orta hat diastemasının tedavisinde “essix” yaklaşımının ... · a midline diastema. a...

7
ÖZET ABSTRACT Giriş: Orta hat diasteması estetik sorun yaratan önemli problemlerden biridir. Orta hat diastemaları sabit bir apareye ihtiyaç duymaksızın essix apareyi ile kapatılabilmektedir. Essix apareyleri kullanım kolay- lığı, biyomekanik olarak etkin ve ekonomik olmaları nedeniyle tercih edilmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı orta hat diastemasının kapatılmasında essix apareyinin etkinliğini değerlen- dirmektir. Bireyler ve Yöntem: Sınıf I iskeletsel özelliklere ve Sınıf I molar ve kanin ilişkisine sahip, orta hat dias- teması bulunan 18 hastaya 1mm kalınlığında C+ tipi essix materyalinden elde edilen essix apareyi, mak- siller kanin-kanin dişleri arasına uygulanmıştır. Orta hat hizasından ikiye kesilen apareyler üzerine takı- lan 5/16˝ orta kuvvette elastik rondel ile dişlerin orta hatta doğru yaklaşmaları hedeflenmiştir. Bulgular: Tedavinin toplam süresi 2-3 aydır. Tedavi başında ve sonunda alınan anteroposterior sefalog- ramlarda maksiller keser ve kanin dişlerin angulas- yonları ölçülmüş ve yüz orta hattına göre değerlendi- rilmiştir. Santral ve lateral kesici dişlerin yüz orta hattı ile yaptıkları açılar tedavi başında ve sonunda anlamlı bir değişiklik göstermiş, orta hat diasteması kanin diş- lerin distaline taşınmıştır. Introduction:Midline diastemas are frequently the patient’s chief complaint because this unsightly space is right in the midline of their smile. This diastema can quickly be resolved with a modified essix appli- ance, which is biomechanically efficient, inexpensive and can be quickly fabricated. Aim: The aim of this investigation was to evaluate the efficiency of the essix appliance constructed to eliminate the midline diastema. Subjects and Method: A canine to canine essix appli- ance fabricated from 1mm essix type C+ is sectioned in diastema space and applied to 18 patients having a skeletal and dental Class I relationship and having a midline diastema. A 5/16˝ medium intraoral elastic attachment is placed between the appliances. Lateral and anteroposterior cephalograms were obtained at the beginning and end of treatment. The angulations of the maxillary central and lateral incisors were calculated. Results: The midline diastema is closed within 2-3 months. According to the facial midline the angula- tions of the incisors and canines showed a significant difference between the beginning and the end of the treatment. The midline diastema is distributed distal to the canines. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt: 33, Sayı: 2, Sayfa: 45-51, 2009 Orta Hat Diastemasının Tedavisinde “Essix” Yaklaşımının Değerlendirilmesi Evaluation of the “Essix” Approach in Midline Diastema *Prof.Dr. Ayhan ENACAR (1954-2004), ** Yrd.Doç.Dr. Defne KEÇİK *Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı **Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı, İstanbul Uygulama ve Araştırma Hastanesi ARAŞTIRMA (Research)

Upload: phammien

Post on 26-Jan-2019

228 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

ÖZET ABSTRACT

Giriş: Orta hat diasteması estetik sorun yaratan önemli problemlerden biridir. Orta hat diastemaları sabit bir apareye ihtiyaç duymaksızın essix apareyi ile kapatılabilmektedir. Essix apareyleri kullanım kolay-lığı, biyomekanik olarak etkin ve ekonomik olmaları nedeniyle tercih edilmektedir.

Amaç: Bu çalışmanın amacı orta hat diastemasının kapatılmasında essix apareyinin etkinliğini değerlen-dirmektir.

Bireyler ve Yöntem: Sınıf I iskeletsel özelliklere ve Sınıf I molar ve kanin ilişkisine sahip, orta hat dias-teması bulunan 18 hastaya 1mm kalınlığında C+ tipi essix materyalinden elde edilen essix apareyi, mak-siller kanin-kanin dişleri arasına uygulanmıştır. Orta hat hizasından ikiye kesilen apareyler üzerine takı-lan 5/16˝ orta kuvvette elastik rondel ile dişlerin orta hatta doğru yaklaşmaları hedeflenmiştir.

