zintegrowanie metadanych, ujednolicenie, zhierarchizowanie oraz unikanie

redundancji metadanych;Repozytorium Metadanych jako miejsce przechowywania metadanych będzie stanowić centralne źródło metadanych statystycznych.

ułatwienie sprawnego i bezpiecznego realizowania typowych procesów statystyki publicznej związanych z planowaniem i realizacją badań statystycznych, co przełoży się na sprawne sterowanie przepływem pracy i informacji w jednostkach statystyki publicznej oraz pomiędzy nimi;

usprawnienie koordynacji procesów statystyki publicznej i ich zarządzania; standaryzację przebiegu procesów statystyki publicznej co wpłynie na ich

harmonizację, integrację i eliminowanie redundancji wykonywanych zadań; zbieranie informacji o jakości produktów i procesów na każdym etapie produkcji

statystycznej, co ułatwi podejmowanie działań na rzecz jej ulepszenia; zmniejszenie czasu potrzebnego do realizacji typowych zadań związanych

z planowaniem i realizacją badań statystycznych; ograniczenie korespondencji tradycyjnej i e-mailowej poprzez zarządzanie

zadaniami z poziomu systemu; definiowanie reguł biznesowych i technicznych, w zakresie przygotowywania

i przetwarzania zbiorów danych; tworzenie i przypisywanie do użytkowników zadań związanych z realizacją

wcześniej zdefiniowanych reguł (procedur); zwiększenie kontroli nad przebiegiem realizacji badań poprzez przypisywanie

konkretnych osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania oraz zapewnienie danych do śledzenia terminowości ich wykonania.System powinien integrować się z systemami wykorzystywanymi w statystyce publicznej, takimi jak

systemy zbierania, przetwarzania i analizy danych, bazy danych oraz hurtownie danych, poprzez wyspecjalizowany zestaw interfejsów działających na zasadzie usług webowych.

2 METADANE STATYSTYCZNE

Metadane definiowane są jako informacje o danych. Metadane statystyczne wspierają zarówno projektowanie badania jak i jego realizację. Ich podstawowym zadaniem jest ułatwienie dostępu do danych oraz ich prawidłowych interpretacji. W statystyce publicznej zastosowano dwa podziały metadanych – wydzielono grupy metadanych oraz ich rodzaje1.

Grupy metadanych Metadane badania i metodologiczne (B) – opisujące badania statystyczne

i odwołujące się do metodologii m.in. procesów produkcji statystycznej, np. dobór próby, metoda zbierania danych, procesy edycji. Do tej grupy należą m.in:

o Program Badań Statystycznych Statystyki Publicznej (PBSSP) - program badań statystycznych, a także opisy prac metodologicznych, standardów klasyfikacyjnych, rejestrów i baz danych oraz administracyjnych systemów informacyjnych;

1 Podział metadanych na rodzaje opisano w pkt 6.1 niniejszego załącznika.

str. 5/81



o Plan Opracowań Statystycznych (POS) oraz szczegółowe harmonogramy przetwarzania danych;

o Katalog zmiennych – zmienne opisujące dane występujące na formularzu (jako pole) albo jako element struktur wielowymiarowych – w powiązaniu z wymiarami. Przez zmienne rozumie się podstawowe cechy występujące w badaniu statystycznym i prezentowane z wykorzystaniem różnych wymiarów (przekrojów). Zmienne dzielą się na zmienne wejściowe, pomocnicze i wynikowe. Zmienne wejściowe to podstawowe cechy badane w procesie zbierania danych. Zmienne pomocnicze i wynikowe to informacje uzyskiwane w fazie przetwarzania danych zgodnie z algorytmem zawierającym metodę kalkulacji. Zmienne wynikowe przeznaczone są do udostępniania zewnętrznym użytkownikom a także do dalszych prac analityczno badawczych;

o Opisy źródeł danych, w szczególności wzory formularzy sprawozdawczych oraz opisy administracyjnych systemów informacyjnych;

o Plan Wydawniczy;o Akty Prawne;o Inne elementy składające się na dokumentację badania (metodologia i jakość badania,

algorytmy wyboru operatu/próby/kartoteki, reguły walidacji danych, założenia do opracowywania informacji wynikowych).

Metadane definicyjne (D) – metadane dotyczące m.in. pojęć, klasyfikacji i ich interpretacji (precedensy), pytań i zestawów odpowiedzi (listy kodów). Do tej grupy należą m.in.:

o Pojęcia – zgromadzone, zdefiniowane i używane przez statystykę publiczną do opisu zjawisk społeczno-ekonomicznych, które są niezbędne do prawidłowej interpretacji danych statystycznych;

o Listy kodów – różnego rodzaju typologie, systematyki, grupowania itp., które wprowadzane są na potrzeby statystyki publicznej i nie muszą mieć prawnego uregulowania. Ten warunek różni je od klasyfikacji i nomenklatur. Struktura list kodów jest zazwyczaj prosta, niemniej są także listy o strukturze zawierającej hierarchie;

o Klasyfikacje i nomenklatury - są niezbędne do określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych. Stosuje się je w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Zgodnie z art. 40 pkt 1. i 2. ustawy o statystyce publicznej Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej, opracowuje podstawowe standardowe klasyfikacje i nomenklatury, wzajemne relacje między nimi oraz ich interpretacje. Wprowadza je Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

Metadane strukturalne (S) – opisujące struktury produktów (zbiory danych, kostki wielowymiarowe, raporty, tabele przestawne, wykresy).

Metadane techniczne (T) – opisujące techniczne struktury danych, procesy techniczne, algorytmy i reguły techniczne.

Metadane operacyjne (O) – powstające w wyniku procesów przetwarzania i implementacji procedur, np. czasy realizacji zapytań, częstotliwość błędów systemowych.

Metadane procesowe (P) – opisujące definicje procesów (nazwa, opis, parametry, dane wejściowe, dane wyjściowe, aktorzy, hierarchia procesów, sekwencja procesów, powiązania procesów).

Metadane jakościowe (J) – opisujące wskaźniki jakości i wydajności.

str. 6/81



3 TYPOLOGIA BADAŃ STATYSTYCZNYCH

Ze względu na różnorodność badań realizowanych w ramach statystyki publicznej konieczne jest przedstawienie typologii badań. Klasyfikacja badań statystycznych jest dokonywana według następujących kryteriów:

1) Kryterium podstawy formalno-prawnej, na podstawie którego wyróżnia się:

badania prowadzone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej - badania objęte programem badań (art.18 ustawy o statystyce publicznej);

badania nieobjęte programem badań (art.21 ustawy o statystyce publicznej);

badania prowadzone na podstawie odrębnych ustaw, np. o spisach powszechnych (art. 9 ustawy o statystyce publicznej).

2) Kryterium organu prowadzącego, na podstawie którego wyróżnia się badania prowadzone przez:

Prezesa GUS; inny naczelny lub centralny organ administracji państwowej albo NBP; Prezesa GUS wspólnie z innym naczelnym lub centralnym organem administracji

państwowej, inną instytucją rządową lub NBP; wskazany urząd statystyczny wspólnie z wojewodą albo organem jednostek

samorządu terytorialnego na jego wniosek.3) Kryterium rodzaju źródła informacji, na podstawie którego wyróżnia się:

badania pierwotne - oparte na danych statystycznych pozyskanych bezpośrednio od jednostek objętych badaniem;

badania wtórne - oparte na danych statystycznych uzyskanych w innych badaniach realizowanych w jednostkach służb statystyki publicznej lub z systemów informacyjnych administracji publicznej i rejestrów urzędowych oraz systemów pozaadministracyjnych.

4) Kryterium badanej zbiorowości, na podstawie którego wyróżnia się:

badania pełne - obejmujące wszystkie jednostki populacji generalnej wyodrębnionej z punktu widzenia kryterium wyboru opisanego w programie badań;

badania częściowe reprezentacyjne - gdzie obserwacji statystycznej poddaje się część populacji generalnej objętej badaniem tzw. próbę, wyodrębnioną w oparciu o metodę losowego wyboru jednostek, w którym każda jednostka losowania ma określone prawdopodobieństwo trafienia do próby;

badania częściowe z doborem celowym jednostek - oparte o próbę z zastosowaniem celowego wyboru jednostek.

5) Kryterium obiektu/przedmiotu obserwacji, na podstawie którego wyróżnia się badania w których obserwacji podlegają:

przedsiębiorstwa; osoby; gospodarstwa domowe; gospodarstwa rolne;

str. 7/81



inne obiekty.6) Kryterium ciągłości badania, na podstawie którego wyróżnia się:

badania stałe - zachowujące ciągłość w czasie; badania cykliczne - powtarzalne w ustalonych przedziałach czasu; badania jednorazowe - przeprowadzane dla zaspokojenia doraźnych potrzeb

zebrania danych o dziedzinie, zjawisku lub procesie.7) Kryterium stopnia obligatoryjności badania, na podstawie którego wyróżnia się:

badania obowiązkowe - przekazanie danych obowiązkowe; badania dobrowolne - przekazanie danych dobrowolne.

4 OPIS ŹRÓDEŁ DANYCH

Pozyskanie danych w badaniach statystyki publicznej odbywa się z zastosowaniem różnego rodzaju źródeł. W statystyce publicznej stosowane są następujące źródła danych:

str. 8/81



str. 9/81



Źródła danych

samodzielne sporządzanie informacji przez podmiot, jednorazowo lub wielokrotnie w ustalonym cyklu

badawczym

wywiad przeprowadzony jednorazowo lub wielokrotnie z tym samym podmiotem przez ankietera

statystycznego lub rachmistrza spisowego

obserwacja bezpośrednia/notowanie

pomiary, szacunki i inne prace eksperckie, wykonywane przez rzeczoznawców statystycznych

wyniki innych badań statystycznych

wyniki badań naukowych, w tym metody eksperckie

systemy informacyjne administracjipublicznej

rejestry urzędowe

Badania pierwotne

Wtórne wykorzystanie

danych

prowadzone przez organyadministracji rządowej

prowadzone przez jednostkisamorządu terytorialnego

prowadzone przez inneinstytucje (np. NBP, ZUS, NFZ)

prowadzone przez Prezesa GUS

prowadzone przez inneorgany

systemy poza administracyjne

W statystyce publicznej stosowane są następujące techniki pozyskiwania danych bezpośrednio od jednostek objętych obserwacją statystyczną:

Dane statystyczne ze źródeł administracyjnych pozyskiwane są w następujących formach:

str. 10/81



PAPI

Technikipozyskiwania

danych bezpośrednio od jednostek statystycznych

CAII (w tym portal sprawozdawczy)

CAPI,

CATI

zestawienia tabelaryczne

Formy pozyskiwania danych statystycznych

ze źródeł administracyjnych

kopie dokumentów źródłowych

zbiory, bazy danych zdalny dostęp do baz danych

5 KONCEPCJA ORGANIZACJI BADAŃ STATYSTYCZNYCH

Przedstawiona poniżej koncepcja przyszłej organizacji badań statystycznych jest zgodna z kierunkiem opisanym w dokumencie „Kierunki rozwoju polskiej statystyki publicznej do 2017 roku” dostępnym pod adresem:

http://www.stat.gov.pl/bip/5877_PLK_HTML.htm

Zintegrowany model realizacji badań statystycznych (ZMRBS) został opracowany w GUS przez Zespół ds. przygotowania wdrożenia nowej koncepcji organizacji badań statystycznych oraz określenia niezbędnej infrastruktury informatycznej przy wykorzystaniu doświadczeń w realizacji Projektu PSR 2010 i NSP 2011 2.

Organizacja badań statystycznych statystyki publicznej powinna tworzyć spójny system, tj. układ będących we wzajemnej relacji składników, których budowa, funkcje i powiązania zapewnią najbardziej efektywne funkcjonowanie całej struktury. Efektywność funkcjonowania organizacji badań statystycznych oznacza w szczególności dostarczanie odbiorcom oczekiwanych produktów statystycznych, o wymaganej jakości, w zakładanym zakresie i terminie, w ramach przewidzianego budżetu. Współczesne otoczenie statystyki publicznej narzuca silną presję na podnoszenie efektywności, m.in. dotyczy to potrzeby dostarczania nowych produktów, szybciej a przede wszystkim taniej przy mniejszym obciążeniu respondentów.

W wyniku analizy systemu organizacji badań statystycznych wydaje się, że nie jest możliwe uzyskanie znaczących pozytywnych efektów usprawnienia koncentrując się jedynie na pojedynczym składniku tego systemu. Wynika to z dużej złożoności systemu organizacji badań statystyki publicznej, którego elementy oddziałują na siebie wzajemnie, a każda zmiana w zachowaniu pojedynczego elementu doprowadza do zmiany funkcjonowania całego systemu.

Podejście procesowe uważane jest za znacznie bardziej elastyczne i innowacyjne w stosunku do wcześniej stosowanych form. W podejściu procesowym głównym kryterium grupowania stanowisk pracy i komórek organizacyjnych w większe struktury jest przynależność do określonych procesów pracy. Procesy koncentrują się przede wszystkim na działaniach związanych z zaspokajaniem określonych potrzeb klientów - odbiorców produktów tych procesów.

Podejście procesowe jest od wielu lat rozwijane w ramach organizacji statystyki publicznej, gdzie opracowany został generyczny model statystycznych procesów pracy (GSBPM - Generic Statistical Business Process Model w załączeniu), który uznany jako branżowy standard jest z sukcesem rozwijany i wdrażany na świecie w ramach wielu organizacji statystyki publicznej. GSBPM z założenia uwzględnia wszystkie działania podejmowane przez producentów oficjalnych statystyk na poziomie krajowym i międzynarodowym, które skutkują uzyskaniem produktów (danych) statystycznych. Elementy modelu GSBPM znajdują już obecnie zastosowanie w polskiej statystyce publicznej, są jednak wykorzystywane indywidualnie i niezależnie w przypadku poszczególnych badań.

2 Wyniki prac przedstawiono w publikacji Koncepcja organizacji badań statystycznych. Warszawa, czerwiec 2012 r.

str. 11/81



http://www.stat.gov.pl/bip/5877_PLK_HTML.htm

Sprawność przebiegu procesów pracy jest jednym z kluczowych czynników, który w decydującym stopniu wpływa na efektywność funkcjonowania systemu organizacji badań statystycznych, w tym na jakość wytwarzanych produktów. W zakresie dotyczącym podniesienia efektywności procesów pracy statystyki publicznej, w szczególności dotyczących badań statystycznych, niezbędna jest optymalizacja, przeprojektowanie i standaryzacja procesów pracy statystyki publicznej przy wykorzystaniu polskiego generycznego modelu procesu statystycznego.

Przygotowanie

Produkcja

Pozyskiwanie danych

Przetwarzanie danych Analiza danych Udostępnianie

danych

Specyfikacja potrzeb Projektowanie Budowa Archiwizacja Ocena ex-post

Procesy zarządzania (przekrojowe)

Rys1 - Procesy produkcji statystycznej w modelu GSBPM

Organizacja badań statystyki publicznej docelowo wymaga ujęcia holistycznego – w szczególności patrzenia nie przez pryzmat pojedynczego badania, ale przez pryzmat wszystkich badań oraz zwrócenia uwagi, że efekt działania całej organizacji nie musi być tylko prostą sumą efektów cząstkowych i może być istotnie wzmacniany dzięki zjawisku synergii. Przedstawiony model jest znacznym uproszczeniem w stosunku do obecnej architektury procesów pracy - zredukowano wiele niezależnych procesów produkcyjnych, dzięki propozycji wprowadzenia specjalizacji zadaniowej i związanej z nią koncentracji kompetencji.

Badanie 1

Badanie 2

Badanie N

…

Pozy

skiw

anie

dan

ych

Prze

twar

zani

e da

nych

Ana

liza

dany

ch

Udo

stęp

nian

ie d

anyc

h

Organizowanie, koordynacja i kontrola

Środowisko narzędzi i usług informatycznych

Rys. 2 - Docelowy model produkcji statystycznej

Struktura procesów pracy powinna być ściśle powiązana z tzw. „środowiskiem produkcyjnym” wykorzystywanym w ramach tych procesów. W przypadku statystyki publicznej środowiskiem

str. 12/81



produkcyjnym są przede wszystkim rozwiązania informatyczne wykorzystywane do gromadzenia, przetwarzania, analizy i udostępniania danych i metadanych.

Zmiany organizacji badań statystyki publicznej zmierzają w kierunku przekształcenia i utworzenia zintegrowanego systemu realizacji badań statystycznych. Organizacja badań statystyki publicznej, funkcjonująca w zintegrowanym modelu realizacji badań, bazować będzie na podejściu procesowym – wykorzystującym polski generyczny model procesu statystycznego. W ramach procesów lub grup procesów, objętych polskim generycznym modelem procesu statystycznego wykonywane są wzajemnie powiązane działania, które przekształcają wejścia w wyjścia i zmierzają do wytworzenia produktu o określonym i akceptowalnym przez odbiorcę poziomie jakości. Odbiorcą produktu końcowego będzie finalny użytkownik informacji statystycznej. Odbiorcą produktów tzw. pośrednich będą „wewnętrzne” jednostki organizacyjne biorące udział w procesach produkcji statystycznej.

Proces(lub grupa procesów)

Wejście Wyjście

Sterowanie Monitorowanie

ZasobyEfektywność

Skuteczność

Rys. 4 - Podstawowe parametry oraz elementy opisu procesu

Jako podstawowe elementy opisu procesu (w tym grupy procesów), poza opisem wykonywanych działań i ich wzajemnego powiązania, przyjęto:

Wejście – obiekty materialne lub niematerialne stanowiące swoisty materiał wejściowy dla działań wykonywanych w ramach procesu. W przypadku badań statystycznych wejściem do procesu będą głównie dane - różnego rodzaju, zorganizowane w różnych formach. Wejściem do procesu może być wyjście z innego (tzw. produkt pośredni), powiązanego z nim procesu;

Wyjście – efekty wykonania procesu – produkt (finalny lub pośredni); Sterowanie – ustanawia m.in. sposób przebiegu działań w procesie oraz

zakładane kryteria jakości; Monitorowanie – zbieranie istotnych informacji dotyczących przebiegu procesu,

m.in. tych dotyczących spełnienia zakładanych kryteriów jakości, np. na wejściu procesu, wyjściu lub dla innych przyjętych punktów kontrolnych;

Zasoby – to swoiste zaplecze, potencjał wykonawczy, którym dysponuje (lub musi dysponować) jednostka podejmująca się wykonania danego procesu.

str. 13/81



Elementy takie jak wejście, wyjście, sterowanie i monitorowanie są pewnego rodzaju zmiennymi, dynamicznymi obiektami, które „pojawiają się” zasadniczo już w trakcie wykonania procesu. Zasoby to swoista „baza” – zaplecze wykonawcze, które jest bezpośrednio zaangażowane do wykonania działań w ramach procesu.

W zintegrowanym modelu realizacji badań statystycznych metadane dostarczają kompleksowych informacji o wszystkich procesach objętych polskim generycznym modelem procesu statystycznego.

Proces(lub grupa procesów)

Wejście Wyjście

Sterowanie Monitorowanie

Zasoby

Składnice danych

Metadane

Rys. 5 - Metadane w modelu systemu organizacji badań statystycznych

Zakłada się, że metadane dostarczać będą informacji o wszystkich istotnych elementach procesów, a w szczególności informację o:

Krokach działań (np. podprocesach) wykonywanych w ramach procesów, w tym o ich hierarchiach i sekwencjach;

Wejściach do procesów, jak również o wejściach do działań wykonywanych w ramach procesów;

Wyjściach z procesów, jak również o wyjściach z działań wykonywanych w ramach tych procesów;

Składnicach danych i wszelkich istotnych strukturach danych występujących w procesie przetwarzania.Zakłada się również, że metadane nie będą jedynie pasywnie opisywały rzeczywistości. Przyjmuje

się, że metadane, za pośrednictwem odpowiednio przygotowanych rozwiązań informatycznych, będą brały aktywny udział w sterowaniu procesami pracy jak również w monitorowaniu tych procesów. Za pośrednictwem metadanych powinno odbywać się „zaprogramowanie” wykonania procesów produkcji statystycznej a następnie zbieranie istotnych informacji dotyczących przebiegu tych procesów, w tym efektów wykonania procesów.

str. 14/81



6 MODUŁ - SYSTEM METADANYCH STATYSTYCZNYCH (SMS) Z UWZGLĘDNIENIEM SERWERA KLASYFIKACJI.

Celem wdrożenia modułu SMS jest dostarczenie pracownikom resortu Statystyki Publicznej narzędzia pozwalającego na zarządzanie metadanymi pojawiającymi się podczas projektowania, planowania i realizacji badań statystycznych oraz ich udostępnianie.

System powinien być dostępny nie tylko dla użytkowników wewnętrznych, ale również poprzez wyspecjalizowane interfejsy dostępowe powinien udostępniać ograniczony zestaw metadanych użytkownikom zewnętrznym.

Elementem SMS jest Repozytorium Metadanych, miejsce przechowywania wszystkich metadanych (tworzonych zarówno w ramach SMS, jak i w ramach innych systemów), stanowiące centralne źródło metadanych statystycznych. Taki sposób zintegrowania metadanych pozwoli na ich ujednolicenie i zhierarchizowanie.

