p309825 opgerichtin1966 lidvan...

40

Upload: others

Post on 26-Aug-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Iedere �maand �met �uitzonderingvan �augustus �kosteloos �verstrektaan �leden �en �sympathiserendeverenigingen.

Jaargang �26

Opgericht �in � 1966 Lid �van �B.B.A.T.

juni �201 1

P309825

Informatief �maandblad �voor �het �verantwoord �verzorgen �

van �uw �aquarium, �terrarium �of�vijver �

België/BelgiqueP.B.

8500 �KORTRIJK � 13/4574

Afgi ft ekant oor: � 8500� KORTRI J K� 1 � afdel i n g� I I .Ver ant woor del i j ke� ui t gever: � Marti n� Bytt ebi er, � Kl ei ne� Br andstr aat� 1 2, � 8540� Deerl i j k

Page 2: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Kokugyo� Koi� ' t� Viske

De� Br eyne� Peel l aertstr aat� 258600� Di ks mui deTel . : � 051 � 50� 42� 37

SPECI ALI TEI T:� JAPANSE� KOI

Open:� 1 0. 00� u. � t ot� 1 2. 00� u. � en� 1 3. 30� u. � t ot� 1 8. 30� u.

Op� zat er dag� van� 1 0. 00� u. � t ot� 1 2. 00� u. � en� 1 4. 00� u. � t ot� 1 8. 00� u.Zondag� en� f eest dagen� van� 1 0. 00� u. � t ot� 1 2. 00� u.

GESL OTE N� OP� DI NSDAG www. tvi ske. be

Page 3: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 � – Aquatr opi c a� Kortri j k

Index �. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 �

Editoriaal � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 �

Aponogetons � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 �

Fragiele �bloemdieren � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 �

Opnieuw �beginnen �met �een �zeeaquarium � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 �Deel �3 : �Over �de �eerste �ervaringen �en �waarnemingen

Goedkoop �water �verplaatsen � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 �Verslag �vijververgadering �vrijdag �29 �april

Gedrag �en �voortplanting �van �de �jemenkameleon �in �het �aquarium � . . . . . . . . . . 1 9 �

De �zwanenbloem �(Butomus �umbellatus ) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 �

Vis �van �de �maand � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 �

Anostomus �anostomus �(Linnaeus, � 1758)

Waterjuffers �en �libellen, �best �te �genieten � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 �Uitnodiging �bijeenkomst �werkgroep �vijvers, �vrijdag �24 �juni

Colofon � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 �

Aquatropica's� infobladJaargang �26 �– �juni �201 1

I ndex

Page 4: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 2� –Aquatr opi ca� Kortri j k

RedactioneelGerrit �Plovie, �contactpersoon �zoetwater

Redacti oneel

Je �kunt �er �de �laatste �weken �niet �naast �kijken, �veledieren �en �vooral �vogels �zijn �druk �in �de �weer �elkaarte �versieren �en �nesten �te �bouwen. �Ja, �je �hoort �zelfsal �kuikens �piepen. �De �ouders �vliegen �heen �en �weermet �kleine �insecten �om �de �jongen �te �voeden. �Eenschrikroep �doet �vermoeden �dat �er �een �poes �in �debuurt �is, �een �duikvlucht �naar �de �vijand �moet �hemschrik �aanjagen.

Goudvissen �duwen �elkaar �met �veel �gespetter �en �geplons �in �de �planten �om �kuit �teschieten, � een �waar � schouwspel � die � de �reiger � ook �niet �gemist �heeft. �Bij �vissenkomt �natuurlijk �niet �zoveel �broedzorg �kijken, �de �eitjes �worden �afgezet �en �na �een48 �tal �uren �komen �ze �uit. �In �de �nabijheid �en �bescherming �van �een �drijvend �lelie-blad �of�een �groep �planten, �gaan �de �vislarven �direct �op �zoek �naar �klein �grut. �Ja,we �hebben �het �over �de �voortplanting.

De �dagen �zijn �weer �een �stuk �langer �geworden �en �de �temperaturen �zijn �de �hoogtein �geschoten. �De �perfecte �mix �om �de �hor-monen �hun �werk �te �laten �doen. �Het �sterk-ste, �het �beste �en �het �machtigste �mannetjelaat �zijn �beste �troeven �zien. � “The � survivalof� the � fittest”, � zoals � Charles � Darwin � hetnoemde. �Maar �het �kan �verkeren.

Het �zal �je �zeker �niet �onopgemerkt �voorbijgegaan �zijn �dat �hormonen, �macht �en �geldbij � bepaalde �mensen � voor � flink �wat � pro-blemen �kunnen �zorgen.

Moraal �van �dit �editoriaal, �het �blijft �een �mooi, �maar �wreed �schouwspel.

Page 5: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Danny' s� Koi� CaféHaarakkerstraat � 38 � Brugge

Open : � zat. � &� zo .1 0 � u . �- � 1 2 � u . � en � 1 4 � u . �- � 1 7. 30 � u .

of� afspraak0478 � 96 �96 �62

www.dannysko icafe .com

compl ete� seawater� c are

I nvoer der/ver del er� van:

Zwembadstr aat� 43� -� 903 2� Won del ge m� -� t el . � 003 2� ( 0) � 495� 20� 8 8� 07Wi n kel : � Ker k pl ei n� 2 0� -� 8 540� Deerl i j k

� �i nf o @mar en ostr u m. t el en et. be� �htt p: //mar en ostr u m. t el en et. be

Page 6: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 3� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Aponogeton -soorten �zijn �planten �waar �men �alle �kanten �mee �uit �kan. �Groeienze �goed �dan �moet �men �ze �gaan �intomen, �blijven �ze �stagneren �dan �gaan �wij �deomstandigheden �in �het �aquarium �moeten �aanpassen. �Voor �hun �groei �volgenze �een �beetje �de �seizoenen �op. �Sommige �soorten �zijn �heel �mooi, �maar �hebbenover �het �algemeen �heel �broze �bladeren �die �vlug �afbreken. �In �dit �artikeltje �wilik �met �u �het �hebben �over �wel �drie �heel �aantrekkelijke �planten �die �voor �veelaquariumliefhebbers �een �streling �voor �het �oog �zijn.

�1 . �Aponogeton� crispus

De �Aponogeton �crispus �vindt �men �in �zijn �natuurlijke �omgeving �terug �in �hetZuiden �van � India � en � Sri � Lanka. �Het � is � een � prachtige � plantensoort � die �we

kunnen �gebruiken �in �een �Aziatisch �“bio-toopaquarium”. � In � de �natuur � is �hij � on-derhevig � aan � wisselende � omstandig-heden � qua �watersamenstelling � en � tem-peratuurschommelingen. �Temperaturendie � tussen � de � 20 � ˚ C � en � 26 � ˚ C � liggenkunnen � ze � heel � goed � verdragen. � Hunbladeren � zijn � gegolfd � en � aan � hunzijkanten � gekarteld. �Men � kan �verschil-lende � soorten �Aponogeton � crispus � on-derscheiden: �de �soort �met �de �smaldeligegegolfde � bladeren, � de � soort �met � bredegegolfde � bladeren � en � deze � met � desmalle �bladeren �die �een �heel �fijne �gekar-telde � structuur �hebben. �Deze � laatste � ishet � meest � geliefd � bij � de � aquariumlief-

AponogetonsEric �Lievens, �Aquarianen �Gent

Pl anten

Page 7: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 4� – Aquatr opi c a� Kortri j k

hebber. �Door �nakweek �en �intensieve �verzorging �is �men �erin �geslaagd �om �eennieuwe �soort �te �creëren, �namelijk �de �Aponogeton �crispus �"kompakt" . �Drijfbla-deren �zijn �bij �deze �soort �niet �aanwezig. �De �beide �andere �soorten �kunnen �drijf-bladeren �vormen. �Tijdens �het �voor- �en �najaar �kunnen �ze �ook �tot �bloei �komen.Ze �vormen �dan �witte �of �crèmekleurige �bloemen.

�2 . �Aponogeton� ulvaceus

De �Aponogeton � ulvaceus � gaat � men � wijdverspreid � terugvinden � in � het �westen, � hetnoorden �en �het �centrale �gedeelte �van �Ma-dagaskar. �Deze �plant �wordt �zowel �in � stil-staand �als �stromend �water �waargenomen.Hun �bladeren � zijn � felgroen � en � zeer � smalaan �hun �basis. �Hun �zijkanten �zijn � “geon-duleerd” �en �hebben �2, �4 �en �soms �6 �lateralehoofdnerven. �De �kleur �van �hun �bladerenis � sterk � afhankelijk �van � de � samenstellingvan � het �water. � Deze � plantensoort � houdtvan � wat � hogere � temperaturen � dan � haarvoorganger: � 25 � tot � 27 � ˚ C. � Deze �Apono-geton �ulvaceus �komt �ook �tot �bloei �tijdensde �maanden �mei-juni �en � september-okto-ber. �Hun �bloemen �kunnen �wit � tot �violet-kleurig �zijn. �Deze �plantensoort �kunnen �wijgebruiken �als �een �solitaire �plant.Zij �is �gemakkelijk �na �te �kweken �op �voorwaarde �dat �men �een �rustperiode �inlast.

