osmanli mİras hukuku - İstanbul...
TRANSCRIPT
![Page 1: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/1.jpg)
GENEL HUKUK VE
TÜRK HUKUK TARİHİ DERSİ
OSMANLI MİRAS HUKUKU
(SLAYTLAR)
Not: 2. Sınıf çift numaralı öğrencilerin yararlanması için paylaşılmıştır. Ticari amaçlarla kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve satılamaz.
Slaytlarla ilgili görüş, öneri ve sorularınız için [email protected] e-posta atabilir ya da Hukuk Tarihi Anabilim Dalına müracaatedebilirsiniz.
![Page 2: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/2.jpg)
➢ Konu Başlıkları
• Giriş
• Osmanlı Miras Hukuku
o Şer‘î Miras Hukuku
o Örfî Miras Hukuku
![Page 3: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/3.jpg)
➢ Osmanlı Miras Hukukunun Önemi
• Mirasçılık ve mirasın geçişi, mirasbırakanın ölüm
tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir
(4722 Sayılı Kanun/17).
![Page 4: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/4.jpg)
OSMANLI MİRAS HUKUKU
•Şer‘î Miras Hukuku
(Feraiz)
•Menkul her türlü mal ve
mülk gayrimenkullerde
•Şer‘î İntikal
•Örfî Miras Hukuku
•Mirî arazi ile vakıf
akarlar bakımından
•Adi intikal
![Page 5: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/5.jpg)
➢ Şer‘î Miras Hukuku (Feraiz)
• İslam hukukunun teşekkülünü en erken tamamlamış
alanı
• Kur’an-ı Kerim’in en ayrıntılı bir biçimde düzenlediği
hukuk dalı
• Uyguladığı sistem: Ferdî Sistemin ön planda olduğu
karma yapılı bir sistem
![Page 6: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/6.jpg)
➢ Başlıca Miras Sistemleri
• Sınıf Sistemi
• Zümre Sistemi
• Ferdî Sistem
• Karma Sistem
![Page 7: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/7.jpg)
➢ Zümre Sistemi
• Kan hısımlarının mirasbırakana yakınlıkları esas alınmak
suretiyle belirli zümreler halinde gruplandırıldığı sistem.
• Türk, Alman, Avusturya, İsviçre hukukları
![Page 8: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/8.jpg)
➢ Türk Hukukunda üç zümre kanuni mirasçı olarak düzenlenmiştir:
➢ 1. Zümre
Ç1Ç2
T1
M
T2
![Page 9: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/9.jpg)
➢ 2. Zümre
M
BA
K1K2
Y2
Y1
![Page 10: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/10.jpg)
➢ 3. Zümre
M
BA
bb bbba ba
Hala
Amca DayıTeyze
![Page 11: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/11.jpg)
➢ Sınıf Sistemi
• Kan hısımları, önce mirasbırakana olan hısımlık
bağının kuvvetine göre çeşitli sınıflara ayrılmış,
daha sonra bu sınıflar arasında bir sıra tertip
edilmiştir.
![Page 12: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/12.jpg)
➢ Ferdî Usul
• Hısımların ölüye yakınlığının teker teker
incelendiği sistemdir.
• Şer‘î miras hukukunda ferdî usul ön plandadır.
![Page 13: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/13.jpg)
➢ Karma Sistem
• Ashâbü’l-ferâiz → Ferdî usul
• Asabe mirasçılar → Sınıf usulü
• Zevi’l-erhâm → Zümre usulü
![Page 14: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/14.jpg)
➢ Mirasın Unsurları
• Mirasbırakan (Muris)
• Mirasçı (Vâris)
• Tereke (Mevrûs)
![Page 15: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/15.jpg)
➢ Mirasçılık Sebepleri
• Nesep
o Çocuklar ile anne ve baba her halükarda mirasçıdır.
Bunlar yoksa miras daha uzakta bulunan akrabalara
intikal eder.
