osmanli nÜfus kayitlarina dar alternatf br … · uluslararası sosyal aratırmalar dergisi the...

Uluslararası Sosyal Ara�tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research

Volume 2 / 8 Summer 2009

OSMANLI NÜFUS KAYITLARINA DA�R ALTERNAT�F B�R KAYNAK: DEFTER-� L�VA-I CAN�K (1837)

AN ALTERNATIVE SOURCE TO THE OTTOMAN CENSUS RECORDS: ADMINISTRATIVE RECORD BOOK OF THE CANIK (1837)

Mehmet Yavuz ERLER*

Özet

Osmanlı nüfus kayıtlarından yararlanılarak nüfus konusu ile ilgili pek çok çalı�ma yapılmı�tır. Ancak Osmanlı Devletinde düzenli nüfus sayımları dı�ındaki kaynaklardan yalnızca vergi defteri olarak nitelendirebilece�imiz Tapu Tahrirler üzerinde çalı�malar mevcuttur. Hâlbuki avarız kayıtları, temettüat ve idari anlamda gerçekle�tirilen kayıtlardaki nüfus verileri de alternatif bir kaynak olu�turmaktadır. Samsun yöresi için düzenlenen mahalle muhtar ve imamlarına dair kayıt defteri bu anlamda önemli veriler içerir. �dari açıdan Samsuna ait bütün yerle�ke adları kaydedilirken göçmen, konar-göçer ve yerle�ik topluluklarında bir özetini sunar. Anahtar Kelimeler: Canik, Muhtar, �mam, Kemah, Sivas, Müslüman, Hristiyan, �dari Yapı Abstract There are many studies related to the population issue that based on the Ottoman census records. Nevertheless there is only well-known alternative source as named Fiscal Registration Notebooks, which were, hold for the purpose of taxpayers record above the regular census record during Ottoman Empire. However there are other sources to find clues on the population records such as avarız, temettüat and administrative records books that offer to the historians as an alternative documents to search the population number. An administrative notebook that was hold for the Samsun’s muhtar (district ruler) and imams (mosque prayer) obtains important clues on the matter of the population. In the notebook the settlement place names were recorded while indicating and summarizing the population and migrants as well. Key Words: Canik, Muhtar, Imams, Samsun, Sivas, Muslim, Christian, Administrative Board.

�dari anlamda olu�turulan siyasal co�rafya nüfus dinamikleri ile de ili�kilendirilmi�tir. Roma döneminde (Constantin) bölgesel stratejiler dikkate alınarak gerçekle�tirilen idari taksimat belli oranda bir nüfusu da hesaba katmaktaydı. Do�u Roma (Bizans)’yı takiben Osmanlı’nın “örfen” ya da “öteden berü” tabirleri ile açıklanan yasalla�ma sürecinde; Bizans’a ait idari mirasında muhafaza edildi�ini iddia etmek yersiz olmayacaktır. Osmanlı Eyalet sisteminin, en azından Anadolu bölümünde, Do�u Roma ve Selçuklu idari yapısının bir devamı oldu�u gerçe�ini belirlemek mümkündür. Ancak, Osmanlı Devleti’nin idari anlamdaki yapılanı�ı zamanın tecrübelerine paralel olarak devamlılı�ını korumu�tur. Do�u Roma’ya ait idari yapılanma mirasının bir müddet devam ettirildi�i belirtilebilir. Ancak yönetimsel anlamda duyulan yeni ihtiyaçlar Do�u Roma’nın mirasında da bir takım yeni de�i�ikliklerin gerçekle�mesine neden olacaktır. Deneyimli devlet adamlarının sayısal artı�ları, nüfusun artı�ı ve bazen de ola�anüstü hallerin zorunlu kıldı�ı idari birimlerin de�i�imleri Osmanlı’ya özgü bir yapılanmanın olu�umuna da tanıklık eder. Osmanlı’nın idari yapı üzerinde gerçekle�tirdi�i de�i�imlerin ana dinamikleri Avrupa’da uygulanan ölçütlerin de�erlendirilmesi ile gerçekle�se de temel kıstasların nasıl ve nerelerde uygulanaca�ı gerçe�ini co�rafya ve insan faktörü belirlemi�tir. Bu nedenledir ki ; “Batılıla�ma” çalı�malarının idari anlamdaki yansımalarının uygulamaları Osmanlı toplumunun kendi iç dinamikleri ile yo�rulmu�tur. Osmanlı Devleti’nde 1831–1838 yılları arasında uygulanmaya ba�lanan nüfus sayımı ve vergilendirme i�lemleri her ne kadar “Batılıla�ma” programının bir sonucu olarak kabullenilse de1; Osmanlı’da vergi ölçütüne dayalı nüfus sayımları öteden beri varlı�ını koruyan bir uygulamaydı. Osmanlı Tapu Tahrir Defterleri demografik yapıyı dikkate alan bir devlet olu�umunun en açık ispatlarından biridir. Samsun yöresinde bulunan mahalle muhtarları, imam, kocaba� ve kâhyaların kayıt defteri nüfusa ili�kinde bazı veriler içermektedir. Her �eyden önce 1837 yılında Canik Sanca�ının net bir yerle�ke listesini sunan kayıt defteri konargöçerlere ili�kin de bilgiler içerir. Ayrıca defterde yer alan bilgiler sayesinde, Samsun yerle�keleri arasında bulunan Hıristiyan veya Müslüman inanç yapısının yer aldı�ı co�rafyayı belirginle�tirmek mümkündür. Osmanlı Devlet yetkililerinden Ahmet Hulusi tarafından 1837

* Doç. Dr. Mehmet Yavuz ERLER, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fak., Tarih Bl. Samsun. 1 Stanford J. Shaw, Osmanlı �mparatorlu�u ve Modern Türkiye, C.II, �stanbul 1983, s.70.



170 M. Yavuz ERLER

yılında hazırlanan defterdeki verileri üç ana ba�lık altında incelemek, içerdi�i bilgileri de�erlendirmek açısından daha do�ru bir yakla�ım olacaktır.2

A. Defterde Yer Alan Yerle�ke Adları ve �dari Sınırlar Defter-i Liva-yı Canik içinde yer alan yerle�ke isimleri incelendi�inde Canik Sanca�ının, sancak

merkezi olan Samsun ile birlikte 19 kaza ve 453 köy konumundaki yerle�kenin kaydedildi�i anla�ılır. Ancak defterdeki konar-göçerlerin köy tasnifi altında yer alması yerle�ik düzende olmayan nüfusunda sayısı dikkate alınarak bir tasnifin yapıldı�ı �eklinde yorumlanabilir. Her kaza merkezindeki mahalleye ve kazaya ba�lı köye, büyüklü�üne göre bir ya da iki muhtar ve imam atanmı�tır. Bazı mahalle ya da köylerde imam atanmamı�tır. Bu durum idari bir personel eksikli�inden ziyade Alevi inancına sahip unsurların imama ihtiyaçları olmadı�ı �eklinde de�erlendirilmi�tir. Hıristiyan mahalle ve köylerde ise yalnızca birer kocaba� ve kâhya yer almaktadır. Yine bazı Hıristiyan göçebe gruplarına yalnız bir kocaba� ya da yalnızca bir kâhyanın atandı�ı anla�ılmaktadır. Köy muhtarları ve imamları incelendi�inde baba adı ya da lakapları aynı muhtarların bir köyün iki mahallesindeki varlıkları belirli ailelerin muhtarlık ve imamlık görevini aile mirası olarak devraldıkları �eklinde de�erlendirilebilir.

Canik Sanca�ı’ndaki yönetsel merkezler belirlenirken bazı kazaların daha büyük bir nüfusu bünyesinde barındıran kaza merkezlerine ba�ımlı kılındı�ı tespit edilmi�tir. Buna göre Canik Sanca�ı’ndaki en büyük kaza Bafra’dır. Sancak merkezi olmamakla beraber Bafra Kazası kayıt defterinde ilk sırada yer almı�tır. Bafra Kazasının sahip oldu�u köy miktarı yüz ondur. Ayrıca Bafra Kazasının Canik Sanca�ı bünyesinde bulunan en fazla mahalleye sahip oldu�u anla�ılmaktadır. Bafra Kazasında yer alan dokuz mahalle arasında yer alan Ermeni ve Rum Mahallelerinin 1837 sonrasındaki bir tarihte Samsun’a nakledildikleri anla�ılmaktadır. Canik Sanca�ına ait �eriye Sicillerinde 1850 sonrasındaki kayıtlarda sıklıkla kar�ımıza çıkan Samsun merkez kazada bulunan Rum ve Ermeni mahalleleri 1837 tarihine ait kayıt defterinde Samsunda de�il Bafra’da yer almaktadır. Özellikle 1869 yangınında haneleri yanan Rum ve Ermenilerin barınma sorunlarını gidermek amacıyla Bafra’ya göçmeleri ve aylarca orada kalmaları daha önceden ikamet ettikleri bu bölgeye a�ina olduklarını kanıtlar3. Bafra Kazası idari anlamda daha geni� bir idari alanı kapsadı�ından ve nüfus olarak ta daha yo�un oldu�u içindir ki Alaçam Kazası da Bafra Kazasına ba�ımlı kılınmı�tır. Bafra Kazasına ba�lı kılınan Alaçam Kazasında mahalle yoktur. Kaza merkezi olarak ta Alaçam köyü zikredilmi�tir. Bu durum Alaçamın arazinin geni�li�ini sınırlamak için kaza tayin edildi fakat yeterli oranda nüfusa sahip bir yerle�ke olu�turamadı�ından Bafra’ya ba�lı kılındı�ı tezini güçlendirir. Alaçam Kazasında toplam on dokuz köy olması da idari anlamda ayrıca de�erlendirilmesi gereken bir ba�ka özelliktir.

Canik Sanca�ı’nda yer alan Samsun Kazası ise kayıt defterinde ikinci sırada yer almı�tır. Samsun Kazasındaki köy miktarlarının kendinden sonra gelen bazı kazalardan daha az olmasına ra�men ikinci sırada kaydedilmesi yönetsel merkezlerin konumlandırılmasında nüfus dinamiklerinin dikkate alındı�ı gerçe�ini ortaya çıkarır. Çünkü Samsun Kazası ve köyleri ço�unlukla iki mahalleden olu�mu�tur. Samsun’a ba�lı Kab-ı Maden Oyma�ı Reayaları Kazası’nda (bugünkü Asarcık ancak Toptepe’den Denize sahili olan bir idari yapıyı içermektedir) yer alan köylerde geni� bir alana yayılmı�tır. Asarcık ve Cobu Deresini izleyerek Yılanlı Dere vadisinden sahildeki Top Tepe ve Çırakmana kadar olan alan üzerinde konu�lanan bu Hıristiyan köyleri Samsun Kazasının nüfus grafi�ini de artırmı� olmalıdır. Samsun Kazası’nda 1837 yılı itibariyle altı mahalle ve otuz iki köy oldu�u belirlenmi�tir. Samsun Kazasına ba�lı olan Kab-ı Maden Oyma�ı Reayalarının da kaza konumunda idare edildi�i belirlenmi�tir. Ancak bu kazanın yönetsel anlamda var olmasına kar�ın somut anlamda bir kaza merkezi söz konusu de�ildir. Bu yüzdendir ki Kab-ı Maden Oyma�ı Reayalarının yerle�tikleri köyler kaza konumunda idari yapıya dâhil edilmi� fakat Samsun Kazası merkezinden yönetilmi�lerdir. Kab-ı Maden Oyma�ı Reayaları Kazası’nda yirmi altı köy tespit edilmi�tir. Köy isimlerinin öz Türkçe adlardan olu�u bu Hıristiyanların Ortodoks Türkler olma ihtimalini de bünyesinde ta�ır. Örne�in Sinme Ta�, Çelik Alan, Sarı Yurt, Ba�basan, Kı�la, Gökçe, Yayla Kri�i ve Çırakman gibi Samsun civarına yakın yerle�kelerdeki Hıristiyan köy isimleri her hangi bir �slami kültürel etkile�imin izlerini yansıtmaktan çok uzaktır. Bu isimler Rum ya da Ermeni Hıristiyan isimlerinden çok Türk izleri ta�ımaktadır. Bu durum ya çok daha önceleri Müslüman Türklerden (Selçuklu) etkilenen Ermeni, Rum ya da Ortodoks Türkleri akla getirmektedir. E�er Rumca ve Ermenice isimlerle köy adları resmi kayıtlara dâhil ediliyorsa neden pek çok Hıristiyan köyü Türkçe isimleri tercih etmi�tir. Anadolu’da �slam kültürü altında pek çok Türk yerle�kesinin ismi Türkçeden çok

2 Ba�bakanlık Osmanlı Ar�ivi (B.O.A.), A.RSK., Defter No. 1693, 1253 H., “�ktiza-yı irade-i âliye üzere Canik Sanca�ı’nın havi oldu�u kazalarının mahallat ve kuralarında nasb-ı tayin olunmu� olan imame ve muhtaranın isimlerini mübeyyin tanzim ve tahrir olunan defteridir. 1253” 3 Mehmet Yavuz Erler, “Karadeniz’de Avrupai Bir Kent: Samsun (1865–1875)”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu, C.I, Trabzon 2007, ss. 541–569.



Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak: Defter-i Liva-ı Canik (1837) 171

Arap kültürünü yansıtırken Hıristiyan köylerinin Öz Türkçe adlarını muhafaza etmeleri dikkat çekmektedir. Ayrıca Samsun Kazasına ba�lı Hıristiyan köylerinde yer alan Kocaba� ve Kâhyaların lakapları da Türkçe özellikler ta�ımaktadır. Örne�in Yunbat adlı Hıristiyan köyünde Kocaba� olan Çolako�lu Lefter, Öksüz Panayut, Ba�basan Köyü Kocaba�ı Kocabıyık ve Kâhyası Yanak Dimitri isimlerinde yer alan lakaplar Türk kimli�inin izlerini ta�ır.

Canik Sanca�ı’na ait kayıt defterinde ki Bafra ve Samsunun ardından gelen üçüncü büyük kaza ise Arım (bugünkü Çar�amba)’dır. Arım Kazasında yer alan iki mahalle büyük oranda Ye�il Irma�ın iki yakasında konu�lanan nüfusu barındırmaktadır. Gerçekte Canik Sanca�ı’nda yer alan pek çok köydeki iki mahalleli yapı arazi �artlarının zorunlu kıldı�ı bir akarsu, tepe ya da ormanlık alan nedeniyle birbirlerine yakın fakat co�rafi bir etmenle ayrı konu�lanan bir köyü nitelendirir. Ancak bu köylerdeki birden fazla mahalle olu�umunun bir nedeni olarak da nüfus dinamiklerini de göz ardı etmemek gerekir. Yine de net bir nüfus bilgisinin olmadı�ı 1837 tarihi Samsunu için arazi �artlarının varlı�ını kabullenmek en do�ru seçenektir. Arım Kazası 1837 yılında otuz be� köyü bünyesinde barındırmaktadır. Arım Kazası iki mahallesi ve otuz be� köylük idari alanı ile birlikte civarındaki kazalar içinde yönetsel yapı merkezi konumunu korumu�tur. Bafra ve Samsun kazalarında oldu�u gibi Arım Kazası’da kendine ba�lı kazalara sahiptir. Bu kazalardan Ökse Kazası yirmi iki köye sahiptir. Arım (Çar�amba) ile Sonisa sınırı arasında bulunan Ayvacık Kazası ise iki mahalleye sahiptir. Arım’a ba�lı olan Ayvacık Kazası merkezindeki Çar�amba Köprüba� ve Rum Köprüba�ı mahalleleri aslında bir köprünün varlı�ını belirginle�tirir. O halde bir akarsu vardır ve Ye�il Irmak’a karı�ır. Gerçektende bu sahada yaptı�ımız ara�tırmalarda Ye�il Irmak’a karı�an bir akarsu oldu�unu tespit etmi� bulunmaktayız. Gerçi üzerindeki köprü modernle�mi�tir ama yine de o eski günleri anımsatmaya yarayan köprü temeline ait emareleri tespit etmek olasıdır. Çar�amba Köprüba�ı Mahallesi muhtemelen Akarsuyun Çar�amba (Arım) tarafında kalan mahallesini Rum Köprüba�ı Mahallesi ise bir milleti nitelendirmeden ziyade Eyalet-i Rum olarak da bilinen Sonisa yönünde ve köprü kenarında kurulan mahalleyi nitelendirir. Kısacası yer adları saha ara�tırması yapıldı�ında inanılmayacak oranda ilginç bilgileri de kar�ınıza çıkarabilmektedir. Arım Kazasına ba�lı olan iki mahalleli Ayvacık Kazası ise kırk be� köye sahiptir. Bu durum Ayvacık Kazasının, hem nüfus hem de Sancak merkezine yakınlık açısından daha avantajlı olan Arım’ın önüne geçmesini sa�layamamı�tır.

Canik Sanca�ındaki dördüncü büyük yönetsel kaza merkezi ise Terme Kazasıdır. Ancak Terme Kaza merkezinin her hangi bir mahallesi belirtilmedi�i gibi yönetsel yapının merkezi konusunda da bir netlik yoktur. Terme Kazası olarak nitelendirilen yönetsel yapının yirmi altı köyü oldu�u tespit edilmi�tir. Yine Terme Kazasına ba�lanmı� olan Akçay Kazasının ise otuz köye sahip oldu�u anla�ılır. Bu durum geni� arazi yapısının sınırlandırılması için duyulan ihtiyaçtan kaynaklanmı� bir uygulama olsa gerektir. Gerçektende incelemi� oldu�umuz daha erken tarihli ve 1837 sonrası dönemlere ait Evkaf Defterleri’nden elde etti�imiz verilerde gerek Terme’nin gerekse Akçay’ın bazen tamamı bazen de önemli bir köy miktarının ya Ünye Kazasına ya da Arım Kazasına ba�landı�ını tespit etmek mümkün olmu�tur.4 O halde yönetsel anlamda bir merkez olu�turacak nüfus dinamiklerine sahip olmayan Termenin kaza konumunda idari yapıda yer almasının tek nedeni geni� arazi yapısının sınırlandırılmasına yönelik idari bir uygulama olarak de�erlendirilmelidir. Ayrıca Terme Çayı çevresinde konu�lanan köyler ile Simendirik ve Gölyazı bataklıkları co�rafi yapının sorunlu kıldı�ı bölgeyi bir kaza idaresi altında tasnif etme ihtiyacını belirginle�tirmi� olmalıdır.

Canik Sanca�ı’nda yer alan be�inci büyük yönetsel birim ise Ünye Kazasıdır. Ünye Kazası en azından sahip oldu�u be� mahalle ve sahip oldu�u “taife-i Ermeniyan” grubu ile birlikte yönetsel anlamda civar kazalara merkez olacak demografik bir konuma sahiptir. Ünye Kazasının yedi köyü tespit edilmi�tir. Ancak köy olarak tasnifi yapılan Göçebe Reayanın varlı�ı alı�ılageldik Yörük taifesinin dı�ında konargöçer olan Hıristiyanlarında oldu�unu ispatlar. Özellikle Ünye Kazasına ba�lı Cevizdere (Cözdere?) Kazası’nda bulunan “Balıkçı Göçebe Reayası” sahil Hıristiyanlarının bir kısmının balı�ın pe�inden yer de�i�tirdi�ini kanıtlamaktadır. Ünye Kazasına ba�lı olan Efraz Kazası ise on bir köyden olu�an bir yapıya sahiptir. Onu takip eden Fenaris Kazası on iki köye ve Cöre�i Kazası ise altı köye sahip idari birimler olmakla beraber yönetsel anlamda Ünye Kazasına ba�ımlı kılınmı�lardır. Yine Ünye Kazasına ba�lı bulunan Cevizdere Kazası’nda ise on köy tespit edilmi�tir.

Canik Sanca�ına ait kayıt defterindeki altıncı büyük kaza ise Fatsa Kazası olarak belirlenmi�tir. Fatsa Kazasında da her hangi bir mahalle adı verilmemekle beraber Fatsa merkezinde ikamet etti�i belirlenen Rum Reaya, Bazar (Rize-Pazar), Ordu ve Kaya Ardı Ermenilerinin kaza merkezinin nüfus dinami�ini olu�turdu�u �eklinde de�erlendirilmi�tir. Fatsa Kazasının dokuz köye sahip oldu�u anla�ılmaktadır. Fatsa

4 Mehmet Yavuz Erler, Lodges of Dervishes, Monastic Complexes and Shaping of Social Groups in the Otoman Canik District (1800-1860), Quaderni della Casa Romena di Venezia, No. 4, 2006, Venezia, s. 91-107.



172 M. Yavuz ERLER

Kazasına ba�lı olan Serke� Kazasında da dokuz köyden olu�an bir sınır ortaya çıkmaktadır. Fatsa’ya ba�lı Meydan Kazası’nda be� köy. Yine Fatsa Kazasına ba�lı olan Ke� Deresi Kazası’nda altı köyden olu�an bir yapıyla kar�ıla�ılmı�tır. Serke� Kazası’nda bulunan Kabaköy, Osmane Köy ve Alakiri� Reayaları ile Meydan Kazası’nda bulunan Çubuklu reayaları ayrıca kayıt defterinde kocaba� ve kâhyaları ile birlikte kaydedilmi�lerdir.

Canik Sanca�ı’nda yer alan yedinci büyük kaza olan Kavak ise sahip oldu�u yirmi dokuz köy ve oldukça geni� sınırı ile kayıt defterine eklenmi�tir. Muhtemelen nüfus dinami�i yeterli olan Kavak Kazasına her hangi bir kazanın ba�laması yoluna gidilmedi�inden hem yönetsel anlamda büyük merkezlerden biri hem de kendine ba�lı kazası olmadı�ı için en sorunsuz idari merkezlerden birini olu�turmu�tur.

Canik Livası kayıt defterinde en büyük kazadan en küçük kazaya do�ru bir tasnifin yapıldı�ını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Ancak köy konumundaki yerle�kelerde nüfustan ziyade merkez kazaya olan uzaklık yakınlık ili�kisi do�rultusunda bir tasniften söz etmek mümkündür. Çünkü belirledi�imiz köyler genellikle uzaktan merkez kazaya do�ru yakınla�an köylerin bir listesi halindedir. Bu köylerin de�i�ik yönler dikkate alınarak o dönemin yol güzergâhı üzerinde yer alan köyler olması gerekir. Dolayısıyla köy isimleri takip edilerek devrin olası bir ula�ım a�ını da belirlemek ileride mümkün olacaktır. Canik Livasında 1837 yılı itibariyle belirledi�imiz kazalar ise, gerek idari gerekse demografik gerekçelerle büyüklüklerine göre sıralamaları �u �ekilde tespit edilmi�tir.

Canik Livası Kazaları (1837) Sıra Nr. Merkez Kaza Tabi Kaza 1 BAFRA KAZASI 2 Alaçam Kazası 3 SAMSUN KAZASI 4 Kaza-yı Kab-ı Maden

Oyma�ı Reayaları (bugünkü Asarcık) 5 ARIM KAZASI 6 Ökse Kazası

(bugünkü Kutlukent) 7 Ayvacık Kazası 8 TERME KAZASI 9 Akçay Kazası (bugünkü Salıpazarı) 10 ÜNYE KAZASI 11 Efraz (�fraz?) Kazası 12 Fenaris Kazası 13 Cöre�i Kazası 14 Cevizderesi (Cözderesi?) Kazası 15 FATSA KAZASI 16 Serke� Kazası 17 Meydan Kazası 18 Ke� Deresi Kazası 19 KAVAK KAZASI

Tablodan anla�ılaca�ı üzere Canik Livasında on dokuz kaza olmakla beraber merkez kaza konumuna sahip ancak yedi kazanın varlı�ı belirlenmi�tir. Kazalara, muhtemelen büyüklüklerine göre idari bir taksimatın sonucu olarak sıralama listesinde önceli�in verildi�i öngörülmekle beraber idari anlamda bir ba�ka anlayı�ında varlı�ı dikkat çeker. Özellikle Terme ve Kavak Kazasının di�er kazalar gibi mahalleye sahip olmamakla beraber merkez kaza konumunda belirlenmeleri geni� arazi yapısının sınırlandırılması zorunlulu�u kar�ısında ortaya çıkan idari bo�lukları doldurma amaçlı yapılanmalar olarak yorumlamak mümkündür. Canik Livasındaki bir di�er dikkat çekici özellik ise büyüklüklerine göre sıralanan kazaların �stanbul merkez alınarak yapılmı� olmasıdır. Buna göre �stanbul’a sahil kesiminde en yakın konumda olan kazaların öncelikli kaydedildikleri anla�ılır. Buna göre Kavak Kazası sahil üzerinde olmadı�ı için en son kaydedilen kaza olarak kar�ımıza çıkar. Do�rudan yönsel anlamda bir tasnife dayalı sıralama yapılmı� olsaydı her halde Kavak Fatsa’dan �stanbul istikametinde en yakın kaza olaca�ı için öncelikli kaydedilmesi gerekirdi. O halde �stanbul’un yönsel anlamda dikkate alındı�ı ancak yerle�ke ve demografik büyüklüklerin de ele alınarak bir tasnifin yapıldı�ını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Yine de �stanbul un bir deniz merkezi oldu�u ve kara ba�lantılarının zayıflı�ı nedeniyle Kavak ilçesinin deniz ula�ımı dikkate alınarak geri plana alınmı� olaca�ı ihtimalini de göz önünde bulundurmakta yarar vardır. Kısacası Canik Livası’nda yönetsel yapının merkezi konumundaki Samsun Kazası de�il de neden Bafra




Kazası ile ba�layan tasnif sisteminin Kavakla sonlandırılmı� olması, çe�itli ihtimal ve varsayımları bünyesinde barındırmaya devam eder.

