outsiderart syndion - veiling catalogus kat en logus

C ATA L O G U S B I J D E K U N S T V E I L I N G

VA N O U T S I D E R A R T S Y N D I O N E N

G L A S B L A Z E R I J L E E R D A M

5 M A A R T 2 0 15 VA N A F 19. 3 0 U U R

I N D E G L A S B L A Z E R I J A A N D E

Z U I D W A L T E L E E R D A M

COLOFON

Uitgave van werkgroep ter

bevordering van OutsiderArt

Syndion Veiling maart 2015.

Gorinchem, 2015

www.syndion.nl

Tekst:

Jos Huibers

Eindredactie:

Mirjam Rinzema

Fotografie:

Jaccolien Stein-Wallaard

www.wall-artphotography.com

Roos Vlasblom

Roelof Marskamp

Vormgeving en druk:

Van Hoogdalem Grafimedia, Arkel

Oplage: 500 exemplaren

2

Op 5 maart 2015 vindt een unieke veilig plaats. Rond de

dertig glaskunstwerken worden samen met ongeveer dertig

kunstwerken (voornamelijk schilderijen) onder de hamer

gebracht. De opbrengst van deze veiling, waarvoor de

kunstenaars hun werk om niet beschikbaar hebben gesteld,

komt ten goede aan de ateliers van OutsiderArt Syndion.

De glaskunstenaars inspireren hun werk op de werken van

de kunstenaars van OutsiderArt.

Dit boek is een ode aan de werken van de kunstenaars van

OutsiderArt van Syndion. Over hen en over hun werk gaat

dit boek. Drieëntwintig kunstenaars, geïnterviewd door

Jos Huibers, lichten hun leven en werk kort toe. Ook het

werk dat specifiek voor de veiling is gemaakt wordt hierin

beschreven en afgebeeld.

Syndion is er trots op dat deze unieke mensen hun

bijzondere werk maken in ons atelier OutsiderArt in

Gorinchem. Met de kunstenaars en hun begeleiders

hoop ik op een succesvolle veiling en start van een nieuw

OutsiderArt-atelier in Leerdam.

Harry Vogelaar

bestuurder Syndion

3

O V E R D E A U T E U R

Jos Huibers (1952) begon zijn werkende bestaan in de

jeugdzorg. Hij stapte in 1992 over naar de gehandicapten-

zorg en werkte 20 jaar als manager Dagbesteding bij

Syndion. Sinds 2012 is hij met pensioen en houdt hij zich

als freelancer bezig met tekst, regie en spel. Hij schreef

voor Syndion al eerder twee boeken: ‘In mijn dromen kan ik

lopen’ (2012) en ‘Soms een beetje eigenwijs’ (2014).

6

H E T T O L H U I S

Het Tolhuis staat nog fier overeind direct achter de

gerenoveerde Gorinchemse stadswallen. Aan de zijde

van de Waal, die op hoogte van Gorinchem de naam

Merwede draagt. Het is meer dan een gebouw, het is een

monument dat vier à vijf eeuwen versteende geschiedenis

in zich draagt. Dat voel je als je binnenkomt door de zware

brede deur in de hoge statige hal, bekleed met marmer. Er

rijst een trap omhoog met een historische houten leuning

en een plateau halverwege, waarvandaan je een publiek

in de hal moeiteloos kunt toespreken. Vanuit de hal kijk je

dwars door de tralies in een kleine hoogverheven opkamer,

waar ooit de wanbetalers, tolontduikers en smokkelaars

werden opgesloten. En wie de trap neemt en het plateau

passeert komt uiteindelijk op de eerste verdieping in de

grote zaal, de mooie zaal, de statige zaal. Hoog in de lucht

dragen kolossale balken, geschraagd op rijkversierde

ornamenten, het plafond. De balken buigen wat door onder

de eeuwenoude last. Er is nog de reusachtige schouw, waarin

ooit stammen hout vlam vatten en de ruimte verwarmden. En

daar is nu het atelier waar de kunstenaars werken. Een ruimte

waar je stil van wordt. Een ruimte die tot nadenken stemt over

voorbije tijden en over al datgene, dat in dit gebouw moet en

kan hebben plaatsgevonden. Er zijn zo’n twaalf werkplekken,

veelal tafels, in hoogte en grootte verschillend, waaraan

kunstenaars werken. Geconcentreerd. De sfeer is sereen,

een plechtige rust. Een schilderij, een tekening, een beeld –

driedimensionaal zegt iemand. In een aangrenzende ruimte

- in de voormalige toren - werkt een tweetal kunstenaars

aan een reusachtig doek, een derde legt de laatste hand

aan een levensgroot beeld, een pop, op wielen. Als het in

de weg staat, vanwege het maken van een foto, kan het

moeiteloos worden weggereden. Uit de verte, door lagen

steen gedempt, klinken geluiden van de theatergroep, die

op de begane grond aan het repeteren is. De omgeving is zo

inspirerend – zegt iemand – het brengt het beste in je boven.

Is het een kunstenaar? Een begeleider? Of een vrijwilliger, die

zojuist een workshop heeft gegeven? En ook nog een uurtje

aanschuift om een eigen werk af te maken?

7

M A R G O T V A N D E R W O U D E E N M A R I A N N E K N I R I M

VOLSTREKT PERSOONLIJKE UITINGENALS ZIJ KIJKEN, ZIEN ZE WAT ANDERS DAN WIJ

Margot van der Woude en Marianne Knirim zijn begeleiders

op het Tolhuisatelier in Gorinchem. Gedurende jaren

ondersteunen zij mensen met een handicap zowel in

hun ontwikkeling als mens als in hun ontwikkeling als

kunstenaar. Dat is geen sinecure. “Je probeert zorgvuldig te

zijn in het zodanig ondersteuning bieden, dat je technieken,

materialen en nieuwe ideeën aanreikt en helpt toepassen,

zonder richting te geven aan de aard van het resultaat: het

kunstwerk.”

“Bij OutsiderArt gaat het immers om volstrekt persoonlijke

en directe uitingen van kunstenaars, die niet belast zijn met

kennis van kunst, kunstrichtingen en kunstgeschiedenis. Dat

is de kern.”

“De oorsprong van de OutsiderArt is te vinden in de

Art Brut, in de persoon van Jean Dubuffet, die weer

geïnspireerd werd door de vooroorlogse kunst van onder

andere Paul Klee en Cobra. Het gaat om ruwe, rauwe,

ongebonden kunstuitingen, vaak gebaseerd op tekeningen

van psychiatrische patiënten in inrichtingen en van

kinderen. Voor deze kunstenaars was dit vaak een nieuwe

weg. Zij moesten bestaande kennis loslaten en op zoek

gaan naar hun oerkracht, naar de emotie en de krachtige

expressie in hun wezen, die ondergesneeuwd, maar niet

verdwenen bleek. Zij moesten als het ware eerst iets afleren

om deze kunst te kunnen maken.”

“Mensen met een handicap hoeven niks af te leren. Zij

worden in hun uitingen veel minder gehinderd door kennis,

verstand en trends. Zij zitten dichtbij hun gevoel en hun

emotie. Zij zijn in hun uitingen vaak veel minder afgeremd

en uiten zich open en puur. Ze hebben als het ware een

gemakkelijker toegang tot het ongeremde kind, dat in

hen – en ons allen – huist. Wij verbazen ons zo vaak: als zij

bijvoorbeeld met ons naar een foto kijken, dan blijken zij

iets heel anders te zien. Alles moet dan worden afgebeeld,

hoe dan ook, alles moet te zien zijn: ogen, oren, de

mond, de voeten, de handen, maar bij wijze van spreken

ook de achterkant. En heel mooi, alles vindt een plek,

8

heel gemakkelijk. Er wordt niet over nagedacht, er wordt

gewoon gedaan. Bijvoorbeeld in het schilderij Bloem of

Poes van Lisette Blokland (zie pag. 19): het is gebaseerd op

een foto van een schilderij van een bloem, respectievelijk

een poes, maar het eindresultaat lijkt in niets meer op het

oorspronkelijke voorbeeld. Dit voorbeeld heeft slechts het

creatieve proces op gang gebracht.”

“Of bijvoorbeeld Dirk van Drenth (zie pag. 74), hij maakt

als het ware in een seconde een foto van een voorstelling

en kan dat dan heel precies weergeven. Maar wel op een

volstrekt eigen manier. Hij denkt geen moment ‘dat kan ik

niet of dat is onmogelijk’. Hij gaat gewoon aan de gang.”

OutsiderArt toont het geheel eigen perspectief van

individuele mensen, van hoe de wereld er uit ziet. Soms

kan een vorm van autisme binnen één thema tot een bijna

obsessieve massaproductie neigen, soms kan een lichte

psychose het werk onmiskenbaar kleuren en soms kan een

eenzijdige fascinatie tot een zeer eigenzinnige waarneming

van de werkelijkheid leiden. En het is altijd boeiend, zeer

persoonlijk en herkenbaar.”

