palaestra latina - culturaclasica.com · 1 u portus monstra, entgna viam. jdiva, aecus ouperum,...

Annus Scholaris L Nnin. 9 1 9 3 0 - 1 9 3 1 Nciue Junio a. MCMXXXI

PALAESTRA

LATINA

S U M M A R I U M

ANNUS VERGILIANUS. (Thomas M. Planas).

AD B . VIRGINEM DE MONTE SERRATO. (José' phus Llobera).

CONLQQUIA IN SCHOLA.

NOVA ET VETERA: Híspanla eccleslastlca. (I. González).

COMMERCIUM E P I S T U L A R E .

VARIA. (Carolus Cata)

CuRSUS GYMNASTICUS: (M. López de Zu-blria).

EXERCITATIONES SCHOLARES.

PER ORBEM: Q. M. Glral), (E. J.).

BiBi.iooRAPHiA: (E. Jové), (H. Martlja),

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/06/1931 - Pàgina 1

www.culturaclasica.com

Librí in Actuaría accepti

Collection DelmáS Pour l'enseignement practique des langues vivantes par l'image et la méthode directe. I. Tableauxe murauxeen cSnleurs ( 90 x 1'20 m.), 11. Tabieau-xe auxiliaires Delmas. Edlt, en 8 langues: Allemand, Anglais, Espagnol, Esperanto, Flamand, Franjáis, Italien, Russe, 15 dessins acompagnés du vocabulaire corres-pondent. III. Livres explicatifs des 16 Tableauxe. iV Cours de Fran9ais en méttode directe.

Rochelle, E. «Méttode airéete dans l'enseignement des langues vivantes» (Conferen-ces). 12.e éd. 86 pag.—Comment doit-on se servir des T. A. D. et du Cours de Franíais en méthode d¡recte?-25 pag, (6 . Delmas, 6. Place Sant Cristoly, Bor-deamux 1927)

Publicaciones del Seminario Menor de S. Ignacio, versión nterai de algunos números de la Crestomatía griega.—8.° pág. 17. Oraciones latinas.—4.° pág. 12. Temas de composición latina.—2.° grado-Clase Med¡a.—8.° pág. 63. Temas de composición latina—tercer grado-Clase de Suprema.—8.° pág. 160. Geografías en forma de lotería, pág. 191. (Plaza de Cervantes, 7 i Ciudad Real).

AugUSte T u r l o p i n e . Virgilio (Pslcografia). —Pág. 223. (Casa editorial Araluce, Calle

de las Cortes. 392-Barcelona-1931).

T e r z a c h i , N. «OraciO». A . F. Formlgglni, edltoreln Roma, 88 pag.-1930.

IWarciale « E p i g r a m m i » ConlntroduccIoneycommentodiG. Caramla. 122 pág. 6l i re Libr. Edltrice Francesco Perelia S. A. Napoli-Citá di Castello.-1931,

Curación Externa del Dolor Lápiz Termosán

Suprime rápidamente el dolor o la congestión, atacando la inflamación. Se presenta en forma de una barrita de facilísimo empleo. Olor agradable. Se aplica tal cual se presenta, sin tener que hacer ninguna preparación previa.

Se vende en las principales Farmacias al precio de ptas. 4*25 el tubo. Remitiendo su importe en sellos correo o giro postal, se manda certificado, dirigiéndose al Depósito General: Ramón Sala, calle Paría, 174 - Bar celona.



Annus Scholaris I. Num. 9 1 9 3 0 - 1 9 3 1 Mcnsc Junio a. MCMXXXI

MENSTRUUS DE LATINITATE COMMENTARIUS Prctium aubaotatlonls annuae, salutloae antelata, cat • peBsetarum ia IHspaiila, T IB Ame

rica, 8 in reliquia clvitatlbna, Prctium mlttatur oportct ad Admlnlatratorcmi CBR-VERA (Lérida) • UnlvcraMad - EapaAa.

ANNUS VERGILIANUS Cicero et Yerres . Hujus causa et ex i l ium

Tenui quidem calígine opus aliquatenus obfunditur quod P o m ' pejus et Crassus anno consular! 70 confecerunt, quamquam momen-tum ejus scriptores certo agnoscunt. Illud minus eminet quidem ac re vera praepotenter: oratio, inquam, Ciceronis in Verrem, cujus causa, uti videtur, Pompejus tribunatum restituit ac Senatores inter et Equites distribuit censuram. Silentio tamen, ne insinceri videa-mur, nullatenus conmittemus illam auctorum opinionem, quod utrique cónsules ob munus suscipiendum ex simulata invidia sibi invicem inconstantes, postea in honore palam districti sunt ut, quae laudis digna effecerint, ea in unum Pompejum inciderent, cum Cras-sus nihil nisi commodis divitiísque vacare studuisset.