Bulgular: Tedavinin toplam süresi 2-3 aydır. Tedavi başında ve sonunda alınan anteroposterior sefalog-ramlarda maksiller keser ve kanin dişlerin angulas-yonları ölçülmüş ve yüz orta hattına göre değerlendi-rilmiştir. Santral ve lateral kesici dişlerin yüz orta hattı ile yaptıkları açılar tedavi başında ve sonunda anlamlı bir değişiklik göstermiş, orta hat diasteması kanin diş-lerin distaline taşınmıştır.

Introduction:Midline diastemas are frequently the patient’s chief complaint because this unsightly space is right in the midline of their smile. This diastema can quickly be resolved with a modified essix appli-ance, which is biomechanically efficient, inexpensive and can be quickly fabricated.

Aim: The aim of this investigation was to evaluate the efficiency of the essix appliance constructed to eliminate the midline diastema.

Subjects and Method: A canine to canine essix appli-ance fabricated from 1mm essix type C+ is sectioned in diastema space and applied to 18 patients having a skeletal and dental Class I relationship and having a midline diastema. A 5/16˝ medium intraoral elastic attachment is placed between the appliances. Lateral and anteroposterior cephalograms were obtained at the beginning and end of treatment. The angulations of the maxillary central and lateral incisors were calculated.

Results: The midline diastema is closed within 2-3 months. According to the facial midline the angula-tions of the incisors and canines showed a significant difference between the beginning and the end of the treatment. The midline diastema is distributed distal to the canines.

Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi DergisiCilt: 33, Sayı: 2, Sayfa: 45-51, 2009

Orta Hat Diastemasının Tedavisinde “Essix” Yaklaşımının

Değerlendirilmesi

Evaluation of the “Essix” Approach in Midline Diastema

*Prof.Dr. Ayhan ENACAR (1954-2004), ** Yrd.Doç.Dr. Defne KEÇİK*Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı

**Başkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı, İstanbul Uygulama ve Araştırma Hastanesi

ARAŞTIRMA (Research)

46

GİRİŞ

Orta hat diasteması maksiller ya da mandi-buler santral kesici dişler arasında farklı büyük-lüklerde ve farklı nedenlerle ortaya çıkan boşluk-lardır. Üst orta hat diastemasının nedenleri; fiz-yolojik, dentoalveoler uyumsuzluk, diş eksikliği, orta hatta supernümere diş ve yüksek labial fre-nilum kaynaklı olabilir1-3. Erişkin populasyonda-ki dağılım 51,6-%25,4 arasında iken, genç popu-lasyonda daha yüksek oranda görülür4-11. Etyolo-jisinde; diş boyu, şekli ve sayısındaki anomali, hi-pertrofik fibröz labial frenilum ataçmanı, dil bo-yutunda kassal bir defekt, dil itme gibi nöromus-kuler defektler, parafonksiyonel alışkanlıklar ve maksiller orta hat patolojileri gibi çok çeşitli fak-törler sayılabilir12-16. Smith ve Bailet17 ve Stein ve ark.18 diastemanın gelişiminde kalıtımın çevresel faktörlerden daha büyük rol oynadığını belirtmiş-lerdir. Broadbent,19 maksiller orta hat diasteması-nın dental ark gelişimi sırasında bir geçiş dönemi olduğunu belirterek üst kanin dişlerinin sürmesiy-le kendiliğinden düzeldiğini savunmuştur. Karma dişlenme döneminde ortaya çıkan diastema nor-mal gelişimin bir parçasıdır. Ve kaninlerin sür-mesiyle kendiliğinden kapanır. Kendiliğinden dü-zelemeyen vakalarda ortodontik tedavi çoğu za-man problemin tedavisi için yeterli olmaktadır. Ortodontik tedavi ile birlikte gerçekleştirilen oral cerrahi ve restoratif tedavi teknikleri de diş boyu uyuşmazlıkları ve süpernumere diş varlığında et-kili olmaktadır. Daimi dişlenmede persiste mak-siller orta hat diastemasını kapatma yöntemlerin-

den biri de Essix® (Raintree Essix, Inc., 4001 Di-vision St, Metairie, LA-USA) apareyi ile diaste-ma kapatılmasıdır.