Sonuç itibariyle Canik Sanca�ı’nda bulunan her yerle�im yerine muhtemelen nüfusu gözetilerek, e�er Müslüman’sa muhtar ya da muhtarlar ile imam e�er Hıristiyan nüfusa sahipse kocaba� ve kahya atanmı�tır. Bu görevlilerin kayıt defterindeki isimleri Samsun yöresindeki Salnameler öncesine ait en eski devlet memuru listesinin de olu�masını sa�lamaktadır. Ayrıca Canik Sanca�ı’nda bulunan göçebe gruplarına da yapılan muhtar, imam, kocaba� ve kâhya atamaları, Samsun yöresindeki nüfus dinamiklerini algılama açısından önemli veriler sunar. Bu veriler do�rultusunda Canik Sanca�ı’nda bulunan konar-göçer gruplarının ço�unlukla Hıristiyanlardan olu�tu�u ve genel nüfusun oldukça küçük bir dilimini tanımladı�ı iddia edilebilir. Konar-göçer grupların ise ço�unlukla Ünye ve Fatsa Kazaları ile bunlara ba�lı civar kazalar bünyesinde yer aldıkları tespit edilmi�tir. Canik Sanca�ı Kayıt Defteri’nde dikkat çeken bir di�er husus ise birkaç yerle�ke isminin bir köy olarak kaydedilmi� olmasıdır. Bu isimler ya geni� aile çekirdeklerini ya da birbirine yakın fakat ayrı konu�lanmı� mahalleleri nitelendirmektedir. Birden fazla isimle kayıt altına alınan köylerde iki muhtarın oldu�u tespit edilmi�tir. Bazı durumlarda tek isim altında kaydedilen köylerde de iki muhtar ataması yapılmı�tır. Bu durum muhtemelen bir nüfus yo�unlu�una göre muhtarların atandı�ı �eklinde de�erlendirilmi�tir. Kayıt defterinde yer alan köylerin bazılarında bir bazılarında iki muhtara yer verilirken bütün Müslüman köylerinde yalnızca bir imamın atandı�ı belirlenmi�tir. Yine Hıristiyan köylerinde ço�unlukla bir kocaba� ve bir kâhya atanırken bazen yalnız kocaba� bazen de yalnızca kâhyanın atandı�ı örneklere de rastlanmı�tır. E�er atamalar nüfus a�ırlı�ı dikkate alınarak yapıldıysa Canik Sanca�ı’nda yer alan Hıristiyan köylerinin nüfus dinami�inin genel nüfusa oranla dü�ük oldu�u iddia edilebilir. Ne var ki kaza merkezlerinde bile bulunan Hıristiyan mahalle ve köylerin nüfus yo�unlu�u olmakla beraber yalnızca bir kocaba� ve kâhyanın atanmı� olması idari anlamda Hıristiyan unsurların devlet nezdinde temsillerinin sınırlanmaya çalı�ıldı�ı �eklinde de de�erlendirmek mümkündür.

B. Defterde Yer Alan Dini Tasnif Sistemi Canik Sanca�ı’ndaki muhtar, imam, kocaba� ve kâhyalara ili�kin olarak hazırlanan defterde, sosyal

yapının inancına dair renklerinde de�erlendirildi�i anla�ılmaktadır. Canik Sanca�ı’nda yer alan Hıristiyan ve Müslüman köylerinin herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın birlikte de�erlendirilmeleri bu konuda idari bir tasarrufun olmadı�ı �eklinde de�erlendirilebilir. Ancak Samsun merkez kazaya ba�lı olan Maden Kabı Oyma�ı Hıristiyanlarına ait köylerin ayrı bir ba�lık altında toplanması bir anlamda Sancak merkezlerindeki nüfusa ait inanç yapısının dikkate alındı�ını kanıtlar. Ancak bu türden oymak ve göçebe �eklinde geni� bir a�iret yapısının bünyesinde ta�ıyan Hıristiyan nüfus idari anlamda ayrı bir konu�landırılması Osmanlının ola�an uygulamalarından birisi olarak kabullenmelidir. Çünkü Müslüman Yörük, Etrak (Türkmen) ve Ekrad (Kürt) taifelerinde de aynı tarzdaki nitelendirme Canik Defterinde yer almakla beraber ülke genelinde öteden beri var olagelen bir uygulamanın sonucudur. O halde Hıristiyan oymak ve göçebe köylerinin ayrı ba�lıklar altında toplanmasını ola�an kar�ılamak gerekir. Bununla birlikte yerle�ik olarak sürekli ikamet halinde olan Hıristiyan köylerinin di�er Müslüman Gürcü, Çerkez, Kürt ve dahi Türklerden olu�an köylerle birlikte anılmaları dinsel anlamda bir ayrımcılı�ın yapılmadı�ı izlenimini kuvvetlendirmektedir. Canik Livasına ait defterde yer alan tasnif sisteminde idari olmasa da sosyal anlamda bir dinsel ayrımcılı�ın ola�an farklılı�ını izlemek mümkündür. Elde edilen verilerde Hıristiyan köylerinin yalnızca Hıristiyanlar, Müslüman köylerinin de yalnızca Müslümanlardan olu�tu�u anla�ılmaktadır. Müslüman köyleri listede birbirini takip ederken aynı özellik Hıristiyan köylerinde de tespit edilmi�tir. Fakat bazı durumlarda Müslüman köyleri arasında bazen bir bazen de birkaç Hıristiyan köyüne rastlamak olasıdır. Kayıt defterinden anla�ılaca�ı üzere Müslüman köy ve mahallelerin önemli oranda iki muhtarı ve bir imamı bulunmaktadır. Ancak bazı Müslüman köylerinde imamın bulunmadı�ı anla�ılır. Bu durum ya bir imam ataması yapılmadı�ı ya da köyde bir caminin olmadı�ı anlamına gelmektedir. Ayrıca bu köylerin Alevi inancına sahip ancak �slam dinine mensubiyetleri nedeniyle Müslümanlarla birlikte tasnif edilen nüfusa ait yerle�keler olma ihtimalide bir hayli yüksektir. Bazı durumlarda ise Müslüman göçebe gruplarında imamın atanmadı�ı tespit edilmi�tir. Hıristiyan mahalle ve köylerinde ise yo�unluklu olarak bir kocaba� ve bir kâhya bulunmaktadır. Ancak bazı yerle�ik bazen de göçebe olan Hıristiyan nüfusa temsilci olarak yalnızca bir kâhyanın atandı�ı belirlenmi�tir.



174 M. Yavuz ERLER

Canik Livası’nda Müslüman ve Hıristiyan Yerle�kelerin Kazalara Da�ılımları (1837)

Kaza �simleri �ki Muhtarlı Bir �mamlı Mahalle Sayısı

Bir Kocaba�ı Bir Kâhyalı Mahalle Sayısı

�ki Muhtarlı Bir �mamlı Köy Sayısı

Bir Muhtarlı Bir �mamlı Köy Sayısı

Bir Muhtarlı �mamsız Köy Sayısı

Bir Kocaba� Bir Kâhyalı Köy Sayısı

Bir Kâhya Bir Kocaba�lı Köy Sayısı

Toplam Müslüman Köy Sayısı

Toplam Hıristiyan Köy Sayısı

BAFRA KAZASI

7

2

78

1

-

31

-

79

31

ALAÇAM KAZASI

-

-

9

-

-

1

-

9

1

SAMSUN KAZASI

6

-

11

5

-

16

-

16

16

KAB-I MADEN OYMA�I

REAYALARI KAZASI

-

-

-

-

-

25

-

-

25

ARIM KAZASI

2

-

30

5

-

-

-

35

-

ÖKSE KAZASI

-

-

13

9

-

-

-

22

-

AYVACIK KAZASI

-

2

25

4

-

18

-

29

18

TERME KAZASI

-

-

17

10

-

-

-

27

-

AKÇAY KAZASI

-

-

22

7

-

-

1(kocaba�)

29

1

ÜNYE KAZASI

4 Bir

muhtarlı

2

-

5

1 �ki

Muhtarlı

-

1

6

1

EFRAZ (�fraz?) KAZASI

-

-

-

7

1

-

2

8

2

FENAR�S KAZASI

-

-

-

8

3

-

1

11

1

ÇÖRE�� KAZASI

-

-

-

3

3 Bir köy

iki muhtarlı

-

-

6

-

CEV�ZDERES� KAZASI

-

-

-

8

1

-

1

9

1

FATSA KAZASI

-

2

9

-

-

-

-

9

-

SERKE� KAZASI

-

1

9

-

-

-

-

9

-

MEYDAN KAZASI

-

1

5

-

-

-

-

5

-

KE�DERES� KAZASI

-

-

6

-

-

-

-

6

-

KAVAK KAZASI

-

-

23

6

-

-

-

29

-

Canik Kayıt defterinde yer alan yerle�kelere atanan muhtar, imam, kocaba� ve kâhyalar dikkate

alınarak yapılan de�erlendirmede Hıristiyan ve Müslüman köyleri belirlemek mümkün olmu�tur. Bu verileri defterdeki tasnif sistemi do�rultusunda ele aldı�ımızda Canik Sanca�ı’nda 107 köyün Hıristiyan ve 346 Köyünde Müslüman nüfus tarafından olu�turuldu�u belirlenmi�tir. Kaza merkezine sahip ve




kendine tabi kazaları bulunan yerle�keler dikkate alındı�ında 1837 Canik Sanca�ı’nda, Samsun Kazası, Arım Kazası, Kavak Kazası merkezi olarak kabul edilen Nefs-i Kavak ile Karka köyünde tamamen Müslümanlardan olu�an yerle�imcileri tespit etmek mümkün olmu�tur. Bunun yanı sıra pek çok tali kazanın merkezinde Hıristiyan nüfustan olu�an yerle�imcilere rastlanmı�tır. Bafra, Ünye ve Fatsa gibi büyük kaza merkezlerinde de Hıristiyan mahallelerin varlı�ı dikkat çeker. Ayvacık Kazasına ba�lı ve sonu “Oymak” �eklinde biten köylerin hem Müslüman hem de Hıristiyan yapıya sahip olu�ları ilgi çekmektedir. Bu durum bir sosyal grubun Ayvacık kırsalında Hıristiyanlıktan �slamiyet’e ihtida etti�i �eklinde de de�erlendirilebilir. Madenkabı (Kab-ı Maden) Kazası köylerinin tamamen Hıristiyan oldu�u anla�ılır. Bazı tali belgeler sayesinde bunların Erzincan’ın Kemah ya da Elazı� Maden yöresinden gelen Hıristiyanlar oldu�u belirlenmi�tir.5 Her ne kadar göçebe Hıristiyanlar olarak kayıtlara geçen yöre sakinlerinin Ermeni ve Rum olarak kaydı yapılmı�sa da6, köy adlarının özgün Türkçe kelimelerden olu�ması akıllara Ortodoks Türklerin varlı�ını getirmektedir.

Sonuç itibariyle Canik Sanca�ı’nda yer alan dinsel yapının en belirgin unsurlarını Müslüman ve Hıristiyanlar olu�turmu�tur. Ancak Hıristiyan ve Müslümanların mezhep farklılıkları idari olarak düzenlenen bu defterde yer almamaktadır. Osmanlı Devleti’nin en azından 1837 resmi anlayı�ında mezheplerden ziyade bir dine mensup geni� kitlelerin varlı�ının tespiti yeterli olmu�tur. Sosyal yapı içinde aynı dine mensup insanların belirli mahalle ve köylerdeki ola�an birliktelikleri sonucu ortaya çıkan yerle�im yapısı devletin böylesi bir tasnifini kolayla�tırmı� ve do�al bir uygulama haline dönü�türmü� olsa gerektir. Canik Livası kayıt defterine bakarak yörede Müslüman yerle�kelerin fazlalı�ı nedeniyle etkin dini yapının �slamiyet oldu�unu vurgulamakta yarar vardır. Özellikle �lhanlılar döneminde kurulan Samsun Kaza merkezi ve bir Türk Kalesi etrafında �ekillenen yerle�imciler, 1837 yılında tamamen Müslüman bir görünüme sahiptir. Ancak Samsun Kazasına yakın bölgelerden sonraki yıllarda ya�anan iç göçün zamanla Liva merkezinin demografik yapısında de�i�ime yol açtı�ı tahmin edilmektedir.

C. Defterde Yer Alan Etnik Tasnif Sistemi Canik Livası Kayıt defterinde sistematik olmamakla beraber etnik yapıya ili�kin bir tanımlamanın

varlı�ı dikkat çeker. Özellikle Hıristiyan mahalle yerle�kelerinden bahsedilirken Ermeni ya da Rum nitelendirmeleri kullanılmı�tır. Köylerde ise bu nitelendirmenin nadiren yapıldı�ı anla�ılmaktadır. Buna göre Bafra Kaza merkezinde bir Rum ve bir de Ermeni mahallesinin en azından 1837 yılında varlı�ı belirlenmi�tir. Bafra köy isimleri filolojik anlamda Türk kültürünün özgün da�arcı�ını beraberinde ta�ımakla birlikte ulus yapısına delil te�kil edecek bazı izleri de bünyelerinde barındırmaktadırlar. Canik Livası yerle�ke adları arasında rastladı�ımız Türk tabiri bir tek Bafra Kazasında yer alan Türk Köy’de kar�ımıza çıkmaktadır. Ayrıca Bafra köyleri arasında yer alan Tatarlı, Yörgüç Eyüp Laz ve Yörük Alanı �eklinde ki adlar do�rudan egemen ulusun varlı�ını en azından yerle�ke adları ile de co�rafyaya kazıdı�ını kanıtlar. Bafra köyleri arasında yer alan Kürtler ma Kı�la köyü de etnik yapı içinde Müslüman bir ba�ka unsurun nitelendirilmesi olarak tanımlanmı� olmalıdır. Bafra’da yer alan bazı köylerin muhtar ve imamları olmasına ra�men ta�ıdıkları adlar bir tür ihtida hareketinin de varlı�ı konusunda kanıtlanmayı bekleyen ipuçları ta�ımaktadır. Örne�in Köprücüyan ma Gulamo�lu köyü Müslüman olmakla beraber Ermenice “o�ul” ekini muhafaza etmesi manidardır. Yine Rumlar tarafından kutsal kabul edilen suya verilen Ayazma adılını da Bafra’da ki Ayazma köyünde tespit etmek mümkün olmu�tur. Bu köyde imamı ve muhtarı olan bir köy olarak kayıtlara geçmi�tir. Yine Müslüman bir köy oldu�u imamından belli olan Çıkrıkçı Ahristo ve Kurt O�lan köyündeki Ahristo adılı bir anlam ta�ır mı bilinmez. Bu arada Bafra’da yer alan Hıristiyan unsurlara ait pek çok yerle�ke adılında “Zımmi” �eklindeki nitelendirme Rum ulusunu nitelendirmek için kullanılmı� olmalıdır. Bafra’da yer alan bazı Hıristiyan köylerinde ise Urmanos, Fidelya ve Kostanti O�ulları ibarelerine rastlanılmı�tır ki bunlar muhtemelen Rum köyleridir. Bazı Hıristiyan köylerinde de Türk ve Müslüman köylerinde belirlenen geni� aile çekirdeklerinden bahsetmek mümkündür. Yani köyü ilk olu�turan yerle�imcinin baba, karde� ya da o�ullarla anılarak bir köy adının olu�turulması �eklindeki gelene�in Hıristiyan köyleri içinde geçerli oldu�u anla�ılmaktadır. Örne�in Yayla, Köse Kahya, Stefan, Kara Vasil o�lu Köyü �eklindeki yerle�ke bunun ilginç bir kanıtını olu�turur.