Klasyfikacje będą utrzymywane przez Serwer Klasyfikacji. Pozostałe metadane statystyczne będą przechowywane w ramach Repozytorium Metadanych. Opis modelu SMS będzie zawierał definicję struktur (typy i atrybuty metadanych) oraz powiązań i zależności pomiędzy poszczególnymi metadanymi. Będzie możliwe definiowanie struktur wspólnych dla wielu modeli oraz powiązań pomiędzy modelami.

Metadane będą wersjonowane (tworzona będzie historia zmian), zostanie zapewniona możliwość przeglądania historii zmian wraz z informacją o okresie jej obowiązywania.

SMS będzie umożliwiał gromadzenie metadanych przez wielu użytkowników w różnych modelach.

str. 15/81



6.1 RODZAJE METADANYCH Z UWZGLĘDNIENIEM WZORCOWEGO MODELU PROCESU STATYSTYCZNEGO

Dla zdefiniowania zakresu metadanych mających wchodzić w skład systemu metadanych, wspierającego kompleksowo realizację procesu statystycznego, konieczne jest odwołanie się do wzorcowego modelu procesu statystycznego.

Podstawą do opracowania takiego modelu i związanych z nim metadanych był model GSBPM.

Oprócz podziału wszystkich metadanych na grupy funkcjonalne, tj. spełniające różne role w ramach całego systemu metadanych, wyodrębniono dwa rodzaje metadanych:

a) metadane nadrzędne, tj. takie, które są związane z zarządzaniem całym procesem statystycznym oraz takie, które są wspólne dla wszystkich badań realizowanych zgodnie z modelem GSBPM;

b) metadane powstające w ramach poszczególnych etapów i podprocesów procesu statystycznego badania realizowanego wg modelu GSBPM.

Metadane nadrzędne pełnią nadrzędną rolę zarówno w stosunku do wszystkich etapów procesu statystycznego, jak i poszczególnych badań realizowanych zgodnie z modelem GSBPM, nie powstają bezpośrednio w poszczególnych podprocesach modelu GSBPM natomiast są tam wykorzystywane.

W ramach metadanych nadrzędnych wyróżniono:

str. 16/81



Repozytorium metadanych wg grup

Słownik Pojęć

Klasyfikacje

Listy Kodów

Zmienne

Wskaźniki jakości

Opisy źródeł danych

Opisy Rejestrów (BJS), kartotek)

Opisy struktur wielowymiarowych

Struktury SDMX

Definicje badań

Program badań

Opis bazy obowiązków sprawozdawczych

Definicje procesów

Definicje algorytmów

Metadane operacyjne

Akty prawne

Harmonogramy

Dziedziny

Definicyjne

Strukturalne

Operacyjne

Jakości

Badania i metodologiczne

Metadane

Procesowe

1) Słownik pojęć;2) Standardy klasyfikacyjne;3) Listy kodowe, w tym jednostki miary;4) Program badań statystycznych statystyki publicznej (w tym bloki tematyczne), oraz inne prace

okołoprogramowe;5) Metadane opisujące źródła danych (administracyjne systemy informacyjne, formularze, inne

źródła);6) Metadane związane z zarządzaniem i monitorowaniem badań na wszystkich etapach;7) Metadane związane z zarządzaniem jakością procesu statystycznego (monitorowaniem jakości

badań na wszystkich etapach);8) Formy udostępniania i rozpowszechniania wyników badań;9) Metadane opisujące rejestry statystyczne;10) Obowiązki sprawozdawcze dla podmiotów;11) Metadane opisujące rejestry urzędowe prowadzone przez GUS;12) Zasady postępowania z danymi, w tym zasady zachowania tajemnicy statystycznej, zasady

anonimizacji;13) Bazę zmiennych;14) Metadane związane ze strukturą organizacyjną resortu i użytkownikami.

W ramach metadanych powiązanych z realizacją badań zgodnie z modelem GSBPM3

zdefiniowano metadane generowane w poszczególnych podprocesach każdego etapu tego modelu:

Model produkcji statystycznej dla statystyki publicznej

Etap 1 Specyfikacja

potrzeb

1.1Określenie

zapotrzebowania na informacje

1.2Postawienie celu -

określenie informacji

wynikowych

1.3 Określenie

wykazu pojęć

1.4Sprawdzenie dostępności

danych

1.5Sformułowanie

zadania statystycznego jako procesu biznesowego

Etap 2 Projektowani

e

2.1Zaprojektowanie

oczekiwanychdanych

wynikowych

2.2Zaprojektowanie

zmiennych wejściowych

2.3Zaprojektowanie

metodyki zbierania danych

2.4 Zaprojektowanie

zakresu podmiotowego

badania (operat, wybór próby)

2.5 Zaprojektowanie

metodyki przetwarzania

danych

2.6 Zaprojektowanie przebiegu prac4

2.7 Szacowanie

kosztów badania

2.8 Tworzenie karty

badania do pbssp

2.9 Zaprojektowanie metodyki oceny jakości badania

Etap 3 Zaprojektowa

3.1Określenie

3.2Tworzenie

3.3Konfigu-

3.4Testowanie

3.5Testowanie

3.6Odbiór

3 po jego dostosowaniu do warunków polskiej statystyki publicznej4 przygotowanie listy zadań związanych z: prowadzeniem badania, prowadzeniem pracy metodologicznej, przygotowaniem publikacji, aktualizacją bazy danych, pozyskiwaniem danych; przygotowanie karty opracowania do POS

str. 17/81



nie i budowa systemu środowiska

oprogramo-wania

rowanie systemu systemu

systemu produkcyj-

nego

systemu produkcyj-

nego

Etap 4 Zbieranie danych

4.1 Tworzenie listy

badanych jednostek

4.2 Przygotowanie

zbierania danych

4.3 Zbieranie danych

4.4 Finalizacja zbierania danych

Etap 5 Przetwarzanie

5.1 Integrowanie

danych

5.2 Klasyfikowanie

i kodowanie danych

5.3 Przegląd, walidacja i edytowanie

danych

5.4 Imputacja

5.5 Utworzenie nowych

zmiennych i jednostek statystycznych

5.6 Wyliczenie

wag

5.7 Naliczanie agregatów

5.8 Transformacja struktur danych

5.9 Finalizacja

zbiorów danych

Etap 6 Weryfikacja i zatwierdzenie

6.1 Przygotowanie

wstępnych wyników

6.2 Analizowanie,

krytyczny przegląd

i wyjaśnienia

6.3 Nałożenie tajemnicy

6.4 Zatwierdzenie

danych wynikowych

Etap 7 Rozpowsze-

chnianie

7.1 Uaktualnianie

systemów danych

wynikowych

7.2Wytwarzanieproduktów do rozpowszech-

niania

7.3Zarządzanie

rozpowszech-nianiem

produktów

7.4Promowanie produktów

7.5 Zarządzanie

komunikacją z użytkownikami

Etap 8 Archiwizowanie

8.1 Określenie

zasad archiwizowania

8.2 Zarządzanie

archiwum

8.3 Przechowywanie danych wraz

z metainformacjami

8.4 Usuwanie danych oraz

związanych z nimi metainformacji

Etap 9Ocena ex-post

9.1 Zbieranie opinii oceniających

9.2 Przeprowadzenie

oceny

9.3 Uzgodnienie planu działań

6.2 FUNKCJE SMSZarządzanie modelami metadanych

Zadaniem tej funkcji jest utworzenie modeli metadanych odzwierciedlających koncepcję tematycznie wydzielonych komponentów poprzez ich zdefiniowanie oraz automatyczną generację odpowiednich struktur fizycznego przechowywania metadanych wraz z interfejsem użytkownika. Podstawę tworzenia modeli stanowią wymagania wynikające z realizowanych zadań z uwzględnieniem standardów instytucji międzynarodowych. W wyniku uzyskuje się tematyczne modele metadanych.

str. 18/81



Odbiorcami modeli metadanych są wszystkie jednostki statystyki publicznej biorące udział w gromadzeniu metadanych.

Funkcja ta obejmuje:

1) Projektowanie modeli metadanych, tj. modelowanie komponentów metadanych, bazujące na doświadczeniu i wiedzy ekspertów z dziedziny statystyki:

a) definiowanie typów metadanych (obiektów) w modelu metadanych, tj. określanie jakiego typu informacje (zdefiniowane zestawem atrybutów tych obiektów) będą przechowywane w ramach danego modelu metadanych;

b) definiowanie powiązań (relacji) pomiędzy obiektami (klasami obiektów) i zależności pomiędzy atrybutami obiektów metadanych;

c) definiowanie struktur wspólnych dla modeli i powiązań między modelami;

d) edycję modeli metadanych, tj. zmianę definicji typów metadanych, atrybutów metadanych oraz powiązań i zależności;

e) wsparcie analityczne, tj. umożliwienie przeglądania i dokonywania selekcji oraz tworzenia zestawień elementów zdefiniowanych w modelach metadanych;

2) Implementację modeli metadanych, tj. automatyczne tworzenie bazodanowych struktur do fizycznego przechowywania obiektów metadanych oraz generowanie interfejsów użytkownika; implementacja zmodyfikowanych modeli metadanych nie może powodować utraty zgromadzonych w nich wcześniej informacji;

3) Zarządzanie wersjami modeli metadanych, tj. zapewnienie mechanizmu tworzenia wersji modeli oraz porównywania wersji;

4) Składowanie modeli metadanych, tj. przechowywanie modeli metadanych w Repozytorium Metadanych.

Zarządzanie metadanymi (opartymi o modele metadanych)

Funkcja ta obejmuje utrzymywanie metadanych w ramach modeli utworzonych przez funkcję Zarządzanie modelami metadanych. W wyniku uzyskiwane są metadane gotowe do udostępnienia.

W ramach zarządzania metadanymi będzie możliwe:

Gromadzenie metadanych w ramach utworzonego modelu metadanych:

o Aktualizacja metadanych (w tym wersjonowanie typów i atrybutów obiektów) poprzez wygenerowany interfejs użytkownika;

o Import metadanych, czyli zasilanie systemu metadanymi zapisanymi w plikach zewnętrznych;

Wsparcie analityczne, tj. umożliwianie przeglądania i dokonywania selekcji oraz tworzenia zestawień metadanych (raportów);

str. 19/81



Składowanie metadanych w Repozytorium Metadanych;

Archiwizacja metadanych, czyli kopiowanie metadanych zawartych w aktualnej wersji modelu do archiwum Zamawiającego.

6.3 SERWER KLASYFIKACJIZarządzanie Serwerem Klasyfikacji

Funkcja obejmuje utrzymywanie klasyfikacji gromadzonych w Serwerze Klasyfikacji utworzonym według modelu Neuchatel. W wyniku uzyskiwane są klasyfikacje gotowe do udostępnienia.

Zarządzanie Serwerem Klasyfikacji umożliwi:

1) Gromadzenie klasyfikacji w ramach przyjętego modelu:

a) aktualizację klasyfikacji poprzez interfejs użytkownika;

b) import klasyfikacji;

c) grupowanie klasyfikacji, np. w rodziny klasyfikacji;

d) tworzenie powiązań, w tym kluczy przejść;

2) Obsługę precedensów;

3) Wsparcie analityczne, tj. umożliwianie przeglądania, wyszukiwania, dokonywania selekcji i raportowania;

4) Archiwizację zasobów Serwera Klasyfikacji, czyli kopiowanie zasobów obsługiwanych przez Serwer do archiwum Zamawiającego.

7 MODUŁ - SYSTEM WSPIERAJĄCY ORGANIZACJĘ I MONITOROWANIE PROJEKTOWANIA BADAŃ STATYSTYCZNYCH I PRZEBIEGU ICH REALIZACJI (SPBS)

Zadaniem tego modułu jest dostarczenie spójnej, skalowalnej i niezawodnej platformy do zarządzania planowaniem, organizacją i monitorowaniem realizacji zadań dotyczących badań statystycznych we wszystkich jednostkach organizacyjnych służb statystyki publicznej wraz z wydajnymi narzędziami wspierającymi dla usprawnienia działań ściśle związanych z prowadzeniem badań statystycznych. Moduł SPBS wykorzystuje metadane zgromadzone w Repozytorium Metadanych SMS.

Moduł umożliwia:

1) Narzędziowe wspomaganie przygotowania dokumentu Program Badań Statystycznych Statystyki Publicznej wraz ze zmianami;

2) Narzędziowe wspomaganie obsługi przygotowania i przeprowadzenia procesu legislacyjnego PBSSP, w szczególności obsługę wieloszczeblowych uzgodnień projektu programu badań, w tym zarządzanie zgłaszanymi uwagami oraz stanowiskami zajmowanymi przez różne komórki organizacyjne i resorty wobec tych uwag;

str. 20/81



3) Narzędziowe wspomaganie obsługi przygotowywania zmian do przyjętego przez Radę Ministrów PBSSP (z zachowaniem wersji przed zmianą jako obowiązującej do czasu podpisania rozporządzenia wprowadzającego zmianę) oraz informowania użytkownika o aktualnej i przygotowywanej wersji;

4) Narzędziowe wspomaganie planowania procesu statystycznego za pomocą narzędzi analitycznych, planistycznych, symulacyjnych, koordynację i nadzór procesu planowania i monitorowania przebiegu etapów badania statystycznego;

5) Analizę obciążenia zasobów;6) Zarządzanie zasobami;7) Narzędziowe wspomaganie procesu monitorowania;8) Monitorowanie przebiegu procesów w badaniach statystycznych, w tym zapewnienie możliwości

śledzenia i raportowania z postępu realizacji zadań oraz odczytywanie tych informacji w czasie rzeczywistym (on-line) wraz graficzną wizualizacją;

9) Automatyczne wysyłanie powiadomień do zdefiniowanych użytkowników o określonych zdarzeniach, poprzez powiązanie z serwerem pocztowym (powiadomienia o zmianach w planach, przypomnienia o zbliżających się terminach realizacji zadań, monity – w przypadku przekroczenia terminu, meldunki do osób nadzorujących o zagrożeniach terminów kluczowych), zarządzanie powiadomieniami;

10) Przeszukiwanie, sortowanie, filtrowanie zadań; grupowanie według zadanych kryteriów; tworzenie raportów, zarówno standardowych – wg przygotowanych wcześniej szablonów, jak i na życzenie;

11) Graficzną prezentacje procesów, pozwalającą na śledzenie postępu w realizacji badań – na różnych poziomach szczegółowości, dostosowanych do poziomu ryzyka towarzyszącego poszczególnym zadaniom, w szczególności sprawdzanie ścieżki krytycznej badania;

12) Prezentację wskaźników i raportów jakości; 13) Dokumentowanie przebiegu badań;14) Zarządzanie badaniami ankietowymi, ankieterami oraz urządzeniami wykorzystywanymi w

badaniach ankietowych.

8 WYMAGANIA FUNKCJONALNE

8.1 ODNOSZĄCE SIĘ DO CAŁEGO SYSTEMUF01.00.01. System musi zapewnić użytkownikowi (również spoza organizacji) dostęp do systemu poprzez

interfejs użytkownika dostępny przez przeglądarkę internetową

F01.00.02. System musi umożliwiać zarządzanie jego funkcjonalną konfiguracją w zależności od zmieniającego się otoczenia i potrzeb użytkowników

F01.00.03. Oprogramowanie aplikacyjne udostępni interfejs, poprzez który będą mogły być importowane i eksportowane metadane

F01.00.04. Oprogramowanie aplikacyjne musi wspierać przepływ pracy

F01.00.05. System musi umożliwiać konfigurację przepływu pracy, np. w kontekście zmieniającego się prawa

str. 21/81



F01.00.06. System musi umożliwiać konfigurację dowolnej liczby etapów zatwierdzania, z możliwością konfiguracji hierarchii zatwierdzania (w systemie powinny być dostępne wielopoziomowe zatwierdzania definicji obiektów)

F01.00.07. W przypadku nie zatwierdzenia definicji obiektu na którymkolwiek z poziomów, dany obiekt powinien być zwrócony o jeden poziom niżej

F01.00.08. System musi powiadamiać wybranych użytkowników o istotnych zdarzeniach (również do monitorowania przebiegu pracy)

F01.00.09. System musi umożliwiać zarządzanie powiadomieniami/monitami (generowanie i automatyczne wysyłanie)

F01.00.10. System musi umożliwiać raportowanie, wraz z możliwością definiowania raportów na podstawie opisu reguł biznesowych

F01.00.11. System musi umożliwiać udostępnianie szablonów raportów

F01.00.12. System musi zapewnić mechanizm sprawdzania pisowni i gramatyki w interfejsie użytkownika

F01.00.13. System musi umożliwiać przeglądanie metadanych

F01.00.14. System musi umożliwiać edycję metadanych (określonego obszaru, zgodnie z przydzielonymi uprawnieniami – również użytkownikowi spoza organizacji)

F01.00.15. System musi umożliwiać wyszukiwanie/selekcję metadanych z wykorzystaniem zadanych kryteriów logicznych operujących na elementach opisu, a także na powiązaniach

F01.00.16. System musi zapewniać wymianę metadanych z innymi systemami funkcjonującymi i tworzonymi w GUS

F01.00.17. System Metainformacji umożliwi wymianę metadanych zgodnie ze standardem SDMX

8.1.1 ADMINISTROWANIE

Repozytorium metadanych będzie zawierać dane organizacji:

struktura organizacyjna w zakresie niezbędnym do wskazania jednostek odpowiedzialnych (za definicje obiektów, za realizację poszczególnych zadań)

użytkownicy systemu i przypisane im role.

Administrowanie (obejmujące administrowanie wszystkimi modułami tj: SMS w tym Serwerem Klasyfikacji oraz SPBS) pozwoli na przydzielanie użytkownikom praw dostępu do poszczególnych obszarów, w szczególności umożliwi:

a) grupowanie użytkowników, co pozwoli na nadawanie praw określonym grupom użytkowników;

b) zarządzanie prawami dostępu do modeli metadanych oraz do metadanych, czyli do definicji modeli oraz do zgromadzonych w nich metadanych - zarówno bez żadnych ograniczeń, jak i do wydzielonych obszarów metadanych (typów, atrybutów).

F01.01.01. System musi umożliwiać zarządzanie dostępem dla użytkowników zewnętrznych

str. 22/81



F01.01.02. System musi umożliwiać nadawanie i zmienianie praw dostępu do metadanych lub wydzielonych obszarów metadanych poszczególnym użytkownikom lub grupom użytkowników

F01.01.03. System musi umożliwiać grupowanie użytkowników.

F01.01.04. System musi umożliwiać nadawanie praw dostępu do modeli metadanych poszczególnym użytkownikom lub grupom użytkowników.

F01.01.05. System musi umożliwiać administrowanie poprzez intranet.

F01.01.06. System musi umożliwiać rejestrowanie, wyszukiwanie, przeglądanie informacji o użytkownikach systemu. W szczególności rejestrowanie i udostępnienie informacji o:

a. użytkowniku

b. identyfikatorze systemowym

c. przydzielonych uprawnieniach/pełnionych rolach

F01.01.07. System musi automatyczne rejestrować oraz pozwalać na wyszukiwanie i przeglądanie przez uprawnionych użytkowników informacji o zdarzeniach związanych z identyfikacją prób nieuprawnionego dostępu do systemu obejmujących:

a. nieautoryzowaną próbę wywołania usługi udostępnianej przez System Metainformacji

b. błędne logowania do systemu

c. fakt zablokowania konta użytkownika

8.1.2 UDOSTĘPNIANIE

Jest to funkcja umożliwiająca udostępnianie (z wykorzystaniem SII lub SPI) zgromadzonych metadanych użytkownikom i podsystemom SISP. Udostępnianie Serwera Klasyfikacji obejmie również systemy zewnętrzne.

Funkcja ma na celu zapewnienie dostępu do metadanych i pozostałych zasobów SPBS szerokiej grupie użytkowników. Jej efektami będą:

a) interfejs użytkownika umożliwiający przeglądanie zasobów poprzez portal (w szczególności System Informacyjny Intranet), w tym przeglądanie powiązań, szczegółów, historii i hierarchii metadanych oraz wyszukiwanie metadanych;

b) możliwość publikowania i eksportowania metadanych i innych zasobów w różnych formatach, w tym w formie publikacji elektronicznej oraz poprzez kanały elektronicznej wymiany danych umożliwiające systemom informatycznym dostęp do wymaganego zakresu metadanych;

c) wizualizacja definicji procesów oraz zależności między procesami z odniesieniem definicji procesów do referencyjnych procesów zdefiniowanych w modelu procesów GSBPM dostosowanym do warunków krajowych.

W ramach funkcji udostępniania należy uwzględnić m.in.:

Generowanie PBSSP – tworzenie Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej;

str. 23/81



Generowanie POS – tworzenie Planu Opracowań Statystycznych na podstawie harmonogramów badań i innych elementów opisów badań;Generator raportów – tworzenie raportów według szablonów lub na życzenie w ramach przydzielonych uprawnień.