Verris caussa. Atra eaque intricatissitna quaestio Romae erat agítanda; namque Siculi in L'. Verrem, nequisslmum Praetorem, decedentem ab Ínsula; vocem extollebant accusantes. Yerres, nequam canis, insaniae dotes, quibus potentiores decorabantur, supra modum possidebat. Paucis ante annis Praetorís urbani obierat munus ejus-que ómnibus pravissima vita nota erat; in Siciliis vero et juges rapi-nae et non velata libido tribus recens >elapsis annis miserae gentis.



130

sortis quidem dignae melioris odium et malivolentíam suscitarunt, Nunc autem illé suo muñere cessans et in judicium vocatus, íta pecunia judices conruperat, ut se damnari non posse palam gloriaretur.

At Siculi honestissimae Clceronis quaesturae memores, dela-torem selegerunt, cum eumdem ambiens honorem, iter Ciceroni praeoccupare intendit simulatus Verris inimicus, Q. Cae<:ilius Niger. Quapropter Cicero, priusquam causam adsumeret, orationem in sui favorem adversus Caeciliura protulit, quae suis optatis omnium con-sensu favit. Senatus praestitutos dies Oratori concessit. ornandae accusatipnls gratia; ac Cicero, scelestos Verris conatus agnoscens qui in seqüentem annum causam differre expetebat ut et Cónsules et Sicilií^ ^-raetorem judicesque non paucos muneribus conruptos ad se tra&erét, in Siciliam secum patruelem Lucium adducens trans-meavit opportünas gesturus inquisitiones: inde dimídio tantum tem-poris, sexaglnta nempe diebus, testium declarationibus in Provincia congestis munitus, inopinato Romam revertitur et Urbis urget Prae-torem, ne, quoníam erant cuneta parata, omníno caussam differret. Est profecto agitata, eáque et testiam et factorum et argumentorum copia Romanus Orator suum vehementissimum sermonem evolvit, ut Hortensius, «Rex Fori», rei patronus, Ciceroni responderé minime potuerit; et Yerres, ignominia subfusus sententiamque praeveniens, postquam Siculis 45,000.000 sestertium rapinarum fructum restituis-set, in exilium Suapte sponte perrexit.

Antea innueram Verrem, veram optimatium illius aevi imagi' nem esse, qui criminum facinora magnis iargitionibus occulerent. Quare haec strenua conlisio magnates laesit ac Pompeji animum adduxit ut inmoderatae eorum cupiditati temperaret.

Quae omnla mirum in modum sic describit Duruy: «Quam-quátn Cicero prima oratione potuit cauSsam censere conclusam, us-que in exilium tamen facundia vindice Verrem persecutus est, nam scripto edidit quae dicere non potuerat; longe lateque crimina expo-suit illius pestis horrenda et ut initio sic in fine optimatium ordinibus conminatus-est. Hoc quidém anno 70 senatoribus erat' piandum. Tribunatus, qui pristinis restituebatur juribus, quod ab Sulla acce-perant, reliquum autem dimidia ex parte eis adimebat Verris judicium. Eorum ordo apud cives labefactatus sub censuram rursus incidit quae eo ipso tempore restituía est; 64 senatores capite sunt diminuti quos scommate Cicero vehei-nenter insectabatur.»

Igitur illa caussa Cicero ita piebis amorem gratumque ad se animum adlexit ut universae posthac dignitates (a quaestura et aedi-litate ad Consulatum anno 73 obtentum) communi plausu ei tribue-rentur. Quód ad Verrem attinet, in exilio sordidam egit>vitam doñee.



131

propter avaritiam proscriptus, morte ignominiosa vita migravit. Cicero tándem máxima laude equitum ordlnem decoravit, qulcum hoc anno Senatores censuram diviserunt.

Bella e x t e m a - Viri in lus tres - Conclus io

Restat tantum ut de bellis exterioribus ac de praestantissimis vTis verba faciamus.

