Organ ve doku bağışı hakkındaki gerçekleri

keşfedinKararınızı Australian Organ Donor Register’a (Avustralya Organ Bağışı Kütüğü) kaydedin

www.donatelife.gov.au

İçindekilerGerçekleri keşfedin 1Organ ve doku bağışı nedir? 1Organ ve doku bağışı neden önemlidir? 1İnsanlar neden organ nakline ihtiyaç duyar? 1Kimler donör olabilir? 2Hangi organ ve dokular bağışlanabilir? 2Organ ve doku bağışı süreci nasıl işler? 2Organ ve dokular nasıl çıkarılır? 3Organ ve dokular nasıl paylaştırılır? 3Organ ve doku bağışı ne zaman yapılabilir? 4

Karar verin ve kararınızı kaydedin 5Donor Register (Donör Kütüğü) Nedir? 5Donor Register'a kimler kaydolabilir? 5Daha önce bir başka yere kaydolmuşsam ne olur? 5Donor Register'a nasıl kaydolabilirim? 6Medicare kart numarama neden ihtiyacım var? 6Kayıt bilgilerimi nasıl değiştirebilirim? 6Donor Register hakkında daha fazla bilgiyi nerede

bulabilirim? 6

Kararınızı aileniz ve arkadaşlarınızla tartışın 7Bağış kararımı kimin bilmesi gerekir? 7Bu konudaki konuşmayı nasıl başlatabilirim? 7Neleri konuşmam gerekir? 8DonateLife nedir? 8Organ ve doku bağışı hakkında daha fazla bilgiyi

nerede bulabilirim? 9DonateLife iletişim 10

1

Gerçekleri keşfedinOrgan ve doku bağışı nedir?Organ ve doku bağışı yaşam kurtaran ve yaşam değiştiren tıbbi bir işlemdir. Organlar bir donörden alınıp, organ yetmezliği nedeniyle çok hasta veya ölmekte olan bir kişiye nakledilir. Göz ve doku bağışı diğer kişilerin yaşamını kurtarabilir veya iyileştirebilir.

Avustralya dünyadaki en iyi organ nakli başarı oranlarından birisine sahiptir ve araştırmalar Avustralyalıların büyük çoğunluğunun organ ve doku bağışını desteklediğini göstermektedir.

Organ ve doku bağışı neden önemlidir?Organ ve doku bağışı yaşam kurtarır ve değiştirir. Bir organ ve doku donörü 10 ya da daha fazla kişinin yaşamını değiştirebilir.

Herhangi bir anda resmi bekleme listesinde organ nakli için bekleyen yaklaşık 1600 Avustralyalı bulunmaktadır. Bazı Avustralyalılar bir organ nakli beklerken ölmektedir. Bazıları hastanede haftalar ya da aylar geçirirken, diğer bazıları da diyaliz veya bir başka tedavi için her hafta birkaç kez hastaneye gitmektedirler.

İnsanlar neden organ nakline ihtiyaç duyar?Bir organ nakline ihtiyacı olan kişiler genellikle organlarından birisi çalışmadığı için çok hastadırlar veya ölmektedirler. Bunlar arasında bebekler ve çocukların yanı sıra daha yaşlı kişiler de vardır.

Bir doku nakline ihtiyacı olanlar da herhangi bir yaşta olabilir. Bazı vakalarda, doku yaşam kurtarabilir. Çoğunlukla, nakil işlemi alıcının yaşamını iyileştirir.

2

Kimler donör olabilir?Hemen hemen herkes organ ve doku bağışında bulunabilir—bazı organ ve dokuların bağışı için bir yaş sınırı yoktur. Burada belirleyici faktörler kişinin nerede ve nasıl öldüğü ile organ ve dokularının durumudur. Yaşınız ve tıbbi geçmişiniz dikkate alınmasına rağmen, bir donör olamayacak kadar genç, yaşlı veya sağlıksız olduğunuzu varsaymamanız gerekir.