F01.02.01. System musi umożliwiać przeglądanie szczegółów metadanych.

F01.02.02. System musi umożliwiać przeglądanie hierarchii metadanych.

F01.02.03. System musi umożliwiać przeglądanie historii zmian metadanych.

F01.02.04. System musi umożliwiać przeglądanie powiązań metadanych.

F01.02.05. System musi umożliwiać wyszukiwanie metadanych z wykorzystaniem zadanych kryteriów logicznych operujących na elementach opisu, w tym obowiązujących na określony moment czasu, a także na powiązaniach.

F01.02.06. System musi umożliwiać wyprowadzenie metadanych na określony punkt czasowy do zdefiniowanych struktur wyjściowych i udostępnienie go innym podsystemom.

F01.02.07. System musi umożliwiać import, eksport metadanych z / do plików zewnętrznych.

F01.02.08. System musi umożliwiać publikowanie metadanych.

8.2 MODUŁ SYSTEM METADANYCH STATYSTYCZNYCH (SMS)8.2.1 ZARZĄDZANIE MODELAMI METADANYCH

F02.01.01. System musi umożliwiać projektowanie, aktualizację, edycję i usuwanie modeli metadanych

F02.01.02. System musi umożliwiać automatyczne tworzenie bazodanowych struktur do fizycznego przechowywania obiektów metadanych

F02.01.03. System musi umożliwiać grupowanie modeli metadanych (np. modeli z danej dziedziny)

F02.01.04. System musi umożliwiać definiowanie i modyfikację obiektów metadanych

F02.01.05. System musi umożliwiać definiowanie i modyfikację atrybutów obiektów metadanych.

F02.01.06. System musi umożliwiać określanie cech dla atrybutów; cechy te muszą umożliwiać m.in.:

a. zdefiniowanie typu atrybutu (np. alfanumeryczny / tekstowy, pole wyboru, pole wielokrotnego wyboru itp.),

b. zezwolenie/uniemożliwienie wprowadzenia do atrybutu wartości już występującej w tym atrybucie w bazie,

c. określenie, czy wypełnienie atrybutu jest wymagane,

d. zdefiniowanie reguły poprawności i reakcji na błędy,

e. wprowadzanie treści komentarza – objaśnienia dla użytkownika – administratora metadanych (tzw. dymki),

f. kontrola występowania metadanych o tej samej wartości, róznie zapisanych, wprowadzonych do bazy

str. 24/81



F02.01.07. System musi umożliwiać definiowanie i modyfikację powiązań (relacji) pomiędzy obiektami metadanych.

F02.01.08. System musi umożliwiać definiowanie i modyfikację zależności pomiędzy atrybutami metadanych.

F02.01.09. System musi umożliwiać przeglądanie elementów zdefiniowanych w modelach metadanych.

F02.01.10. System musi umożliwiać dokonywanie selekcji elementów zdefiniowanych w modelach metadanych.

F02.01.11. System musi umożliwiać raportowanie

F02.01.12. System musi umożliwiać składowanie modeli metadanych,

F02.01.13. System musi zapewnić mechanizm wersjonowania, zarządzania i porównywania wersji modeli metadanych

F02.01.14. System powinien zapewnić mechanizm zapisywania i odczytu modeli metadanych w standardzie XML

F02.01.15. System musi umożliwiać automatyczne tworzenie bazodanowych struktur do fizycznego przechowywania obiektów metadanych

F02.01.16. System musi umożliwić definiowanie elementów (struktur) wspólnych i powiązań między modelami

F02.01.17. System musi umożliwiać generowanie interfejsów użytkownika z uwzględnieniem implementacji reguł kontroli poprawności gromadzonych metadanych (zależności pomiędzy atrybutami).

F02.01.18. System musi umożliwiać określanie wielkości wyświetlanych pól i ich rozmieszczenia w interfejsie użytkownika

F02.01.19. System powinien zapewnić dla pól tekstowych interfejsu użytkownika mechanizm formatowania tekstu (zgodnie z formatem rtf).

F02.01.20. System musi umożliwiać automatyczne generowanie interfejsu użytkownika i bazodanowych struktur dla zmodyfikowanego (po modyfikacji) modelu – bez utraty metadanych zgromadzonych w tym modelu.

8.2.2 ZARZĄDZANIE METADANYMI

F02.02.01. System musi umożliwiać gromadzenie, edycję i usuwanie metadanych

F02.02.02. System musi umożliwiać gromadzenie metadanych przez wielu użytkowników w różnych modelach

F02.02.03. System musi umożliwiać tworzenie i modyfikację powiązań pomiędzy metadanymi

F02.02.04. System musi zapewniać grupowanie metadanych

F02.02.05. System musi umożliwiać tworzenie i udostępnianie szablonów raportów

F02.02.06. System musi umożliwiać tworzenie raportów

str. 25/81



F02.02.07. System musi zapewnić mechanizm tworzenia i obsługi historii zmian metadanych

F02.02.08. System musi umożliwiać import, eksport metadanych z / do plików zewnętrznych

F02.02.09. System musi umożliwiać składowanie metadanych w Repozytorium Metadanych

F02.02.10. System musi zapewnić mechanizm publikowania metadanych

F02.02.11. System musi umożliwiać archiwizację metadanych

F02.02.12. System musi umożliwiać wyszukiwanie (proste i złożone) metadanych

F02.02.13. System musi umożliwiać nadawanie statusów gromadzonym metadanym, m.in. na potrzeby przygotowywania rozporządzenia ws. zmian do pbssp

F02.02.14. System musi umożliwić podłączenie list wyboru

F02.02.15. System musi umożliwiać zarządzanie wersjami metadanych

8.2.3 SERWER KLASYFIKACJI

F02.03.01. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie rodziny klasyfikacji.

F02.03.02. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów rodziny klasyfikacji.

F02.03.03. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie klasyfikacji.

F02.03.04. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów klasyfikacji.

F02.03.05. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania klasyfikacji z rodziną klasyfikacji.

F02.03.06. System musi umożliwiać wprowadzenie i usunięcie aktu prawnego związanego z daną klasyfikacją.

F02.03.07. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów aktu prawnego.

F02.03.08. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania aktu prawnego z wersją klasyfikacji lub wariantem klasyfikacji.

F02.03.09. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie wersji klasyfikacji.

F02.03.10. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów wersji klasyfikacji.

F02.03.11. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania wersji klasyfikacji z klasyfikacją.

F02.03.12. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie wariantu klasyfikacji.

F02.03.13. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów wariantu klasyfikacji.

F02.03.14. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania wariantu klasyfikacji z wersją klasyfikacji.

F02.03.15. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie poziomu klasyfikacji.

F02.03.16. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów poziomu klasyfikacji.

F02.03.17. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania poziomu klasyfikacji z wersją klasyfikacji lub wariantem klasyfikacji.

str. 26/81



F02.03.18. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania pomiędzy poziomami klasyfikacji.

F02.03.19. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie elementu (pozycji) klasyfikacji.

F02.03.20. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów elementu (pozycji) klasyfikacji.

F02.03.21. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania elementu (pozycji) klasyfikacji z poziomem klasyfikacji.

F02.03.22. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie precedensu.

F02.03.23. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów precedensu.

F02.03.24. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania precedensu z elementem (pozycją) klasyfikacji.

F02.03.25. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie indeksu klasyfikacji.

F02.03.26. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów indeksu klasyfikacji.

F02.03.27. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania indeksu klasyfikacji z wariantem klasyfikacji lub wersją klasyfikacji.

F02.03.28. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie elementu indeksu klasyfikacji.

F02.03.29. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów elementu indeksu klasyfikacji.

F02.03.30. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania elementu indeksu klasyfikacji z elementem (pozycją) klasyfikacji.

F02.03.31. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania elementu indeksu klasyfikacji z indeksem klasyfikacji.

F02.03.32. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania między klasyfikacjami.

F02.03.33. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów powiązania między klasyfikacjami.

F02.03.34. System musi umożliwiać tworzenie historii powiązań pomiędzy klasyfikacjami.

F02.03.35. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania pomiędzy różnymi klasyfikacjami.

F02.03.36. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów powiązania pomiędzy różnymi klasyfikacjami.

F02.03.37. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania między elementami (pozycjami) klasyfikacji.

F02.03.38. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów powiązania między elementami (pozycjami) klasyfikacji.

F02.03.39. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania pomiędzy elementami (pozycjami) w ramach różnych klasyfikacji.

str. 27/81



F02.03.40. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów powiązania pomiędzy elementami (pozycjami) w ramach różnych klasyfikacji.

F02.03.41. System musi umożliwiać tworzenie i usunięcie powiązania pomiędzy elementami (pozycjami) w ramach tej samej klasyfikacji.

F02.03.42. System musi umożliwiać wprowadzenie/modyfikację atrybutów powiązania pomiędzy elementami (pozycjami) w ramach tej samej klasyfikacji.

F02.03.43. System musi umożliwiać przeglądanie klasyfikacji .

F02.03.44. System musi umożliwiać dokonywanie selekcji klasyfikacji.

F02.03.45. System musi umożliwiać tworzenie i udostępnianie szablonów raportów dotyczących klasyfikacji.

F02.03.46. System musi umożliwiać składowanie klasyfikacji w Repozytorium Metadanych.

F02.03.47. System powinien zapewnić dla pól tekstowych interfejsu użytkownika mechanizm formatowania tekstu (zgodnie z formatem rtf).

F02.03.48. System musi umożliwiać archiwizację zasobów Serwera Klasyfikacji.

8.3 MODUŁ SYSTEM WSPIERAJĄCY ORGANIZACJĘ I MONITOROWANIE PROJEKTOWANIA BADAŃ STATYSTYCZNYCH (SPBS)

F03.00.01. System musi zapewnić zaplanowanie przebiegu procesu statystycznego, zasobów niezbędnych do jego realizacji.

F03.00.02. System musi umożliwiać analizę przebiegu zaplanowanych prac, wizualizację i symulację przewidywanych obciążeń i spiętrzeń.

F03.00.03. System musi umożliwiać zarządzanie zasobami

F03.00.04. System musi zapewnić kontrole logiczne na etapie planowania System musi zapewnić graficzną prezentację informacji, pozwalająca na śledzenie postępu w realizacji prac – na różnych poziomach szczegółowości

F03.00.05. System musi umożliwić automatyczne generowanie i wysyłanie przypomnień o zbliżających się terminach realizacji zadań

F03.00.06. System musi zapewnić automatyczne generowanie i wysyłanie monitów w przypadku przekroczenia terminu realizacji zadania

F03.00.07. System musi umożliwić automatyczne generowanie i wysyłanie meldunków do osób nadzorujących o zagrożeniach terminów kluczowych

F03.00.08. System musi umożliwiać prezentację informacji w powiązaniu z poziomem ryzyka towarzyszącego poszczególnym zadaniom, w szczególności musi zapewnić sprawdzanie ścieżki krytycznej badania

F03.00.09. System musi zapewniać analizę obciążeń zasobów

str. 28/81



F03.00.10. System musi zapewnić dokumentowanie przebiegu badań poprzez dołączanie uwag i innych dokumentów w postaci plików lub hiperłączy z innym plikiem lub stroną WWW w Internecie

F03.00.11. System musi zapewnić odznaczanie wykonania zadania

F03.00.12. System musi umożliwić automatyczne przekazanie zadania do dalszej realizacji/korekty

F03.00.13. System musi zapewnić potwierdzenie otrzymania wyniku zadania/przejęcia zadania

F03.00.14. System musi zapewnić automatyczne informowanie odpowiedzialnych osób o zakończeniu etapu prac

F03.00.15. System musi zapewniać wyprowadzenie informacji do różnego formatu i tworzenie dokumentów spełniających rygorystyczne wymagania redakcyjno-techniczne

F03.00.16. System musi umożliwiać obsługę uzgodnień projektu programu badań z zainteresowanymi stronami (gromadzenie opinii, komentarzy, uwag i propozycji; konsultowanie odpowiedzi; uzgadnianie stanowiska)

9 WYMAGANIA POZA FUNKCJONALNE

9.1 WYMAGANIA OGÓLNEN01.00.01. System musi być wyposażony w graficzny, funkcjonalny i przyjazny interfejs użytkownika

N01.00.02. System musi mieć interfejs w języku polskim. Dotyczy to między innymi komunikatów, interfejsu użytkownika, raportów, sortowania, dokumentacji, plików pomocy

N01.00.03. Wraz z systemem musi być dostarczona dokumentacja techniczna w języku polskim, aktualna na dzień odbioru Etapu VI, opisująca techniczne aspekty modułów składających się na System, w szczególności:

a. technologie wykorzystane w ramach danego modułu,

b. sposób dostępu do funkcji danego modułu,

c. opis obiektów wraz z opisem metod i parametrów tych metod,

d. opis interfejsów do funkcji systemów dostępnych za pomocą protokołu SOAP w postaci plików WSDL,

e. opis komunikacji pomiędzy modułami,

f. opis komunikacji pomiędzy modułami a systemami zewnętrznymi.

N01.00.04. Instrukcja techniczna musi być napisana w języku polskim i dostarczona co najmniej w jednym z wymienionych formatów: PDF, RTF, DOC, ODF i przekazana na płycie CD lub DVD oraz wydrukowana w jednym egzemplarzu.

N01.00.05. System musi posiadać polskojęzyczną instrukcję obsługi opisującą szczegółowo zarówno aspekty techniczne (instalację, konfigurację, wymagane komponenty) oraz funkcjonalne wszystkich elementów Systemu z podziałem na poszczególne części składowe oraz grupy

str. 29/81



użytkowników (oddzielna instrukcja dla administratorów systemu oraz użytkowników poszczególnych modułów).

N01.00.06. Instrukcja obsługi musi być napisana w języku polskim i dostarczona co najmniej w jednym z wymienionych formatów: HTML, CHM (Windows Help), PDF, RTF, DOC, ODF i przekazana na płycie CD lub DVD oraz wydrukowana w jednym egzemplarzu.

N01.00.07. Instrukcja obsługi musi być zintegrowana z interfejsem w formie pomocy kontekstowej odnoszącej się do zawartości okna wyświetlanego w danym czasie na ekranie użytkownika systemu.

N01.00.08. System musi być wyposażony w pomoc zawierającą wyszukiwarkę i indeks wyrażeń

N01.00.09. System musi uniemożliwiać wpisywanie nieprawidłowych danych, w szczególności sprawdzać typy wprowadzanych danych i uwzględniać zależności między nimi (np. data wprowadzenia do bazy powinna być taka sama bądź późniejsza niż data stworzenia dokumentu). W przypadku wpisania niewłaściwych danych system powinien zaznaczać te dane i informować użytkownika o błędzie.

N01.00.10. System nie może wymagać, podczas dostępu do żadnej z funkcji, podania informacji niezbędnych do uwierzytelnienia od osób już uwierzytelnionych w tym samym lub innym systemie lub w domenie Windows.

N01.00.11. System musi być zbudowany w oparciu o architekturę trójwarstwową z wyróżnieniem warstwy: danych, aplikacji oraz prezentacji

N01.00.12. System musi zapewniać obsługę transakcji - złożona informacja zostanie na trwale zapisana w bazie danych tylko wówczas, gdy zapisane zostaną wszystkie elementy składowe.

N01.00.13. System powinien wykorzystywać symbole i pojęcia, które są intuicyjnie zrozumiałe przez społeczność użytkowników.

N01.00.14. System musi być dostępny za pomocą przeglądarki internetowej, w szczególności Internet Explorer w wersjach 7.0 i nowszych oraz Mozilla Firefox w wersjach 3.0 i nowszych lub innych przyjętych jako standardowe w organach administracji publicznej.

9.2 BEZPIECZEŃSTWON01.01.01. System może być dostępny tylko dla uwierzytelnionych użytkowników (zgodnie z SCiKD)

N01.01.02. System musi umożliwiać zdefiniowanie modelu uprawnień na poziomie opisanym przez NIST (ang. National Institute of Standards and Technology) w RBAC jako core component.

N01.01.03. System musi umożliwiać uwierzytelnianie i autoryzację użytkowników na podstawie informacji przechowywanej w aktualnej istniejącej Active Directory GUS.

N01.01.04. System musi umożliwiać uwierzytelnianie użytkowników za pomocą unikatowego identyfikatora użytkownika i niejawnego hasła.

N01.01.05. System musi umożliwiać przypominanie haseł użytkownikom poprzez wysłanie przypomnienia na wskazany adres użytkownika.

str. 30/81



N01.01.06. System musi umożliwiać dostęp do logów zdarzeń systemowych z poziomu interfejsu administracyjnego oraz zapewniać możliwość ich eksportu co najmniej do formatu TXT.

N01.01.07. System musi umożliwiać dostęp do logów zdarzeń tylko administratorowi. Musi być zapewniona wiarygodność i bezpieczeństwo logów.

N01.01.08. System musi umożliwiać odnotowanie daty wykonania każdej operacji oraz identyfikatora użytkownika wykonującego operację.

N01.01.09. System musi posiadać mechanizmy uniemożliwiające edycję i usuwanie plików zawierających logi zdarzeń systemowych oraz chroniące przed możliwością ich przepełnienia.

N01.01.10. System musi zapewniać synchronizację zegara systemowego ze źródłami czasu za pomocą protokołu NTP lub mechanizmów Active Directory w celu utrzymania wiarygodności logów systemowych.

N01.01.11. System musi umożliwiać korzystanie z protokołu SSL dla zabezpieczenia przesyłanych informacji lub w inny sposób zapewniać szyfrowanie przesyłania danych.

N01.01.12. System musi umożliwiać zdefiniowanie reguł określających wymaganą siłę stosowanych haseł dla różnych grup użytkowników w szczególności:

a. minimalnej i maksymalnej dopuszczalnej długości hasła,

b. stosowania znaków alfanumerycznych i specjalnych,

c. maksymalnej długość okresu ważności hasła,

d. liczby haseł zapamiętywanych w historii haseł (blokowanie możliwości ich ponownego użycia).

N01.01.13. System musi umożliwiać automatyczne zamykanie sesji dostępu użytkownika po upływie określonego w konfiguracji systemu czasu od momentu przerwania pracy z systemem (np. zamknięcia przeglądarki).

N01.01.14. System musi zapewniać ochronę przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi związanymi z przetwarzanymi informacjami.

N01.01.15. System musi zapewniać monitorowanie prób naruszenia bezpieczeństwa systemu, w tym prób nieuprawnionego dostępu do Systemu (tj. próby nieudane, ostrzeżenia systemowe i błędy).

N01.01.16. System musi zapewniać monitorowanie operacji uprzywilejowanych, tj. wykorzystanie uprawnień administratora, uruchamianie aplikacji i ich zamykanie.

N01.01.17. System musi wykonywać kopie zapasowe systemu zgodnie z ustalonym harmonogramem.

9.3 SKALOWALNOŚĆ I WYDAJNOŚĆN01.02.01. Liniowy wzrost liczby i rozmiaru danych przechowywanych w ramach systemu nie może

zwiększać czasu dodawania danych bardziej niż liniowo.

N01.02.02. Liniowy wzrost liczby i rozmiaru danych przechowywanych w ramach systemu nie może zwiększać czasu wyszukiwania bardziej niż liniowo.

str. 31/81



N01.02.03. System musi pozwalać na rozbudowę jego funkcjonalności oraz rozwijanie jego modułów przy wykorzystaniu własnych zasobów sprzętowo - programowych zamawiającego.

N01.02.04. System musi zapewnić skalowalność przyjętego rozwiązania w zakresie rozbudowy sprzętu komputerowego i wieloinstalacyjności.

9.4 ZGODNOŚĆ Z PRAWEMN01.03.01. System musi być zgodny z aktami prawnymi wymienionymi w aneksie 1.

9.5 INTEROPERACYJNOŚĆN01.04.01. System musi wykorzystywać standardy zgodne z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie

Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. z 2012 r., poz.526). W szczególności dotyczy to m.in. komunikacji systemu z innymi aplikacjami.

N01.04.02. System musi być oparty o standardowe protokoły, standardy kodowania, standardy realizacji interfejsów użytkownika, język programowania oraz protokoły komunikacyjne.

N01.04.03. System musi używać standardu XSD (XML Schema Definition) do ich weryfikacji, w przypadku wymiany dokumentów w formacie XML.

9.6 NIEZAWODNOŚĆN01.05.01.System musi umożliwiać odtworzenie danych na podstawie kopii zapasowej, w szczególności

musi umożliwiać:

a. wykonywanie kopii zapasowych danych w trakcie pracy systemu,

b. szybkie odtworzenie danych.

N01.05.02.Łączny czas niedostępności systemu nie może przekroczyć 2 dni w ciągu roku

N01.05.03.Maksymalny czas odtwarzania po awarii nie powinien przekraczać 5 godzin (w dni robocze) lub 1 dnia (w dni świąteczne).

