Orta gerilim ürünleri

UniGear ZS1 24 kV’ye kadar hava izoleliark-dayan ml , orta gerilim alt

3

ndeks

1. UniGear ZS1 4 Tan m 8 IEC S fland rmas 10 Tasar m özellikleri 12 Tam tip testli 14 Güvenlik 18 Vakumlu kesici 22 Gazl kesici 24 Vakumlu kontaktör 26 Yük ay 28 Servis arabalar 30 UFES - Ultra h zl topraklama anahtar 32 Is-s rlay ar za ak m s rlama 34 Enstrüman transformatörleri 36 Ölçme sensörleri 40 Kablo uçlar 42 Da m otomasyonu 56 Otomatik transfer sistemi 58 Tipik üniteler 60 Teknik veriler

2. UniGear ZS1 - Çift Baral Sistem 64 Tan m 66 Karakteristikler 68 Tipik üniteler 70 Teknik veriler

3. Deniz Uygulamalar 74 Tan m 76 Karakteristikler 78 Tipik üniteler 80 Teknik veriler

UniGear ZS1 - Çift Seviyeli Sistem 82 Tan m 84 Karakteristikler 86 Tipik üniteler 88 Teknik veriler

4

• UniGear ZS1, 24 kV, 4000 A, 50 kA’ya kadar ABB’nin ana global alt r ve alt tada size yak n olarak üretilmektedir.

• 150,000’den fazla alt, 100’den fazla ülkede üretilmi ve kurulmu tur.• Her UniGear ZS1 orta gerilim alt sistemi, bir kesici, kontaktör veya yük

ay ve ayn zamanda geleneksel alt sistemleri için kullan lan tüm aksesuarlar ile donat labilen tek bir üniteden olu ur.

1. UniGear ZS1 Tan m

5

Aral k• 12-17.5 kV, …4000 A, …50 kA’ya kadar• 24 kV, …3150 A, …31.5 kA’ya kadar• IEC standard• Yüksek düzeyde özelle tirilmi

versiyonlar

Güvenlik• Güvenlik kilitleri ile donat lm r• ç ark s fland rmas IAC AFLR• fland lm LSC-2B, PM• Kap kapal iken kesicinin ç kart lmas

Esneklik• Geni uygulama alan• Vakum ve SF6 kesicisi• Vakumlu kontaktör• Yük ay• Geleneksel AT/GT ve sensörler• Duvara monte ve serbest çözüm

Kalite• ABB kalitesi• Yayg n kurulu sistem• Çok say da ülkede kurulmu

Tasar m içeri i• Koruma ve kontrol• Topraklama anahtar• Ultra h zl topraklama anahtar• IS S rlay• Entegre kapasitör banklar• Fider bölmesi (bay) bilgisayar

Da m irketleri ve enerji santralleri• Güç üretim istasyonlar• Trafo merkezleri• Ana ve yard mc alt

Industry• Selüloz ve ka t• Çimento• Tekstil• G da• Otomotiv• Ta ocaklar• Petrokimya• Petrol ve gaz• Metalürji• Haddehaneler• Madenler

Deniz• Sondaj platformlar• Off-shore petrol platformlar• Yolcu gemileri• Yük gemileri• Tankerler• Kablo gemileri• Vapurlar

Ta ma• Havaalanlar• Limanlar• Demiryollar• Yeralt ta mac

Altyap• Al veri merkezleri• Hastahaneler• Büyük altyap ve in aat i leri

UniGear ZS1’in Karakteristikleri

Uygulamalar

• Deniz, sismik, nükleer gibi özel uygulamalarda kullan lmas onaylanm r ve IEC, GB/DL , GOST ve CSA standartlar için tip testi yap lm r.

• Üniteler, UniGear ailesinin di er ürünlerine do rudan ba lanabilmektedir.• alt, kurulum ve bak m için arkadan eri im gerektirmez, tüm servis i lemleri

ön taraftan gerçekle tirilir.

6

1. UniGear ZS1 Tan m

UniGear ZS1, iç mekan kuruluma uygun, metal mahfazal bir orta gerilim alt sistemidir.Metal perdeler, bölmeleri birbirinden ay rmaktad r ve enerjili parçalar hava izolelidir.

alt n son derece modüler yap , herhangi bir uygulaman n gerektirdi i bile enlerin seçimini basitle tirir.

alt sisteminin i levsel ünitelerinin ark dayan , IEC 62271-200 standartlar , Ek AA, S f A eri ilebilirlik, kriterler 1-5’e uygun olarak garanti edilmektedir.Tüm i letme, bak m ve servis i lemleri, ünitenin ön taraf ndan gerçekle tirilebilmektedir. alt sistemi ve topraklama anahtarlar , kap kapal iken ön taraftan i letilir.

alt sistemi duvara monte edilebilir.

CihazlarUniGear ZS1 alt için mevcut cihaz serisi, pazardaki en komple seridir ve a da belirtilen cihazlar içermektedir:• Mekanik veya manyetik tahrik mekanizmal çekmeceli

vakumlu kesiciler,• Çekmeceli gazl kesiciler,• Çekmeceli sigortal vakumlu kontaktörler,• Yük ay lar n sabit versiyonlar .Bu özellik, ayn servis ve bak m prosedürlerine sahip tek bir alt-kullan arayüzü teklif etmeyi mümkün k lmaktad r.Bu alt enstrüman transformatörleri ve ak m ve gerilim ölçme için sensörler ve koruma ve kontrol ünitesi tipleri ile donat labilir.

alt, bara konfigürasyonuGeleneksel fonksiyonel üniteler tek seviyeli tek bara düzeninde tamamlan rken, UniGear ZS1 alt platformu a da belirtilen bile enlerle donat r:• Çift seviyeli,• Sigortal kontaktörlerle donat lm kompakt üniteler,• Çift bara sistemleri.• Bu ünitelerin kullan lmas alan n son derece etkin bir ekilde

kullan lmas na imkan sa lar. Ayr ca UniGear ZS1 tek bara düzeninin, UniGear ailesinin a da belirtilenler gibi di er üyeleriyle kombine edilmesi mümkündür:

• UniGear 550,• UniGear 500R,• UniGear MCC.

Normal i letme ko ullaralt sisteminin tan mlanan de erleri, a da belirtilen

ortam ko ullar nda garanti edilir:• Minimum ortam s cakl : – 5 °C• Maksimum ortam s cakl : + 40 °CFarkl s cakl k aral klar için lütfen ABB sat temsilcisi ile temas kurunuz.• Ortam nemi: - Maksimum 24 saatlik ortalama ba l nem: %95 RH - Maksimum 24 saatlik ortalama su buhar bas nc : 2.2 kPa - Maksimum ayl k ortalama ba l nem: %90 RH - Maksimum ayl k ortalama su buhar bas nc : 1.8 kPa• Normal i letme sahas rak deniz seviyesinin 1000 m’ye kadar

üzerindedir. Daha yüksek uygulamalar için lütfen ABB sat temsilcisi ile temas kurunuz.

• Normal, a nd olmayan ve kirlenmemi atmosferin varl .

7

UniGear ZS1 IEC elektriksel karakteristikleri- Tek Bara SistemiAnma gerilimi kV 7.2 12 17.5 24

Anma izolasyon gerilimi kV 7.2 12 17.5 24

Anma güç frekans dayan m gerilimi kV 1 dk 20 28 38 50

Anma y ld m darbe dayan m gerilimi kV 60 75 95 125

Anma frekans Hz 50/60 50/60 50/60 50/60

Anma k sa süreli dayan m ak kA 3 sn …50 …50 …50 …31.5

Tepe ak kA …125 …125 …125 …80

ç ark dayan m ak kA 1 sn …50 …50 …50 …31.5

Ana bara anma ak A ...4,000 ...4,000 ...4,000 ...3,150

Kesici anma ak A

630 630 630 630

1,250 1,250 1,250 1,250

1,600 1,600 1,600 1,600

2,000 2,000 2,000 2,000

2,500 2,500 2,500 2,300

3,150 3,150 3,150 2,500

Zorlamal havaland rma ile kesici anma ak A3,600 3,600 3,600 2,500

4,000 4,000 4,000 3,150

1) Di er versiyonlar için lütfen bölüm 2 (Çift Bara Sistemi) ve bölüm 3’e (Deniz Uygulamalar ) bak n.2) GB/DL versiyonu, dielektrik karakteristiklerde (42 kV) ve k sa süreli dayan m ak nda (4 sn) daha yüksek talepleri kar layabilmektedir.3) Belirtilen de erler hem vakumlu hem de SF6 kesici için geçerlidir.4) Kontaktörlü pano için anma ak de eri 400 A’d r. 5) 27.6 kV için CSA versiyonu vard r

StandartlarPano ve temel ekipmanlar a da belirtilen standartlarla uyumludur:• Genel amaçlar için IEC 62271-1.• alt için IEC 62271-200.• Topraklama anahtar için IEC 62271-102.• Kesiciler için IEC 62271-100.• zolasyon koordinasyonu için IEC 60071-2.• Kontaktörler için IEC 60470.• Yük ay lar için IEC 60265-1.• Koruma s için IEC 60529.

yüzeylerin rengiRAL7035 – aç k gri (ön kap lar ve yan paneller). Di er renkler talep üzerine mevcuttur.

Koruma salt n koruma s IEC 60529 standard ile uyumludur.

UniGear ZS1 normalde a da belirtilen standart koruma flar yla tedarik edilir:

• Mahfaza için IP4X.• Bölmeler aras ndaki perde için IP2X.Talep üzerine, d mahfaza daha üst bir koruma s yla tedarik edilebilir. Böyle bir durumda lütfen ABB sat temsilcisi ile temasa geçiniz.

alt sisteminin elektriksel karakteristikleri, önceki bölümde tan mlanandan farkl ortam ko ullar nda ve daha yüksek seviyede koruma kullan ld nda de ebilir.

8

IEC 62271-200 standard n yay nlanmas yla birlikte, orta gerilim alt sistemleri ile ilgili yeni tan mlamalar ve s fland rmalar

yap lm r.En önemli de ikliklerden biri, alt sisteminin metal-kaplamal , bölmelendirilmi ya da metal mahfazal hücre tipi olarak

fland lmas n kald lm olmas r.alt sistemi s fland rma kurallar n revizyonu, kurulumdan

demontaja, iyi yönetim için gereksinimler ve beklentilere göre, özellikle alt n servisi ve bak gibi hususlarda kullan n bak aç na dayand lm r.Bu ba lamda, Servis Süreklilik Kayb (Loss of Service Continuity (LSC)), kullan için temel parametre olarak seçilmi tir. IEC 62271-200’e göre UniGear ZS1 alt sistemi, a da belirtildi i

ekilde tan mlanabilir.

Servis süreklili inin kayb - LSC-2BDe ik LSC kategorileri, ana devre aç k iken di er bölmeleri ve/veya panolar enerjili tutma olana tan mlar. Tan mlanan kategoriler unlard r:• LSC-1: Ana devre bölmesini normal i letme ve/veya normal

bak m veya herhangi bir alt bölmesine eri mek için açmak için komple alt servisten al nmal r.

• LSC-2A: Bak m yap lan ana bara ve fonksiyonel üniteye kom u olan ana baralar ve fonksiyonel ünitelerin enerji kalabilmeleri hariç, LSC-1 ile ayn r.

• LSC-2B: Kablo bölmelerinin enerji kalabilmesi hariç, LSC-2A ile ayn r.

UniGear ZS1, LSC-2B olarak s fland r, çünkü kesici ve kablo bölmeleri fiziksel ve elektriksel olarak ayr lm r. Bu, baralar ve kablolar enerjili iken kesici bölmesine eri me olana tan mlar. Yük ay n sabit versiyonu kullan ld nda pano LSC-2A olarak tan mlan r, çünkü kablo ve cihaz bölmeleri fiziksel olarak ayr lmam r.

Metalik Bölme - PMEnerjili parçalar ve aç k bir bölme aras ndaki bölmelerin veya perdelerin tipine ili kin iki bölme s aras nda ayr m yap lmaktad r:• f PM (Metal bölme);• f PI ( zolasyon malzemesinden yap lm bölme).UniGear ZS1, bölmeleri birbirinden metal levha/perdelerle ay ran PM bölme s na sahiptir.

Kilit kontrollü eri ilebilir bölmeUniGear ZS1’in ön yüzü kilit kontrollü olarak tasarlanm r çünkü yüksek gerilim parçalar içeren ve normal i letme ve/veya normal bak m için aç lmak üzere tasarlanan bölmelere eri im,

alt sisteminin bütünle ik tasar ile denetlenmektedir.

Araç-tabanl eri ilebilir bölmeYüksek gerilim parçalar içeren bölmeler, normal i letme ve bak m için de il, fakat aç lmas olas bölmelerdir. Özel prosedürler gerektirir ve açmak için araçlara ihtiyaç duyulur, Bu nedenle UniGear ZS1 arka yüzü araç ile müdahale edilecek

ekilde tasarlanm r.

ç ark s fland rmas – IAC AFLRUniGear ZS1 alt sistemi, IAC AFLR eklinde s fland r.

alt sistemi tasarlan p kurulduktan sonra, baz temel hususlar dikkate al nmal r:• Ar za ak m seviyesi (16...50 kA).• Ar za süresi (0.1...1s).• Malzemelerin yanmas sonucu ortaya ç kan ve zehirli

gazlar n tahliye yollar .• Yüksekli in özellikle dikkate al nd alt odas n boyutlarDetayl bilgiler için lütfen ABB temsilcilerinizle irtibat kurun.

1. UniGear ZS1 IEC S fland rmas

9

10

BölmelerHer alt sistemi, kesici (A), bara (B) ve kablo bölmesi (C) olmak üzere üç bölmeden olu ur: Lütfen ekil 1’e bak z.Her bir alt sistemi, ilgili yard mc cihazlar n bulundu u bir alçak gerilim bölmesine (D) sahiptir.Ark dayan ml alt sistemi, bir ark n neden oldu u gazlar n at lmas için opsiyonel olarak bir tahliye kanal (E) ile tedarik edilir. Farkl tipte gaz tahliye kanallar mevcuttur.Duvara dayal olarak monte edilen alt sisteminde tüm bölmelere önden eri ilebilir ve bak m i lemleri düzgün bir

ekilde gerçekle tirilebilir.Bölmeler, birbirinden metal perdelerle ayr lm r.

Ana baralarBara bölmesi, ara ba lant larla kesicinin üst izolasyon kontaklar na ba lanan ana bara sistemini içerir.Ana baralar, elektrolitik bak rdan imal edilmi tir.2500 A’ya kadar ki de erlerde baralar düz baralard r; 3150 A ile 4000 A aras nda ak mlar için ise özel D- eklinde baralar kullan r.Baralar izolasyon malzemesi ile kaplan r.31,5 kA’ya kadar tüm alt sistemi boyunca tek bir bara bölmesi mevcuttur ve bu bölme opsiyonel olarak bölmelere ayr labilir. 40/50 kA için bu bu ingler standart bir özelliktir.

Kablo ba lant larKablo bölmesi, güç kablolar n kesicinin alt kontaklar na ba lanmas için ara ba lant sistemi içermektedir.Fider ba lant lar elektrolitik bak rdan yap lm r ve tüm ak m aral klar için düz baralard r.17.5 ve 24 kV için izolasyon malzemesi ile kapl r.

Topraklama anahtarKablo bölmesi, kablonun topraklanmas için bir topraklama anahtar ile donat labilir.Ayn cihaz, ayr ca bara sistemini (ölçümler ve bara-ba lant alt sistemleri) topraklamak için de kullan labilir.Ayr ca ilgili bölmede (bara uygulamalar ) ana bara sistemi üzerine do rudan da kurulabilir.Topraklama anahtar , k sa devre yapma kapasitesine sahiptir. Topraklama anahtar , manüel operasyon ile alt n ön taraf ndan gerçekle tirilir ve opsiyonel olarak motorlu da olabilir.Topraklama anahtar n pozisyonu, mekanik olarak ba bir gösterge arac yla alt n ön taraf ndan görülebilir.

Topraklama barasTopraklama baras , elektrolitik bak rdan imal edilmi tir ve tüm

altta boydan boya uzan r ve böylece maksimum personel ve kurulum güvenli i sa lar.

zolasyon bu ingleri ve perdelerKesici bölmesindeki izolasyon bu ingleri, kesicinin s ras yla bara bölmesi ve kablo bölmesi ile ba lant için kontaklar içerir. zolasyon bu ingleri, tek kutupludur ve epoksi reçineden yap lm r. Perdeler metaliktir ve kesicinin d ar çekilmi pozisyonundan i letme pozisyonuna hareketi esnas nda ve bunun tersi durumda otomatik olarak aç p kapan rlar.

KablolarAnma gerilimi, ünitenin ebatlar ve kablo çapraz kesitine ba olarak faz ba na maksimum 12’ye kadar olmak üzere tek ve üç çekirdekli kablolar kullan labilir (lütfen bak n sayfa 40).Kablolara, ön taraftan kolayl kla eri ilebildi i için alt sistemi duvara monte edilebilir.

1. UniGear ZS1 Tasar m özellikleri

11

Gaz tahliye kanalGaz tahliye kanal , alt n üst taraf nda bulunur ve alt sistemi boyunca uzan r.Her bir güç bölmesi, üst yüzeyinde bir klape ile donat lm r. Ar zan n üretti i bas nç klapenin açmas ve gaz n buradan kanala geçmesini sa lar.ç ark n neden oldu u s cak gazlar n ve akkor partiküllerinin

normalde odadan tahliyesi gerekir. UniGear ZS1 alt sistemi tahliyenin do rudan alt sisteminin sonunda mümkün oldu u durumda ya da arka k mdan tahliye çözümlerinin istendi i durumlarda tüm gereksinimleri kar layacak bütüncül bir dizi çözüm ile donat labilir.Deniz uygulamalar gibi baz kurulumlar, gazlar n odan n

na tahliyesine izin vermez ve bu nedenle personelgüvenli ini ve standartlara uyumu garanti etmek içinboylamas na tahliye bacas gibi özel bir çözüm geli tirilmi tir.Daha fazla bilgi için lütfen ABB sat temsilciniz ile irtibat kurun.

Bara uygulamalarHer bir alt sistemi opsiyonel olarak bir aksesuar bara uygulamas ile donat labilir:• Bara ölçüleri için ak m ya da gerilim transformatörleri.• Bara sistem, topraklama anahtar .• alt sisteminin farkl bölümleri aras nda ara ba lant yapmak

için üst giri kanal veya kablolar.

Ünite bölmeleriA Kesici bölmesiB Bara bölmesiC Kablo bölmesiD Alçak gerilim bölmesiE Kompakt gaz tahliye kanal

ekil 1: UniGear ZS1 tek seviyeli kesit görünümü

12

UniGear ZS1 alt sistemi, uluslararas (IEC) standartlar ve yerel standart kurumlar n (örne in Çin GB/DL ve Rus Ghost standartlar gibi) gerektirdi i tüm testlere tabi tutulmu tur.Ayr ca alt n deniz kurulumlar nda kullan için ana denizcilik sertifikasyon (LR, DNV, RINA, BV ve GL) kurumlar n gerektirdi i testler gerçekle tirilmi tir.Bu standartlarda belirtildi i ekilde, testler, testlerin etkisine kar en hassas oldu u dü ünülen alt sistemleri üzerinde gerçekle tirilmi ve sonuçlar komple ürün yelpazesine geni letilmi tir.Her bir alt sistemi, teslimattan önce fabrikada rutin testlere tabi tutulur. Bu testler, her bir kurulumun spesifik karakteristiklerine dayal olarak i levsel kontroller yapmak için gerçekle tirilir.

IEC tip testleri• K sa süreli ve tepe dayanma ak• S cakl k art• ç ark kabiliyeti• Dielektrik testi• Kesicinin ve kontaktörün kapama ve açma kapasitesi• Topraklama anahtar kapama kapasitesi• Kesicinin ve topraklama anahtar n mekanik operasyonlar• IP koruma s

IEC rutin fabrika testleri • Gözle muayene ve kontrol• Mekanik bile en operasyonlar• Kablaj kontrolü• Elektriksel s ral operasyonlar• Güç frekans dayanma gerilimi• Ana devre direncinin ölçülmesi• Sekonder izolasyon testi

Deniz uygulamalar na yönelik tescil için gerekli tip testleri• Yüksek ortam s cakl klar (+ 45 °C)• E im• Titre im

IEC testlerinin tan

ekil 2: ç ark testi esnas nda UniGear ZS1

• K sa süreli ve tepe dayanma akBu test, ana güç ve topraklama devrelerinin k sa devreninneden oldu u strese, hiçbir hasar görmeden dayan gösterir.Ayr ca hem çekmeceli kesicinin topraklama sisteminin hem de

alt sisteminin topraklama baras n bu testlere tabi tutuldu u not edilmelidir.Ana bara sisteminin ve üst ve alt ara ba lant lar n mekanik ve elektriksel nitelikleri, k sa devre durumunda dahi de meden kal r.

• S cakl k artcakl k art testi, alt sisteminin anma ak de erinde yap r

ve s cakl n alt sisteminin hiçbir bölümünde a düzeye kmad gösterir. Test esnas nda hem alt sistemi hem de

donat ld kesici veya kontaktör kontrol edilir.

• ç ark kabiliyetiLütfen sayfa 14’e bak z.

• Dielektrik testiBu testler, alt sisteminin y ld m darbesine ve güç frekans gerilimine kar yeterli dayan ma sahip oldu unu do rular.Güç frekans dayan m gerilim testi, bir tip testi olarak gerçekle tirilir. Ayn zamanda üretilen her alt sistemi üzerinde gerçekle tirilen rutin bir testtir.

• Kesici kapama ve açma kapasitesiKesici veya kontaktör, anma ak ve k sa devre ak m kesme

1. UniGear ZS1 Tam tip testi yap lm r

13

ekil 3: E im testi ekil 4: Titre im testi/sismik test

• Yüksek ortam s caklDeniz uygulamalar nda elektrikli cihazlar için servis ko ullar genellikle normal kara uygulamalar na göre zorludur.

cakl k ana faktördür ve denizcilik sertifikasyon artlar alt n, IEC Standartlar nda (40 °C) oldu undan daha yüksek

ortam s cakl nda (45 °C veya daha yüksek) çal abilmesini gerektirmektedir.

• E imBu test, alt s ras yla her dört yan ndan 25°’ye kadar e erek ve içerdi i cihazlar çal rarak gerçekle tirilir.Test, alt n bu a servis ko ullar na dayanabildi ini ve içerdi i tüm cihazlar n hiçbir sorun olmadan ve hasar görmeden çal abildi ini do rular.