Samsun Kaza merkezinde 1837 yılı itibariyle hiçbir Hıristiyan dinine mensup unsura rastlanmaz. Ancak Samsun Kaza merkezini çevreleyen ve Kab-ı Maden Oyma�ı Hıristiyanları olarak kaydedilen köylerin hemen tamamı Hıristiyan yerle�imciler tarafından olu�turulmu�tur. Samsun Kaza merkezini çevreleyen kırsal alana konu�landırılan bu Hıristiyan köylerinin hangi ulusa mensup olduklarına dair net bir emare tespit edilememi� olmakla beraber köy adları ve köylerin idari anlamdaki temsilcisi olan

5 BOA., NFS.d, Gömlek Nr. 979 ve 993, “Erzincan Kemah’tan gelen göçebeler.” 6 BOA., MAD.d., Gömlek Nr. 2177731, “Madenkabı Kazası Ehl-i zimmet reayaya (Ermeni ve Rum) ait defter.”, 1266 H.



176 M. Yavuz ERLER

kocaba�lar ile kâhyaların lakaplarının Türkçe olması bazı ipuçlarını beraberinde ta�ır. Bu köy isimleri ve lakaplardaki Türkçe (Arapçadan arınmı�), ya Türklerle �slamiyet öncesi temas kuran bir ulusun kültürel etkile�imini ya da gerçekte Türk ama Ortodoks olan bir sosyal yapının varlı�ını kanıtlar. Özellikle �lhanlılar döneminde �ehirle�en Samsun Kaza merkezi çevresinde �lhanlıların ilk kurulu� devresindeki Hıristiyanlı�ın devlet politikası olarak kabullenilmesinin de etkisi olmu� olmalıdır. Yine de günümüze kadar uzanan bu yerle�keler ve adlarının dı�ında mimari yapının tarihsel izlerini yansıtacak hiçbir iz geride bırakılmamı�tır. Mevcut bazı kilise kalıntıları da hazine hayaliyle yanıp tutu�an yoksulların ya da tamahkâr varlıklıların tahribatından kurtarılabilinmi� de�ildir. Bafra Kazası’nda bulunan Hıristiyan ve Rum mahallelerinin 1853–1856 tarihleri arasında Samsun Kaza merkezine yönelmeleri neticesinde Samsun Kazasını çevreleyen kırsalın Hıristiyanlarını da �ehir merkezine çekmi� olmalıdır. O halde Samsun Kaza merkezinde olu�an Hıristiyan mahallelerinde ya�ayan insanların sosyal anlamda kent kültüründen ziyade kırsal kültüre e�ilimli olduklarını iddia etmek yersiz olmayacaktır. Sosyal yapı içinde yer alan Hıristiyan unsurunun bu geç zamanlı kent kültürüne adaptasyonu, �ehir merkezinde olu�an dini yapılarından kiliselerin neden camiler kadar eski bir tarihe sahip olamadıklarını açıklar. Samsun Kaza merkezini çevreleyen ve on altısı Müslüman ve on altısı da Hıristiyan olan köy adları da ta�radaki etnik yapı üzerinde fikir vermektedir. Örne�in Karakoyun ma Caniklü köyü, bir Türk boyunu nitelendirmektedir. Dereköy, Türkmenler, Cırlabuk köyü de bir ulusun varlı�ına emare te�kil etmi�tir. Ayrıca Samsun Kazası kırsalında yer alan Ekrat (Kürt) Taifeleri köyü de bir göçün beraberinde ta�ıdı�ı sosyal yapıya ait kimlik olarak de�erlendirilmeyi beklemektedir.

Arım Kaza merkezinde Müslümanlar tarafından olu�turulan iki mahalle yer almaktadır. Özellikle Arım Kazası civarında yer alan Alan ma Alacaviran köyünün üzerine kaydedilen “Tokatlı” ibaresi civar metropollerden Arım Kazası’na gelerek yerle�en unsurların varlı�ını kanıtlar. Arım Kazasına ba�lı olan Ökse (bugünkü Kutlukent-Tekkeköy-Dikbıyık) Kazası kırsalında yer alan Araplu Köyü bir ulusun varlı�ından ziyade Suriye’den göçen Karayaka Yörüklerinin ilk yerle�kelerini olu�turmaktadır. Yine burada yer alan civar köylerinde Karayaka Yörüklerine mensup unsurlar oldukları tahmin edilmektedir. Karayaka Yörüklerinin 1865 sonrasında Kafkas göçmenlerine devredilen arazilerini terk ederek kı�lak olarak kullandıkları Erbaa/Karayaka, Bafra yörelerinde yo�unla�tıkları tahmin edilmektedir. Ökse kazasında Karayaka Yörüklerinin halen Dikbıyık/Kurt Ahmetli Çerkez köyünde bir mahalle olarak varlıklarını sürdürdükleri anla�ılmaktadır. Yine Karayaka a�iretine mensup bu civardaki köylerin Kafkasya’dan gelen Çerkez ve Gürcülerle birlikte aynı yerle�keleri birlikte payla�tıkları ve zamanla Kafkasyalı bu unsurlarla kayna�tıkları belirlenmi�tir. Kendilerini bazen Ankara’dan geldikleri �eklinde nitelendiren bu unsurların Suriye (�am), Adana-Antep, Diyarbakır-Yozgat, Ankara-Eski�ehir ve oradan Tokat ve Samsuna (Bafra ve Ökse kazası) ula�an bir Yörük a�iretinin göç öyküsünden haberleri yoktur. Arım Kazasına ba�lı olan Ayvacık Kazası’nda 1837 yılında yer alan Karye-i Muhacirin-i Çerakese ibaresi Kafkas göçmenlerinin bu co�rafyada Karayaka Yörük a�ireti ile olan birlikteliklerinin 1865 göçü öncesine tekabül etti�ini kanıtlar. Ayvacık Kaza merkezinde ve Tekincek Köyü’nde Ekrat (Kürt) taifelerinin de varlı�ı 1837 tarihli kayıt defterindeki verilerden anla�ılmaktadır. Yine Ayvacık Kazsında yer alan Tuna Oyma�ı, �til Ba�ı, Bölükba�ı Oyma�ı, Keskin Oyma�ı köylerinde ki gibi hem Müslüman ve hem de Hıristiyan köylerinin birbirini takip etmesi Hıristiyan Türklerin �slamiyet’e geçi� a�amalarını nitelendiren emareler olsa gerektir. Ancak bu Türklerin Roma �mparatorlu�u bünyesine Hazar �mparatoru kızı Çiçek Hatun döneminde 750–925 yıllarında gelen Kafkasya men�eli Türkler mi yoksa Don-Volga-�dil havzasından Hunlarla birlikte Tuna’yı a�ıp Balkanlara Bulgaristan’a gidip sonradan buraya göçen Bulgar Türkleri mi oldu�unu belirlemek yeni verilere müracaatı gerekli kılmaktadır. Ayvacık Kazası köyleri arasında belirlenen Karye-i Ke�dereli Oyma�ı Reayaları ibaresi de Fatsa Kazasına ba�lı Ke� Deresi Kazası’ndan Ayvacık Kazasına yönelik bir iç göç hareketinin varlı�ını kanıtlamaktadır. Yine Ayvacık Kazası kayıtlarından Semail, Derbend, Demirlü ve Kabalı köylerinin Sivas’dan gelen Müslüman göçmenler oldu�u anla�ılır.

Terme Kazası kırsalındaki Eynesillü köyü Giresun Eynesil’den gelerek yerle�en ve 1837’de bir Müslüman köyü olarak varlıklarını sürdüren kimselerin varlı�ına i�aret eder. Özellikle Terme Kazasına ba�lı Akçay (Salıpazarı) Kazası’nda bulunan ve bugün aynı isimi ta�ıyan Bazlamac Köyü ve civarındaki sakinlerin Gürcü oldukları dikkate alındı�ında Kafkasya’dan 1856 öncesi ya�anan bir göç hareketinin varlı�ı anla�ılır. Akçay Kazası’nda yer alan ve bir Müslüman köyü olan Karye-i Gıptiyan’da bir tür ulusal kimli�in izlerini ta�ıyabilir. Ancak emin oldu�umuz bir �ey vardır ki oda Akçay’da yer alan Karye-i Ekrat (Kürt) taifesinin bir kimli�i nitelendirmi� olmasıdır.

Ünye Kazası’nda ise göçebe Hıristiyanların varlı�ına dair ibareler bulmak mümkündür. Yine Ünye Kazasına ba�lı Çöre�i Kazası’nda kaydedilen Ekrat (Kürt) Taifesi dı�ında bir kimlik nitelendirici kayıt bulunmamaktadır. Bununla birlikte Ünye Kaza merkezinde bulunan “Zımmiyan” ve “Ermeniyan” mahalleleri Rum ve Ermeni kimliklerine i�aret etmi�tir. Ünye merkez kazaya ba�lı köylerden birisi olan




Karye-i Zeynik ve Gobi köyündeki Gobi e�er bir göl ya da çöl adıysa Ünye’deki Türklerin göç co�rafyalarını belirginle�tirmek bir hayli kolayla�mı� olacaktır.

Fatsa Kaza merkezinde bulunan Reaya-yı Rum ve Bazar, Ordu ve Kaya Ardı Ermeni ibareleri bariz bir kimlik tanımlaması olarak dikkat çeker. Ayrıca Fatsa merkez kazada bulunan Ermeniler, buraya Pazar, Ordu ve Kaya Ardı bölgelerinden göç yoluyla gelen bir sosyal yapıyı nitelendirmektedir. Yine Ke� Deresi Kazasında yer alan Karye-i Kendikse ma Tatarcık köyü Anadolu’da ki Mo�ol egemenli�inin kalıntıları olarak bir kimlik tespiti yapmaktadır. Yine Ke� Deresi Kazasında yer alan Karakoyunlu ma Akça Kise köyü de Türk a�iretlerinden birinin yöredeki varlı�ını kanıtlar.

Kavak Kazası ise Canik Livasına ba�lı olup sahile uzantısı olmayan tek kaza özelli�ini elinde tutar. Kavak merkezini olu�turan Nefs-i Kavak ma Karkı köyü iki mahalleye sahip Müslüman bir yapıya sahiptir. En azından 1837 yılı itibariyle Kavak ve civar köyleri arasında hiçbir Hıristiyan köyüne dair veri olmaması ilgi çeker. O halde Kavak Kazası Türk ve �slam kimli�ini sahil kazalarına oranla çok daha önceleri sa�lama almı� olmalıdır. Özellikle Çakallı yolu üzerinde yer alan Selçuklu dönemine ait Kervansaray bunun yerle yeksan olmu� bir abidesi olarak yıllara inat varlı�ını sürdürmeye devam etmektedir. Kavak bölgesindeki ulus kimli�inin 1865 Kafkas göçlerine kadar özünlü�ünü korudu�unu iddia etmek yersiz olmayacaktır. Ancak 1837 yılındaki kayıtlarda Seyyid Ali Köyü muhtarı olan Çerkes o�lu Süleyman’ın varlı�ı münferit kitlelerin göçünü kanıtlar. Kavak köyleri arasında yer alan Kayı, Bayındır, Artuklu ve Tatar Musalu gibi köy adları bir kimlik de�erlendirmesi olarak ele alınabilir. Yine de Kavak Kazası köy adlarında sıkça kar�ımıza çıkan Aslanca ve Kara Aslan gibi bu yöreye ait olmayan bir canlıyı nitelendiren köy adları yöre sakinlerinin ya bu hayvana kafayı bozdukları ya da bu canlının egemen oldu�u sahalardan buraya gelen Türkler ya da Arapların oldu�u yönünde de�erlendirilebilir. Özellikle Gulam Köyünde Ba�datlı o�lu Osman Efendinin imamlık yapması ve Azaklu köyündeki Arap o�lu Emrullah Efendi’nin imam olarak hizmet vermesi Ba�dat yöresinden bir grubun Kavak kırsalını mesken tuttu�u �eklinde incelenebilir. Belki de bu Aslan takıntısı bu Irak co�rafyasından çok daha erken dönemlerde Kavak’a göç etmi�tir. Özellikle Kral lakaplı muhtarlarda belki sadece lakapta de�il gerçekte de bilinmeyen bir tarihi kökeni ifade eder.