9.7 ŁATWOŚĆ PIELĘGNACJIN01.06.01. Wykonawca musi dostarczyć kod źródłowy aplikacji (wraz z komentarzami opisującymi:

aplikację, parametry, sposób wywołania, łącza do innych systemów SISP) wykonanych w ramach wdrożenia systemu. Dla każdego elementu funkcjonalnego oprogramowania wykonanego w ramach zamówienia musi być dostarczona dokumentacja dotycząca funkcji realizowanych w elemencie funkcjonalnym oprogramowania. Powyższe wymaganie dotyczy w szczególności wersji ostatecznej (po wszystkich korektach wprowadzanych w trakcie wdrażania)

str. 32/81



9.8 STANDARDYN01.07.01. System musi obsługiwać jeden z protokołów SAML (Security Assertion Markup Language) lub

Kerberos oraz protokół NTP (Network Time Protocol).

N01.07.02. System musi obsługiwać standard X.509.

N01.07.03. System musi posiadać interfejs dostępu do baz danych zgodny z JDBC/ODBC.

N01.07.04. System musi wspierać formaty:

a. DOC (MS Word),

b. ODT… (Writer LibreOficce),

c. PDF (Portable Document Format).

d. RTF (Rich Text Format Specification).

N01.07.05. System musi wspierać języki:

a. XSL (Extensible Stylesheet Language),

b. XSLT (Extensible Stylesheet Language Transformation).

N01.07.06. System musi wspierać protokóły:

a. LDAP (Lightweight Directory Access Protocol),

b. SOAP (Simple Object Access Protocol).

N01.07.07. System musi wspierać standardy:

a. CWM (Common Warehouse Model),

b. Unicode UTF-8 (Universal Multiple-Octet Coded Character Set, UCS transformation format UTF-8),

c. standard WSDL (Web Services Description Language),

d. standard XML (Extensible Markup Language),

e. XSD (XML Schema Definition).

10UŻYTKOWNICY SYSTEMU

Użytkownikami systemu są:

1) Administrator systemu - użytkownik odpowiedzialny za przydzielanie odpowiednich praw dostępu do poszczególnych obszarów systemu, w tym do Repozytorium Metadanych;

2) Administrator modeli metadanych – użytkownik tworzący modele metadanych i zarządzający nimi;

3) Autor metadanych – użytkownik gromadzący i zarządzający metadanymi zgodnie z obszarem kompetencji wynikającym z jego roli w procesie statystycznym:

str. 33/81



Analityk badania – zespół osób odpowiedzialnych za analizę zgłaszanych potrzeb użytkowników projektowanie badania (bez określenia źródeł danych), analizę i opracowanie wyników, przygotowanie danych do udostępnienia, nałożenie tajemnicy;

Specjalista ds. źródeł danych – zespół osób odpowiedzialnych za poszukiwane zmiennych wskazanych przez analityka badania w dostępnych bazach statystycznych statystyki publicznej, w pozastatystycznych źródłach danych i projektujący sposoby pozyskiwania zmiennych (z różnych źródeł, różnymi kanałami);

Specjalista ds. kontaktów z gestorami systemów informacyjnych (administracyjnych i innych) – zespół osób odpowiedzialnych za rozpoznanie systemów informacyjnych jako potencjalnych źródeł danych, współpracę z gestorami (zgłaszanie uzupełnienia systemów) i monitorowanie dostarczania zbiorów danych;

Specjalista ds. przekształcania danych z systemów informacyjnych – zespół osób odpowiedzialnych za przekształcenie danych administracyjnych w dane statystyczne zgodnie z określonymi procedurami;

Specjalista ds. rejestrów statystycznych – zespół osób odpowiedzialnych za prace dotyczące rejestrów do badań statystycznych (gospodarczych, społecznych i rolniczych);

Specjalista ds. obsługi prawnej w procesie statystycznym – monitorowanie zmian zachodzących w aktach prawnych i ich wpływu na badania statystyczne, dbałość o dostosowanie projektowanych aktów prawnych do potrzeb statystyki publicznej;

Programista - zespół osób odpowiedzialnych za przekształcanie reguł biznesowych (założenia merytoryczne) na język techniczny programowania;

Projektant systemu; Specjalista ds. jakości; Specjalista ds. metodologii i standardów;

4) Analityk metadanych – użytkownik przeglądający, raportujący i analizujący metadane oraz uczestniczący w ich akceptacji;

5) Koordynator – zespół osób odpowiedzialnych za planowanie, monitorowanie, analizę i weryfikowanie zaproponowanych rozwiązań dotyczących procesów statystycznych; analizę kosztów; analizę obciążenia zasobów; monitorowanie realizacji przebiegu procesów; inicjowanie zadań zaradczych; przygotowanie dokumentów sterujących (np. PBSSP);

6) Użytkownik zwykły – wewnętrzny użytkownik przeglądający metadane;

7) Użytkownik zewnętrzny korzystający z zasobów SMS poprzez systemy SPI i SII.

str. 34/81



Z modułami systemu System Metadanych Statystycznych oraz System Projektowania Badań Statystycznych i monitorowania przebiegu ich realizacji będą się komunikować następujące podsystemy SISP:

1) System Certyfikacji i Kontroli Dostępu – SCiKD. Uwierzytelnianie użytkowników SMS będących pracownikami statystyki publicznej będzie się opierało o usługi Active Directory GUS;

2) Hurtownia Danych Statystycznych – HDS;

3) Publiczna Hurtownia Danych – PHD wraz z Bankiem Danych Lokalnych – BDL;

4) System Analiz i Podejmowania Decyzji – SWAiD;

5) System Prezentacji Informacji – SPI;

6) Portal Sprawozdawczy - PS (między innymi udostępniane będą metadane obejmujące definicję badań, kalendarz badań);

7) System Pozyskiwania, Przetwarzania i Integracji Danych Statystycznych – SPDS;

8) System Informacyjny Intranet – SII;

oraz inne systemy funkcjonujące w GUS, w tym Podsystem Metainformacji Zewnętrznej (PMZ) (będzie współpracował z systemem w zakresie komunikacji z użytkownikami zewnętrznymi w zakresie zasilania metadanymi).

Ponadto z Serwerem Klasyfikacji będą łączyć się systemy zewnętrzne.

11ZAKRES ZAMÓWIENIA

Przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie, zbudowanie oraz wdrożenie systemu programowego (zwanego dalej Systemem) obejmującego dwa moduły: System Metadanych Statystycznych [SMS] oraz System wspierający organizację i monitorowanie Projektowania Badań Statystycznych [SPBS] wraz z niezbędnymi komponentami i usługami związanymi z wdrożeniem.

Przedmiot zamówienia przedstawiony jest w punkcie 1 niniejszego dokumentu.

Odebranie wszystkich dostaw i usług związanych z danym etapem warunkuje akceptację danego etapu. Z każdego odbioru przeprowadzany będzie protokół odbioru.

Dokumentacja projektu, w tym analiza wymagań i projekt techniczny zostaną przekazane Zamawiającemu w pierwszej wersji w terminie określonym w załączniku nr 16 do SIWZ - Harmonogram. Dokumentacja w trakcie trwania umowy powinna być aktualizowana przez Wykonawcę i dostarczana każdorazowo Zamawiającemu w wersji jednolitej.

Powodem odrzucenia dokumentu w całości lub w części mogą być zarówno braki w zawartości dokumentu, jak również błędy merytoryczne. Powodem odrzucenia usługi/dostawy mogą być: brak zachowania należytej staranności przy wykonaniu usługi/dostawy, odstępstwa w wykonaniu usługi/dostawy w stosunku do poczynionych ustaleń, niekompletność usługi/dostawy, wada przedmiotu dostawy, niezgodność usługi/przedmiotu dostawy z wymaganiami SIWZ i załącznikami do niej.

str. 35/81



Terminy określone w Harmonogramie mogą zostać zmienione za pisemną zgodą Zamawiającego i Wykonawcy, w szczególności jeśli będzie to uzasadnione złożonością zatwierdzonej dokumentacji projektowej, z wyjątkiem terminu wdrożenia Systemu (termin odbioru Etapu VI).

11.1DOKUMENTACJA ZARZĄDCZAWykonawca opracuje oraz uzgodni z Zamawiającym Metodykę Zarządzania Projektem zgodną z Organizacją i zasadami zarządzania projektem, stanowiąca załącznik Nr 6 do SIWZ.

11.2ANALIZA WYMAGAŃWykonawca, na podstawie wymagań funkcjonalnych i poza funkcjonalnych określonych

specyfikacją przedmiotu zamówienia wraz z załącznikami, a także na podstawie szczegółowych ustaleń zZamawiającym, uwzględniając zaproponowane przez siebie rozwiązanie, sporządzi analizę wymagań Systemu obejmującą analizę wymagań każdego z modułów, tj. :

Modułu SMS w tym systemu obsługującego udostępnianie klasyfikacji i ich powiązań nazywanego Serwerem Klasyfikacji oraz

Modułu SPBS wspierającego organizację i monitorowanie projektowania i przebiegu realizacji badań.

Dokument „Analiza wymagań" będzie produktem gromadzenia i opracowywania wymagań dla Systemu i będzie zawierał co najmniej:

1. Wprowadzenie – opisujące cel ogólny i cele szczegółowe oraz zakres projektowanego Systemu wynikający z zapisów ustawowych jak i potrzeb jednostek statystyki publicznej;

2. Analizę potrzeb – opisującą między innymi wymagania użytkowników;

3. Przypadki użycia – zawierające opis kluczowych czynności realizowanych w poszczególnych modułach;

4. Wstępną architekturę logiczną i techniczną – zawierającą opis architektury Systemu, w tym sposób komunikacji z innymi systemami Zamawiającego;

5. Opis niezbędnych uzupełnień w stosunku do bieżących zapisów w specyfikacji;

6. Opis niezbędnej funkcjonalności w systemach powiązanych;

7. Zaktualizowany opis wymagań funkcjonalnych;

8. Zaktualizowany opis wymagań niefunkcjonalnych;

9. Opis ograniczeń Systemu;

10. Minimalne i optymalne wymagania sprzętowe i systemowe, z uwzględnieniem platformy sprzętowo-programowej, którą dysponuje Zamawiający;

11. Opis koncepcji budowy i wdrożenia Systemu wraz z propozycją podziału zadań pomiędzy Wykonawcę i Zamawiającego.

11.2.1 DLA MODUŁU SMS "Analiza wymagań" musi ponadto zawierać dla modułu SMS w rozdziale dotyczącym wstępnej

architektury logicznej i technicznej – opis powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami Systemu wraz z

str. 36/81



metodami ich komunikacji, zasady wykorzystywania tych elementów przez System oraz opis sposobu integracji ze wskazanymi w pkt 10. systemami.

Dokument Analiza wymagań, powinien ponadto obejmować dla modułu SMS co najmniej:

1) Opis budowy środowiska systemowego dla Repozytorium Metadanych;

2) Logiczny model metadanych – zawierający opis proponowanego pierwotnego modelu metadanych;

3) Sposób wykorzystania budowanych modeli metadanych w tworzeniu interfejsu użytkownika oraz bazodanowych struktur dla metadanych;

4) Logiczny model struktur metadanych zapisanych w Repozytorium Metadanych;

5) Sposób modyfikacji struktur metadanych i interfejsu użytkownika wynikających ze zmian w modelu metadanych;

6) Sposób komunikacji Repozytorium Metadanych, utworzonego w ramach SMS, z innymi systemami;

7) Opis przewidywanego zakresu migracji metadanych z systemów dotychczas realizujących zadania budowanego Systemu.

Ponadto dla Serwera Klasyfikacji:

1) Zaktualizowany opis wymagań funkcjonalnych Serwera Klasyfikacji.

2) Opis koncepcji budowy i wdrożenia Serwera Klasyfikacji wraz z propozycją podziału zadań pomiędzy Wykonawcę i Zamawiającego.

11.2.2 DLA MODUŁU SPBS "Analiza wymagań" musi ponadto zawierać dla modułu SPBS w rozdziale dotyczącym wstępnej

architektury logicznej i technicznej – opis powiązań pomiędzy SMS i SPBS wraz z metodami ich komunikacji oraz opis sposobu integracji ze wskazanymi w pkt 10. systemami.

Dokument Analiza wymagań, powinien ponadto obejmować dla modułu SPBS co najmniej:

1) Zakres prototypu SPBS, w tym zaktualizowaną listę obiektów stanowiących dziedzinę działania systemu;

2) Opis koncepcji budowy i wdrożenia modułu SPBS wraz z propozycją podziału zadań pomiędzy Wykonawcę i Zamawiającego;

3) Szczegółowe opisy:

a. Obsługi uzgodnień projektu programu badań na kolejnych etapach konsultacji z zainteresowanymi jednostkami – zarządzanie uwagami zgłaszanymi przez użytkowników oraz stanowiskami wobec tych uwag zajmowanymi przez różne komórki organizacyjne;

b. Obsługi procedury przygotowywania zmian do wprowadzonego rozporządzeniem Rady Ministrów PBSSP (każdy PBSSP może posiadać kilka zmian, dotyczących jednego lub wielu badań, wprowadzanych w różnym czasie obowiązywania PBSSP, odrębnymi rozporządzeniami Rady Ministrów) oraz zarządzania zmianami do PBSSP;

str. 37/81



c. Planowania przebiegu badania statystycznego - tworzenie elektronicznego harmonogramu wraz z przydziałem zadań i zasobów;

d. Monitorowania przebiegu procesów;e. Analizy obciążeń zasobów;f. Automatycznego wysyłania powiadomień zainteresowanym użytkownikom o zmianach w

harmonogramach, przypomnień o zbliżających się terminach realizacji zadań, monitów – w przypadku przekroczenia terminu, a także meldunków do osób nadzorujących o zagrożeniach terminów kluczowych;

g. Tworzenia raportów, zarówno standardowych – wg przygotowanych wcześniej szablonów, jak i na życzenie;

h. Graficznej prezentacji procesów, pozwalającej na śledzenie postępu w realizacji badań – na różnych poziomach szczegółowości;

i. Dokumentowania przebiegu badań.

11.3PROJEKT TECHNICZNYNa podstawie dokumentu „Analiza wymagań" Wykonawca musi sporządzić dokument „Projekt

techniczny" Systemu, obejmujący projekt techniczny każdego z modułów.

Dokument obejmować powinien co najmniej:

1) Logiczny podział projektowanego Systemu na elementy w tym logiczny podział każdego z modułów;

2) Opis powiązań pomiędzy poszczególnymi modułami wraz z metodami ich komunikacji,;

3) Opis architektury (funkcje użytkowe, procesy, model danych, scenariusze, przypadki użycia, konfiguracja poszczególnych serwerów i komponentów, konfiguracja bezpieczeństwa);

4) Szczegółowy model logiczny (zawierający podział na komponenty, opis poszczególnych komponentów oraz specyfikację wykorzystywanych interfejsów) i techniczny (zawierający informacje o warunkach wdrożenia poszczególnych komponentów, przypisanie ich do poszczególnych serwerów i wymaganiach komunikacji sieciowej) systemu;

5) Model danych, tj. opis struktury bazy danych;

6) Szczegółowy opis platformy sprzętowej i systemowej wraz z konfiguracją;

7) Szczegółowy opis niezbędnych uzupełnień w systemie;

8) Opis proponowanego systemu zabezpieczeń;

9) Zasady zarządzania uprawnieniami użytkowników, w tym opis grup użytkowników Systemu i ich uprawnień;

10) Propozycję wykorzystania istniejącej infrastruktury teleinformatycznej Zamawiającego oraz posiadanego przez niego sprzętu komputerowego;

11) Zweryfikowany i uszczegółowiony harmonogram Budowy i wdrożenia systemu obejmujący podział pracy na etapy techniczne (specyfikacja etapów) wraz z ich opisem oraz przydzielonymi wykonawcami poszczególnych etapów.

str. 38/81



Dokument Projekt techniczny Systemu musi opisywać wszystkie elementy modułów SMS i SPBS. Zatwierdzony Projekt będzie podstawą realizacji poszczególnych etapów jego budowy i wdrożenia.

11.3.1 DLA MODUŁU SMSDla SMS "Projekt techniczny" powinien zawierać również:

1) opis zasad budowy środowiska systemowego dla Repozytorium Metadanych;

2) logiczny i fizyczny model repozytorium metadanych i relacji pomiędzy modelami metadanych na poziomie ich obiektów;

3) szczegółowy zakres, zasady i metody przeprowadzenia migracji metadanych;

4) szczegółowy opis logicznego modelu metadanych, w tym opis proponowanego wstępnego modelu metadanych wykorzystywanego przy wdrożeniu opisanym w aneksie 2, oraz obejmującego metadane objęte migracją opisane w aneksie 3;

5) szczegółowy opis wykorzystania budowanych modeli metadanych w tworzeniu struktur bazodanowych obejmujących metadane;

6) szczegółowy opis sposobu modyfikacji struktur metadanych wynikających ze zmian w modelu metadanych;

7) szczegółowy opis tworzenia interfejsu użytkownika oraz jego modyfikacji wynikających ze zmian w modelu metadanych;

8) szczegółowy opis logicznego modelu struktur metadanych zapisanych w Repozytorium Metadanych;

9) szczegółowy opis sposobu korzystania z Repozytorium Metadanych przez inne podsystemy SISP;

10) szczegółowy opis optymalizacji procesów zarządzania metadanymi i ich udostępniania;

11) szczegółowy opis logicznego modelu struktur danych zapisanych w Serwerze Klasyfikacji;

12) szczegółowy opis sposobu wykorzystania Serwera Klasyfikacji przez inne podsystemy SISP;

13) szczegółowy opis optymalizacji procesów zarządzania i udostępniania Serwera Klasyfikacji;

14) opis grup użytkowników Serwera Klasyfikacji i ich uprawnień;

15) zweryfikowany i uszczegółowiony harmonogram wdrożenia modułu SMS (w tym Serwerem Klasyfikacji), obejmujący podział pracy na etapy techniczne (specyfikacja etapów) wraz z ich opisem.

Projekt techniczny powinien jasno określać, w jaki sposób możliwa będzie dalsza rozbudowa modułu SMS. W szczególności obejmie to niektóre z wymienionych powyżej punktów, jak modyfikacja modelu metadanych i jej wpływ na struktury metadanych, interfejs użytkownika oraz zgromadzone w modelu metadane, czy wykorzystanie Repozytorium Metadanych przez inne podsystemy SISP.

str. 39/81



11.3.2 DLA MODUŁU SPBS Dla modułu SPBS "Projekt techniczny" powinien zawierać również:

1) Zakres prototypu SPBS, w tym zaktualizowaną listę obiektów stanowiących dziedzinę działania modułu;

4) Projekt budowy i wdrożenia modułu SPBS wraz z propozycją podziału zadań pomiędzy Wykonawcę i Zamawiającego;

5) Projekt:

a. procedury uzgodnień projektu programu badań na kolejnych etapach konsultacji z zainteresowanymi jednostkami – zarządzanie uwagami zgłaszanymi przez użytkowników oraz stanowiskami wobec tych uwag zajmowanymi przez różne komórki organizacyjne;

b. procedury przygotowywania zmian do wprowadzonego rozporządzeniem Rady Ministrów PBSSP (każdy PBSSP może posiadać kilka zmian, dotyczących jednego lub wielu badań, wprowadzanych w różnym czasie obowiązywania PBSSP, odrębnymi rozporządzeniami Rady Ministrów) oraz zarządzania zmianami do PBSSP;

c. planowania przebiegu badania statystycznego - tworzenie elektronicznego harmonogramu wraz z przydziałem zadań i zasobów

d. monitorowania przebiegu procesów;

e. analizy obciążeń zasobów;

f. automatycznego wysyłania powiadomień zainteresowanym użytkownikom o zmianach w harmonogramach, przypomnień o zbliżających się terminach realizacji zadań, monitów – w przypadku przekroczenia terminu, a także meldunków do osób nadzorujących o zagrożeniach terminów kluczowych;

g. tworzenia raportów, zarówno standardowych – wg przygotowanych wcześniej szablonów, jak i na życzenie;

h. graficznej prezentacji procesów, pozwalającej na śledzenie postępu w realizacji badań – na różnych poziomach szczegółowości;

i. dokumentowania przebiegu badań.

11.4BUDOWA I WDROŻENIE SYSTEMUW ramach zadania Wykonawca

2. Dokona instalacji poszczególnych komponentów i modułów w istniejącym środowisku systemowo-sprzętowym;

3. Dostosuje poszczególne moduły do wymagań Zamawiającego;

4. Przygotuje i uzgodni z Zamawiającym „Plan testów” Systemu obejmujący co najmniej:

str. 40/81



a. zakres i harmonogram testów;

b. wymagania dotyczące środowiska testowego;

c. listę proponowanych scenariuszy testowych;

d. scenariusze testowe;

5. Wdroży wersję Systemu w zakresie określonym w aneksie 2, która musi umożliwić użytkownikom samodzielną pracę z systemem oraz jego administrację. Finalna wersja systemu musi być zasilona migrowanymi danymi, uzupełniona niezbędnymi informacjami i dokumentami i wdrożona zgodnie ze wszystkimi wymaganiami Zamawiającego.