Hangi organ ve dokular bağışlanabilir?Bağış şunları içerebilir:

• organlar böbrekler, kalp, akciğerler, karaciğer ve pankreas

• dokular kalp kapakçıkları, kemik dokuları, deri, göz ve pankreas dokusu.

Hangi organ ve dokuları bağışlamayı kabul ettiğinize ilişkin kararınızı Australian Organ Donor Register’a kayıt sırasında belirtebilirsiniz.

Organ ve doku bağışı süreci nasıl işler?Bir kişi organ ve/veya doku donörü olabileceği bir durumda ölürse, bağış olasılığı ailesiyle görüşülür.

Ölmüş olan kişinin organ ve doku bağışı isteğini kaydettirip kaydettirmediğini öğrenmek için Australian Organ Donor Register kontrol edilir. Bir bağış uzmanı bağış konusunda konuşmak için aileyle bir araya gelir.

Potansiyel bir donörün ailesine bağış işleminin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda görüşüp bir karara varmaları için zaman verilir. Bağışa karar verilirse, düzenlenen belgeler bağış işlemini ve hangi organ ve dokuların bağışlandığını onaylar.

3

Tüm eyalet ve bölgelerin ailenin onayı sonrasında başlayan yasal süreçleri vardır, bunlara göre potansiyel bir donörün klinik işlemleriyle ilgisi olmayan atanmış bir görevlinin bağış işleminin gerçekleştirilmesi için onay vermesi gerekir. Potansiyel donörün ölümünün adli tabip tarafından soruşturulması gerekiyorsa, sürecin bu bölümü eyalet adli tabibini de içerebilir.

Bu süreç sırasında ve sonrasında, donörün ailesi DonateLife organ ve doku bağış uzman personeli tarafından desteklenir.

Tüm bağış ve organ nakli işlemleri Avustralya kamu sağlığı sisteminde uzman tıp ekipleri tarafından gerçekleştirilir.

Organ ve dokular nasıl çıkarılır?Organ ve dokuların çıkarılması işlemi diğer cerrahi işlemlerden farklı değildir.

Donörün vücuduna her zaman onurlu ve saygılı bir şekilde davranılır. Organ ve doku bağışı donörün fiziksel görünümü ve cenaze işlemlerini değiştirmez.

Organ ve dokular nasıl paylaştırılır? Avustralya’da organ ve dokuların paylaştırılması konusunda sıkı yönetmelikler vardır. Transplantation Society of Australia and New Zealand (TSANZ; Avustralya ve Yeni Zelanda Organ Nakli Derneği), organ nakliyle ilgili Organ Transplantation from Deceased Donors: Consensus Statement on Eligibility Criteria and Allocation Protocols (Ölmüş Donörlerden Organ Nakli: Uygunluk Kriterleri ve Paylaştırma Protokolleri Konusunda Mutabakat Beyanı) başlıklı yönetmeliği düzenlemiştir. Bu yönetmelikleri donatelife.gov.au adresinde bulabilirsiniz.

4

Organ ve doku bağışı ne zaman yapılabilir? Ölüm şekli bir kişinin organ ve dokularını bağışlayıp bağışlayamayacağını belirler.

Organ bağışı

Bir kişinin beyin ölümü deklere edilip hastanede suni solunuma bağlandığında organları bağışlanabilir. Beyin ölümü beyne giden kan dolaşımının kesildiği, beynin çalışmasını durdurduğu ve tedavi olasılığı kalmadan öldüğü zaman meydana gelir. Bağımsız ve uygun niteliklere sahip iki kıdemli doktor tarafından yürütülen bir dizi test, beyin ölümünün meydana geldiğini resmileştirir.

İnsanlar beyin ölümü ile komada olmayı birbirine karıştırabilir.

Komada olan kişi bilinçsizdir, çünkü; beyni bir şekilde hasar görmüştür, ancak beyin çalışmayı sürdürmektedir ve iyileşebilir. Beyin ölümünde ise, beynin hiçbir şekilde iyileşme olasılığı yoktur. Tıbbi testler beyin ölümü ile komada olma durumunu birbirilerinden net şekilde ayırır.