Bellum Mithridaticum.—Hoc primas habet partes quod anno 70 V^omanorum ánimos nondum sollicitare desierat, quippe quod ab anno 88 ad 63 protractum fuit, doñee Pompejus, profligato Mithrida-te atque occiso, omnes regiones armis superatas Romanorum more valuit constituere. Ab anno 74 ad 64, tertium et postremum dimica-tum est adversus exosum Ponti Regem sub inlustri excultoque Duce Lucullo qui, quod müitibus invisus devenerat, Pompejo locum ces-sit, hicque bellum complevit. Ex duabus quas LucuUus adsecutus est victorias, altera ipso anno 70 lucrata est ubi Eupatoria, Amisso, Sy-nope urbibus in Ponto expugnatis, in Asiam se contullt ut ab usura-riis eam Provinciam rapiña diripientibus, rationem posceret.

Viri inlustres. —Oratores Ínter eminet Hortensius, quem Cicero «máximum» appellat, quique, aemulatione non obstante, magna semper amicitia cum oratorum máximo. Cicerone conjunctus fuit, vir insuper «cui summam copiam facultatemque dicendi natura lar-gita est». Cottam et Sulpicium in médium adfert Cicero in áureo «De Oratore» libro. De illís scribit Orator: «Cotta acutissimum et subti-lissimum dicendi genus consecutus est. P . Sulpicius fortissimo ani-mí Ímpetu, verborum ea gravitate et copia ut unus ad dicendum instructíssimus a natura esse videatur.»

His divinus Julius Caesar est aánumerandus. Nuper laudati anno 70 forum totumque Senatum implebant. His antecesserunt L'. Crassus, M. Antonius et Scaevola, qui artis oratoriae paene fastigium attigerant.

Historie! illius aetatis memoria digni sunt C. Licinius Macer, túrgido atque inflato dicendi genere praeditus, a Tito Livio tamen et Dionisio Halicarnassiensi bene exceptusj Manilius qui juris dicendi fuit quoque peritus; L. Cornelius Sisenna, qui cum Hortensio Verrem contra Ciceronem ausus est defenderé, «vir —ut novissimus ait— doctus et studiis optimis deditus»; Q. Valerius Antias demum qui Annalia ab Urbe condita conscripsit.

Poesis Titum Lucretium Carum eximium cultorem habebat qui eo anno dicitur vita functus esse quo Vergilius togam induerit



132

virilem. Catullus plus mínus deeimum septimura aetatis annum agere creditur cum Vergilius lucem mundl advenit. Praeter eos adnumerare licet P . Valerium Catonem, C. Liciniutn Calvutn, Helvium Cinnam, M. Furium Bibaculum, P . Terentium Varronem, qui quamvis nobiles parvis tantum fragmentis quae exstant dignosci valuerunt. A. Furius undecim Annalium libros exaravit; C. Titius tragoediae operam non despiciendam inpenditj T. Quinctíus Atta, S. Titius aliique.

ConcZusío, —Atque finem facimus lucubrationis nostrae. Ro-mam conspeximus jam ab incunabulis crescentem et temporum de-cursu cunctis terrarum finium dominam recoluimus. Brevis ille conspectus armorum Romanorum victorias prae oculis nostris obtu-lit, doñee lux illa splendescens inluxit qua Vergilius, dulcissimus poétarum, mundo est ortus. Sparthacium posthac bellum recensui-mus quod Pompejo Crassoque ad consulatum viam stravit. Hujus deinde consulatus indolem et vim historicam notavimus atque Con-sulum memoranda facinora, ab celebrioribus Verrinis incoepti, quae semitas progressus atque vitae Reipublicae patefecerunt.

Jam tándem ab sermone vobiscum amicissime inito, lectores humaníssimi. recedo; parcite precor et válete. Ipse autem hisce meis paginulis iisdem, quibus auctor Romanae Historiae clarissimus, ver-bis finem inpono: «Ipsi Deo pro opere finito laus sit et gloria in omne saeculum maxima>.

THOMAS M , P L A N A S , C. M. F.

Aá B . Vi rs inem Je M o n t e Á j e r r a t o

UT REBUS HISPANIAE ADFLICTIS OPEM FERAT.

Jrteu! velut aoreptám violento turoine cymbain

xluctibus in mediis ventus et unda quatit, xxaua aliter miseros aiscoraia jactat Hit eros,

V o l v i t et kuc iUuc. immtts et áestus agit.

N O D Í S jam prioem conlusum lasque nelasque:

Xlic pavor atque illíc, caecus uoique timor E t pietas aevicta jacet Iraterna, jacetque

Crratia, concurrunt pectora pectorious. V¿uis regat arte ratent commoto turoine tanto!