“En mensen met Down syndroom, die schilderen vanuit

het hart, of vanuit de ziel, misschien dat nog meer. Dat is

zo ongeremd en direct. Daar wordt geen moment over

nagedacht, niet vooraf en ook niet achteraf. Het wordt

gewoon gemaakt, tot het klaar is. En als je dan vraagt wat

het is of hoe het heet, dan zeggen ze: ‘Ik weet het niet,

gewoon Bos, of Boom of Mannetje’.”

“OutsiderArt staat los van bestaande trends en stromingen.

Er zijn geen commerciële motieven. Slechts enkelen denken

na over hun kunstenaarschap of dromen er van beroemd te

worden en ooit in een groot museum te hangen. Maar de

meesten zijn daar helemaal niet mee bezig. Ze schilderen

wat ze zien, wat ze denken, wat ze voelen, wat ze zijn. Ze

drukken zich uit, zonder bijbedoelingen.”

9

B E N I K A A N H E T H E L P E N O F A A N H E T S T U R E N

HET MAKEN VAN KUNST KAN OOK VEEL LOSMAKEN

“Ze vertellen altijd hun eigen verhaal. Door nieuwe

technieken en nieuw materiaal aan te reiken probeer je

mensen meer mogelijkheden te bieden om zich uit te

drukken. Vervolgens kiezen en bepalen de mensen steeds

zelf waar zij het liefst mee werken en hoe. Florine Kikkert

(zie pag. 22) bijvoorbeeld werkte aanvankelijk uitsluitend

met stiften. Langzaam hebben we haar gestimuleerd ook

met verf te werken. Dat was voor haar in het begin heel

moeilijk, vooral omdat ze met verf niet zo snel kon werken,

terwijl zij graag veel en meer wilde maken. Gaandeweg

koos zij echter steeds vaker zelf voor verf, waardoor zij nu al

veel meer mogelijkheden heeft om zich uit te drukken.

Of wij vragen haar: ‘Is het wel af Florine’? Of: ‘Waar gaat je

verhaal vooral over en kun je eens proberen dat wat meer

naar voren te halen’?”

10

“Maar er zijn ook dilemma’s. Regelmatig vraag ik me af:

‘Ben ik nou aan het helpen door te reflecteren of ben ik

toch aan het sturen in de door mij gewenste richting’? Daar

wil ik voor waken. Als begeleider wil je mensen stimuleren

en ondersteunen in hun ontwikkeling op het gebied van

technieken en onderwerpkeuze en perspectief, dit echter

zonder voor hen een richting te bepalen.”

“En daarnaast zijn er de persoonlijke ondersteuningsvragen

van de individuele mensen. Het maken van kunst kan veel

losmaken. Sommige mensen moet je helpen te voorkomen,

dat zij zich verliezen in hun werk, in een psychose raken. Of

mensen kunnen plots heel verdrietig worden omdat hun

werk – of dat van een ander – een heftige emotie losmaakt,

een groot verdriet, een oude herinnering. Niet voor niks

wordt het schilderen vaak als therapie gebruikt.” “Soms

ook is een werk zo persoonlijk, dat het niet geschikt is

voor expositie of verkoop. Dan komt het in het persoonlijk

levensboek, strikt voor eigen gebruik.”

“Mensen ontwikkelen allemaal hun eigen handschrift”, zegt

Margot, “ook werk van vijf, zes jaar geleden herken ik nog

meteen. Ik bedoel, ze zijn een paar jaar verder, maar ze

hebben volledig hun geheel eigen manier van waarnemen

en uitdrukken behouden.”

11

T O M D E J O O D E ( 1 9 9 3 )

Ik ben opgegroeid in Spijk, maar nu woon ik in een

eigen huis in Gorinchem. Op de derde verdieping, dan

kan ik ver kijken. Op school heb ik leren koken. Nu krijg

ik wat begeleiding bij klusjes en de was. En ik vind het

nog moeilijk om beslissingen te nemen en om te kiezen.

En om een goed dagritme te houden. Bij een nieuwe

computergame ben ik geneigd de hele nacht door te

spelen. Dan vergeet ik al het andere. Maar het gaat goed

met me. Over een tijdje kan ik helemaal zonder begeleiding

zelfstandig leven. Ik wil een lekker rustig en fijn leven. En

dit werk blijven doen. Twee dagen op het theater en twee

dagen in het atelier. En op woensdag vrij. Dan blijft alles in

balans. En balans, dat is belangrijk.

LEKKER RUSTIG EN FIJN LEVENALLES IN BALANS

13

HYENA

Hij is wel goed gelukt. Het is een

hyena. Gewoon een hyena, er zit

geen verhaal achter. Ik schilder vaak

dieren. Ik houd van dieren. Van

honden en katten bijvoorbeeld.

Thuis hadden wij een hond. Hij was

schattig. Ik vind het gewoon leuk

om te doen.

Mijn plan is om samen met een

andere kunstenaar een groot doek

te maken met twee zelfgemaakte

figuren, die met elkaar vechten.

Echt heel groot. Maar dit is dus een

hyena. Ook leuk, vind ik.

q

14

ONTWERP OP WERK VAN:TOM DE JOODE

UITVOERING:GLASMEESTER GERT BULLEE

ASSISTENT: JESSICA HOMICH

15

L I S E T T E B L O K L A N D ( 1 9 8 4 )

Ik woon in Hardinxveld-Giessendam. Bij mijn vader en

moeder. En mijn broertje. Mijn zus is het huis uit. Ik vind

het zo goed. Ik ben blij. En bijna altijd vrolijk. Maar soms

niet hoor. Maar meestal wel. Ik ben ook actrice. Ga twee

dagen per week naar het theater en drie dagen naar het

atelier. Ik vind het leuk om te tekenen en te schilderen, dat

heb ik gewoon ontdekt. Daar ben ik blij om. Maar ietsje

meer ben ik nog actrice. Ik vind het fijn om op te treden.

Het is lekker zomer. Dan zijn er meer kleuren dan in de

winter. Dat vind ik fijn.

IETSJE MEER EEN ACTRICELEKKER ZOMER, ALTIJD VROLIJK

17

BLOEM

Het is een bloem. Een bloem

heeft veel kleuren. En je kunt hem

maken zoals je wilt. Ik schilder

meestal bloemen of dieren. En

soms de lucht. Met wolken. En ik

wil nog een keer de zee schilderen.

Maar bloemen zijn altijd vrolijk.

En met veel kleuren. Een bloem is

gewoon altijd vrolijk, een bloem.

Soms gebruik ik een plaatje, maar

meestal niet. Deze bloem heb ik

zelf bedacht.

q

18

ONTWERP OP WERK VAN:LISELOTTE BLOKLAND

UITVOERING:GLASMEESTER JOSJA CAECILIA SCHEPMAN

ASSISTENT:ROBERT LENNER

19

F L O R I N E K I K K E R T ( 1 9 8 2 )

Ik ben bijna 32. Dan gaan ze mevrouw tegen me zeggen. Nu

ontwijken ze dat een beetje. Ik wil niet trouwen. Als ik daar

aan denk word ik kotsmisselijk. Kijk, ik schrijf met rechts alsof

ik links ben. Ik ben opgegroeid in Tuil, nu woon ik in Leer-

dam. Ik heb twee zussen en drie halfzusjes. De middelste is

gestorven aan kanker. Ik krijg de rillingen nu ik er weer aan

denk. Toen ik drie of vier jaar was tekende ik al veel, vooral

zelfbedachte stripfiguren. Ik kan goed kleuren uit elkaar

houden. Als er kleuren verf of panelen of doeken besteld

moeten worden, dan moet je bij mij zijn. Ik ben goed in

karikaturen. Zoals het hondje Molly. Ik blijf altijd schilderen,

anders kan ik mijn woede, agressie en frustratie niet kwijt.

Ik ben gefrustreerd. Ik schilder altijd in thema’s. Ik heb heel

veel doeken gemaakt over het Midden-Oosten conflict. Dat

is nu te erg, daarom kan ik dat nu niet meer. Er vallen te veel

doden. Ik heb ook veel geschilderd over het naturisme. Na-

turisme is lekker vrij en doorluchtig, bloot is vrijheid. Nu werk

ik aan Urk, klederdracht. Maar tussendoor wil ik wel rek- en

strekpauzes invoeren met naturisme en het Midden-Oosten.

Ik voel me geen hetero, maar ik ben wel fan van FC Utrecht.

DAN GAAN ZE MEVROUW TEGEN ME ZEGGENANDERS KAN IK WOEDE, AGRESSIE EN FRUSTRATIE NIET KWIJT

20

ONTWERP OP WERK VAN:FLORINE KIKKERT

UITVOERING:GLASMEESTER MARCO LOPULALAN / ROYAL LEERDAM CRYSTAL

SLIJPER: ALBERT SEUBRING

ASSISTENT:ZIGGY SPRONK

21

URKER VROUW OP

MIDDELBARE LEEFTIJD

Ik vond een boek over klederdracht.

Die van Urk vind ik het mooist. Met

die haarbandjes en die oorijzers.

En met een krablap en een harnas

om niet te vallen. Alles is mooi

in Urk, ook de visvangst en de

vissers. Klederdracht is ongerept en

daardoor vrij. Die mensen dragen

gewoon wat ze mooi vinden. Die

kapjes zijn ook leuk.