• Titre imUniGear ZS1 alt n güvenilirli i ve dayan kl , titre ime ba mekanik streslere dayan m test sonucu ile kesin olarak kan tlanm r. Deniz kurulumlar ve platformlar üzerindeki servis ko ullar alt n büyük yolcu gemileri üzerindeki motorlar n ya da petrol platformlar n sondaj tesislerinin neden oldu u titre imler gibi titre imlerden ciddi ölçüde etkilenen ortamlarda çal abilmesini gerektirmektedir.– 2 ile 13.2 Hz aras ndaki frekans aral nda 1mm genlik.– 13.2 ile 100 Hz aras ndaki frekans aral nda 0.7 g h zland rma

genli i (önceki sayfadaki foto rafa bak n).

testlerine tabi tutulur. Ayr ca, kapasitif ve endüktif yüklerin, kapasitör banklar n ve/veya kablo hatlar n açma ve kapama testlerine tabi tutulur. • Topraklama anahtar kapama kapasitesiUniGear ZS1 alt sisteminin topraklama anahtar ,

sa devre alt nda kapat labilir. Normalde topraklama anahtar , halen enerjili olan devreler üzerinde bir manevray önlemekiçin kilitlidir. Ancak böyle bir durumun çe itli nedenlerden dolay gerçekle mesi durumunda dahi personel tamamen korunur.

• Mekanik operasyonlarTüm i letme parçalar üzerinde gerçekle tirilen mekanik dayan m testleri, aparatlar n güvenilirli ini garanti eder. Elektromekanik sektöründeki genel deneyim, mekanik ar zalar n bir tesiste ya anan ar zalar n en yayg n nedenlerinden biri oldu unu göstermektedir. Kesici, sahada gerçekle tirilen mekanik operasyondan daha fazla say da operasyonla teste tabi tutulur.Ayr ca, alt sistemi bile enleri kalite kontrol program n bir parças r ve üretim hatlar ndan düzenli olarak örnekler al r. Kalitenin, tip testine tabi tutulan bile enlerin kalitesi ile ayn oldu unu do rulamak için mekanik ömür testine tabi tutulur.

• IP koruma sIP koruma s , kat nesnelerin ve s lar n cihaza giri ine kar UniGear ZS1 taraf ndan sa lanan dirençtir. Bu direnç s IP ön eki ve onu takip eden iki karakter (örn. IP4X) ile ifade edilir.Birinci rakam kat maddelerin giri ine kar koruma s gösterir ikinci rakam ise s larla ilgilidir.

Denizcilik tescil kurumlar n gerektirdi i tip testleri

14

Modern orta gerilim alt sistemleri geli tirmede, personel güvenli i öncelikli olmal r. Bu nedenle UniGear ZS1 alt sistemi, maksimum k sa süreli dayan m seviyesi ile ayn ak m seviyesinde bir k sa devreden kaynaklanan bir iç arka dayanacak

ekilde tasarlanm ve test edilmi tir.Testler, UniGear ZS1 alt n metal mahfazas n, bir iç arka neden olan bir ar za durumunda alt n yak ndaki personeli koruyabildi ini göstermi tir.

Bir iç ark, teorik olarak a da belirtilenler dahil, çe itli faktörlerin neden olabildi i bir ar za olmas na ra men, büyük ölçüde benzersiz bir ar zad r:• Bile enlerde kalite bozulmas ndan kaynaklanan izolasyon

hatalar . Nedenler, olumsuz hava ko ullar ya da yüksek kirlili e sahip atmosfer olabilir.

• Atmosfer kaynakl gerilimler ya da bir bile enin operasyonundan kaynaklanan gerilimler.

• Kurulumdan sorumlu personelin yetersiz e itimi.• Güvenlik kilitlerinin k lmas ya da onays z de iklik

yap lmas .• nd maddeler ya da ba lant lar n yeterince

lanmamas nedeniyle kontak alan n a nmas .• Küçük hayvanlar n alt sisteminin içine girmesi (örne in kablo

giri inden).• Bak m i lemleri esnas nda alt sisteminin içinde malzeme

unutulmas .

UniGear ZS1 alt sisteminin karakteristikleri bu tip ar za nedenlerini önemli ölçüde azalt r, ancak bir k sm tamamen önlenemeyebilir.ç ark n üretti i enerji a da listelenen sonuçlar do urur:

• ç bas nçta art .• cakl k art .• Görsel ve akustik etkiler.• alt sistemi yap üzerinde mekanik zorlamalar.• Malzemelerin erimesi, dekompozisyonu ve buharla mas .

Uygun bir ekilde korunmad taktirde bu fenomenler personel için yaralanma ( ok dalgas , uçan parçalar ve aç lan kap lar nedeniyle) ya da yan k gibi (s cak gazlar n yay lmasnedeniyle) ciddi sonuçlara yol açabilir. ç ark testi, çok yüksek bas nca maruz kalmas halinde dahi, bölme kap lar n kapal kalmas ve alt sisteminden hiçbir bile enin d ar at lmamas ve alev ve akkor gazlar n içeri girmemesini sa lar ve böylece alt sisteminin yak ndaki personeli korur.

Test ayr ca, mahfazan n harici olarak eri ilebilir bölümlerinde delikler aç lmad ve topraklama devresi ile tüm ba lant lar n sa lam kald göstermi tir. Böylelikle ar zadan sonra alt sistemine müdahale eden personelin güvenli i garanti edilir.IEC 62271-200 standard , testin gerçekle tirilmesi için kullan lacak yöntemleri ve alt sisteminin kar lamas gereken kriterleri tan mlamaktad r.UniGear ZS1 alt , IEC standartlar ile tan mlanan be kriter ile tam uyumludur.

IAC s fland rmas , a da belirtilen simgelere uygun olarak test ile kan tlanm r:• Genel: s fland rma IAC ( ç Ark S fland rma için k saltma)• Eri ilebilirlik: A, B veya C ( alt sistemlerine yaln zca yetkili

personel taraf ndan eri ilebilir (A), herkes taraf ndan eri ilebilir (B), kurulum nedeniyle eri ilemez (C)

• F, L, R: önden eri im (F – Front), yandan eri im (L• – Lateral) arkadan eri im (R – rear).• Test de erleri: kiloamper cinsinden test ak (kA), ve saniye• (sn) cinsinden süre.

Her bir spesifik tesisin parametreleri, personel güvenli ini sa lamak için s cak gazlar n ve akkor partiküllerin tahliyesinin çok dikkatli bir ekilde kontrol edilmesinin zorunlu oldu unu gösterir.

Ar za s rlama sistemleriUniGear ZS1 alt sisteminin yap , 50 kA’ya kadar 1 sn boyunca bir iç arktan kaynaklanan ar zan n etkilerine kar komple pasif tipte bir koruma sa lar.ABB ayn zamanda, çok önemli hedeflerin gerçekle tirilmesine olanak sa layan optimal aktif koruma sistemleri geli tirmi tir:• Ar zan n normalde 100 ms’den k sa sürede tespit edilmesi ve

söndürülmesi, ebeke istikrar art r.• Aparatlara verilen hasar n s rland lmas .• alt sistemi için kesinti süresinin s rland lmas . ç arka kar

aktif koruma için, ar za olu ur olu maz ar zay derhal tespit eden ve kesicilerin selektif açmas sa layan de ik sensör tiplerine sahip cihazlar, çe itli bölmelere kurulabilir.

Ar za s rlama sistemleri, ark ar zas taraf ndan üretilen bas nç ya da ar zay kesmek için tetikleyici olarak kullanan sensörlere dayan r.

1. UniGear ZS1 Güvenlik

15

Çeli in erimesi

Bak n erimesi

Kablolar n erimesi

0 100 200 500 ms

kA2 sn

ITHITH sensörleri, üç enerji bölmesinin (baralar, kesici ve kablolar) gaz tahliye kapa n yak ndaki alt sisteminin üstünde bulunan mikro-anahtarlardan olu ur. ok dalgas kapa n aç lmas ve kesicinin önt açma bobinine ba mikro-anahtarlar n i letilmesini sa lar.Toplam açma zaman : 75 ms’dir (15 ms ITH + 60 ms kesici).

FRD (H zl Kurtarma Cihaz )Bu sistem, alçak gerilim bölmesinde bulunan ve üç güç bölmesine küçük tüplerle ba olan bas nç sensörlerinden olu maktad r.Sensörler, ark n patlamas üzerine geli en bas nç dalgas n art tespit eder ve kesicileri açt rarak tepki verir.Sensörler d ortama kar korunur ve alt i letmede iken dahi kontrol edilebilirler.Toplam açma zaman 75 ms’dir (15 ms FRD + 60 ms kesici).

TVOCBu sistem, alçak gerilim bölmesinde bulunan optik sensörlere ba bir elektronik izleme cihaz na sahiptir. Bunlar güç bölmelerine da r ve cihaza optik fiberlerle ba lan r.Önceden ayarl spesifik bir k seviyesi a ld nda cihaz kesiciyi açt r.Sistemin harici bir etken taraf ndan zaman zaman üretilen a (bir kameran n fla , harici klar n yans mas , vb.) tepki vermesini önlemek için ak m transformatörleri ayn zamanda izleme cihaz na ba lanabilir.Koruma modülü yaln zca k ve k sa devre ak m sinyalini e zamanl ald nda açma komutunu kesiciye gönderir.Toplam açma zaman 62 ms’dir. (2 ms TVOC + 60 ms kesici).

REA Bu sistem, TVOC ile ayn i levselli i sa lar. REA sistemi, ana üniteden (REA 101) ve selektif açma ile özelle tirilmi çözümlerin yarat lmas mümkün k lan opsiyonel birimlerden (REA 103, 105, 107) olu ur.Daha fazla bilgi için lütfen sayfa 50’deki ilgili bölüme bak z. Toplam açma zaman 62,5 ms’dir (2,5 ms REA + 60 ms kesici).

ekil 5: Ark süresi ve verdi i hasar

IED’de ark korumaREF615, RET615, REM615 ve REF610 IED’ler (Ak llElektronik Cihazlar) opsiyonel olarak h zl ve selektif bir ark k korumas ile donat labilir. alt sisteminin kesici, kablo ve bara bölmesinin ark k izlemesi için iki ile üç kanall bir ark-ar za koruma sistemi sa lar.Toplam açma zaman 72 ms’dir (12 ms IED + 60 ms kesici).

UFES (ultra h zl topraklama anahtar )UFES, bir iç ark n tespit edilmesinden sonra tüm üç faz 4 ms’den daha k sa bir sürede topraklayan çok h zl hareket eden yenilikçi bir tasar md r.Daha fazla bilgi için lütfen sayfa 30’deki ilgili bölüme bak z.

16

ekil 6: Topraklama anahtar üzerinde çift anahtarl kilit

UniGear ZS1 alt sistemi, hem tesis hem de personel için en yüksek güvenlik ve güvenilirlik seviyesini sa lamak için gerekli tüm kilit ve aksesuarlarla donat lm r.

KilitlerMekanik güvenlik kilitleri standartt r [1÷5], Daha fazla bilgi için lütfen sayfa 17’deki tabloya bak z.IEC standartlar nda tan mlanm lard r ve bu nedenle do ru operasyon s ras garanti etmek için gereklidir.ABB güvenlik kilitlerinin varl , bir hata durumunda dahi personel güvenli i için en yüksek seviyede güvenilirlik sa lar.

AnahtarlarAnahtarl kilitlerin kullan lmas , ayn alt sistemi içindeki alt ya da di er orta gerilim, alçak gerilim ve yüksek gerilim altlar aras ndaki kilitleme mant gerçekle tirmede çok önemlidir. Kilitleme, kullan lar arac yla ya da anahtarlar n ay rt edici sesi ile gerçekle tirilir. Mekanizma arabas [6] d arda iken kilitlenebilir ve ilgili anahtar yaln zca cihaz bu pozisyonda iken

kart labilir.Topraklama anahtar kapama [7] ve açma [8] operasyonlar , anahtarlar arac yla kilitlenebilir, kilit mant sayfa 15’teki tabloda aç klanm r.Söz konusu kilitleme ayn zamanda bara uygulamalar n topraklama anahtar na da uygulanabilir.Kesici içerde/d arda operasyonlar [9] ve topraklama anahtar açma/kapama [10], ilgili i letme kolunun yerle imini engelleyen anahtarl kilitlerle önlenebilir.Anahtarl kilitler ayn zamanda bara uygulamalar n topraklama anahtar na da uygulanabilir. Anahtarlar her zaman ç kart labilir.

Asma kilitlerKesici [11] ve kablo [12] bölmelerinin kap , asma kilitlerle kapal pozisyonda kilitlenebilir. Bu kilitler her iki kap kilitleme versiyonu için de kullan labilir – merkezi kulplu sistem (standart) veya vidal sistem (opsiyonel).Mekanizman n içeri sürülmesi ve d lar ç kart lmas [13] ve topraklama anahtar n açma/kapama [14] operasyonlar , ilgili i letme kollar n deliklerine asma kilitler tak larak engellenebilir.Asma kilitler ayn zamanda bara uygulamalar n topraklama

anahtar na da uygulanabilir.Kesici, bara ve kablo bölmeleri aras ndaki perdeler [15], hem kapal hem de aç k pozisyonlarda iki adet ba ms z asma kilit arac yla kilitlenebilir.4 - 8 mm çap ndaki kilitler kullan labilir.

Kilitleme bobinleriKilitleme bobinleri, insan müdahalesi olmadan otomatik kilitleme lojiklerine olanak sa lar.Kesici içeride/d ar da [16] ve topraklama anahtar kapama/açma [17] operasyonlar kilitlenebilir. Bu bobin ayn zamanda bara uygulamalar n topraklama anahtar na da uygulanabilir.Bobinler aktif lojiklerle çal r ve yard mc gerilimin yoklu u, kilitleme sisteminin aktif (güvenlik ko ullar nda) kalmas sa lar.

1. UniGear ZS1 Güvenlik

17

Standart güvenlik kilitleri (zorunlu)

Tip Tan m Yerine getirilecek ko ul

1A Mekanizma içeri/d ar sürülebilir Mekanizma aç k pozisyonunda

B Mekanizma kapat labilir Araba pozisyonu tan ml iken

2A Mekanizma içeriye sürülebilir Mekanizma çoklu kontak fi i tak ld nda

B Mekanizma çoklu kontak fi i ç kar labilir Araba test pozisyonunda iken

3A Topraklama anahtar kapat labilir Araba test pozisyonunda iken

B Mekanizma içeri sürülebilir Topraklama ay aç k pozisyonunda iken

4A Mekanizma bölme kap aç labilir Araba test pozisyonunda iken

B Mekanizma içeri sürülebilir Mekanizma bölme kap kapal iken

5A Fider bölme kap aç labilir Topraklama ay ON pozisyonunda iken

B Topraklama ay aç labilir Kablo bölme kap kapal ikenNot: Mekanizmalar, kesiciler ve kontaktörlerdir.

Anahtarlar (istek üzerine)

6 Mekanizma içeride kilidi Yaln zca araba d ar pozisyonunda iken ç kar labilir

7 Topraklama anahtar kapama kilidi Yaln zca topraklama anahtar aç k iken ç kar labilir

8 Topraklama ay açma kilidi Yaln zca topraklama ay kapal iken ç kar labilir

9 Mekanizma içeride/d ar da krank kolu yerle tirilmesi Her zaman ç kar labilir

10 Topraklama anahtar i letme kolunun yerle imi Her zaman ç kar labilir

Asma kilitler

11 Mekanizma bölmesi kap açma

12 Kablo bölmesi kap açma

13 Mekanizma içeride/d ar da krank kolu yerle tirilmesi

14 Topraklama anahtar i letme kolunun yerle imi

15 Hareketli perdeleri açma veya kapama

Kilitleme bobinleri (istek üzerine)

16 Mekanizma içeride/d ar da Bobin enerjili

17 Topraklama anahtar ON/OFF Bobin enerjili

Aksesuar cihazlar

20 Ar zaya kar emniyetli perdeler

Cihaz, mekanizma bölmeden ç kart ld nda perdeleri kapal pozisyonda kilitler. Operatör perdeleri manüel olarak açamaz. Perdeler yaln zca mekanizma arabas ya da servis arabas taraf ndan i letilebilir (lütfen sayfa 28’de ilgili bölümlere bak n).

21 Mekanizma- alt sistemi uyumluluk matrisiMekanizman n çoklu kontak fi i ve ilgili alt sistemi soketleri, mekanizman n farkl bir anma ak m seviyesine sahip bir alt sistemine yerle tirilmesini engelleyen bir mekanik matris ile donat lm r.

22 Kesici mekanik i letme mekanizmas

Mekanizma bölmesi, kesicinin bir önden i letme mekanizmas butonlar arac yla do rudan kapamas na ve/veya açmas na imkan sa layan ve kap kapal tutan bir mekanik cihaz ile donat lm r. Kesicilerin kontrolü, kesiciler servis pozisyonunda ve d ar da iken yap labilir.

Kilit tipleri

18

1. UniGear ZS1 Vakumlu kesici

UniGear ZS1 alt sistemi, günümüzde pazarda bulunan en geni kapsaml mekanizmalarla donat labilir. Söz konusu mekanizmalardan vakumlu kesici, primer da n tüm sektörlerinde ana öneme sahiptir. Vakumlu kesiciler, tüm

alt sistemi parametre aral klar ve böylece tüm uygulama aral klar kapsar.Vakumlu kesici teknolojisi geli tirme ve i letmede uzun

llar içinde elde edilen deneyim ve yenilikçi üretim tekni inin

kullan lmas ile günümüzde s ra d elektriksel ve mekanik karakteristikler, a uzun ömür, dü ük bak m gereksinimi ve kompaktl k ABB kesici çe itlerinde öne ç kmaktad r.ABB, kesicilerde ve kontaktörlerde kullan lmak üzere ve tüm orta gerilim uygulamalar için komple bir kesici serisi geli tirmekte ve üretmektedir.

VD4 kesici

ekil 7: UniGear ZS1

19

VD4 orta gerilim kesicileri, elektrik ark söndürmede ve izolasyon arac olarak vakumu kullan r.Vakumun benzersiz nitelikleri ve kullan lan kesme teknikleri sayesinde ak m, ark ve a gerilim olmadan kesilebilir. Ak m kesildikten sonra dielektrik niteliklerin restorasyonu çok h zl r.VD4 kesiciler, kablolar n, havai hatlar n, motorlar n, transformatörlerin, jeneratörlerin ve kapasitör banklar n korumas için kullan r.

KutuplarVD4 orta gerilim kesicileri, kutuplara gömülü vakumlu ay lar kullan r (1).Ay n kutba gömülmesi, kesiciyi özellikle güçlendirir ve ay n kendini darbelere, toz birikmesine ve neme kar korur.Vakumlu kesici, kontaklar bar nd r ve ay rma ortam sa lar.ABB kesicileri, orta-dü ük kesme kapasitesine sahip kesiciler için radyal manyetik ak ve yüksek kesme kapasitesi olan kesiciler

için ise eksensel manyetik ak vakumlu kesme tekniklerini kullan r. Her iki teknik de kontaklar n tüm yüzeyinde ark yollar n dengeli bir ekilde da lmas garanti eder. Böylece tüm ak m de erlerinde optimum performans sa lan r.Vakumlu kesicinin yap oldukça basittir. Mahfaza, uçlar nda paslanmaz çelik kapaklarla kapat lan bir seramik izolatörden yap lm r. Kontaklar ise, saf bak r ve sinterlenmi kromdan yap lm r ve bak r terminallere kaynakl r. Metalik bir körük, hareket eden kontak- terminal grubunun hareket etmesini ve kesicideki vakumun korunmas sa lar. Kesici bile enleri, kesicinin içinde 10-5 Pa’dan daha az vakum sa lamayan çok güçlü bir vakum alt ndaki bir ortamda bulunur. Bunun anlam , kesicinin herhangi bir iyonla labilir madde içermedi idir. Her durumda, kontaklar n ayr lmas durumunda yaln zca konta n erimi ve buharla malzemesinden olu an bir elektrik ark üretilir.Ay rma esnas nda aç a ç kan metalik buharlar yakalamak ve ayn zamanda elektrik alan kontrol etmek için kesicinin içinde metalik bir z rh entegre edilmi tir. Kontaklar n spesifik ekli, ark n dönmesine ve sabit bir konta a göre çok daha geni bir yüzeyi kapsamas na neden olan bir manyetik alan yarat r.Bu özellik, kontaklar üzerindeki termal stresi s rlaman n yan nda, kontak a nmas n göz ard edilebilir olmas sa lar ve ay rma prosesinin çok yüksek k sa devre ak mlar nda dahi kontrol edilebilmesine imkan verir.Elektrik ark , ak m do al s rdan geçinceye kadar harici enerji taraf ndan desteklenmeye devam eder. ABB vakumlu kesiciler s r ak m kesicilerdir ve tüm yeniden darbe fenomenlerinden aridir.Ak m yo unlu unun h zl bir ekilde dü mesi ve ak n

rdan geçti i anda olu an metalik buhar n h zl bir ekilde yo mas , kesici kontaklar aras ndaki maksimum dielektrik dayan n birkaç milisaniye içinde yeniden kurulmas sa lar. Vakum seviyesinin izlenmesine gerek yoktur, çünkü kesici kutuplar aç lmamak üzere mühürlenmi sistemler olup, bak m gerektirmezler.

(1) 17.5 kV - 1250 A - 31.5 kA’ya kadar kesiciler poliamit kutuplardan olu maktad r.

letme mekanizmasVD4 kesici, mekanik olarak depolanm enerjiye sahip bir i letme mekanizmas ile donat lm r.Açma öncelikli mekanizmas , açma ve kapama i lemlerinin

ekil 8: Mekanik mekanizmal VD4 kesici

20

operatörden ba ms z olarak gerçekle tirilmesine imkan sa lar.Kesicinin açmas ya da kapamas , i letme mekanizmas n ön taraf ndaki butonlar ya da elektrik bobinleri ( önt kapama, önt açma ve dü ük gerilim) arac yla gerçekle tirilebilirKesiciler, e zamanl açma ve kapama komutlar , yaylar bo ald ktan sonra kapama komutlar ya da ana kontaklar henüz çal ma sonu pozisyonunda de ilken komut tekrarlar önlemek için her zaman bir anti-pompaj cihaz ile donat lm r.

ArabaKutuplar ve i letme mekanizmas , metal bir mesnet ve araba üzerine sabitlenir.Araba, mekanizman n kap kapal iken alt ünitesine/den yerle tirilmesini ve ç kar lmas mümkün k lan bir tekerlek sistemi ile donat lm r. Araba, alt sisteminin metalik yap ndan dolay kesicinin etkin bir ekilde topraklanmas na olanak sa lar.Vakumlu kesici arabas motor-i letmeli olabilir.Kesici çekme ve sürme operasyonlar ya lokal olarak operatör taraf ndan ya da bir uzak sistem arac yla elektriksel olarak gerçekle tirilebilir.