• Nikah
• Velâ
o Azatlı Köleye Mirasçı Olma
o Mirasçılık Anlaşması
![Page 16: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/16.jpg)
➢ Mirasın Şartları
• Mirasbırakanın Ölümü
o Gerçek Ölüm (biyolojik)
o Hükmî Ölüm (Mefkud )
o Takdiri Ölüm (Cenin)
• Mirasçıların Sağ Olması
• Miras Engelinin Bulunmaması
o Mirasçının mirasbırakanı öldürmesi
o Kölelik
o Din farkı (müslüman-gayrimüslim arası)
o Ülke farkı (gayrimüslimler arası)
![Page 17: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/17.jpg)
➢ Soru: Osmanlı Devleti tebaasından mühtedi Bay
A vefat etmiştir. Geride gayrimüslim tebaadan
oğlu Bay B kalmıştır. Bay B babasına mirasçı
olabilmek için müslüman olmayı düşünür.
Durumu feraiz esaslarına göre değerlendiriniz?
➢ Soru: Osmanlı Devleti tebaası bir müslüman,
Rusya tebaası bir müslümana mirasçı olabilir
mi?
![Page 18: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/18.jpg)
➢ Tereke
• Terekeye dahil olan mirasbırakanın mallarıdır. Kural
olarak menfaatler ve haklar terekeye dahil değildir.
➢ Tereke Üzerindeki Haklar şu sırayla dağıtılır:
I. Teçhiz ve Tekfin Masrafları
II. Borçlar
o Külli halefiyet söz konusu değil
III. Vasiyet (1/3 sınır ve mirasçılar lehine yapılmayacak)
IV. Mirasçıların Hakları
o Mirasçılıktan çıkarma söz konusu değil
o Mirasın reddi söz konusu değil
![Page 19: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/19.jpg)
MİRASÇILAR
1.Ashâbü’l-Feraiz:
• Belirli Pay Sahipleri
•Mirasçılık Payları her duruma
göre tek tek belirlenmiş
mirasçılardır.
•11 tanedir:1. Koca 2. Karı 3.
Kız 4. Baba 5. Anne 6. Oğlun
Kızı veya Oğlun Oğlunun Kızı
7. Ana-baba bir kız kardeş 8.
Baba bir kız kardeş 9. Anne
bir kız kardeş 10. Sahih Ced
11. Nine
2. Asabe:
I. Araya kadın girmemiş erkek akrabalar (asabe bi
nefsihi)
II. Erkek kardeşleri nedeni ile asabe olan kız kardeşler
(kızlar erkeğin yarısı hisse alır) (asabe bi gayrihî)
•Ashabü’l-Feraiz hisselerini aldıktan sonra kalanı, bunlar
yoksa terekenin tamamını alırlar.
• 4 sınıf: 1. Altsoy (oğul, oğlun oğlu…) 2. üstsoy (baba,
babanın babası…), 3. babanın alt soyu (anne- baba bir
kardeş, bunların oğulları), 4. dedenin alt soyu (amca, amca
oğlu)
3. Zevi’l-Erham
İlk iki sırada mirasçı bulunmadığı zaman devreye girerler. Ashabü’l-Feraiz ve asabe dışında
murisle kadın tarafından akrabalar. 4 Zümre: 1. Murisin ashabü’l-feraiz ve asabe olmayan alt
soyu (kızlarının çocukları, kızlarının çocuklarının çocukları…), 2. Murisin ashabü’l-feraiz ve
asabe olmayan üst soyu (annenin babası, annenin babasının annesi …), 3. Baba ve annenin
ashabü’l-feraiz arasında yer almayan alt soyu (kız kardeş çocukları ana-baba bir erkek
kardeşlerin oğullarının kızları veya bunların çocukları, ana bir erkek kardeşin çocukları ve
torunları), 4. Dede ve ninenin asabe ve ashabü’l-feraiz arasında yer almayan alt soyu ( halalar,
anne bir amcalar, dayılar, teyzeler, dayı ve teyze çocukları)
Not: Bir de asabe maal-gayr vardır ki bunlar ölenin kızı,
oğlunun kızı ile birlikte asabe maal-gayr olarak mirasçı olan
ana-baba bir kız kardeş ile baba bir kız kardeşlerdir.
![Page 20: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/20.jpg)
➢ Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar
1. İlk önce ashabü’l-feraizin payları dağıtılır.