Deze vrouw is in de rouw. Ze

is verdrietig want er is iemand

overboord geslagen. Een kleinkind

misschien? Het is eigenlijk kunst

in kunst met die moderne blokjes.

Het is een oefening in opvullen. De

boot is een vissersboot. Dat zie je

wel. Ik ben goed in boten.

En de Israëlconferentie in 2021, dat

wil ik ook in een rek- en strekpauze.

En het koningshuis ook!

q

23

K E L S E Y W I E K E N K A M P ( 1 9 9 4 )

Ik woon in Gorinchem. Met mijn moeder en een broertje en

een zusje. Ik heb geen vader meer. Die zit in de hemel. Hij

was ziek, hij lag in bed. Ik ben nog steeds verdrietig. Toen

ik 18 jaar was ging ik werken op het atelier. Drie dagen per

week. Ik werk ook twee dagen op het naaiatelier De Kleren

van de Keizer. Daar naaien we toneelkleren. Ik vind tekenen

gewoon lekker. Ik doe het graag. Kleuren en zwart-wit,

alle twee. Ik ga altijd eerst in een boek kijken tot ik denk:

hee dat is mooi, dat wil ik ook. Mij broertje is altijd werken,

alleen mijn zus komt op visite.

IK HEB GEEN VADER, DIE ZIT IN DE HEMELKLEUREN EN ZWART-WIT

24

ONTWERP OP WERK VAN:KELSEY WIEKENKAMP



25

ADÈLE

Het is Adèle, een zangeres. Met

kleuren en schaduw. Ik hou van

muziek, maar ik luister er nooit naar.

Ik hou van stil. Ik weet niet hoe lang

ik er over gedaan heb, maar ik ben

wel tevreden, ja. Over het resultaat.

Het is best Kelsey-achtig. Ik heb

nog meer schilderijen gemaakt

van Adèle, maar ik weet echt niet

hoeveel.

Nu schilder ik een Keltisch kruis. In

kleur en zwart-wit. Dat is ook leuk.

q

27

R U W A N B E V E L A N D E R ( 1 9 8 9 )

Ik ben geboren in Sri Lanka. Ik ben geadopteerd. Mijn

adoptieouders wonen in Zeeland. Toen ik vier jaar was,

kon ik niet meer bij mijn adoptieouders blijven. Toen

kwam ik in allerlei pleeggezinnen en tehuizen, eerst in

Amsterdam, later in Breda en Dordrecht. Toen moest ik

naar Gorinchem, dat vonden ze beter voor me, terwijl

ze me een eigen woning beloofd hadden. Ik woon nu

samen met een huisgenoot in een appartement. Al vier

jaar. Dat is vier jaar te lang. Het gaat gewoon niet meer.

De woningbouwvereniging doet moeilijk. Ze willen geen

mensen met een handicap. Na de praktijkschool ben ik naar

de MBO gegaan. Ik heb Zorg en Welzijn gedaan op niveau

1. Ik wilde activiteitenbegeleider worden van kinderen.

Dat kan nu niet meer, na mijn psychose. Ik ben gek gemaakt

door vrienden. Ze kwamen allemaal met hun problemen

bij mij. Als ze verdwenen ging ik de hele nacht zoeken. Ik

ben te barmhartig, te lief. Ik trek me alle problemen van

de wereld aan. Daarom gaat het niet zo goed met me.

Ik hoor voices, ze zeggen allemaal dingen die ik moet doen.

IK BEN TE BARMHARTIG, TE LIEF, IK TREK ME ALLE PROBLEMEN AANIK HOOR STEMMEN, ZE ZEGGEN WAT IK MOET DOEN

Dan hangt er ’s ochtends een touw aan het plafond of er

ligt allemaal glas op de grond. De wereld is slecht: oorlog,

mishandeling, verkrachting. Ik moet me opofferen, net als

Jezus.

Ik ben van de muziek. Ik heb negen gitaren, een ukelele,

twee synthesizers, maar ik kan nu geen muziek meer maken.

Ik kan niet tegen het geluid. Maar misschien, als je over

een maand of zo nog eens komt, dan kan het heel anders

zijn. Misschien gaat het dan beter. Dat hoop ik. Dan wil ik

graag piano voor je spelen. Aan mijn muziek kun je horen

hoe het met me gaat. Als het goed gaat is het vrolijk, als

het slecht gaat droevig. Aan de ene kant is dat wel goed,

omdat je dan een afwisselend repertoire krijgt. Ik maak

medologische muziek. De m staat voor Middeleeuwen en

de l voor liefde. Ze proberen die persoon uit mijn hoofd te

schoppen. Ze gaan de medicatie verhogen. En anders ga ik

een tijdje in een klooster wonen. Om rust te vinden. Ik ben

niet gek hoor. Ik weet wel dat die stem in mijn hoofd mijn

eigen stem is, maar toch is het een reële persoon voor mij.

29

WATERVAL IN DE AMAZONE

Dat is de rustigste plek op de hele

aarde. Die rotsen zijn mensen

die kijken met een ander oog

naar de natuur. Naar wat nu nog

mooi is. Zo hoort het te zijn, maar

het wordt bedreigd. Door de

vervuiling, plastic, oorlog, geweld.

Ik ben zelf een activist voor de

natuur en de dieren. Ik vind het

heel erg: dierenmishandeling,

vliegtuigrampen, waarbij

onschuldige kinderen omkomen.

Wij zijn geen slaven of machines,

maar er zijn mensen die als slaven

of machines gebruikt worden. Veel

van mijn schilderijen gaan over de

vernietiging, over het leven dus en

het geloof. Deze niet. Deze gaat

over hoe mooi het kan zijn. Dit is de

enige, de eerste.

q

30

ONTWERP OP WERK VAN: RUWAN BEVELANDER


ASSISTENT:JESSICA HOMICH

31

J U S T I N E B O U W M A N ( 1 9 7 6 )

Ik ben geboren in Gorinchem. In het ziekenhuis. Ik heb ook

in een gezinsvervangend tehuis gewoond. In Zeist en in

Utrecht. Daar was niemand aardig. Ze gingen me pesten en

ze sloten me op in mijn kamer. Ik was verdrietig en bang.

Nu woon ik in Gorinchem. Eerst woonde ik een beetje

eenzaam en alleen. Nu niet meer. Ik heb een eigen kamer,

maar er zijn wel mensen om mee te praten. Lachen en een

babbeltje maken, dat vind ik leuk. Ik ben drie dagen per

week op het atelier en twee dagen werk ik bij Kleren van de

Keizer. Ik kan niet kiezen. Ik kan ook geen afscheid nemen.

Dat vind ik moeilijk.

Ik ben begonnen met schilderen in januari. Ik weet niet

meer in welk jaar. Ik kan goed tekenen en goed verven. Als

ik ga beginnen ga ik altijd eerst in een boek kijken. Dat ga

ik dan natekenen, maar wel anders. Soms schilder ik uit mijn

hoofd.

Mijn moeder houdt niet van enge dingen. Ik wel, ik vind

het juist leuk. Geheime deuren, geheime kamers en enge

films. Ik hou ook van schatten en goud. Ik heb een keer een

schatkist gevonden, hihihi.

VAAK WAS IK EENZAAM EN ALLEEN, MAAR NU NIET MEERLACHEN EN EEN BABBELTJE MAKEN

33

BOS EN NATUUR

Zie je, dit schilderij is lichter

en donkerder. Dat heb ik

geoefend. Het is een bos en

natuur. Ik schilder graag de

natuur. Er zijn paden en vogels.

Het is herfst in het bos. Het is

ook geheimzinnig. Er is een

donker pad of bijvoorbeeld

een grot: een zwart gat waar je

in kan. Dan weet je niet wat er

achter zit. Dat vind ik spannend,

dan word je nieuwsgierig. Ik

blijf altijd schilderen. Het is

leuk. Het is mijn droom

q

34

ONTWERP OP WERK VAN: JUSTINE BOUWMAN

UITVOERING: GLASMEESTER GEIR NUSTADT

35

A D A M D E C A N N E ( 1 9 8 9 )

Ik woon nu in Dordrecht, maar ik ben over heel Nederland

opgegroeid. Ik heb in Alblasserdam gewoond, in

Barendrecht, in Zeist bij Zonnehuis Veltheim – dat is nu

op de fles – weer in Barendrecht, toen in een Thomashuis

in Hellevoetsluis en toen bij Syndion, eerst in Gorinchem

en nu in Dordrecht. Ik heb van alles een beetje, een soort

drieluik, ADHD, Gilles de la Tourette en Asperger. Ik kan

wel leren, maar alleen als het mijn interesse heeft, als ik het

nodig heb. Ik heb overal intern onderwijs gehad, maar ik

heb er niks van opgestoken. Ik leer door televisie te kijken

of naar series op de computer. Vooral Engels. Ik kan beter

Engels schrijven dan Nederlands.

Toen ik zes jaar was raakte ik in de ban van Pokémon op

televisie. Het stimuleerde mij om gericht te gaan tekenen.

Toen ik veertien was of zo kreeg ik mijn eerste computer.