Organ bağışı, “kardiyak ölüm” olarak adlandırılan kişinin kalbinin atmayı durdurmasından sonra da mümkündür, ancak bu daha az görülen bir durumdur.

Hastanede ölenlerin yalnızca yüzde biri veya ikisi organ bağışı için uygundur. Dolayısıyla, tüm potansiyel donörlerin belirlenmesi ve ailelerinin bağış konusunda bilgilendirilerek kararlar vermeleri için desteklenmesi çok önemlidir.

Doku bağışı

Çok daha fazla sayıda kişi nakil için doku bağışlama fırsatına sahiptir.

Nakil işleminin başarılı olması için doku bağışı donörün ölümünün organ bağışı ile aynı sınırlı koşullarda meydana gelmiş olmasını gerektirmez.

Organların aksine, dokular değişen süreler için saklanabilir.

65

Karar verin ve kararınızı kaydedinDonor Register (Donör Kütüğü) Nedir?Australian Organ Donor Register (Avustralya Organ Donör Kütüğü) insanların ölümlerinden sonra nakil amaçlı organ ve doku donörü olma kararlarını kaydettirebilecekleri tek ulusal kütüktür.

Donor Register bir kişinin bağış kararının Avustralya’da herhangi bir yerde yetkili personel tarafından haftada yedi gün, günde 24 saat doğrulanabilmesini sağlar. Bir kişinin ölmesi durumunda, yetkili personel tarafından Donor Register’dan erişilen kişinin bağış kararı ile ilgili bilgiler kişinin ailesine verilebilir.

Kararınızı Donor Register’a gönüllü olarak kaydedebilirsiniz ve hangi organları ve dokuları bağışlayacağınız konusunda seçim tamamen size aittir. Bir organ veya doku donörü olmak istemiyorsanız, bağışta bulunmama kararınızı Donor Register’a kaydedebilirsiniz.

Donor Register bilimsel araştırma amacıyla organ ve doku bağışı kararlarının kaydedilmesi için kullanılmaz.

Donor Register’a kimler kaydolabilir?16 yaşında veya daha büyük olan herkes bağış kararını Donor Register’a kaydedebilir.

Daha önce bir başka yere kaydolmuşsam ne olur?Donor Register nakil amaçlı organ ve doku bağışı için tek ulusal kütüktür. Bağış arzunuzu bir başka yere kaydetmiş olsanız bile (örneğin, sürücü ehliyetinizin yenilenmesi sırasında bir kutuyu işaretleyerek), kararınızı Donor Register’a kaydetmeniz çok önemlidir.

7

Donor Register’a nasıl kaydolabilirim?Bağış kararınızı şu şekilde kaydedebilirsiniz:

• ekteki formu doldurarak• humanservices.gov.au/organdonor adresine

gidip çevrimiçi kaydolarak• 1800 777 203** numaralı telefonu arayarak• bir Medicare Service Centre’ı (Devlet Sağlık Sigortası

Hizmet Merkezi) ziyaret ederek.

Medicare kart numarama neden ihtiyacım var?Donörlük kaydınızı Medicare kartınızla birbirine bağlamanız zorunlu değildir, ancak bunu yapmak için izniniz alınmaya çalışılır, çünkü bu detaylarınızın güncel tutulmasına yardımcı olur. Bu ayrıca potansiyel bir organ donörü olarak düşünülmeniz durumunda, donör kaydınızın bulunmasını kolaylaştırır.

Kayıt bilgilerimi nasıl değiştirebilirim?Bağış kararınızı Donor Register’dan şu şekilde değiştirebilir veya geri çekebilirsiniz:

• ekteki formu doldurarak • 1800 777 203** numaralı telefonu arayarak• bir Medicare Service Centre’ı ziyaret ederek.