Essix apareyi ilk olarak 1993 yılında Sheri-dan ve ark. tarafından tanıtılmıştır.20 Bunu taki-ben pek çok kullanım alanı rapor edilmiştir. Re-tansiyon apareyi, geçici anterior köprü, anterior ve posterior bite plane, gece koruyucusu ve tem-poromandibuler eklem (TME) splinti olarak kul-lanımlarının yanı sıra diş hareketi de oluşturur-lar21-25.

İki tip essix materyali vardır. A+ tipi es-six materyalinin bileşimi “Polyethylene Co-teraphtalate”tır. Hafif diş hareketleri oluşturabil-me niteliğindedir ve akril materyaline bağlanabil-me özelliği nedeniyle bite plane ya da TME splin-ti olarak kullanılabilmesi için uygundur. C+ tipi essix materyali ise güçlendirilmiş “Polypropylene Resin”dir. Aşınmalara karşı dirençli olması nede-niyle pekiştirme apareyi olarak tercih edilir.

Çalışmamızın amacı maksiller orta hat dias-teması olan Sınıf I normal okluzyonlu bireylerde orta hat kapatılması sırasında maksiller santral ve lateral keser dişlerin aksiyel eğimlerini ve essix apareyinin diastema kapatılmasındaki etkinliğini değerlendirmektir.

BİREYLER VE YÖNTEM

Araştırmamızda maksiller arkta orta hat dias-teması olan Sınıf 1 iskeletsel ve dişsel özellikle-re sahip, diş eksikliği bulunmayan 8 kız 10 erkek

ANAHTAR KELİMELEROrta hat diasteması, essix apareyi, üst kesici

angulasyonu

KEYWORDSMidline Diastema, essix appliance, upper incisor

angulation

Conclusion: The midline diastema is closed by means of the maxillary incisors and canines approaching each other in almost parallel position.

Sonuçlar: Essix apareyi ile elde edilen orta hat kapa-tılması sırasında keserler ve kaninler birbirlerine parallele yakın şekilde yaklaşarak orta hat diastema-sının kapanmasını sağlamışlardır.

47

rı, 1-NA mesafesi, 1-APog açısı, 1-Apog mesafe-si, FMIA, IMPA, Alt 1-NB açısı, Alt 1-NB mesa-fesi, alt 1-APog açısı, alt 1-Apog mesafesi ölçül-dü (Tablo I, Şekil 1).

toplam 18 birey dahil edilmiştir. Yaş ortalaması 27 yaş 6 ay olan bireylerden tedavi öncesinde ve sonrasında alınan lateral ve anteroposterior sefa-logramlar üzerinde ölçümler yapıldı. Lateral sefa-lometrik filmler üzerinde 1-SN, 1-FH, 1-NA açıla-

ŞEKİL 1

Lateral Sefalometrik Ölçümler: 1- Üst keser aksı ile SN düzlemi arasındaki açı, 2- Üst keser aksı ile FH düzlemi arasındaki açı, 3- Üst keser aksı ile NA düzlemi arasındaki açı, 4- Üst keserin insaizal ucu ile NA düzlemi arasındaki mesafe, 5- Üst keser aksı ile

A-Pogonion düzlemi arasındaki açı, 6- Üst keserin insizal ucu ile A-Pogonion düzlemi arasındaki mesafe, 7- FMIA: Alt keser aksı ile FH düzlemi arasındaki açı, 8- IMPA: Alt keser aksı ile mandibuler düzlem arasındaki açı 9- Alt keser aksı ile NB düzlemi arasındaki açı, 10- Alt keserin insaizal ucu ile NB düzlemi arasındaki mesafe, 11- Alt keser aksı ile A-Pogonion düzlemi arasındaki açı, 12- Alt

keserin insizal ucu ile A-Pogonion düzlemi arasındaki mesafe.