�3 . �Aponogeton� rigidifolius

Deze �soort �vindt �men �in �Sri �Lanka �in �kleine �stromende �bosbeekjes �die �nietdieper �zijn �dan �20 �à � 100 �cm. �Ze �hebben �een �rhizoom �dat �best �te �vergelijken �ismet �deze �van �de �ons �alom �bekende �Cryptocoryne -soorten. �Houdt �wel �reke-ning �met �het �feit �dat �deze �rhizoom �vrij �lang �kan �worden. �Hun �bladeren �zijnerg �smal �en �tezelfdertijd �lichtjes �geonduleerd. �De �kleur �van �hun �bladeren �gaatvan �donker- �naar �olijfgroen. �Hun �kleur �is �sterk �afhankelijk �van �de �intensiteit

Pl anten

Page 8: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 5� –Aquatr opi ca� Kortri j k J aar gang� 26–� 5� –Aquatr opi ca� Kortri j k

van � het � licht. � Ze � houden � vanzachtzuur �water. �Hun �bloeiwijze �isheel � fragiel. � Onderhevig � aan � tehoge � temperaturen � kwijnen � zevlugger �weg � dan � haar � soortgeno-ten. � Hun � vermeerdering � gebeurtvia �hun �rhizoom.Deze �Aponogeton �rigidifolius �heeftgeen � rustperiode � nodig. � Enkelmoet �men � af� en � toe �wat � ijzerbe-mesting � toevoegen. � Gezien � hunbladeren �vrij �hoog �kunnen �wordenis �een �minimumhoogte �van �50 �cmvoor �het �aquarium �vereist.

Aponogeton -soorten �behoren �tot �één �der �mooiste �planten �voor �uw �aquariumen �mogen �zeker �niet �ontbreken �in �uw �plantenbestand!

De� f a mi l i e� aponogetonaceae� bevatsl echt s� een� gesl acht, � Apon oget on. � Di t � ge-sl acht� bevat� zo' n� 45� à� 50� s oort en.

Pl anten

BEENHOUWERI J

LUC� HERPOEL- BREYE

Charcuteri e� van� 1 ste� rang

Kwaburgstraat� 1 96851 0� Bel l ege m056� 21� 52� 22

Page 9: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

I nst al l ati e� en� onder houd� van� aquari a� en� vi j vers

Kortri j ks est een weg� 1 408530� Har el beke0475� 85� 92� 1 9� �i nf o @aquaat home. be

Open� van� ma- za: � 09. 00� -� 1 8. 30Zon-� en� f eest dagen� gesl ot en

Tel . : � 056� 42� 3 5� 53� � � � � F ax: � 056� 40� 47� 58� � � � � i nf o @di er en zaak n oach. be

Kortri j kstr aat� 47� � 8 560� Wevel ge m

Openi n gsur enma: � gesl ot en

di : � 1 7. 3 0� -� 2 0. 3 0wo: � 1 7. 3 0� -� 2 0. 3 0do: � 1 7. 3 0� -� 2 0. 3 0

vri j : � gesl ot enzat: � 09. 00� -� 1 8. 00zo: � 09. 00� -� 1 2. 00

Page 10: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Vrijblijvend� � � � � � � �prijsofferte

Molenhof�28 �ZwevegemTel. : �056 �75 �85 �32GSM: �0478 �59 �75 �65E-mail: �[email protected]

Tonny �Dierick

VoorzetrolluikenRolluikenAutomatische �rolluiken

ACL� POLYESTER

PREFABVI J VE RS� OP� MAAT

P OLYESTE RE N� VAN� VI J VE RS� E N� AL GE ME NE� P OLYESTE R WERKE N

VERKOOP� VAN� GR ONDSTOFFE N

Vri j bl i j vende� i nf o� op: � 056� 42� 48� 55i nf o @acl pol yest er. comwww. acl pol yest er. com

Page 11: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 6� – Aquatr opi c a� Kortri j k

Het �ecosysteemrif�is �er �door �de �eeuwen �heen �altijd �in �geslaagd �om �natuur-rampen �te �overleven. �Maar �door �de �stijging �van �de �watertemperatuur �en �de �mil-ieuvervuiling �zal �het �niet �lang �meer �duren �tot �de �grens �is �bereikt.

De �koraalriffen �die �hooguit �0, 5 �tot �2, 8 �centimeter �per �jaar �groeien, �behoren,evenals �de �regenwouden, �niet �alleen �tot �de �soortenrijkste �ecosystemen �van �dewereld, �maar � zijn � ook � één � van � de �meest � bedreigde � biotopen. � De � oorzaakhiervan �is �te �zoeken �in �mondiale �gebeurtenissen, �zoals �de �veranderingen �inhet � klimaat � en � de �verontreiniging �van � de � zee. �Maar � ook � door � lokale �mis-standen �zoals �overbevissing, �toerisme �en �het �gebrek �aan �beschermende �gebie-den.

�Koralen �worden �gevormd �door �dieren

De �steenkoralen �vormen �kalk �en �zijn, �in �te-genstelling � tot � de � zachte � koralen, � in � grotematen � verantwoordelijk � voor � de � vormingvan � de � riffen. � Ze � bestaan � alleen � uit � eenmaag �en �een �mond. �Hun �mond �is �voorzienvan � tentakels � die � constant � voedsel � naarbinnen �werken.

Fragiele� bloemdierenChristian �Plate �“bioloog” �(gelezen �in �Duiken)Met �dank �overgenomen �uit �Hugo �Aqua �Nieuws

Kor al l en� zi j n� ni et� al l een� mooi , � maar � bi eden� ook� eenvei l i ge� t h ui s h aven� voor � vi ss en� en� on gewer vel den.

E en� bl au we� zeest er � ( Li ncki a� l aevi gat a) � r ust en d� opst een kor aal � ( Acr opor a) .

Gr eat� B arri er e� R eef

Zeewater

Page 12: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 7� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Steenkoralen � vormen � enorm � groteriffen � doordat � ze � kalkskeletten � af-scheiden. �Maar � ze � kunnen � dit � kalkalleen � in � grote � hoeveelheden � aan-maken �en �laten �groeien �als �ze �in �detropische � voedselarme � wateren � eenkleine �partner �hebben. �Deze �partneris �een �alg �die �op �zijn �beurt �ook �vandeze � symbiose � profiteert. � Deze � alggroeit � in � koraal � dat � beschermingbiedt �en �wordt �daar �door �het �bloem-dier � voorzien � van � voedingsstoffen.Als �tegenprestatie �voorziet �de �alg �het

koraal �niet �alleen �van �energierijke �koolhydraten �en �zuurstof, �maar �helpt �hetbloemdier �ook �bij � de �bouw �van �het � skelet. �Omdat � algen �voor �hun �opbouwlicht �en �warmte �nodig �hebben �bestaat �deze �symbiose �allen �in �de �warme �zonesvan �de �aardbol. �Steenkoralen �die �in �koude �en �donkere �wateren �leven �moetenhet �zonder �deze � symbiosepartners �redden �en �groeien �dan �ook �minder �snel.Maar �omdat �ze �niet �afhankelijk �zijn �van �algen �zijn �ze �wel �in �staat �om �riffen �toteen �diepte �van �800 �m �te �bouwen.

�Vast �verankerd

De �simpele �bouw �van �deze �koralen �heeft �echter �ook �zijn �nadelen. �De �dierendie �aan �het �rif �vast �zitten �kunnen �zich �niet �verplaatsen �als �het �milieu �veran-derd. �Als �ze �bijvoorbeeld �onder �het �sediment �uit �rivieren �bedolven �raken �of,nog �erger, �door �giftig �afvalwater �worden �bedriegd, �rest �hen �maar �één �moge-lijkheid. �Ze �moeten �ei- �en �zaadcellen �produceren �en �hopen �dat �hun �nako-melingen �een �betere �toekomst �in �een �betere �omgeving �tegemoet �gaan.Riffen �spelen �in �de �ecologie �van �de �zeeën �een �belangrijke �rol. �Ze �dienen, �netals �de �mangrovewouden �als �speelkamer �voor �een �enorm �aantal �vissen �en �on-

� Bouwmeesters �van �het �rif

I ci li gor gi a� s chr ammi �( r ossi ge� di ep wat er gor goon)

Zeewater

Page 13: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 8� – Aquatr opi c a� Kortri j k

gewervelde �dieren. �De �vertakte �koralen �vormen �met �hun �talrijke �gaten, �spletenen �uitstulpingen �een �enorm �oppervlak �dat �voor �veel �dieren �en �planten �niet �al-leen �als �schuilplaats �dient, �maar �ook �als �substraat �waar �ze �zich �op �vestigen.

In �de �loop �der �jaren �werden �enorme �grote �riffen, �zoals �het �Great �Barrier �Reefvoor �de �kust �van �Australië �steeds �meer �bedreigd �door �de �stijging �van �de �water-temperatuur. �Voor �het �koraal �zelf �vormt �de �warmte �geen �probleem, �maar �welvoor �de �zoöxanthellen, �de �eencellige �algen �waarmee �koralen �in �symbiose �le-ven. �Het �ontbreekt �de �koralen �aan �belangrijke �stoffen �zoals �koolhydraten �enaminozuren �die �ze �normaal �gesproken �van �de �algen �krijgen. �Het �gevolg �is �datde � koralen � gaan � verbleken. � Als � de � hogere � watertemperatuur � aanhoudt,sterven �de �koralen. �Want �bloemdieren �kunnen �zonder �hun �belangrijke �mede-bewoners �niet �overleven.Stel �dat �het �watertemperatuur �na �een �paar �dagen �weer �op �peil �is, �zoals �dit �ge-beurt �met �El �Niño, �dan �krijgen �de �koralen �een �nieuwe �kans �en �vissen �ze �devoorbij �zwemmende �zoöxanthellen �op; �en �de �symbiose �is �weer �hersteld.

