ขาว(Rice)Oryza sativa L.

ขาว(Rice)ประวต

"ขาว" เปนธญญาหารหลกของชาวโลก จดเปนพชสาย พนธเดยวกบ หญาซงนบไดวา เปนหญาทมขนาด ใหญทสดใน

 โลกและมความหลากหลายทางชวภาพ ขาวชนดแรกทมนษยรจก นำามากนคอ ขาวปา จาก หลกฐานทพบทำาใหสนนษฐานไดวาเมอ

ประมาณ 16,000-13,000 ปทแลว ยคนำ2าแขงใกลส2นสดลง สตวใหญหลายชนดเรมสญพนธไป มนษยจงตองลดบทบาทการ

ลาสตวแลวหนมาสะสมขาวปา และพช เพอเปนอาหาร ในป2536 มหลกฐานทยนยนไดวา ประเทศจน คอ แหลงกำาเนด

ของการปลกขาว เพราะไดพบรองรอยของขาวปาทมอายถง16,000  ป

ขาว(Rice)

Common Name : RiceScience name : Oryza sativa L.Kingdom : PlantaeDivision : MagnoliophytaClass : LiliopsidaOrder : Graminales [Poales]Family : PoaceaeSpecie : Oryza sativa

Poaceae

- 650 Genus 9,000 Species name [Heywood,1985]

- 777 Genus 298,900 Species name [plantlist.org]• Record 1,040,426• Accept 298,900• Synonym 477,601 • Unplaced 16,045• Unassessed 247,880

Poaceae

- 650 Genus 9,000 Species name [Heywood,1985]

- 777 Genus 298,900 Species name [plantlist.org]• Record 1,040,426• Accept 298,900• Synonym 477,601 • Unplaced 16,045• Unassessed 247,880

Poaceae

- ไมลมลก ลำาตนกลม มขอปลองชดเจน ลำาตนใตดนเปนเหงา ลำาตนเหนอดน มกเปนปลองกลวง บางชนดมเน2อไม

- ใบเดยว สวนมากจะยาวมาก การเรยงตวของใบสลบ โคนใบแผเปนกาบหม ลำาตนแบบเปด รอยตอระหวางกาบใบและแผนใบดานบน มรยางคเรยก ล2น

ใบ [ligule] - ดอกขนาดเลก[floret] เรยกดอกยอย ดอกยอยรวมกนเปน ชอดอกยอย[spikelet] แตละชอดอกยอยจะมใบประดบวาง[empty glume]

รองรบ 2 อนประกบกน ชอดอกยอยเรยงเปนชอแบบตางๆเชน ชอกระจะ ชอแยกแขนง ดอกยอยมใบประดบ[glume] หม 2 อน อนนอกเรยก

lemma อนบนเรยก palea

ลกษณะประจำาวงศ

Poaceaeลกษณะประจำา

วงศ- เกสรเพศผ ม 3 อนเปนสวนมาก มบางทม 6 อน เกสรแยกกน- เกสรเพศเมยม 2-3 คารเพลเชอม รงไขเหนอวงกลบ พลาเซน

ตาทฐาน กานเกสรและยอดเกสรม 2 อน ยอดเกสรลกษณะเปนพ

- เปนผลธญพช มบางทเปนผลเปลอกแขงเมลดเดยว เมลดมเอนโดสเปรมมากสะสมแปง

ขาว(Rice)

1. สวนโคนของลำาตนทมราก เจรญออกมา

2. ล2นใบ(ligule) และเข2ยวใบ(auricle) 3. ชอดอกแบบแยกแขนง(panicle) 4. ดอกยอย 5. สวนของเกสร

เพศเมย6. ชอดอกทดอกยอยพฒนาเปนผลแกแลว

ขาว(Rice)ลำาต

น

ลำาตนจะกลวง เปนขอปลอง สงประมาณ80-130 ซม. อาจสงไดถง 5 เมตร มท2งลำาตนต2งตรง และทอดนอนตามพ2น

ดน ระบบรากเปนแบบรากฝอย ลำาตนมขอและปลองชดเจน

ขาว(Rice)

Long-Section

Cross-Section

ขาว(Rice)ลกษณะ

ใบ

- ใบเดยว เรยงแบบสลบ มกาบใบหมลำาตนซอนข2นไปเรอยๆจนปกคลมสวนปลองของลำาตนไวมดชด

- ล2นใบมลกษณะเปนแผนรปสามเหลยม ยาว 1-1.5 เซนตเมตร มกแยกออกจากกน

- แผนใบยาว 24-60 เซนตเมตร กวาง 0.6-2.2 เซนตเมตร แผนใบเรยบจนถงมขนกระจายทวแผนใบ มก

มขนเลกๆ คลายหนามทขอบของแผนใบ

ขาว(Rice)ลกษณะ

ใบ

ล2นใบ

กาบใบหมลำาตน

ใบ

ขาว(Rice)ลกษณะ

ดอก- ชอดอกเปนแบบชอแยกแขนง ยาว 9-40

เซนตเมตร ประกอบดวย ชอดอกยอย 50-500  ชอ ข2นกบพนธ

- มกาบชอยอยขนาดเลก 2 กาบยาว 6-10 เซนตเมตร หอหมทางดานลางของชอดอกยอย

- ในแตละดอกยอยประกอบดวย กาบลาง[lemma] และกาบบน[palea] ซงมหางส2น

- เกสรเพศผ 6 อน มรงไข 1 อน 2-3 คารเพล รงไข เหนอวงกลบ สวนปลายของเกสรเพศเมยแยกออก

เปน 2 แฉก และมขนเปนพ

ขาว(Rice)

Palea

Lemmaกลบรองดอก ข2วรอง

ดอก

Awn

Tip : ดอกขาวบานตอนกลางคน

ขาว(Rice) 1

4

23

1. Stigma 2. Style3. Filament 4. Anther

ขาว(Rice)ลกษณะเมลด

  ผลแบบธญพช[caryopsis,grain] มขนาด รปราง และสสนแตกตางกนตามสาย

พนธ ผลยาว 5-7.5 มลลเมตร กวาง 2-3.5 มลลเมตร รปรางสวนใหญมกเปนรปทรง คลายรปไข รปร หรอ ทรงกระบอก

ขาว(Rice)

Key to The Families of Monocotyledon

1. Perianth absent or rudimentary(the parts of bristles or scales), not petaloid.

2. Flowers in the axils of dry or chaffy, usually imbricate bracts (glumes or scales).

3. Leaves two-ranked ; sheaths split down one side ; stem usually hollow ; fruit a grain (caryopsis). Gramineae