TABLO I

Lateral sefalogramlarda değerlendirilen ölçümler

Ölçümler Başlangıç Bitiş Fark p

1-SN (˚) 105,7 + 2,1 103,5 + 2,5 2,4 + 2,1 0.032*1-FH (˚) 114,2 + 2,5 112,5 + 2,7 2,2 + 1,8 0.045*1- NA (˚) 24,3 + 2,3 22,7 + 1,9 1,8 + 1,4 0.035*

1- NA (mm) 3,8 + 1,2 2,9 + 1,7 1,1 + 0,8 0.039*1-APog (˚) 24,9 + 2,1 23,3 + 2,2 1,6 + 2,1 0.041*

1-APog (mm) 3,7 + 1,4 2,4 + 1,1 1,4 + 0,8 0.032*FMIA (˚) 66,4 + 2,5 65,9 + 2,7 0,6 + 2,1 0.429IMPA (˚) 91,4 + 2,6 91,7 + 2,7 0,5 + 2,5 0.483

Alt 1- NB (˚) 22,4 + 2,1 22,6 + 2,5 0,4 + 1,7 0.673Alt 1- NB (mm) 3,7 + 1,4 3,5 + 1,5 0,4 + 0,6 0.739Alt 1-APog (˚) 21,5 + 2,6 21,9 + 2,4 0,6 + 0,3 0.629

Alt 1-APog (mm) 1,6 + 1,7 1,3 + 1,8 0,4 + 0,9 0.829

*P<0.05, **p<0.01, ***p<0.001

48

Anteroposterior sefalometrik filmler üzerinde

üst sağ ve sol santral ve lateral kesici dişlerin ak-

sından geçen düzlemin kranial orta hat ile yaptı-

ğı açılar ve bu düzleme olan mesafeleri ölçüldü (Tablo II, Şekil 2).

ŞEKİL 2

Anteroposterior Sefalometrik Ölçümler: 1- Üst sağ santral keserin uzun aksı ile orta hat arasındaki açı, 2- Alt sağ santral keserin uzun aksı ile orta hat arasındaki açı, 3- Üst sağ santral keserin insizal orta noktası ile orta hat arasındaki mesafe, 4- Üst sol santral keserin insizal orta noktası ile orta hat arasındaki mesafe, 5- Üst sağ lateral keserin uzun aksı ile orta hat arasındaki açı, 6- Üst sol

lateral keserin uzun aksı ile orta hat arasındaki açı.

TABLO II

Anteroposterior sefalogramlarda değerlendirilen ölçümler ve standart sapma değerleri

Ölçümler Başlangıç Bitiş Fark p

Sağ Üst 1- Orta hat (˚) 5,9 + 1,7 3,6 + 1,8 2,2 + 0,4 0.024*

Sol Üst 1- Orta hat (˚) 5,7 + 1.5 3,8 + 1,3 2,4 + 0,6 0.038*

Sağ Üst 1- Orta hat (mm) 6,9 + 2,2 4,5 + 1,9 2,4 + 1,8 0.000***

Sol Üst 1- Orta hat (mm) 6,4 + 2,6 4,6 + 1,8 2,2 + 1,5 0.000***

Sağ Üst 2- Orta hat (˚) 12,5 + 2,1 10,9 + 1,7 2,6 + 1,1 0.008**

Sol Üst 2- Orta hat (˚) 13,2 + 1,8 11,2 + 1,9 2,1 + 1,2 0.004**

*P<0.05, **p<0.01, ***p<0.001

49

ESSIX APAREYİNİN HAZIRLANIŞI VE

UYGULANMASI

Tedavi başlangıcında alınan aljinat ölçü mad-

desi ile elde edilen çalışma modelleri essix mater-

yalinin uygun şekilde vakumlanabilmesi için 2cm

kalınlıkta olacak şekilde ve kanin-kanin arasında-

ki bölgeye essix materyali vakumlanabilecek şe-

kilde hazırlandı. Essix vakum makinesine yerleş-

tirilen model üzerinde 0,040 inch (1mm) kalınlı-

ğında C+ tipi essix materyali vakumlanarak apa-

rey elde edildi. Essix materyali henüz basılmış-

ken “essix accentuator” (#18943, Raintree Es-

six, Inc., 4001 Division St, Metairie, LA-USA)

ile interproksimal alanların modele uyumu sağ-

landı. Gerekli trimleme işlemlerinden sonra orta

hat bölgesinden ikiye kesildi. Lateral kesici dişle-

rin anterior orta üçlüler hizasında 200 ˚F’a ısıtı-

lan “Elastic Hook Plier” (Dentsply GAC, Bohe-

mia, NY- USA) ile elastik rondellerin takılaca-

ğı çıkıntılar oluşturuldu ve “Slot Forming Plier”