V^uae portu« monstret scelia benigna viam: iJ iva , rege arte ratem cohmoto turoine tanto.



133

1 u portus monstra, entgna viam. JDiva, aecus Ouperum, uuperis lormosior ipsis,

O Liux, quae raaiis ¿ol is atuicta nite«! Aspice ut norrenauíu trepiaet nostra aequore in alto

X uroinis acta metu naulragiique ratis, J. e spectat siausque Jtlispania poscit amicum,

xutum et sperat iter sidere tuta tuo. i3i J.ioi nxons placuit Iractique cacumina montis,

J. eiuplaque praerruptis si placuere jugis, iji quos viaisti totiens procumoere ao aram

Re ges, SI totiens pieos imitata duces,

OÍ placuere l i o i sollemnia testa soluta A.nni tniUeni cum rediere tui,

ui scaeptrum regale placet soliutuque superoum.

Si aiadetna placet, si placet iste PUER, ouppliciDus miseris si non aesueta juvanais,

iji lenis sensus es memor usque tui, AJtna, lave, miserere tuorum

A tantis malis eripe, namque potes. Irist ia te tangant miseri suspiria Hioer l ,

l u q u e Jtlispana sioi pectora junge V¿uia non speremus, quid non, mitissima, de J.e!

\J, duce T e , Xlispani prospera cuneta gerantl Ae duce, Víctores, JLe, Rell igionis in nostes

Praecipitesque caoant, praecipitesque ruantl U t céleres revolant, aquila veniente, columoae,

U t pavidae trepidant voce leonis oves; Inpietas vecors paveat sic agmina Cnristi

Oignaque convertat pulverulenta tuga. iJtc í loi votivos perso Ivat Hi t eria nonores,

iSic niteant altis muñera lixa tnolis. Ule í ioi major eat longinqua in saecula ctutus,

iJic ara tument tradita tura tocis, A.nnue sollicitis, rerum dulcissima, votis,

ijollicitae clemens annue, IJiva, preci.

Josepnus LLOBERA, 5. J.



134

Conloquia in schola DIes scholae postremas

(HENRICUS, THOMAS, RUPERTUS)

H. —Tándem de curricula actum est. Quod cum omnium sií extremum perpetuo conclusa est nobis schola.

T.—Id quidem verum est; ultra schola non erit.

R.—Non erit amplius schola, ñeque lectio-nes, ñeque reprehensiones, ñeque reclusiones, ñeque...

T.—Sed haec satis, Ruperte; de his memt-nisse nolito.

H. —Non ideo laeíorscholae valedicensquod reprehensiones effugiam vel lectionis studium vel id genus alia. Id quidem gaudeo quod hodie primum vir esse videor.

T. —Sane; perspicuum est te nullam exper-tum esse reprehensionem.

H.—Contendi semper ne unquam in culpa essem atque ita me esse adsecutum puto.

R.~Admodum; cum tuis dolis optime ma-gistris imposuisti.

H.—Ruperte; tu me lacessisíi probro. Me semper cum ómnibus simplicem praes-titisse non ignoras: cum magistris et vobiscum condiscipulis atque amicis meis. Nunc ipsum, quamquam máxime injuriam doleo in me inlatam, ex animo Ubi ignosco.

R.—Ita quidem; ignosce mihi, Henrice. Cum tam saepe docuerit Magister cum ómnibus nos bene gerere, ipse nihilo magis lectionem hanc edidici.

H.—Dixifam me tibi pepercisse. Celerem habes linguam sed optimam volunta-tem.

T. ~At vero haec pili faciamus. Quid au-tem hac véspero machinabimur?

R.—Henricus loquatur qui ex tribus doc-tissimus et optimus est.

T. — Uttque, Henrice; omnia expedito. Haec vespera nobis insigniter transigenda est; tanti eventi recordandi sane dig-nissima.

El último día de escuela (ENRIQUE, TOMÁS y RUPERTO)

E.—Por fin ha terminado el curso. Como éste es ya el último, terminó para siempre la escuela.

T.—Es verdad, no más escuela.

R.—No más escuela, ni lecciones, ni reprensiones, ni encierros, ni...

T.—No sigas, Ruperto; no recuerdes estas cosas.

E.—Yo me alegro de dejar la escuela, pero no para no ser reprendido, ni tener que estudiar la lección, ni otras cosas por el estilo... Me parece como si hoy comenzase a ser hom-bre.