Ik werkte met het programma Paint, maar keek ook veel

op internet naar tekenfilms. Japanse tekenfilms vooral. Zij

tekenen ons zoals zij vinden dat wij eruit zien, met grote

blauwe ogen. Dat vinden zij heel mooi. Ik ben steeds meer

eigen figuren gaan ontwikkelen, zelfbedachte monsters,

ADHD, GILLES DE LA TOURETTES, ASPERGERWEL 14 JAAR INTERN ONDERWIJS, MAAR IK HEB ER NIKS VAN OPGESTOKEN

maar ook engelen en allerlei personages. Soms maak ik

oud werk opnieuw. Dan zie je wat voor ontwikkeling je hebt

doorgemaakt. Ik wil graag anderen inspireren. Daarom

maak ik foto’s van mijn werk en dat publiceer ik dan op

Deviant art. Dan krijg je ook reacties. Ik ben altijd bezig

met mijn tekenstijl. Thuis ook. Ik kom twee dagen per week

naar het atelier. Ik werk ook twee dagen in een keuken in

Dordrecht.

37

TWILIGHT

Twilight toont een magische wereld.

Het is ook de magische periode

elke dag. Er staan allemaal figuren

op, met allemaal dezelfde soort

kleding, maar wel allemaal anders.

De kleding drukt uit dat ze wel een

verband hebben met elkaar, maar

dat ze ook allemaal verschillend zijn.

Net als mensen, die vormen ook

groepen. In de mythologie staat

twilight ook voor de magische wereld

van heksen en tovenaars. Iedereen

draagt iets: een schild, een zwaard,

een bol. Dit drukt uit dat ze allemaal

een eigen specialiteit hebben in de

gemeenschap, de groep. Het lijkt

één groep, maar eigenlijk verschillen

ze enorm.

Alle cirkels tonen een ander element:

links is licht, rechts is duisternis,

boven is water, onder is aarde, links is

wind, rechts is vuur. Onbewust streef

ik naar ordening, naar balans. Dat zie

ik altijd pas achteraf. Ik schilderde

q

bijvoorbeeld een kersttafereel.

Er waren drie hemellichamen,

drie koningen en in de stal waren

Jozef en Maria en het kindje Jezus.

Verder niks. Geen dieren. Het waren

allemaal personages uit verschillende

series. Allemaal drietallen. Daarom

kon er geen os bij in de stal, of een

ezel, of een draak.

38

GLASONTWERP: THEA FIGEE

UITVOERING: GERT BULLE


39

A T I E M E I J D A M ( 1 9 6 3 )

Atie werkt nu aan een wereldbol. Zij beplakt en beschildert

een reusachtige skippybal. Zij is begonnen met de

Noordpool, uitsluitend wit. IJs. De rest van de wereld

bedenkt ze zelf. Land en water. Zonder voorbeeld, zegt

ze. Atie creëert haar eigen wereld. Zoals haar wereldbol is

alles rond. Haar werken zijn rond, vol rondingen. Atie woont

in Leerdam, in een woongroep. Al heel lang. Zij heeft drie

zussen. Atie is de jongste. Vader en moeder zijn al lang

geleden overleden. Waar ze geboren is, weet ze niet meer.

Ergens.

Zij werkt het liefst met krijt. En een beetje verf. En ze

schildert van alles. Elke keer wat anders. Maar wel rond.

Dat wel.

ELKE KEER WAT ANDERSIK HOU NIET VAN VIERKANT

41

ROND MANNETJE

Ik heb het lang geleden gemaakt.

Het is een mannetje, geen vrouwtje.

Ik weet niet wat hij doet. “Is hij aan

het ballen?”, vraag ik haar. “Ik weet

het niet”, zegt ze. “Is hij aan het

dansen?” “Ik weet het niet”. “Of

is hij aan het werken?” “Ik weet

het niet. Hij is er gewoon. Verder

weet ik het niet. Hij is goed gelukt,

dat wel. En hij mag wel verkocht

worden. Ik heb er nog meer.”

Allemaal rondjes. Je ziet het

meteen: dat is er één van Atie.

q

42

ONTWERP OP WERK VAN:ATIE MEIJDAM

UITVOERING: PAUL SPANNENBERG

43

M A R I A N N E V A N H E R P E N ( 1 9 4 1 )

Ik trakteer vandaag omdat ik afscheid neem. Ik ben acht jaar

gebleven hoor! Ik was al 65 jaar toen ik kwam. En ze zeiden

steeds: je moet nog even blijven, je maakt nog zulke mooie

dingen. Maar nou is het mooi geweest. Ik word volgende

week 73! Ik ga met pensioen. Ik was vanochtend heel vroeg

wakker. Ik was zenuwachtig vanwege het afscheid.

Ik ben geboren in Utrecht. Maar ik heb overal in Nederland

gewoond. Mijn vader was uitvoerder bij de waterzuivering.

Als hij ergens werkte, dan gingen wij mee. We woonden in

de salonwagen. Dat is een huis op wielen. Ik heb nog twee

oudere zussen, maar die zie ik niet zo vaak. Nu woon ik al

heel lang in Gorinchem. Eerst in een gezinsvervangend

tehuis, maar nu op een eigen flat. Dat is goed. Ik heb pas

laat ontdekt dat ik schilderen leuk vond. Ik was al 65, kun je

nagaan! Hierna ga ik nog naar een project voor ouderen,

een soort soos. Beetje kletsen, koffiedrinken, een spelletje.

Soms ben ik een beetje somber. Dan hou ik niet van mezelf.

IK BEN BIJNA 73, IK GA MET PENSIOENSOMS HOU IK NIET VAN MEZELF

44

ONTWERP OP WERK VAN: MARIANNE VAN HERPEN



45

DE KONINGIN. BEATRIX

Soms hou ik van het

koningshuis. Soms niet. Op het

schilderij staat de koningin met

een mooie jurk. Met allemaal

versieringen. En er is een dier.

Een geit, daarboven, een geit.

Nee hoor, het is natuurlijk een

hondje. Die andere dieren zijn

gewoon dingen. Ik gebruik

altijd gemengde technieken.

Viltstift en potlood en verf. Ik

schilder altijd uit mijn hoofd.

Altijd. En altijd dieren en

mensen. Wat ik in mijn hoofd

opmerk.

q

47

G R E T C H E N T A B A N C O ( 1 9 9 1 )

Ik ben in de Filipijnen geweest. Op vakantie. Voor de eerste

keer in tien jaar. Eerst herkende mijn familie me niet, maar

later weer wel. Ik heb op de Filipijnen gewoond tot mijn

dertiende. Mijn moeder had een man leren kennen in

Nederland. Zij woonde al wat eerder in Nederland. Toen

heeft zij mij en mijn twee broertjes ook naar Nederland

gehaald. Wij hebben meer toekomst hier. Ik heb ook

nog een klein broertje, dat is van mijn moeder en mijn

stiefvader. Wij wonen in Streefkerk. Ik heb op het Stedelijk

Dalton Lyceum gezeten, maar daar gingen ze me pesten

en achter mijn rug over mij praten. Toen wilde ik niet meer

naar school. Toen ik zeven jaar was ging ik al tekenen. En

iets later ook schilderen. Ik schilder graag de Filipijnen. Ik

weet er nog veel van. Ik heb ook een vriendje. Hij woont op

de Filipijnen. Ik kende hem al toen ik zes jaar was, hij is twee

jaar ouder. Ik mis hem heel erg. We gaan wel vaak skypen.

En later gaan we trouwen. Dan komt hij ook in Nederland

wonen. Dat wil hij ook. Hier heeft hij meer toekomst. In

september ga ik weer naar school. Ik wil een administratieve

opleiding doen.

ALS IK MIJN OGEN DICHT DOE, DAN ZIE IK HET WEEREERST HERKENDEN ZE MIJ NIET

48

ONTWERP OP WERK VAN: GRETCHEN TABANCO

UITVOERING: GLASMEESTER GERT BULLEE


49

I’LL TAKE YOU TO THE

PHILIPPINES

Dit is in het zuiden. Op het

Davao Samal Island. Het is het

strand. Toen ik dit zag stond

ik boven op een berg. Ik keek

naar beneden. In de Filipijnen

is het zomer in april en mei. Ik

heb nog heel veel beelden van

de Filipijnen. Als ik mijn ogen

dicht doe, dan zie ik het weer

voor me. Er zijn veel bloemen

en planten. Er zijn veel

bloemen op de Filipijnen. Dat

huisje is precies zo. Misschien

ga ik er daar later wonen met

mijn familie. Voor de vakantie

alleen, niet voorgoed. Want

ik heb daar geen toekomst. Ik

wil de mensen laten zien hoe

mooi het daar is. Hoe groen en

kleurrijk.

q

51

D I R K S L O B ( 1 9 5 6 )

Ik woon nu in Gorinchem in een eigen appartement met

een woonkamer en een slaapkamer en een badkamer. Ik

eet altijd beneden, samen met de anderen op het Synpunt.

Het bevalt goed. Ik heb geen vrienden, maar Niels is wel

een vriend. Soms komt hij bij mij televisie kijken. Daarvoor

heb ik altijd in Nieuwpoort gewoond, bij mijn vader en

moeder. Mijn vader is overleden in 1994 en mijn moeder

in 2002. Toen heb ik nog een tijdje in Dordrecht gewoond.