Mekanizma-operatör arayüzüKesicinin ön taraf nda operatöre arayüz sa lan r. Arayüz, a da belirtilen bile enlere sahiptir:• ON (Açma) butonu.• OFF (Kapatma) butonu.• Operasyon sayac .• Kesici aç k ve kapal durum göstergesi.• letme mekanizmas yaylar n kurulu ya da bo alm durum

göstergeleri.• letme mekanizmas yaylar için manüel kurma cihaz .• Dü ük gerilim bobininin bypass seçme anahtar (opsiyonel).

eVD4 kesicieVD4 kesici, tam bir tak ve oynat orta gerilim elektrik fider koruma sistemidir. Geleneksel kesici konseptinin bir devrimidir ve tek bir cihaz ile kesme, ölçü, koruma, kontrol ve haberle me fonksiyonlar gerçekle tirebilir.

eVD4 kesici, güvenilirlik ve dayan kl k karakteristikleriyle iyi bilinen VD4 serisinden geli tirilmi tir.eVD4, ABB Relion® ailesi RBX615 serisi koruma cihaz birle tirilmi ak m ve gerilim sensörleriyle entegre etmektedir.Bu entegre çözüm ile eVD4 taraf ndan yönetilen sistemin MTTR – Ortalama Onar m Süresi – geleneksel çözümlerden çok daha

sad r. Bu, VD4’ü yüksek seviyede servis süreklili inin gerekli oldu u tüm kurulumlar için ideal çözüm haline getirmektedir.eVD4, UniGear ZS1 alt için sabit ve çekmeceli versiyonlarda mevcuttur ve mekanik olarak VD4 kesici ile de tirilebilir.

VM1 kesiciVD4 kesiciler üzerinde kullan lan geleneksel mekanik olarak depolanan enerji tipi i letme mekanizmas , manyetik tahrikli bir

letme mekanizmas ile de tirilebilir, bu VM1 serisi kesicileri te kil eder.Bu bölümde tan mlanan kesicilerin tüm karakteristikleri, i letme

1. UniGear ZS1 Vakumlu kesici

ekil 9: Sensörlerle, koruma ve kontrol ünitesi RBX 615 ile donat lm eVD4 kesici.

21

mekanizmas hariç ayn r.letme mekanizmas ciddi ölçüde azalt lm bile en say na

dayal r:• Kal bobinli tahrik mekanizmas . letme mekanizmas n

kalbi, kapama ve açma operasyonlar gerçekle tiren ve ana kontaklar operasyondan sonra ald klar pozisyonda tutan manyetik tahrik mekanizmas ndan olu maktad r.

Bobin i letme mekanizmas tek bir kol ile ay lara aktar r.• Elektronik kontrol cihaz . Tüm fonksiyonlar (açma, i letme, enerji

arj ve watchdog), entegre elektronik kontrolör taraf ndan gerçekle tirilir. Kesici bir çoklu-gerilim do ru ve alternatif ak m fideri ile donat lm r.

• Kapasitörler. letme mekanizmas anahtarlamak için gerekli enerji, yerle ik bir kapasitör bank arac yla sa lanmaktad r. Depolanan enerji komple O-C-O tekrar kapama s ras garanti etmektedir.

• Pozisyon sensörleri. Kesici kontaklar n pozisyonu, elektronik yak nl k sensörleri taraf ndan tespit edilir.

Standartlar Kesici için IEC 62271-100.

ekil 10: Manyetik tahrik mekanizmal VM1 kesici

22

ekil 11: HD4 kesici

UniGear ZS1 alt sistemi ayr ca SF6 gazl kesicilerle de donat labilir.ABB’nin vakumlu ve gazl kesici serisi mekanik olarak birbiriyle de tirilebilir ve ayn alt sisteminde her iki tip de kullan labilir. Yaln zca ABB, tüm uygulama çe itleri, gerilim seviyeleri (12-17.5-24 kV ), nominal ak m (630...4000 A) ve kesme kapasitesi (16...50 kA) için her iki tekni i de temsil eden mekanizmalar sa layabilmektedir.Bu, kurulum karakteristikleri ve anahtarlanmas ve korunmas gereken fiderler için optimum çözümün tan mlanmas na imkan sa lar.ABB’nin uzun y llara dayanan uygulama deneyimi, söz konusu iki tip kesicinin e it düzeyde geçerli ve bütünleyici oldu unu göstermektedir.

HD4 kesiciHD4 orta gerilim kesicileri, elektrik ark söndürmede izolasyon ortam olarak sülfür hekzaflorid gaz (SF6) kullan r.SF6 gaz n mükemmel nitelikleri sayesinde ak m, ark ve a gerilim olu madan kesilebilir. Ak m kesildikten sonra yeniden darbe fenomeni (restriking) söz konusu de ildir ve dielektrik nitelikler son derece h zl bir ekilde düzelir.Kesiciler tüm elektrik enerjisi da m uygulamalar nda kullan labilir. Özellikle kapasitör banklar , motorlar, ya transformatörler ve özellikle dielektrik ve dinamik streslere kar hassas bile enlerin kurulu oldu u tesislerde (örne in eski kablolar veya transformatörler) kullan lmas tavsiye edilir.

KutuplarHD4 kesici kutuplar , s rma ve “self-blast” tekniklerini tek çözümde birle tiren “autopuffer” kesme sistemini kullan r.“Autopuffer” sistemi, gazl kesici alan ndaki en yenilikçi tekniktir ve temelinde yüksek gerilim aparatlar bulunur.

rma ve “self-blast” tekniklerinin kombinasyonu, tüm ak m de erlerinde en iyi performans n elde edilmesine imkan sa lar. Her iki teknik de her zaman kullan labilir, ancak ilk teknik dü ük ak mlar anahtarlamada optimal çal rken, di eri daha yüksek ak m de erlerinde çal rken daha etkindir. “Autopuffer” tekni i, di er tekniklere dayal olarak çal an kesicilere göre daha az miktarda gaz n kullan lmas na imkan sa lar. Ayn nedenden ötürü gaz bas nc da ciddi ölçüde dü ürülür. “Autopuffer” tekni i, s r nominal bas nç durumunda dahi izolasyon dayan m gerilimini ve nominal de erin %30’una kadar kesme kapasitesini garanti eder. HD4 kesicilerin tüm serisi tüm anma gerilimi seviyeleri için (12-17.5-24 kV) ayn gaz bas nc kullanmaktad r. SF6 gaz bas nç seviyesinin izlenmesine gerek yoktur çünkü kesici kutuplar ömür boyu mühürlü bas nç sistemleridir ve bak m gerektirmez.Ta ma ya da hatal kullan m nedeniyle karakteristiklerde de iklik olup olmad kontrol etmek için bir bas nç kontrol cihaz ile donat lm lard r.

1. UniGear ZS1 Gazl kesici

23

ekil 12: HD4-HXA kesici

letme mekanizmasHD4 kesici, mekanik olarak depolanm enerjiye sahip bir

letme mekanizmas ile donat lm r. Açma önceliklidir ve bu nedenle operatörden ba ms z olarak açma ve kapamaya imkan sa lar.

letme mekanizmas yaylar elle ya da di li bir motor arac yla tekrar kurulabilir. letme mekanizmas , tüm seri için ayn tiptir ve standardize aksesuar ve yedek parça yelpazesine sahiptir. Tüm aksesuar bile enler fi li soket konektörler arac yla kolayl kla de tirilebilir.Mekanizman n açmas ya da kapamas , i letme mekanizmas n ön taraf ndaki butonlar ya da elektrik bobinleri ( önt kapama,

önt açma ve dü ük gerilim) arac yla gerçekle tirilebilirKesiciler, e zamanl açma ve kapama komutlar , yaylar bo ald ktan sonra kapama komutlar ya da ana kontaklar henüz çal ma sonu pozisyonunda de ilken komut tekrarlar önlemek için her zaman bir anti-pompaj cihaz ile donat lm r.

Araba

Kutuplar ve i letme mekanizmas , metal bir mesnet ve araba üzerine sabitlenir.Araba, mekanizman n kap kapal iken alt ünitesine/den yerle tirilmesini ve ç kar lmas mümkün k lan bir tekerlek sistemi ile donat lm r. Araba, alt sisteminin metalik yap ndan dolay kesicinin etkin bir ekilde topraklanmas na olanak sa lar.

Mekanizma-operatör arayüzüKesicinin ön panelinde operatör arayüzü sa lan r. Arayüz,

da belirtilen bile enlere sahiptir:• ON butonu.• OFF butonu.• Operasyon sayac• Kesici aç k ve kapal durum göstergeleri• letme mekanizmas yaylar n kurulu ya da bo alm durum

göstergesi• letme mekanizmas yaylar için manüel kurma cihaz• Dü ük gerilim bobininin bypass seçme anahtar (opsiyonel).• LED’li gaz bas nc göstergesi (opsiyonel).

Yüksek tek yönlü bile enler için HD4-HXA kesiciHD4 kesici serisi HD4- HXA versiyonu ile geni letilmi tir.Bu kesici serisi, bu bölümde aç klanan tüm özellikleri korumaktad r fakat güçlü tek yönlü bile enlere sahip yükleri anahtarlama kabiliyeti öne ç kmaktad r.40 kA veya alt ndaki kesme kapasiteleri için, HD4-HXAkesiciler tek yönlü bile enlere IDC = %100 ve 13.8 kV’ye kadar servis gerilimine sahip yükleri anahtarlama kabiliyetine sahiptir;50 kA’da tek yönlü bile en yüzdesi IDC, %50’ye dü mektedir. Güçlü tek yönlü bile enlerden etkilenen tüm kurulumlarda kullan labilirler fakat do al uygulama alanlar enerji üretim santrallerindeki yard mc devrelerde transformatörlerin anahtarlanmas ve korunmas r.

StandartlarKesici için IEC 62271-100.SF6 gaz için IEC 60376.

24

V-Kontakl VSC orta gerilim kontaktörleri, AC’de çal maya uygun mekanizmalard r ve genellikle saatte yüksek say da operasyon gerektiren fiderleri kontrol etmek için kullan r.Motorlar , transformatörleri ve güç faktörü düzeltme banklar

letmek ve korumak için uygundurlar. Uygun sigortalarla donat larak, 1000 MVA’ya kadarki ar za seviyeleri için kullan labilirler.V-Kontakl VSC kontaktörlerinin elektriksel ömrü, 100,000 operasyon (kapatma/açma), 400 A kesik ak m ile AC3 kategorisinde olarak tan mlanmaktad r.

V-Kontakl VSC kontaktörKontaktörler, a da belirtilen bile enleri kapsayan bir reçine monoblo undan olu maktad r:• vakumlu ay lar• hareketli ekipmanlar• manyetik tahrik mekanizmas• çoklu gerilim fider• aksesuarlar ve yard mc kontaklar.

V-Kontakl kontaktörler a da belirtilen versiyonlarda sa lanmaktad r:• 7.2 kV’ye kadarki gerilimler için VSC7/P.• 32 kV güç frekans dayan m gerilimi ile 7 kV’ye kadarki

gerilimler için VSC7/PG.• 12 kV’ye kadarki gerilimler için VSC12/P.• 42 kV güç frekans dayan m gerilimi ile 12 kV’ye kadarki

gerilimler için VSC12/PG.

Her iki versiyon da, elektriksel ya da mekanik kilitlemeli bir letme mekanizmas ile mevcuttur.

V-Kontakl VSC kontaktörleri mekanik olarak eski V-Kontakl V/P kontaktörü ile ve tüm ABB kesici serisi ile de tirilebilir, dolay yla ayn alt ünitesi modifikasyona gerek olmadan her iki mekanizma tipini de alabilir.V-Kontakl VSC kontaktörlerinin bir versiyonu da 400 A’ya kadarki UniGear MCC kompakt alt nda da kullan labilir.

letme mekanizmasManyetik tahrik mekanizmas ndan dolay V-Kontakl VSC kontaktörler, tüm konfigürasyonlarda (15W yol alma- 5W sürekli) göz ard edilebilir yard mc güce gereksinim duymaktad r.V-Kontakl VSC üç farkl konfigürasyonda mevcuttur.• SCO (tek komutlu operasyon). Kontaktör, çoklu gerilim fider giri e yard mc gerilim

beslemesini kapat r, yard mc besleme kesildi inde kontaktör açar.

• DCO (çift komutlu operasyon). Kontaktör, çoklu gerilim fider kapatma giri ine yard mc

gerilim beslemesini kapat r ve açma giri i beslendi inde açar; anti-pompaj fonksiyonu standart olarak sa lan r.

• DCO konfigürasyonu da talep üzerine geciktirilmi bir dü ük gerilim fonksiyonu ile mevcuttur. Bu fonksiyon, yard mc gerilim seviyesi IEC taraf ndan tan mlanan seviyelerin alt nda dü tü ünde kontaktörün otomatik olarak açmas na imkan sa lar.

Açma, 0 ile 5 saniye aras nda geciktirilebilir (dip switch’ler mü teri taraf ndan ayarlanabilir).

Tüm konfigürasyonlar 1,000,000 mekanik operasyon için uygundur.

SigortalarKontaktör, i letilen fiderlerin korunmas için orta gerilim sigortalar ile donat lm r.Kontaktör, sigortalar ve koruma ünitesi aras ndaki koordinasyon, C s nda mekanizma için IEC 60470 Standartlar na göre garanti edilmektedir.Sigorta-yuvas n çerçevesi genellikle a da belirtilen standartlara göre ortalama ebatlarda ve tipte vurucu (striker) ile faz ba na üç sigortal k bir set montaj için önceden ayarlanm r:• DIN 43625.• BS 2692.

da belirtilen sigortalar uygulanabilir:

ekil 13: V-kontakl VSC kontaktör

1. UniGear ZS1 Vakumlu kontaktör

25

Sigortalar n maksimum yük ak

Fider Transformatörler Motorlar Kapasitörler

Anma gerilimi Sigorta Maksimum yük Sigorta Maksimum yük Sigorta Maksimum yük

3.6 kV 200A 160A 315A 250A 450A 360A

7.2 kV 200A 160A 315A 250A 355A 285A

12 kV 200A 160A 200A 160A 200A 160A

Elektriksel özellikler

VSC7/P VSC12/P

Anma gerilimi kV 7.2 12

Anma izolasyon gerilimi kV 7.2 12

Anma güç frekans dayan m gerilimi kV 1 dk 20 (3) 28 (3)

Anma y ld m darbe dayan m gerilimi kV 60 75

Anma frekans Hz 50/60 50/60

Anma k sa süreli dayan m ak kA (1) …50 …50

Tepe ak kA …125 …125

ç ark dayan m ak (2) kA 1sn …50 …50

Kontaktörün maksimum anma ak A 400 400

(1) Sigortalarla s rland r.(2) Bölmelerde iç ark dayan m de erleri, sigortalar n (baralar ve cihazlar) besleme taraf nda alt n yap ile ve yük taraf nda (fider) sigortalar n s rlama özellikleriyle garanti edilir.(3) 32 kV güç frekans dayan m gerilimi için VSC7/PG ve 42 kV güç frekans dayan m gerilimi için VSC12/PG talep üzerine özel bir pano için sa lanmaktad r.

Sigortal kontaktörün maksimum performans

3.6 kV 7.2 kV 12 kV

Motorlar kW 1,000 1,800 3,000

Transformatörler kVA 2,000 2,500 2,500

Kapasitörler kVAR 1,000 1,800 3,000

• 192, 292 ve 442 mm uzunlu u ile DIN tipi• 235, 305, 410, 454 ve 553 mm uzunlu u ile BS tipi.Sigorta yuvas n çerçeveleri, yaln zca tek bir sigortan n yanmas halinde dahi otomatik açma için bir cihaz ile donat lm r.Bu cihaz, tek bir sigorta yok olsa dahi kontaktörün kapanmas na izin vermez.Transformatör koruma için ABB serisi sigortalar CEF olarak adland rken CMF, motorlar ve kapasitörler içindir.

Standartlar• Kontaktör için IEC 60470.• Sigortalar için IEC 60282-1.

26

UniGear panolar , ABB NAL tipi yük ay lar yla donat labilir.Bu üniteler, trafo merkezleri ve enerji santrallerinde fiderleri ve transformatörleri veya yard mc servis transformatörlerini anahtarlamak ve korumak için kullan r.NAL yük ay lar , mesnet izolatörlerinin uyguland (üst ve alt) bir sabit destek, kontak sistemi (sabit ve hareketli) ve kilitleme kelepçelerinden (sigortalar n veya izole baralar n) olu an orta gerilim hava-izoleli mekanizmad r.

NAL-NALF yük ayYük ay , iki hareketli kontak sistemi ile donat lm r, bunlar ana kontak (yük ak n anahtar kapal pozisyonda iken üzerinden geçti i kontak) ve ark-kesme konta r (ak n açma ve kapama operasyonu esnas nda geçti i kontak).Bu çözüm, ana kontaklar n zorlanmad ve böylece mekanizman n elektriksel karakteristiklerin de meden ayn kalmas n sa land anlam na gelmektedir.Yük ay n açmas esnas nda hava üst izolatör silindirinde yer alan pistonlar taraf ndan s r. Kontaklar n açmas ve ayr lmas esnas nda ark n so utulmas ve iyonsuzla lmas için s lm hava patlamas özel püskürtücü arac yla püskürtülür.Bu, ark direncinde a amal art a neden olur ve sönmesini sa lar. Pistonlar n hareketi yük ay n ark kesme kontaklar

ile senkronizedir- bu özellik kontaklar n ayr lmas an nda en yüksek hava giri ini sa lar ve böylece ark n güvenilir bir ekilde söndürülmesini garanti eder.Ünite izole baralarla (NAL yük ay ünitesi) veya orta gerilim sigortalarla (sigortal NALF yük ay ünitesi).NALF yük ay , sigortan n açmas için otomatik bir serbest b rakma mekanizmas ile donat lm r ve DIN 43625 Standartlar na uygun sigortalar kullanmaktad r. Transformatör koruma için ABB sigorta serisi CEF’tir. Her bir ünite, kablolar n topraklanmas için kapama kapasitesine sahip bir topraklama anahtar na sahiptir.Yük ay kontrolü, topraklama anahtar n kontrolü gibi alt n ön panelinden manüel olarak gerçekle tirilir.Mekanizman n her iki ö esinin pozisyonu, do rudan alt n ön yüzünden bir kontrol penceresinden görülebilir.

alt panosu, üç ak m transformatörü seti veya ölçme sensörleri ile donat labilir.Ay Fider ünitesi (DF) iki güç bölmesinden olu maktad r: baralar ve yük ay /kablolar. kincisi hem yük ay hem de güç kablolar n ba lant terminalini içermektedir.

ekil 15: NALF yük ay

1. UniGear ZS1 Yük ay

27

Güç bölmelerinin birbirinden ayr lmas , topraklama anahtar n kapamas yla otomatik olarak gerçekle mektedir. Bir izolasyon perdesi, yük ay n sabit kontaklar aras nda tam bir ayr m sa layarak üst k mdakilere operatörlerin eri imini imkans z

lar. Bu özellik, alt n kalan bölümleri i letmede kalarak, kablo ve sigortalar n bak mümkün k lar.Sabit yük ay na sahip UniGear ZS1 panosu LSC-2A olarak

fland r çünkü kablo ve cihaz bölmeleri fiziksel olarak birbirinden ayr lmam r.Personelin maksimum güvenli ini ve sistemin do ru i leyi ini garanti etmek için yük ay , topraklama anahtar ve kablo bölmesine eri im kap kilitlenir.

Her bir alt panosu, enstrümanlar n ve yard mc kablaj n bar nd ld bir yard mc bölme ile donat lm r.Tüm alt panolar önden eri imlidir ve dolay yla alt duvara monte olsa dahi bak m ve servis i lemleri gerçekle tirilebilir.

Standartlar• Ay lar için IEC 60265-1.• Sigortalar için IEC 60282-1.

Elektriksel özellikler

Anma gerilimi kV 12 17.5 24

Anma izolasyon gerilimi kV 12 17.5 24

Anma güç frekans dayan m gerilimi (1) kV 1 dk 28 38 50

Anma y ld m darbe dayan m gerilimi kV 75 95 125

Anma frekans Hz 50/60 50/60 50/60

(1) Sigortalarla s rland r.(2) Bölmede iç ark dayan m de eri, sigortalar n (baralar) besleme taraf nda alt n yap ile ve yük taraf nda ( kablolar) sigortalar n s rlama özellikleriyle garanti edilir.

Sigortal NALF ay

Anma k sa süreli dayan m ak kA (1) ...25 ...25 ...20

Tepe ak kA ...100 ...100 ...63

Sigortalar n maksimum anma ak A 100 63 63

ç ark dayan m ak (2) kA 1 sn ...40 ...40 ...25

Transformatör korumalar için sigortalar n seçimi

Transformatör Anma gerilimi

[kV]

Transformatör anma gerilimi (kVA) Sigorta anma gerilimi

[kV]25 50 75 100 125 160 200 250 315 400 500 630 800 1000 1250 1600 2000

CEF Sigorta-link In [A]

3 16 25 25 40 40 50 63 80 100 125

3.6/7.25 10 16 25 25 25 40 40 50 63 80 100 125

6 6 16 16 25 25 25 40 40 50 63 80 100 125

10 6 10 16 16 16 20 20 25 31.5 40 50 63 80 100 12512

12 6 6 10 16 16 16 20 20 25 40 40 50 63 80 100 125

15 6 6 10 10 16 16 16 20 20 25 40 40 50 63 80 100 125 17.5

20 6 6 6 10 10 16 16 16 20 20 25 31.5 40 50 63 8024

24 6 6 6 6 10 10 16 16 16 20 20 25 40 40 50 63 80

Tablo IEC 60787 ve IEC 62271-105 standartlar na göre hesaplanm r (24 kV’ye kadar i letme gerilimi için). A da belirtilen transformatör çal ma ko ullar varsay lm r:• Maksimum uzun süreli a yük – %150• M knat slama yol alma ak – 100 ms’de 12×In• IEC 60076-5’e göre transformatör k sa devre gerilimi• Sigortalar için standart çal ma ortam ko ullarYukar daki tabloda belli bir hat gerilimi ve transformatör de eri için spesifik bir sigorta linkinin anma ak detayland lmaktad r. Farkl kriterler için sigorta seçimi tekrar hesaplanmal r.Sigortan n anma ak için verilen limitlerin NALF ay / sigorta açma sistemsiz NAL’da kullan zorunlu de ildir. Bu uygulamalar için kar k gelen sigortalar n anma ak m de erleri “S GORTALAR” adl ABB katalo unda verilmi tir.

(1) GB/DL versiyonu dielektrik karakteristiklerde daha yüksek özelliklerle mevcuttur.

28

UniGear ZS1 serisi, servis ve bak m i lemleri için gerekli tüm servis arabalar yla donat lm r.Arabalar dört ayr tipe ayr r:• Kapama kapasitesiz topraklama• Kapama kapasiteli topraklama• Kablo testi• zolasyon

Kapama kapasitesiz topraklama arabasBu arabalar, kapama kapasitesiz topraklama anahtarlar yla ayn fonksiyonu yerine getirir. Bu nedenle ar za ko ullar nda enerjili devreleri topraklama kapasiteleri yoktur.Baz tesislerin servis ve bak m prosedürlerinde istenildi i gibi, ek sabit toprak ve personel için ek güvenlik garantisi sa lamak için kullan r. Bu arabalar n kullan lmas , mekanizman n (kesici veya kontaktör) alt sisteminden ç kart lmas ve araba ile de tirilmesini öngörür.Topraklama arabalar n kullan için önceden ayarl alt panolar , aktive edildi inde söz konusu arabalar d ar

kart lmalar engelleyen bir anahtarl kilit ile birlikte sa lanmal r.Araba, iki versiyonda kullan labilir:• Ana bara sisteminin topraklanmas .• Güç kablolar n topraklanmas .

ar çekme a amas nda ana baran n topraklama arabas yaln zca üst kapa kald r ve alt sistemi yap üzerinden üst ara ba lant lara ba (ve dolay yla bara sitemine ba ) kontaklar topraklar.