�Alleen �in �zout �water

Koralen � zijn � bloemdieren � die � tot � deklasse �anthozoa �behoren. �Er �bestaanongeveer � zesduizend � soorten � die � uit-sluitend � in � zout � water � leven. � Deanthozoa �worden �verder �nog �onder-verdeeld � in � hexacorallia , � dit � zijnzesstralige, �d.w.z. �hun �maagruimte �is �inzes �delen �of�in �een �meervoud �van �zesonderverdeeld. �De �rifbouwende �steen-koralen, �waarvan �er �ongeveer �duizendsoorten �bestaan �behoren �eveneens �totdeze � groep. � Uit � het � verleden � zijn � erechter � meer � dan � vijfduizend � fossielevormen �bekend.

� � Par azoant hus� axi n ell ae� ( gel e� k or st an e moon)� � Mi ddel l an ds e� Zee

Zeewater

Page 14: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 9� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Korstanemonen �en �het �zwarte �koraal �behoren �tot �de �octocorallia , �dit �zijnachtstralige � koralen, � met � acht � tussenschotten � of� een � veelvoud � van � acht.Hiertoe �behoren �naast � de �gorgonen, � orgelkoralen, � lederkoralen, � zachte �ko-ralen �en �hoornkoralen �ook �zeeveren �en �zeewaaiers.�Al � deze �koralen �hebben �netelcellen. �Volgens � sommige �wetenschappers �vanhet �Amerikaanse �onderzoekteam �van �het �Global �Coral �Monitoring �netwerkzal �tegen �het �jaar �2050 �zeventig �procent �van �de �koraalriffen �verdwenen �zijn.De �IUCN �(International �Union �for �Conservation �of�Nature), �een �organisatiedie �zich �inzet �voor �de �bescherming �van �de �natuur, �is �echter �van �mening �dat �demassale �vernietiging �nog �steeds �gestopt �kan �worden.

�Groei

Als �de �uitgestoten �ei- � en �zaadcellen �van �volwassen �koralen �zich �met �elkaarverbinden, �ontstaat �er �een �drijvende �larve, �de �zogenaamde �planula, �die �doorde �stroming �in �de �zee �wordt �verspreid. �Zodra �de �larve �een �vaste �en �stevige �on-dergrond � tegenkomt, � hecht � hij � zich � vast � aan � het � substraat � en � breidt � zichverder � uit. � Er � ontstaat � een � zogenaamde � primaire � poliep, � die � op � een � metbodem �vergroeide �beker �lijkt. �Deze �poliep �begint �de �ruimte �van �de �beker �inverschillende �septen �(tussenschotten) �te �verdelen �en �vergroot �zo �zijn �opper-vlak. �Dit �bloemdier �scheidt �in �dit �stadium �al �kalk �aan �de �bodem �van �de �bekeraf. �Hij �wordt �daardoor �groter �en �vormt �op �deze �wijze �de �basis �van �een �nieuwrif. �Zijn �tentakels �worden �groter � en �kunnen �bij �gevaar �worden �ingetrokken.Door �knopvorming �zorgt �de �bekerachtige �koraal �voor �meer �koraalpoliepen �enontwikkelt �zich �geleidelijk �aan �tot �een �grote �koraalblok.

�De �helft �is �al �weg

Men �heeft �geconcludeerd �dat �ongeveer �twintig �procent �van �de �koraalriffen �alvoorgoed �is �vernietigd �en �vijftig �procent �wordt �bedreigd. �Het �resterende �dertigprocent �heeft �echter �een �goede �kans �om �duurzaam �te �overleven. �Daarbij �moetopgemerkt �worden � dat � de � koraalriffen � slechts � op � 0,2 � procent �van � de � zee-bodem �gedijen. �Toch �vormen �ze �op �de �een �of�andere �manier �het �leefgebiedvan �ongeveer �een �kwart �van �alle �organismen �in �zee. �Voor �het �behoud �van �dezeenorme �concentratie �van �organismen �zou �de �opwarming �van �het �klimaat �ge-

Zeewater

Page 15: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 0� – Aquatr opi c a� Kortri j k

stopt �moeten �worden. �Als �dit �niet �op �korte �termijn �mogelijk �is, �moeten �tenminste � de � andere � negatieve � factoren, � zoals � het � dumpen � van � schadelijkestoffen �in �zee, �overbevissing �en �toerisme �worden �beperkt.

�Hoe �oud �zijn �koraalriffen �eigenlijk?

Het �koraalrif�dat �je �tijdens �uw �laatste �duikvakantie �hebt �leren �kennen, �is �het �pro-duct �van �de �laatste �10.000 �jaar. �Er �zijn �riffen �die �nog �veel �ouder �zijn. �Bijvoorbeeldalgenriffen �die �3,5 �miljard �jaar �geleden �werden �gevormd, �of�sponsriffen �die �440miljoen �jaar �geleden �uit �kalksponzen � en �kiezelhoudende �glassponzen �zijn �ont-staan. �250 �tot � 150 �miljoen �jaar �geleden �waren �er �ook �al �steenkoraalriffen.

Veel �riffen �lieten �zich �pas �zien �toen �de �zeespiegel �door �de �ijstijd �daalde. �Er �be-staan �nu �fossiele �koraalriffen �die �zich � 100 �meter �boven �de �huidige �zeespiegelbevinden. �De �huidige �riffen �groeien �nog �altijd �op �dezelfde �wijze �als �de �riffenmiljoenen �jaren �geleden. �De �kalk �die �de �koralen �afscheiden �wordt �beïnvloeddoor �milieuomstandigheden, �zoals �temperatuur �en �licht. �Daardoor �kan �aan �dehand �van �groeialgen, �die �u �kunt �vergelijken �met �de �jaarringen �van �de �bomen, �hetverloop �van �de �jaarlijkse �of�dagelijkse �cycli �worden �afgelezen. �Zo �kon �wordenaangetoond �dat �een �jaar �zo ´ n �400 �miljoen �jaar �geleden �uit �400 �dagen �bestonden �niet �zoals �nu �365 �dagen. �Deze �ontdekking �werd �door �astronomen �bevestigd.�

Zeewater

Page 16: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 1 1 � –Aquatr opi ca� Kortri j k

Het �was �mijn �bedoeling �te �starten �zoals �we �het �vroeger �allemaal �deden, �name-lijk �heel �langzaam �en �met �veel �geduld, �maar �toch �deed �ik �het �ditmaal �anders.Ik �had �op �het �forum �gelezen �dat �sommige �liefhebbers �de �startperiode �nogalflink � ingekort � hadden. � Terwijl � wij � vroeger � over � een � rijpingsproces � van � 6maanden �spraken, �wordt �nu �al �na �een �paar �weken �koralen �en �zelfs �vissen �inge-bracht. �Anderzijds �wilde �ik �de �meegebrachte �koralen �absoluut �houden �en �wasik �dus �verplicht �de �RSM �van �licht �te �voorzien �terwijl �het �beter �zou �zijn �om �deeerste �weken �het �aquarium �in �het �donker �te �plaatsen.

Persoonlijk �denk �ik �dat �wij �vroeger �wel �wat �overdreven �hebben �maar �anderzijdsblijf�ik �er �toch �voorstander �van �om �het �aquarium �een �lange �periode �– �laat �onszeggen: �2 �à �4 �maanden �– �te �laten �rijpen, �wat �ook �voor �de �vissen �optimaal �is: �veelvissen �en �lagere �dieren �vinden �immers �heel �wat �voedsel �in �een �gerijpte �bak).

�De �eerste �6 �weken

F � �Na � de � opstart � zagen � wij � deeerste � dagen � wat � groene � alg,bruine � aanslag � op � ruiten � enstenen �en �wat �flap �op �de �bodem,doch �alles �in �zeer �beperkte �mate.Dat � zag � er � dus � goed � uit. � Zoalsreeds � geschreven, � stond � de �Tu-bipora � quasi � onmiddellijk � openwat �ook �een �goed �teken �was.

Zeewater

Opnieuw� beginnen� met� eenzeeaquariumDeel� 3:� over� de� eerste� ervaringen� en� waarnemingen

Jan �Algoed, �Aquatropica �Kortrijk

� � Mi j n� aqu ari u m� op� 1 9. 2. 1 1

Page 17: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 2� – Aquatr opi c a� Kortri j k

F � �Bij �de �inbreng �van �het �vers �levend �steen �hebben �wij �de �flap �verwijderd �opde �bodem �en �die �is �er �niet �meer �teruggekeerd. �Er �was �echter �wel �wat �flap �tezien �in �de �linker �bovenhoek �waar �de �stroming �zeer �gering �was. �Beslist �werdeen �stromingspomp �bij �te �plaatsen �(standaard �hebben �de �pompen �slechts �eendebiet �van � 1 . 100 �l, �wat �aan �de �lage �kant �is) . �Het �werd �een �Tunze �Nanostream6045 �die �een �capaciteit �heeft �van �2 . 500 �l/u �– �ik �heb �dan �wel �1 �pompje �van �550l/u �uitgeschakeld.

F � �De �zuurtegraad �lag �op �iets �meer �dan � 8 �en �de �eerste �nitraatmeting �gaf�ca.25 �mg. �Nu �ligt �dat �op �iets �minder �dan � 10 �mg. �Het �zoutgehalte �is �33 , 5 �g/l. �An-dere �waarden �meet �ik �(voorlopig?) �niet. �Ik �meet �met �Tetratesten �doch �dezezijn �niet �nauwkeurig �genoeg.

F � �Als � dagelijkse �bijvulling � – �verdamping � amper � 0, 5 � l � per � dag � – � gebruik � ikwater �met �calciumhydroxide, �iets �wat �ik �in �mijn �vorig �leven �ook �deed.