T.—Claro, claro, como a ti nadie te reprendió.

E.—Hice porque no tuvieran que reprenderme y creo haberlo obtenido.

R.—Sí, con tus hipocresías engañaste muy bien a los maestros.

E.—Ruperto, me has injuriado. Sabes que siempre fui sincero con todos: con los maestros y con vosotros, con mis condiscípulos y amigos. Ahora mismo aunque siento mucho la injuria que me has hecho, te perdono de corazón.

R.—Sí, perdóname, Enrique. jTántas veces como el señor Maestro nos enseñó que tratáramos bien a todos y aun no he aprendido la lecciónl

E.—Ya te he dicho que te perdono. Tienes la lengua pronta pero buen corazón.

T. — lBueno, palillos a l a mar! y a ver qué hacemos esta tarde.

R.—Que lo diga Enrique que sabe más y es el mejor de los tres.

T.—Sí, Enrique; a disponer las cosas. Es cuestión de pasarnos una tarde soberana; una tarde digna de tan memorable fecha.



135

H. — Velitis jubeatis, amci. R.—Bene habet; cito auíem, est enim jam

hora quarta alque adlicit haec vespera. H. — Aliud me hoc tempore tangit.

T. et R. — Quidnatn id est? H.—Nonne campanas Paroeciae audilis?

R. —Jam dudum audio. Ad Sacri Cordis mensem nos inviíant.

H. -lía vero; et mihi in mentem venit... T. — Ne cesses proloqui. H.—/n mentem venit per septem hos scho-

lae annos, Dettm nobis plurimum fa-visse; de quibus Ei gratias agere opor-tet.

1.—Divino equidem. Id tibi venit in mentem, quod Cordi Jesu gratias acturi veniamus.

H.—Id quidem consilii est. Silibet hac ves-pera mensem Cordis Jesu ferventer perficiemus, agemus Ei gratias et ut nos adjuvet in vita nova ab Eoflagita-bimus et alio die ad fontem Christi pergemus ubi cum pingui merenda amicitiam nostram ex integro consig-nemus.

T.—Rectissime autumasti. lía cogitas, Hen-rice, ut homo es.

H. — Quidquam restat adhuc. Magisíer •quoque maximis nos cumulavit benejí-ciis. Nihil est quod eum ad mensem in-vitemus, nam singulis diebus ibi prae-sens adest. Ad meretídam quidem est nobis invitandus. Quid vobis videtur?

T.—Mihi peropporíune. 'R,~Mihi vero commodissime. Taníum su-

perest ut diem ad rnerendam constiíua-mus.

H. — Apíissimus erii dies crastintts. Hodie, duodécimo Kal. Julias id faciemus, eras autem undécimo, festo Sancti Aloisii juveníuíis Patroni hora íertia postmeridiana in via ad foníem jam versabimur.

T.— Videris, Henrice, desuper adflatus. H.—Non loquor adflatus sed tamquam

puer scholarum curricula jam permen-sus, qui nunc incipit homo esse et suos honestare magistros.

5.—Pues que lo deseáis, así lo haré. R.—Bueno pero pronto, que son las

cuatro y la tarde está tentadora. E.—A mi otra cosa me tiene en estos

momentos. T. y R.-¿Cuál? E.—¿No oís las campanas de la Parro

quia? R.—Hace rato que las oigo¡ están tocan

do al Mes del Sagrado Corazón. E.—Eso es, y me ha ocurrido... T.—Dilo pronto. E. —Me ha ocurrido que durante los siete

años de escuela Dios nos ha hecho muchos favores y convendría darle gracias.

T.—Ya comprendo. Te ha ocurrido que vayamos a dárselas al C- de Jesús.

E.—Esa era mi idea. Si os parece, esta tarde hacemos con fervor el Mes del Corazón de Jesús, le demos gracias, le pedimos que pos ayude en la nueva vida y otro día nos vamos a la fuente de Cristo a sellar de nuevo nuestra amistad con una buena merienda.

T.—Muy bien pensado. Discurres querido Enrique, como quien eres.

E,—Falta todavía una cosa. También el señor Maestro nos ha hecho muchos favores. No hay porque convidarle al Mes, porque va todos los días. A la merienda sí que hemos de invitarle. ¿Qué os parece?

T. — A mí de perlas. R. —Y a mí. Sólo falta ya señalar el día

de la merienda.

E.—El día es muy indicado: fliafiána. Hoy, 20 de Junio, hacemos lo dicho, y mafUna 21, día de S. Luís Patrón de la Juventud, a las tres de la tarde estamos ya de camino hacia la fuente.