çeri sürme a amas nda güç kablolar topraklama arabas , yaln zca alt kapa aktive eder ve alt yap üzerinden alt ara ba lant lara (ve bu nedenle güç kablolar na) ba kontaklar topraklar.Bu arabalar ayn zamanda bara ba lant ünitesinde de kullan labilir. Bu durumda, ana bara sisteminin iki taraf ndan birini topraklarlar.

Kapama kapasiteli topraklama arabas Bu arabalar, kapama kapasiteli topraklama anahtarlar ile ayn fonksiyonu yerine getirir.Bu arabalar yaln z üst (ana baralar n topraklanmas ) veya alt (güç kablolar n topraklanmas ) terminalleri olan kesicilerden olu maktad r. Terminalsiz kontaklar bir bak r çubuk ile k sa devre edilir ve mekanizma arabas arac yla topra a ba lan r.Ar za durumlar nda enerjili devreler üzerinde tam kapama ve açma kapasitesi gibi kesicilerin tüm karakteristiklerini korurlar.Bir ar za ile zorlanan olan devreler üzerinde son derece etkin topraklama sa lamak için kullan rlar. Açma ve kapama operasyonlar n uzaktan kontrol ile h zl bir ekilde gerçekle tirilmesine olanak sa larlar.Arabalar n kullan lmas , mekanizman n (kesici veya kontaktör)

alttan d ar çekilmesini ve araba ile de tirilmesini gerektirir.Topraklama arabalar n kullan için önceden ayarl

alt panolar , aktive edildi inde söz konusu arabalar n içeri sürülmesini engelleyen bir anahtarl kilit ile birlikte sa lanmal r.

ekil 16: HD4 servis arabas

1. UniGear ZS1 Servis arabalar

29

Araba, iki versiyonda kullan labilir:• Ana bara sisteminin topraklanmas .• Güç kablolar n topraklanmas .çeri sürme a amas nda ana baralar n topraklama arabas

yaln zca üst perdeyi kald r ve i letme mekanizmas arac yla topra a kapamak için üst ara ba lant lara (ve böylece ana bara sistemine) ba kontaklar önceden ayarlar.

çeri sürme a amas nda güç kablolar n topraklama arabas yaln zca alt perdeyi aktive eder ve i letme mekanizmas arac yla topra a kapamak için alt ara ba lant lara (ve böylece güç kablolar na) ba kontaklar önceden ayarlar.Bu arabalar ayn zamanda bara ba lant ünitesinde de kullan labilir. Bu durumda ana bara sisteminin iki taraf ndan birini topraklarlar.

Güç kablosu test arabasBu arabalar, fider bölmesine girmeden ya da kablolar n alt ba lant kesmeden güç kablolar üzerinde izolasyon testlerinin yap labilmesine olanak sa lar.Bu arabalar n kullan lmas , mekanizman n (kesici veya kontaktör) alt sisteminden ç kart lmas ve araba ile de tirilmesini öngörür.

çeri sürme a amas nda araba, konektörleri arac yla yaln zca alt perdeyi aktive eder ve test arabas kablolar n ba lanmas na imkan sa lar. Bu araba yaln zca giri /ç fiderlerinde kap aç k iken kullan labilir.

zolasyon arabaszolasyon arabas , üst alt sistemi kontaklar n do rudan

alt kontaklara ba lanmas na imkan verir. Ba lant , ba lant baralar d ortamdan izole etmek için kesicinin kutuplar kullan larak güvenli bir hale getirilir.Giri /ç fider ünitelerinde ana bara sistemini güç kablolar na ba larken, bara ba lant nda bara sisteminin iki taraf na ba lar.Bu araba, UniGear alt sisteminde, kesicinin olmad radyal

ebekelerde giri /ç fiderlerini açmak, birbirinin önüne yerle tirilen iki adet alt sistemi aras nda kablo ba lant lar yapmak, ara ba lant ünitelerini yapmak ve çift izolasyonlu bara ba lant yükseltme konfigürasyonunu yapmak (bu durumda her iki ünite de bara ba lant lardan olu ur, birincisi bir kesici ile donat r, di eri ise bir izolasyon arabas ile) için kullan r.zolasyon arabas kullanmak üzere önceden ayarlanan alt

panolar aktive edildi inde bu arabalar n içeri sürülmesini engellemek için anahtarl kilit ile donat lmal r.

Kapama kapasitesiz ana bara sistemi topraklama arabas

Kapama kapasitesiz güç ka-blosu topraklama arabas

Kablo test arabas

Kapama kapasiteli ana bara siste-mi topraklama arabas

Kapama kapasiteli güç kablosu topraklama arabas

zolasyon arabas

30

UFES (Ultra H zl Topraklama Anahtar ), a h zl tepki veren topraklama anahtar n yenilikçi bir tasar r ve bir iç ark ar zas saptand ktan sonra tüm 3 faz da 4 ms’den daha k sa sürede topraklar.

Ar za ak ve n h zl ve güvenilir bir ekilde tespit edilmesiyle birlikte primer anahtarlama eleman n son derece

sa i letme zaman bir iç ark ar zas n olu umundan neredeyse hemen sonra söndürülmesini sa lar. Korunan alt sisteminin içindeki termal ve mekanik hasar böylece etkin bir ekilde önlenir.

ekil 17: Ölçme, lojik ve açma için elektronik cihaz, QRU1 tipi

ekil 18: Primer anahtarlama eleman , U1 tipi

UniGear ZS1 elektriksel maksimum karakteristikleri IEC

Anma izolasyon gerilimi (rms) (1) kV 17.5 24

Anma güç frekans dayan m gerilimi (rms) kV 38 50

Anma y ld m darbe dayan m gerilimi (tepe) kV 95 125

Anma frekans Hz 50/60 50/60

Anma k sa süreli dayan m ak (rms) (1) kA 50 40

Anma k sa devre kapama ak kA 130 104

Anma k sa devre süresi sn 3 3

(1) GB/DL versiyonu, dielektrik karakteristiklerde (42 kV) ve k sa süreli dayan m ak nda (4 sn) daha iyi özelliklere sahiptir.

• UFES, UniGear ZS1 alt nda çe itli uygulamalar gerçekle tirmek için kullan r:

• Üst mahfaza kutusu ile bara kurulumu• Kablo bölmesi kurulumu• Çekmeceli ünitede UFES ile ayr bir pano

Bir ark ar zas durumunda rakipsiz avantajlar :

• Onar m maliyetlerinde ciddi dü : alt ekipmanlar üzerinde hasar beklenmemektedir. Ar zal panonun de tirilmesine gerek yoktur.

• Sistem kullan labilirli inden ciddi art : ar za nedenini kontrolü ve ortadan kald lmas yla alt mümkün olan en k sa zamanda tekrar i letmeye al nabilir.

• Bak m ko ullar alt nda personelden kaynaklanan hatal uygulamaya kar ciddi ölçüde art lm personel güvenli i.

1. UniGear ZS1 Ultra H zl Topraklama Anahtar

31

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0

I(t)

Zaman (ms)

sa devre ak In

DC bile eni

UFES’li ark zaman

Ar za ak n upstream kesici ile kesin giderilmesi - 80 ms + timex

Açma kriterine eri im süresi

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

1.6

1.4

1.2

1.0

0.8

0.6

0.4

0.2

0

Zaman (ms)

bas nç (bar)

UFES’li bas nç e risi (4 ms) UFES’siz bas nç e risi

Açma kriterine eri im süresi

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

I(t)

Zaman ms

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

I(t)

Zaman ms

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

I(t)

Zaman ms

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

I(t)

Zaman ms

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0

I(t)

Time in ms

UFES

CT

CB

1.

QRU

Ik“

UFES

CT

CB

2.

QRU

Ik“

UFES

CT

CB

3.

QRU

Ik“

UFES

CT

CB

4.

QRU

Ik“

UFES

CT

CB

5.

QRU

Ik“

(Opsiyonel)

tTC + < 4 ms

tTC

tTC

ekil 19: Nadir durumlarda, bir ar za, istisnai bir servis ko ulu veya personel taraf ndan hatal bir i lemden dolay alt hücresi içindeki bir ar za bir iç arka neden olabilir. Ark ne kadar h zl kesilebilirse, alt ekipmanlar üzerinde o kadar az hasar olu ur.

ekil 20: Bir iç ark ar zas n a da belirtilenler gibi ciddi etkilerinin mümkün olan en k sa sürede ark söndürerek önlenmesi …

- H zl s cakl k art (20,000 °C’ye kadar)- H zl bas nç art (bak n ekil)- Malzemelerin yanmas

ekil 21: Olay s ras n tan1. ç ark olu umu.2. Elektronik cihaz ( k ve ak m) ile ark tespiti.3. Ark tespitinden ~ 1-2 ms sonra: UFES primer anahtarlama elemanlar na açma sinyali4. Tespitten ~ 3-4 ms sonra: UFES primer anahtarlama elemanlar n operasyonu ile birle ik 3-faz topraklama. Ark geriliminin kesilmesi: ark n derhal kesilmesi. UFES primer anahtarlama elemanlar arac yla toprak gerilimine kontrollü ar za ak m ak .5. Upstream kesici arac yla ar za ak n kesin olarak giderilmesi.

32

i

t

160 kA

80 kA(31.5 kA x H x 2)

lnk perm.= 31.5 kA

lnk = 31.5 kA ln

k = 31.5 kA T1 T2

l = l1+ l2

l1 l2

l1

l2

sa devre ak mlar çok mu yüksek?IS-s rlay -a k sa i letme zaman olan biranahtarlama cihaz - bu sorunu çözer.

Dünyadaki enerji talebindeki yükselen art , daha güçlü veya ek transformatör ve jeneratörler ve bireysel besleme ebekelerinin daha fazla ara ba lant gerektirmektedir.Bu, ekipmanlar için izin verilen k sa devre ak mlar n a lmas na ve ciddi dinamik veya termal hasara veya sistemin komple çökmesine neden olabilir.Mevcut alt ve kablo ba lant lar n, daha yüksek k sa devre dayan olan yeni ekipmanlarla de tirilmesi s kl kla imkans zd r ya da kullan için ekonomik de ildir.IS-s rlay lar n kullan lmas k sa devre ak hem yeni slim sistemlerde hem de geni lemelerde azalt r ve böylece maliyette tasarruf sa lar.

Bir ç fiderinin kesicisinden downstream bir k sa devre varsay lmaktad r. A da verilen sal m e risi, birinci yar m dalgadaki k sa devre ak mlar n yönünü göstermektedir.31.5 kA’l k bir k sa devre ak ar za yerine her bir transformatör arac yla akabilir. Bu, alt kabiliyetinin iki kat kadar olan 63 kA’l k bir toplam k sa devre ak na neden olur.IS s rlay dan bu durumda geçen ak n yönü a da ak m i2 olarak gösterilmektedir.IS-s rlay n transformatör T2 arac yla toplam tepe k sa devre ak na (i1 + i2) hiçbir katk olmayacak kadar h zl çal görülmektedir. Bu nedenle, 31.5 kA’l k bir de ere sahip bir alt bu uygulama için uygundur.

i = i1+ i2

Is-s rlay olmadan

Ak m i = i1+ i2

ar zal bölgede

i = i1+ i2

Is-s rlay ile

Tek hat emas bir veri yolu içinsistem ile ln

k = 31.5 kA ve lS - s rlay ile

Teknik veriler

Anma gerilimi kV 12.0 17.5 24.0 36.0/40.5

Anma ak A 1250/2000/2500/ 3000/40001)

1250/2000/2500/ 3000/40001)

1250/1600/2000/ 25001)/30001) 1250/2000/25001)

Kesme ak kARMS 210’a kadar 210’a kadar 140’a kadar 140’a kadar

1) so utma fanl

1. UniGear ZS1 IS-s rlay : ar za ak m s rlama

ekil 22: IS-s rlay uygulama diyagram ekil 23: IS-s rlay

33

110 kV

40 MVA8%

10 kV/31.5 kA 10 kV/40 kA

Opsiyon A

Opsiyon C

Opsiyon B

10 kV/16 kA

10 kV/25 kA

I kT = 15 kA

I kG = 3 kA

T1

A B CIS-1

IT1

T2

IS-2

IT2

T3

IT3

Opsiyon D

31.5 MVA12%

Potansiyel uygulamalar Bu tip bir h zl anahtarlama cihaz , geleneksel anahtarlar taraf ndan kar lanamayan çe itli uygulamalarda kullan labilir. Bunlardan en önemlileri a da aç klanm r.Tüm IS-s rlay uygulamalar n avantajlar ise unlard r:– Ar za noktas nda k sa devre ak mlar n azalt lmas– Mevcut alt n yenilenmesine gerek olmamas .

Opsiyon A, ekil 24 ki sistemin paralel çal mas .

Avantajlar :– Güç kalitesinin iyile tirilmesi– Sistemin güvenilirli inin art lmas– ebeke empedans n azalt lmas– Optimal yük ak

Opsiyon B, ekil 24 Yüksek gerilim sistemi korumak için IS-s rlay jeneratör derinde.Avantajlar :– Jeneratör, sistemin k sa devre kabiliyetinden ba ms z olarak

ba lanabilir.– Mevcut bara sisteminin de tirilmesine gerek yoktur– Pahal jeneratör kesicisine gerek yoktur

Opsiyon C, ekil 24 IS-s rlay ve reaktörün paralel ba lanmas . Avantajlar :– Reaktörün bak r kayb önlenir– Reaktör üzerinden gerilim dü ü önlenir– Reaktörün elektro-manyetik alan yoktur

Opsiyon D, ekil 25 stasyon servis beslemesi ve kamusal ebeke.

Avantajlar :– Özel/endüstriyel jeneratör fideri (tam yüklü) ebekeye

ba lanabilir– IS –s rlay n (IS –s rlay yaln zca ebekedeki k sa devre

ar zalar için çal r) selektif açmas

Opsiyon E, ekil 26 Bir pano içinde iki IS –s rlay kuruldu unda selektif açma gerekli ise, toplam ak n ölçümü gerekli hale gelir.Avantajlar : IS –s rlay a da belirtildi i ekilde açar:• Bölüm A’da k sa devre: Yaln zca IS -s rlay no. 1 açar.• Bölüm B’de k sa devre: IS -s rlay no. 1 ve no. 2 açar.• Bölüm C’deki k sa devre: Yaln z IS -s rlay no. 2 açar.

ekil 24: Bir ekilde IS-s rlay üç olas uygulamas (Opsiyon A, B, C)

ekil 26: Seçicili e sahip birden fazla IS-s rlay n kullan lmas (Opsiyon E)

ekil 25: Bir kamusal ebeke ile ba lant noktas nda IS – s rlay (Opsiyon D)

34

Blok tip ak m transformatörleriBlok tipi ak m transformatörleri epoksi reçine izoledir ve ölçüm cihazlar ve koruma enstrümanlar beslemek için kullan r. Bu transformatörler bir bobin çekirdek ya da bir ya da daha fazla çekirdekli bir bu ing baras na sahip olabilir. Performans ve hassasiyet s flar izolasyon gereksinimleri için uygundur. IEC 60044-1 standartlar yla uyumludurlar.Boyutlar , 2500 A’ya kadar Orta ve Uzun Boyut versiyonlar ndaDIN 42600 Dar Tip Standard ile uyumludur ve 3150A ile 4000A (KOKS tipi) aral ndaki ak mlarda toroidal tiptedirler. Ak m transformatörleri ayn zamanda gerilim sinyalle me cihazlar na ba lant için bir kapasitif soket ile de sa lanabilir. Ak m transformatörleri, alt sisteminin faz ak mlar ölçmek için normalde mekanizma bölmesinin yük taraf na monte edilir. Bara ak mlar ölçmek ya da spesifik koruma düzenlerini gerçekle tirmek için mekanizma bölmesinin besleme taraf na montaj da mümkündür. (bara uygulamalar ). ABB ak m transformatörleri serisi TPU olarak adland r.

Halka çekirdekli ak m transformatörüToroidal transformatörler epoksi reçine izole tiptedir ve ölçü ve koruma cihazlar beslemek için kullan r. Bu transformatörler kapal ya da aç k bir çekirdek özelli ine sahip olabilir. Hem faz ak mlar ölçmek hem de toprak ar za ak mlar saptamak için kullan labilirler.IEC 60044-1 standartlar ile uyumludurlar.

ekil 28: TPU 1250 A

ekil 29: TPU 2500 A

ekil 27: Toroidal ak m transformatörü ekil 30: KOKS 3150 A

1. UniGear ZS1 Enstrüman transformatörleri

35

Gerilim transformatörleriGerilim transformatörleri epoksi reçine izole tiptedir ve ölçü ve koruma cihazlar beslemek için kullan r. Bu transformatörler sabit montelidir veya çekmeceli ç kar labilir arabalar üzerine montaj için uygundur.IEC 60044-2 standartlar yla uyumludurlar. BoyutlarDIN 42600 Dar Tip Standard ile uyumludur.Bu transformatörler bir ya da iki kutuplu olabilir ve performans ve hassasiyet s flar , kendilerine ba enstrümanlar n i levsel gereksinimlerine uygundur.Bu transformatörler arabalara monte edildiklerinde, orta gerilim koruma sigortalar yla donat rlar.Çekmeceli arabalar ayr ca, alt sistemi serviste iken sigortalar n de tirilebilmesine olanak sa lar. Araba d ar çekildi inde, alt sisteminin enerjili k mlar ve enstrüman bölmesi aras ndaki metalik ay rma kapa otomatik olarak kapan r.Sabit gerilim transformatörleri do rudan ana bara sistemi(bara uygulamalar ) üzerine ilgili bölmeye monte edilebilirABB gerilim transformatörleri TJC, TDC,TJP olarak tasarlanm r.

ekil 31: Sigortal GT arabas

ekil 32: Tek kutuplu GT – TJC tipi

ekil 33: Çift kutuplu GT – TDC tip

ekil 34: Tek kutuplu sigortal GT – TJP tipi

36

1. UniGear ZS1 Ölçme sensörleri

ekil 35: Geli mi ABB sensörlerinin do rusall ve geleneksel doymu AT ile kar la ld nda ç sinyal dalga formalar örne i

Elektronik enstrüman transformatörleriAk m ve gerilimleri ak ll UniGear’de ölçmenin gelece i k saca “sensör” olarak adland lan dü ük güçlü bir enstrüman transformatöründedir (mevcut IEC standartlar na göre elektronik enstrüman transformatörleri grubunda yer almaktad r). Bu ürünler, hem blok hem de halka çekirdek tipi geleneksel enstrüman transformatörlerinin yerini alabilir.Geli mi ABB sensörün karakteristik özelli i, gereksiz güce gereksinim duymadan yeni mikro i lemci tabanl ekipmanlara uyacak ekilde adapte edilen ç sinyal seviyesidir.Analog ç sinyal seviyesi, kullan lan esasa dayal r ve:– ak m sensörü için mV aral nda olabilir (tipik de er anma

primer ak mda 150 mV’dir).– Bölme oran n 1:10000 oldu unda (yani primer/giri taraf nda

10 000/ 3 kV nominal sistem gerilimi için ç 1/ 3 V) gerilim sensörleri için volt aral nda olabilir.

UniGear ZS1, KEVCD blok tipi sensör ile donat labilir– KEVCD, DIN boyutu standard ile uyumlu ekle sahip blok tipi

sensördür. ki versiyon seçilebilir: Bunlardan biri gerilim gösterge kabiliyeti ile birlikte ak m

ölçme sa lar veya di eri, bu özelliklere ek olarak ayr ca gerilim ölçme olana sa lar. Her bir faz için tüm ölçümler/alg lananlar tek bir kasa içinde gerçekle tirilir ve ek cihazlara gerek yoktur.

Sensörlerin karakteristikleriAk m ve gerilim sensörlerinin üretimi, ferro-manyetik çekirdek kullan lmadan gerçekle tirilmektedir. Bu, kullan ve uygulamaya çe itli önemli avantajlar sa lar:– Sensör davran sensor histerezis e risinin do rusal olmay

ve geni li inden etkilenmez; bu, ölçülen geni dinamik aral ktaki de erler üzerinden do ru ve do rusal bir yan t sa lar.

– Tek cihaz/sensör hem koruma hem de ölçme amac yla kullan labilir (ayr bir tasar ma/ürüne gerek yoktur)

– Histerezis kay plar söz konusu de ildir, dolay yla sensörlerin nominal de erden farkl frekanslarda da mükemmel frekans yan tlar vard r ve koruma fonksiyonlar na son derece hassas girdi sa lar, daha hassas ar za analizine ve etkin ar za yeri tespitine imkan sa lar.

– Sensörlerin i letmede tehlikeli durumlar söz konusu de ildir (ç n k sa devrede ya da aç k b rak lmas sorun de ildir), ve çevre cihazlar ve personel için yüksek güvenlik sa lar. Ç sinyali, ebekedeki ar za durumlar nda dahi çok dü ük kal r.

– Sensörlerin kullan lmas ilgili ferro-rezonans fenomeni olas devre d b rak r ve dolay yla enerji ebekesinin güvenlik ve güvenilirli ini daha da art r; ayr ca, ek koruma ekipmanlar na, özel yük veya kablaja gerek yoktur.

ABB sensörleri ölçü ve koruma de erlendirme cihazlar na ekranl

37

kablolar ve konektörler arac yla ba lan r ve böylece elektro manyetik bozunumlara yüksek seviyede ba kl k sa larlar.Bu sensörlerin hassasiyeti, kablaj dahil test edilip do rulan r, dolay yla de erlendirme cihaz na kadar do ru veri garanti edilir.