Donor Register hakkında daha fazla bilgiyi nerede bulabilirim?Çevrimiçi olarak humanservices.gov.au/

organdonor

adresinde aodr@humanservices.gov.au

dresine e-posta göndererek D epartment of Human Services,

GPO Box 711 Hobart TAS 7001

adresine yazarak 1 800 777 203** numaralı telefonu arayarak

TTY 1800 552 152** (işitme ve konuşma özürlüler)

TIS 131 450* (Yazılı ve Sözlü Çeviri Hizmeti)

Bu bilgilerin çevrilmesi için yardıma ihtiyacınız varsa, TIS’ı 131 450* numaralı telefonu arayın

* Arama ücretleri uygulanır. ** A rama ücretleri yalnızca ankesörlü telefonlardan ve cep

telefonlarından aramalarda uygulanır.

Kararınızı aileniz ve arkadaşlarınızla tartışınBağış kararımı kimin bilmesi gerekir?Size yakın olan kişilerin—birinci derece akrabalarınızın—bağış kararınızı bugün bilmeleri gerekir. Ölmeniz durumunda, bu kişilerden bağış yapma arzunuzu onaylamaları istenecektir. Donor Register’a kaydolmuş olsanız bile, Avustralya’da, bağış işlemi gerçekleştirilmeden önce her zaman ailenin onayı alınır.

Bir ailenin karar vermesine yardımcı olan en önemli şey, sevdikleri kişinin arzusudur. Bağış kararlarını tartışmış ve birbirilerinin bu konudaki kararını bilen ailelerin bu kararları destekleme olasılığı çok daha yüksektir.

Gerektiğinde bu konudaki arzularını destekleyebilmeniz için aile üyelerinizin bağışla ilgili arzularını sormak ve bilmek önemlidir.

Bu konudaki konuşmayı nasıl başlatabilirim?Ölmeniz durumunda organlarınız ve dokularınızla neler yapılabileceği dahil, yaşamla ilgili önemli konularda bir konuşma başlatmak için günlük durumları kullanmayı deneyin.

Organ ve doku bağışı konusunda bilgili ve unutulmaz bir aile görüşmesi yapma konusundaki pratik bir kılavuzu donatelife.gov.au adresindeki Discuss (Görüşün) > Discuss With Your Family (Ailenizle Görüşün) bölümünde bulabilirsiniz.

8

Bağış kararınızı ailenizle konuşmanız için uygun ortam yaratma konusundaki bazı öneriler şunlardır:

• gelecek sefer aileniz yemek için bir araya geldiğinde• genç bir yetişkin olarak ilk kez evden ayrılırken• sürücü ehliyetinizi alırken veya yenilerken• hayat arkadaşınızla bir yıldönümünü kutlarken• önemli bir doğum günü kutlarken• donör olan, organ nakline ihtiyacı olan veya organ

nakli yaptırmış birini duyduğunuzda• televizyonda bağış ve organ nakli konusunda

haberleri izlerken veya medyada bu konuda bir makale gördüğünüzde

• organ ve doku bağışı hakkında bir reklam gördüğünüz veya işittiğinizde

• bir arkadaş veya aile üyenizin ölümü ardından• çocuklar bu konuyu okulda işlediklerinde.Bu arzunuzu ailenizle daha önce görüştüyseniz, bu olaylar hatırlanmalarını sağlamak amacıyla arzularınızı tekrarlamak için iyi bir fırsat sunar.

Neleri konuşmam gerekir?Herkesin organ ve doku bağışı için kendine özel nedenleri vardır. Aileniz ve arkadaşlarınızın sizin gerekçelerinizi, sizin de onlarınkini anlamanız önemlidir.

Konuşulabilecek bazı konular şunları içerebilir:• bağışta bulunmak için kendi nedenleriniz• bağışlamak istemediğiniz bir şey olup olmadığı• ailenizin bağış taraftarı veya karşıtı olma nedenlerini

sormak• bağışla ilgili gerçekler• bağışla ilgili uydurma hikayeler ve kişilerin bu

konudaki yanlış fikirleri• donör aileleri ve organ bağışı yapılan kişiler

hakkındaki bazı öyküleri paylaşmak.DonateLife web sitesinde (donatelife.gov.au) bir Aile Görüşme Kiti dahil, bu konudaki konuşmayı başlatmanıza yardımcı olacak çok çeşitli kaynaklar bulunur.