Ik heb één zus, die zie ik vaak. Ik heb altijd getekend.

Molens vooral en kerken. Gebouwen, geen mensen. En

plattegronden. Molens vind ik leuk om te zien. Vooral als

de wieken draaien. Ik heb een tentoonstelling gehad in

molen De Hoop. Leuk hè, Jos. In Kinderdijk staan ook veel

molens. Moderne molens vind ik ook mooi. Die zijn hoog,

ze hebben maar drie wieken. Maar oude molens zijn leuker

om te zien. Ik blijf altijd schilderen, ik word er blij van.

VOORAL MOLENS, KERKEN, GEBOUWEN EN PLATTEGRONDENLEUK HÈ JOS, MOOI HÈ

52

ONTWERP OP WERK VAN:DIRK SLOB



53

DE LANGERAKSE MOLEN

Deze molen staat langs de

Provinciale weg. Ik kom er

nog langs als ik met de bus

naar Nieuwpoort ga. Als ik ga

logeren, een keer per maand.

Het is een watermolen met een

scheprad en met wieken voor

de wind. Er woont niemand

meer in. Het is leuk om naar

te kijken, niet om in te wonen.

Het is vrolijk, mooi. Er staan

allemaal bloemen omheen en

de kleurblokjes is de lucht. En

wolken. Mooi hè. Ik schilder

nooit mensen of dieren. Alleen

gebouwen. En plattegronden,

dat vind ik mooi! Ik kijk wel naar

een plaatje, maar doe het wel

anders. Leuker.

q

55

E S T H E R D E S A E G H E R ( 1 9 8 2 )

Ik ben geboren in Giessenburg. Dat is een dorp niet zo ver

van Gorinchem. Nu woon ik in de Fontein in Gorinchem,

dat is een woongroep ja. Ik heb een vader en een moeder

en één zus. En een zwager. Mijn zus en mijn zwager wonen

in Enschede. Dat is een heel eind rijden. Ik werk al lang op

het atelier. Vanaf het begin, zo’n beetje. Of ik het leuk vind?

Pffff, moeilijke vraag, zeg. Je stelt wel moeilijke vragen.

Ik werk twee dagen per week op het atelier. En ook drie

dagen op het naaiatelier. De Kleren van de Keizer. Daar

maken we nu kussens van oude spijkerbroeken. Die halen

we eerst uit elkaar. Meestal begin ik eerst met een zwarte

pen en dan ga ik het later met verf afmaken. Meestal zoek

ik eerst een plaatje in een boek of op FaceBook. Stiekem.

Ik schilder bijna altijd mensen. Waarom? Pfff, wat een

moeilijke vraag. Ik word wel moe van jou, Jos.

PFFFF MOEILIJKE VRAAGBIJNA ALTIJD MENSEN

56

ONTWERP OP WERK VAN: SIEM VAN DER MAREL / ROYAL LEERDAM CRYSTAL

UITVOERING: ESTHER DE SAEGHER

57

ANTOINETTE

Zij is een begeleidster van de

Fontein. Ik heb haar trouwfoto

op FaceBook gevonden en die

uitgeprint. Haar man heb ik

niet geschilderd. Alleen haar.

Hij staat wel op de foto, die

heb ik thuis. Zij heeft een hele

lange man. Antoinette is ook

heel lang. Gelukkig heeft zij

een lange man gevonden. Een

lange vrouw met een kleine

man is niet zo mooi. Mijn vader

is ook klein, maar dat geeft

niet. Antoinette is soms leuk

en soms niet. Zo gaat dat.

Soms gaan leuke begeleiders

weer weg. Daarom kan je ze

schilderen. Met pen en inkt of

verf. Wat je wil. En verder weet

ik het ook niet hoor.

q

59

D O R A A L F O N S ( 1 9 6 3 )

Ik heb altijd in Leerdam gewoond. In Leerdam wonen veel

mensen uit Ambon. Ik ben een Ambonees. Of een Zuid-

Molukker, dat mag ook. Maar ik ben in Leerdam geboren.

We hebben een hele grote familie. Ik kom uit een gezin met

11 kinderen. En ik ben de jongste. Mijn vader is overleden,

al heel lang geleden. Toen was ik drie jaar of zo. Ik ben 25

jaar getrouwd geweest met een man. Ik moest trouwen,

toen ik 17 jaar was, want ik kreeg een baby. Ik heb vier

kinderen, drie zonen en een dochter. Mijn dochter heeft

een kind, ik ben oma. Ik woon nu weer samen met mijn

moeder. Ze is bijna 90 jaar. Ik zie al mijn kinderen wel en

mijn ex-man soms. Er is zo veel gebeurd. Ik werk nu al weer

zes jaar op het atelier. Soms schilderen, maar ook werken

met gutsen in linoleum en dan afdrukken maken. En ik maak

vazen, siervazen, van papier-maché. Ze noemen het Dora-

vazen. Ik wil graag weten wat er gaat gebeuren als ik hier

weg moet. Als alles verandert. En ik wil wel mijn eigen geld

beheren. Dus niet dat anderen dat doen en dat ik zakgeld

krijg. Dat zou jij toch ook niet willen. Anders ga ik stoppen

of gewoon ander werk doen. Weet jij niet wat er nou gaat

DE JONGSTE VAN ELF KINDERENAMBONEES OF ZUID-MOLUKKER, DAT MAG ALLETWEE

gebeuren? Ik wil gewoon hier blijven. Ans is een goede

begeleider. Ik wil het zo houden.

60

ONTWERP OP WERK VAN:DORA ALPHONS


GLASSLIJPER: JEROEN KUIPER

61

DORA-VAAS NUMMER 12

Het is een siervaas. Er kunnen

kunstbloemen in. Of anders

moet je er een glazen potje

in zetten met water. Iedereen

noemt mijn vazen altijd Dora-

vazen. Ik heb er veel gemaakt.

Dus zeg maar dat dit Dora-vaas

nummer 12 is. Deze heb ik

gemaakt aan het begin van het

jaar 2014. Het was nog winter. Hij

is van papier-maché. Dan maak

ik rolletjes met krantenpapier en

die leg ik dan op elkaar. En toen

hield ik allemaal kleine stukjes

over. Die kan ik niet weggooien.

Dat vind ik echt moeilijk. Ik

vind het zo rottig om iets weg

te gooien. En toen heb ik die

stukjes gebruikt om de vaas

te versieren. Zodoende zitten

er allemaal bobbeltjes op. Het

zou eerst gewoon een rechte

vaas worden, maar zo is het dus

gegaan. Hij is beschilderd met

q

witte acrylverf. Vaak werk ik ook

in kleur. Geel of groen, dat vind

ik ook mooi.

63

N O U T S C H E P M A N ( 1 9 7 8 )

Sinds mijn zestiende heb ik schizofrenie. Het is uitgelokt

door het blowen, maar anders was het denk ik ook wel

gebeurd. Ik ben een aantal keer opgenomen. De laatste keer

was twee jaar geleden. Ik krijg dan steeds meer paranoïde

wanen. Dat ze me dood willen maken of dat mijn vriendin

vreemd gaat. Ik slik medicijnen en heb een keer per week

een gesprek. Ik woon in Leerdam, zelfstandig. Mijn moeder

is ook kunstenaar. Zij heeft een galerie en zij ontwerpt

glasobjecten, ze schrijft boeken en poëzie. Mijn vader is

huisarts. Hij woont nu in Portugal, ik ga er een keer per jaar

naar toe. Ik heb les gehad van een Russische schilder, die in

de galerie van mijn moeder exposeerde. Ik wil al heel lang

kunstenaar worden. Ik ben opgeleid als decoratief schilder,

gezelschilder en restaurateur. Mijn specialiteit is marmeren.

Ik heb acht jaar bij een schildersbedrijf gewerkt. Dat kan nu

niet meer, door de medicijnen. Ik kan niet tegen stress.

Ik wil in de toekomst graag iets bereiken als kunstschilder.

Maar eerst wil ik zo breed mogelijk werken en leren en dan

mijn eigen stijl ontwikkelen. Ik ben een perfectionist, ik ben

nooit tevreden.

KRIJG PARANOÏDE GEDACHTESLES GEHAD VAN RUSSISCHE SCHILDER

65

MENSENLEEUW

Het is het kannetje van Pandora

met een mensenleeuw. Het

heeft een beetje met het

christendom te maken. Jezus

was ook een leeuwenmens.

Dapper en sterk, maar

ook lief. Deze is ook lief.

Mensenleeuwen zijn heel lief,

maar ze kunnen sterk zijn als

het nodig is. Het komt voort uit

mijn verbeelding. In je hoofd

zitten allemaal doosjes van

Pandora, of allemaal kamers.

Die kun je open maken. In elke

kamer zit een verbeelding.

Ook hou ik er van om bekende

mensen na te schilderen, zoals

Gandhi, Mandela, Picasso of

Van Gogh. Mijn schizofrenie

speelt soms een rol bij

mijn kunst, maar niet altijd.