11.4.1 BUDOWA I WDROŻENIE MODUŁU SMSW ramach zadania Wykonawca przeprowadzi:

1) budowę, instalację i konfigurację modułu;

2) budowę modeli metadanych (m.in. dla wszystkich migrowanych metadanych);

3) tworzenie struktur metadanych w oparciu o zbudowane modele metadanych;

4) tworzenie pozostałych struktur metadanych niezbędnych dla wdrożenia pilotażowego;

5) generowanie interfejsów użytkownika w oparciu o zbudowane modele metadanych;

6) wstępne zasilenie Repozytorium Metadanych metadanymi statystycznymi;

7) migracje metadanych z systemów dotychczas realizujących zadania budowanego systemu;

8) przygotowanie procedur bezpieczeństwa na potrzeby awaryjnego odzyskiwania metadanych.

Wykonawca zobowiązany jest do przeprowadzenia budowy i wdrożenia modułu w taki sposób, aby na każdym jego etapie zachowana była ciągłość działania modułu i świadczonych przez niego usług.

W ramach budowy i wdrożenia Serwera Klasyfikacji Wykonawca zrealizuje:

1) budowę Serwera Klasyfikacji;

2) wdrożenie Serwera Klasyfikacji;

3) budowę niezbędnych struktur bazodanowych, w tym dla wersjonowania klasyfikacji;

4) gromadzenie (migrację) klasyfikacji dla uruchomienia Serwera Klasyfikacji;

5) tworzenie interfejsów administratora oraz użytkownika dla Serwera Klasyfikacji;

6) przeprowadzenie testów poprawności działania interfejsów administratora oraz użytkownika Serwera Klasyfikacji;

7) przetestowanie raportowania historii zmian klasyfikacji.

11.4.2 BUDOWA I WDROŻENIE MODUŁU SPBS W ramach zadania Wykonawca przeprowadzi:

1) budowę, instalację i konfigurację modułu;

str. 41/81



2) tworzenie struktur metadanych do opisu procesów i monitorowania;

3) tworzenie narzędzi dla SPBS w oparciu o zbudowane modele metadanych;

4) generowanie interfejsów użytkownika;

5) pobieranie metadanych z SMS dla pilotażowego uruchomienia systemu;

6) przeprowadzenie testów poprawności działania interfejsów użytkownika,

7) sprawdzenie funkcji automatycznego powiadamiania użytkowników o zmianach w harmonogramach, przypomnień i monitów o terminach realizacji zadań, meldunków o zagrożeniach terminów kluczowych;

8) przetestowanie podsystemu raportowania wraz z elementami wizualizacji przebiegu i symulacji procesów;

9) sprawdzenie poprawności komunikacji z innymi systemami wskazanymi w pkt 10.

11.5TESTOWANIE I ODBIÓR SYSTEMUW ramach zadania Wykonawca:

1. Utworzy „Plan testów”, podlegający akceptacji Zamawiającego i zawierający:

a) zakres i harmonogram testów;

b) wymagania dotyczące środowiska testowego;

c) listę proponowanych scenariuszy testowych;

d) scenariusze testowe.

2. Przygotuje i przeprowadzi przy współudziale Zamawiającego testy akceptacyjne systemu zgodnie z uzgodnionymi scenariuszami testowymi.

3. Dostarczy opracowaną w języku polskim następującą dokumentację, zarówno w wersji papierowej jak i elektronicznej:

a) raport z testów akceptacyjnych;

b) dokumentację projektową;

c) dokumentację dla administratorów;

d) materiały szkoleniowe;

e) dokumentację (instrukcję) użytkownika;

f) zasady administrowania poszczególnymi modułami (procedury administracyjne);

g) dokumentację powykonawczą;

h) politykę i procedury wykonywania kopii zapasowych;

i) politykę i procedury monitorowania;

j) dokumentację kodów źródłowych.

str. 42/81



11.6SZKOLENIADokładny zakres i harmonogram szkoleń oraz liczba i lista uczestników muszą zostać ustalone z Zamawiającym.

W ramach realizacji szkoleń wykonawca zobowiązany będzie do przygotowania i przeprowadzenia dedykowanych szkoleń dla pracowników Zamawiającego, w zakresie odpowiadającym zakresowi budowy i wdrożenia Systemu.

Przeprowadzone szkolenia powinny obejmować zagadnienia użytkowania oprogramowania narzędziowego i aplikacyjnego składającego się na wdrożony System, jednocześnie odzwierciedlając typowe scenariusze użycia Systemu(zarówno na poziomie użytkowników jak i administratorów).

Szkolenia mają obejmować taki zakres tematyczny, aby pracownicy Zamawiającego, po ich przebyciu, byli w stanie samodzielnie użytkować, administrować i rozbudować System.

W ramach szkoleń Wykonawca musi wyodrębnić i zrealizować niezależne bloki szkoleniowe w formie warsztatów praktycznych obejmujące:administrowanie systemem (3 uczestników);tworzenie i administrowanie Repozytorium Metadanych (5 uczestników);projektowanie i modyfikowanie modeli wraz z generowaniem interfejsu użytkownika (20 uczestników);obsługę i udostępnianie metadanych w ramach modeli (50 uczestników);obsługę Serwera Klasyfikacji (15 uczestników);obsługę organizacji i monitorowania projektowania badań statystycznych (50 uczestników);administrowanie bazami danych systemu (3 uczestników).W nawiasach podano szacunkową liczbę uczestników.

Warunki realizacji szkoleń:

(1) Szkolenia muszą odbyć się w Warszawie;

(2) Wykonawca opracuje w języku polskim Dokumentację szkoleniową (w wersji papierowej jak i elektronicznej), która powinna zawierać następujące elementy:

Zakres i agendę szkolenia;

Termin i miejsce szkolenia;

Profil uczestnika szkolenia;

Materiały szkoleniowe.

Zatwierdzony przez Zamawiającego zakres i agenda szkolenia stanowią podstawę opracowania pozostałych składników Dokumentacji szkoleniowej oraz do realizacji szkolenia;

(3) Każdy uczestnik przed rozpoczęciem szkolenia musi otrzymać – z 7-dniowym wyprzedzeniem - materiały szkoleniowe;

(4) Wykonawca musi zapewnić sale wykładowe z odpowiednim dla przeprowadzenia szkolenia sprzętem;

(5) Wykonawca przygotuje odpowiednie rozwiązania teleinformatyczne na potrzeby Przeprowadzenia szkoleń wraz z zapewnieniem ich obsługi na okres szkoleń.

(6) Każdy uczestnik szkolenia musi mieć zapewnione samodzielne stanowisko pracy

(7) Wykonawca jest zobowiązany do zapewnienia każdemu uczestnikowi szkolenia posiłku

str. 43/81



(obiad) oraz 2 przerw kawowych (napoje, gorąca kawa, poczęstunek);

(8) Wykonawca jest zobowiązany do Zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia (3 posiłki, w tym obiad wymieniony w pkt (7) w przypadku szkoleń więcej niż 1-dniowych dla pracowników jednostek statystyki publicznej mających siedzibę poza Warszawą;

(9) Wykonawca jest zobowiązany do Zapewnienia transportu spod siedziby Zamawiającego do miejsca szkolenia;

(10) Po zakończeniu szkolenia każdy uczestnik otrzymuje certyfikat.

(11) Wykonawca zobowiązany jest powielić, w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników każdego szkolenia wzór kwestionariusza AIOS i przedłożyć go do wypełnienia uczestnikowi na koniec szkolenia. Wykonawca przygotuje na podstawie wypełnionych kwestionariuszy AIOS zbiorcze zestawienie zawierające analizę danych zawartych w ankietach ewaluacyjnych obrazującą stopień zadowolenia uczestników oraz użyteczność przeprowadzonych szkoleń.

(12) W terminie do 5. dnia od dnia szkolenia, wykonawca przekaże Zamawiającemu wypełnione przez uczestników kwestionariusze AIOS wraz ze zbiorczym zestawieniem. W przypadku niezadowalającej oceny całości szkolenia - ponad 50% ocen negatywnych w zakresie realizacji programu szkolenia, wykonawca przeprowadzi dodatkowe szkolenie na koszt własny. Organizacja dodatkowych sesji szkoleniowych będzie wymagała uzgodnienia z Zamawiającym terminów, programów sesji, zawartości materiałów szkoleniowych oraz wyboru trenerów.

11.6.1 ADMINISTROWANIE SYSTEMEM

a) liczba osób: 3;

b) zakres szkolenia - szkolenie autorskie z funkcjonalności systemu dla administratorów SMS i SPBS, w tym:

administrowanie poprzez intranet; nadawanie praw dostępu do modeli metadanych; nadawanie i zmienianie praw dostępu do metadanych; grupowanie użytkowników; wyszukiwanie, przeglądanie informacji o zdarzeniach w systemie (logi);

c) czas trwania: minimum 2 dni.

11.6.2 TWORZENIE I ADMINISTROWANIE REPOZYTORIUM METADANYCH

a) liczba osób: 5;

b) zakres szkolenia: szkolenie autorskie z funkcjonalności systemu:

tworzenie i odtwarzanie struktur dla Repozytorium Metadanych; powiększanie zasobów zarezerwowanych dla Repozytorium Metadanych; składowanie / archiwizowanie Repozytorium Metadanych;

c) czas trwania: minimum 1 dzień.

str. 44/81



11.6.3 PROJEKTOWANIE I MODYFIKOWANIE MODELI WRAZ Z GENEROWANIEM INTERFEJSU UŻYTKOWNIKA

a) liczba osób: 20;

b) zakres szkolenia: szkolenie autorskie z funkcjonalności systemu, w tym:

tworzenie bazodanowych struktur do fizycznego przechowywania obiektów metadanych;

projektowanie, aktualizowanie i usuwanie modeli metadanych; grupowanie modeli metadanych; definiowanie elementów wspólnych i powiązań między modelami; składowanie i wersjonowanie modeli metadanych; eksport i import modeli w standardzie XML; generowanie interfejsów użytkownika;


11.6.4 OBSŁUGA I UDOSTĘPNIANIE METADANYCH W RAMACH MODELI

a) liczba osób: 50 w tym 15 osób spoza Warszawy;


definiowanie i modyfikowanie obiektów metadanych; gromadzenie, edytowanie i usuwanie metadanych; definiowanie i modyfikowanie powiązań pomiędzy obiektami

metadanych; nadawanie właściwości obiektom i atrybutom; definiowanie i modyfikowanie zależności pomiędzy atrybutami

metadanych; dokonywanie selekcji zdefiniowanych elementów metadanych; eksportowanie wyselekcjonowanych elementów metadanych; tworzenie i obsługa historii zmian metadanych; tworzenie i udostępnianie szablonów raportów; raportowanie i publikowanie metadanych; zarządzanie wersjami metadanych; archiwizowanie metadanych;


11.6.5 OBSŁUGA SERWERA KLASYFIKACJI

a) liczba osób: 15;


tworzenie struktur dla Serwera Klasyfikacji w Repozytorium Metadanych; tworzenie i usuwanie rodziny klasyfikacji (z modyfikacją atrybutów

rodziny klasyfikacji); tworzenie i usuwanie klasyfikacji (z modyfikacją atrybutów klasyfikacji); wprowadzanie i usuwanie aktu prawnego;

str. 45/81



tworzenie i usuwanie wersji, wariantu, poziomu klasyfikacji; tworzenie i usuwanie powiązań między klasyfikacjami; tworzenie historii powiązań pomiędzy klasyfikacjami; tworzenie i usuwanie elementu klasyfikacji oraz jego powiązania z

poziomem klasyfikacji; tworzenie i usuwanie powiązań pomiędzy elementami klasyfikacji; tworzenie i usuwanie precedensu oraz jego powiązania z elementem

klasyfikacji; tworzenie i usuwanie indeksu klasyfikacji; tworzenie i usuwanie elementu indeksu klasyfikacji i jego powiązania z

indeksem klasyfikacji; przeglądanie klasyfikacji; dokonywanie selekcji klasyfikacji; import i eksport klasyfikacji z / do plików zewnętrznych; składowanie klasyfikacji w Repozytorium Metadanych; archiwizacja zasobów Serwera Klasyfikacji;


11.6.6 OBSŁUGA ORGANIZACJI I MONITOROWANIA PROJEKTOWANIA BADAŃ STATYSTYCZNYCH

a) liczba osób: 50 w tym 25 osób spoza Warszawy;

b) zakres szkolenia: szkolenie autorskie z narzędzi wykorzystanych w projekcie, w tym:

zaznajomienie z interfejsem graficznym systemu; przygotowanie organizacji badania; śledzenie postępu w realizacji badania; generowanie i wysyłanie przypomnień i monitów o terminach realizacji

zadania; sprawdzanie ścieżki krytycznej badania; analizowanie obciążeń zasobów; dokumentowanie przebiegu badań; komunikaty o wykonaniu zadania; przekazanie zadania do dalszej realizacji / korekty; powiadamianie osób odpowiedzialnych o zakończeniu etapu prac;c) czas trwania: minimum 2 dni.

11.6.7 ADMINISTROWANIE BAZAMI DANYCH SYSTEMU

a) ilość osób: 3;

b) zakres szkolenia – szkolenie autorskie z administrowania bazami danych systemu:

instalacja/reinstalacja i konfiguracja baz danych dla środowiska; uaktualnianie wersji w środowisku; tworzenie i konfiguracja baz danych, zarządzanie kontami użytkowników;

str. 46/81



funkcje baz danych oraz powiązania między nimi; zarządzanie zadaniami zdefiniowanymi na serwerze podczas

instalacji/konfiguracji/użytkowania środowiska; tworzenie procedur zabezpieczania i odtwarzania baz danych;


11.7GWARANCJAWykonawca obejmie przedmiot zamówienia gwarancją jakości na zasadach określonych w

załączniku nr 7 do SIWZ – „Warunki świadczenia usług gwarancyjnych”

11.8ASYSTA TECHNICZNAWykonawca będzie świadczył na rzecz Zamawiającego usługi Asysty Technicznej po wdrożeniu

systemu zgodnie z zasadami określonymi w załączniku Nr 8 do SIWZ.

12STAN OBECNY

12.1ŚRODOWISKO DZIAŁANIA I WYKORZYSTYWANE NARZĘDZIAZakres przedmiotowy i podmiotowy badań statystycznych oraz związane z nimi obowiązki w danym

roku są określane w rocznych programach badań statystycznych statystyki publicznej (PBSSP). Projekty takich programów, stosownie do postanowień ustawy o statystyce publicznej (Dz. U. z 1995 r. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.), przygotowuje Prezes GUS wspólnie z resortami i instytucjami prowadzącymi badania w ramach statystyki publicznej w ścisłej współpracy z innymi organami rządowej administracji centralnej i terenowej, jednostkami samorządu terytorialnego, a także organizacjami gospodarczymi, społecznymi i związkowymi oraz przedstawicielami placówek naukowych.

Realizacja badań ujętych w programie badań statystycznych wymaga prowadzenia wielu prac powiązanych ściśle z tematyką programową. Są to prace realizowane w ramach systemu statystycznego, wykonywane w różnych okresach, przeważnie jako zadania wieloletnie bądź stałe. Informacje o pracach związanych z programem badań statystycznych zamieszczane są w bazie informacyjnej Polska Statystyka Publiczna (PSP).

Szczególnym rodzajem badań statystycznych są spisy powszechne: rolny (Powszechny Spis Rolny - PSR) oraz ludności i mieszkań (Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań - NSP). Przeprowadzane są najczęściej raz na dekadę. Ich realizację regulują odrębne ustawy. Spisy powszechne dostarczają szczegółowych informacji odpowiednio z dziedziny rolnictwa oraz z zakresu sytuacji demograficzno-społecznej. Bazy danych spisowych stanowią źródła zasilania i korekty dla innych badań statystycznych oraz analiz statystycznych.

W spisach: PSR 2010 i NSP 2011 zostały wykorzystane nowoczesne narzędzia informatyczne, pozwalające na sprawne zebranie i przetworzenie danych spisowych, bez użycia formularzy papierowych. Spisy te zostały zrealizowane metodą mieszaną, tzn. dane zostały zebrane z różnych systemów informacyjnych oraz bezpośrednio od respondentów za pomocą metod: samospisu internetowego, wywiadu telefonicznego przez ankieterów statystycznych oraz wywiadu w terenie przez rachmistrzów spisowych.

str. 47/81



Elementy projektowania i planowania badań statystycznych oraz dokumentacja badań są obecnie rozproszone w wielu miejscach i systemach.

Metadane statystyczne dotyczące badań statystycznych (innych niż spisy) są obecnie pozyskiwane i przechowywane w wielu różnych systemach oraz w plikach różnego formatu.

Aplikacje i narzędzia wykorzystywane obecnie w GUS do gromadzenia i udostępniania metadanych statystycznych oraz programowania i planowania badań

Aplikacja/baza Opis aplikacji i wykorzystywane narzędziaPowiązanie z aplikacjami/

bazamiMetaPik /Słownik pojęć, listy kodowe, zmienne/ (szczegółowy opis zawarty jest w Aneksie nr 4)

Słownik pojęć – baza pojęć stosowanych w statystyce publicznej funkcjonująca w systemie MetaPik.MetaPik jest systemem umożliwiającym rejestrację, weryfikację, aktualizację i obsługę historii zmian pojęć, list kodów, w tym list kodów zgodnych z SDMX, oraz zmiennych.System MetaPiK został zbudowany z wykorzystaniem oprogramowania Borland Delphi Enterprise 7 i zainstalowany na centralnym serwerze CITRIX, z którego są uruchamiane moduły Rejestracja i Administracja. System MetaPiK działa na danych zgromadzonych w centralnej bazie danych MS SQL Server 2005.

HDS,BDL

PSP (Polska Statystyka Publiczna): program badań statystycznych statystyki publicznej (PBSSP), opis prac metodologicznych,

opis prac przy standardach klasyfikacyjnych opis baz i rejestrów GUS

Począwszy od PBSSP 2009 do opisu wymienionych w kol. 1 części składowych PSP służy system zbudowany z wykorzystaniem narzędzia DDS (fr. Dispositif de Documentation Structuree), pozyskanego z INSEE; baza danych Oracle 10g (szczegółowy opis narzędzia DDS zawarty jest w Aneksie nr 5).

POS

PMZ (Podsystem Metainformacji - Zewnętrzny) - opisy systemów informacyjnych administracji publicznej do PSP

W 2012 r. dane dotyczące opisów systemów informacyjnych administracji publicznej zostały inicjalnie załadowane do Podsystemu Metainformacji - Zewnętrznego (PMZ); baza danych SQL Server 2008 – w trakcie wdrażania.

POS

POS - Plan Opracowań Statystycznych (szczegółowy opis w Aneksie nr 7)

Jest narzędziem do koordynacji i organizacji badań, identyfikuje główne etapy badania, terminy realizacji i wykonawców. Umożliwia ocenę bieżącego stanu prac oraz planowanie prac przewidzianych do realizacji w dowolnej jednostce czasu przez dowolną komórkę organizacyjną. Aplikacja przeznaczona jest do tworzenia Planu Opracowań Statystycznych. Proces ten jest podzielony w aplikacji na kilka etapów, które realizowane są przez różne grupy użytkowników. Wynikiem działania aplikacji jest zgromadzenie zebranych danych w strukturach bazodanowych umożliwiających opracowywanie raportów i analiz oraz wygenerowanie POS w

PSP

str. 48/81




bazamiformie publikacji. Aplikacja zaprojektowana w VB.Net (.NET Framework 2.0); baza – MS SQL Server 2005 Standard.

Kalendarz badań Eksport z POS, dopuszczalna edycja i korektaBJS (Baza Jednostek Statystycznych)

BJS powstała na bazie rejestru REGON. Rozszerzona jest o wybrane jednostki statystyczne nieznajdujące się w rejestrze REGON oraz uzupełniana i aktualizowana w oparciu o dane z innych źródeł, w szczególności z rejestrów i systemów administracyjnych. Stanowi operat do wszystkich badań realizowanych przez GUS na zbiorowości podmiotów gospodarki narodowej z wyjątkiem osób fizycznych, których działalność polega na prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Posadowiona jest na SQL Server 2000. BJS towarzyszy szereg aplikacji mających na celu właściwą aktualizację danych o jednostkach oraz dostęp do tych danych dla autorów i realizatorów badań. Z BJS udostępniany jest „zasób” jednostek dla PS i HDS.

Baza GK,HDS,

PSimporter

Generator Kartotek (GK) System Generator Kartotek służy do przechowywania wybranych elementów opisu badania, definiowania (w oparciu o atrybuty jednostek znajdujące się w BJS) algorytmu wyboru operatu lub wykazu jednostek do badania i tworzenia kartotek do badania dla wszystkich badań dotyczących jednostek zgromadzonych w BJS. System opiera się o bazę danych GK będącą repliką wybranych danych z BJS.VB.Net, .NET Framework 2.0; baza – MS SQL Server 2005 Standard

BJS, ARA, ZBOS,

PSImporter, WWW PS

Zintegrowana Baza Obowiązków Sprawozdawczych (ZBOS)

Do ZBOS przenoszone są wszystkie kartoteki utworzone w aplikacji GK. Na jej podstawie można sprawdzić obowiązki sprawozdawcze dla każdej z jednostek i badać obciążenia jednostek badaniami opartymi o formularze statystyczne. Baza – MS SQL Server 2005 Standard.