F � �Waterverversing �na �2 �weken: � 10 �liter

Zeewater

Onze� zeest er, � Pr ot or east er� li ncki , � di e� n a� vi j f� weken� ver wi j der d� wer d, � wegens� s ch adel i j k� i n� eenri f aqu ari u m

Page 18: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 1 3� –Aquatr opi ca� Kortri j k

F � �De �eiwitafschuimer �houdt �te �veel �lawaai �en �veel �RSM-houders �vervangendeze � door � een � stillere �Tunze � 9002. � Overigens � doet �hij � prima � zijn �werk � enwordt �deze �om �de �2 �à �3 �dagen �gereinigd.

F � �Het �lederkoraal �toont �nog �steeds �geen �poliepjes, �al �doet �hij �schampere �po-gingen. �Een �andere �plaats �kan �soms �wonderen �doen, �we �zien �wel.

Volgende �keer: �eerste �aankoop �van �koralen �en �visjes.

E en� kl ei n� st eentj e� dat� wi j � meekr egen� bi j � de� aan koop, � bevatt e� bl i j k baar � s por en� van� r ood� dr ui -ven wi er � ( Botryocl adi a� l ept opoda) . � Di t � i s� ge wel di g� begi n n en� gr oei en� en� i s� een� mooi � bl i kvan-gertj e� gewor den. � Zo� een� onver wacht e� di n gen� maken� deel � ui t � van� h et� pl ezi er � dat� men� h eeft� bi jh et� beoef en en� van� deze� pr achti ge� h obby.

Zeewater

Page 19: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 4� – Aquatr opi c a� Kortri j k

Iets �na �20 �uur �opende �Gilbert �de �vergadering �en �verwelkomde �iedereen.Hij �deed �een �oproep �naar �alle �leden �toe �om �ook �eens �een �artikel �te �schrijven.Het �liefst �een �artikel �over �eigen �ervaring �in �en �rond �de �vijver, �maar �in �feitemaakt �het �onderwerp �niet �veel �uit �zolang �het �maar �iets �met �onze �hobby �temaken �heeft. �Martin �zal �je �zeker �dankbaar �zijn.

Daarna �kondigt �hij �onze �gastspreker �Marc �Criel, �stichter �van �koivrienden.beaan �die �vanavond �alles �komt �vertellen �over �airlift �(nvdr: �in �schoon �Nederlandsheet �zoiets �een �luchtlift) �in �de �koivijver. �Voor �de �meeste �aanwezigen �is �dit �eenongekend �begrip, �maar �Marc �zal �dit �uitvoerig �uitleggen.

Marc �is � 1 3 �à � 14 �jaar �geleden �per �toeval �met �luchtlift �begonnen. �Hij �wist �al �datde �luchtlift �gebruikt �werd �voor �het �verplaatsen �van �water �in �aquaria �maar �datdeze �techniek �ook �voor �het �verplaatsen �van �water �in �de �vijver �kon �gebruiktworden, �was �voor �hem �toen �nog �een �ongekend �feit.�Hij �heeft �een �powerpointpresentatie �samengesteld �waar �zelfs �filmpjes �in �ver-werkt �zitten. �We �kregen �al �direct �een �filmpje �te �zien �hoe �Marc �met �behulp �vansimpelweg �twee �luchtstenen �al �veel �water �kan �verplaatsen. �Dit �is �echt �de �een-voudigste �vorm �van �water �verplaatsen � die � er � is. �Met � een � luchtpompje �van20 �l/min �kwam �er �al �een �behoorlijke �stroming �op �gang.

Op �een �volgende �foto �zien �we �een �tekening �van �een �meerkamerfilter �met �vierkamers �waarin �hij �buizen �van �1 10 �mm �had �voorzien, �om �het �water �door �de �ka-mers �te �transporteren. �In �alle �buizen �had �Marc �een �luchtsteen �gehangen �metde �bedoeling �om �het �water �van �zuurstof�te �voorzien. �Zijn �verbazing �was �echtergroot �toen �bleek �dat �de �laatste �kamer, �waar �de �pomp �stond, �leeg �was �door �deterugsturende �kracht �van �de �lucht �in �de �buizen. �De �aanvoer �van �het �water �kon

Goedkoop� water� verplaatsenVerslag� vijverbijeenkomst� van� 29� april

Rik �Valcke, �Aquatropica �Kortrijk

Vij vers

Page 20: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 1 5� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Vi j vers

niet � op �tegen �de � stuwkracht �van �delucht �in �de �buizen. �Dit �systeem �werkttotaal �niet.

Opgelet, �luchtlift �werkt �enkel �bij �gra-vity � filters � (nvdr: � in � schoon �Neder-lands � heet � zoiets � zwaartekrachtfil-

ter) . �Dit �wil �zeggen �dat �de �filter �zich �op �gelijke �hoogte �bevindt �als �de �vijver,dus � in � de � grond. � (communicerende � vaten). � Na � alles � terug � verwijderd � tehebben � en �wat �nagedacht � te �hebben � over � de �gemaakte � fouten, � experimen-teerde �Marc �verder �en �kwam �hij �bij �het �volgende �ontwerp �terecht.Eerst �plaatste �hij �een �bocht �op �het �uiteinde �van �de �buis �om �het �water �een �rich-ting �te �geven. �Dit �gaf�echter �te �veel �“broebeling”, �zoals �Marc �het �zei, �in �het �wa-ter. �Na �de �bocht �werd �een �T-stuk �geplaatst �zodat �de �lucht �langs �boven �wegkon. � Daarna � werd � er � nogeen � buisje � bovenaan � hori-zontaal �op �de �grote �buis �ge-monteerd �wat � dienst � deedals �eiwitafschuimer.Op �de �volgende �dia �zien �weeen �schets �van �Ronny �Fie-rens � hoe � het � luchtliftsys-teem �ontwikkeld �was. �Dit �was �een �eerste �versie �van �het � systeem, �hoewel �ernog �meerdere �verbeteringen �volgden. �Op �de �volgende �dia �zien �we �een �filmpjevan �dit �systeem. �Er �wordt �inderdaad �veel �water �verplaatst.Daarna �zien �we �hoe �Marc �een �oplossing �heeft �bedacht �om �de �aanzuigkracht �vande � skimmer � (nvdr: � schuimspaan �in �het �Nederlands) �te �verzekeren. �Omdat �van

huize �uit �een �opening �van �40 �of�50mm � aanwezig � is, � is � dit � niet � vol-doende �om �de �watertoevoer �te �ver-zekeren. �Om �die �toevoer �te �verze-keren � heeft � hij � de � bodem � uit � deskimmer � verwijderd � en � een � ope-ning �van � 1 10 �mm �gemaakt. �Voor-lopig �is �dit �de �enige �oplossing �voorskimmers. � We � zien � terug � een

Page 21: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 6� – Aquatr opi c a� Kortri j k

Vi j vers

filmpje �hoe �dit �in �zijn �werk �gaat. �Het �water �verplaatst �in �grote �snelheid. �Iedereenkijkt � gefascineerd � toe. �Tussendoor �worden �nog � enkele �vragen � gesteld � over � deplaatsing �van �de �luchtbollen. �De �plaatsing �van �de �bollen �in �de �buis �speelt �geen �en-kele �rol.Wanneer �men �over �lange �afstand �water �verplaatst, �moet �men �wel �regelmatigde �buizen �eens �spoelen �om �te �voorkomen �dat �de �buizen �dichtslibben �door �vuildat �zich �opstapelt. �Dit �kan �door �de �filterkamer �leeg �te �maken �en �dan �de �kraante �openen. �Door �het �grote �hoogteverschil �in �de �vijver �en �de �filterkamer �zal �hetwater �zeer �snel �stromen �en �het �vuil �meenemen.Daarna �stelde �zich �echter �nog �een �probleem. �Aangezien �luchtliften �altijd �metgrote �diameters �werken, �was �er �een �probleem �om �een �uv-lamp �te �gebruiken.Momenteel �worden �de �meeste �filters �voorzien �van �een �uv-dompellamp �watgoed �blijkt �te �werken.�Op �de �volgende �dia �zien �we �nog �een �filmpje �van �een �quarantainetank �waar �ui-teraard �ook �een �luchtlift �op �werkt. �We �zien �dat �er �een �zeer �behoorlijke �water-stroom �is �met �een �minimum �aan �energie.

Met �slechts �100 �W �kan �men �met �dit �systeem �koivijvers �tot �60 �m3

�voorzien �vanalle �waterverplaatsingen, �wat �uiteraard � zeer � zuinig � is � als �men �weet � dat, � alsmen �elektrische �pompen �zou �gebruiken, �men �tot �tienmaal �meer �energie �zounodig �hebben �om �hetzelfde �effect �te �bereiken.

De �volgende �dia �toont �ons �een �alweer �verbeterde �versie �van �het �systeem �datde �naam �drukkamer �meekreeg. �De �buis �van � 1 10 �mm �werd �voorzien �van �eenvijftal �rijen �gaatjes �van �0, 5 �mm �die �vervolgens �in �een �reductie �van � 1 10 �– � 125werden �gemonteerd. �Op �de �zijkant �van �de �koppeling �werd �een �toevoerbuisjegemonteerd �waar �de �lucht �ingepompt �wordt. �De �lucht �komt �ongehinderd �inde � buis � omhoog � en � neemt � daardoorhet �maximum �aan �water �met �zich �mee.Marc � heeft � daarna � nog � proberen � ditsysteem � te � verbeteren � door � in � hetmidden �van �de �buis �een �tweede �soortsproeikop � te � monteren � wat � denaam �turboluchtlift �meekreeg. �Er � isiets �meer � stroming, �maar �het �nadeel

Page 22: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 1 7� –Aquatr opi ca� Kortri j k

kan �zijn �dat �eventueel �planten �of�draadalgen �kunnen �blijven �steken �tegen �deonderkant �van �de �sproeikophouder. �De �ideale �diepte �voor �de �drukkamer �is �op1 ,60 �m �diepte. �Ze �hoeft �niet �dieper �te �zitten �in �de �vijver.