Sonuç itibariyle de�erlendirmeye çalı�tı�ımız 1837 yılına ait defterdeki Canik Livası kaza ve köy adları yalnızca birer kelimeden ibarettir. Belki de de�erlendirmelerimiz tamamen laf-ı güzaftır. Yine de bo� oturup bo� konu�maktansa fikir üretmekten zarar gelmez düsturuyla gerek inanç, gerek kimlik ve gerekse göçebe-�ehirli kültürüne ili�kin bir takım verilerin de�erlendirmesi yapılmaya çalı�ılmı�tır. Aynı yer isimleri ve �ahıs isimleri dikkate alınarak özellikle lakaplardan yola çıkılarak meslek grupları, göçmenler, kimlikler ve daha nice dil bilimsel ara�tırmalara veri kaydetmesi açısından ekte bu defterin Türkçe harf karakterlerine çevirisi eklenmi�tir.

Bafra Kazası Mahalleleri (1837)

Sıra No. Mahalle Adları Muhtar �mam Kocaba�ı Kahyası 1 Hacı Nabi ve Sofulu Muhtar-ı Evvel Ekmekçizen

Mehmet Muhtar-ı Sani Cebel o�lu Hacı �sa

�mam-ı evvel Nuri Efendi

2 Cami-i Kebir Ahmet Efendi- Hacı Seydi

Numan Efendi

3 Küçük Hamam ve Müftü Akman ........- Sazar o�lu Mustafa

Nazif Efendi

4 Hacı �aban ve Karkalı Yusuf o�lu Yusuf- Kara Ahmet o�lu �brahim

Mustafa Efendi

5 Cilhane �eyh o�lu �smail- Güveci o�lu Seydi

Geyikcizade Hafız Mehmet Efendi

6 Debba�hane Saruklu o�lu Ahmet Efendi- Hacı o�lu Mustafa

Akcazade Salih Efendi

7 Yaka ve �shaklu �eyh Mustafa- Hacı Mehmet

Mensurzade Mehmet Efendi

8 Rumiyan Dedek o�lu Madenci Vasil

Kalyoncu o�lu Madenci Hırakim

9 Ermeniyan Akob Hallac Yakup



178 M. Yavuz ERLER

Bafra Kazası Köyleri(1837) Sıra No. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba�ı Kahyası 1 Türkköy A�ça �mam o�lu Dursun- Nuh

o�lu Deli Mehmet Mustafa Efendi

2 Serdenlü ve Kara �eyh Safracı o�lu Kara Hasan- Barutsuz o�lu Ali

�brahim Efendi

3 Alpagut Öküz o�lu Sava Babucu o�lu Kirako

4 Ku�çular Uran o�lu �brahim- Türkmen o�lu �brahim

Ahmet Efendi

5 Virancık, Ekberli ile Elmacık ve Koza�zı

Hacı o�lu Mustafa- �ahba o�lu Molla Hüseyin

... o�lu Mehmet Efendi

6 Selam-ı Aleyk Haro�a o�lu Yani

Mihail

7 Kaykusuz ve Kolaycılu Teke�in o�lu Ömer- Ak olan Hasan

Hüseyin Efendi

8 ... Harifi ve Yaya Osman o�lu Kör Osman- Pir o�lu Mustafa

Sinan o�lu �brahim Efendi

9 Gökçe Su Sarnik o�lu Aksidas

Kostanti o�lu Nazari

10 �lyaslu ve Ganberlü ve Pa�a �eyh

Ali Hoca o�lu Mustafa- Behir o�lu Ali

Hüseyin Efendi

11 Börümce, De�irmen Özü ve Ku�lukhane

Topal Hüseyin o�lu Hasan- Paça o�lu Hüseyin

Hasan Efendi o�lu Mehmet Efendi

12 Köprüciyan ve Gulamo�lu Gulam o�lu Halil- Kara Hüseyin o�lu Hasan

Hoca o�lu Ahmet Efendi

13 �negazi Karao�lan o�lu Mehmet- Cemil o�lu Mahmut

Hüseyin Efendi

14 Kelemkırı ve Garib�ah Kolaycı o�lu Mustafa -Put Osman

Hacı o�lu Ali Efendi

15 Kira�ciyan ve Tatarlı ...... o�lu Hasan- Köle (Gülle?) o�lu Halil

Mehmet Efendi

16 Gökçe A�aç ve Gülderisi Mente� o�lu Veli- Erzade Mehmet

Kır o�lu Halil Efendi

17 Yörgüç Eyüp Laz Uzunca o�lu Hacı Hasan- Fik o�lu Salih

Musa Efendi

18 Kara Burç Kavaklı o�lu Hacı Mehmet Hasan Efendi 19 Demi�ek Ak Hüseyin o�lu Mehmet- Kel

Mustafa o�lu Osman Salih Efendi

20 Kelikler Kara Ahmet-Sinan o�lu Mustafa

Mustafa Efendi

21 Çulha Koca Recep o�lu Nasuh- Göd o�lu Ali

Sucend o�lu Hüseyin Efendi

22 �negazi ve ... Zımmileri Kır Demirci o�lu Yani

Delice o�lu Yani

23 Müderris Gedi�i Yani .......... o�lu Yorgi

24 Pelit Bükü Suhte o�lu �brahim-Kendir o�lu Ali

�brahim Efendi

25 Yi�it Alan Bosdil o�lu Hasan- Sarı Osman o�lu Mustafa

Civan o�lu Hüseyin Efendi

26 Kolayverdi Kör Hüseyin o�lu Ahmet- Emir o�lu Ali

Tir o�lu Ali Efendi

27 Kolay Mustafa- Dursun o�lu Ahmet Mustafa Efendi 28 Asarlı, Kolay Zımmileri Köykü o�lu

Vasil Öksüz o�lu Mirnav

29 Andır Tatar o�lu Mahmut-Mahmut o�lu Hasan

Süleyman Efendi

30 ... ...... o�lu �brahim- Emir Mehmet o�lu Mustafa

Uzun Ali o�lu Mehmet Efendi

31 Kovanlık Tatar o�lu Ali- Tatar o�lu �brahim

Mustafa Efendi

32 Kanluk Önü Sakızcı o�lu �brahim- Hebel o�lu �brahim

.......... o�lu Eyüp Efendi

33 Çal Köy Karagöz o�lu Himmet- ........ Mehmet

Memi� Efendi

34 Mardar Karakoç o�lu Mahmut- Salih Efendi




Dede Mehmet 35 Köseli Osman-Topal �mam o�lu Hasan Kör o�lu Ahmet

Efendi

36 Ayazma Da�lı o�lu Seydi- Ömer o�lu Ömer

Ömer Efendi

37 Lengerli, Yılmazlı ile Yörük Alanı

Deli �brahim o�lu Mustafa-Molla Ali

Ali Efendi

38 Sürmeli Aslan o�lu Nikola

..... o�lu Yorgi

39 Urmanos Yorgi Ekiz o�lu Panayut

40 Kelik Karagöz Mehmet- Ak Mustafa

Mehmet Efendi

41 Do�an Yuvası o�lu o�lu 42 Darbo�az Kara Kiraki Sava o�lu

Dimid 43 Kızakcı ..... o�lu Mehmet-

Kara Mehmet Abdullah Efendi

44 Ku�kıyan ve Geleric Kubat �smail- Kör Mehmet o�lu Mustafa

Emin Efendi

45 Tokuz A�alı�ı ve Engiz Zımmileri

Gürcü o�lu ..........

Mukaddisi Anasdas

46 Canikli Yurdu ve Tekincik Miri� o�lu Yani Kel Bira� o�lu Yani

47 El Alan Abdi o�lu �brahim- Mahmut o�lu Molla Hüseyin

Mustafa Efendi

48 Kayalu ve Kablancık Tanil o�lu Ömer- Kara Ahmet o�lu Ahmet

�smail Efendi

49 Çiftlik Dede o�lu Halil- Gülce o�lu Hasan

Abdurrahman Efendi

50 Korundar Alancık Memi� o�lu Mustafa- Bace o�lu Abdi

Hacı o�lu Ali Efendi

51 Yel Alan Cir o�lu Ali- Demirci o�lu Kara Hasan

Mehmet Efendi

52 Ca��ud Suhter o�lu- Hacı o�lu Hüseyin Ali Efendi 53 Deve Alanı Mustafa-Hacı Hasan Hacı Hüseyin

Efendi

54 A�lan Kara �brahim o�lu �brahim- Ayvaz o�lu Osman

Hüseyin Efendi

55 Hüccetlü Hasan- Mustafa Ömer Efendi 56 Koz Alan Yera� o�lu

Nikola Yera� Yorgi

57 Erik Bükü Hacı o�lu Mehmet- Abdullah Ömer Efendi 58 Boyalu ve Çelik Alan ...... Ali o�lu Mehmet-

Molla Bekir Uruç o�lu Hüseyin Efendi

59 Sarbuse Kara Ali o�lu Mustafa- Kara Ali o�lu Osman

Ömer Efendi

60 �ıklık Güce o�lu Vasil Lazari o�lı Yani

61 Yayla ve Köse Kahya ve Stefan ve Kara Vasil o�lu

Beklü o�lu Dimid

Arab o�lu Abram

62 Sarma�ık ve Tekye Kavaklu Osman- Uzun o�lu Mahmut

Hüseyin Efendi

63 Gazi Beklü Cud o�lu Ali- Sandık o�lu Mehmet

Ahmet Efendi

64 Ak Tekke ve Martı Kala �ükür o�lu Mustafa- Tomal o�lu Mustafa

Hacı Ahmet Efendi

65 Hoca Hüseyin �sa o�lu Mustafa- Dirik Kel Hasan

Osman Efendi

66 �eyh Ula� ve Torun o�lu ve Tecir Beklü

Hamza o�lu Ali- Odaba�ı o�lu Süleyman

Hacı Hasan Efendi

67 Fidelya Kostanti o�lu Behri

Dokuz o�lu Hıralanbu

68 Kıran ve Karaca Börk �nce Mehmet o�lu Mehmet- �nce Mehmet o�lu Hamza

Kara Ahmet o�lu Molla Abdullah

69 Kirte Deli Hasan- Kaba Sakal Hasan

Süleyman Efendi

70 ... ve �eyh Uran Bacaksız o�lu Süleyman- Mustafa

�nce zade Mehmet Efendi

71 Çıkrıkçı Ahristo ve Kurt Zibal- Kurt o�lu Eyüp Mehmet Efendi



180 M. Yavuz ERLER

O�lan 72 Tasköy Çalık o�lu Halil- Hatip o�lu

�smail Mehmet Efendi

73 Kuyu Altı Çakır o�lu Yani ...... Banayut 74 Kostanti o�ulları Eplipe Nikola 75 Tekke Zımmileri ....... o�lu Lefter ....... �lya 76 ... ve Osman Beylü �nce Panayut

o�lu Koda Tumak o�lu Kiraki

77 Hacılar Kürtler ile Kı�la Numan o�lu Seydi- Çil Hasan

Hafız �smail Efendi

78 �n Özü �mam o�lu Mehmet- Arap o�lu Ali

Osman Efendi

79 A�ca Alan ..... o�lu Yorgi Lazari o�lu Kostanti

80 Tutma�ah Lefter Kara Papas o�lu Panayut

81 Baraltı Todik Türüd o�lu Bavli

82 Asma Çam Kalaycı o�lu Yorgi

Sava o�lu Vasil

83 Kirazlu Tumak o�lu Aleksan

Stefan o�lu Yorgi

84 Kabaçukur, Ot Kayası ile Ku�çular

Çolak Yani

Yani o�lu Yera�

85 Sofu Çukuru Ku�canın Yorgi Kürd o�lu Yorgi

86 Pire Yurdu Çavu� o�lu Hır�o Panayut 87 Doyran ve Hibillü Himmet o�lu Ali- Aya� o�lu

Ali Ömer o�lu Osman Efendi

88 Gökçe Bo�az Sivillü Hüseyin- Müezzin o�lu Ali

�smail Efendi

89 Bedi� ve �eyhler Deli Salih- Sarı Ahmet o�lu Mehmet

Süleyman Efendi

90 Ak Gönü Çakır Suhte o�lu Ahmet- Kel Osman o�lu Mehmet

Hüseyin Efendi

91 Yenice ve Kara Bayraktar o�lu ve Yukarı Elma

Kürt Ömer o�lu Feyzullah- Urbacı o�lu Hasan

Ali Efendi

92 Ta�kelik ve Sincar Tonkal o�lu Salih- Kara �brahim o�lu �smail

Mehmet Efendi

93 Göçkün Hatip o�lu Mehmet- Memi� o�lu Mustafa

Mehmet Efendi

94 Zeytun Ha�lak o�lu Mehmet- Kara �aban o�lu Ömer

Hacı Hüseyin Efendi

95 Kara Haylu Ta�çı o�lu Bedri Topuz o�lu Dimit

96 Çıtırlık Dimid Kalaycıo�lu Dimid

97 Toylu Deli Mehmet- Eyüp o�lu Hacı Bekir

Kayık o�lu Mehmet Efendi

98 Oyma� Bah�i Dingil o�lu Nasuh- Mehmet o�lu Nasuh

Hüseyin Efendi

99 Sakar �nek Müezzin o�lu Hasan- Hotman o�lu Hüseyin

Kaba�il o�lu Hüseyin Efendi

100 Kızlak Himmet- Çakır o�lu Hasan Ali Efendi 101 Mün�ecab Debil o�lu Mehmet-

Çulha o�lu Ahmet Ahmet Efendi

102 Yukarı Isırganlu Kimba� o�lu �lyas- Co� o�lu Süleyman

Himmet Efendi

103 A�a�ı Isırganlu Hatip o�lu �lyas- Yani o�lu Ali

Veli Efendi

104 Filik Kızılca o�lu Hasan- ....... o�lu Hasan

Hatip o�lu Ali Efendi

105 Gökçe A�aç Dursun o�lu Ali- Tanil o�lu Mehmet

Hıdır Efendi

106 Terskırık Toklu o�lu Mehmet- Battal o�lu Mehmet

Veli Efendi

107 Ali Dede Yutası Ali Dede O�lu Mustafa- Müezin o�lu Hüseyin

Ömer o�lu Hüseyin Efendi

108 Tepe Yutası ....... o�lu Ali- Yörgüç o�lu




Kurt Hasan o�lu Hasan Himmet Efendi 109 Viran ve Kabaklu ... o�lu Mehmet-

Kara Mustafa o�lu Ali Topal �mam o�lu Mustafa Efendi

110 �nderesi ve ... Kakül o�lu Sava Yapulcu o�lu Kirkor

BAFRA KAZASINA BA�LI ALAÇAM KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr.

Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya

1 Nefs-i Alaçam Uzun o�lu Panayut

Uzun o�lu Lazari

2 Yukarı Malkoç Çuhurcu o�lu Ali- �lyas o�lu Hüseyin

Kocaba� o�lu Hüseyin Efendi

3 Alamet Molla Hüseyin-Umur o�lu Ramazan

Çürük o�lu Mustafa Efendi

4 Vicekler Hasan o�lu Ali-Divane o�lu Abdullah

Göncü o�lu Ali Efendi

5 Yo�un Belid ve Pesmurcu Deresi Eyüp o�lu Süleyman- Halil o�lu Hüseyin

Ali Efendi

6 A�a�ı Malkoç Dervi� o�lu Ali- Aslan o�lu Osman

Veli Efendi

7 Kabalu ... o�lu Osman- Güdel o�lu �slam

Süleyman Efendi

8 Demirci Köy, Kaluk ve Kara Çukur Hasan- Ahmerci o�lu Ali

Hasan Efendi

9 Kozköy ve ... Osman o�lu Mehmet- Mırık Mehmet

Ali Efendi

10 Nefs-i Alaçam �slamları ve Gelemen

...... o�lu Ali- ...... Bacak o�lu Mustafa

Ali Efendi

SAMSUN KAZASI (1837)

Sıra Nr. Mahalle Adı Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Said Bey Uzun Halil o�lu Ahmet-

Müezin Hacı Hüseyin Efendi El hac Mehmet Emin Efendi

2 Hançerli Ali Efendi-Terzi Ahmet Ahmet Re�it Efendi 3 Bazar Hafız �smail-Nalband Ali Osman Efendi 4 Cami-i Kebir Hatip Mehmet-Abdulmuttalip Ahmet Efendi 5 Mekre Hacı Mehmet Efendi-Durmu�

Ali Ali Efendi

6 Hacı Hatun ile �çkale Kavaklu Halil Mehmet Efendi

SAMSUN KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Kayı Kurt o�lu Ali-

Himmet o�lu Ali Süleyman Efendi

2 Da� Köyü Ali Koca o�lu Hüseyin Molla Mustafa 3 Aladun Said o�lu Salih �smail Efendi 4 Dereköy, Türkmenler,

Cırlabuk Kara Mustafa-Seydi o�lu Osman Molla Mehmet

5 Kara Koyun, Canikli ......- Bekir o�lu Himmet Molla Ahmet 6 Aksular Memi� o�lu Osman Molla Mustafa 7 Çakırlar, Bozmellü ve

Karaköy Tunha Mehmet-Battal Mustafa

Molla Hüseyin

8 Çivril ve Kabaklu Kara Mustafa-Ka�kar o�lu Ali Mehmet Efendi 9 Badırlı Kör Osman Molla Mehmet 10 Dereler ve Acıbükü Kibal o�lu Ali-Kel Ali o�lu Ali Molla Halil 11 Uzgur, Ku�culu ve

Kıran Kara Ömer-�mam o�lu Hüseyin Molla Hüseyin

12 Koymat ve Ma �lyas Koca Mustafa-Çökmet Salih Molla �brahim 13 Nemlus ve Ahulu Topal Mehmet-Küçük o�lu Mustafa Yusuf Efendi 14 Ak Alan Çukadar o�lu Mehmet-Cila o�lu

Hasan Mehmet Efendi

15 Köseli Ömer Be�e o�lu Mehmet Salih Efendi 16 Ekrat Taifeleri Kürt Halil-Çakır Ali o�lu Mehmet Molla Mehmet 17 Çardak Kiri�i Kara Kavuk

o�lu Panayut Yera�

18 Demirci Suyu Todor Koda 19 Kızıl O�lak Gavril Ektir o�lu

Panayut 20 Karagöl Kirkor o�lu Cıdagık o�lu



182 M. Yavuz ERLER

Kostanti Borife 21 Düzköy Papaz Kostanti Kuyustur

o�lu Yoriha 22 Beklik Papaz �stavri Kirkor o�lu

Stefan 23 Kızıl Göl Demirci o�lu

Pavli Bakırcı o�lu Vasil

24 Gürgen Pınarı ve Kuru Gökçe

Semerci o�lu Yorifa

Yani o�lu Stefan

25 Kabakönü Kalpak o�lu Yani

Yorika

26 Boylan Kalbuz o�lu Kostanti

Sandalcı o�lu Dimid

27 Kadıköy Stefan Kiraz o�lu Sava

28 Ada Reayaları .......... Nikola Papaz o�lu Yani

29 Göl Yala�ı ve Saib Reayaları

Papaz Pur

Todor

30 Serniç Bunarı ........... Sava Adem o�lu Yani

31 Dö�er Be�i ve Ali Bey Kosta Ek�ici o�lu Yur (Pur)

32 Çınarlu Papaz Tudor Dertli o�lu Andreya

Samsun Kazasına Ba�lı Kayı Madeni Oyma�ı Reayaları (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Oran Papaz o�lu Panayut Kocabıyık o�lu Nazari 2 Dö�erisi ile Asara�aç Kalaycı o�lu ....... Kiraki Kıran o�lu ..... 3 Sarı Bıyık ve Hayat

Deresi Koca Kavur o�lu Stefor Kara Sava

4 Kara Berçin ........ Eksendi ..... Kostanti 5 Yarmalu Batak ve

Haydar �lya o�lu Yor Sırtı Siyah o�lu Nikola

6 Çınar A�ılı ........ Nikola Kiraki o�lu Efesdos 7 Ba�can ....... Mihail Dürzü o�lu Nikola 8 Çekenek ........ Vartemyos Babul o�lu Yor 9 Sinme Ta� �aban o�lu Hıralanbu Banayut o�lu Yor 10 Ökse Oyma�ı Papaz o�lu .......... �lya Sefer o�lu Nikola 11 Ömer Gölü Tınas o�lu Sava Bayram o�lu Bedri 12 Samruk ve Çelik Alan Papaz o�lu Hıralamabu Çakır o�lu Kiraki 13 Çal Tınas o�lu Sava ........ Lefter 14 Çırakman ...... �lya Bolos o�lu Hıralanbu 15 Ali Bey ve Gökçe Pınar Kömürcü o�lu Hıralanbu Andon o�lu Sava 16 Andırya Mahallesi Gavril o�lu Nazari ....... Aleksi 17 Kuru�çu o�lu ve Pelit

o�lu Oyma�ı Kürklü Panayut Fetvacı Apostol

18 Cenker Bolatcı o�lu Panayut Polatcı o�lu Tınas 19 Arucak Sava o�lu Dimidri Kalaycı o�lu Hır�o 20 Yunbat Çolak o�lu Lefter Öksüz Panayut 21 Sarı Yurt Buz o�lu Yani Palancı o�lu Lazar 22 Ba�basan Kocabıyık Pur Yanak Dimidri 23 Kiriclü Pur o�lu Yani Esbir o�lu Abram 24 Kı�la Makarisi �manet Makarisi Yorgi 25 Gökçe Cebr o�lan Yani Tudor o�lu Sava 26 Yayla Kiri�i Oliferos Yuri

ARIM KAZASI (1837) Sıra Nr. Mahalle Adı Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Çay Emir o�lu Hacı Mehmet-

Çelebi Molla Mehmet Hafız Süleyman Efendi

2 Orta Hasan Kadıo�lu Hacı Mehmet- Hacı Mustafa

Hafız Ahmet

ARIM KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adı Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Demircilü Hacı Salih-Hacı �brahim Mustafa Efendi 2 Acıklu ile Sazlı Yener Efendi o�lu

Abdullah- Tahir Hacı Yakup Efendi




3 Oklular ile Uzunlu Hacı Hasan-Hacı Mehmet o�lu

Said Efendi

4 A�açlar ile So�luca Ömer- Osman Abdulrahman Efendi 5 Ömerli ile Tatarlu Hasan- Abdurrahman Mustafa Efendi 6 Ku�do�anlu ile Camilü A�ık Ömer o�lu Salih

�aban Çelebi o�lu Emin Mustafa Efendi

7 Küplüye ile Çerçiler Halid (?) o�lu Mustafa Hızır o�lu Ali

Mustafa Efendi

8 Bakraclu ile Sadıklu Köstüllü O�lu Süleyman-Ciz o�lu Ahmed

Hacı Mustafa Efendi

9 Hassa Bahçe Hacı Mente� o�lu Ali- Kili�o�lu Mustafa

Mehmet Efendi

10 Halvaçlı ile Mahmudlu Nuri- Hacı Hüseyin Molla Hüseyin o�lu Hasan

11 Tokurlular Hacı Ahmed o�lu �brahim- Eyüp o�lu Mehmet

Hasan Efendi

12 Yamanlu ile Ku�culu Emrullah o�lu �dris- Sarı Ali o�lu Hacı

Emir Vaaz o�lu Ahmed Efendi

13 Ali Beklüler 1.Hacı �sa o�lu Mehmet 2.Dervi�

Hacı o�lu Mustafa Efendi

14 Ak Kuzulu Hızır o�lu Hacı Ali- Hacı Abdullah

Osman Efendi

15 �eyh Habil ile Kırtik Basil o�lu Abdullah- Salih o�lu �smail

Mustafa Efendi o�lu Mustafa Efendi

16 Körtuna ile Kabalu Molla Mehmet o�lu Molla Hüseyin- Molla Mehmet o�lu �brahim

Yusuf o�lu Halil Efendi

17 Hacı Beklü Abadız- �smail o�lu Hüseyin

Hacı Hüseyin Efendi

18 Kumarlı ile Kabdan Sırça o�lu Salih- Dertlü o�lu Mehmet

Salih Efendi

19 Yavillü ile Köseli Himmet o�lu �brahim- Sikke o�lu Halil

Hatip Ali Efendi

20 Seyfliler ile Tabuluca �nce Mehmet o�lu Hasan-�aban

Süleyman Efendi

21 Hacı Musalular Recep o�lu Ahmet- Ali Osman

Abdullah Hoca o�lu Bekir Efendi

22 Ustacalu ile Mahra� Kudi Mehmet o�lu Mehmet-Muhak o�lu Yusuf

Recep Efendi

23 Hacılu Hacı Recep o�lu Ahmet-Hacı Recep o�lu Mehmet

Mustafa Efendi

24 Anlu ile Karacalu Hatip o�lu Mehmet-Hasan o�lu �brahim

Hatip o�lu Ali Efendi

25 Menalu ile Tani�hatlu Akgöz o�lu Ahmet-Sarı Mustafa

Kethüda o�lu Ahmet Efendi

26 Cacil ile Uluköy Muhsin o�lu Salih Hacı �brahim o�u Mehmet Efendi

27 Celme Müftü o�lu Mehmet-Uzun o�lu Hüseyin

�smail o�lu Mehmet Efendi

28 Bi�ha ile Demirlü Ahmet o�lu Mehmet-Cansız o�lu Mehmet

Hatib Mehmet Efendi

29 Muslibu ile Sarmısak Çerkes o�lu Salih- Kahraman o�lu Emin

Mehmet Efendi

30 Ordu Hacı o�lu Mehmet-Süleyman o�lu Ali

Mehmet Efendi

31 �nil Laz o�lu Mehmet Mehmet Efendi 32 Zo�ar Merzifonlu o�lu Mehmet Kadı o�lu Salih Efendi 33 Alan ile Karacaviran (Tokatlı) Kadı Bekir o�l Mustafa Hacı Yusuf Efendi 34 Düz Yaykıl Viregen ile

Ayazma Ahmet o�lu Ali Hasan Efendi

35 Yaykınlar ile Kocalar Salih o�lu Ali- Sarı Salih o�lu Ahmet

Hatip Ali Efendi

ARIM KAZASINA BA�LI ÖKSE KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Sarıcalu Kadıo�lu Ali Efendi,