GK,ARA,

ZBOS bis Baza potencjalnych obowiązków sprawozdawczych na aktualny rok sprawozdawczy dla wszystkich jednostek z BJS. MS SQL Server 2005 Standard

GKPSImporter

ARA (Aplikacja do aktualizacji RA)

Aplikacja służy do opisu realizacji badań, do których dane są zbierane poprzez Portal Sprawozdawczy i dla których kartoteki utworzono z użyciem Generatora Kartotek z jednostek opisanych w BJS i wprowadzono do ZBOS. Opis realizacji badania dokonywany jest na podstawie opracowanej w tym celu klasyfikacji zawierającej określenie sposobu realizacji badania oraz opis przyczyn nieprzekazania danych (kody RA). Aplikacja weryfikuje spójność kodów RA zastosowanych w różnych badaniach i różnych okresach sprawozdawczych; w przypadku występujących nieprawidłowości

ZBOSPS

str. 49/81




bazamiwymusza opisanie ich przyczyny, dzięki czemu umożliwia dokonanie spójnego opisu przyczyn braku odpowiedzi w odniesieniu do konkretnej jednostki sprawozdawczej w warunkach specjalizacji urzędów statystycznych. Udostępnia dla realizatorów badań bieżących informacje o realizacji wszystkich sprawozdań jednostki. Wartości kodów RA zapisane są w ZBOS. Aplikacja pozwala na wygenerowanie w każdym momencie realizacji badania raportu kompletności w oparciu o informacje zapisane w ZBOS.VB.Net, .NET Framework 2.0; MS SQL Server 2005 Standard.

OdBR(Operat do Badań Rolniczych)

Podstawową funkcją operatu jest właściwy dobór jednostek do badań rolniczych. Przed przystąpieniem do losowania prób gospodarstw rolnych na dany rok operat będzie podlegał pełnej aktualizacji podmiotowej i przedmiotowej.Tworzona jest aplikacja do obsługi OdBR.OdBR stanowi podstawę do generowania wykazów jednostek dla realizacji różnotematycznych badań rolniczych; baza utworzona w środowisku SAS.

OBMABM,SIB-y

TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju)

Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT) funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1031 z późn. zm.). Rejestr TERYT w zakresie podstawowym jest jawny.W oparciu o rejestr TERYT przygotowane są próby dla badań społecznych realizowanych w gospodarstwach domowych badań. Baza danych Oracle 10g pod system operacyjnym AIX 5.2 .

PM Podsystem Metainformacji - do obsługi PSR 2010 i NSP 2011 (opisany w Aneksie nr 6)

Baza Danych Microsoft SQL Server 2008, IIS, ASP.NET i .NET 3.5.

OBM,ABM

Klasyfikacje

I. Na stronie internetowej www.stat.gov.pl udostępnione są:

1) wersje klasyfikacji (wraz z ich opisami, kluczami przejścia, zasadami metodycznymi, informacjami o podstawie prawnej): Polska Klasyfikacja Działalności (PKD), Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB), Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT), Nomenklatura scalona (CN), Klasyfikacja Zawodów i Specjalności (KZS). Informacje

str. 50/81



http://www.stat.gov.pl/

dotyczące klasyfikacji występują w formacie Word lub PDF (tak jak zostały przygotowane do wersji publikacyjnej – jako załączniki do rozporządzeń);

2) Wyszukiwarka klasyfikacji, wykorzystująca bazę stworzoną na podstawie ww. plików w formacie Word. Import plików odbywa się za pośrednictwem zbiorów XLS, a obróbka i sprawdzanie merytoryczne przez aplikację kliencką stworzoną za pomocą Borland Delphi Enterprise. Baza danych obejmuje następujące klasyfikacje: PKWiU, PKD, KŚT i PKOB;

3) przykłady opinii interpretacyjnych klasyfikacji PKWiU, PKD, KŚT i PKOB (precedensów) przechowywanych w bazie danych systemu Precedensy. System ten składa się z dwóch aplikacji:

klienckiej - Precedensy, napisanej w technologii VB.NET, pozwalającej na zarządzanie opiniami interpretacyjnymi;

internetowej - Przeglądarka Precedensów, utworzonej w technologii ASP.NET, pozwalającej na wyszukiwanie i przeglądanie opinii interpretacyjnych.

II. W chwili obecnej nie istnieje Serwer Klasyfikacji.

Pozostałe metadane

Pozostałe metadane, w tym Plan Wydawniczy, Mdane (struktury wiążące dane z metadanymi oraz tabele transformacji danych), a także pozostałe elementy projektowania badania (harmonogram badania, założenia do wyboru operatu i próby, wykaz, opis i wzory formularzy) są tworzone i utrzymywane w postaci dokumentów programów Microsoft Word i Excel lub Adobe Reader. Jedynie reguły walidacyjne, przygotowywane przez autora badania w formie założeń do kontroli w programie Word/Excel, są implementowane przez projektanta systemu do formularza elektronicznego udostępnianego na portalu sprawozdawczym oraz do systemu informatycznego badania (SIB) na etapie zbierania, przetwarzania i analizy danych. Podobna zasada dotyczy tworzenia (naliczania) danych wynikowych przygotowanych do udostępniania.

Uzgadnianie projektu PBSSP, tj.: przekazywanie opinii i uwag, zbieranie tych opinii, ich dystrybucja do zainteresowanych komórek organizacyjnych, zbieranie odpowiedzi na przekazane uwagi oraz uzgadnianie stanowisk odbywa się drogą pocztową, e-mailową oraz przy wykorzystaniu folderów publicznych.

Monitorowanie badań statystycznych jest koordynowane w chwili obecnej przez Departament Programowania i Koordynacji Badań. Proces ten nie jest wspierany żadnym systemem/programem komputerowym.

12.2UŻYTKOWNICYDostęp do systemów funkcjonujących w GUS ma różny zasięg:

1) MetaPiK:

system został zainstalowany na centralnym serwerze CITRIX, działa na danych zgromadzonych w centralnej bazie danych MS SQL Server 2008, co oznacza, że wszyscy użytkownicy systemu mają możliwość przeglądania pojęć, katalogu zmiennych i klasyfikacji (list kodowych) zarejestrowanych we wszystkich jednostkach służb statystyki publicznej;

str. 51/81



dostęp do danych zapisanych w bazach słownika pojęć, klasyfikacjach (listach kodowych) oraz katalogu zmiennych mają różne grupy użytkowników wewnętrznych, tzn. pracownicy służb statystyki publicznej:

użytkownik zwykły - jednostka (departament GUS, urząd statystyczny) mająca możliwość przeglądania bazy pojęć, list kodowych oraz katalogu zmiennych

gestor pojęcia - jednostka autorska (departament GUS, urząd statystyczny) odpowiedzialna merytorycznie za prowadzenie badania statystycznego, w której gestii znajduje się opis danego pojęcia, listy kodowej oraz zmiennej

administrator merytoryczny - prowadzący i utrzymujący w aktualności bazę definicji pojęć, list kodowych

administrator informatyczny systemu – prowadzący i utrzymujący zabezpieczenie techniczne systemu, np. instalacja systemu, konserwacja techniczna bazy centralnej itp.

użytkownicy zewnętrzni (spoza służb statystyki publicznej) mają jedynie dostęp do Słownika Pojęć i do opisów zaakceptowanych pojęć (w niepełnym zakresie) na Portalu Informacyjnym;

obecnie zarejestrowanych jest blisko 300 użytkowników.

2) Polska Statystyka Publiczna (PSP):

w części dotyczącej programu badań statystycznych, opisu prac metodologicznych, opisu prac przy standardach klasyfikacyjnych oraz opisu baz i rejestrów GUS obsługiwana przez system wewnętrzny, , utworzony z wykorzystaniem narzędzia DDS;

obecnie ok. 320 użytkowników.

3) Podsystem Metainformacji - Zewnętrzny (PMZ):

w fazie wdrażania; planuje się zebranie - z wykorzystaniem PM zewnętrznego - informacji o prowadzonych, wdrażanych i projektowanych systemach informacyjnych administracji publicznej z zastosowaniem nowych rozwiązań poprzez udostępnienie prowadzącym systemy dedykowanej aplikacji internetowej umożliwiającej wprowadzenie opisu systemów według określonej struktury.

4) Plan Opracowań Statystycznych (POS):

– użytkownikami systemu są:

autorzy, tj. osoby odpowiedzialne za prowadzenie badania w jednostkach autorskich

organizatorzy, tj. osoby odpowiedzialne za prowadzenie badania w Wydziale Organizacji Badań w Departamencie Programowania i Koordynacji Badań

projektanci, tj. osoby odpowiedzialne za wykonanie prac projektowo-programistycznych

administratorzy, tj. osoby zarządzające użytkownikami i uprawnieniami w systemie POS

inne osoby, z uprawnieniami do przeglądania opracowań

– obecnie zarejestrowanych jest ponad 700 użytkowników.

5) Kalendarz badań:

str. 52/81



steruje edycjami badań w Portalu Sprawozdawczym;

pełni funkcję informacyjną dla sprawozdawców o dostępności formularzy elektronicznych w Portalu Sprawozdawczym, do wypełnienia których są zobowiązani;

udostępniany jest na Portalu Sprawozdawczym i Portalu Informacyjnym GUS.

6) Baza Jednostek Statystycznych (BJS):

dostęp do BJS posiadają uprawnione osoby z GUS i urzędów statystycznych; zakres uprawnień jest zróżnicowany, uzależniony od zadań realizowanych przez poszczególnych użytkowników;

w urzędach statystycznych powołano administratorów merytorycznych BJS, których zadaniem jest koordynacja prac nad jakością opisu jednostek z obszaru województwa w BJS;

użytkownicy z urzędów statystycznych mają dostęp do BJS poprzez Intranet, przy zastosowaniu aplikacji „Przeglądarka”, umożliwiającej wybór jednostek z BJS według różnych kryteriów, do aplikacji BJSKOR służącej do wprowadzania korekt do opisu jednostek w BJS oraz do aplikacji BJSU służącej do rejestracji jednostek umownych i aktualizacji danych o tych jednostkach;

ponadto dla administratorów istnieje dostęp przez MS SQL Management Studio;

dostęp do BJS ma obecnie ok. 2000 użytkowników.

7) Generator Kartotek:

udostępniony jest autorom i realizatorom badania;

obecnie posiada 340 użytkowników, obsługuje 178 badań z PBSSP.

8) Aplikacja do aktualizacji RA (ARA):

grupy użytkowników aplikacji są analogiczne do występujących w Portalu Sprawozdawczym (PS) i Systemie Informatycznym Badania (SIB):

Koordynator Badania (KB) – osoba odpowiedzialna za realizację badania w urzędzie statystycznym. KB ma najszerszy zakres uprawnień w obszarze opisu realizacji badania w tym: nadawanie uprawnień - Administratorom Badania (AB), import danych z SIB, podejmowanie decyzji o automatycznym nadawaniu pól RA, zatwierdzanie opisu realizacji badania

Administrator Badania (AB) – realizuje zadania związane z organizacją badania dla określonej części podmiotów w nim uczestniczących

Statystyk (ST) – najniższy zakres uprawnień – nadawanie i korygowanie pól RA (kod określający realizację badania przez jednostkę sprawozdawczą lub przyczynę braku sprawozdania) i ZRDRA (źródło dla określenia RA) w ramach przydzielonego zakresu jednostek oraz przeglądanie raportów

Administrator Centralny (AC) – administrator systemu z CIS

Administrator merytoryczny systemu (ADM) – odpowiada za aktualizację słownika jednostek organizacyjnych, przypisuje do badania Koordynatora Badania, przegląda raporty z badań.

- obecnie posiada ok. 1600 użytkowników.

9) Operat do Badań Rolniczych (OdBR):

str. 53/81



użytkownicy z GUS i urzędów statystycznych będą mieli przydzielone ściśle określone uprawnienia, ograniczone do roli, jaką będą pełnić w systemie;

grupy Użytkowników:

administrator – zarządzanie systemem

technolog – aktualizacja, kontrola danych, kartoteki, raporty

analityk – raporty

matematyk – losowanie próby.

10) TERYT:

dostęp do danych zawartych w bazie TERYT umożliwia użytkownikom aplikacja Broker Komunikacyjny (zakładka TERYT na stronie internetowej GUS www.stat.gov.pl);

Broker Komunikacyjny udostępnia dwa typy interfejsu:

o ręczne wyszukiwanie i pobieranie danych przez użytkownika;

o automatyczne pobieranie danych TERYT przez oprogramowanie klienckie po stronie użytkownika;

wyróżnia się użytkowników wewnętrznych (z GUS, US, CIS) i zewnętrznych (pozostałych);

w zależności od grupy użytkowników przydzielany jest dostęp do danych w zakresie podstawowym lub rozszerzonym.

11) Podsystem Metainformacji (PM):

użytkownikami systemu są pracownicy GUS i US biorący udział w pracach związanych z realizacją spisów powszechnych PSR 2010 i NSP 2011 na podstawie przydzielonych uprawnień.

12) Klasyfikacje (listy kodowe):

– niezależnie od faktu rozproszenia klasyfikacji w różnych systemach informatycznych można określić użytkowników (wewnętrznych i zewnętrznych) korzystających z klasyfikacji zawartych w różnych bazach danych; są to:

pracownicy GUS oraz urzędów statystycznych;

użytkownicy zewnętrzni, np.: instytucje międzynarodowe, podmioty krajowe i zagraniczne, podmioty gospodarcze, ośrodki badawcze i uczelnie, osoby fizyczne.

str. 54/81



ANEKS NR 1 DO OPISU PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

LISTA AKTÓW PRAWNYCH1. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2011 r. Nr

123, poz 698., z późn. zm.)

2. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. (Dz. U. z 1995 r. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.).

3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.).

4. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. Nr 128, poz. 1402, z późn. zm.).

5. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, z późn zm.).

6. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2001 r. Nr.130, poz. 1450, z późn zm.).

7. Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 2002 r. Nr 144 poz. 1204, z późn. zm.).

8. Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2005 r. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.).

9. Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw1 (Dz. U. 2010, Nr 40 poz. 230).

10. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 września 1999 r. w sprawie trybu i form ogłaszania, udostępniania i rozpowszechniania wynikowych informacji statystycznych (Dz.U. 1999 Nr 75, poz. 842).

11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 100, poz. 1024).

12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 września 2005 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu udostępniania danych zgromadzonych w rejestrze publicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 205, poz. 1692, z późn. zm.).

13. Rozporządzenie Rady Ministrów Administracji z dnia 11 października 2005 r. w sprawie minimalnychwymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. 2005, Nr 212, poz. 1766, z późn. zm.).

14. Rozporządzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 19 października 2005 r. w sprawie testów akceptacyjnych oraz badania oprogramowania interfejsowego i weryfikacji tego badania (Dz. U. z 2005 r. Nr 217, poz. 1836).

15. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 października 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów struktury dokumentów elektronicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 206, poz. 1517).

16. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 października 2006 r. sprawie

str. 55/81



http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20021441204&type=3&name=D20021204Lj.pdf

http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20021441204&type=3&name=D20021204Lj.pdf

17. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie wymagań technicznych formatów zapisu i informatycznych nośników danych, na których utrwalono materiały archiwalne przekazywane do archiwów państwowych, (Dz. U. z 2006 r. Nr 206, poz. 1519).

18. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 10, poz. 68).

19. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawiewarunków udostępniania formularzy i wzorów dokumentów w postaci elektronicznej (Dz. U. 2007, nr151, poz. 1078, z późn. zm.).

20. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków organizacyjnych i technicznych, które powinien spełniać system teleinformatyczny służący do identyfikacji użytkowników (Dz. U. z 2011 r. Nr 93, poz. 545),

21. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zakresu i warunków korzystania z elektronicznej platformy usług administracji publicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 93, poz. 546).

22. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zasad potwierdzenia, przedłużania ważności, wykorzystania i unieważniania profilu zaufanego elektronicznej platformy usług administracji publicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 93, poz. 547).

23. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa teleinformatycznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 159, poz. 948).

24. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych, doręczania dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 206, poz. 1216).

25. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie wymagań technicznych dla dokumentów elektronicznych zawierających akty normatywne i inne akty prawne, dzienników urzędowych wydawanych w postaci elektronicznej oraz środków komunikacji elektronicznej i informatycznych nośników danych (Dz. U. z 2011 r. Nr 289, poz. 1699).

26. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. 2012, poz. 526).

27. Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej (na dany rok).

28. Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej (na dany rok).

29. Europejski Kodeks Praktyk Statystycznych przyjęty przez Komitet ds. Programu Statystycznego 24

str. 56/81



http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20062061519&type=2&name=D20061519.pdf

lutego 2005 r. i wprowadzony komunikatem Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niezależności, wiarygodności i odpowiedzialności krajowych i wspólnotowych organów statystycznych w dniu 25 maja 2005 r., znowelizowany i przyjęty przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego w dniu 28 września 2011 r.

30. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych (Dz. U. L 326 z 4.12.2008).

31. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE, Euroatom) nr 1101/2008 w sprawie przekazywania do Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich danych statystycznych objętych zasadą poufności, rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 w sprawie statystyk Wspólnoty oraz decyzję Rady 89/382/EWG, Euroatom w sprawie ustanowienia Komitetu ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich (Dz. U. L 87 z 31.03.2009)

32. „Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2007-2013” – dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 czerwca 2005 r., opublikowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Warszawa, 27 czerwca 2007 r.

33. Inne akty prawne wprowadzające klasyfikacje i nomenklatury (dotyczy klasyfikacji i nomenklatur międzynarodowych i krajowych).

str. 57/81




OPIS OBSZARU PILOTAŻOWEGO WDROŻENIAW ramach prowadzonych prac Wykonawca musi przeprowadzić pilotaż w celu przetestowania:

1. Komunikacji i przepływu metadanych pomiędzy Systemem Metadanych Statystycznych (SMS) a innymi systemami tworzonymi w ramach projektu SISP tj.: Hurtowni Danych Statystycznych (HDS), Publicznej Hurtowni Danych (PHD), Systemu Wspomagania Analiz i Decyzji (SWAiD);

2. Systemu wspierającego organizację i monitorowanie projektowania badań statystycznych.

W szczególności pilotaż będzie polegał na:

1. Przygotowaniu zakresu metadanych z wykorzystaniem: Budowy modeli metadanych w szczególności:

o Tworzenia modeli metadanych;o Modyfikacji modeli metadanych;o Definiowania i modyfikacji obiektów metadanych;o Definiowania i modyfikacji atrybutów obiektów metadanych;o Definiowania i modyfikacji powiązań (relacji) pomiędzy obiektami metadanych;o Tworzenia struktur dla Repozytorium Metadanych Statystycznych (RMS);o Tworzenia interfejsów użytkownika;

Zarządzania metadanymi w szczególności:o Edycji metadanych w tym:

Wprowadzania metadanych; Modyfikacji metadanych; Akceptacji metadanych;

o Tworzenia i modyfikacji powiązań metadanych; Budowy Serwera Klasyfikacji w szczególności:

o Tworzenia klasyfikacji;o Tworzenia i modyfikacji powiązań wersji klasyfikacji;o Tworzenia i modyfikacji powiązań pomiędzy różnymi klasyfikacjami.

2. Udostępniania metadanych z RMS innym systemom:a. Przygotowaniu wybranego zakresu metadanych do udostępniania przez Portal Informacyjny

(PI);b. Przygotowaniu wybranego zakresu metadanych w zakresie współpracy z HDS, PHD i SWAiD;c. Przygotowaniu wybranego zakresu metadanych do monitorowania przebiegu procesu

statystycznego w zakresie współpracy z HDS, PHD i SWAiD;d. Przygotowaniu wstępnej budowy raportów i przekazywania automatycznych komunikatów z/do

systemu monitorowania – wybrany zakres metadanych, w tym wskaźników jakości

Pilotaż będzie obejmował: 1. Metadane nadrzędne:

str. 58/81



pojęcia; zmienne; listy kodów; klasyfikacje; wykaz jednostek miar; źródła danych; PSP (np. PBSSP); POS.

Powyższe metadane będą załadowane przez Wykonawcę w ramach migracji do utworzonych modeli metadanych.

2. Dziedziny: Wyniki przedsiębiorstw niefinansowych; Stosunki gospodarcze z zagranicą; Edukacja.

3. Formularze: F-03, F-02, SP, SP-3, F-01/I-01, DG-1, F-01/s, S-10, S-11, S-12.4. Procesy wg modelu GSBPM:

2 – projektowanie;

3 – zaprojektowanie i budowa systemu;

4 – zbieranie danych;

5 – przetwarzanie;

6 – weryfikacja i zatwierdzenie.5. Planowanie

przygotowanie metadanych niezbędnych do planowania; utworzenie elektronicznego harmonogramu zadań; symulacja obciążenia zasobów, wskazanie punktów podlegających monitorowaniu.