Op �een �volgende �dia �zien �we �een �open �gemaakte �drukka-mer. �Het �is �eigenlijk �een �zeer �eenvoudig �systeem �en �mak-kelijk �te �maken. �De �volgende �dia �toont � een �luchtlift �metmembraan. �Het �is �het �soort �membraan �dat �gebruikt �wordtbij �de �bodemdrainage �om �daar �een �betere �opwaartse �circu-latie �te �creëren �vanuit �het �midden �naar �de �kanten �toe. �Ditmembraan �werd �gemonteerd �onder �een �korte, �taps �toelo-pende �buis. �De �fijne �luchtbelletjes �nemen �een �maximumaan �water �mee. �Men �heeft �echter �een �krachtige �luchtpompnodig �om �de �lucht �door �het �membraan �te �stuwen. �Op �eenvolgend �filmpje �zien �we �alweer �een �mooi �voorbeeld �van �dekracht �van �dit �systeem.

Marc �merkte �nog �op �dat �het �rendement �wel �sterk �afneemt �als �men �probeerthet �water �op �te �voeren. �Men �blijft �best �net �onder �of�gelijk �met �het �oppervlak.

Na �de �pauze �zien �we �een �dia �met �tekening �van �eendrukkamer �met �sproeikop �waar �er �op �gewezenwordt �dat �het �belangrijk �is �dat �de �sproeikop �opdezelfde �hoogte �zit �als �de �gaatjes �in �de �buis. �In-dien �dit �niet �wordt �gedaan �zal �de �lucht �de �ge-makkelijkste �weg �zoeken �en �bij �de �hoogste �ope-ningen �het �systeem �verlaten.

De �volgende � dia � toont � een � nieuw � aangelegde � koi-vijver �en �filter �waar �het �luchtliftsysteem �droog �is �opge-

steld. �Die �persoon �verplaatst �met � 1 �W � 1 .000 �l �water.Marc �heeft �een �buis �mee �van �een �300 �mm �zoals �het �gemonteerd �is. �Daarin �iseen �buis �van � 1 10 �mm �geplaatst �waarin �het �vijverwater �staat �en �daarlangs �opgelift �wordt. �Marc �legt �uit �hoe �je �een �gat �maakt �in �die �buis �van �300 �mm �om �deandere �buizen �van � 1 10 �mm �en � 125 �mm �er �in �te �monteren. �Er �wordt �eerst �eengat �van �70 �mm �gemaakt. �Daarna �wordt �de �rand �opgewarmd �tot �deze �zacht

Vij vers

Page 23: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 1 8� – Aquatr opi c a� Kortri j k

wordt. �De �buis �van � 1 10 �wordt �daarna �door �het �zachte �gat �gedrukt �waardoorde �opening �mooi �gemaakt �wordt. �De �stukken �worden �altijd �met �harde �pvc-lijmgemonteerd. �Dit � is �volgens �Marc �momenteel � een �van � de �beste � luchtliftsys-temen �die �gemaakt �zijn.

Op �de �laatste �dia �zien �we �nog �een �klein �membraan �waarmee �volop �geëxperi-menteerd �wordt.

Hiermee �was �Marc �aan �het �einde �van �zijn �voorstelling �gekomen. �De �sprekeren �de �twintig �aanwezigen �werden �bedankt �door �Gilbert.

Daarna � toonde �Marc �nog � even � zijn � site � <www.koivrienden.be>. �Dit � is � eenforum �waar �veel �liefhebbers �met �elkaar �communiceren �en �discussiëren. �Be-kijk �hem �zeker �eens �en �je �zult �er �zeker �iets �van �opsteken.

Vij vers

Page 24: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 1 9� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Het �houden �van �kameleons �in �gevangenschap �staat �bij �een �groot �aantal �terrari-umliefhebbers �al �lange �tijd �in �de �belangstelling. �Helaas �geldt �voor �de �meestevan �de �geïmporteerde �soorten �dat �het �voor �langere �tijd �in �leven �houden �een(nog) �onmogelijke �opgave �is. �Hierdoor �komt �het �nakweken �van �deze �dieren �alhelemaal �niet �aan �bod, �zodat �de �liefhebbers �steeds �weer �aangewezen �zijn �opdieren �uit �het �wild. �

Met �het �beschikbaar �komen �van �duidelijke �gegevens �betreffende �biotoop, �tempera-turen �en �behoefte �aan �bepaalde �voedingsstoffen �is �het �in �gevangenschap �houdenvan �een �aantal �soorten �kameleons �duidelijk �verbeterd. �Een �van �deze �soorten, �dejemenkameleon �(Chamaeleo �calyptratus) �zal �ik �in �dit �artikel �nader �beschrijven.

De �jemenkameleon � behoort � duidelijk � tot � de � grotere � kameleonsoorten; � demannetjes �worden �maximaal �50 �cm �(inclusief �staart), �terwijl �de �vrouwtjes �metongeveer �35 �cm �hun �maximale �grootte �hebben �bereikt. �De �mannetjes �dragenop �hun �kop �een �opvallend �verhoogde �‘helm' �die �maximaal �7 �cm �kan �wordenen � omzoomd � is � door � huidflappen � die � tijdens � stressvolle � situaties � kunnenworden �opgezet. �Zowel �op �de �buik �als �op �de �rug �bevindt �zich �een �stekelige

kam. �De �meest �bekende �ken-merken � van � kameleons, � deprachtige �kleuren � en �het �ver-mogen � deze � te � veranderen,zijn � bij � de � jemenkameleongoed �ontwikkeld. �De �soort �be-schikt � over � een � zeer � breedscala � van � kleuren: � groen,blauw, � geel, � zwart, � oranje � enwit. � De � dieren � laten � de � ver-schillende � schakeringen � van

Gedrag� en� voortplanting� van� dejemenkameleon�in� het�terrarium

Ron �Peek

Terr ari u m

Page 25: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 20� – Aquatr opi c a� Kortri j k

kleurpatronen � zien � afhankelijk �van � hun � gemoedstoestand � en � omgeving � enniet, �zoals �nog �vaak �wordt �gedacht, �om �zich �aan �hun �achtergrond �aan �te �pas-sen. �Het �verschil �tussen �de �geslachten �is �duidelijk �te �zien.

De �mannetjes �zijn �wat �bonter �gekleurd �en �dragen �naast �hun �imposante �helmook �nog �een �spoor �op �de �hiel. �Vrouwtjes �hebben �opvallend �lange �nagels �aanhun �voorpoten, �deze �gebruiken �zeom �een �hol �in �de �grond �te �gravenvoor �hun �eieren. �Spectaculair �is �dekleurverandering �die �bij �vrouwtjesoptreedt � als � ze �niet �paringsbereidzijn �en �vervolgens �een �mannetje �inhet � vizier � krijgen. � De � normalegroene � basiskleur � met � oranjevlekken �verandert �snel �in �een �inkt-zwarte �lichaamskleur �met �daarop �felle �oranje �en �blauwe �punten. �Jonge �dierendie �net �uit �het � ei � zijn �gekropen � laten �meestal � een �paarse � of � fletsgroene � li-chaamskleur �zien �die �na �ongeveer �drie �maanden �langzaam �overgaat �in �de �te-kening �die �karakteristiek �is �voor �de �volwassen �dieren.

Hoewel �de �systematiek �van �Chamaeleo �calyptratus �nog �niet �geheel �duidelijkis, �worden � twee � ondersoorten � beschreven, �C. �calyptratus �calyptratus � komtvoor �in �Noord- �Jemen �en �in �het �aangrenzende �gedeelte �van �Zuid-Jemen, �ter-wijl �de �ondersoort �C. �calyptratus �calcarifer �in �Saudi-Arabië �wordt �gevonden.Naast �C. �calyptratus �komt �nog �een �ondersoort �van �de �gewone �kameleon, �C.chamaeleon �orientalis �en �C. �arabicus �in �dezelfde �regio �voor.�De �dieren �die �ik �verzorg �zijn �van �de �ondersoort �C. �c. �calyptratus . �In �de �natuurworden �deze �dieren �zowel �in �regenrijke �gebieden, �zoals �berghellingen, �als �inzeer � droge � gebieden, � zoals � hoogvlakten, � gevonden. � Jemenkameleons � zijnechter �ook �op �minder �natuurlijke �plaatsen �waargenomen �zoals �in �acacia's �diede �wegen �omzomen �in �steden.�Zoals �bij �de �meeste �soorten �kameleons �is �ook �het �mannetje �van �de �jemenka-meleon �zeer �territoriaal. �Andere �mannetjes �worden �niet �getolereerd, �terwijlvrouwtjes �constant �worden �lastiggevallen. �Daarom �is �het �wenselijk �de �manne-

Vr ou wtj e

Terr ari u m

Page 26: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 21 � –Aquatr opi ca� Kortri j k

tjes �alleen �te �huisvesten. �Een �terrarium �met �de �afmetingen �van �30 �bij �30 �bij �60cm �(l, �b, �h), �verwarmd �tot �ongeveer �25 � ˚ C �en �verlicht �door �een �40W-spot �isvoldoende. �Vrouwtjes �zijn �over �het �algemeen �wat �verdraagzamer �en �kunnenmet �meer �in �een �terrarium �worden �gehouden.�De �inrichting �bestaat �uit �een �flink �aantal �klimtakken �met �op �de �bodem �eenlaag �schelpenzand. �Het �terrarium �verder �aankleden �met �planten �is �niet �zinvolaangezien �de �jemenkameleon �een �van �de �weinige � soorten �kameleons �is �die

ook � plantaardig � voedsel � op � het � menu � heeftstaan. � Bij � mij � krijgen � de � dieren � echter � alleenhuiskrekels, � die � eerst � bepoederd � worden � metKorvimin, �een �preparaat �dat �een �hoge �dosis �kalken � vitamines � bevat. � In � tegenstelling � tot � anderekameleons � die � op � den � duur �weigeren � om � altijdhetzelfde �soort �voedseldier �te �eten, �geeft �dit �bij �je-menkameleon �geen �enkel �probleem. �Ze �groeien,kleuren �en �planten �zich �prima �voort �ondanks �diteenzijdig � dieet. � Hoewel � de � meeste � kameleon-soorten �alleen �water �drinken �door �dit �als �druppels

van �bladeren �af �te �likken, �drinkt �de �jemenkameleon �gewoon �uit �een �schaaltje.Alleen �de �jonge �dieren �krijgen �dagelijks �water �in �druppelvorm �aangeboden.