Alineko�lu Mehmed Kadızade Mehmet Efendi



184 M. Yavuz ERLER

2 Sungurlu ile Kiraz Buca�ı Mehmeto�lu Ahmet, Aktımarlıo�lu Salih

�brahim Efendi

3 Manamut ile Köseli Sarac Mehmed Hasan Efendi 4 Arablu ile Durkutlu Fakiko�lu Mustafa,

Bostalo�lu Süleyman Fakiyezade Mehmed Efendi

5 Tekincik ile Ramazan Çakır Ali o�lu Hasan Osman Efendi o�lu Mustafa Efendi

6 Semail ile Karacalu (Kıraclu) Muzudio�lu Numan, Hacı Mehmed o�lu Ahmed

Hacı Ahmed o�lu Mustafa Efendi

7 �çlü ile Kara Bakçe Hacı �brahim Efendi o�lu Mustafa Efendi, Hasan

�smail Efendi

8 Irmak Sırı�ı ile Car�af Halil Ahmet Efendi 9 Da�timur ile Kullu Hacı Ali, Bekiro�lu

Mehmed �brahim Efendi

10 Kethüdalı Ali o�lu Hasan Ömer Efendi 11 Kara O�lan ile Hamzalı Mehmed, Pa�ao�lu

�brahim Hızıro�lu Mehmed Efendi

12 Çınarlık ile Balahor Mirik Halil o�lu Mehmed

Uyuzo�lu Abdullah Efendi

13 Katır A�zı ile Ekreclü Hacı Bekir, Abdulrahman o�lu Mehmed

Osman Efendi

14 Tekfur Meydanı ile Ku�hane Molla Süleyman Ali Efendi 15 Sarmısak De�irmenci o�lu

Ahmed Mehmed Efendi

16 Güdedi (Gödedi) Kökçü o�lu Hasan Salih Efendi 17 Büyüklü Kara Salih, Kara

Mustafa o�lu Tonya� o�lu Hatib Mehmed Efendi

18 Baliclü ile Hacı Dani�menlü Dulcuo�lu Mustafa, Emir Ali o�lu Mehmed

Halil Efendi

19 Ahalu Pir o�lu Mustafa Bucako�lu �brahim 20 Gümen ile Yenice ve Saraclu Kuru Mehmed o�lu

Mehmed, Hafız o�lu Ali

Hatip Ahmed Efendi

21 A�uklu ile Kara Muslu Kara Mehmed, Ba�o�lu Abdurrahman

Mustafa Efendi

22 �eyh Güvan ile Bayramlu Oflu Ömer, Boran o�lu Ahmed

Abdulkerim Efendi

ARIM KAZASINA BA�LI AYVACIK KAZASI (1837)

Sıra Nr. Mahalle Adı Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Çar�amba

Köprüba�ı (Ermeniyan) Madkisi Simeon, Münzik

2 Rum Köprüba�ı Kamber o�lu Banika

Yuri

ARIM KAZASINA BA�LI AYVACIK KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Civar Abdulcelil o�lu Hasan,

Emir Ahmed o�lu Ahmed Mustafa Efendi

2 Boyacılu ile Kurd Ahmetli Hacı Turuni Ahmed, Abdulrahman o�lu Mehmed

Hatib o�lu Abdullah Efendi

3 Kökçeli ile Kumköy Odaba�ı o�lu Hasan, Abidin

Mehmed Efendi

4 Beg Yenicesi Kayıkçı o�lu Ali, A�ık Ömer o�lu Mehmed

Salih Efendi

5 E�ri Kum Koca Ali, Biddedli o�lu Ahmed

Hüseyin Efendi

6 Nefs-i Ayvacık ile Yukarı Yenice

�brahim A�anın o�lu Mehmed

Ali Efendi

7 Soku Alan ile Kise Alan Ali, Sarı Köse o�lu �brahim

Ahmed Efendi

8 Çökeklü Molla Hüseyin o�lu Osman

Ali Efendi

9 Hisarcık Kul Osman, Hasan Ali Efendi 10 Ömerlü Koca Hüseyin Ali Efendi 11 Muhacirin-i Çerakese �brahim Hacı Davud Efendi




12 Ayvacık Kazası ile Tekincek Köyünde bulunan Ekrad (Kürt) Taifeleri

Hasan, Tahir Mehmed Efendi

13 Kasbar o�lu Oyma�ı Kasbar o�lu Mustafa, Alemdar o�lu Mehmed

Abdullah Efendi

14 Derbend Oyma�ı ile Tütüncü o�lu

Osman, Tütüncü o�lu Hüseyin

Humiz o�lu Mustafa

15 Deli Hüseyin o�lu Oyma�ı Mehmed, �brahim Mustafa Efendi 16 Hacı �smail o�lu Oyma�ı Hacı �smail o�lu

Mehmed, Hacı �smail o�lu Durmu�

Efendi o�lu Halil Efendi

17 Kutlu Deresi ile Dikicik Halil Efendi, Kara Bela o�lu Mehmed

Ali Efendi

18 Cin �mam o�lu Oyma�ı Cin �mam o�lu Hasan, Karında� Mustafa

Mehmed Efendi

19 Kayıkçı o�lu Oyma�ı Kayıkçı o�lu Hasan, Koca Ali

Ali Efendi

20 Mahmut A�a Oyma�ı Mahmud A�a, Karında�ı o�lu Ali

Hasan Efendi

21 �ehbaz o�lu Oyma�ı Halil o�lu Osman, Ahmed o�lu Ali

Osman Efendi

22 Kadıkiri�i Oyma�ı Beyazıd o�lu Ali, Kara Dayı o�lu Mehmed

Mehmed Efendi

23 Musa Bölükba�ı Oyma�ı Musa Bölükba�ı o�lu Ahmed, Karında�ı Mustafa

Halil Efendi

24 Keskin o�lu Oyma�ı Keskin o�lu Osman, Karında�ı �smail

Halil Efendi

25 Tosun (Tuna) Oyma�ı Tosun o�lu Halil, Karında�ı Mehmed

�brahim Efendi

26 �til Ba�ı Bayrakdar o�lu Mehmed, Bolad o�lu Mustafa

�brahim Efendi

27 Töngel ve Terice �brahim o�lu Mehmed, Alemdar Ömer

Ali Efendi

28 Ke�dereli Oyma�ı Reayaları Ke�dereli o�lu Arakil Muhdisi

Muhdisi Mavril

29 Gökçeköy Usta o�lu ile Çakmak Oymakları Reayaları

Avaik Kalos

30 Usta o�lu Oyma�ı Usta o�lu Ohannes

Ekil

31 Kalyoncu o�lu Oyma�ı Kalyoncu o�lu Ohannes

�ehak (?)

32 Sungurd o�lu Oyma�ı Sungurd o�lu Mudisi Matos

Karabina

33 Milaslı Oyma�ı Milaslı o�lu �ehak (?)

Artin

34 Bolad o�lu Oyma�ı Bolad o�lu Muhdisi Devid

Artin

35 Kadı Kiri�i A�ca o�lu Serkis Artin 36 Keskin o�lu Oyma�ı Karagöz o�lu

Kazir �ehak

37 Kockan o�lu Oyma�ı Kockan o�lu Kalos

Kalos

38 Ordu Ba�ı ile �nil Ba�ı Ziyil o�lu Karabet

Terzi o�lu Okista (?)

39 Sinme Ta� Oyma�ı Burdam o�lu Yani

Bra�kova

40 Kökyar o�lu Oyma�ı Yani Sava 41 Ordu Ba�ı Rum Taifesi Stefan o�lu Bavli Kiraki 42 Tankarlı Efrire Afisdas 43 Karamuk Yakoy Hralanbu 44 Derbend ve Semail Sivasluları

(Taife-i �slam) Ahmed Kethuda, Usta Hüseyin

-

45 Demirli ile Kabalı Sivaslıları Bardakçı o�lu Hasan, Usta Ali�ani o�lu Hüseyin

Bekir Efendi

TERME KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Fakir Ali ile Dut Baca�ı Molla Mehmed,

Osman Mustafa Efendi



186 M. Yavuz ERLER

2 Yukarı Köy Buca�ı Mustafa Osman Efendi 3 Koyunlu Feyzullah Ali Efendi 4 Bekdi �aban �brahim Efendi 5 Eynesillü Ömer, Mustafa Ali Efendi 6 �man Alimi Memi� Ali Efendi 7 Karabakçe Ahmed Salih Efendi 8 A�a�ı Korfu Lütfullah, Salih Mehmed Efendi 9 A�a�ı Köy Buca�ı Ali Mehmed Efendi 10 Fenik ile Bazıköy Mahmud, Mustafa Ali Efendi 11 Elma Köy Ömer, Mehmed Osman Efendi 12 Kilidi ile Asa �uaib Molla Hasan, Ali Ali Efendi 13 Yallu Mustafa, Feyzullah Mehmed Efendi 14 Ku�çulu ile Cadır Akköy Hacı Bekda�, �dris Ahmed Efendi 15 Ta�pınar Me�ruk ile Ekrecilü Ali, Bekir Abdullah Efendi 16 Ahalu ile Ali�ar Ahmed, Hüseyin Mehmed Efendi 17 Kayırlu �brahim �brahim Efendi 18 Karacaköy Hasan Osman Efendi 19 Zelihalı ile Dandırlı Kara Ali, Ali Ali Efendi 20 Bakraçlu Hasan Hasan Efendi 21 Süleymanlu ile Emir Yusuf ve

Kır Kahraman Mehmed, Ali Ahmed Efendi

22 Murad �uayib ile �shazlı ve Mahruclu ve Da�dıralı

Mustafa, Ali Aziz Efendi

23 Korkucak Ali, Mustafa Ahmed Efendi 24 Yukarı Korfu Hüseyin, Salih Hacı Hüseyin

Efendi

25 A�a�ı Kıraclu ile Yukarı Kıraclu

Feyzullah, Mehmed Ahmed Efendi

26 Kara Mahmud Mehmed Mehmed Efendi 27 Geçmi� �smail, Ali Mehmed Efendi

TERME KAZASINA BA�LI AKÇAY KAZASI KÖYLER� (1837) SıraNr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Sakarlu Osman, Hasan Mustafa Efendi 2 Avcı Molla Ali �smail Efendi 3 Üsketü Mehmed, Ali Mehmed Efendi 4 Hüseyin Mescidi �brahim Hacı Ramazan Efendi 5 Koçan Salih Receb Efendi 6 Bazlamac Mustafa, Mehmed Mehmed Efendi 7 Uzunlu �brahim Ahmed Efendi 8 �nebeklü Ali Osman Bekir Efendi 9 Sarayköy ile Kızılcalı �smail-Durmu� Mehmed Efendi 10 Do�an Avcı �aban-Emrullah Emrullah Efendi 11 �negazi Mehmed Yusuf Efendi 12 Nefs-i Akçay ile Cellad Sadullah-Abdullah Mehmed Efendi 13 Havliye Molla Halil Mustafa Efendi 14 Kı�la ile Kozköy ve Kalfalı Mehmed-�brahim Ali Efendi 15 Kıraclu Molla Salih-Mehmed Mustafa Efendi 16 Emir Hac ile Karaman Hüseyin-Ali Salih Efendi 17 Sarı Hasan ile Eblak (�lan) ve

Gökçeli Hasan-Hasan Molla Hamza

18 �eyhlü ile �ehabeddin Molla Ömer-Molla Hasan

Abdurrahman Efendi

19 Yua�in ile Tekincek Ahmed-Mehmed Musa Efendi 20 Hüma Mehmed-Hasan Ali Efendi 21 Kürekös �brahim-Mehmed Ali Efendi 22 Celavurd �brahim-Salih Mehmed Efendi 23 Ye�il ile Kızılot Hüseyin-Mehmed Veli Efendi 24 Karahanlu ile Dibeklü Nurullah-Molla

Hüseyin Musa Efendi

25 Uyuzlu ile Dibecik Molla Ömer-Yunus Osman Efendi 26 Gıbtiyan Seyfi Molla Hasan 27 Ekrat (Kürt) Taifeleri Hacı Hüseyin-Hasan Hacı Ali 28 Esad ve Töngellü Bel

Kociyeleri Hasan-�brahim Molla Durmu�

29 Mesihid Köy Kociyeleri Mehmed-Mustafa Molla Ahmed 30 Kocamanba�ı Reayaları Ohannes




ÜNYE KAZASI (1837) Sıra Nr. Mahalle Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Çömlekçi ve Burunucu Molla Resul Mehmed Efendi 2 Orta Abdullah Mustafa Efendi 3 Çamurlu Süleyman Sadık Efendi 4 Kale Deresi Mehmed Efendi Hacı �smail Efendi 5 Zimmiyan Sivri o�lu Simidi

(?) Deko

6 Taife-i Ermeniyan Muhdisi Karabet ÜNYE KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Yavi Abdullah Ali Efendi 2 Zeynik ve Göbi Mustafa Mehmed Efendi 3 Korta Mehmed Ali Efendi 4 A�cirli (�ncirli?) Mustafa Mustafa Efendi 5 Seylan Ali Ahmed Efendi 6 Kala Hasan Osman 7 Göçebe Reaya Arakil

ÜNYE KAZASINA BA�LI EFRAZ (�FRAZ?) KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Çatak Sarı Mustafa Süleyman Efendi 2 Körte Deresi Gani o�lu Mehmed Hasan Efendi 3 Göced Ömer Efendi o�lu