6. Monitorowanie : wytypowanie procesów do monitorowania; przygotowanie metadanych niezbędnych do monitorowania; graficzna prezentacja procesów; prezentacja wskaźników i raportów jakości; zarządzanie powiadomieniami.

str. 59/81




MIGRACJAWarunki ogólne

Wykonawca musi opracować projekt migracji i zgodnie z nim przeprowadzić migrację do Systemu istniejącego już wkładu informacyjnego, funkcjonującego do tej pory w MetaPik, PSP, POS i bazie Klasyfikacji oraz opinii interpretacyjnych.

Sposób przeprowadzenia migracji musi umożliwiać, w sposób płynny, dalszy rozwój i zarządzanie migrowaną treścią, w celu podtrzymania ciągłości funkcjonowania.

Przeprowadzenie migracji nie może zakłócać funkcjonowania eksploatowanych systemów.

Należy zapewnić możliwość powtórzenia migracji przez Zamawiającego w dowolnym momencie.

Źródła migracji

System/Baza Parametry migracjiMetaPik -Słownik pojęć

Dziedziny Źródła definicji

(polskie) Źródła definicji

(międzynarodowe) Źródła danych Gestorzy Osoby odpowiedzialne Historia zmian pojęć

wielkość zbioru (backup) ok. 18.5 MB (obejmuje: pojęcia, listy kodowe oraz zmienne)

ok. 3180 pojęć – 36 pozycji opisu o 36 dziedzin – 4 pozycje opisuo 432 źródła definicji (polskie) – 17 pozycji opisuo 84 źródła definicji (międzynarodowe) – 17 pozycji opisuo 611 źródeł danych – 15 pozycji opisuo 43 gestorów – 8 pozycji opisuo 217 osób odpowiedzialnych – 5 pozycji opisuo 98 wersji historii zmian pojęć – 94 pozycje opisu

MetaPik -Listy kodowe 485 list kodowych – 18 pozycji opisuo 3017 pozycji klasyfikacji – 5 pozycji opisu

MetaPik -Zmienne 888 zmiennych – 38 pozycji opisuo ok. 250 badań – 5 pozycji opisuo ok. 200 jednostek miar – 13 pozycji opisu

PSP(Polska Statystyka Publiczna)

Do migracji bazy roczne od 2009 roku, z których każda zawiera:

- program badań statystycznych statystyki publicznej (PBSSP)

ok. 31 bloków tematycznych – 5 pozycji opisu, w tym 1 stanowiąca powiązanie z plikiem utworzonym w MS Word

ok. 250 badań – 22 pozycje opisu ok. 1200 źródeł danych – 14 pozycji opisu ok. 950 wierszy w wykazie formularzy i systemów – 13 pozycji opisu ok. 422 wierszy w wykazie gestorów – 5 pozycji opisu (współdzielony

z pracami metodologicznymi oraz bazami i rejestrami) ok. 45 prowadzących badania – 6 pozycji opisu ok. 150 miejsc przekazywania danych – 6 pozycji opisu ok. 200 użytkowników – 3 pozycje opisu

str. 60/81



System/Baza Parametry migracji inne, kilkuwierszowe, pełniące rolę słowników (np. rok wpływu

danych, typ badania, rodzaj badania, rodzaj danych, rodzaj źródła, metoda obserwacji, forma przekazywania, tryb przekazywania)

- prace metodologiczne 100 x 14 pozycji opisu- bazy i rejestry GUS 50 x 12 pozycji opisu- plan wydawniczy około 500 x 11 pozycji opisu

POS Do migracji bazy roczne od 2012 roku, z których każda zawiera:- ok. 800 opracowań x 50 pozycji opisu- tabele pełniące funkcję słowników: ok. 1100 wierszy w wykazie kodów jednostek kalkulacyjnych – 6

pozycji opisu ok. 220 wierszy w wykazie badań – 6 pozycji opisu ok. 300 wierszy w wykazie formularzy GIS – 12 pozycji opisu ok. 550 wierszy w wykazie zewnętrznych źródeł danych – 20 pozycji

opisu ok. 150 wierszy w wykazie publikacji – 9 pozycji opisu ok. 35 wierszy w wykazie jednostek organizacyjnych – 5 pozycji opisu ok. 75 wierszy w słowniku „Okres lub stan pozyskiwanych danych” –

2 pozycje opisu ok. 22 wierszy w wykazie częstotliwości – 2 pozycje opisu inne, kilkuwierszowe, (np. typ opracowania, informacja o zmianach,

charakter badania, rodzaj transmisji, kategorie archiwalne)) ok. 750 wiersz w tabeli użytkowników - 9 pozycji opisu

KlasyfikacjeWyszukiwarka KlasyfikacjiStandardy klasyfikacyjne, opinie interpretacyjne oraz materiały pomocnicze

7 klasyfikacji statystycznych x 7 pozycji opisuo PKD2004 1521 rekordówo PKD 2007 1651 rekordówo PKWiU2004 12021 rekordówo PKWiU 2008 8613 rekordówo PKOB 75 rekordówo KŚT 396 rekordówo CN (nazwy opisowe) 12241 rekordów

6 wyjaśnień do klasyfikacji x 5 pozycji opisuo PKD 2004 – 685 rekordówo PKD 2007 – 780 rekordówo PKOB – 47 rekordówo KŚT – 241 rekordówo PKWiU2004 – 62 rekordyo PKWiU2008 – 1882 rekordy

4 klucze powiązań x 4 pozycje opisuo PKD2004_pkd2007 – 1220 rekordówo PKD2007_pkd2004 – 1220 rekordówo PKWiU 2004-PKWiU 2008 – 8416 rekordówo PKWiU 2008_PKWiU2004 – 8416 rekordów

precedensy x 6 pozycji opisu - łącznie – 540 rekordów

str. 61/81



System/Baza Parametry migracji słownik synonimów x 4 pozycje opisu

str. 62/81




METAPIKSystem informatyczny MetaPiK jest narzędziem umożliwiającym rejestrację, weryfikację,

aktualizację i obsługę historii zmian pojęć oraz list kodów używanych przez statystykę publiczną. System MetaPiK składa się z następujących modułów:

1) Moduł Rejestracja:

Słownik pojęć statystycznych – służy do rejestracji, weryfikacji, aktualizacji i obsługi historii zmian pojęć statystycznych;

Słownik klasyfikacji statystycznych – służy do rejestracji i aktualizacji list kodów używanych w badaniach statystycznych.

Wyżej wymienione komponenty mają rozbudowane funkcjonalności ułatwiające użytkownikowi wprowadzanie i akceptację opisów pojęć i list kodów:

automatyczne nadawanie identyfikatorów pojęć tj. identyfikatora systemowego, identyfikatora lokalnego (id. systemowy poszerzony o typ pojęcia), identyfikatora obszaru nazw (URN) oraz identyfikatora położenia zasobu w sieci (URL);

sprawdzanie pól wymaganych dla opisu pojęcia podczas akceptacji opisu; nadawanie odpowiedniego statusu opisu pojęcia lub listy kodów; wyszukiwanie pojęć i list kodów wg nazw (proste i zaawansowane); zastosowanie selekcji pojęć i list kodów (proste i zaawansowane); automatyczne tworzenie historii zmian.

2) Moduł Administracja

Moduł służy do zarządzania użytkownikami oraz do aktualizacji (przez uprawnionych użytkowników systemu MetaPiK) kluczowych wykazów, tj. m.in. Dziedzin, Formularzy (źródła danych), Źródeł definicji, Gestorów, Osób odpowiedzialnych, Systemów informacyjnych.

Wymienione aplikacje stanowią heterogeniczne środowisko metadanych statystycznych o różnym stopniu dostępności oraz dojrzałości implementacji.

W systemie MetaPiK został zaimplementowany następujący model struktur:

Struktura opisu pojęcia:

1) identyfikator systemowy2) identyfikator lokalny3) identyfikator globalny (URN)4) położenie zasobu w sieci (URL)5) nazwa pojęcia6) nazwa angielska7) synonimy8) definicja statystyczna9) źródło definicji statystycznej

str. 63/81



10) źródło definicji statystycznej-międzynarodowe11) komentarz (uwagi)12) definicja normatywna13) źródło definicji normatywnej14) definicja ogólna15) źródło definicji16) definicja angielska (tłumaczenie definicji statystycznej)17) rodzaj pojęcia18) dziedzina19) źródło danych, w którym występuje pojęcie20) klasyfikacje, nomenklatury, grupowania stosowane w czasie obserwacji statystycznej21) pojęcia nadrzędne22) pojęcia podrzędne23) linki (http) do innych słowników internetowych24) wykorzystanie w systemach informacyjnych statystyki publicznej25) data początku i końca obowiązywania pojęcia26) data ostatniej aktualizacji27) historia zmian opisu pojęcia28) gestor29) osoba odpowiedzialna za opis i aktualizację pojęcia oraz w razie potrzeby udzielająca

dodatkowych wyjaśnień metodologicznych.

Struktura listy kodów:

1) lista kodów

a) identyfikator systemowyb) identyfikator lokalnyc) identyfikator globalny (URN)d) położenie zasobu w sieci (URL)e) symbolf) nazwa listy kodówg) nazwa angielska listy kodówh) nazwa klasyfikacji bazoweji) źródło klasyfikacji bazowejj) data początku i końca obowiązywaniak) data ostatniej aktualizacjil) status klasyfikacjim) dziedzinan) źródło danych (formularzy)o) pojęcia powiązanep) gestorq) osoba odpowiedzialna

2) pozycja listy kodów

str. 64/81



a) identyfikator systemowy pozycjib) symbol pozycjic) nazwa pozycji d) nazwa angielska pozycji.

System MetaPiK został zbudowany z wykorzystaniem oprogramowania Borland Delphi Enterprise 7 i zainstalowany na centralnym serwerze CITRIX, z którego są uruchamiane moduły Rejestracja i Administracja.

System MetaPiK działa na danych zgromadzonych w centralnej bazie danych MS SQL Server 2005, co oznacza, że wszyscy użytkownicy systemu mają możliwość przeglądania pojęć i klasyfikacji zarejestrowanych we wszystkich jednostkach służb statystyki publicznej.

Systemy korzystające ze Słownika Pojęć:

Hurtownia Danych Statystycznych – poprzez pliki tekstowe (txt, stałopozycyjne);

Bank Danych Regionalnych – adresy stron internetowych.

Ograniczenia i problemy funkcjonowania systemu MetaPiK dotyczą:

braku możliwości modelowania i związanej z tym możliwości łatwej modyfikacji struktur i interfejsu użytkownika;

braku możliwości udostępniania opisów pojęć i list kodów (np. poprzez strony html).

str. 65/81




DDS - NARZĘDZIE DO DOKUMENTOWANIA UPORZĄDKOWANEGODDS (fr. Dispositif de Documentation Structurée) jest narzędziem informatycznym (działającym w

sieci) opracowanym w INSEE w celu usprawnienia zarządzania dokumentami oraz zapewnienia spójności zbieranych danych.

Obecnie pracownicy departamentów GUS wykorzystują to narzędzie do gromadzenia, zarządzania oraz udostępniania metadanych. Za jego pomocą budowane są modele – komponenty metadanych.

DDS zbudowany jest z następujących modułów:

a) DDSModele do generowania modeli metadanych;

b) DDSUser do zarządzania użytkownikami modelu;

c) DDS do wprowadzania i zarządzania obiektami modelu metadanych.

Modele zdefiniowane w DDS są zbudowane z powiązanych ze sobą typów fiszek (będących odpowiednikami tabel w bazie danych). Dla każdego typu fiszki można określić atrybuty (typy pól): alfanumeryczny, data, tekst, wielokrotny wybór odpowiedzi, powiązanie oraz odniesienie do pliku. Ponadto każdy typ fiszki jest automatycznie uzupełniany przez system o atrybuty (pola) predefiniowane, m.in. o: datę utworzenia, datę ostatniej modyfikacji, nazwisko osoby dokonującej ostatniej modyfikacji, status prywatny/udostępniony, pole tekst oraz pole komentarz. Gromadzone metadane, podobnie jak definicja modelu, są zapisywane w charakterystyczny dla tego narzędzia sposób. Struktury logiczne są reprezentowane przez pięć tabel fizycznych zawierających odpowiednio:

1) pola nietekstowe zdefiniowane w modelu;

2) pola tekstowe zdefiniowane w modelu;

3) pola do przechowywania zawartości pól tekst w formacie rtf;

4) powiązania między typami fiszek modelu (relacje);

5) powiązania wewnętrzne pomiędzy typami fiszek modelu (zrealizowanie poprzez pola typu powiązanie).

Do głównych funkcji systemu DDS zalicza się:

tworzenie modeli umożliwiające definiowanie typów fiszek i powiązań pomiędzy nimi;

automatyczną generację dedykowanych interfejsów do obsługi modeli;

zarządzanie użytkownikami modeli;

gromadzenie informacji w modelu;

przeglądanie zgromadzonych w nim metadanych;

udostępnianie informacji w formie zwykłej (pliki rtf, tekstowe) bądź poprzez hiperłącze;,

zarządzanie zasobami modelu (danymi, selekcjami, raportami);

str. 66/81



współpraca z innymi systemami poprzez mechanizmy dedykowane (SAS, Blaise, Beyond 20/20) lub otwarte (ASCII, XML).

Istotne zalety systemu DDS to:

możliwość budowy i modyfikacji modeli w łatwy sposób;

przyjazny i jednolity interfejs użytkownika;

możliwość edycji i udostępniania metadanych (DDS umożliwia m.in. generowanie stron do udostępniania metadanych statystycznych w Internecie według zdefiniowanych wcześniej szablonów);

rozbudowane opcje importu i eksportu, pozwalające na wymianę metadanych pomiędzy DDS a innymi systemami.

Ograniczenia DDS dotyczą:

warunków licencyjnych, które uniemożliwiają dostęp do utworzonych modeli użytkownikom spoza gmachu GUS;

ubogich możliwości administrowania, w tym braku możliwości przydzielania użytkownikowi uprawnień do edycji wyodrębnionych obszarów modelu (np. wybranych typów fiszek, wybranych pól);

ograniczenia funkcjonalności systemu uniemożliwiającej np.: pełną walidację poprzez nałożenie warunków na poszczególne elementy (pola), automatyczne nadawanie wartości początkowych, formy podpowiedzi/informacji o wprowadzonych podobnych/zbliżonych danych do innej fiszki w systemie tp..;

ograniczonego wpływu na wielkość i rozmieszczenie pól w interfejsie użytkownika;

braku możliwości definiowania elementów (struktur) wspólnych i powiązań między modelami;

braku mechanizmu wersjonowania;

stosowanej architektury klient/serwer utrudniającej zarządzanie systemem oraz uniemożliwiającej administrowanie systemem poprzez intranet.

str. 67/81




PODSYSTEM METAINFORMACJI (PM)Podsystem Metainformacji składa się z dwóch podstawowych podsystemów:

• PM-Wewnętrzny: instancja zawierająca pełną funkcjonalność podsystemu udostępniona w sieci wewnętrznej dla użytkowników wewnętrznych GUS;

• PM-Zewnętrzny: instancja zawierająca wydzielone funkcje dla użytkowników zewnętrznych, dostępna w sieci publicznej. W ramach instancji zewnętrznej są użyte te same komponenty co w instancji wewnętrznej.

Główne komponenty PM stanowią:

a) Active Directory;

b) baza danych SQL Server 2008 wraz z usługą SQL Server Reporting Services (SSRS);

c) serwer IIS;

d) aplikacja Scheduler.

Każdy rodzaj metadanych opisany jest :

atrybutami;

właściwościami.

Metadane w PM są grupowane według poszczególnych spisów oraz badań statystycznych.

W PM istnieje możliwość opisanie (zdefiniowania) na podstawowym poziomie zarówno spisów, jak i innych badań statystycznych. Zarówno spis, jak i badanie jest definiowane jako obiekt „Badanie statystyczne”. Prawidłowe zdefiniowanie badania statystycznego pozwala wiązać z nim inne obiekty metadanych, a wybranie w aplikacji PM kontekstu badania ogranicza widoczność obiektów tylko do tych powiązanych z określonym badaniem.

System PM umożliwia:

1) dodawanie obiektów metadanych;

2) edycję obiektów;

3) akceptację obiektów;

4) wersjonowanie obiektów;

5) usuwanie metadanych;

6) 3-stopniowe zatwierdzanie poszczególnych metadanych (Zatwierdzenie Podgrupa, Zatwierdzenie Grupa, zatwierdzenie CBS) ;

7) odrzucanie metadanych;

8) archiwizację, tj. zapisywanie historii;

str. 68/81



9) filtrowanie (wg założonych warunków) i sortowanie obiektów;

10) aktywowanie i dezaktywowanie obiektów;

11) dodawanie załączników;

12) nadawanie statusu (w edycji, do akceptacji, zatwierdzenie podgrupa, zatwierdzenie grupa, zatwierdzenie CBS, przyjęty do implementacji, zaimplementowany, odrzucony, dezaktywacja, aktywacja, usuniecie);

13) przypisanie osoby odpowiedzialnej za dany obiekt metadanych;

14) pobieranie listy obiektów metadanych5;

15) tworzenie oraz udostępnianie raportów w różnych układach.

W Systemie PM, utworzonym w ramach prac związanych z realizacją spisów powszechnych PSR 2010 i NSP 2011, zastosowano podział metadanych na dwa rodzaje (inne niż przyjęte w całej statystyce): metadane metodologiczne i operacyjne. System PM składa się z następujących modułów:

I. Moduł obsługi metadanych metodologicznych – moduł realizuje funkcje związane z obszarem danych metodologicznych, takie jak:

a) definiowanie obiektów metadanych metodologicznych;

b) zarządzanie obiektami zgodnie z cyklem życia;

c) przeglądanie metadanych metodologicznych.

Metadane metodologiczne definiowane w ramach PM opisują dane i procesy istniejące w ramach spisów; są podstawą implementacji obiektów technicznych w systemach wykonawczych (np. OBM, ABM).

W ramach modułu metadanych metodologicznych wyróżnia się następujące obiekty metadanych:

1) Schemat pojęć - pozwala grupować pojęcia w celu łatwiejszego zarządzania nimi. Wśród schematów pojęć wyróżnia się powiązane z konkretnym badaniem (pojęcia należące do takiego schematu są często rozumiane jako zmienne) oraz schematy pojęć, które nie funkcjonują w kontekście badania.

Ponadto, schemat pojęć zawiera flagę, która informuje, czy zawiera on cechy spisowe. Zastosowanie takiego mechanizmu pozwala - poprzez interfejs cech spisowych - na automatyczne generowanie cech spisowych do systemu OBM.

Schematy pojęć, które nie są powiązane z żadnym spisem, zawierają pojęcia ogólne, uniwersalne, które nie funkcjonują w ramach pojedynczych spisów/badań lub nie są cechami spisowymi.

2) Kategoria pojęć - grupuje pojęcia tematycznie. Pojęcia te mogą znajdować się w różnych schematach pojęć i dotyczyć różnych spisów, jednak to kategoria określa, czy dotyczą one tego samego obszaru tematycznego, np. :

a. kategoria „aktywność ekonomiczna” grupuje pojecia z aktywnosci ekonomicznej;

5 Przy pomocy opcji pobierania zostaje wygenerowany plik xls zawierający widoczną listę z zastosowanymi filtrami oraz sortowaniem

str. 69/81



b. kategoria „demografia” grupuje pojęcia dotyczące cech demograficznych;

c. kategoria „rodziny” grupuje pojęcia dotyczące rodzin.

3) Pojęcie - jest pewną definicją grupy obiektów, przedmiotów. Pojęciem może być zmienna oraz cecha spisowa, jednak pojęcie jest terminem bardziej ogólnym..

Pojęcie posiada listę właściwości, która to lista może być rozszerzana przez administratora.

4) Klasyfikacja - definiuje zakres/domenę wartości, jakie może przyjmować dane pojęcie. Ze względu na wymogi SDMX pojęcie może być powiązane tylko z jedną klasyfikacją, natomiast klasyfikacja może być przypisana do kilku pojęć.

Pełna wartość klasyfikacji jest osiągana dopiero po zdefiniowaniu listy kodów wartości.

5) Powiązanie - powiązanie pomiędzy pojęciami informuje o stopniu zgodności definicji pojęć, stosowanych w różnych systemach – źródłach danych (ustalono stopnie zgodności od 1 do 4)..

6) Reguły - aby reguły mogły działać prawidłowo, powinny one być najpierw zdefiniowane w Podsystemie Metainformacji a następnie zaimplementowane np. w Systemie OBM.

W ramach reguł wyróżnia się nastepujące typy:

a) reguła mapowania

b) reguła konwersji

c) reguła integracji

d) reguła jakości danych

e) reguła kontroli

f) reguła metod poprawienia jakości

g) reguła imputacji

h) reguła sprawdzenia poprawności danych

i) reguła korekty wartości odstających

j) reguła generowania Master Rekordu

k) reguła generowania Złotego Rekordu

l) reguła korekt

m) reguła standaryzacji

n) reguła ujednolicenia ze słownikami referencyjnymi.

System pozwala na definiowanie nowych typów reguł. Każda reguła jest powiązana z pojęciem, procesem, regułą techniczną (która została zaimplementowana w systemie zewnętrznym takim, jak np. OBM).