�Paring �van �Chamaeleo � calyptratus

In �de �natuur �valt �de �paartijd �in �september �en �oktober, �maar �in �het �terrariumplanten �de �dieren �zich �het �gehele �jaar �door �voort. �Ziet �een �volwassen �man-netje � een �vrouwtje, �dan �probeert �hij �zich �zo �groot �mogelijk �te �maken �doorzich �zijdelings �sterk �af �te �platten �en �de �keelzak �op �te �zetten. �De �kleuren �inten-siveren �daarbij �sterk, �terwijl �met �de �kop �heen �en �weer �wordt �getrild. �Daarnaloopt �hij �snel �op �het �vrouwtje �toe �en �stoot �haar �enkele �keren �hard �met �de �ge-sloten �bek �in �de �flank. �Als �het �vrouwtje �niet �paringsbereid �is, �neemt �ze �de �ty-pische �contrastrijke �kleuren �aan �en �dreigt �met �geopende �bek. �Deze �signalenmoeten �het �mannetje �erop �wijzen �dat �ze �niet �geïnteresseerd �is. �Bij �verder �aan-dringen �wordt �er �zelfs �stevig �gebeten �naar �het �mannetje. �Is �ze �wel �paringsbe-reid, �dan �blijft �het �vrouwtje �passief �zitten �en �kruipt �het �mannetje �van �achterenop �het �vrouwtje, �waarna �hij �zijn �cloaca �tegen �die �van �het �vrouwtje �drukt. �Na

Terr ari u m

Page 27: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 22� – Aquatr opi c a� Kortri j k

verschillende �paringen �over �een �periode �van �maximaal �vier �dagen �begint �hetvrouwtje �het �mannetje �wederom �te �weren. �In �de �daaropvolgende �vier �wekenbegint �het �zwangere �vrouwtje �enorm �veel �te �eten �om �zo �voldoende �voedings-stoffen �binnen �te �krijgen �om �de �grote �hoeveelheid �eieren �te �produceren. �Netvoor �het �leggen �maken �de �eieren �ongeveer �veertig �procent �uit �van �het �totalegewicht �van �het �vrouwtje.

Om �de �dieren �de �kans �te �geven �om �een �gang �in �de �grond �te �graven �en �daarinhun �eieren �te �deponeren �worden �de �vrouwtjes �op �het �moment �dat �ze �onrustigop �de �bodem �van �het �terrarium �naar �een �plekje �zoeken �overgebracht �naar �eenemmer �gevuld �met �vochtig �zand. �Het �graven �van �een �gang �en �het �vervolgensleggen �van � de � eieren, � tot �wel � 89 � stuks �per � legsel, � duurt � ongeveer � een � dag.Daarna �maakt �het �vrouwtje �de �gang �weer �zorgvuldig �dicht �en �kan �ze �weer �inhaar �terrarium �worden �teruggezet. �Nadat �het �vrouwtje �uit �de �legemmer �is �ver-wijderd �worden � de � eieren � uitgegraven, � onder � lauw �water � afgespoeld � en � invochtig �vermiculiet �bij �27 � ˚ C �geïncubeerd. �Tijdens �de �incubatie �groeien �de �ei-eren �sterk �en �na �ongeveer �vijf �maanden �kunnen �de �eerste �jongen �uitkomen.Deze �openen �de �eieren �door �er �met �de �snuitpunt �enkele �scheuren �in �te �makenen �blijven �vervolgens �met �alleen �hun �kop �uit �het �ei �zitten. �Na �ongeveer �eenhalve �dag, �waarin �ze �de �resterende �eidooier �opnemen, �verlaten �ze �het �ei. �Dediertjes �meten �dan �ongeveer �6 �- �7 �cm �en �kunnen �in �groepen �gehuisvest �worden.Na �twee �dagen �beginnen �ze �met �het �eten �van �kleine �krekeltjes �en �bij �voldoendevoedselaanbod �maken �ze �een �enorme �groei �door. �De �maximale �groeisnelheiddie �ik �heb �gemeten �was �meer �dan �2 �cm �per �week. �De �vrouwtjes �beginnen �na �on-geveer �zes �maanden �de �karakteristieke �rode �vlekken �te �vertonen �op �hun �groenebasiskleur, �wat � aangeeft � dat � ze � ge-slachtsrijp �zijn. �Mannetjes �doen �metzeven �tot �acht �maanden �wat �langerover �het �bereiken �van �de �geslachts-rijpheid.

Zowel � de � jonge � als � de � volwassendieren �zijn �over �het �algemeen �zeeragressief � en � zullen � proberen � tebijten � bij � pogingen � om � de � dierenvast �te �pakken. �Opmerkelijk �daarbij

Terr ari u m

� � Kopst u di e� man n etj es� ( f ot o: � Fr an k� Wout er s)

Page 28: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 23� –Aquatr opi ca� Kortri j k

is �dat �dieren �aanvallend �gedrag �vertonen, �zelfs �naar �mensen �toe. �Daarnaastworden � de � scherpe � nagels � gebruikt � om � belagers � van � het � lijf � te � houden.Worden �de �dieren �toch �in �de �hand �gehouden, �dan �kunnen �ze �met �hun �lichaameen �typische �laagfrequente �trilling �maken, �die �waarschijnlijk �bedoeld �is �om �vij-anden �af�te �schrikken. �Kenmerkend �voor �het �temperamentvolle �gedrag �van �dejemenkameleon �is �dat �jongen �die �alleen �nog �maar �met �de �kop �uit �het �ei �ste-ken, � soms � al � proberen � eventuele � belagers � te � bijten. � In � tegenstelling � tot � demeeste �kameleonsoorten � lijkt �de �jemenkameleon � een � soort �te �zijn �die �zichprima �leent �voor �het �houden �in �het �terrarium. �De �dieren �zijn �schitterend �vankleur, �vertonen �een �uitgebreid �en �interessant �gedrag, �zijn �relatief�eenvoudig �teverzorgen �en �hebben �een �korte �generatietijd. �Momenteel �wordt �deze �kameleonin �zulke �aantallen �nagekweekt �dat �ze �voor �elke �liefhebber �bereikbaar �zijn.

Terr ari u m

Page 29: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 24� – Aquatr opi c a� Kortri j k

De �zwanenbloem �is �een �van �de �mooiste �inheemse �moerasplanten. �Zij �komt �vannature �voor �in �ondiepe, �voedselrijke �zoete �wateren. �Het �is �een �beschermde �planten �ging �de �afgelopen �decennia �sterk �achteruit. �Oorzaken �waren �het �dempen �vansloten �voor �de �uitbreiding �van �dorpen �en �steden �(denk �aan �nieuwe �woonwijkenen �industrieterreinen). �Andere �oorzaken �zijn �het �machinaal �reinigen �van �sloten.Ook �door �de �verlaging �van �het �grondwaterpeil �zijn �er �veel �sloten �drooggevallen.Vandaag �de �dag �zien �we �gelukkig �de �plant �weer �meer �terugkomen, �vooral �in �be-schermde �natuurgebieden �en �vijverpartijen.

Aan �het �eind �van �een �stevige �ongeveer �1 �m �lange �stengel �ontvouwt �zich �bovenhet �wateroppervlak �in �de �zomer �een �op �een �paraplu �gelijkend �scherm �van �welzo'n �30 �kleine �roze �bloemetjes. �De �mooie �bloemschermen �en �sierlijke �bouwvan �deze �plant �maken �dit �gewas �bij �uitstek �geschikt �voor �toepassing �in �de �vij-ver. �De �plant �komt �begin �mei �pas �boven �water �en �is �dan �zeker �voor �de �leekmoeilijk �te �onderscheiden �van �andere �waterplanten �met �een �biesachtige �blad-structuur. �In �de �niet-bloeiende �vorm �moet �men �op �de �volgende �kenmerken �let-ten: � de � bladeren � zijndriekantig �en �ze �zijn �spiraals-gewijs � gedraaid � om � de � as.Waar �de �naam �zwanenbloemvandaan � komt, � blijkt � voorvelen �een �raadsel �te �zijn.