Sensörlerin faydalarDo rusal yan t ve geni dinamik çe itlilik sayesinde sensörler, çok daha fazla standardize cihazlard r (farkl AT ve GT tasar mlar yla kar la ld nda). Bu nedenle uygun tasar seçmek çok daha kolayd r (mühendislik görevlerini basitle tirir) ve ayr ca kullan taraf ndaki yedek parçalarda da azalma söz konusu olabilir.Sensörlerden kaynaklanan göz ard edilebilir kay plardan dolay sensörlerin çal mas esnas nda enerji tüketiminde önemli dü(demir yok = histeresiz kay plar yok; daha az sarg ve göz ard edilebilir ç ak = sensör sarg nda küçük kay plar) kay p enerji için büyük tasarruf, en aza indirilmi s cakl k art (uygulama içinde s cakl k ko ullar iyile tirir ve ya lanmay azalt r). Ayr ca önemli ölçüde daha hafif cihazlard r ve geleneksel AT veya GT’lerin yaln zca küçük bir birimini olu turan

rl a sahiptir. Dolay yla onlar ta mak için özel makine/araca gerek yoktur ve ta ma maliyetleri dü ürülebilir.Sensörlerin hiçbir araç ve materyale ihtiyaç duyulmadan IED’lere ba lanmas , montaj i lemini kolayla r ve azalt r.

ekil 36: KEVCD blok tip ak m ve gerilim sensörü

38

1. UniGear ZS1 Ölçme sensörleri

Ak m sensörüAk m sensörü, Rogowski Bobini esas na dayanmaktad r. Rogowski Bobini, geleneksel demir-çekirdekli ak m transformatörleri (AT) ile ayn ekilde çal r. Rogowski Bobini ve AT’ler aras ndaki ana fark, Rogowski Bobininin sarg lar n demir çekirdek yerine manyetik olmayan bir çekirde e sar lmas r.Sonuç olarak Rogowski Bobinleri do rusald r çünkü manyetik olmayan çekirdek doyamaz. Rogowski Bobinleri ölçülen primer ak n (IP) ölçeklendirilmi zaman türevi olan ç gerilimi (US) üretir.

ekil 37: Rogowski bobininin çal ma prensibi

Ak m sensörünün ç sinyalinin entegrasyonu gerçek ak m de eri hakk nda bilgileri elde etmek için ba IED içinde gerçekle tirilir.

da belirtildi i ekilde tan mlanan anma frekans nda salt sinüzoidal primer ak m (IP) durumunda:

Rogowski Bobininden ç gerilimi öyledir:

Bu örnek için ç sinyalinin r.m.s. de eri entegratör olmadan dahi, voltmetre veya osiloskop kullanarak primer ak m dalga formundan 90°’lik bir faz kaymas gözlemleyerek kolayl kla ölçülebilir.

geriliminde primer ak m dalga formundan 90°’lik faz kaymas söz konusudur.

Bu nedenle ölçülen ak m sinyali hakk nda basit ve kaba bilgiler için yüksek giri empedans na sahip voltmetre kullanmak mümkündür. Öte yandan geçici ko ullar alt nda daha kesin ve do ru bilgiler, farkl frekans bile enlerinin içeri i veya elektrik

ebekelerinde olu an ak m dalga formu bozunumlar , Rogowski Bobininden gelen gerilim sinyalinin entegrasyonunu gerektirir.Bu i levsellik ABB taraf ndan sa lanan IED’lerin içinde halihaz rda mevcuttur, dolay yla primer ak n son derece hassas ölçüm mümkündür.

Rogowski Bobininin ç gerilimi do rusal olarak frekansa ba r ve bu nedenle ç geriliminin anma de eri 50 Hz’de 150mV ve 60 Hz’de 180mV’dir. Anma frekans IED’de ayarland ktan sonra sensör, fakl harmonikler için dahil ölçülen primer ak m sinyali için kesin bilgiler sa lar (gecikme kayb ve doyma söz konusu de ildir) ve böylece tüm koruma fonksiyonlar için do ru performans garanti edilir. Teorik olarak Rogowski bobini ç n yan , ölçülen primer ak n s rs z dinamik aral nda do rusald r.Kullan na ili kin k tlamalar ba ka s rlamalardan kaynaklanmaktad r, örn. uygulama büyüklü ü, sabitlemeler, vb. ihtiyaç duyulan komple primer ak m aral kapsamak için yaln zca tek bobin yeterlidir, örn. KEVCD sensör tipi bir primer iletken içermektedir ve bu nedenden dolay 0-3200 A aral ndaki primer ak kapsamak için yaln zca iki tip gereklidir.IEC 60044-8 standard ile uyumludur.

uS (t)=M –––––––dip (t)

dt

ip (t) = 2Ip sin( t)

us (t) = 2Ip M cos( t)

39

Gerilim sensörüGerilim sensörü, dirençli gerilim bölücü esas na dayan r.Giri sinyalini standart bir AG ölçü cihaz na ba laman n mümkün oldu u seviyeye bölen 2 dirençli elemandan olu ur.Dirençli gerilim bölücü ve geleneksel gerilim transformatörü (GT) aras ndaki ana fark, çal ma esaslar r. GT’lerde gerilim sarg da endüklenir. Gerilim bölücüde gerilim basit bir ekilde dirençli elemanlar n dirençlerine oranla bölünür ve dolay yla endüksiyon gerçekle mez.

ekil 38: Dirençli gerilim bölücünün çal ma esas

Kullan lan dirençler, üzerinde özel endüktif olmayan düzeninuyguland dayan kl seramik materyalden imal edilmi birrod’dan olu maktad r.

sinyali, primer gerilim ile do ru orant olan birgerilimdir, dolay yla herhangi bir entegrasyon ya da ekstraprosese gerek yoktur.

da belirtildi i ekilde tan mlanan anma frekans ndasalt sinüzoidal primer gerilim (Up ) durumunda:

Gerilim bölücüden ç gerilimi öyledir:

Bu örnek için de ç sinyalinin de eri bir voltmetre veyaosiloskop kullan larak kolayl kla ölçülebilir.

ABB sensörlerinde kullan lan standart bölme oran 10000/1’dir. Bu, ç sinyalinin IED içinde daha ileri proses için ç sinyalinin yeterli ve güvenli olmas garanti eder.

Ölçülen gerilim sinyali hakk nda bilgi için yüksek giri empedans na sahip voltmetreler kullanmak mümkündür fakat ABB IED’lerin kullan lmas önerilir çünkü bu ba lant test edilmi ve do rulanm r.Dirençli gerilim bölücünün ferro-manyetik çekirde i ve sarg yoktur. Bu nedenle GT’lerde söz konusu olan ferrorezonans fenomeni riski söz konusu de ildir ve bu amaç için ek damping cihazlar na gerek yoktur. Bu tip bölücülerin kullan lmas ebekenin güvenli i ve güvenilirli ini ciddi ölçüde art rmaktad r ve ayr ca her ko ul alt nda personel güvenli ini art rmaktad r. Ayr ca sekonder terminaller k sa devre oldu unda da herhangi bir sorun ya da tehlike söz konusu de ildir. Buna ek olarak sensör, güç frekans nda alt gerilim testleri esnas nda dahi ba kalabilir.Dirençli bölücü, DC veya ba ka frekans bile enlerinin mevcut oldu u ( bölücünün içinde ferro-manyetik çekirde in bulunmamas farkl frekanslarda doyma olas n bulunmamas anlam na gelir) geçici durumlarda dahi düzgün bir ekilde çal r. Bu özellik geçici durumlar n bozunum söz konusu olmadan de erlendirilmesine ve koruma fonksiyonlar n daha do ru analizine olanak sa lar.Geçici durumlarda DC bile enlerini ölçme olana n d nda dirençli gerilim bölücü ayr ca karal durumda kesin sürekli DC gerilim ölçümüne de imkan sa lar.Do rusal yan t ve doyma olas n olmamas nedeniyle 0 ile 24kV aras ndaki gerilim aral kapsamak için tek bir bölücü yeterlidir. Fakat genel gerilim sensörü gövdesi durumunda farkl gerilim seviyeleri için ba ka mekanik gereksinimler veya boyutlar mesafelerin hesaba kat lmas gerekir. Bu örnekte standart DIN boyutlar na uygun iki farkl KEVCD sensör yüksekli i mevcuttur. Seçilen sensör versiyonu maksimum anma primer gerilimden daha dü ük gerilim seviyeleri için de kullan labilir.IEC 60044-7 Standartlar yla uyumludur.

R2

R1 + R2

US = ––––––– Up

up (t) = 2Up sin( t)

us (t) = ––––––– 2Up sin( t) R2

R1 + R2

40

1. UniGear ZS1 Kablo ba klar

Polimer izoleli kablolar 1- 24 kV için sonland rmalar

alt ba layan güç kablolar n düzgün bir ekilde sonland lmas çok önemlidir ve bu amaçla ABB kablolar n haz rlanmas ve sonland lmas için mükemmel kullan kolay ürünler serisi geli tirmi tir.OG güç kablolar normalde alüminyum veya bak r iletken, polimer malzemeden izolasyon, ekstrüde edilmi bir izolasyon ekran , metalik bir ekran, z rhl (opsiyonel) ve polimerli d k f ile tasarlan r.Güvenli ve güvenilir ak m ta ma niteliklerini sa lamak için, kablo iletkeni ve bara aras nda yeterli mekanik ba lant sa lamak gerekir. ABB, c vatalayarak kablo iletkenini takmak için tasarlanan mekanik kablo pabuçlar sa lamaktad r. Kablonun elektriksel alan do ru bir ekilde yönlendirmek de esast r ve ABB, kablo etraf nda aktif bir bas nç yaratan kauçuktan imal edilmi So uk Uygulanan kablo uçlar sunmaktad r. Ayr ca, kablo bak r tellerden farkl bir metalik ekran tipi ile tasarlanm ise, olas ar za ak mlar n do ru bir ekilde proses edilmesi için özel topraklama kit’leri kullan lmal r.Kablonun z rh , kablo ekran ile ayn toprak gerilimine sahip olmal r, dolay yla ek ba lant aksesuarlar n kullan lmas gerekli olabilir. Kablo aksesuarlar hakk nda detayl bilgi ayr teknik veri dosyalar ndan temin edilebilir.

Uygulamalar ve özellikler

Kablo tasar nda ba olarak, do ru kablo aksesuar tipini kullanmak gerekir. Tek çekirdekli kablolar yaln zca bak r tel ekran ile tasarland nda yaln zca bir kablo pabucu ve kablonun gerçek boyutuna uygun bir kablo ucu kullanmak yeterlidir.So uk Uygulanan aksesuarlar n avantaj , kurulum için ya da aç k ate in gerekli olmamas r (3-çekirdekli kablolarda ara yal mlar hariç) . Kablo haz rland ktan sonra kablo ucu herhangi bir araç kullanmadan kolayca geçirilir. Üç çekirdekli bir kablo, bak r erit ekranl bir kablo, alüminyum folyo ekranl bir kablo veya z rhl bir kablo kullan ld nda; ek malzeme gereklidir.Di er çok önemli bir faktör ise, kablonun do ru bir ekilde haz rlanmas r, ABB mükemmel kablo haz rlama aletler sunmaktad r.

Tavsiye edilen kablo sonland rma ürünleriHaz r kablo ucu tipi Kabeldon SOT tasar m veya iletken boyutundan ba ms z olarak herhangi bir polimer kablo üzerinde kullan labilir. Tip SOT 10, 7.2 kV kablolar için tasarlan rken tip SOT 24, 12, 17.5 ve 24 kV’yi kapsar. Birkaç kablo ucu çe idi çok geni aral kta kablo ebatlar na uygundur. Topraklama kit’leri, 3-çekirdekli kablolar için destek yal mlar ve kablo z rhlama için ekran potansiyel materyali gibi ekstra malzeme da ABB ürün serisinde yer almaktad r. Daha fazla bilgi için lütfen ABB Sat Temsilciniz ile irtibat kurun.

41

ekil 39: Bimetalik kablo pabucu tipi SKSB’ye sahip ABB Kabeldon kablo ba tip SOT 10

ekil 40: Bimetalik kablo pabucu tipi SKSB’ye sahip ABB Kabeldon kablo ba tip SOT 24

Tasar m ve ölçüler

Gerilim seviyesi

kV

Tasar mKabeldon

zolasyon çap

mm

letken kesiti

mm²

7.2 kV 12 kV 17.5 kV 24 kV

1 - 7.2 SOT 101 10.5 - 15 10 - 35 - - -

1 - 7.2 SOT 102 12.9 - 25.8 50 - 150 - - -

1 - 7.2 SOT 103 21.4 - 34.9 185 - 300 - - -

12 - 17.5 SOT 241 A 11 - 15 - 10 - 35 - -

12 - 17.5 SOT 241 15 - 28 - 50 - 185 50 – 150 -

12 - 17.5 SOT 242 24 - 39 - 240 - 500 185 - 300 -

24 - - - - - -

12 - 17.5 SOT 242 B 38 - 54 - 630 (**) 630 (**) -

24 SOT 241 A 11 - 15 - - - 10

24 SOT 241 15 - 28 - - - 25 - 120

24 SOT 242 24 - 39 - - - 150 - 400

24 SOT 242 B 38 - 54 - - - 500 - 630 (**)

(**) Üst izolasyon olarak silikon kauçuk erit 2342 kullan larak 800 ve 1000 mm2’lik kesitli kablolar üzerine monte edilebilir.

42

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

ABB Güç Koruma Felsefesi70’ten fazla ülkeye koruma IED’leri teslim eden ABB, yerel yönetmeliklere, güvenlik gereksinimlerine ve mühendislik uygulamalar na uygun, farkl koruma felsefelerine duyulan ihtiyac anlamaktad r. Bu nedenle ABB, yaln zca farkl güç sistemlerinin spesifik ihtiyaç ve gereksinimlerine hizmet eden bir güç koruma felsefesi geli tirmekle kalmay p, ayn zamanda güç sistemi sahipleri ve kullan lar için güven duygusu yaratmaktad r.Bir ABB IED güç koruma sisteminin ana amac , güç sistemi içindeki anormal güç sistemi artlar veya anormal çal an bile enleri tespit etmektir. IED taraf ndan toplanan bilgilere dayal olarak güç koruma sistemi güç sistemini normal i letme durumuna geri getirmek için veya güç sisteminin hasar görmesini ve ki ilerin yaralanmas s rlamak için ar zay izole etmek için düzeltici aksiyonlar ba lat r.

Bu, herkes için güvenli bir ortam sa lar. Güç koruma sistemleri, güç ebekesi ar zalar n olu mas engellemez, güç sisteminde herhangi bir anormallik olu tu unda aktive edilir. Ancak, ABB IED’ler taraf ndan sunulan mevcut koruma i levselli ini güç sistemi ve bile enlerinin spesifik güç koruma gereksinimleriyle dikkatli bir ekilde e le tirmek, güç sistemi için en iyi korumay sa lamakla kalmaz, ayn zamanda güç koruma sisteminin performans ve güvenilirli ini de art r ve böylece güç ebekesi ar zalar n etkilerini en aza indirir ve anormallik veya ar zalar n güç ebekesinin sa kl k mlar na yay lmas önler.

Komple bir güç koruma sisteminin

43

Yüksek gereksinim

Standart gereksinim

Her iki uçtan besleme

Ring ana fiderler

Paralel fiderler

Da lm jenerasyonlu fiderler

Tekrar kapay /ay radyal fiderler

Radyal fiderler

Mesafe

koruma

Tek hat diyagram HMI*

Ar za yer gösterici

Güç kalitesi izleme

Haberle me

Tekrar kapama

Tekli fonksiyon * nsan makine arayüzü

ekil 41: Standart ve yüksek gereksinimli fiderlerin kar la lmas

avantajlarletme h , hassasiyet, seçicilik ve güvenilirlik, güç koruma

sisteminin ve belirtilen gereksinimlerin ana elemanlar r. Koruma sisteminin i letme h ile bir ebeke ar zas ndan kaynaklanan hasar ve tehlike aras nda güçlü bir korelasyon vard r. Trafo merkezi otomasyonu, ar zalar n yerinin tespitini ve güç beslemesinin restorasyonunu h zland ran uzaktan kontrol ve izleme kabiliyetleri sa lar. Koruma IED’lerinin h zl bir ekilde

letilmesi ayr ca, gerilim dü leriyle birlikte ar zan n ebekenin sa kl bölümlerine s çrama riskini art ran ar za sonras tepe yükünü de en aza indirir. Güç sisteminin hassasiyeti, güç

ebekesinin en uzak bölümündeki oldukça yüksek dirençli toprak ar zalar ve k sa devreleri tespit etmek için uygun olmal r.Güç beslemesi kesintisini mümkün olan en küçük alan ile

rlamak ve güç ebekesinin anormal veya ar zal k sm n güvenilir bir ekilde tespitine imkan sa lamak için güvenilir seçicilik esast r.Böylece düzeltici aksiyonlar ebekenin anormal veya ar zal bölümüne yönlendirilebilir ve besleme mümkün olan en k sa sürede yeniden sa lanabilir.Güç koruma sistemi ayn ayn zamanda yüksek güvenilirlik seviyesine sahip olmal r. Bu, örne in bir kesici ar zaland nda, yedek güç koruman n ar zay tespit edip tepki verece i anlam na gelir.Trafo Merkezi Otomasyonu (SA-Substation Automation) operatöre trafo merkezinin mükemmel kontrolünü sa lar. Ayr ca, Trafo Merkezi Otomasyon sistemi enerji iletim ve da m

ebekesinin normal çal ma ko ullar alt nda güç kalitesini art rman n yan nda, ar za durumunda ve trafo merkezinin bak esans nda özellikle enerji iletim ve da m ebekesinin enerji kalitesini art r. Bir Trafo Merkezi Otomasyon sistemi veya SCADA sistemi, dijital teknolojinin tüm faydalar güç

ebekelerini koruma ve kontrolüne sa lar. Terminaller kolayl kla ayarlan r ve güç koruma parametreleri operatör i istasyonu üzerinde kolay ve güvenli eri im ile güç sisteminin spesifik gereksinimlerine uygun olarak konfigüre edilir.

Tek fonksiyonlu ve çok fonksiyonlu terminallerDo ru koruma yöntemleri ve kapsaml i levsellik, koruma sisteminin performans art r.Kapsaml i levsellik tan , korunan ebekenin veya sistemin gereksinimlerine göre de ir. Tek fonksiyonlu koruma IED’leri baz ebeke uygulamalar için yeterli iken, daha karma k

ebekeler, geli mi çok fonksiyonlu IED’ler gerektirir. Tek fonksiyonlu IED’ler, spesifik bir fider uygulamas gibi bir dizi koruma fonksiyonu içerir.Bu IED’lerin ana avantajlar yedeklilik ve fiyatt r. Bir ya da daha fazla tek-fonksiyonlu IED, ço u uygulama alan nda yeterli koruma sa lar.

44

Fider korumaGüç koruma uygulamalar ba ca iki kategoriye ayr labilir, bunlar standart uygulamalar (temel ak m tabanl koruma kullanan) ve yüksek gereksinimli uygulamalar (ak m ve gerilim tabanl koruma kullanan ve bu ikisinin kombinasyonlar .Seçilen güç koruma düzeni veya sistemi, hassasiyet, seçicilik ve i letme h bak ndan uygulamaya özel gereksinimleri kar lamak durumundad r.Koruma gereksinimleri temelde ebekenin veya sistemin fiziksel yap taraf ndan belirlenir ve ço u durumda yukar da belirtilen gereksinimler, yönlü/yönsüz a ak m IED’leri ile kar lanabilir.Daha karma k yap ebekelerde, mesafe koruma ya dahat diferansiyel koruma gibi daha geli mi korumafonksiyonlar kullan labilir.

ve dü ük gerilim koruma sistemlerinin amac , ebekenin gerilim seviyesini izlemektir. Gerilim seviyesi, hedef de erden, belirlenen bir süre için izin verilen marjdan daha fazla sapar ise, gerilim koruma sistemi, anormal durumun süresini ve yarat lan zorlamalar s rlar. Frekans bozulmalar nedeniyle ba ca kesintileri önlemek için trafo merkezleri genellikle dü ük frekans koruma IED’leri ile donat r, bunlar ayn zamanda çe itli yük atma düzenlerini de kontrol eder. Bunlar, fiderler için ana koruma fonksiyonlar na ili kin yaln zca birkaç örnektir.

Uygulamalar ve özellikler

Gereksinimlere ba olarak uygun bir IED tipi seçilebilir ve farkl fider tipleri için genel bir çözüm sa layacak ekilde konfigüre edilebilir.Genelde bu fider tiplerinin gerekli güç koruma i levselli i ba ka etkenlerin yan nda ar za ak m kayna ve güç koruma uygulamas n temel gereksinimlerini kar lamak için ek olarak ihtiyaç duyulabilecek geli mi fonksiyonlar n tipine ba olarak büyük farkl k gösterir.

Tavsiye edilen ürünlerFider koruma için tavsiye edilen ürünler, ABB’nin Relion®

güç koruma IED’leri ürün ailesinin bir parças r.IED’ler global ABB mü terilerinin geni çapl uygulamalar ve i levsellik gereksinimlerinden edinilen uzun y llara dayal deneyime ba olarak geli tirilmi tir. Popüler RE500 serisi IED’ler de ABB’nin bu alandaki ba ar nda önemli bir rol oynam r.Relion® ürünleri IEC 61850 standard n ana de erlerini uygulamak için tasarlanm r. IEC 61850 trafo merkezi haberle me standard n gerçek uygulamas , IED’ler aras nda hem dikey hem de yatay haberle meyi kapsar.

• Fider Koruma ve KontrolREF630 enerji da m ebekelerinin havai hatlar ve kablo fiderleri için ana koruma sa lar. REF630,

ekil 42: Fider koruma ve kontrol REF630

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

45

hem izole nötr ebekeler hem de direnç veya empedans toprakl nötr güç ebekelerine uygundur.Tipik fider koruma ve kontrol gereksinimlerine uygun dört önceden tan ml konfigürasyon mevcuttur.Önceden tan ml konfigürasyonlar oldu u gibi kullan labilir ya da IED’ler kolayl kla modifiye edilebilir veya en zorlay bireysel uygulama gereksinimlerini tam olarak kar lamak için IED’nin ince ayar yapmada yard mc olmak için i levsellik, serbestçe seçilebilir add-on fonksiyonlarla geni letilebilir.

• Fider Koruma ve Kontrol REF615, da m i letmeleri ve enerji da m sistemlerinin koruma, kontrol ve gözetimi için mükemmel bir ekilde uyarlanan özel bir fider IED’dir. Temelde enerji da m trafo merkezlerinin havai hatlar , kablo fiderleri ve bara sistemleri için koruma sa lar. Hem izole nötr ebekeler hem de direnç veya empedans toprakl nötr güç ebekelerine uygundur.Ayr ca, IED’lerin geli mi istasyonlar aras haberle me olanaklar ndan faydalanarak, REF615 ayr ca halka tipi veya

mesh da m ebekelerine ve ayn zamanda radyal ebekelerin korunmas için de uygulanabilir.Mevcutta REF615, en yayg n fider koruma ve kontrol uygulamalar na ve sizin mevcut ve gelecekteki fider koruma gereksinimlerinizi kar lamak için sekiz standart konfigürasyondan olu maktad r.