2. İkinci sırada asabenin payları dağıtılır.
❑Asabe, ashabü’l-feraiz gurubu ile birlikte mirasçı olabilir.
❑Asabeye pay dağıtılırken şunlar geçerlidir:
o Üst sınıftaki, alt sınıftakini mirastan mahrum eder. (Bu
durum alt sınıftakinin asabe olmasına engeldir; ama
ashabü’l-feraiz olabilmesine engel değildir=Örnek: Baba-
oğul varsa, baba artık asabe olmaz, ashabü’l-feraiz olur.
o Aynı sınıf içerisinde mirasbırakana daha yakın olan, uzak
olanı mirastan mahrum eder. Örnek: Oğul varken, oğlun
oğlu asabe olamaz).
o Çift taraftan akraba olanlar tek taraftan akraba olanların
asabe olmasını engeller. Örnek: Ana-baba bir erkek kardeş,
baba bir erkek kardeşin asabe olmasını engeller.
![Page 21: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/21.jpg)
3. Ashabü’l-feraiz ve asabeden mirasçı olmazsa miras zevi’l-
erhama geçer.
❑Zevi’l-erham’ın payları şu esaslara göre dağıtılır:
o Sadece eşler varsa bunların redde payları
artırılamayacağından kalan zevi’l-erhama gider.
o Zevi’l-erham mirasçı bir kişi ise tüm miras onundur. Aynı
zümrede, aynı sıradaki zevi’l-erham mirasçılar erkek 2,
kadın 1 pay olmak üzere paylaşırlar.
o Üst zümredeki, alt zümredekini mirastan mahrum eder.
o Aynı zümre içerisinde mirasbırakana daha yakın olan,
uzak olanı mirastan mahrum eder.
![Page 22: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/22.jpg)
4. Mirasçıların paylarının başka mirasçıların mevcut olması
nedeniyle mirastan tamamen mahrum olması (tam hacb) ya
da payının azalması (kısmen hacb). Hacb olana mahcûb
denir.
Şu altı kişi asla tam hacb ile mahcûb olmaz:
a. Baba
b. Oğul
c. Anne
d. Kız
e. Koca
f. Karı
![Page 23: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/23.jpg)
➢ A. Kocanın (Zevcin) iki durumu vardır:
1. Ölenin çocuğu ya da oğlunun… çocuğu varsa 1/4
2. Bunlar yoksa 1/2
1. Eş (koca), oğul 2. Eş (koca), baba
[1/4 - asabe] [ 1/2 - asabe]
NOT: 1. Miras taksimini gösterir şemalar kural olarak teferruatlı biçimde gösterilir. Biz pratik olması
nedeniyle çalışmamızdaki örneklerde mirasbırakanın sadece geride bıraktıklarını göstermekle yetindik.
2. Pay sahiplerinin yanındaki üç nokta … «ilâ nihaye» yani «sona kadar, böylece devam edecek» anlamında kullanılmıştır. Örneğin
oğlun…çocuğu: Oğlun çocuğu veya oğlun oğlunun çocucuğu veya oğlun oğlunun oğlunun çocuğu… şeklinde anlaşılmalıdır.
M
O
3/4
E
1/4
M
B
1/2
E
1/2
![Page 24: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/24.jpg)
➢ B. Karının (Zevcenin) iki durumu vardır:
1. Ölenin çocuğu ya da oğlunun… çocuğu varsa 1/8
2. Bunlar yoksa 1/4
* Çok eşliliğin görüldüğü bir durumda paylar nasıl üleşilir?
1. Eş (karı) , oğul , kız 2. Eş(karı), baba
[1/8 – asabe – asabe] [1/4 - asabe]
O
14/24
M
B3/4
M
E
3/24
K
7/24
E
1/4
![Page 25: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/25.jpg)
➢ C. Babanın Üç Durumu Vardır:
1. Ölenin oğlu ya da oğlunun… oğlu ile mirasçı ise 1/6
2. Ölenin kızı, oğlunun kızı, oğlunun oğlunun… kızı ile birlikte
bulunursa 1/6 ile birlikte belirli paylar dağıtıldıktan sonra asabe
olarak kalanı alır.