Het � heeft � mij � verbaasd � datsommige �bekende � schrijversvan �tuin- �en �vijverboeken �bijde �beschrijving �van �de �zwa-nenbloem � vermelden, � dat

De� zwanenbloemButomus� umbellatusH. �Alblas

Vij vers

Page 30: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 25� –Aquatr opi ca� Kortri j k J aar gang� 26–� 25� –Aquatr opi ca� Kortri j k

niet �precies �te �weten �en �anderen �denken �het �te �weten, �maar �wat �ze �schrijven �isniet �waar. �Om �maar �een �paar �voorbeelden �te �noemen: �De �één �zegt: � "dat �deplanten �zo �worden �genoemd, �omdat �ze �aan �de �waterkant �staan" . �Een �anderbeweert: �"dat �de �zwanen �ze �graag �eten" . �Weer �een �ander �beweert: �"dat �het �gra-cieuze �van �de �zwaan �tot �uiting �komt � in � de �zwanenbloem" . �Vervolgens �nogtwee �citaten �uit �weer �twee �andere �boeken: �zoals �zoveel �waterplantennamen �isdit �er �weer �één �die �totaal �onduidelijk �is, �maar �ergens �in �het �verre �verleden �zaler �wel �een �aanleiding �gevonden �zijn �voor �deze �naam. �De �tweede �visie �luidt: �deNederlandse �naam �berust �waarschijnlijk �op �het �feit �dat �de �bloemstengel �somsals �een �zwanenhals �is �gebogen.

Nu �wordt �u �ongetwijfeld �nieuwsgierig �en �zult �u �zich �afvragen: �waarom �wordtde �plant �dan �zwanenbloem �genoemd? �Omdat �ik �mij �dat �ook �heb �afgevraagd,ben �ik �in �meer �dan �twintig �jaargangen �van �de �Koninklijke �Maatschappij �Tuin-bouw �en �Plantkunde �‘Groei �en �Bloei' �gaan �snuffelen �en �waarlijk �in �de �uitgavevan �juli � 1991 �stond �een �uitgebreid �artikel �over �deze �prachtige �moerasplant �envond �ik �daar �de �oplossing �waarom �de �plant �deze �naam �draagt. �Aan �de �handvan �een �uitgebreide �tekst, �foto's �en �tekeningen �werd �het �allemaal �uitgelegd.Ik �ga �hier �niet �het �gehele �verhaal �vermelden, �maar �het �komt �op �het �volgendeneer: �Om � te �weten �waarom �de �plant �zo �heet, �zullen �we �een �bloemetje �vandichtbij �bekijken. �Een �bloem �bestaat �uit �zes �bloemblaadjes, �de �buitenste �don-kerder �dan �de �binnenste. �Verder �naar �binnen �staan �negen �meeldraden �met �eenmarmerwitte �steel �en �donkerpaarse �knoppen. �Het �binnenste �van �de �bloem �be-staat �uit �weer �zes �elementen �dat �de �zes �stampers �blijken �te �zijn. �Deze �stampersstaan �in �het �hart �van �de �bloem �als �‘zwaantjes ' �met �de �nek �omhoog �gestrekt. �Hetverhaal �gaat �verder �en �vertelt �over �de �bestuiving �d.m.v. �insecten �en �eindigt �danmet: �eerst �leken �het �zwaantjes �met �de �koppen �gestrekt, �na �het �rijp �worden �lijkenhet �zwaantjes �met �de �hals �gebogen. �De �naam �zwanenbloem �dankt �deze �plantdan �ook �aan �dit �onderdeel �van �de �bloem. �Einde �citaat. �Leuk �om �te �weten �toch!

�De �zwanenbloem �voor �de �vijver

De �sierlijke �bouw �met �haar �prachtige �bloemschermen, �die �bloeien �van �juni �totaugustus, �maken �deze �plant �bij �uitstek �geschikt �voor �toepassing �in �de �vijver.Een �zonnige �standplaats �is �wel �gewenst. �De �plantdiepte �kan �variëren �van �0 �tot30 �cm. �Als �plantdiepte �in �het �algemeen �geldt: �de �afstand �van �de �bovenkant

Vij vers

Page 31: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

CO I FFU RE

Gen tsestee nweg � 3 2 , � Ko rt r i j k� 0 5 6 �2 1 �3 6 �8 9

Page 32: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

El ektri ci t ei t� -� � s ani t ai r� -� metsel werken

Domi ni que� Cal l ensNor mandi estr aat� 1 52� � � 8560� Wevel ge m

056/� 42� 52� 45� � � � -� � � � 0474/� 22� 11 � 1 5Beki j k� ook� onze� websi t e: � www. domi ni que-cal l ens. be

Coral Worl di s� gespeci al i seerd� i n" Ri faquari sti ek"

Jonge� koral en� aan� sympathi eke� prijzen.Kwal i tei tsproducten. � ( Geen� verkoop� van� vi ssen. )

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � i s� geen� kl assi eke� wi nkel . � We� zi j n� er� voor� u� na� afspr aak.Br eng� ons� een� bezoek� en� maak� kenni s� met� ons� ei gen� a quari u m� en� techni ek.

Fr eddy� De� Gendt� Wi l genstr aat� 9� 9340� Ledetel . � na� 1 9. 00� u. : � 05 3� 80� 28� 98

www. coral worl d. be� � � www. coral worl d. euhttp: //fr eddy. zeewaterfor u m. or g/

OPTIEK� PIETERS

K.� Elisabethlaan� 608500� Kortrijk

� 056/35. 39. 96

Gediplomeerde� opticiens

Page 33: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 26� – Aquatr opi c a� Kortri j k

van �de �aarde �waarin �de �plant �is �geplaatst, �tot �het �wateroppervlak. �De �zwanen-bloem �moet �zeker �niet �te �diep �worden �gezet. �Zodra �de �diepte �meer �dan �35 �cmis, �gaat �zij �het �al �minder �goed �doen �en �pakweg �bij �een �halve �meter �laat �zij �hetvaak �geheel �afweten. �Deze �ervaring �heb �ik �zelf �jaren �geleden �zelf �ondervon-den. � Een � flinke � groep � planten � had � ik � in � een � grote � waterpartij � geplaatst,waarvan �het �water �meer �dan �een �halve �meter �diep �was �met �het �gevolg, �datsommige � bladeren � niet � meer � op � een � zwanenbloem � leken � en � dat � er � geenbloemen �meer �ontsproten. �Pas �nadat �ze �ondieper �waren �gezet, �gingen �ze �welbloeien. �De �lengte �van �de �plant �ligt �tussen �de �80 �en � 120 �cm. �Als �achtergrond-of�randbeplanting �in �een �flinke �groep, �gecombineerd �met �de �blauw �bloeiendePontederia �cordata �en �andere �contrasterende, �lager �blijvende �moerasplantenkomen �ze �goed �tot �hun �recht. �Na �de �bloei �ontstaan �bruine �op �koffiebonen �lijkende �vruchten �en �in �sommigedelen �van �het �land �worden �de �planten �dan �ook �wel �‘koffieboontjes' �genoemd.

Ze �vragen �wel �een �voedselrijke �gronden �kunnen � zonder �meer � in � de �vollegrond �gezet �worden, �waarna �ze �zichmooi �als �een �flinke �groep �uitbreiden.Hoewel �ze �zich �d.m.v. �een �wortelstokuitbreiden, � valt � het �woekeren, � zoalssommigen �beweren, �wel �mee. �Komener �te �veel, �dan �is �dat �een �mooie �gele-genheid �om �andere �vijverliefhebbersde �planten �cadeau �te �doen.

Volgens �vijver- � en �plantendeskundigen �bloeien �zwanenbloemen � slecht �of� inhet �geheel �niet �in �mandjes. �Deze �ervaring �heb �ik �niet.Vele �jaren �geleden �heb �ik �er �enkele �in �een �flinke �vij-vermand �gezet, �gevuld �met �vette �klei �en �afgedekt �meteen �fijn �grindlaagje. �Ze �hebben �wel �degelijk �fraai �ge-bloeid. �Ik �kan �me �vergissen, �maar �misschien �ligt �deoorzaak �in �het �feit �dat �men �gewoon �‘vijveraarde' �heeftgebruikt. �In �vijveraarde �zit �te �weinig �leem �en �klei �watvroeger �helemaal �het �geval �was. �Tegenwoordig �wordtmeer �blauwe �klei �in �deze �aarde �verwerkt. �Misschien �isdat �de �oorzaak �voor �het �uitblijven �van �de �bloei?

Vij vers

Page 34: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 27� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Nederlandse �naam: �prachtkopstaander

Algemeen: �Orde: �characiformes �(kaperzalmachtigen)� ��Familie: �anostomidae �(kopstaanders)

Voorkomen: �Komt �voor �in �grote �delen �van �Zuid-Amerika �in �het �Amazone-en �het �Orinocobekken �(Guyana, �Peru, �Brazilië, �Venezuela) �en �in �Suriname.Meestal �is �hij �te �vinden �op �plaatsen �waar �er �een �sterke �stroming �heerst.

Grootte: �Wordt �max. � 16 �cm �TL �(totale �lengte) �groot.

Geslachtsonderscheid: � er � zijn � geen � zichtbare � geslachtskenmerken � te � zien,maar � de � vrouwtjes � zijn � mogelijkerwijze � iets � groter � dan � de � mannetjes � enhebben �een �bollere �buik.

Gedrag: �in �de �natuur �komen �ze �voor �in �grote �scholen. �Ze �kunnen �echter �welonverdraagzaam � tegenover � elkaar �worden, � als �men � ze �houdt � in � een � kleinegroep. �Als � de �grootte �van � de �bak �het � toelaat, � dan � kunnen � ze � zonder �pro-

blemen � gehouden � worden � in � eengroep �van �minimaal �zes �exemplaren.Kan �men �geen �grote �groep �herber-gen, �dan �is �het �beter �de �prachtkop-staander �in �zijn �eentje �te �houden �ingezelschap �van �vreedzame �halfgrotetot �grote �vissen, �zoals �grote �karper-zalmen, � harnasmeervallen, �Corydo-ras -soorten, � vreedzame � cichliden(bijv. �Retroculus ), � mesvissen, � enz.