Anders zou ik altijd bloed en

wreedheden schilderen. Op de

academie mocht dat niet meer,

q

omdat ik me gemakkelijk verlies

in mijn gevoel. Ik ben liever

vrolijk. De mensenleeuw, dat is

naïef realisme. Ik schilder altijd

mensen en dieren. Het gaat om

de uitstraling van de ziel, om de

verbeelding.

66

ONTWERP OP WERK VAN:NOUT SCHEPMAN

UITVOERING:GLASMEESTER DEBBIE EERENS

SUPERVISOR:BERNARD HEESEN

67

F R E D D Y S W A R T ( 1 9 8 6 )

Alblasserdam ja, Alblasserdam. Geboren. Altijd

Alblasserdam, ja, Alblasserdam. Met Harry en Mija,

dat zijn papa en mama. En mijn broer is Richard. Die

is 30. Getrouwd ja, getrouwd. Ga altijd tekenen thuis.

Bomenbergen leuk, mensen leuk, beesten leuk, ik teken

hond, ja. Afscheid nemen. Ga naar atelier in Rotterdam, ja,

Rotterdam. Speel ook toneel, ja, toneel.

IS LEUK, JAIS MOOI JA, IS MOOI

69

VINCENT VAN GOGH

EN HOFOPPASSER

TROUWBREUK

Het schilderij heet Vincent

van Gogh en hofoppasser

Trouwbreuk. Die staan erop.

Zij hebben een pistool, ze

gaan spoken wegjagen. Het

is een donkere nacht, daarom

hebben zij een kaars. Ze

schieten ‘Boem’ op de spoken.

Ze zijn vrienden, ze wonen

in het spookhuis, zonder

vrouwen. Trouwbreuk gaat

trouwen, dat wel. Eigenlijk zijn

het zelfportretten van Freddy.

Blauw, geel, oranje, rood, eerst

tekenen. Geel en donkerblauw,

dat is het allermooist, ja, geel

en donkerblauw.

q

70

ONTWERP OP WERK VAN: FREDDY SWART



71

D I R K V A N D R E N T H ( 1 9 5 4 )

Binnenkort word ik zestig. Dan is er groot feest in het

hoofdgebouw. De hele familie komt, de burgemeester komt

ook met zijn vrouw. Ik ken hem goed. Als ik hem zie, dan

zegt hij dag. Ik woon in de Lingebolder in Leerdam. Daar

wonen allemaal goede mensen. De begeleider is een lieve

man. Daar ben ik blij om. Ik heb een eigen kamer met een

bed, een wastafel, spulletjes, een kast en een tafel. Daar

eet ik nooit. We eten bij elkaar en koffiedrinken ook. Dat

is gezelliger. In ben geboren in Noordeloos en daar heb ik

gewoond tot ik 44 jaar was. Bij mijn vader en moeder. Mijn

vader is 83 jaar geworden en mijn moeder 95. Oom Arie

wordt 100 jaar. Misschien ik ook wel. Oom Arie springt een

gat in de lucht, omdat hij blij is. Ik ben ook blij. En dankbaar.

Op woensdag en donderdag ben ik op het atelier. De

andere dagen werk ik in Leerdam. Tekenen, vliegengordijn

maken, papierwerk. En versnipperen. Dat is ook mooi werk.

De mensen zijn tevreden.

Ik doe het allemaal netjes en graag, ja.

Ik heb een fotografisch geheugen. Als ik iets zie, dan heb

ik het in mijn hoofd zitten. Dan kan ik het tekenen. Kerken

DE BURGEMEESTER KOMT OOK, MET ZIJN VROUWALLEMAAL GOEDE MENSEN

en gebouwen. Het zit in mijn hoofd, ik zie het dan. Ik heb

ook het embleem van de spoorwegen geschilderd. Uit

mijn hoofd. Oude treinen komen weer terug. Ik blijf altijd

tekenen. Daar word ik blij van.

73

KONINKLIJK

Het zijn Maxima, Irene, Beatrix,

Margriet en Juliaantje. Je ziet er

vier, maar het zijn er vijf. Ik vind

het prachtig om koningen en

koninginnen te schilderen. Ze

hebben mooie kleren en mooie

hoeden en mooie kragen. Met

kant en borduursel. Dat vind

ik mooi. Het is eerst getekend

met een zwarte pen. En daarna

geschilderd. Het zijn goede

vrouwen, fijne mensen. Ik word

er heel blij van.

q

74

ONTWERP OP WERK VAN:DIRK VAN DRENTH

UITVOERING:GLASONTWERP SANIYE BILDERCIN

75

S I E T S K E D I J K S T R A ( 1 9 5 3 )

Ik was 10 jaar toen mijn oma overleed. Dat was de eerste.

Ik ben geboren in Breda. Daar heb ik ook lang gewoond.

En in een heleboel andere plaatsen. Mijn vader zat in de

wegenbouw. Dus vandaar. Toen ik 17 jaar was ging ik naar

de Sprankel in Gorinchem. Omdat ik niet goed snel kan

rekenen. Maar ik kan wel goed praten. En hard. Iedereen

kan mij horen. Mijn vader is nu overleden en mijn moeder

zit in een verzorgingshuis. Daar ga ik wel eens op bezoek.

En ik heb twee broers en een zus. Nu woon ik in de Fontein.

Ik heb een eigen appartementje. Ik heb een slaapkamer en

een badkamer en een woonkamer. Ik kan beneden eten,

maar ook in mijn eigen kamer. Dat doe ik als het druk is. Ik

heb ook een televisie op mijn kamer. Ik kom een keer per

week naar het atelier. En ik werk vier dagen in Pand 18 in

het oude stadhuis in Leerdam. Maar daar moet ik weg. Dat

komt omdat de ministers willen bezuinigen. En ze willen het

vervoer niet meer betalen. Nu moet ik heel snel iets anders

zoeken in Gorinchem.

Ik heb het schilderen afgekeken van Jacqueline. Ik dacht: dat

wil ik ook. Ik vind het leuk. Ik schilder het liefst dieren, maar

IK KAN NIET GOED SNEL REKENENMAAR WEL GOED EN HARD PRATEN

ook mensen. Met gemengde technieken. En ik werk ook met

papier-maché. Dan maak ik een vaas of een dierenkop. Op

mijn kamer hangt een foto van een politie en een dokter.

De politie houdt zijn duim omhoog. Ik heb mijzelf ertussen

getekend. Ik hou van uniformen. Ik hou een beetje van

plagen. Weet je het verschil tussen een ezel en een paard?

Een paard staat in de wei en een ezel, dat ben jij.

77

DOMINIQUE

Het is een roofparkiet. Het is

een vrouwtje. Ik heb zelf ook

een parkiet, die Dominique

heet. Dat is ook een vrouwtje.

Dat kun je zien, omdat

vrouwtjes mooier zijn. Maar

soms ook niet. Het is een

roofparkiet, want hij heeft een

lange sterke snavel. Ik maak

hem helemaal uit mijn hoofd.

Ik vind hem mooi, maar ik hoef

hem zelf niet. Ik heb geen

plaats meer op mijn kamer,

omdat die foto daar al hangt.

Daarom, dat past niet. En weet

je waarom er een caravan in

de woestijn staat? Omdat een

kameel geen trekhaak heeft.

q

78

ONTWERP OP WERK VAN: SIETSKE DIJKSTRA



79

J A Q U E L I N E V A N D E N H E U V E L

Jaqueline tekent met pen en viltstiften een stadsgezicht.

Naar het voorbeeld van Hundertwasser. Een boek ligt

opengeklapt op haar werktafel. Zij maakt een eigen

voorstelling, die slechts in de verte lijkt op het voorbeeld.

Jacqueline werkt met het puntje van haar tong tussen haar

lippen. Ze lacht. Hardop. Ze vindt het leuk om aandacht te

krijgen. Ze geeft me een knuffel. En nog een. En ze lacht.

HIHIHILEUK HÈ

80

ONTWERP OP WERK VAN: JAQUELINE VAN DEN HEUVEL



81

LEUK HÈ

Het is groen en rood en geel

en blauw. Lucht en ramen en

huis en boom en een poppetje.

En mensen. En een kip. Hihihi,

leuk hè.

q

83

D A N I Ë L V A N H O U W E L I N G E N

( 1 9 8 7 )

Ik ben pas geleden 27 geworden. Ik had best veel bezoek.

Fabian, Lisette, Kathelijne en Nicole, ze zijn allemaal

geweest. In Giessenburg, daar woon ik in een woonvorm.

Al bijna vijf jaar. Maar ik wil daar weg, ik wil in Gorinchem

wonen, bij Syndion. Ik ben geboren in Oss. Mijn moeder is

overleden, mijn vader woont in Dongen. In het weekend ga

ik soms naar hem toe. Hij heeft een kantoor. En ik heb een

zus. Zij is dertig en heeft een man en een kind. Eigenlijk

ben ik oom, dat is wel leuk. Ik ben vooral acteur. Ik werk een

dag per week op het atelier en twee dagen in het theater.

En ik werk ook nog bij P@per&Hout. Straks moet ik kiezen,

dan valt het atelier af. Ik heb verkering met Jolanda. Op

maandag en dinsdag.