3. Bunlardan kimse yoksa asabe olur. Eğer ashabü’l-feraizden
kimse yoksa terekenin tamamını alır.
1. Baba, oğul
[1/6 - asabe]M
B
1/6
O
5/6
![Page 26: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/26.jpg)
2. Eş(koca), kız, baba
[1/4 - 1/2 - 1/6 + asabe olarak kalan]
3. Eş (koca), baba
[ 1/2 - asabe]
M
E
3/12K
6/12
B2/12+1/12
E
1/2
B
1/2
M
![Page 27: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/27.jpg)
➢ D. Dedenin (Babanın babası…) dört durumu var:
1. İlk üç durum babanın durumları gibi.
(Yani a. 1/6 – b. 1/6+kalanı asabe olarak- c. asabe)
(bkz. babanın üç haline ilişkin örnekler)
2. Baba ile birlikteyse mirastan pay almaz.
Örnek: Eş, baba, dede
[1/2 - asabe - pay yok]
M
E
1/2
B1/2
D
0
![Page 28: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/28.jpg)
➢ E. Kızın 3 durumu vardır:
1. Sadece bir kız varsa 1/2
2. Sadece birden fazla kız varsa, kızlar toplam 2/3
3. Oğul ile birlikte ise kız 1, erkek 2 hisse olarak mirası
paylaşırlar
1. Eş(karı), kız, Oğlun oğlu
[1/8 - 1/2 - asabe]
Oo
3/8
M
E
1/8
K
4/8
![Page 29: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/29.jpg)
2. Eş(koca), 2 kız, amca
[1/4 - 2/3 - asabe]
3. Eş(koca), iki kız, oğul
[1/4 - asabe- asabe]
A
1/12
2 K
8/12
E
3/12
O
6/16
K1
3/16 E
4/16
K1
3/16
M
M
![Page 30: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/30.jpg)
➢ F. Oğul Kızının 6 durumu vardır:
A. Ölenin kızı yok:
1. 1 tane oğul kızı varsa (ölenin kızı gibi) 1/2
2. + 1 oğul kızı varsa (ölenin kızları gibi) müştereken 2/3
(bkz. Kızın durumuna ilişkin örnekler)
B. Ölenin kızı var:
3. 1 kız varsa, oğul kızı/kızları asabe olmuyorlarsa 1/6 (toplamda)
4. + 1 kız varsa, oğul kızı mirastan pay almaz.
C. Ölenin oğlu ile:
5. Oğul ya da derecede mirasbırakana yakın erkek çocuk ile birlikte olursa mirastan pay alamaz.
D. Ölenin oğlunun oğlu … ile:
6. Oğlun kızı derecede kendisine eşit ya da daha aşağıda olan oğlun oğlu, oğlun oğlunun oğlu ile birlikte olursa asabe mirasçılar grubuna geçer kalanı erkek asabe ile ikili birli paylaşır.
![Page 31: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/31.jpg)
Örnekler (B, C, D başlıklarına ilişkin)
1. Kız, 2 oğul kızı, erkek kardeş
[1/2-1/6 (müştereken)-asabe]
2. Örnekte birden fazla
kız olsaydı oğul kızı
pay alır mıydı?
3. Eş(koca), oğlun oğlu, oğlun kızı
[1/4 - asabe - asabe]
4. Örnekte oğlun oğlu yerine oğul
olsaydı oğul kızı pay alır mıydı?
2 Ok
1/6
Ek
2/6
K
3/6
M
M
Oo
2/4 Ok
1/4
E
1/4
![Page 32: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/32.jpg)
➢ G. Anne-Baba Bir(ab) Kız Kardeşin beş durumu var
A. Ölenin çocuğu, babası ve dedesi yok:
1. Ab kız kardeş 1 tane ise (ölenin kızı gibi) 1/2
2. Ab kız kardeş +1 ise (ölenin kızı gibi) 2/3 (müştereken)
(bkz. Kızın durumuna ilişkin örnekler)
3. Ab bir erkek kardeşleri ile birlikte asabe
B. Ölenin kızı var:
4. Ölenin kızı veya oğlunun kızı, oğlunun oğlunun… kızı ile
asabe maal-gayr.(Kaynak H.Ş.: «Ölenin kız kardeşlerini kızlarla
birlikte asabe yapınız»).