(Dentsply GAC, Bohemia, NY- USA) ile şekillen-

dirildi. Hazırlanan essix apareyleri maksiller ka-

nin dişleri arasındaki bölgeye uygulanarak 5/16̋

orta kuvvetteki elstik rondeller, hazırlanan çıkın-

tılara yerleştirildi. Essix apareyi tüm gün kullan-

dırıldı ve elstik rondellerin her gün değiştirilmesi

tavsiye edildi (Resim 1).

Başlangıç ve bitiş sefalogramlarında yapılan

ölçümler arasındaki farkın anlamlılığının belirlen-

mesi için eşleştirilmiş iki örneklem testi uygulan-

dı.

BULGULAR

Tüm gün kullandırılan Essix apareyi ile orta-lama 2-3 ayda maksiller orta hat diastemasının tamamen kapandığı gözlendi.

Lateral sefalogramlar üzerinde yapılan öl-çümlere göre üst keserlerle ilgili değerler anlamlı farklılık göstermiştir. 1-FH, 1-SN, 1-NA, 1- APog açıları ile 1- NA mesafesi ve 1-Apog mesafesi an-lamlı derecede azalarak üst santral kesicilerde bir miktar dikleşme olduğunu göstermiştir (Tablo I) (p<0.05). Bununla beraber alt keserleri gösteren değerlerde anlamlı bir fark bulunmamıştır (Tab-lo I) (p>0.05).

Anteroposterior filmler üzerindeki değerlen-dirmelere göre tüm değerlerde anlamlı farklılık göze çarpmıştır (Tablo II).

TARTIŞMA

Maksiller orta hat diastemasına sebep olan birçok etyolojik faktör vardır. Gaas ve ark26 ge-netik faktörlerin önemli rol oynadığını belirtmiş-lerdir. Karma dişlernme döneminde görülen orta hat diasteması gelişimin normal bir parçasıdır ve üst kaninler sürdükçe kendiliğinden kapanır. An-cak daimi kanin dişlerin sürmesini takiben dias-tema kapanmamışsa etyolojik faktörler değerlen-dirilmeli, elimine edilmeli ve stabil bir sonuç vere-cek tedavi yöntemi seçilmelidir27.

Maksiller orta hat diastemasının kapatılma-sında pek çok tedavi yöntemi vardır. Essix apare-yi ile tedavi yaklaşımı etkili bir tedavi yöntemidir. Estetik olması, kısa sürede sonuç alınabilmesi ve kullanımının kolay, hasta tarafından kabul edile-bilir ve ekonomik olması özellikleriyle endike ol-duğu durumlarda tercih edilebilmektedir.

Bu çalışmada maksiller kesici dişlerin orta hatta doğru yaklaşmaları sırasında lateral kesici dişler ve kanin dişlerle beraber hareket ettikleri; santral ve lateral dişlerin angulasyonlarında an-lamlı bir değişiklik olduğu gözlenmiştir. Aynı za-manda maksiller orta hatta mevcut olan diaste-manın, tedavi sonunda kanin dişlerin distaline ta-şınmış olduğu gözlenmiştir.

RESİM 1

Essix apareyinin ağızda uygulanışı.

50

Lateral sefalogram değerlendirmelerinde te-davi öncesi ve tedavi sonrası karşılaştırmasında üst keser dişlerin bir miktar dikleştiği ve bu de-ğişikliğin anlamlı olduğu belirlenmiştir. Bu deği-şiklik keserin mezializasyonu sırasında bir mik-tar rotasyona uğramasından da kaynaklanabilir.