IK BEN VOORAL ACTEUREIGENLIJK BEN IK OOM

84

ONTWERP OP WERK VAN: DANIËL VAN HOUWELINGEN



85

VUURVOGEL

Het is een speciale vogel. Het

is niet zo maar een vuurvogel,

maar een Pokémonvuurvogel.

Deze zit niet in de film, maar ik

heb hem op de site gevonden.

Zijn vleugels zijn verschillend.

Anders kwam het niet uit. Hij

vlucht voor het vuur, hij is er

bang voor. Als hij vecht spuugt

hij vuur en steekt hij de boel

in de fik. En dan slaat hij op

de vlucht. Ergens onder zijn

vleugels heeft hij water zitten.

Als iedereen weg is gaat hij

blussen. Hij heeft een enorme

snavel, daar vecht hij mee.

Het is nacht, hij vliegt naar de

woestijn. Je moet hem niet in

een kooitje stoppen, dan wordt

hij chagrijnig.

q

87

R O Y K I E L ( 1 9 8 5 )

Ik ben geboren in Steenwijk. Toen ik twee was zijn we

verhuisd naar Vledder en toen ik tien was naar Gorinchem.

Met mijn ouders. Nu woon ik zelfstandig. Ik heb een eigen

appartement. Op vaste dagen eten we gezamenlijk. Ik heb

een tijdje een appartement gedeeld met iemand anders,

maar dat werkte niet. Ik ben graag de baas over mijn

eigen tijd. Ik werk nu drie dagen per week op het atelier.

Ik kom aan als ik wil. Ik kom meestal wat later. Ik slaap

graag wat langer. De andere twee dagen ga ik weer naar

de theatergroep. Ik heb altijd theater gedaan. Als kind van

5 jaar speelde ik al toneel. In Vledder. Ik heb Gilles de la

Tourette. Vroeger had ik extreme tics. Nu krijg ik medicijnen,

die houden me duf. Ik heb er wel minder last van. Ik voel het

nu meestal wel aankomen. Tics en ik maak ook geluiden en

rare gebaren. En seksuele geintjes. Vaak ga ik te laat naar

bed. Dan kan ik niet stoppen met gamen. Omdat ik ook

ADHD heb lig ik onrustig in bed en dan kom ik er weer uit

en dan ga ik gamen. Een keer vier dagen en vier nachten

achter elkaar. Ik heb wel vrienden en kennissen. En een zus,

die woont in de buurt. Het gaat nu meestal wel aardig.

EEN KEER VIER DAGEN EN NACHTEN ACHTER ELKAAR GAMENGILLES DE LA TOURETTE EN ADHD

89

VROUW MET PARASOL

Ik heb het gemaakt in 2012.

De inspiratie voor dit schilderij

komt uit de game Dead or

Alive. Dat is een extreem

volleybalspel, beachvolleybal.

Rondom de volleyballers zitten

dan strandgasten op het zand.

Zij dus ook, met een parasol.

Ze heeft geen ogen en geen

mond. Ik wilde haar een beetje

mysterieus maken. Het ziet

er wel vredig uit, je zou niet

zeggen dat het uit een game

komt. Veel van mijn schilderijen

zijn geïnspireerd door manga’s.

Dat zijn Japanse strips op

internet.

q

90

ONTWERP OP WERK VAN: ROY KIEL



91

M A C H I E L S T A M ( 1 9 9 1 )

Ik kom uit Langerak. Ik heb een vader en een moeder en

twee zussen, Jessica en Amber. Jessica is ouder en Amber

is jonger. Nu woon ik in Streefkerk bij het Thomashuis. Oom

Jan uit Lekkerland is mijn vriend. Daar ga ik logeren met

Ada. Ook bij Tante Marrie geweest in Groningen. Ik kijk

televisie: Amica op Zeppelin en Buurman Hajeto ook op

Zeppelin en Goede Tijden Slechte Tijden. Rikkie en Bram

zijn in Canada bij oma. Ik schilder niet, ik maak kunst! Ik ben

begonnen in groep 8 op de Kleine Wereld, met juf Tineke.

Ik ging met Maartje koken. Ik doe het graag. Ik werk twee

dagen in het atelier en twee dagen bij de catering op een

boerderij. En op woensdag werkt papa niet, dan ga ik met

hem naar de sportschool. Veel mensen nemen afscheid, in

2011, maar ook in 2013 en 2014. En ik ga ergens anders naar

toe, een dagactiviteitencentrum.

IK SCHILDER NIET, IK MAAK KUNST!OOM JAN UIT LEKKERLAND IS MIJN VRIEND

93

DRIE BOMEN, EEN TAK EN

EEN VOGEL

Ik zou het niet weten hoe het

heet, maar het zijn bomen en

een tak en een vogel. Het is

de natuur. Ik heb het gemaakt

in, effe denken, 2011. Ik maak

graag grote schilderijen. Ik

heb pas een berg gemaakt. Ik

schilder het liefst met goud. En

de natuur. Altijd bomen ja en

graag de maan. Soms dieren,

nu wel. Het is een vogel. Ik heb

ook een lamp gemaakt voor

oma. Oma was blij maar zij is nu

q

overleden. Ik heb het uit mijn

gedachten geschilderd. Geen

flauw idee waar het vandaan

komt. Ik heb uit het raam

gekeken. Het is oud groen

gras in Langerak. De bomen

hebben jong groen. Het is

lente, de vogel is blij, ze gaat

een ei leggen en misschien

uitbroeden. Ik hang geen eigen

schilderij in mijn kamer. Ik durf

het niet, het wordt te vol.

94

ONTWERP OP WERK VAN: MACHIEL STAM



95

C O R R I E D E K O N I N G ( 1 9 5 5 )

De vakantie was niet zo leuk. Het weer viel tegen en ik zit

niet zo goed in mijn vel. Ik heb lichamelijke klachten, mijn

bloedvaten en mijn hart. Ik ben gauw moe en kan niet ver

lopen. Ik ben wel getrouwd, ja, maar… Ik kan me niet goed

uiten, vaak. We hebben een geadopteerde zoon en wat

voor een! Hij woont nu al weer een tijd op zichzelf. Hij heeft

schulden. Hij koopt te veel wiet. Dan komt hij mij om geld

vragen. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen om niets

te geven. Mijn man wel. Ik ben zo maar van de een op de

andere dag gaan schilderen. Op het dagactiveitencentrum

van Yulius. Ik had in ene keer een beeld voor me en

dat kon ik niet los laten. Het was de boerderij waar ik al

jarenlang voorbij kwam. Ik moest het tekenen. Zo is het

begonnen en ik ben het blijven doen. Het zit in de genen.

Mijn overgrootvader van mijn moeders kant schilderde

ook. En mijn opa ook. Dus, zodoende.. Ik schilder meestal

gebouwen en ook wel landschappen en bloemen. Geen

mensen en dieren, dat vind ik te moeilijk.

EN WAT VOOR EEN!BEELD BLEEF IN MIJN HOOFD

96

ONTWERP OP WERK VAN: CORRIE DE KONING



97

TOLHUIS

Ik heb eerst een foto gemaakt

en het leek me wel wat en toen

ben ik gaan schilderen. Het

is een mooi gebouw en hier

is het atelier ook, dus.. Het

is het mooiste gebouw van

Gorinchem. Ik gebruik graag

veel kleuren en alleen het

gebouw heeft niet veel kleur.

Ik heb er niet over nagedacht

waarom niet. Ik ben er toch

al gauw een paar weken zoet

mee. Het gebeurt maar zelden

dat ik iets twee keer schilder. Ik

zoek steeds naar iets nieuws. Ik

wil vernieuwen, dus…

q

99

J O R I A N D E J O N G ( 1 9 9 7 )

Ik lijk wel groot, maar ik ben nog jong. Ik zit nog op school.

De school heet de Cirkel. Het is een ZMLK-school. Ik loop

een dag per week stage op het atelier. Volgend jaar wordt

dat meer. Ik woon in Hoornaar en ik heb een zus en een

broertje. Ik ben zelfs geboren in Hoornaar en woon nog

steeds in hetzelfde huis. Ik heb wel eens mot met mijn

broertje of mijn zus. Ik ben de enige die niet vaak weg gaat.

Ik heb geen vrienden in Hoornaar, maar ik kan wel zonder

hoor. Op school heb ik wel een paar vrienden. Mijn broertje

en mijn zus gaan wel vaak weg, ook als ze niet mogen. Dan

komt er ruzie. Als iets niet lukt kan ik boos worden. Dan

ga ik met deuren gooien. Maar ik hou niet van vechten.

Ik hou van lachen en grapjes en van spelletjes doen op

mijn mobiel, een Samsung Galaxy S5. Die heb ik altijd bij

me. Ook ga ik vaak de kippen voeren. Ik vind tekenen en

schilderen fijn. Ik vind het leuk om technieken te leren.

Hoe je iets precies als figuur krijgt. En hoe je de ogen voor

mekaar moet krijgen en hoe je het gezicht moet zetten.