9

Böyle bir durum ortaya çıkarsa arzularınızı onaylayabilmesi için ailenizin bu görüşmeyi hatırlaması önemlidir. Ayrıca, sizin de aile üyelerinizin arzularını bilmeniz önemlidir.

DonateLife nedir?Organ and Tissue Authority (Organ ve Doku Kurumu),3 Temmuz 2008 tarihinde Avustralya Hükümetleri Konseyi tarafından onaylanan Avustralya Hükümeti’niorgan nakli için organ ve doku bağışı konusunda dünyanın en iyi uygulaması yaklaşımını uygulamak amacıyla ulusal reform gündemini hayata geçirmek için eyalet ve bölgelerle, klinik uzmanları ve toplum sektörüyle birlikte çalışır.

Ulusal reform gündeminin iki hedefi, bağış oranlarını en üst düzeye çıkarmak için sağlık sistemi dahilinde olanak ve kapasiteyi artırmak ve Avustralya’da organ ve doku bağışını desteklemek amacıyla toplumsal farkındalık ve paydaş katılımı sağlamaktır.

Ulusal reform gündemi DonateLife Ağı üzerinden Organ and Tissue Authority tarafından, eyalet ve bölge hükümetleri, göz ve doku bankaları, toplumsal kuruluşlar ve geniş bağış ve organ nakli klinik sektörleile ortaklaşa yönetilir.

DonateLife Ağı, Organ and Tissue Authority, eyalet ve bölge tıp direktörleri, organ ve doku bağışı acenteleri (DonateLife acenteleri) ve organ ve doku bağışı konusunda uzman hastane bazlı doktor ve hemşirelerden oluşur.

n

ri

Organ ve doku bağışı hakkında daha fazla bilgiyi nerede bulabilirim?Kaynaklar, bilgi formları ve donör ailelerinin ve organ bağışı yapılmış kişilerin öyküleri hakkında daha fazla bilgiyi donatelife.gov.au adresindeki DonateLife web sitesinde bulabilirsiniz.

DonateLife iletişimOrgan and Tissue AuthorityLevel 6, 221 London CircuitCanberra City ACT 2600Phone: 02 6198 9800 Fax: 02 6198 9801enquiries@donatelife.gov.au

DonateLife ACTCanberra Hospital, Building 6, Level 1Yamba Drive, Garran ACT 2605Phone: 02 6174 5625 Fax: 02 6244 2405organ.donation@act.gov.au

DonateLife NSWLevel 6, 4 Belgrave Street, Kogarah NSW 2217Phone: 02 8566 1700 Fax: 02 8566 1755nsworgandonation@sesiahs.health.nsw.gov.au

DonateLife NT1st Floor, Royal Darwin HospitalRocklands Drive, Tiwi NT 0810Phone: 08 8922 8349 Fax: 08 8944 8096donatelife@nt.gov.au

DonateLife QLDBuilding 1, Level 4, Princess Alexandra Hospital199 Ipswich Road, Woolloongabba QLD 4102Phone: 07 3176 2350 Fax: 07 3176 2999donatelife@health.qld.gov.au

DonateLife SALevel 6, 45 Grenfell Street, Adelaide SA 5000Phone: 08 8207 7117 Fax: 08 8207 7102donatelifesa@health.sa.gov.au

DonateLife TASHobart Corporate CentreLevel 3, 85 Macquarie Street Hobart TAS 7000Phone: 03 6270 2209 Fax: 03 6270 2223donatelife.tasmania@dhhs.tas.gov.au

DonateLife VICLevel 2, 19–21 Argyle Place South, Carlton VIC 3053Phone: 03 8317 7400 Fax: 03 9349 2730donatelife@redcrossblood.org.au

DonateLife WASuite 3, 311 Wellington Street, Perth WA 6000Phone: 08 9222 0222 Fax: 08 9222 0220donatelife@health.wa.gov.au

www.donatelife.gov.au

Turkish