Anteroposterior sefalogramlarda görülen ke-ser angulasyon farklılıkları da anlamlıdır. Essix apareyi ile orta hatta yaklaşma sırasında keser dişlerin kranial orta hat düzlemi ile yapmış ol-duğu açıda azalma meydana gelmiştir. Ancak bu açısal değişiklik normal kabul edilebilir sınırlar içerisindedir. Bununla beraber santral kesici diş-lerin resiprokal olarak orta hatta yaklaştıkları gö-rülmektedir ve santral kesici dişlerin insizal orta noktaları ile kranial orta hat arasındaki mesafe beklendiği şekilde anlamlı derecede azalmıştır.

Lateral sefalogram ölçümlerinde alt keserleri inceleyen ölçümlerdeki değişiklikler anlamlı de-ğildir. Essix apareyinin alt kesici dişlere anlamlı bir etkisi olmamıştır.

Bu çalışmada elde edilen bulgular essix apa-reyinin maksiller üst orta hat diastemasının kapa-tılmasında etkili bir tedavi yöntemi olduğunu or-taya koymuştur.

Essix apareyinin hareketli apareylere göre avantajı, estetik olması, fabrikasyon süresinin kısa olması ve kroşe ve bağlantı parçaları gerek-tirmemesidir. Sabit ortodontik tedaviye göre ise daha estetik olması ve özellikle erişkin hastalar tarafından daha kolay tolere edilebilmesi açısın-dan avantajlıdır20.

Maksiller orta hat diastemasının kapatılma-sından sonra pekiştirme döneminin önemini in-celeyen pek çok çalışma yapılmıştır14,28-31. Relap-sı engellemek amacıyla çok sarımlı teller ya da santral kesici dişlerin mezial kısmına restoratif yaklaşımlar gibi seçenekler önerilmiştir31-35. Sta-biliteyi sağlamak ve tedavi sonuçlarını korumak için lingual retainer tercih edilebilecek seçenekler arasındadır36,37. Maksiller orta hat diastemasının kapatılmasından sonra, retansiyon gerekli bir sü-reçtir. Bu çalışmada maksiller orta hat diastema-

sının kapatılmasından sonra sabit lingual pekişti-rici ile pekiştirme yöntemi tercih edilmiştir.

SONUÇ

Maksiller orta hat diastemasının tedavisinde essix apareyi; pratik olması, hem hekim için ha-zırlanmasının kolay hem de hasta için kullanımı-nın rahat ve estetik olması nedeniyle, endike ol-duğu durumlarda oldukça kullanışlı ve yararlı bir tedavi yaklaşımıdır.

KAYNAKLAR

1. Edwards JG. The diastema, the frenum, the frenectomy a clinical study. Am J Orthod 1977; 71: 489–508.

2. Chu FC, Siu AS, Newsome PR, Wei SH. Management of median diastema. Gen Dent 2001;49:282-287.

3. Kavanagh C, Kavanagh D. Maxillary midline diastema--aetiology and orthodontic treatment. J Ir Dent Assoc 200;50:22-28.

4. Keene HJ. Distribution of diastemas in the dentition of man. Am J Phys Anthropol 1963;21:437-441.

5. Lavelle CL. The distribution of diastemas in different human population samples. Scand J Dent Res 1970;78:530-534.

6. Brunelle JA, Bhat M, Lipton JA. Prevalence and distribution of selected occlusal characteristics in the US population, 1988-1991. J Dent Res 1996;75:706-713.

7. McVay TJ, Latta GH. Incidence of the maxillary midline diastema in adults. J Prosthet Dent 1984;52:809-811.

8. Weyman J. The incidence of median diastemata during the eruption of the permanent teeth. Dent Pract Dent Rec 1967;17:276-826..

9. Richardson ER, Malhotra SK, Henry M, Little RG, Coleman HT. Biracial study of the maxillary midline diastema. Angle Orthod 1973;43:438-443.

10. Steigman S, Weissberg Y. Spaced dentition: an epidemiologic study. Angle Orthod 1985;55:167-176.

11. Nainar SMH, Gnanasundaram M. Incidence and etiology of midline diastema in a population in South India. Angle Orthod1989;59:277-282.