Helemaal in het begin ging ik natekenen maar nu doe ik

alles uit mijn hoofd. Alles. School ben ik onderhand wel een

HOE JE HET GEZICHT MOET ZETTENSOMS MET DE DEUREN GOOIEN

beetje zat. In de zomer ga ik eraf. Dan ga ik twee dagen

werken op het atelier en drie dagen ergens anders. Ik weet

nog niet waar. Ergens in Gorinchem.

101

EEN RIDDER

Hij staat op de rots. Aan de

rand van de afgrond. Ik weet

niet waarom hij daar staat. In

zijn linkerhand heeft hij een

zwaard en in zijn rechterhand

een soort knuppel maar dan uit

de Middeleeuwen. Hij kijkt om

zich heen om te zien of er een

tegenstander is en dan gaat hij

er tegenaan vechten. Op zijn

harnas heeft hij een soort veer

van een zeldzaam

beest. Ik hou van ridders. Het

zijn soldaten van vroeger in

de oudheid. Daarom staat hij

ook op een oude rots. Dit is de

eerste ridder die ik geschilderd

heb en voorlopig ook de

laatste. Want nu schilder ik

even andere dingen.

q

102

ONTWERP OP WERK VAN: JORIAN DE JONG

UITVOERING: MARJAN SMIT

103

K A T H E L I J N E S T E E N W E G ( 1 9 8 3 )

Ik woon gewoon bij mijn ouders in de Dalemse Donk. Er

zijn veel hekken en een park en gras en een tennisveld en je

kan zo naar de dijk lopen. Ik heb een zus en een broer. Mijn

zus heeft geen man. Je hebt pas een man als je getrouwd

bent. En zij is niet getrouwd, dus dan heb je nog steeds een

vriend. Verder gaat alles goed.

Ik ben actrice en kunstenares. En ik kan ook naaien.

Eerst zat ik op het Dagactiviteitencentrum in Gorinchem.

Vlaggetjes maken en spiegels en schalen en van alles. Het

was te laag niveau voor mij. Toen het Tolhuis startte ben ik

meteen overgestapt. Toen ik groter werd, merkte ik dat ik

creatief wilde werken. Ik heb mama uitgelegd, dat ik van

hoog niveau ben. Ik ben geboren in Nootdorp. En ik ging

ook naar school. Thuis ging ik spelen en schilderen en

kostuums naaien.

Ik kan niet kiezen. Ik vind alles leuk, ook koken en shoppen.

Alleen mag ik niet alleen, omdat ik epilepsie heb. Soms

krijg ik aanvallen. Dan ben ik even weg. Ik kan zomaar

omvallen. Ik schilder altijd bloemen, harten, sterren, vlinders

of soms een zon. Soms een versierde tas of lamp. Ik wil

UITGELEGD DAT IK VAN HOOG NIVEAU BENIK KAN ZOMAAR OMVALLEN

graag iets versieren. Iets moois nog mooier maken. Ik hou

niet van saai. Ik maak ook graag engelen, bijvoorbeeld met

Kerstmis.

105

DE NATUUR

Als je goed kijkt zie je bloemen en

schors van de boom en vlinders en

Griekse bloemen. Dat vind ik mooi.

En harten, die zijn gewoon leuk.

Er staat een ster in het midden en

harten dus van klein naar groot.

Heel grappig. En natuursteen en

zebrahuid of tijgerhuid. Als je goed

je verbeelding gebruikt. Vandaar

de titel. Je ziet ook een visnet

met spuitverf er overheen en een

soort kralenketting. Ik heb het zelf

bedacht in mijn hoofd. Ik kan het

voor me zien. Het is vrolijk, vind

ik. Het is een soort collage. Ik heb

er van alles in gestopt. Wat vind jij

ervan?

q

106

ONTWERP OP WERK VAN: KATHELIJNE STEENWEG

UITVOERING: GERT BULLEE

107

C O R R I E K O R E V A A R ( 1 9 6 5 )

In 2015 word ik vijftig. Dat vind ik alles leuk. Ik ga een feestje

geven, een groot feest in de Lange Wei. Dat is geloof ik

in Hoornaar. Daar woon ik ook. Met heel veel mensen,

ik denk wel een stuk of tien. Ze zijn allemaal aardig. Er is

ook een heleboel leiding, die zijn ook allemaal aardig. Ik

heb een eigen kamer met een keuken, maar daar ga ik

nooit eten. Ik eet beneden. Soms ga ik koken, maar dat

mag ik niet alleen. Zoiets ja. Ik heb drie zussen en een

broer. Mijn broer heet Arno en mijn zussen Ria, Jeanette

en Dicky. Dat weet ik nog goed. Dicky is al veertien jaar

getrouwd. Zij heeft wel kinderen ja, maar ik zou niet weten

hoeveel. Maar ik ben tante van een heleboel kinderen.

Mijn vader en mijn moeder zijn dood gegaan. Dat vind ik

jammer. Vroeger woonden we allemaal in één huis in – even

nadenken hoor – ik zou het niet weten. ’s Avonds ga ik

televisie kijken en soms een spelletje doen. Vroeger werkte

ik op het kinderdagverblijf, daar zette ik alles klaar. En ik

ging schoonmaken. Maar nu niet meer. Alleen nog op het

atelier. Daar word ik blij van. En soms ga ik sporten, op de

sportschool. Met Cees. Hij heeft grijze haren.

EVEN NADENKEN HOOR!IK BEN TANTE VAN EEN HELEBOEL KINDEREN

109

ALLEMAAL MENSEN

Het komt uit een boek. Hoe heet

het? Volgens mij Portero. Het is

gemaakt met stiften en met inkt.

In het midden zijn gordijnen en

er zijn twee mensen en aan de

linkerkant is een raam. Je kunt

naar buiten kijken, dan zie je een

boom. Boven zit ook een raam met

gordijnen. Kijk, allemaal streepjes

op zijn armen en die ander zit op

zijn knieën en kijkt ook naar buiten.

Zoiets ja. Ik werk graag met zwart-

wit en dit hier is een jurk, dus het is

een vrouw en boven in de hoek is

een mooie wolk.

q

110

ONTWERP OP WERK VAN: CORRIE KOREVAAR

UITVOERING: GLASSLIJPER JEROEN KUIPER

ASSISTENT: DAVID BELIËN

111

EXTRA VEILINGSTUK

GLASMEESTER:GERT BULLEE


DIT GLASOBJECT HOORT BIJ HET KUNSTWERK VAN DIRK VAN DRENTH OP PAGINA 73

112

EXTRA VEILINGSTUK

DIT GLASOBJECT IS NAAR ONTWERP VAN MARLIES DEKKERS EN HOORT BIJ HET SCHILDERIJ VAN FLORINE KIKKERT OP PAGINA 22.

113

EXTRA VEILINGSTUK

DIT GLASOBJECT NAAR ONTWERP VAN PATRICK DE KEIJZER HOORT BIJ EEN KUNSTWERK VAN ADAM DE CANNE OP PAGINA 37.

114

EXTRA VEILINGSTUK

GLASMEESTER:GERT BULLEE


DIT GLASOBJECT HOORT BIJ HET KUNSTWERK VAN TOM DE JOODE OP PAGINA 13

115

EXTRA VEILINGSTUK

DIT GLASOBJECT IS NAAR ONTWERP VAN JAN DE BOUVRIES EN HOORT HIJ EEN KUNSTWERK VAN LISETTE BLOKLAND.

116

EXTRA VEILINGSTUK

DIT MEGA GLASOBJECT (DIAMETER 90 CM) IS VAN BERNARD HEESEN EN HOORT BIJ EEN BESCHILDERDE TAFEL DOOR NOUT SCHEPMAN.

117

Van Hoogdalem Grafimedia

Nationaal Glasmuseum

Glasblazerij Leerdam

Royal Leerdam Crystal

Galerie Kristal-Glas Leerdam

Horeca Glasblazerij

Van der Wal Interieuradviseurs Leerdam

Taramundi videoproducties

Graag bedanken we de volgende personen en bedrijven die deze veilingcatalogus mede mogelijk hebben gemaakt:

Glaskunstenaars:

Gert Bullee

Jessica Homich

Marjan Smit

Thea Figee

Saniye Bildercin

Marco Lopulalan

Ziggy Spronk

Albert Seubring

Jeroen Kuiper

David Beliën

Paul Spannenberg

Josja Ceacilia Schepman

Geir Nustadt

Robert Lenner

Bernard Heesen

Debbie Eerens

Patrick de Keijzer

Alle OutsiderArt kunstenaars Syndion

Fotografie:

Jaccolien Stein- Wallaard

Roos Vlasbom

Roelof Marskamp

Werkgroep Veiling OutsiderArt:

Christa de Heus

Jopie Ebbers

Jaccolien Stein-Wallaard

Margot van der Woude

Marianne Knirim

Albert de Joode

Jos Huibers

Joop Kuijs

Aart Jan ’t Lam

118

A A N T E K E N I N G E N

119

A A N T E K E N I N G E N

120

outsiderart syndion - veiling catalogus kat en logus

Documents

de veiling

de tralies

de hamer

de ateliers

de glaskunstenaars

de wanbe

de opbrengst

de jeugdzorg