C. Oğul …, baba, dede var:
5. Ölenin oğlu, oğlunun oğlu …, baba ve dede ile birlikte
mirastan pay alamazlar.
![Page 33: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/33.jpg)
➢ Örnekler (A3-B–C başlıklarına ilişkin)
1. Eş(karı), (ab) kız kardeş, (ab) erkek kardeş
[1/4 - asabe - asabe ]
2. Eş(koca), kız, ab kız kardeş
[ 1/4 - 1/2 - asabe maal-gayr]
3. Geride Baba, 2 oğul, ab kız
kardeşler kalsaydı ab kız kardeşler
pay alır mıydı?
Ek
2/4
M
E
1/4
Kk
1/4
E
1/4
M
K
2/4
Kk
1/4
![Page 34: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/34.jpg)
➢ H. Baba bir (b) kız kardeşler 7 durumları vardır.
A. Ölenin çocuğu, babası, dedesi, ab kardeşi yok ise:
1. b kız kardeş 1 tane ise (ölenin kızı gibi) ½
2. b kız kardeş +1 ise (ölenin kızı gibi) 2/3 (müştereken)
(bkz. Kızın durumuna ilişkin örnekler)
B. Ab kız kardeş var:
3. 1 ab kız kardeş ile mirasçı olurlarsa 1/6 (toplamda)
4. +1 ab kız kardeş ile mirasçı olurlarsa mirastan pay alamazlar.
(bkz. oğlun kızının - kız ile benzer durumuna ilişkin örnekler).
C. Baba bir erkek kardeş varsa:
5. Baba bir erkek kardeş varsa onunla asabe olurlar.
D. Asabe maal-gayr olduğu durum:
6. Ölenin kızı veya oğlunun kızı ile birlikte asabe maal-gayr olurlar.
E. 7. Ölenin oğlu, oğlunun … oğlu, babası, dedesi, ab erkek kardeşi,
asabe maal-gayr olarak ab kız kardeşleri bulunursa b kız kardeş
mirastan pay alamaz.
![Page 35: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/35.jpg)
➢ Örnekler (C-D-E ye ilişkin örnekler)
1. Eş(koca), b kız kardeş, b erkek kardeş
[ 1/2 - asabe - asabe]
2. Eş(karı), oğlun kızı, b kız kardeş
[ 1/8 - 1/2 - asabe maal-gayr ]
3. Son örnekte oğlun kızı yerine
oğul olsa idi b kız kardeş pay alır mıydı?
M
bEk
2/6E
3/6bKk
1/6
E
1/8
Ok
4/8
M
bKk
3/8
![Page 36: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/36.jpg)
➢ I. Ana bir (a) Kardeşin erkek olsun kız olsun üç durumu vardır.
1. 1 tane ise 1/6
2. +1 ise toplamda 1/3 (kız erkek ayrımı olmaksızın eşit paylaşırlar)
3. Ölenin babası, dedesi, oğlu, kızı, oğlunun oğlu… veya kızı ile
birlikte mirastan pay alamaz.
Örnekler:
1. Eş(karı), a Kardeş, erkek kardeş
[1/4 - 1/6 - asabe]
E
3/12
Ek
7/12a K
2/12
M
![Page 37: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/37.jpg)
2. Eş(karı), a kız kardeş, a erkek kardeş, erkek kardeş
[ 1/4 - 2/12 - 2/12 - asabe]
3. İki oğul, bir a kardeş
[ asabe - pay almaz ]
E
3/12
Ek
5/12aKk
2/12
aEk
2/12
O1
1/2
O2
1/2aK
0
M
M
![Page 38: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/38.jpg)
➢ İ. Annenin üç durumu vardır:
1. Ölenin çocuğu, oğlunun… çocuğu, birden fazla kardeşi ile
birlikte 1/6
2. Bunlar yoksa 1/3
3. Ölenin babası, eşlerden birisi ile mirasçı olursa karı ya da koca
hisselerini aldıktan sonra anne kalanın 1/3’ünü alır. Baba asabe
olarak kalanı alır.
