osteoartrİt – tendon hasarı, yumuşak dokuda atrofi osteoartrİt tedavi seçenekleri -...
TRANSCRIPT
OSTEOARTRİT
TANIM Dejeneratif eklem hastalığı veya
osteoartroz olarak da bilinir
“Aşınma ve yıpranma” bir tür artrit
İnsandaki en yaygın görülen artrit; US’da
27 milyon yetişkin
Bir veya daha fazla eklem etkilenebilir
Sıklıkla tutulan eklemler; diz, kalça, el
vertebra, baş parmak ve 1. MTP
Daha az; omuz, ayak bileği ve MCP
OSTEOARTRİT
Patogenez
Yaşlanmayla birlikte non-enzimatik
glycation artar ve ‘Advanced Glycation
End’ (AGE) ürünler artar
Kartilajın proteoglikan yapısı değişir ve
su içeriği azalır
OSTEOARTRİT
Patogenez
Osteoartritik eklemde
-Ödem ve mikro parçalanma (microcracks)
-Kartilajda fissürleşme ve yarıkların oluşumu
-Erezyon ve yeni kemik oluşumu
OSTEOARTRİT
Patogenez
Osteoartrit: kondrositlerin yıkım ve hücre dışı matriks
sentezi arasındaki dengenin korunamaması sonucu gelişir
MMP (öz. ADAMTS) gibi proteinazlarla artmış kartilaj yıkımı
Kondrosit ve sinovisitlerce proinflamatuar sitokinlerin (IL-1,
IL-6, IL-8, LIF) salınımı artar; bu sitokinler de kartilajı yıkan
enzimleri artırır. Diğer inflamasyon mediatörleri; PG, SOR
de patogenezde önemli.
Anti-inflamatuar sitokin; IL-4, IL-10, IL-13
IL-1; kartilaj matriks yapısını değiştirir (tip II ve IX
kalojenlerin sentezi azalırken, tip I ve tip III kalojenlerin
sentezi artar
Kartilajın onarılması; IGF-I, TGF-beta
OSTEOARTRİT
Nedir?
Normal eklem
◦ Kartilaj
◦ Sinovyal sıvı ve
membran
◦ Bursa
◦ Çeşitli eklemlerin
artikülasyonu
◦ Kas, tendon,
ligament, yağ ve
kemikler
OSTEOARTRİT
Nedir? Dejenerasyon
◦ Kartilaj hasarı veya kaybı
◦ Bozuk mekanik ve aşınma
◦ Kemik kisti ve skar oluşumu
OSTEOARTRİT
Nedir?
Anormal kompansatuar yanıt
◦ Yeni kemik oluşumu – kemik spurları
◦ İnflamasyon (nadiren) – sıvı, şişlik, kızarıklık
OSTEOARTRİT
Nedenleri
Genetik Faktörler
Cinsiyet - kadın > erkek
Travma (küçük veya büyük)
Ko-morbid tıbbi durumlar
Yaşa bağlı süreçler
OSTEOARTRİT
Genetik Faktörler
◦ İkiz ve ikiz olmayan kardeş çalışmalarında
genetik faktörlerin etkisi %39-65
◦ Bu faktörlerin neler olduğu ?
OSTEOARTRİT
Cinsiyet
◦ 45 yaşından önce - erkek > kadın
◦ 45 yaşından sonra - kadın > erkek
◦ Kadınlar erkeklerden daha az kalça protezine
gider
◦ > 70 yaş büyük bölümü
◦ Kadın, obez, siyahlarda fazla; Çinlilerde az
(zayıf)
OSTEOARTRİT
Nasıl teşhis edilir? Anamnez
Fizik muayene (kemik yapıda büyüme,
krepitasyon, kısıtlı ROM)
OSTEOARTRİT
Nasıl teşhis edilir? Laboratuvar – ANA, ESR, RF
Non-inflamatuar sinovyal sıvı
X-ray, MRI
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz Egzersiz tipleri
◦ Germe
◦ Aerobik fitness
◦ Eklem hareket açıklığı
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz
Egzersiz- faydaları
◦ Kas gücünü artırır
◦ Kas, tendon ve ligamentlerin esnekliğini artırır
◦ Kilo verilmesi veya korunmasına yardım eder
◦ Kardiyovasküler fitnes için iyi
◦ Kendini iyi hissettirir
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz Egzersiz
◦ Önerilen
Yürüme
Yüzme
Bisiklet
Germe/Güçlendirme
Yoga/Tai Chi
◦ Önerilmeyen
Yüksek darbeli egzersiz
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar Acetaminophen; max: 4x500mg
◦ + güvenli, etkili, ucuz
◦ - etkisi kısa, karaciğer hastalığında kullanılmaz
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar
NSAIDs (ibuprofen, naproxen vb.)