System umożliwia załączanie w postaci dokumentów bardziej skomplikowanych algorytmów.

str. 70/81



Reguła opisana jest statusem, który oznacza na jakim jest etapie realizacji. Np. dopiero po akceptacji reguły przez Kierownika Grupy Roboczej jest przekazywana do Centralnego Biura Spisowego i dopiero po zatwierdzeniu na wyższym poziomie jest implementowana.

7) Schemat kategorii - jest elementem rzadziej wykorzystywanym w spisach statystycznych i dotyczy kategorii zdefiniowanych w ramach standardu SDMX. Wykorzystywany jest np. przy grupowaniu raportów.

8) Źródło danych - definiuje pochodzenie zbiorów statystycznych. Wraz z typem zbiorów danych, źródło danych uzupełnia informacje o zbiorze danych i tworzy całość w pełni opisującą zbiór..

Systemy będące źródłami danych są obecnie jedynym obiektem metadanych, który jest definiowany w PM zewnętrznym przez użytkowników spoza GUS.

9) Typy zbiorów danych - dotyczy rzeczywistej instancji źródła danych (np. dostarczony do GUS zbiór danych z rejestru PESEL z dnia 01.01.2010). Ponieważ zbiór danych opisuje rzeczywistą instancję rejestru, zawiera on więcej szczegółowych informacji niż opis systemu będącego źródłem danych, a kluczowym jego elementem jest struktura zbioru, czyli lista kolumn występujących w dostarczonym zbiorze powiązanych ze zdefiniowanymi w systemie pojęciami.

System PM pozwala na powiązanie każdej kolumny typu zbiorów danych z pojęciem oraz okreśenie poziomu zgodnosci obu informacji.

10) Procesy - zadania oraz kolejność ich wykonywania.

Dzięki zdefiniowaniu hierarchii procesów oraz sekwencji dla kroków procesów użytkownicy mogą weryfikować kompletność procesów spisowych oraz monitorować kolejne etapu spisu.

11) Hierarchia procesów - funkcjonalność drzewa procesów służąca do definiowania hierarchii procesów wraz z podprocesami.

12) Sekwencja procesów – funkcjonalność zezwalająca na definiowanie sekwencji procesów oraz przedstawienie ich w postaci grafów.

13) Definicje wskaźników jakości - obrazują efektywność uruchamianych procesów oraz jakość przetwarzanych zbiorów danych. Efektywność może być różnie rozumiana, dlatego istotne jest zdefiniowanie rodzaju efektywności, której dany wskaźnik dotyczy (czy jest to ilość załadowanych rekordów czy ilość prawidłowo załadowanych rekordów). Dzięki wskaźnikom jakości można ocenić efekt końcowy wykonanego procesu i jeśli jest on niezadowalający, to powtórzyć go ze zmienionymi parametrami lub na innych zbiorach wejściowych.

Wśród wskaźników jakości należy wyróżnić dwie grupy wskaźników:

Wyznaczane automatycznie dla zbiorów danych w OBM na podstawie definicji i odpowiedniego typu wskaźnika. W zależności od typu wskaźnika automatyczne wyliczanie wymaga prawidłowego zdefiniowania atrybutów definicji wskaźnika;

Wyliczane dla procesów.

14) Miary – zawierają wszystkie informacje umożliwiające powiązanie ich (po stronie PM) z produktami spisowymi. Jest to wartość liczbowa przypisana do danego faktu i go opisująca.

str. 71/81



15) Wymiary – zawierają wszystkie informacje umożliwiające powiązanie ich (po stronie PM) z produktami spisowymi. Są strukturą złożoną często z jednej lub więcej hierarchii, które służą do kategoryzowania danych. Oprócz kluczy głównych do tabeli faktów zawiera pola z atrybutami opisującymi dany Wymiar.

16) Mikrosłowniki - słowniki zawierające algorytmy wyznaczania zmiennych pochodnych. Mikrosłowniki są definiowane w PM poprzez interfejs użytkownika i przekazywane do ABM poprzez utworzony do tego celu WebService.

Miary, wymiary i mikrosłowniki są definiowane w PM a następnie przekazywane do ABM z pośrednictwem odpowiednich WebServisów.

II. Moduł obsługi metadanych operacyjnych - realizuje funkcje związane z obszarem metadanych technicznych i operacyjnych, a więc powiązanych z operacyjną częścią procesów spisowych i statystycznych. Podstawowe funkcje w tym obszarze to:

a) przeglądanie wykonań procesów;

b) przeglądanie zbiorów danych;

c) definiowanie zbiorów danych;

d) nadawanie dodatkowych atrybutów zbiorom i procesom.

Metadane operacyjne powstają w systemach wykonawczych; opisują proces przetwarzania danych, są gromadzone w PM dla celów raportowych; do tej grupy metadanych można zaliczyć: informacje o zbiorach danych, informacje o źródle pochodzenia cech, wartości wskaźników jakości. Natomiast metadane techniczne są implementacją metadanych metodologicznych w konkretnych środowiskach technicznych, np. SAS.

W ramach metadanych operacyjnych wyróżnia się:

Dane operacyjne dotyczące zbiorów danych. Aby zapanować nad znaczną liczbą zbiorów, różniących się strukturą i zakresem informacyjnym, PM udostępnia funkcje wspierające proces zarządzania zbiorami danych. W większości przypadków dane operacyjne dotyczące zbioru danych są tworzone automatycznie na podstawie informacji przesyłanych do PM z systemów zewnętrznych, np. systemu OBM. W wyjątkowych sytuacjach (np. rejestry ładowane do SASLAB) użytkownik będzie wprowadzał informacje o zbiorach danych ręcznie. Edycja oraz podgląd informacji o zbiorach danych w PM możliwy jest tylko dla użytkowników posiadających odpowiednie uprawnienia.

Metadane o wykonaniu procesów. PM nie tylko definiuje obiekty metodologiczne ale również służy do monitorowania wykonań implementacji tych obiektów. Szczególnie istotne są wykonania procesów spisowych, które pokazują jak spis przebiega, jakie kroki zostały zakończone, a które jeszcze czekają na uruchomienie. Pełną informację o wykonanych procesach użytkownik uzyskuje poprzez przegląd listy wykonań procesów oraz przegląd przebiegów procesów, które obrazują sekwencję wykonań.

Edytor tabel - Edytor tabel wykorzystywany jest do edycji tabel sterujących dla Master i Złotego Rekordu. Uruchomienie edytora wymaga dostępu przez użytkownika do narzędzia SAS Enterprise Guide.

str. 72/81



Generowanie tabel - PM umożliwia wygenerowanie inicjalnej wersji tabel zawierających reguły techniczne. Tabele takie są tworzone na podstawie zdefiniowanych przez metodologów reguł, a inicjalna wersja zawiera nazwy i opisy biznesowe tych reguł. Przyporządkowanie reguł do właściwych tabel odbywa się na podstawie atrybutów reguł i pojęć z nimi powiązanych (czy dotyczą Master czy Złotego rekordu, czy odnoszą się do osób, budynków czy mieszkań itd).

Wizualizacja reguł - Większość reguł zaimplementowanych w OBM, ma postać wpisów do odpowiednich tabel sterujących. Działanie tych reguł polega na implementacji jednego ogólnego procesu, który korzysta z właściwych wpisów do tabel sterujących. W PM istnieje możliwość przeglądania tabel sterujących w celu ewentualnego wychwycenia błędów przez osoby merytoryczne.

Przebiegi procesów - Przebiegi uzupełniają funkcjonalność przeglądania wykonań procesów. Przebiegi procesów pokazują wykonania procesów w ramach pewnej zdefiniowanej sekwencji.

Model GSBPM - Użytkownik może wyświetlić mapę procesów referencyjnych zdefiniowanych w standardzie Generic Statistical Business Process Model (wersja 4.0 z kwietnia 2009 roku). Mapa procesów zawiera procesy 1 i 2 poziomu (Level 1, Level 2). Dla wybranego przez użytkownika procesu referencyjnego aplikacja wyświetla zestawienie tabelaryczne zdefiniowanych procesów odpowiadających wskazanemu procesowi referencyjnemu.

III. Moduł wizualizacji procesów - moduł realizuje wizualizację procesów, zdefiniowanych w ramach metadanych metodologicznych, w obszarach:

a) hierarchii procesów;

b) definicji sekwencji procesów;

c) wykonań procesów w ramach wizualizacji sekwencji procesów.

IV. Moduł aktualizacji i eksportu metadanych - Moduł realizuje:

a) aktualizację danych w bazie metadanych na podstawie danych w tabelach buforowych;

b) aktualizację tabel buforowych na podstawie zmian w bazie metadanych.

Moduł wykonany jest jako zadania uruchamiane z harmonogramu lub z interfejsu użytkownika PM.

V. Moduł administracyjny - moduł obsługuje funkcje związane z zadaniami administracyjnymi:

a) zarządzanie użytkownikami;

b) autentykacja;

c) autoryzacja;

d) audyt;

e) obsługa parametrów technicznych.

W ramach tego modułu wyróżnia się dwie funkcjonalności:a) Podmioty: Funkcjonalność zarządzania podmiotami umożliwia zarządzanie użytkownikami oraz

podmiotami. W ramach operacji na podmiotach możliwy jest podgląd oraz edycja atrybutów użytkowników systemu. Z poziomu interfejsu użytkownika niemożliwe jest tworzenie nowych

str. 73/81



użytkowników oraz edycja istniejących. Operacje zarządzania uprawnieniami dostępne są przy pomocy Active Directory dla wyspecyfikowanych użytkowników systemu.

W związku z udostępnieniem PM innym instytucjom niż GUS w PM istnieje druga grupa użytkowników nazywana „użytkownikami zewnętrznymi”. Są oni dodawani bezpośrednio z interfejsu użytkownika PM, ale mają dostęp do bardzo ograniczonej listy funkcji.

b) Administrowanie – w ramach tej funkcjonalności można wyróżnić funkcje przeznaczone dla administratora systemu PM.

Ponadto w systemie PM istnieje możliwość umieszczania:

dokumentów;

raportów;

produktów.Ad a) Dokumenty - gromadzą informacje na temat metodologicznego i metodycznego podejścia do spisu/badania statystycznego. W tym miejscu gromadzone są również dokumenty opisujące standardy pracy z PM i innymi systemami spisowymi.

W PM dostępne są następujące dokumenty:- dokument metodyczny;

- harmonogram;

- inny dokument;

- opis procedury.

Ad b) Raporty - funkcjonalność zarządzania raportami umożliwia definiowanie ścieżki dostępu do raportów zarówno pod postacią pliku, jak i dostępnego bezpośrednio w przeglądarce. Raportem może być plik przechowywany w ogólnie dostępnym katalogu lub adres URL do narzędzia raportującego, w którym znajduje się zdefiniowany raport lub katalog z raportami.

Użytkownicy Podsystemu Metainformacji posiadający uprawnienia umożliwiające przegląd raportów mają dostęp do listy raportów.

Ad c) Produkty - definiowane są przez użytkowników w ABM i obejmują szeroki zakres obiektów, takich jak kostka wielowymiarowa, statystyka, raport itp. Definicje produktów są przenoszone do PM w celu udostępnienia ich w jednym miejscu wraz z innymi metadanymi. Informacje w definicjach produktów, mają powiązania z innymi metadanymi znajdującymi się w PM, w tym zwłaszcza z miarami, wymiarami, pojęciami.

Główny Urząd Statystyczny posiada kody źródłowe do systemu PM z prawem do jego rozwijania. Umożliwia to wykorzystanie systemu PM do realizacji przedmiotu zamówienia.

Rekomendacje dotyczące wykorzystania systemu PM w projekcie

A. W zakresie zawartości

str. 74/81



1. Podsystem Metainformacji został zbudowany na potrzeby obsługi spisów PSR 2010 i NSP 2011 i w związku z tym posiada wyłącznie funkcjonalności, które były niezbędne do przeprowadzenia prac w ramach spisów. W projektowanym systemie należy uwzględnić dodatkowo zakres metadanych nie istniejący w PM:

Metadane nadrzędne: Słownik Pojęć, Standardy Klasyfikacyjne, Program Badań Statystycznych Statystyki Publicznej, prace metodologiczne, opis baz danych, opis źródeł danych, szablon opisu danych, POS (harmonogramy), metodyka oceny jakości, formy rozpowszechniania wyników badań, plan wydawniczy, opis rejestrów statystycznych, opis rejestrów urzędowych prowadzonych przez Prezesa GUS, zasady postępowania z danymi i inne podobne, metadane organizacji, akty prawne związane ze statystyką.

Metadane badania obejmujące podprocesy w przyjętym modelu procesu statystycznego, np. etap specyfikacji potrzeb (szczegółowy zakres zostanie przedstawiony na etapie tworzenia projektu technicznego),

2. W projektowanym systemie należy uwzględnić rozszerzenie zakresu opisu obiektów metadanych w stosunku do Podsystemu Metainformacji o kolejne atrybuty, zaspokajające potrzeby wszystkich badań np. (szczegółowy zakres zostanie przedstawiony na etapie tworzenia projektu technicznego).

B. W zakresie funkcjonalności

W związku z założeniem, że Podsystem Metainformacji został zbudowany na potrzeby spisów system ten nie zawiera szeregu funkcjonalności niezbędnych dla kompleksowej obsługi badań. W projektowanym systemie należy uwzględnić dodatkowe funkcjonalności w stosunku do Podsystemu Metainformacji, tj.:

1. modyfikację modeli metadanych, a także budowę nowych modeli – z automatycznym wygenerowaniem (zmianą/utworzeniem) bazodanowych struktur fizycznego przechowywania metadanych oraz interfejsu użytkownika.

Implementacja zmodyfikowanych modeli metadanych nie może powodować utraty informacji zgromadzonych w tych modelach przed modyfikacją;

2. funkcjonalność Serwera Klasyfikacji obejmującą utrzymywanie klasyfikacji gromadzonych w ramach przyjętego modelu (zgodnego z modelem Neuchatel).

Model uwzględnia m.in. grupowania klasyfikacji, np. w rodziny klasyfikacji; tworzenia powiązań, w tym kluczy przejść, obsługę precedensów;

3. zapewnienie zaawansowanej funkcjonalności zarządzania przepływem pracy pozwalającym na udział wielu stron również spoza służb statystyki publicznej.

Np. w procesie tworzenia i uzgadniania programu badań;

4. zaawansowane raportowanie, ze wsparciem analitycznym umożliwiające wygenerowanie dokumentu spełniającego nałożone wymagania, w tym redakcyjne.

W szczególności wygenerowanie programu badań – z uwzględnieniem wymogów RCL w odniesieniu do aktów prawnych (poprawne przywoływanie aktów prawnych (publikator tylko przy pierwszym wystąpieniu), poprawne stosowanie skrótów (pierwsze wystąpienie w pełnym brzmieniu) oraz zasad

str. 75/81



redakcyjnych, m.in.: list punktowanych, myślników, dywizów, półpauz, pauz, łączników, spacji nierozdzielających, indeksów);

5. wielostopniowe administrowanie umożliwiające m.in. nadawanie uprawnień odrębnie dla wydzielonych komponentów metadanych.

Np. możliwość edycji opisów prac metodologicznych w czasie blokady edycji kart badania;

6. utworzenie narzędzi umożliwiających elastyczną konfigurację interfejsów do importu/eksportu metadanych;

7. zapewnienie przejrzystego i intuicyjnego interfejsu dla obsługi użytkowników ze względu na planowany powszechny charakter stosowania systemu przez pracowników statystyki publicznej.

Dotyczy to w szczególności zastosowanie terminologii obowiązującej obecnie w projektowaniu i realizacji różnych badań;

8. zapewnienie kontroli wprowadzanych metadanych

Między innymi poprzez wprowadzenie hierarchii i kolejności definiowania poszczególnych obiektów metadanych jak i ich atrybutów;

9. zapewnienie możliwości automatycznego przekształcania reguł biznesowych w reguły techniczne w zakresie wybranych typów reguł;

10. zapewnienie funkcjonalności związanej planowaniem i zarządzaniem zasobami oraz monitorowaniem przebiegu prac.

str. 76/81




PLAN OPRACOWAŃ STATYSTYCZNYCH (POS)Plan Opracowań Statystycznych (POS) jest narzędziem do koordynacji i organizacji badań. W POS

identyfikowane są główne etapy badania (kamienie milowe), terminy ich realizacji i wykonawcy. Głównym zadaniem POS jest planowanie prac przewidzianych do realizacji w dowolnej jednostce czasu przez dowolną komórkę organizacyjną.

Aplikacja POS przeznaczona jest do tworzenia Planu Opracowań Statystycznych. Proces ten jest podzielony w aplikacji na kilka etapów, które realizowane są przez różne grupy użytkowników. Wynikiem działania aplikacji jest zgromadzenie zebranych danych w strukturach bazodanowych umożliwiających wygenerowanie POS w formie publikacji, a także opracowywanie raportów analitycznych i innych zestawień, w szczególności Kalendarza badań sterującego Portalem Sprawozdawczym, terminarza pozyskiwania danych z zewnętrznych źródeł, raportów obciążenia: Portalu Sprawozdawczego i sieci ankieterów.

Aplikacja zaprojektowana w VB.Net (.NET Framework 2.0); baza – MS SQL Server 2005 Standard. Aplikacja funkcjonuje od opracowań realizowanych w 2011 roku i przygotowywana była w 2010 roku. W kolejnych latach aplikacja była modyfikowana w oparciu o wyniki wdrażania i zmieniające się potrzeby.

Użytkownikami systemu są:

autorzy, tj. osoby odpowiedzialne za prowadzenie badania w jednostkach autorskich;

organizatorzy, tj. osoby odpowiedzialne za prowadzenie badania; projektanci, tj. osoby odpowiedzialne za wykonanie prac projektowo-

programistycznych; administratorzy, tj. osoby zarządzające użytkownikami i uprawnieniami w

systemie POS; inne osoby, z uprawnieniami do przeglądania opracowań - na etapie wypełniania

opisów lub dopiero po zakwalifikowaniu opracowań do wydruku.Obecnie zarejestrowanych jest ponad 700 użytkowników.

Proces tworzenia POS na kolejny rok rozpoczyna się od przeniesienia niezbędnych danych z bazy POS za rok poprzedni oraz aktualizacji niezbędnych słowników, gdyż wypełnianie danych w POS jest oparte w znacznej mierze o słowniki. Podstawowym słownikiem – na podstawie którego przeprowadzana jest kontrola kompletności w POS – jest wykaz źródeł danych do badań, opracowany na podstawie PBSSP z 2 kolejnych lat.

Każda z grup użytkowników ma udostępnione do wypełniania odpowiednio zdefiniowane obszary danych. Po zakończeniu wypełniania danych użytkownik jest zobowiązany zaakceptować etap wypełniania. Akceptację poprzedza automatyczna kontrola poprawności wypełnianych danych. Postęp prac nad POS jest monitorowany na podstawie listy opracowań, zawierającej m.in. status opracowania i znaczniki akceptacji poszczególnych etapów wypełniania.

str. 77/81



Specyfika aplikacji POS polega na tym, że jest ona oparta o ustalony plik MS Excel, w którym tworzone są wzorce (szablony) opracowań - z określaniem sposobu wypełniania poszczególnych pól, wyświetlania ich na ekranie i na wydruku. Dzięki przyjęciu takiego rozwiązania istnieje możliwość łatwej modyfikacji wzorców opracowań w dowolnym momencie, nawet na etapie gromadzenia danych.

Inne obszary specyficznej funkcjonalności aplikacji związane są z możliwością tworzenia reguł walidacji, zapisywania ich do pliku, testowania, wczytywania oraz przypisywania do określonych zdarzeń, a także z możliwością kwalifikowania opracowań do wydruku oraz ustalania parametrów wydruku.

Baza POS zawiera ok. 800 opracowań. Każde z nich ma 50 pozycji opisu. Jako słowniki funkcjonują:

wykaz Kodów Jednostek Kalkulacyjnych – 6 kolumn ok. 1100 wierszy; wykaz badań – 6 kolumn ok. 220 wierszy; wykaz formularzy GUS – 12 kolumn ok. 300 wierszy; wykaz zewnętrznych źródeł danych – 20 kolumn ok. 550 wierszy; wykaz publikacji – 9 kolumn ok. 150 wierszy; wykaz jednostek organizacyjnych – 5 kolumn ok. 35 wierszy; okres lub stan pozyskiwanych danych – 2 kolumny ok. 75 wierszy; wykaz częstotliwości – 2 kolumny ok. 22 wierszy; użytkownicy - 9 kolumn ok. 750 wierszy.inne, kilkuwierszowe:

str. 78/81



typ opracowania; informacja o zmianach; charakter badania; rodzaj transmisji; kategorie archiwalne.

Zakres wypełnianych danych przedstawia poniższy formularz:

str. 79/81



str. 80/81



MODEL GSBPM (GENERIC STATISTICAL BUSINESS PROCESS MODEL)

str. 81/81

Projekt SISP współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. 7. Oś Priorytetowa: Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji

opz 2 · web viewprocesy koncentrują się przede wszystkim na działaniach związanych z...

Documents