1. Eş(koca), kız, anne, erkek kardeş
[1/4 - 1/2 - 1/6 - asabe]
M
Ek
1/12
K
6/12
E
3/12A
2/12
![Page 39: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/39.jpg)
2. kız kardeş, anne, amca
[1/2 - 1/3 - asabe]
*Kız kardeş birden fazla olsaydı
Paylarda değişiklik olur muydu?
3. Eş (koca), anne, baba
[1/2-Kalandan 1/3-asabe]
Kk
3/6Amca
1/6
A
2/6
M
B
2/6
E
3/6A
1/6
M
![Page 40: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/40.jpg)
➢ J. Ninenin iki durumu vardır. Gerek anne-gerek baba tarafından
olabilir.
1. Mirasçı olduğu durumda 1/6 alır. (Aynı derecedeki nineler
toplamda 1/6 alır).
2. Anne sağ ise tüm nineler; baba ve dede hayatta ise baba
tarafından nineler; derecede yakın olan nine uzak olanı
mirasçılıktan düşürür.
Örnekler:
1. Eş(koca), nine, amca
[1/2 - 1/6 - asabe]M
Amca
2/6
E
3/6N
1/6
![Page 41: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/41.jpg)
2. Eş(koca), kız, anne, nine, erkek kardeş
[1/4 - 1/2 - 1/6 - 0 - asabe]
3. Eş(karı), baba tarafından nine, baba
[1/4 - 0 - asabe]
M
Ek
1/12K
6/12
E
3/12A
2/12
N
0
E
1/4
bN
0
B
3/4
M
![Page 42: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/42.jpg)
4. Eş(koca), nine, büyük nine, amca
[1/2 - 1/6 - 0 - asabe] M
Amca
2/6
bN
0
E
3/6N
1/6
![Page 43: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/43.jpg)
➢ Reddiye
• Payların toplamı paydadan büyük çıkması durumudur.
• Artan eş hariç ashabü’l-feraize tekrar dağıtılır.
• Toplam pay payda olarak yazılarak red yapılır.
Örnekler:
1. Anne, kız
[1/6 - 1/2]
1/6 + 3/6 = 4/6 (Toplam pay olan 4 payda olarak yazılır)
2. Anne, kız, oğlun kızı
[1/6 - 1/2 - 1/6]
1/6 + 3/6 + 1/6 = 5/6
K
3/4
A
1/4
K
3/5
A
1/5
Ok
1/5
M
M
![Page 44: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/44.jpg)
➢ Avliye terekenin ashabü’l-feraizin paylarına yetmemesi
durumudur. Reddiyedeki gibi payların toplamı payda olarak
yazılır.
Örnekler:
1. Kız kardeş, anne, baba bir kız kardeş, 2 ana bir erkek kardeş
[1/2 - 1/6 - 1/6 - 1/3]
3/6 + 1/6 + 1/6 + 2/6 = 7/6
(Toplam pay olan 7 payda olarak yazılır)
Kk
3/7
A
1/7
bkK
1/7
2
aeK
2/7
M
![Page 45: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/45.jpg)
Soru: (O1)’nin bir oğlu (T1) ve bir babası (D) vardır.
(O1) 1920’de vefat etmiştir. 1923’te de D vefat
etmiştir. (D)’nin (O1)’nin haricinde bir oğlu (O2)
ve eşi (E) hayattadır. (D)’nin mirasından kimler
hangi oranda pay alır?
![Page 46: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/46.jpg)
Eş 1/8, O2 asabe
T1 mirastan pay alamaz.
• Bu meselede T1’in durumu
halk arasında «dede yetimliği» denilen haldir.
Bu duruma karşı dedenin torunu için vasiyette
bulunma yolu açıktır. Bazı İslam hukukçuları bunu
vacip sayarak fiilen böyle bir vasiyet yapılmış olmasa bile, vasiyetin
yapılmış sayılmasını öngörürler. Günümüzde İslam hukukunun
uygulandığı bazı ülkelerde dede yetimleri için -vasiyet yapılmamışsa
da- mirasçı olmalarını öngören bazı hükümler kanunlaştırılmıştır.