12. Sicher H. Oral anatomy. 2nd ed. St. Louis: C. V. Mosby; 1952

13. Gardiner JH. Midline spaces. Dent Pract Dent Rec 1967;17:287- 297.

14. Edwards JG. The diastema, the frenum, the frenectomy: a clinical study. Am J Orthod 1977;71:489-508.

15. Sullivan TC, Turpin DL, Artun J. A postretention study of patients presenting with a maxillary median diastema. Angle Orthod 1996;66:131-138.

51

16. Oesterle LJ, Shellhart WC. Maxillary midline diastemas: a look at the causes. J Am Dent Assoc 1999;130:85-94.

17. Smith RJ, Bailet HL. Problems and methods in research on the genetics of dental occlusion. Angle Orthod 1977;47:65-77.

18. Stein KF, Kelley TJ, Wood E. Influence of heredity in the etiology of malocclusion. Am J Orthod 1956;42:125-141.

19. Broadbent BH. Ontogenic development of occlusion. Angle Orthod 1941;11:223-241.

20. Sheridan JJ, Ledoux W, McMinn R. Essix retainers: Fabrication and supervision for permanent retention. J Clin Orthod 1993;27:37-45.

21. Armbruster P, Sheridan JJ, Nguyen P. An Essix intrusion appliance. J Clin Orthod 2003; 37: 412–416.

22. Sheridan JJ, McMinn R, LeDoux W. Essix appliances: minor tooth movement with divots and windows. J Clin Orthod 1994; 28: 659–663.

23. Sheridan JJ, McMinn R, LeDoux W. Essix thermo sealed appliances: various orthodontic uses. J Clin Orthod 1995; 29: 108–113.

24. Rinchuse DJ, Rinchuse DJ. Active tooth movement with Essix-based appliances. J Clin Orthod 1997; 31: 109–112.

25. Sheridan JJ, Essix appliances, fabrication and applications. Essix Appliance Technol Update 1998; 3: 3–7.

26. Gass JR, Valiathan M, Tiwari HK, Hans MG, Elston RC. Familial correlations and heritability of maxillary midline diastema. Am JOrthodDentofacial Orthop 2003; 123(1): 35–39.

27. Attia Y. Midline diastema: Closure and stability. Angle Orthod 1993;63:209-212.

28. Thompson HE. Orthodontic relapses analyzed in a study of connective tissue fibers. Am J Orthod 1959;45:93-109.

29. Stubley R. The influence of transseptal fibers on incisor position and diastema formation. Am J Orthod 1976;70:645-662.

30. Bishara SE. Management of diastemas in orthodontics. Am J Orthod 1972;61:55-63.

31. Chan KC, Andreasen GF. Conservative retention for spaced maxillary central incisors. Am J Orthod 1975;67:324-329.

32. Zachrisson BU. Clinical experience with direct bonded lingual retainers. Am J Orthod 1977;71:440-448.

33. Springate SD, Sandler PJ. Micromagnetic retainers: an attractive solution to fixed retention. Br J Orthod 1991;18:139-141.

34. Wright G, Shinn D. Treatment of a median diastema with permanent retention. Dent Pract 1971;22:81-84.

35. Reid J, Stirrups DR. A new solution to a difficult problem of orthodontic retention. Br J Orthod 1987;14:281-283.

36. Edwards JG. Soft-tissue surgery to alleviate orthodontic relapse. Dent Clin North Am 1993;37:205-225.

37. Gkantidis N, Kolokitha OE, Topouzelis N. Management of maxillary midline diastema with emphasis on etiology. J Clin Pediatr Dent 2008;32:265-272.

İLETİŞİM ADRESİ

Yrd.Doç.Dr. Defne KEÇİKBaşkent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı, İstanbul Uygulama ve Araştırma Hastanesi, İstanbul - Türkiye

Telefon: 0 216 6515153-120 Faks: 0 216 6513882 e-mail: [email protected]

Geliş Tarihi : 13.08.2009 Received Date : 13 August 2009 Kabul Tarihi : 14.09.2009 Accepted Date : 14 September 2009