• Fider Koruma REF610, temelde direnç toprakl ve do rudan toprakl güç sistemlerinin güç da m trafo merkezlerinde giri ve ç fiderlerinin korunmas için tasarlanm r. REF610, deniz ve offshore ortamlarda kullan ma uygundur. Opsiyonel bir ark koruma fonksiyonu ile tedarik edilen REF610 ayn zamanda

zl trafo merkezi bara ark ar za koruma sa lar. REF610 ayn zamanda kritik da m i letmelerinde ve endüstriyel uygulamalarda koruma yedeklili ini art rmak için motorlar n, transformatörlerin ve jeneratörlerin yedek korumas için de kullan r.

ekil 43: Fider koruma ve kontrol REF615 ekil 44: Fider koruma REF610

46

Transformatör korumaGüç transformatörü enerji da m ebekesindeki en önemli bile enlerden biri ve en de erli ünitelerden biridir. Bu nedenle enerji da m sistemindeki ar zalar önlemek neredeyse tamamen i levsel bir güç transformatörüne ba r. Yüksek kaliteli güç transformatörlerinin yüksek güvenilirli e sahip olmas na ra men, zaman zaman izolasyon kaynakl ar zalar olu ur. K sa devre ve/veya toprak ar zas olarak gerçekle en bu ar zalar genellikle sarg lara ve transformatör çekirde ine ciddi hasar verir. Hasar, ar za giderme süresi ile orant r. Bu nedenle güç transformatörünün mümkün olan en k sa sürede devre d

rak lmas gerekir.Ar zalanan güç transformatörünün onar m için bir tesise nakli gerekir ve bu son derece zaman al bir uygulamad r. Güç transformatörünün devre d kald bir güç ebekesinin i leyi i her zaman s nt r. Bu nedenle, bir güç transformatörü ar zas , genellikle h zl bir ekilde düzeltilebilen bir hat ar zas na göre enerji sistemi üzerinde daha ciddi bir ar zaya neden olur. Transformatör ar zalar saptayan ve açmay tetikleyen h zl ve güvenilir IED’lerin kullan lmas büyük öneme sahiptir. Güç transformatörünün büyüklü ü, gerilim seviyesi ve önemi, olas bir ar za durumunda hasar s rland rmak için kullan lacak izleme ve koruma cihazlar n boyutu ve seçiminde belirleyici olur. Güç transformatörünün toplam maliyeti ile bir güç transformatörü ar zas n do urdu u hasarlar kar la ld nda, koruma sisteminin maliyeti göz ard edilebilir.

Tavsiye edilen ürünlerTransformatör koruma için tavsiye edilen ürünler, ABB’nin Relion® güç koruma IED’leri ürün ailesinin bir parças r. IED’ler global ABB mü terilerinin geni çapl uygulamalar ve i levsellik gereksinimlerinden edinilen uzun y llara dayal deneyime ba olarak geli tirilmi tir.Popüler RE500 serisi IED’ler de ABB’nin bu alandaki ba ar nda önemli bir rol oynam r.Relion® ürünleri IEC 61850 standard n ana de erlerini uygulamak için tasarlanm r. IEC 61850 trafo merkezi haberle me standard n gerçek uygulamas , IED’ler aras nda hem dikey hem de yatay haberle meyi kapsar.

ekil 45: Transformatör koruma ve kontrol RET630

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

47

• Transformatör Koruma ve Kontrolü RET630, güç transformatörlerinin, da m i letmeleri ve endüstriyel enerji da m ebekelerindeki güç jeneratör-transformatör bloklar dahil, ünite ve yükseltici transformatörlerin korunmas , kontrolü, ölçümü ve gözetimi için kapsaml bir transformatör yönetim IED’sidir. ki sarg güç transformatörleri ve güç jeneratör-transformatör bloklar için ana koruma sa lar.Tipi transformatör koruma ve kontrol spesifikasyonlar za uygun iki önceden tan ml konfigürasyon mevcuttur. Önceden tan ml konfigürasyonlar oldu u gibi kullan labilir ya da IED’ler kolayl kla modifiye edilebilir veya en zorlay bireysel uygulama gereksinimlerini tam olarak kar lamak için IED’nin ince ayar yapmada yard mc olmak için i levsellik, serbestçe seçilebilir add-on fonksiyonlarla geni letilebilir.

ekil 46: Transformatör koruma ve kontrol RET615

• Transformatör Koruma ve Kontrolü RET615, iki sarg güç transformatörleri, da m i letmeleri ve endüstriyel enerji da m ebekelerindeki güç jeneratör-transformatör bloklar dahil, ünite ve yükseltici transformatörleri için özel bir transformatör koruma ve kontrol IED’sidir.RET615, yüksek empedans veya dijital dü ük empedans k tl toprak-ar za koruma düzenleriyle uygulanan transformatör nötr topraklama esaslar na uygun sekiz standart konfigürasyon sunmaktad r. Tüm yayg n olarak kullan lan güç transformatörü vektör gruplar n AT oran farklar ve faz kaymalar dijital olarak kompanze edilir. RET615 ayr ca transformatör YG taraf kesicinin lokal ve uzaktan kontrolünü de sa lar.

48

ekil 48: Motor koruma ve kontrol REM615

Tavsiye edilen ürünlerMotor koruma için tavsiye edilen ürünler, ABB’nin Relion® güç koruma IED’leri ürün ailesinin bir parças r. IED’ler global ABB mü terilerinin geni çapl uygulamalar ve i levsellik gereksinimlerinden edinilen uzun y llara dayal deneyime ba olarak geli tirilmi tir.Popüler RE500 serisi IED’ler de ABB’nin bu alandaki ba ar nda önemli bir rol oynam r.Relion® ürünleri IEC 61850 standard n ana de erlerini uygulamak için tasarlanm r. IEC 61850 trafo merkezi haberle me standard n gerçek uygulamas , IED’ler aras nda hem dikey hem de yatay haberle meyi kapsar.

• Motor Koruma ve Kontrol REM630, orta gerilim endüstriyel güç sistemlerinde orta ve büyük asenkron motorlar n koruma, kontrol, ölçü ve gözetimi için kapsaml bir motor yönetim IED’sidir.REM630, ABB’nin Relion® ürün ailesinin bir üyesidir ve fonksiyonel ölçeklendirilebilirlik ve esnek konfigüre edilebilirlik ile karakterize edilen 630 ürün serisinin bir parças r. Ayr ca endüstriyel motor fider bay’lerin yönetimi için gerekli kontrol fonksiyonlar na da sahiptir.

ekil 47: Motor koruma ve kontrol REM630

Motor korumaMotor koruma fonksiyonundan genellikle a ak m, dengesizlik, toprak ar za ve k sa devre koruma beklenir. Ancak motorlar için temel sorun, termal korumad r, çünkü a nma motor için en büyük tehdittir.Motorlar n yaln zca elektrik ar zalar na kar de il, ayn zamanda hatal çal rmaya kar da korunmalar gerekir. ABB çözümleri, motorlar n hatal kullan önleyen geli mi termal korumaya odaklanmaktad r. Termal a yük korumaya, motoru hem k sa süreli ve uzun süreli a yüke kar korumak için ihtiyaç duyulur.

sa süreli a yük durumlar genellikle motor ba latmalar esnas nda olu ur.Çal makta olan motorlar n uygunsuz kullan , mutlaka ekipmana hasar vermeyebilir ancak ömrünü k salt r. Bu nedenle, güvenilir ve çok amaçl bir motor koruma sistemi motoru korumakla kalmaz, ayn zamanda ömrünü uzat r ve böylece motorunuzun yat m geri dönü ünü iyile tirir.

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

49

ekil 49: Motor koruma REM610

REM630, asenkron motorlar ve ili kilendirilmi sürücüler için ana koruma sa lar. Motor yönetim IED’si, pompalar, fanlar, kompresörler, de irmenler, k lar, vb. için motor sürücüleri gibi çok çe itli sürücü uygulamalar nda kesici ve kontaktör kontrollü orta ölçekli ve büyük asenkron motorlar için tasarlanm r.Önceden tan ml konfigürasyonlar oldu u gibi kullan labilir ya da motor yönetim IED’lerinin mevcut uygulamalar n spesifik gereksinimlerini tam olarak kar lamak için ince ayar n yap lmas için kolayl kla özelle tirilebilir ya da geni letilebilir.

• Motor Koruma ve kontrol REM615, üretim ve proses endüstrilerinde asenkron motorlar n koruma, kontrol, ölçü ve gözetimi için mükemmel bir ekilde uyarlanan özel bir motor IED’sidir. Tipik olarak REM615, kesici veya kontaktör kontrollü YG motorlar ve çe itli sürücülerdeki kontaktör kontrollü orta ölçekli ve büyük AG motorlarda kullan r. REM615 tüm temel motor koruma fonksiyonlar , gerilim koruma fonksiyonlar ve güç ve enerji ölçümleri dahil, üç standart konfigürasyonda mevcuttur. Ayr ca motorun lokal veya uzaktan ba latma/durdurma kontrolü de sa lanmaktad r.

• Motor Koruma Rölesi REM610, üretim ve proses endüstrilerinde orta ölçekli ve büyük asenkron AG motorlar ve küçük ve orta ölçekli asenkron YG motorlar n koruma, ölçü ve gözetimi için bir motor IED’sidir.REM610 IED, çe itli uygulamalarda hem kesici hem de kontaktör kontrollü motor sürücüleriyle kullan labilir. RTD sensörleri veya termistör elemanlar için opsiyonel bir add-on kart ile geli tirilen IED, yatak veya sarg gibi kritik motor elemanlar n do rudan s cakl k ölçümü için kullan labilir. Faz a ak m koruma, toprak ar za koruma ve faz dengesizli i koruman n yan nda termal a yük korumadan faydalanarak kablo fiderlerinin ve da m transformatörlerinin korunmas için de kullan r.

50

ekil 50: Gerilim koruma REU615 ekil 51: REA 103, REA 105 ve REA 107 ek donan ml REA 101 ark koruma

Gerilim korumaREU615, A ve B olarak adland lan ve IED’nin en yayg n uygulamalar için hedeflenen iki önceden tan ml haz r konfigürasyonda mevcuttur.REU615’in A konfigürasyonu, güç üretimi olan ebekeler dahil, da m i letmeleri ve endüstriyel güç sistemlerindeki gerilim ve frekans tabanl koruma uygulamalar için önceden uyarlanm r.REU615’in A konfigürasyonu, ayr bir gerilim ölçü hücresine sahip orta gerilim alt sistemlerinde kullan lmak üzere tasarlanm r.REU615’in A konfigürasyonu, bara a gerilim ve dü ük gerilim izleme, ebeke rezidüel gerilim ve frekans izleme fonksiyonlar sa lar.B konfigürasyonu, otomatik gerilim regülasyonu için önceden uyarlanm r. Her iki konfigürasyon ayn zamanda kesici kontrolü ve ölçü ve izleme fonksiyonlar sa lar. Gerilim regülasyon kabiliyeti sa layan REU615’in B konfigürasyonu, motor sürücülü yükte kademe de tirici ile donat lm olan güç transformatörlerinin otomatik ve manüel gerilim regülasyonu için tasarlanm r.REU615, ABB’nin Relion® koruma ve kontrol ürün ailesinin ve 615 ürün serisinin bir üyesidir. 615 serisi IED’ler, kompaktl klar ve çekmeceli-ünite tasar mlar ile karakterize edilir. Temelden yeniden tasarlanan yeni 615 serisi trafo merkezi otomasyon cihazlar aras ndaki haberle me ve birlikte çal abilirlik için IEC 61850 standard n tam potansiyelini aç a ç kartmak için tasarlanm r.

Ark koruma

Bir alt tesisindeki elektriksel ark k sa devresi, normalde hücreye giren bir yabanc madde ya da bir bile en ar zas ndan kaynaklan r. Ark, patlamaya benzer bir ve bas nç etkisi yarat r ve genellikle alt sistemine ciddi hasar vererek personelin yaralanmas na neden olur.Uygun bir ark koruma sistemi trafo merkezinizi, ark n yanma süresini en aza indirerek trafo merkezinizi ark ar zalar na kar korur ve böylece a nma ve hasar önler. Maddi zarar en aza indirir, enerji da n sorunsuz ve güvenli bir ekilde yeniden sa lanmas na imkan verir. Sistem ayn zamanda bir ark ar zas olu madan önce maliyet avantajlar sa layabilir. Eski

alt sistemleri, ark ar zalar na daha meyilli iken, bir ark koruma sistemi, alt sisteminizin ömrünü etkin bir ekilde uzat r ve yat m geri dönü ünü h zland r. Daha da önemlisi, bu teknoloji hayat kurtarabilir.

Uygulamalar ve özellikler

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

51

ekil 52: REA 101 ve 103 alt üniteleriyle tipik bir düzen

Ark ar za kaynaklar ; izolasyon ar zalar , hatal çal an cihazlar, hasarl kablo yolu ya da kablo ekleri, a gerilim, korozyon, kirlilik, nem, ferro-rezonans (enstrüman transformatörleri) ve hatta elektriksel stresten kaynaklanan ya lanma olabilir. Bu ark ar za kaynaklar n ço u, yeterli bak m ile önlenebilir. Ancak, al nan önlemlere ra men insan hatalar ark ar zalar na neden olabilir.Bir elektrik ark n etkilerinin saptanmas ve en aza indirilmesi bak ndan süre çok kritiktir. 500 ms süren bir ark ar zas , tesise ciddi hasar verebilir. Ark n yanma süresi 100 ms’den k sa ise, hasar genellikle daha azd r, ancak ark 35 ms’den k sa sürede söndürüldü ünde, etkisi neredeyse fark edilmez düzeydedir.Genelde uygulanan koruma IED’leri, ark ar zalar nda güvenli bir ekilde ar za gidermek için yeterince h zl de ildir. Örne in giri kesicisini kontrol eden a ak m IED’sinin i letme zaman , selektivite nedenleriyle yüzlerce ms gecikebilir. Bu gecikme, bir ark koruma sistemi kurularak önlenebilir. Toplam ar za giderme süresi, maksimum 2.5 ms art kesicinin kontak hareket zaman na indirilebilir. Ayr ca, kablo bölmesi ar zalar nda otomatik tekrar kapamalar ark koruma kullan larak ortadan kald labilir.

Tavsiye edilen ürünler• REA 103, REA 105 ve REA 107 ek donan ml ark koruma sistemi REA 101, orta ve alçak gerilim hava izoleli alt n korunmas için

tasarlanm r.Merkezi ünite tipi REA 101 ba ms z olarak çal r ya da REA 101 üniteleriyle birlikte çal r. REA, pazardaki en h zl ark koruma sistemidir ve 2.5 ms’ye kadar dü ük açma zamanlar sa lar.REA, h zl entegre edilen a ak m alg lama bile eni ile donat lm r ve bu nedenle di er fider koruma ünitelerinden ba ms z olarak çal r.REF615 ve REF610 fider koruma IED’leri, fider hücresi için opsiyonel ark koruma fonksiyonu içerir.

52

stasyon otomasyonu COM600ABB’nin istasyon otomasyon cihaz COM600, da m i letmeleri ve endüstriyel da m trafo merkezleri için hepsi bir arada haberle me gateway’i, otomasyon platformu ve kullan arayüzü çözümüdür.Gateway i levselli i, trafo merkezi IED’leri ve ebeke seviyesinde kontrol ve yönetim sistemleri aras nda saydam IEC61850 ba lanabilirli i sa lar.Lojik i lemcili otomasyon platformu COM600’u trafo merkezi seviyesinde otomasyon görevleri için esnek bir uygulama platformu haline getirmektedir. Bir kullan arayüz çözümü olarak COM600, trafo merkezi cihazlar na ve proseslere web taray tabanl insan makine arayüzü (HMI) arac yla eri im sa layan web teknolojisi tabanl i levsellikler sa lamaktad r.

ekil 53: stasyon Otomasyonu COM600

Ürünstasyon Otomasyon COM600 Serisi, lokal trafo merkezi izleme

ve kontrolü için bir insan-makine arayüzü (HMI) sa layan web sunucu i levselli i sa lar. Güvenli haberle me, standart bir PC ve bir web taray ile yetkili kullan ya internet ya da LAN/WAN üzerinden trafo merkezi HMI’ya eri im sa lar. Üniteye lokal olarak bir laptop bilgisayar ba layarak, trafo merkezi seviyesinde tam izleme ve kontrol i levselli i için bir HMI sa lan rstasyon Otomasyon COM600 Serisi ayn zamanda trafo merkezi

ve SCADA, DSC gibi daha yüksek seviyeli sistemler aras nda veri ve sinyal e lemleme için gateway fonksiyonlar sa lar.COM600 serisi, saydam sistem entegrasyonu ve ABB IED’ler için ba lanabilirlik paketleri kullanan önceden konfigüre edilen çözümlere dayal birlikte çal abilirlik için tasarlanm r.

Uygulama ve özellikler

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

53

DA ITIK KONTROL

STEM

EMS/SCADA

UZAK ER MMÜHEND SL

WAN

REF610 REF610 REF615 REF615 REF601 REF601

GPS

LAN1

Kompakt ve dayan kl tasar sayesinde COM600 serisi ürünler zorlu ortamlara iyi adapte olmaktad r. Mahfazalar IP4x s koruma standard kar lamaktad r ve kullanmaya dayal eskiyen hareketli parçalar içermez. COM600 serisi ürünler, dayan kl k ve maksimum kullan labilirlik için yerle ik teknolojiye dayal r. COM600 serisi ürünlerin özellikleri ve boyutlar , UniGear ZS1 alt sisteminin alçak gerilim bölmelerine kolayl kla kurulmalar na olanak sa lar. COM600 serisi ürünler hem endüstriyel hem de da m i letme uygulamalar için uygundur.COM600 serisi ürünler, tüm trafo merkezi bilgilerine tek eri im noktas sa layan OPC Sunucu i levselli ine sahiptir ve IEC 61850 deste i, uygulamaya özel ekipmanlarla ba lanabilirlik ve saydam haberle me imkan sa lar.COM600 serisi ürünler, da m otomasyonu için IEC 61850

ekil 54: COM600 kullanan sistemin genel görünümü

standard ile tam uyumludur. Bu ürünler, IEC 61850 uyumlu IED’ler, sistem tasar m ve devreye al nmas kolayla ran araçlar ve sistemler ile tam birlikte çal abilirlik sa lar.ABB IED’lerin devreye al nmas , sistem konfigürasyonunu basitle tiren ve sistem entegrasyonundaki hata riskini azaltan, cihaz konfigürasyon ve setup sürelerini en aza indiren ABB’nin benzersiz ba lanabilirlik paket konsepti deste i sayesinde basittir.COM600 için teknik ve ürün k lavuzlar içeren daha fazla detay bilgi için a daki adrese bak z.http://www.abb.com/substationautomation

Ethernet anahtar

Ethernet anahtar

OPC stemci/Sunucu

Seri protokoller(DNP3, IEC 60870-5-101)

TCP/IC protokolleri(IEC 61850, DNP3,

Modbus®)

Seri protokoller(Modbus®)

kincil da m alt

54

* Arayüz protokol dönü türücü ile

** HMI - nsan makine arayüzü *** RTD - Direnç s cakl k detektörü

**** 27, e er ç lar statik ç larsa 1) Gerilim ve frekans tabanl koruma için A konfigürasyonlu REU615

2) Kademe de tirici kontrolü için B konfigürasyonlu REU615o = Opsiyonel

s = ikincil uygulama

UygulamaREF RED

610 615 630 54_ 542+ 615

Gerilim tabanl koruma • • •

Fider uygulamas (giri ve/veya ç ) • • • • • •

Yüksek gereksinimli fider uygulamas • • •

Transformatör uygulamas • •

Yüksek gereksinimli transformatör uygulamas •

Motor koruma • •

Yüksek gereksinimli motor koruma •

Jeneratör ve senkron motor koruma

Mesafe koruma • • •

Hat diferansiyel koruma • •

Yedek koruma • • •

Ark koruma o o

Haberle me protokolleri

IEC61850-8-1 o • • •* •* •

IEC60870-5-103 • • • • •

DNP 3.0 • • • • • •

SPA • • •

LON • •

Modbus • • • • •

Profibus o •* •* •* •*

Ek fonksiyonellik

Ar za yer tespiti • • •

Tekrar kapama 3 giri im 5 giri im 2 giri im 5 giri im 5 giri im o(5 giri im)

Yükte kademe de tirici kontrolü

Bozulma kayd • • • • •

Çekmeceli mekanizma • • •

Tek hat emas HMI** • • • • •

Lokal kontrol • • • • • •

Uzak kontrol • • • • • •

Durum izleme • • • • •

Güç kalitesi izleme •

Analog giri ler (GT/AT) -/4 9/8 -/5

Sensör giri leri • • •

kili giri ler/ç lar 5/8 18/13 32/27 42/24**** 18/13

RTD*** / mA giri ler 8 / - 6

mA ç lar o(4) o(4)

Röle seçim tablosu

1. UniGear ZS1 Da m otomasyonu

55

REM RET REU REX REA

610 615 630 54_ 615 630 54_ 610 615 521 10_

• • • •¹ •

s • •

•

s • • • •²

•

• • • • •

• •

• •

o o o •

•* • • •* • • •* o • •*

• • • • • • •

• • • • • • • •

• • • • •

•* • • •

• • • • • • • •

•* • •* •* o •* •*

5 giri im 5 giri im

• •

• • • • • • •² •

• • • • •

• • • • • • •

• • • • • • • • • •

• • • • • • • • •

• • • • • •

•

-/4 -/5 4/5 -/7 3/9 4/- -/3

• • •

5/8 12/10 32/27 14/13 32/27 5/8 1/3

6 / - 6/2 8 / - 6 / 2 8 / - 6 / 2²

56

ekil 55: REF542plus mimarisinin uyguland UniGear ZS1 OG alt sisteminin tek hat diyagram , otomatik ve manüel transferlerin (ATS) gerçekle tirilmesi ve ayn zamanda alt sistemi koruma ve ölçümler için uygundur

Otomatik transfer sistemleri, enerji kullan lar kesintisiz bir ekilde besleyerek maksimum servis süreklili ini sa lamak için

kullan r. Bu, farkl tekniklere dayal çe itli sistemler kullan larak yap labilir.

Bunlardan en yayg n ekilde kullan lanlar , ortalama transfer zamanlar yla birlikte a da aç klanm r:• Gecikmeli: 1500 ms• Rezidüel gerilime dayal : 400-1200 ms• Senkronize (ATS): 200- 500 ms• Yüksek h zl (HSTS): 30- 120 ms

lk iki sistem en basit olanlard r ve geleneksel lojikler ve enstrümanlar ile de sa lanabilir. Ortalama transfer zamanlar garanti ederler ve bu nedenle gerilim aral klar n çok kritik olmad kurulumlarda kullan labilirler. Öte yandan di er iki sistem (ATS – Automatic Transfer System ve HSTS – High Speed Transfer System), ileri teknoloji içerikli mikro i lemci tabanl cihazlar gerektirir.

zl transfer zamanlar garanti ederler ve prosesin özellikle kritik oldu u tesislerde, yani a h zl olmayan transferlerin ciddi ar zalara ya da prosesin kendisinin kesilmesine neden oldu u tesislerde kullan rlar.ABB, en basitinden en karma na tüm transfer sistemlerini sunabilir.

ATSREF542plus ünitesi, farkl iki giri fideri aras nda otomatik ve manüel transferleri yönetmek için orta gerilim alt sisteminde kullan labilir.REF542plus ünitesi taraf ndan gerçekle tirilen otomatik transfer için gerekli zaman, 200 ile 300 milisaniye aras ndad r (kesici

letme zamanlar dahil). Bu süre, yaz m transfer lojiklerinin karma kl na oranla belirtilen aral k içinde de ebilir.Do ru bir ekilde programlanan REF542plus ile donat lan alt sistemleri, bir güç besleme sistemi ile alternatif ba ka bir güç besleme sistemi aras ndaki transferi yönetebilen veya çift radyal da mdan basit bir sisteme geçen ebekeyi tamamen otomatik olarak yeniden konfigüre eden tam ve etkin sistemlerdir. Ayn operasyonu bir uzaktan kontrol istasyonu arac yla ya da kullan gözetimi alt nda alt sisteminin ön taraf ndan manüel olarak gerçekle tirmek de mümkündür.Manüel transfer, geçi in paralel yap lmas anlam na gelir: REF542plus üzerinden uygulanan senkronizasyon kontrol fonksiyonu (senkroçek– kod 25) ile güç besleme hatlar , gerilim vektörlerinin senkronizasyonu ile e zamanl olarak kapat r ve transfer gerçekle tikten sonra ayr lma durumuna geri döner. Tan mlanan uygulamalar ek enstrüman gerektirmez.