DEş
O2
T1
O1
![Page 47: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/47.jpg)
➢ Örfi Miras Hukuku
• Adi İntikal
• Miri arazi ile vakıf akarlarda
• Hukuki Dayanak: Hanefîlere göre tasarruf hakkının terekeye
dahil olmaması
• Mirasçı olabilecekler feraize nispeten daha dar bir sınıf.
• Nesep ve nikah başlıca intikal sebebidir.
![Page 48: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/48.jpg)
1. Dönem (Kuruluş-1567)
Mutasarrıf ölünce arazi tapu bedeli karşılığında bir başka kimsenin
tasarrufuna verilir. Ölenin mirasçıları
tercih edilir.
2. Dönem (1567-1847)
Mutasarrıf ölünce erkek çocuklarına karşılıksız
olarak, erkek çocuk yoksa kız çocuklarına rayiç bir
tapu bedeli ile intikal eder.
3. Dönem (1847-1858)
Mutasarrıf ölünce erkek-kız ayrımı
olmaksızın bedelsiz ve eşit intikal söz
konusu
5. Dönem (1867 Tevsi-i İntikal
Nizamnamesi-1913)
1. Çocuklar 2. Torunlar 3. Baba-
Anne 4. Erkek Kardeşler 5. Kız
Kardeşler 6. Anabirerkek kardeş 7.
Anabir kız kardeş 8. Eş
6. Dönem (1913 Tevsi-i İntikal Kanunu) Zümre Usulü:
1. Altsoy
2. Anne-Baba (alt soyla 1/6)
3. Dede-Nine (dede-nine yoksa altsoya geçmez eşe geçer)
Eş (birlikte mirasçı: 1. zümre ile 1/4-2. ve 3. zümre ile 1/2)
Aynı zümre içindeki mirasçılar cinsiyete bakılmaksızın eşit pay alır.
Bu kanun vakıf akarlar için de zümre usulünü getirmiştir.
4. Dönem (1858 Arazi Kanunnamesi-
1867)
1. Çocuklar 2. Baba 3. Anne(Önceki sıradaki
sağ iken sonrakine geçmez)
MİRİ ARAZİDE ÖRFİ İNTİKAL
![Page 49: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/49.jpg)
Örnekler (1913 T.İ.K.):
1. Eş, anne, oğul, ölen kızdan iki torun
¼, 1/6, Kalanın ½’si, kalanın ½’si
E
6/24
M
A
4/24
KO
7/24
T1
(7/24)
/ 2
T2
(7/24)
/ 2
![Page 50: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/50.jpg)
2. Eş, kardeş, ölen kardeşin 2 çocuğu
M
BA
K1
1/4K2
Y2
¼
/ 2
Y1
¼
/ 2
E
2/4
![Page 51: OSMANLI MİRAS HUKUKU - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=genel-hukuk-ve... · Miras Haklarının Dağıtımında Ana Kurallar 1. İlk önce ashabü’l-feraizin](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050300/5f69e1b31578a6515b31565e/html5/thumbnails/51.jpg)
➢ Kaynakça
1. Avcı, Mustafa, Türk Hukuk Tarihi, Konya, 2012.
2. Aydın, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul, 2012.
3. Berki, Ali Himmet, Miras ve Tatbikat, İstanbul, 1947.
4. Cin, Halil; Akgündüz Ahmed, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul,
2011.
5. El-Mavsılî, el-İhtiyâr, Çev. C. Yeniçeri, İstanbul, 2011.
6. Hüseyin Hatemi, İslam Hukuku Dersleri, İstanbul, 2012.
7. Seydişehrî, Mahmud Esad, Delilleriyle İslam Miras Hukuku,
Çev. İ. H. Uca, İstanbul, 1994.
8. Üçok Coşkun, Mumcu Ahmet, Bozkurt Gülnihal, Türk Hukuk
Tarihi, Ankara, 2010.