◦ + etkin, bazıları uzun etkili, ucuz
◦ - mide ülserleri/irritasyon, böbreklere toksik
COX-2 inhibitörleri (celecoxib vb.)
◦ + etkili, daha az Gİ yan etki
◦ - kardiyak risk artışı (yüksek doz), pahalı,
böbreklere toksik
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar
Opiat analog (tramadol vb.)
Opiat ilaçlar (codeine vb.)
Glucosamine-chondroitin
◦ NIH çalışması – bazı orta-ciddi osteoartrite etkili
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Enjeksiyonlar
Kortikosteroid
◦ Anti-inflamatuar
◦ Geçici rahatlama- değişir (< 6 weeks)
◦ Optimal uygulama sıklığı tartışmalı – genellikle 3
ayda birden daha az sıklıkla uygulanmalı
◦ Riskleri – tendon hasarı, yumuşak dokuda atrofi
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Enjeksiyonlar
Hyaluronic acid deriveleri (Synvisc, Hyalgan,
Orthovisc vb.
◦ Bağ dokusunun normal bir bileşenidir (sinovyal
sıvı)
◦ Ardışık 3-5 enjeksiyon
◦ Sadece diz kullanımı için onaylanmıştır
◦ Bazı çalışmalarda bu tedavinin yararlı olduğu
gösterilmiştir, bazılarında değil
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Cerrahi
Artroskopik cerrahi
◦ 2002 – artroskopik debridman veya yıkamanın plasebo cerrahisinden daha iyi olmadığı gösterilmiştir (N Engl J Med 347:81, July 11, 2002)
◦ 2008 – artroskopik yıkama veya debritmanın medikal/fizik tedaviden daha iyi değil (N Engl J Med 359:1097, September 11, 2008)
◦ Yalnızca menisküs yırtıkları veya eklem içi osteofitleri olan belirli hastalar için uygun
OSTEOARTRİT
Tedavi seçenekleri - Cerrahi Eklem replasmanı (protez)
◦ Kalça
Çok başarılı, %90 ; 10-15 yıl sonra da hala işlevini
korur, son yayınlarda 25 yıl
◦ Diz
Çok başarılı,% 80-90 vakada 10 yıl sonra da işlevini
korur
◦ El
Daha az sıklıkla uygulanır ve bir el uzmanı tarafından
yapılmalıdır
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Cerrahi
Eklem replasman cerrahisi – Kim aday?
◦ Şiddetli, konservatif tedaviye yanıtsız,
semptomatik osteoartrit
◦ günlük yaşam aktiviteleri etkilenenler
OSTEOARTRİT
Tedavi seçenekleri - Cerrahi
Eklem replasman cerrahisi – maksimum
faydalanmak
◦ Eğer fazla kilolu veya obezse – cerrahi öncesi
kilo vermek
◦ Ameliyat öncesi kasların güçlendirilmesi
◦ Çok ameliyat yapılan bir merkez seçilmesi
◦ Belli bir rehabilitasyon tedavi programını izlemek
◦ Sabırlı olmak…ve eklemi önemsemek
OSTEOARTRİT
Alternatif Tedaviler
Anti-inflamatuar pomadlar/jeller, (Capsaicin,
methylsalicylate)
Sıcak/soğuk uygulamalar
Vitaminler
Yeşil çay
Elekriksel uyarı (TENS)
Akapunktur
OSTEOARTRİT
Gelecek çalışmalar
Genetik faktörlerin anlaşılması ve kartilaj
hasarının nedenlerinin anlaşılması
Genetik mühendisliği
◦ Kartilaj hücre replasmanı
◦ Stem cell transplantasyonu
◦ Gen tedavisi
Diğer ilaçlar (oral IL-1 antg. vs)