SUE3000 Yüksek H zl Ark Cihaz

1. UniGear ZS1 Otomatik transfer sistemi

57

Gerilim dü leri veya komple besleme kesintileri, günümüzde enerji besleme kalitesine ili kin en önemli ve kritik sorunlardand r. SUE 3000 Yüksek H zl Transfer Cihaz , enerji beslemesinin optimum bir ekilde sa lanmas garanti eder. Cihaz, bir yedek fidere otomatik transfer ile tüketiciye kesintisiz beslemeyi garanti eder ve ba ml prosesin durmas engelleyerek kayda de er bir tasarruf sa lar. Ayr ca manüel olarak ba lat lan transfer imkanlar yla tesisin operasyonu ciddi ölçüde basitle tirilir.

• Uygulama AlanlarSUE 3000 Yüksek H zl Cihaz, elektrik besleme ar zas n üretimde kesintiye neden olaca ve i letme maliyetlerini etkileyece i uygulamalarda kullan labilir.Olas kullan m alanlar aras nda a da belirtilen alanlar yer almaktad r:• Enerji santrallerine hizmet veren yard mc tesisler• Çevresel teknoloji tesisleri• Sürekli endüstriyel proseslere gerilim beslemesi.Sürekli bir kullan labilirli i sa lamak için yük, birbirinden ba ms z ve SUE 3000 Yüksek H zl Transfer Cihazlar yla donat lm en az iki adet senkronize fiderden beslenir.SUE3000 Yüksek H zl Transfer Cihaz , güç beslemesi kesintisinde farkl fiziksel faktörleri dikkate alarak, yedek fidere mümkün olan en h zl transfer ile, ba cihazlar n kesintisiz ve sürekli operasyonunu garanti etme görevini üstlenir.Çok çe itli uygulama alanlar sayesinde SUE 3000 farkl alt düzenleri için ayarlanabilir.

• Sürekli ebeke kar la rmalarYüksek H zl Transfer Cihaz SUE 3000’i rakip konseptlerden

net bir ekilde ay ran çok önemli karakteristiklerden biri, senkronize olma kriterinin sürekli sa lanmas , yani SUE 3000 taraf ndan online olarak hesaplanmas r.Bu nedenle, bir ba latma durumunda uygun transfer modu halihaz rda belirlenmi tir ve derhal ba lat labilir. Bunun anlam ,

zl bir transfer olas ciddi ölçüde iyile tirilmi tir. ebeke durumunun tespit i lemini ba latma an bekleyen sistemlerin, fiziksel durum dikkate al nd nda minimum kesinti süresinde

zl bir transfer gerçekle tirme imkan yoktur.

• Transfer modlar ve zamanlarDört farkl transfer modu vard r: H zl Transfer, 1. Faz çak mas nda transfer, Rezidüel gerilim transferi ve Zaman-

letmeli transfer. H zl transfer, bir ar za durumunda gerilim beslemesinin minimum kesintisini garanti etmek için optimum transfer modudur. H zl transfer durumunda toplam transfer zaman , ana fiderdeki ar za ba lang ndan yedek fider devreye girinceye kadar geçen süre 100 ms’den k sad r.

ekil 57: Bir alt örne iekil 56: SUE 3000 Yüksek H zl Transfer Cihaz

58

DF – Yük ay ünitesiM - Ölçümler IFD – Do rudan giri /ç fideri IFDM – Ölçü bölmeli do rudan giri /ç fideri

IF – Giri / Ç Fideri RM – Ölçü bölmeli bara yükseltmeBT – Bara ba lama R – Bara yükseltme

Tipik ünitelerin tek hat diyagram

1. UniGear ZS1 Tipik üniteler

59

Bara uygulamalar n tek hat diyagramlar

Kanal giri iAk m transformatörleri Gerilim transformatörleri Topraklama anahtar

Grafik semboller

Yük ayKesici Kontaktör Soket ve prizAy /Anahtar zolasyon çubu u

SigortaGerilim transformatörleri Ak m transformatörleri Bara giri iToprak Kablo giri i

Standart bile enler Aksesuarlar Alternatif çözümlerBile en anahtarlar

60

Üniteler: ... 12 kV - 17.5 kV - ... 31.5 kAGeni lik (mm) 650 800 1000

Yükseklik (mm) 2200/2595 (4) 2200/2595 (4) 2200/2595 (4)

Gaz tahliye kanall yükseklik (mm) 2675 (5) 2675 (5) 2675 (5)

Derinlik (mm) 1340 1340 1390 1340 1390 1405

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500 630 1250 1600 2000 2500 3150 3600 4000 1600 2000 2500 3150 3600 4000

IF Giri /ç (2) (2) (2)

BT Bara ba lant

R Yükseltme

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

M Ölçü hücresi

IFD Do rudan Giri /ç

IFDM Ölçü hücresi do rudan giri /ç

DF Yük ay ünitesi (3)

Üniteler: ... 12 kV - 17.5 kV - 40 / 50 kAGeni lik (mm) 800 1000

Yükseklik (mm) 2200/2595 (1) 2200/2595 (1)

Gaz tahliye kanall yükseklik (mm) 2700 (4) 2700 (4)

Derinlik (mm) 40 kA 1340 1390 1340 1390 1405

50 kA 1390 1455 1390 1455

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500 3150 3600 4000 2000 2500 3150 3600 4000

IF Giri /ç (2) (2)

BT Bara ba lant

R Yükseltme

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

M Ölçü hücresi

IFD Do rudan Giri /ç

IFDM Ölçü hücresi do rudan giri /

IFC Kontaktör Hücresi (6)

Üniteler: ... 24 kV - ... 31.5 kAGeni lik (mm) 800 1000

Yükseklik (mm) 2325/2720 (1) 2325/2720 (1)

Gaz tahliye kanall yükseklik (mm) 2733 (4) 2733(4)

Derinlik (mm) 1700 (5) 1700 (5)

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500 630 1250 1600 2000 2500

IF Giri /ç

BT Bara ba lant

R Yükseltme

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

M Ölçü hücresi

IFD Do rudan Giri /ç

IFDM Ölçü hücresi do rudan giri /

(1) Ünitenin yüksekli i, 705 ve 1100 mm versiyonlar nda mevcut alçak gerilim bölmesinin yüksekli inin bir fonksiyonudur. (2) Kontaktör ile donat lm ünitenin karakteristikleri için bak n sayfa 22.(3) Yük ay ile donat lm ünitenin karakteristikleri için sayfa 26.(4) Ba ka çözümler mevcuttur, lütfen ABB temsilcisi ile irtibat kurun.(5) 25 kA’ya kadar k sa süreli ak m için 1560 mm derinli e sahip bir versiyon mevcuttur.(6) Anma ak ,k sa devre ve iç ark ak mlar sigorta karakteristi ne ba olarak s rlanm lard r.

1. UniGear ZS1 - Tek Bara Sistemi Teknik veriler

61

Ünite bölmeleriA Kesici bölmesiB Bara bölmesiC Kablo bölmesiD Alçak gerilim bölmesiE Gaz tahliye kanal

Geni lik Derinlik

ekil 59: Ç a zl gaz tahliye kanal olan alt örne i alt n toplam yüksekli i 12-17,5 kV için ve

40 kA’ya kadar 2675 mm’dir)

ekil 58: Üst bacal gaz tahliye kanal olan alt örne i alt n toplam yüksekli i 12-17,5 kV için ve 40

kA’ya kadar 2530 mm’dir)

ekil 60: Daha yüksek AG bölmesine (1100 mm) sahip UniGear ZS1 örne i

62

63

64

< 2500 A < 2500 A < 4000 A < 4000 A < 4000 A < 2500 A

ekil 61: UniGear ZS1 çift bara sistemi tek hat emas örne i

2. UniGear ZS1 - Çift Bara Sistemi Tan m

ABB, UniGear ZS1’i geli tirdi inde çift bara sistemi ba ndan beri sisteme dahil edilmi ti.UniGear ZS1 çift bara sisteminin kullan lar temelde enerji da m i letmeleri, ana trafo merkezleri ve a r endüstrilerdir. Servis süreklili inin art lmas n talep edildi i yerlerde bu ürünün kullan lmas önemle tavsiye edilir.

daki özelliklerden baz lar gerekti inde, UniGear ZS1çift bara alt sisteminin kullan lmas gerekebilir:• Acil durum ko ullar nda farkl önem seviyesinde ç

fiderlerinin yük atmas ;• Normal ebekeden spesifik ç fiderlerinin izolasyonu;• Normal servis esnas nda iki bara sistemi üzerinde dengeleyici

fiderleri;• Muayene ve bak m prosedürleri esnas nda yük kesintisi

olmadan esneklik;• alt sistemini kapatmadan geni leme.• Acil durumlarda iki bara sistemi aras nda h zl anahtarlamaya

izin veren motor i letmeli hat-ay (yaln zca bara ba lant geçi i kapal iken mümkündür).

• Bak m esnas nda bir bara sistemi çal rken bak yap lacak di er bara sistemi devre d iken bu bara sistemine serbest eri im.

• Giri fiderleri en önemli ç fiderleri mekanizman n yedeklili ini sa lamak için iki adet kesici ile donat labilir.

• Fiderin enerjisi kesilmeden kesicinin bak ve testi.• Daha az say da bile en ve daha az anahtarlama aparat

65

< 2500 A < 4000 A < 2500 A < 4000 A < 4000 A < 2500 A < 4000 A < 2500 A

UniGear ZS1 çift bara sistemi, a da aç klanan iki düzene dayal r:• ki bara sistemi, iki bara ay ve bir kesici (2500 A-12-17.5 ve

2000 A-24 kV’a kadar);• ki bara sistemi, bir ya da iki kesici (duplex sistem) ile iki kesici

bölmesi (4000 A-12-17.5 kV ve 2500 A-24 kV’a kadar). Her iki düzende tam bara sistem yedeklili i, kesintisiz ve güvenilir servis ko ullar na olanak sa lar.Kullan labilen çok say da standart ünite sayesinde alt sistemi, tüm kurulum gereksinimlerini kar lamak için uygun ekilde konfigüre edilebilir.Her bir alt hücresi kesici veya kontaktör ile donat labilir. Tüm önemli bile enler ve aksesuarlar, UniGear ZS1 tek seviye ve çift seviyeli üniteler için kullan lanlar ile ayn r ve bu nedenle ayn i letme ve bak m prosedürleri garanti edilir. ABB çift bara sistemi, en zorlu mü teri taleplerini kar lamak için tek kesitli veya iki veya daha fazla kesitli olarak sa lanabilir. Örnek olarak iki kesite bak n:• Çift baran n bir kesiti (lütfen ekil 61’e bak n).• Çift baran n iki kesiti (lütfen ekil 62’ye bak n).

ekil 62: UniGear ZS1 çift bara sistemi iki kesit örne i

IEC elektriksel karakteristikler Anma gerilimi kV 12 17.5 24

Test gerilimi kV 1 min 28* 38* 50

Darbe dayanma gerilimi kV 75 95 125

Anma frekans Hz 50/60 50/60 50/60

sa süreli dayanma ak kA 3 s ’e kadar 31.5 31.5 25

Tepe dayanma ak kA ’e kadar 80 80 63

ç ark dayanma ak kA 1 s ’e kadar 31.5 31.5 25

Ana baralar n anma ak A ’e kadar 4000 4000 2500

Anma kesici termal ak A ’e kadar 4000 4000 2500

Çift bara ay fiderleri anma ak A

630 630 630

1250 1250 1250

1600 1600 1600

2000 2000 2000

2500 2500 -

Duplex fider anma ak A 3150 3150 -

Zorlamal havaland rmalduplex fiderler anma ak A

3600 3600 2500

4000 4000 -1) Di er versiyonlar için lütfen bak n bölüm1 (Tek seviyeli) ve bölüm 3 (Çift seviyeli).2) Belirtilen de erler hem vakumlu hem de SF6 kesici için geçerlidir.3) Kontaktörlü pano için anma ak m de eri 400 A’d r.* 42 kV (GB/DL)

66

BölmelerHer bir pano dört adet ba ms z güç bölmesinden olu maktad r: cihaz (A), bara 1 (B1), bara 2 (B2) ve kablo (C) bölmeleri, lütfen bak n sayfa 67.Tüm bölmeler için metal bir ayr m mevcuttur. Ün/üst k sm nda pano yard mc enstrümanlar (D) için bir bölme ile donat lm r.

UniGear ZS1 çift bara sistemi arka dayan kl versiyondur ve bir ark n üretti i gazlar n tahliyesi için bir kanal (E) ile tedarik edilir.

Ünitenin her bir bölmesi üst yüzeyde bir klape ile donat lm r. Ar za nedeniyle üretilen bas nç, aç lmas ve gaz n kanala geçi ine imkan sa lar.Cihaz bölmesine ön taraftan eri ilir. Bu bölmelerin kap kapatma mekanizmalar iki versiyonda mevcuttur, vidal sistem veya merkezi kollu sistem.Mekanizman n (kesiciler ve kontaktörler) alttan ve ilgili bölmeden ç kart lmas , tek özel araba arac yla gerçekle tirilir.

Bara ve kablo bölmelerine ç kart labilir paneller arac yla alt n arka taraf ndan eri ilebilir.

Tüm normal servis operasyonlar ön taraftan gerçekle tirilirken bak m ve ba latma i lemleri ayn zamanda alt n arka taraf ndan eri imi gerektirir.

Bara ay larIF ünitesi bara ay lar iki pozisyonu anahtarlar- aç k ve kapal pozisyonlar- olarak görev yapacak ekilde tasarlanm r ve operasyon manüeldir (yani yay deste i olmadan).Bara ay n açma ve kapatma operasyonlar , panonun ön taraf ndan i letilir.Bara ay n pozisyonu panonun ön taraf nda mekanik olarak ba göstergeler ile gösterilir.

Bara ay lar kesin bir ekilde birbirinden ayr lm r ve ilgili bara bölmeleri a da belirtilenleri sa lamak için birbirinden ayr lm r:• ki bara sisteminden birini enerjili b rakarak bak

gerçekle tirmek ve ayr ca alt ek ünitelerle geni letmek mümkündür.

• Bir bölmede olu an bir ar za (örn. izolasyon de arj ) di erlerinde hasara neden olmaz ya da ünitenin kapat lmas gerektirmez.

Bara ay lar i letme pozisyonlar n tespiti için limit anahtarlar ile sa lan r ve manüel olarak ya da opsiyonel olarak

motorla i letilebilirler.

Bara ay lar gerekli kilitleme sistemi ile sa lan r.ki hat ay ve kesici aras ndaki kilitleme, kilitleme bobinleri

arac yla gerçekle tirilir.

ekil 63: Bara ay n kapal pozisyonu ekil 64: Bara ay n aç k pozisyonu

2. UniGear ZS1 - Çift Bara Sistemi Karakteristikler

67

7

3

5

6

2

4

1

1 Mekanizma bölmesinin kap2 Alçak gerilim bölmesi3 çeri sürme/d ar ç karma i lemi (mekanizma)4 Topraklama anahtar n kumandas5 B1 bara ay açma/kapama6 B2 bara ay açma/kapama7 Gaz tahliye kanal

ekil 67: ki bara bölmesi

ekil 65: Bara ay n i letme yuvas gösteren ön panel

Bara ay , epoksi izolatör içinde bar nd lan ç kart labilirBir bak r tüpten olu ur. ki ya da dört ba lant yay ile 7(ay n de erine göre) elektriksel kontak garanti edilir.

zolatörün her iki taraf na ek koruyucu izolasyon ba klarmonte edilir ve cihaza yüksek seviyede güvenilirlik sa lar.

ekil 66: ki bara ay çift bara sistemi

68

IF - Giri /ç IF ve IFM - Bara A Duplex IF ve IFM - Bara B Duplex BTT – Geçi Bara ba lant

2. UniGear ZS1 - Çift Bara Sistemi Tipik Üniteler

Tipik ünitelerin tek hat diyagramlar

M – Ölçü hücresi BTL –Bara ba lant RL - Boyuna bara yük-seltme

RLM – Bara yükseltme ölçü hücresi

69

Bara uygulamalar

Üzerinde gerilim transformatörlü Üzerinde topraklama anahtarl Üzerinde kanal giri li

Standart bile enler Aksesuarlar Alternatif çözümlerBile en anahtar

70

IF ve IFM duplex fider, M, BTL, RL ve RLM, hem A hem de B bara sistem ba lant lar için mevcuttur.1) Ünitenin yüksekli i, 705 ve 1100 mm versiyonlar nda mevcut alçak gerilim bölmesinin yüksekli inin bir fonksiyonudur.2) Ba ka çözümler mevcuttur, lütfen ABB temsilcisi ile irtibat kurun.

Üniteler ... 12 - 17.5 kV - ... 31.5 kADerinlik (mm) 2021 2021 2021

Yükseklik (mm) 2200/2595 (1) 2200/2595 (1) 2200/2595 (1)

Gaz tahliye kanal ile birlikte yükseklik (mm) 2700 (2) 2700 (2) 2700 (2)

Geni lik (mm) 650 800 1000

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500 1600 2000 2500 3150 3500 4000 2500 3150 3500 4000

IF Giri /ç

IF Giri /ç duplex fider

IFM Ölçü giri /ç duplex fider

BTT Enine bara ba lant

M Ölçü

BTL Boyuna bara ba lant

RL Boyuna bara yükseltme

RML Bara yükseltme ölçü hücresi

Üniteler ... 24 kV - ... 25 kADerinlik (mm) 2570 2570

Yükseklik (mm) 2400/2720 (1) 2400/2720 (1)

Gaz tahliye kanal ile birlikte yükseklik (mm) 3000 (2) 3000 (2)

Geni lik (mm) 800 1000

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500 630 1250 1600 2000 2500

IFM Ölçü giri /ç duplex fider

BTT Enine bara ba lant

M Ölçü

BTL Boyuna bara ba lant

RL Boyuna bara yükseltme

RLM Bara yükseltme ölçü hücresi

2. UniGear ZS1 - Çift Bara Sistemi Teknik veriler

71

Ünite bölmeleriA Cihaz bölmesiB Bara bölmesiC Kablo bölmesiD Alçak gerilim bölmesiE Gaz tahliye kanal

Geni lik Derinlik

72

73

74

3. Deniz uygulamalar Tan m

Deniz pazar dört farkl segmana ayr lm r:• Yolcu gemileri (seyahat gemileri ve vapurlar).• Endüstriyel gemiler (petrol tankerleri, sondaj gemileri, petrol

ta lar, yük gemiler, vb.).• Platformlar (sondaj ve petrol platformlar ).• Donanma.Bu tip uygulamalarda s cakl k aral , titre imler ve de ken

imler, alt gibi gemi üzerinde kullan lan bile enlerin fonksiyonel gereksinimlerini etkileyen ciddi ko ullard r.

ABB, tüm ba ca tersanelerde (Brezilya, Çin, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Japonya, Kore, talya, Norveç, Singapur, spanya, ngiltere ve ABD) kurulu olan deniz uygulamalar için hava izoleli alt n önde gelen üreticisidir.Deniz uygulamalar için uygun alt, 7.2-12 kV’ye kadar anma geriliminde (17.5 kV opsiyonu ile) birçok özel nitelik ve baz özel tipik ünite gereksinimi olan uygulamalarda tek ve çift seviyeli düzenleme içinde UniGear ZS1’dir.Dünyada 10,000’in üzerinde ABB panosu her tipte geminin üzerinde servistedir.Gemi Tescil Kurumlar ve son mü teriler (tersaneler veya gemi sahipleri) gemi üzerindeki mekanizma için üretilen alt n Gemi Tescil testi ile uyumlu olmas gerektirmektedir.Bu amaç için u ana Gemi Tescil düzenlemeleri ile uyumlu testler gerçekle tirilmi tir; DNV, LR, RINA, BV, GL, ABS, KR ve Rus düzenlemeleri.Gerekli kolayl k ve olanaklar sa lamak için, yüksek üretim tesisleri ve kontrol sistemleri ciddi ölçüde küçültülmü genel ebatlarda yo unla lmak zorundad r. UniGear ZS1, çift seviye ile ba lanabilme olana ile tek seviyeli olarak sunulabilir.UniGear ZS1 alt, deniz uygulamalar için ideal teknik çözümleri sa lar:• Ark-dayan ml konstrüksiyon, mekanik emniyet kilitleri,

otomatik ayr ma perdeleri, ve kap kapal iken mekanizma kontrolü, kurulum, i letme ve bak m esnas nda personel güvenli ini garanti eder;

•D mekan mahfaza üzerinde yüksek seviyeli koruma (IP43’e kadar);

• Her bir bölme aras nda metalik ayr mlar ve personelin eri ebildi i tüm bile enlerin topraklanmas : mekanizma, perdeler, kap lar ve komple alt çerçevesi;

• Plastik ve reçinenin minimal kullan sayesinde yang na kar yüksek dayan kl k: Yard mc ekipmanlar ve kablaj kendinden sönümlüdür.

ekil 68: Deniz uygulamas için UniGear ZS1 tek seviyeli

75

IEC elektriksel karakteristikler

Anma gerilimi kV 7.2 12

Anma izolasyon gerilimi kV 7.2 12

Anma güç frekans dayan m gerilimi kV 1 min 20 28

Anma y ld m darbesi dayan m gerilimi kV 60 75

Anma frekans Hz 50 / 60 50 / 60

Anma k sa süreli dayan m ak kA 3 s ...50 ...50

Tepe ak m kA ...125 ...125

ç ark dayan m akkA 1 s ...40 ...40

kA 0.5 s ...50 ...50

Ana bara anma ak A 1250...4000 1250...4000

Kesici anma ak A 630...3150 630...3150

Zorlamal havaland rmal kesici anma ak A 3600...4000 3600...4000

1) Belirtilen de erler hem vakumlu hem de SF6 kesiciler için geçerlidir. 2) Kontaktörlü pano için anma ak m de eri 400 A’d r.