Mehmed Arif Efendi

4 Celadır �brahim Mehmed Nadi Efendi

5 Manastır Cüdek o�lu Osman Mustafa Efendi 6 Yeniceli ile Kocaman ve

Laleli Yunus Hasan Efendi

7 Kurtluca Kara Mehmed o�lu Bekda�

Mehmed Efendi

8 Kinar Bınar Topal o�lu Mehmed Hüseyin Efendi 9 Kiraz Tepesinde

Göçebe Reaya �lya

10 Üç Bınar Göçebe Reaya

Avannes

11 Göçebe �sak ve Bogün Oluk Camyari o�lu Hıdır

ÜNYE KAZASINA BA�LI FENAR�S KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Kilas Kara Ahmed o�lu

Ahmed Hasan Efendi

2 Goraz Osman o�lu Mehmed

Mehmed Efendi

3 Genehor Çavi� o�lu Hasan Mehmed Efendi 4 Sırma ve �çeri Bükü Mehmed Mehmed Efendi 5 Nureddin Kabusuz o�lu

Hüseyin Osman Efendi

6 Kızılca Kise ile Ya�isan Dizdar ve Yaycı

Selim Alisi o�lu Mehmed

Hüseyin Efendi

7 Sofu Kara Halim Ataullah Efendi 8 Çukur Kabucu o�lu Ali Ahmed Efendi 9 Koruklu Abdi 10 Göçebe Baltalu Yatak ve

Cınkırt Hıdır

11 Kara A�aç Tepesi Veli 12 Göçebe Reaya Kayık o�lu Artin

ÜNYE KAZASINA BA�LI CÖRE�� KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Nefs-i Çöre�i ve Kızılca Kise Cebeci o�lu �smail Osman Efendi 2 Cözlü ve Ke� Köse Ömer o�lu

Mehmed-Çolak o�lu Mustafa

-

3 Sarı Halil ve Gülce�iz Mehmed Osman Efendi 4 Kadılar Molla Osman - 5 Kartil Ali Kadı o�lu Osman



188 M. Yavuz ERLER

Efendi 6 Ünye Kazalarında

Taife-i Ekrad (Kürt) Ömer -

ÜNYE KAZASINA BA�LI CEV�ZDERES� (CÖZDERES�?) KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Derefte Mehmed Ahmed Efendi 2 Urmalu Ahmed �smail Efendi 3 Saraycık Ali Mehmed Efendi 4 Ku�çalu Ali Mehmed Efendi 5 Uncalı Halil - 6 Denizbükü ile Sehriban ve

Ku�to�an Ali Ali Efendi

7 Lahana Mehmed Hüseyin Efendi 8 Taflancık Osman Mustafa Efendi 9 Güdeclü Ali Mehmed Efendi 10 Reaya Göçebe-i Balık Karabet

FATSA KAZASI KÖYLER� (1837) Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Evkaf ile Kolbar Kalafat o�lu

Mustafa-Hasan o�lu Mustafa

Suamiz o�lu �brahim Efendi

2 A�a�ı Tepeköy ile Yukarı Tepeköy

Nuslu o�lu Ali-Faki o�lu Ali

Mehmed Efendi o�lu Hüseyin Efendi

3 Kökez ile Gün Ali ve �regün Tonba� o�lu Fahrihan-Ali Usta o�lu �brahim

Hatip �brahim Efendi o�lu �smail Efendi

4 Dö�enlik ile Yenice Kebir ve Bihiye Sı�ır

Musa Kadı o�lu Ali Efendi- Süleyman o�lu Yusuf

Hatip Halil Efendi o�lu Dursun Efendi

5 Yukarı Çaltımar, A�a�ı Çaltımar, Cacıla ve Hızır Beyli

Hızır Sibahi o�lu Hasan-Receb o�lu Osman

Hatib Ali Efendi o�lu Hasan Efendi

6 Mir �ah Bükü Kudi Ali o�lu Fahrihan-Pizeki o�lu Osman

Müftü Ali Efendi zade �smail Efendi

7 Yassı Ta� ile Geçdik Bostancı o�lu Mustafa-�mam o�lu Ali

Mehmed Efendi o�lu Hatip Mehmed Efendi

8 Göller ile Mukdala ve Kulak Zor o�lu Ahmed-Zor o�lu �brahim

Bayram Efendi o�lu Hatib Mehmed Efendi

9 Kara Hamza ile Sayica Tekin o�lu Mustafa-Sakallu o�lu Mehmed

Emin Efendi o�lu Abdulzevi Efendi

FATSA KAZASINA BA�LI SERKE� KAZASI kÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Bel Alan ie Yalı ve Kona� Sa�ır o�lu Ali-

Kocan (?) o�lu Ali Hatib o�lu Hüseyin Efendi

2 Geyikcilü ile Salhalu Bal o�lu Memi�- Ahmed Alisi o�lu Osman

Ellez o�lu Ali Efendi

3 Karkucak ile Akça Kise Kütük o�lu �brahim- Celal o�lu Tahir

Salih Efendi o�lu Selim Efendi

4 Kökez ile Köse Buca�ı ve Göl

Beklü o�lu Abdullah-Uzun o�lu Ali

Aruk o�lu Hacı Mehmed Efendi

5 Miri ile Karaa�aç ve Gökçeli Sarı o�lu Dursun-Kahraman Efendizade Süleyman

Hatib Mustafa Efendi o�lu �brahim Efendi

6 Nefs-i Serke� ile Derbend ve Tekke

Çavi� o�lu Hüseyin- Havle� (?) o�lu Ali

Müslim o�lu Abdullah Efendi

7 Göynücek ile Demircilü Altı Parmak o�lu Recep- Fındık o�lu

Hatip Hüseyin Efendi o�lu Halil




Ahmed Efendi 8 Kö�nüvak ile Erikcilü ve

Kıraclu ve Duman Altı Barmak o�lu Ömer Efendi- Altı Barmak o�lu Ahmed

Altı Barmak o�lu Osman Efendi

9 Kızma Ulya ve Kızma Süfla Deli Hasan o�lu �smail- Tatar o�lu Osman

Halil Efendi o�lu Abdulrahim Efendi

FATSA KAZASINA BA�LI MEYDAN KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Tokur ile Divani ve Karacalar Molla Mustafa o�lu

Molla Abdullah-Döngel o�lu Mehmed

Mehmed Efendi o�lu hasan Efendi

2 Gemre ile Samur ve Kaba Kise ve Kovancılu

�nce Osman o�lu Hasan-Kadı o�lu Mustafanın Damadı �brahim

Muhsin Efendi o�lu Ahmed Efendi

3 Cukde�irmen ile Kadıncık Muslu o�lu Abdullah-Sarı o�lu Osman

Halil Efendi o�lu Ali Efendi

4 A�ca Alan ile Arkın Kacmar o�lu Ali-�shak A�a o�lu Abdurrahman

Osman Efendi o�lu �brahim Efendi

5 Nefs-i Meydan ile Ali ve Rasi Dizman Halil o�lu Mehmed- Hacı Ali o�lu Mehmed

Mehmed Efendi o�lu Ali Efendi

FATSA KAZASINA BA�LI KE�DERES� KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Korkan ile Batrılar Ali A�a Mustafası

o�lu Mehmed- Kılıc o�lu Hüseyin

Osman Efendi o�lu Ali Efendi

2 Keci ile Kemtos Hacı Hasan o�lu Ali- Hacı Hasan o�lu Osman

Halil Efendi o�lu Osman Efendi

3 Kendikse ile Tatarcık Hacı Fettah o�lu Mustafa-Hacı Fettah o�lu Salih

Said Efendi o�lu Mustafa Efendi

4 Karakoyunlu ile Akça Kise Bucak o�lu Salih-Eyüb Efendi o�lu Molla Ahmed

Yakub o�lu Feyzullah Efendi

5 Koz Pınar ile Dur Ali ve Tepe Alan

�aban o�lu Hasan- Receb o�lu Mehmed

So�ic o�lu Halil Efendi

6 Çayır Alan ile Çatluca Hin o�lu Hasan- Halim o�lu Kara Ali

Kırım o�lu Mustafa Efendi

7 Fatsa Kazasında bulunan Reayayı Rum

Kalabuz o�lu Kostanti

Nikola

8 Serke� Kazasında Kabaköy, Osmane Köy ve Alakiri� Reayaları

Ke�i� o�lu Muhdisi Sava

Tobal Yaninda o�lu Yuri

9 Meydan Kazasında Çubuklu Reayaları

Yazıcı o�lu Oannes Agop o�lu Kirkor

10 Fatsa Kazasında Bazar Ordu ve Kaya Ardı Ermeni

Usya o�lu �ehak (?)

Kalaycı o�lu Sergiz

KAVAK KAZASI KÖYLER� (1837)

Sıra Nr. Köy Adları Muhtar �mam Kocaba� Kahya 1 Nefs-i Kavak ile Karka Hacı o�lu Abidin-Usta

Ahmed o�lu Mehmed Hacı o�lu Ali Efendi

2 Kayı köy ile Aslanca Topçu o�lu Hüseyin- Kahveci Ahmed o�lu Mehmed

Müderris Mahmud Efendi

3 Depecik ile Ahurlu Kral o�lu Abdullah- Emir Mehmed o�lu Mehmed

Molla Mustafa o�lu El-Hac Salih Efendi

4 Cukur Kebir ile Safid Karaka� o�lu Halil- Kulaksız o�lu Abdullah

Kavazan o�lu Ömer Efendi

5 Alaçam ile Alaçam Deresi Da�cı o�lu Ömer- Koca Mahalı o�lu Yusuf Efendi



190 M. Yavuz ERLER

Mahmud o�lu Ömer 6 Ba�alan ile Bek Beslü Tobal �mam o�lu Ömer-

Tobal �mam o�lu �brahim Hacı o�lu �smail

7 Bel Alan ile Kozalan ve Dere Köy

Kara O�lan o�lu Ahmed-Atcı o�lu Ali

�ehirli o�lu Mehmed Efendi

8 Sarı Alan ile Duman ve Bayındır

Köleci o�lu Süleyman Demirci o�lu Receb Efendi

9 Murat Beyli ile Duraköy ve Kavallu

Küçük o�lu Mehmed-Yanuk o�lu Süleyman

Hil (?) Musa o�lu Süleyman

10 Umurlu ile Ilıca ve Teknecik Bican o�lu Mehmed- Güdül o�lu Hüseyin

�sa o�lu Mustafa Efendi

11 Cerme�li ile Çarıklu Viraz o�lu Abdullah- Nısıf o�lu Mehmed

Tu�luca o�lu �brahim

12 Köseli ile Bektimur ve Orta Köy

Kethüda o�lu Mustafa-Ali Efendi o�lu Ali

Hatib o�lu Ali Efendi

13 Ku�ca ile Demirci Köy �til o�lu Ömer-Kara Hüseyin

Müderris Mustafa Efendi

14 Çukurbük ile Ulamca ve Kayaba�ı

Küleci o�lu Ahmed- Kral o�lu Ömer

Halil o�lu Mehmed Efendi

15 Gulam ile Gulam Çukuru ve Kır�anlu ve Tabaklu

Selam o�lu Emrullah- Güdük o�lu Osman

Ba�dadlı o�lu Osman Efendi

16 Çakallu ile Minoz Kör Ali o�lu Mustafa- Kadı o�lu Abdullah

El Hac Mehmed Efendi

17 Mahmudlu ile De�irmencilü ve Susuz

Gümü�cü Ali o�lu Ali Sarı Osman o�lu Osman

18 Kazancı ile Kara Aslan Alaba� o�lu Hasan- Ömer o�lu Mehmed

Balcı o�lu Mehmed Efendi

19 Sernic ile Çivril Kuru o�lu Ahmed- Kral o�lu Ali

Hatib o�lu Mehmed Efendi

20 Uraslu ile Kethuda Köy ve Muhtalu

Mahmud o�lu �smail- Alay Beyi o�lu Receb

Köse o�lu Ahmed Efendi

21 Seyyid Ali ile Göçebe ve Divanba�ı

Ayaz o�lu Ömer- Çerkes o�lu Süeyman

Ömer o�lu Hasan Efendi

22 Bek Köy ile Cayırlu Mustafa o�lu Ömer Habdiz (?) �lu Mustafa Efendi

23 Cellü ile Basdad ve Artuklu Suya Köle o�lu Salih Deli (Veli?) Ali o�lu Ali Efendi

24 Mahmud Beklü ile Da�nıc Kürt Halil o�lu Mehmed- Kerim o�lu Osman

Sarıca o�lu Mehmed Efendi

25 Karayusuflu ile Alagömlek Sarı Hasan o�lu Osman Kırbıyık o�lu Mustafa Efendi

26 Sakallu ile Tatar Musalu ve Selme� ve Tekke

Bodur o�lu Ali-Köse o�lu Mustafa

Müderris Abdullah Efendi

27 Kranto ile A�ca Kise Sekman o�lu Osman-Akba� o�lu Osman

Cingöz o�lu �brahim Efendi

28 Azaklu ile Sarbak Molla Halil o�lu Mehmed-Sinbal o�lu Mehmed

Arab o�lu Emrullah Eendi

29 Kıraclar ile Mezra Tokur o�lu Mehmed Behar o�lu Mehmed Efendi

osmanli nÜfus kayitlarina dar alternatf br … · uluslararası sosyal aratırmalar dergisi the...

Documents