Vis� van� de� maandAnostomus� anostomus� (Linnaeus,� 1758)

Martin �Byttebier, �Aquatropica �Kortrijk

Zoet water

Page 35: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 28� – Aquatr opi c a� Kortri j k

Het �is �wel �zo �dat �ze � soms �de �neiging �hebben �te �nippen �aan �de �vinnen �vanlangvinnige �vissen, �in �het �bijzonder �wanneer �die �nogal �aan �de �trage �kant �zijn.Ze �zwemmen �op � een �typische �kopstaandermanier, �namelijk �met �het �hoofdnaar � beneden � gericht. � Het � is � een � van � de � mooiste � kopstaanders � die � er � tevinden �zijn �in �de �handel.

Bakinrichting: �Wil �men �ze �een �leefgebied �geven �zoals �hun �natuurlijk �habitat,dan �zal �men �het �aquarium �zodanig �moeten �inrichten �met �rotsen, �stenen, �wor-tels, �enz. �dat �er �holen �en �kloven �ontstaan. �Zeer �belangrijk �is �zuurstofrijk �watermet �een �voldoende �grote �stroming. �De �verlichting �moet �fel �zijn, �opdat �op �hetdecoratiemateriaal �algen �zouden �kunnen �groeien. �Deze �algen �worden �door �deprachtkopstaanders � afgegraasd. � Opgepast �met � planten: � als � er � onvoldoendealgen �voorhanden �zijn, �zullen �ze �zonder �aarzelen �de �planten �opeten. �Het �zijnook �goede �springers, �de �bak �moet �dus �goed �afgesloten �zijn.De �waterkwaliteit � speelt �geen � al � te �grote � rol, � de � temperatuur �mag �variërentussen �de �22-28 � ˚ C, �de �pH �mag �tussen �5 , 8 �en �7, 5 �liggen �en �de �algemene �hard-heid �kan �gaan �van � 1 �tot � 1 8 �dGH.

Voedsel : �Zoals �hierboven �vermeld, �hebben �ze �een �voorkeur �voor �algen, �maar �inhet �aquarium �nemen �ze �ook �vlokkenvoer �aan. �Men �moet �er �wel �op �letten �dat �hetvlokkenvoer �een �hoge �graad �aan �plantaardige �bestanddelen �bevat. �Ter �afwisselingkan �men �ze �ook �gekookte �saladebladeren �en �vogelmuur �(Stellaria �media ) �geven.

Kweken: �In �het �aquarium �moeilijk, �maar �toch �niet �onmogelijk. �De �documen-tatie �hieromtrent �is �echter �zeer �schaars. �In �Azië �en �Zuid-Amerika �worden �zewel �voor �de �aquariumhandel �op �grote �schaal �commercieel �nagekweekt. �

Bijzonderheden: �Wordt �nogal �vaak �met �Anostomus �ternetzi �verwisseld, �maardeze �is �kleiner �en �niet �zo �kleurrijk.Het � geslacht �Anostomus � telt � momenteel � vier � geldige � soorten: �Anostomusanostomus, �A. �brevior, �A. �longus �en �A. �ternetzi .

Anostomus �intermedius, �A. �plicatus �en �A. �spiloclistron �werden �vrij �recent �over-geplaatst �naar �een �nieuw �geslacht �Petulanos . �Hun �juiste �naam �luidt �dus �Petu-lanos �intermedius, �P. �plicatus �en �P. �spiloclistron.De �familie �anostomidae �bevat � 14 �geslachten �met �in �het �totaal �zo'n � 148 �er-kende �soorten.

Zoet water

Page 36: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 29� –Aquatr opi ca� Kortri j k

Br onnen:Esch meyer, � W. � N. � &� Fri cke,� R. � ( eds. ) � Cat al og� of� Fi s h es� el ectr oni c� ver si on� ( 5� May� 201 1 ) .

�htt p: //r es ear ch. cal acade my. or g/i cht h yol ogy/cat al og/fi s h cat mai n. as pFr oese,� R. � an d� D. � Paul y. � E di t or s. � 2 01 1 . � Fi s h Bas e. � Worl d� Wi de� Web� el ectr oni c� pu bl i cati on.

�htt p: //www. fi s h bas e. or g, � ver si on� ( 02/201 1 ) . �Si dl auskas, � B. � L. � an d� R. � P. � Vari . � 2 008. � P h yl ogen eti c� r el ati ons hi ps� wi t hi n� t h e� Sout h� Ameri can� fi s h� f a-

mi l y� An ost omi dae� ( Tel eost ei , � Ost ari oph ysi , � Ch ar aci f or mes) . � Zool ogi cal � J our n al � of� t h e� Li n n ean� So-ci et y� v. � 1 54: � 70− 21 0. �

Zoet water

Page 37: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

j uni � 201 1 –� 30� – Aquatr opi c a� Kortri j k

UitnodigingWaterjuffers� en�libellen,� best�te� genieten

Waterjuffers �en �libellen �zijn �zekerde �meest �opvallende �insecten �diewe �in �de �omgeving �van �vijvers �enpoelen �aantreffen. �

Iedereen, � ook � het � kleinste � kindkent �ze. �Door �hun �gedrag �en �ge-ritsel �vallen � ze � op � en �boezemenze � zelfs � hier � en � daar � angst � aan;een � soort � wordt � zelfs � paarden-bijter � genoemd! � In � het � Engelsheten �ze �“dragonflies”.

Hun �leven, �dat �zich �grotendeels �afspeelt �op �de �bodem �van �vijvers �is �daar �geheim-zinnig �en �weinig �gekend �en �plots �verschijnt �dan �uit �de �lelijke �larve �een �schitte-rende �en �kleurrijke �jager, �die �rusteloos �en �onvermoeibaar �rond �de �vijver �vliegt.

Over �deze �insectenfamilie �gaat �hetvrijdag �24 �juni . �Dan �zal �Paul �julliedoor �hun �leven �en �wereld �gidsen.�Waar? �Clublokaal �“De �Klokke”Wanneer? �Vrijdag � 24 �juni � om � 20uur �stipt

De� wat erj uff er � En all agmacyat hi geru m� ( wat er s n uff el )

De� l i bel � Aeshn a� mi xt a� ( paar den bi j t er )

Uit nodi gi ng

Page 38: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Jaar gang� 26–� 31 � –Aquatr opi ca� Kortri j k

Jaargang �22 �– �Januari �2007Lidgeld �2011

Lidgeld: � � �€ �22,-Lidgeld �+ �Aquariumwereld: � � �€ �32,-

Redactie

HoofdredactieMartin �Byttebier � � �056 �77 �59 �[email protected]

RedactiemedewerkersJan �Algoed � � �056 �21 �90 �[email protected]

Donald �Samyn � � �056 �21 �09 �[email protected]

Webpaginahttp://www.aquatropica.be

Lokaal"De �Klokke"Boudewijn �IX-laan �2, �8500 �Kortrijk056 �21 �79 �[email protected]://www.deklokkeathene.be

VoorzitterPaul �GoddeerisKasteelstraat �cv15 , �8500 �[email protected]

ErevoorzitterErik �VansteenkisteLangebrugstraat �4 �bus �21 , �8500 �[email protected]

SecretariaatDonald �SamynKorenbloemlaan � 15 , �8500 �Kortrijk056 �21 �09 �[email protected]

Penningmeester-ledenadministratieFilip �WillenTolbeekstraat � 1 1 , �8560 �Wevelgem056 �42 �28 �[email protected]

BankrekeningArgenta: �979-6236362-43

Contactpersonen

ZoetwaterGerrit �Plovie � � �056 �40 �24 �[email protected]

ZeewaterHans �[email protected]

VijversGilbert �Lapere � � �056 �35 �84 �[email protected]

TerrariumGeert �Vandromme � � �056 �7 1 �82 �[email protected]

VerzendingDonald �Samyn � �056 �21 �09 �[email protected]

Verantwoordelijke �uitgeverMartin �Byttebier � � �056 �77 �59 �[email protected] �uitgever �is �niet �verantwoordelijk �voor �de �inhoud �van �de �advertenties.

Colofon

Page 39: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

Mari o� Woll eghemF � Vijvers � i n � po lyester� met� g lasveze lF � Kle i nhande l � aquari um-� en �vijvermateriaalF � Hout �voor� i n � de � tu i n : � �tu i n hu izen� �carports� �houten � afsl u it i ngen� �houten � terrassen

Pe l i kaanstraat � 1 � �e-mai l : � mario-wol leghem@tiscal i . be8830 �Hoog lede � �webpag i na: �www.mario-tu i ndecoratie . bete l . : � 051 �24 �06 �73fax: � 051 �2 1 � 1 1 �24gsm : � 0495 �42 � 1 1 �53

Page 40: P309825 Opgerichtin1966 Lidvan B.B.AT..vaderssellewie.be/aqua-archief/pdf/2011/boekje_06_2011.pdf · Inde natuuris jhion-dehrgvi aan wisselende omstandig-hedenquawatersamenstelling

De �special ist � i n � de � streek�voor

TROPISCHE �AQUARIA�&�WATERPLANTEN

Slu it i ngsdag : � d i nsdagNOORDSTRAAT� 27, � 8500 � KORTR IJK� te l : � 056-36 .09 .95

http ://www.aquari umcenter. bei nfo@aquari umcenter. be