Sahil ba lantGemiler, limanda demir att ktan sonra gemi üzerinde elektrik üretmek için yard mc motorlar çal rarak emisyon üretirler.Yo un gemi trafi inin oldu u limanlarda bu uygulama emisyona ve sa tehdit eder ve çevredeki yerle im yerleri üzerinde çevresel olumsuz etkileri vard r. Global ticaret

amal olarak artt kça, gemi emisyonlar giderek artançevresel endi eye neden olmaktad r.Günümüzde sürdürülebilirlik, gemi emisyonlar ciddi ölçüde azaltmak için çe itli alanlarda güçlü önlemlerin al nd gemicilik endüstrisinde kilit öneme sahip husustur. Söz konusu önlemlerden biri, kirlilik sorunlar ve partikül de arj ve ayn zamanda limandaki gemilerden kaynaklanan gürültü ve titre imi ortadan kald ran sahilden-gemiye güç ba lant r. UniGear ZS1 Sahil Ba lant panosu, hem güç modülü hem de kontrol modülü ile tamamlanm bir pano çözümü olarak teslim edilir.Sistem konfigürasyonu ve gemi üzerindeki gereksinimlere ba olarak pano, panonun ön taraf nda bulunan kablo konektörleri veya pano taban ndan kablo giri i için aç kl klar ile tedarik edilebilir.Tüm ekipmanlar uluslararas standartlara ve s fland rma toplulu unun kurallar na uygun olarak imal edilmi ve fabrika testi yap lm r.

Gemi üzerindeki mekanizman n s fland rmas için ortam artlar• 0 °C ile + 45 °C aras nda ortam s cakl • 25°’ye kadar kal olarak e ilme

da belirtilen hareket genli inde 2 ... 100 Hz frekans aral nda titre im• 2...13.2 Hz frekans aral nda 1mm genlik• 13.2...100 Hz frekans aral nda 0.7g h zlanma genli i

Tam tip testi yap lm rUniGear ZS1 alt IEC taraf ndan talep edilen tüm testlere tabi tutulmu tur ve ayr ca ba ca gemi tescil kurumlar n (LR, DNV, RINA, BV, GL, KR ve Rusya) gerektirdi i testler, alt n deniz uygulamalar nda kullan lmas için gerçekle tirilmi tir.Ba ca Gemi Tescil Kurumlar taraf ndan talep edilen özel testler hakk nda daha fazla bilgi için lütfen bak n sayfa 13.

76

1 Gaz tahliye kanal 2 Klapeler3 Üst bacalar

ekil 69: Üst bacal kompakt gaz kanall UniGear ZS1

3. Deniz uygulamalar Karakteristikler

Deniz uygulamas için gerekli olan ve standart tasar n bir parças olmayan özellikler a da aç klanm r.

Koruma sTalep üzerine UniGear ZS1’in d mahfazas farkl koruma

flar yla tedarik edilebilir, deniz uygulamas için talep edilen standart IP42 veya IP43’tür; burada:• IP42: 1mm çap nda yabanc maddelere kar ve maksimum

15°’lik e imde su giri ine kar korumad r; • IP43: 1mm çap nda yabanc maddelere kar ve maksimum

60°’lik e imde su giri ine kar korumad r.

Sekonder kablaj için kanalalt n üzerinde ve opsiyonel olarak alçak gerilim bölmesinin tam

üzerinde kablaj kanal sa lanabilir.Bu kanala panolar aras ndaki ara ba lant ile ilgili terminal kartlar yerle tirilir.

Gaz tahliye kanalUniGear ZS1, ark dayan ml versiyondur ve ark n neden oldu u gazlar n tahliyesi için bir kanal ile donat lm r.Söz konusu kanal, yard mc bölmenin üzerine sabitlenir. Deniz uygulamalar nda egzoz gazlar normal bir ekilde odadan

ar ya tahliye edilemez ve bu nedenle gazkanal her zaman her iki ucunda kapal olmal ve üst bacalarla donat lm olmal r.

cak gazlar n odadan tahliyesinin mümkün oldu u durumlarda delikli gaz kanal tedarik edilebilir.

Kap larCihaz bölmesinin kap ve arka panel her zaman korkuluklarla birlikte sa lan r.Ayr ca, tüm kap lar (alçak gerilim, mekanizma ve kablo bölmeleri) aç k pozisyonda sabitlemek için uygun bir stop ile donat lm r.

KablolarUniGear ZS1 tek seviyeliTek seviyeli IF ve IFM üniteleri genellikle daha derin versiyonda teslim edilir (1650-1700 mm). Bu tasar m a da belirtilen hedeflerin gerçekle tirilmesine imkan sa lar:• alt ve üst kablo giri i;• uygun kablo terminal mesafesi (minimum gereksinim): - alttan giri durumunda 700 mm; - üstten giri durumunda 1000 mm.Alan sorunu söz konusu oldu unda standart derinlikte IF üniteleri (1340-1390 mm) de alternatif olarak kullan lmaktad r.Bu fider versiyonu yaln zca alttan kablo giri ine ve anma ak na ba olarak 440...535 mm aral nda kablo terminal mesafesine izin verir.

UniGear ZS1 çift seviyeliTek seviyeli üniteler için tan mlanan tüm tavsiyeler çift seviyeli üniteler için de geçerli olmal r.IF ünitesinin kablo terminal mesafesi tüm a daki konfigürasyonlar için 600 mm’dir:• Alttan giri (her iki fider);• Üstten giri (her iki fider);• Alttan ve üstten giri (bir fider üstten ve bir fider alttan).

77

Termo-grafik kontrolTermo-grafik kontrol normalde güç kablosu uçlar nda ve bazen ana bara sistemleri üzerinde gereklidir. Mü teriler normalde ilki konusunda çok daha hassast r çünkü kablo sonland rma ar zalar

alttaki tüm ar zalar n önemli bir yüzdesini temsil ederken, ana bara sistemlerindeki ar zalar oldukça enderdir.Termo-grafik kontrol ve izleme iki ekilde gerçekle tirilebilir:• Uygun bir gözlem penceresi arac yla bir IR kamera ile geçici

kontrol;• alt içinde bulunan IR sensörler arac yla sürekli izleme.

Birinci sistem (geçici kontrol) bir IR kamera ve izlenecek her bir bölme için bir kontrol penceresi gerektirir.kinci sistem, (sürekli izleme) sürekli termal izlemeyi gerektirir.

Bu, merkezi bir üniteye ba IR s cakl k problar na dayal dokunmas z s cakl k izleme sistemidir. (her bir merkezi üniteye 6’e kadar sensör tak labilir).

alt n tasar m k tlamalar ndan dolay ana bara termo- grafik kontrol yaln zca sürekli termal izleme sistemi kullan larak gerçekle tirilebilir.Güç kablolar her iki çözümle de izlenebilir. UniGear ZS1 çift seviyede alt n tasar m k tlamalar ndan dolay hem ana bara hem de güç kablolar termo-grafik kontrolü yaln zca sürekli termal izleme sistemi kullan larak gerçekle tirilebilir.

Tek seviyeli, çift seviyeli ve motor kontrol merkezi ile kar k konfigürasyon

Kesicili ç fiderleri

Ölçü ünitesi

fideri

Giri fideri Slim kontaktör fideri

Slim kontaktör fideri

Giri fideriBara ba lant

Bara Ölçü ünitesi

fideri

Kesicili ç fiderleri

ekil 70: UniGear ZS1 tek seviyeli sistemde termo-grafik sensör örne i

78

Deniz uygulamas nda kullan lan tipik üniteler için UniGear ZS1 tek seviyeli sistem için sayfa 58’e ve UniGear ZS1 çift seviyeli için sayfa 86/87’ye bak n. Standart tasar n bir parças olmayan gerekli üniteler a da aç klanm r.

Topraklama transformatör üniteleriElektrik bak aç yla deniz uygulamalar , izole ebekelere (izole nötr nokta) dayal r.Bunun ana sonuçlar unlard r:• ebeke tek-faz toprak ar zas nda i letilebilir;• çok dü ük toprak ar za ak nedeniyle toprak ar zas n

tespiti çok zordur.

Bunu art rmak ve böylece bobinlerin tek-faz toprak ar zalar nda letilmesine izin vermek için iki çözüm kullan labilir:

• jeneratörün sekonder sarg n topra a bir direnç vas tas yla ba lanmas ;

• ebekeye bir topraklama transformatörünün kurulmas .

Bu nedenle UniGear ZS1 serisinin iki ek tipik ünite ile geli tirilmesi gerekir:• ME: Topraklama transformatör fiderli bara ölçü ünitesi; • RE: Topraklama transformatör fiderli yükseltme ünitesi. Tek bara kesitli bir altta bu amaç için ME kullan labilir; iki bara kesiti ile donat lm altta tüm düzenleri kapsamak için hem ME hem de RE kullan lmak zorundad r.

Bara yükseltme ölçü ünitelerinin eközellikleriM ve R üniteleri, sigortal çekmeceli GT’ler yerine sabit Gerilim Transformatörleri ile donat lmal r. Bu konfigürasyonda GT arabas n bulundu u “cihaz bölmesi”, ek yard mc bölme olarak kullan lacakt r. Bu bölme güç bölmelerinden metal perdelerle tamamen ayr lm r ve güvenlik kurallar bak ndan bir alçak gerilim bölmesi olarak tasarlanm r.Bölmenin iç arka ve yan duvarlar , yard mc ekipmanlar sabitlemek için çelik zgara plaka ile donat lm r.Bu, alttan kablaj giri i ve üste monte alçak gerilim bölmesine

için sol tarafta ilgili kablaj kanal ile donat r.

3. Deniz uygulamalar Tipik üniteler

79

ME – Topraklama transformatörlü ölçü hücresi RE – Topraklama transformatörlü bara yükseltme ölçü hücresi

80

7.2 - 12 kV - ... 31.5 kAÜnite geni li i (mm) 650

Ünite derinli i (mm) 1650

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500

IF Giri /ç duplex fider (1) (3)

IFM Giri /ç duplex fider ölçü hücresi (1) (3)

Ünite geni li i(mm) 650

Ünite derinli i (mm) 1340

Anma ak (A) 630 1250 1600 2000 2500

IF Giri /ç fideri (2) (3)

BT Bara ba lant

R Bara yükseltme

RE Topraklama transformatörlü bara yükseltme

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

M Ölçü hücresi

ME Topraklama transformatörlü ölçü hücresi

(1) Alt ve üst kablo giri i(2) Alt kablo giri i(3) Vakumlu kontaktör ile 50 kA’ya kadar

3. Deniz uygulamalar Teknik veriler

81

(1) Alt ve üst kablo giri i(2) Alt kablo giri i(3) Vakumlu kontaktör ile 50 kA’ya kadar

7.2 - 12 kV - ... 40-50 kAÜnite geni li i (mm) 650 1000

Ünite derinli i (mm) 1650 1700 1650 1700

Anma ak (A) 400 1250 1600 2000 2500 3150 4000 630 1250 1600 2000 2500 3150 4000

IF Giri /ç fideri (1) (3)

IFM Giri /ç ölçü hücresi (1) (3)

Ünite geni li i (mm) 650 1000

Ünite derinli i (mm) 1340 1390 1340 1390

Anma ak (A) 400 1250 1600 2000 2500 3150 4000 630 1250 1600 2000 2500 3150 4000

IF Giri /ç fideri (2) (3)

BT Bara ba lant

R Bara yükseltme

RE Topraklama transformatörlü bara yükseltme

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

M Ölçü hücresi

ME Topraklama transformatörlü ölçü hücresi

82

3. Deniz uygulamalar UniGear ZS1 Çift Seviye Tan m

ekil 71: Komple UniGear ZS1 çift seviyeli konfigürasyon örne i

UniGear ZS1 ayn zamanda çift seviyeli konfigürasyonda tek bara sistemli olarak da mevcuttur. Her bir pano iki adet komple ba ms z üst üste bindirilmi üniteden olu maktad r ve fonksiyonel olarak yan yana yerle tirilen iki adet tek seviyeli ünite ile ayn r.

Mevcut çok say daki standart ünite sayesinde alt tüm kurulum gereksinimlerini kar lamak için uygun ekilde konfigüre edilebilir. Her bir ünite kesiciler veya kontaktörlerle ve ayn zamanda UniGear ZS1 tek seviyeli üniteler için kullan lan tüm aksesuarlarla donat labilir.Tüm önemli bile enler, tek seviyeli üniteler için kullan lanlarla ayn r ve bu nedenle ayn servis ve bak m prosedürleri garanti edilir.UniGear ZS1 çift seviyeli alt temelde alan etkin kullanmas ile ay rt edilir. Tüm konfigürasyonlar, alt n geni li idolay yla (tipik konfigürasyonda %30...%40 daha az)kullan lan alanda ciddi azalmaya olanak sa lar.Bu alt n kullan , kesiciler veya kontaktörler ile donat lmyüksek say da fideri kapsayan kurulumlarda tavsiye edilir.12 kV’ye kadarki uygulamalarda bir motor kontrol merkeziolarak kullan labilir.Çift ve tek seviyeli ünitelerin tüm elektriksel karakteristikleriayn r.Bara sisteminin genel anma ak , iki üst ve alt yar -baralardaki ak mlar n toplam olarak verilir.Çift seviyeli üniteler, alt n her iki taraf ndan geni leme imkan ile do rudan tek seviyeli ünitelere ba lanabilir.

alt, kurulum ve bak m prosedürleri içim arka taraftan eri im gerektirirken, tüm servis i lemleri ön taraftan gerçekle tirilir.UniGear ZS1 çift seviyeli alt iki tipik konfigürasyonda kullan labilir:• Komple çift seviyeli.• Basit ve çift seviye birlikte.

83

ekil 72: UniGear ZS1 tek ve çift seviyeli konfigürasyon örne i

Komple çift seviyeli çözüm, tüm standart üniteleri uygulamak için yaln zca çift seviyeli panolar kullanmaktad r: giri fiderleri, bara ba lant , bara yükseltme, bara ölçü ve ç üniteleri.Öte yandan birle tirilmi çözüm ise hem basit hem de çift seviyeli çözümü kullan r: tek seviyeli giri fiderleri, bara ba lant ve bara yükseltme bölmeleri için, çift seviyeli bara ölçü ve ç üniteleri için.Komple çift seviyeli çözüm, kurulu ebatlarda maksimum

azalmay sa lama imkan verir ve nispeten s rl anma ak mlar (giri fiderinin 1600A maksimum ak ) için kullan labilir. Normalde s rl say da ç fideri olan yerel da m alt kurmak için kullan r.Birle tirilmi çözümün uygulama alan , yüksek anma ak(giri fiderinin 3150A maksimum ak ) ve çok say da ç fiderinin bulundu u ana da m altlar r.

IEC elektriksel karakteristikler

Anma gerilimi kV 7.2 12 17.5

Anma izolasyon gerilimi kV 7.2 12 17.5

Anma güç frekans dayan m ak kV 1 min 20 28 38

Anma y ld m darbesi dayan m gerilimi kV 60 75 95

Anma frekans Hz 50 / 60 50 / 60 50 / 60

Anma k sa süreli dayan m ak kA 3 s ...50 ...50 ...40

Tepe ak m kA ...125 ...125 ...105

ç ark dayan m akkA 1 s ...40 ...40 ...40

kA 0.5 s ...50 ...50 –

Ana bara anma ak A ...1600 ...1600 ...1600

Kesici anma ak

630 630 630

1000 1000 1000

1250 1250 1250

1600 1600 1600

1) GB/DL versiyonu dielektrik karakteristiklerde (42 kV) ve k sa süreli dayan m ak nda (4 sn ) daha yüksek özelliklere sahiptir.2) Belirtilen de erler hem vakumlu hem de SF6 kesici için geçerlidir.3) Kontaktörlü pano için anma ak m de eri 400 A’d r.

84

5

2

3

4

4

1

2

3

1

2° Seviye

1° Seviye

1 Cihaz bölmesinin kap2 Cihaz içeri sürme/d ar çekme operasyonu 3 Topraklama anahtar operasyonu4 AG bölmesi5 Ek AG bölmesi

BölmelerHer bir pano, iki adet üst üste bindirilmi üniteden [1. seviye ve 2. seviye] olu ur ve her bir ünite üç ba ms z güç bölmesinden olu ur: mekanizma [A], bara [B] ve kablo [C] (lütfen bak n sayfa 89).Bölmeler aras nda metal ayr m vard r. Orta k sm nda pano, her iki ünitenin [D] yard mc enstrümanlar bar nd rmak için ek bir bölme ile donat lm r. Bu çözüm, kullan ile arayüz olu turan mekanizman n, uygun yükseklikte oldu u anlam na gelir. Panonun üst k sm nda sa lanan ba ka ekipmanlar bar nd rmak için ek bir bölme daha mevcuttur [d].Arka dayan ml alt normalde bir ark taraf ndan üretilen gazlar n tahliyesi için bir kanal ile donat r [E].2. seviyeye yerle tirilen ünitenin her bir bölmesi üst yüzeyinde bir klape ile donat lm r. Ar za ile üretilen bas nç bu klapenin aç lmas sa lar ve böylece 1. seviyeye yerle tirilen güç bölmesinde olu an ar zalar n üretti i gaz, alta yanlamas na yerle tirilen özel bir kanal [e] arac yla ana kanala do ru tahliye edilir.

1. seviyeye yerle tirilen alt panosunun her bir bölmesi, alt n yan taraf na yerle tirilen bir klape ile donat lm r. Ar za nedeniyle üretilen bas nç bu klapenin aç lmas na ve gaz n kanala geçi ine imkan sa lar. Bu çözüm, 2. Seviyeye yerle tirilen ünitelerin bu ar zadan etkilenmemeleri anlam na gelir.Cihaz bölmelerine önden eri ilebilir. Bu bölmelerin kap n kapat lmas iki versiyonda mevcuttur, vidal veya merkezi kollu. Mekanizman n iki seviyeye yerle tirilen alttan (kesiciler, kontaktörler ve ölçü arabas ) ve ilgili bölmelerden ç kart lmas , tek bir özel fork-lift arabas ile gerçekle tirilir. Bu araba ayn zamanda tek seviyeli üniteler için ayn prosedürler için kullan labilir.Bara ve kablo bölmelerine alt n arka taraf ndan ç kart labilir paneller arac yla eri ilebilir.Tüm normal servis operasyonlar ön taraftan gerçekle tirilirken, bak m ve ba latma operasyonlar ayn zamanda alt n arka taraf ndan da eri im gerektirir.

3. Deniz uygulamalar UniGear ZS1 Çift Seviye Karakteristikleri

85

ekil 73: UniGear ZS1 tek ve çift seviyeli kar k konfigürasyon örne i

Bara sistemi, ara ba lant lar, topraklama baras , topraklama anahtar , izolatör bu ing’leri ve perdelerin karakteristikleri, tek seviyeli ünitelerle ayn r.Anma gerilimi, alt pano ebatlar ve kablolar n çapraz kesitine ba olarak faz ba na maksimum alt adet tek veya üç çekirdekli kablo kullan labilir.

KonfigürasyonlarMevcut tipik alt panolar , kurulum gereksinimleri için en uygun konfigürasyonlara izin verir.Giri /ç fideri panosu [IF] en yayg n kullan lan konfigürasyondur: her iki alt seviyesi bu tip ünitelerden olu ur ve hem giri hem de ç fideri olarak kullan labilir. Bara ba lant [BT] ve bara yükseltme [R] üniteleri, komple çift seviyeli konfigürasyonu düzenlemek için kullan r.Bu üniteler 2. seviyeye yerle tirilirken, giri /ç fideri üniteleri 1. seviyeye konumland r.

Bara ba lant üniteleri, bara ölçümü için kesicinin yük taraf nda ak m transformatörleri ile donat labilir. Özel koruma düzenlerini gerçekle tirmek için besleme taraf nda ak m transformatörlerinin kurulumu da mümkündür. Bara yükseltme bölmesi ayn zamanda sigortal gerilim transformatörlü [RM] çekmeceli mekanizma arabal versiyonda da mevcuttur.Tek ve çift seviyeli kar k konfigürasyon alt n iki kesiti aras nda ba lant ünitesi arac yla ba lant gerektirir. Bu ünite, iki alt tipi ( baralar, topraklama baras , gaz tahliye kanal , yard mc devrelerin ba lant için kanallar) aras ndaki tüm ba lant lar gerçekle tirir ve baralar n [J] topraklama anahtar ve ayn zamanda sigortal gerilim transformatörlü çekmeceli mekanizma arabas [JM] entegre edebilir [JM]. Bu üniteler, 2. seviyeye yerle tirilirken giri /ç fideri üniteleri 1. seviyeye konumland r.

86

IF Giri /ç fideri

3. Deniz uygulamalar UniGear ZS1 Çift Seviye Tipik üniteler

R Bara yükseltme

BT Bara ba lant

IF Giri /ç fideri

IF Giri /ç fideri

IF Giri /ç fideri

87

IF Giri /ç fideri

JM Ba lant ünitesi

Standart bile enler Aksesuarlar Alternatif cözümler Standart bile enlerBile en anahtar

J Ba lant ünitesi

RM Bara yükseltme ölçü hücresi

IF Giri /ç fideri

IF Giri /ç fideri

88

... 12 kV - ... 50 kADerinlik (mm) 1976

Yükseklik (mm) 2700 (1)

Gaz tahliye kanal ile birlikte yükseklik (mm) 2700 (1)

Geni lik (mm) 750 750 900 900

Nominal k sa süreli ak m (kA) ... 31.5 ... 31.5 ... 50 ... 50

Anma ak (A) 630 1000 1250 1600

2. IF Giri /ç (2)

1. IF Giri /ç (2)

2. B T Bara ba lant

1. IF Giri /ç

2. R Bara yükseltme

1. IF Giri /ç

2. R M Bara yükseltme ölçü hücresi

1. IF Giri /ç

2. J Ba lant 1250 A

1. IF Giri /ç (2)

2. J M Ölçü hücresi ba lant 1250 A

1. IF Giri /ç (2)

(1) Tek ve çift seviye ile kar k konfigürasyonda alt n yüksekli i, çift seviyeli ünitenin yüksekli i ile ayn r(2) Kontaktör ile donat lm bu ünitelerin karakteristikleri hakk nda bilgi için bak n sayfa 24.

.... 17.5 kV - ... 40 kADerinlik (mm) 1976

Yükseklik (mm) 2700 (1)

Gaz tahliye kanal ile birlikte yükseklik (mm) 2700 (1)

Geni lik (mm) 750 750 900 900

Nominal k sa süreli ak m (kA) ... 31.5 ... 31.5 ... 40 ... 40

Anma ak (A) 630 1000 1250 1600

2. IF Giri /ç

1. IF Giri /ç

2. B T Bara ba lant

1. IF Giri /ç

2. R Bara yükseltme

1. IF Giri /ç

2. R M Bara yükseltme ölçü hücresi

1. IF Giri /ç

2. J Ba lant 1250 A

1. IF Giri /ç

2. J M Ölçü hücresi ba lant 1250 A

1. IF Giri /ç

3. Deniz uygulamalar UniGear ZS1 Çift Seviye Teknik veriler

89

Ünite bölmeleri

A Cihaz bölmesiB Bara bölmesiC Kablo bölmesiD Alçak gerilim bölmesi E Gaz tahliye kanal

Geni lik Derinlik

90

Notlar

91

leti im

Sat irtibat bilgileri: www.abb.com/contactsDaha fazla ürün bilgileri: www.abb.com/productguide

Bu dokümanda yer alan veriler ve ekiller ba lay de ildir. Ürünün teknik geli im sürecinde bildirimde bulunmaks n bu dokümanda de iklikler yapma hakk sakl tutuyoruz.

© Copyright 2012 ABB.Tüm haklar sakl r.