T.—Enrique, parece que estás inspirado. E.—Inspirado, noi hablo solamente co

mo un niño que ha terminado la escuela y que desde hoy empieza a ser hombre haciendo honor a sus Maestros



136

NOVA ET VETERA Hispania ecc les ias t ica

• %t m 1*» if» la»

Nulli in dubium veniet, quin Hierarchia in Hispania ecclesiastica non modo antiqtilssima, verum tum veterum tum recentiorum populorum fuerit magis inlustris atque egregia. Ñeque aliter poterat evenire, quippe de christiana fide a duobus Apostolis, Jacobo etPaul-lo, ipsis fere institutae Ecclesiae primordiis, térra illa est edocta. Non eadem vero, aetate procedente, fuit lllius Hierardiiae constitu-tio. In praesentiarum brevitatis caussa eam, quae in Concordatu anuo 1851 exarataest, constítutionem dioecesanam obiter perstringemus.

Etenim ex superiore sanctam Sedera inter et Gubernium Concordatu, novem admodum statuuntur sedes metropolitanae, illis, quae ante exstlterant. adjuncta Vallisoletana. Tres deinde et quadra-ginta sedes suffraganeae percensentur, in posterum permansurae. Labetensis, Barbastrensis, Sebtensis, Rodericensis, Ebusensis. Celso-nensis, Nivariensis, Tudelensis existentes, ex illo documento erant in posterum omittendae. Ut nunc est, sola sedes Septae Labetique relicta, dum ceteris administrator apostolicus datus est atque ille episcopal! auctoritate auctus. Tres praetereanovaedioeceses, Matriti,



137

Cluniae, Victoriae, constituuntur; Cluniensis vero, vi Concordatus statim erigenda, non nisi anno 1875 sub forma Prioratus nullius fit matura. Dioecesis Navariae e contra primum omissa, anno vero 1877 est redintegrata.

Jam vero his dioecesibus sunt hodie 20.000 paroeciae ad fideles proxime pascendos, quibus sane auxilia praebent septem et nónagin-ta Seminaria vel Conlegia. Alumni non pauci se accingunt, qui longe lateque semen evangelicum spargant. Anno scholari 1929-1930 nu-merus alumnorum superabat tredecim milla, qui In dles, Deo favente, cura atque studio animarum non poterlt non augeri. Messis quidem multa, operarii autem paucll

D i o e c e s e s Hi spanae

I 1 Tarraco 2 Dertusa 3 Ilerda 4 UrgeUum 5 Celsona 6 Vicus 7 Gerunda 8 Barcino

II 1 Caesaraugusta 2 TeruUum 3 Tarasío 4 Tudela 5 Pómpelo

6 Jaca 7 Osea 8 Barbastrutn

III 1 Toletum 2 Placentia 3 Cauría 4 Matritum 5 Seguntia 6 Candía

[V 1 Burgi 2 Uxama 3 Palentia 4 Legio 5 PortusS. An-

dreae 6 Victoria 7 Calagurris

V 1 Compostelta 2 Auria

Tarragona Tortosa Lérida Urgel Solsona Vich Gerona Barcelona

Zaragoza Teruel Tarazona Tudela Pamplona

Jaca Huesca Barbastro Toledo Plasencia Coria Madrid Sigüenza Cuenca

Burgos Osma Falencia León

Santander Vitoria Calahorra Compostela Orense

3 Tuda 4 Lucus 5 Mindonium 6 Ovetum

VI 1 Valliaoletum 2 Segovia 3 Abula 4 Sahnantica

Túy Lugo Mondoñedo Ovltído

ValladoHd Segovia Ávila Salamanca

5 CitHtaa Roderici Ciudad Rodr 6 Asturica

VII *Clunia

VIII 1 Hispalis 2 Gades 3 Corduba 4 Pax Augustü

Fortunatae Nivaria

IX *OibraUaria

X 1 Granata 2 Malaca 3 Almería

Astorga

Ciudad Real

Sevilla Cádiz Córdoba Badajoz

Canaria Tenerife Gibraltar

Granada Málaga Almería

4 Civitas Aceituna Guadix 5 Giennium 6 Carthago(Novc

XI 1 Valentía 2 Oríola 3 Segobrtca 4 Ebusüs 5 Majorica 6 Minorica

Jaén i) Cartagena

Valencia Orihuela Segorbe Ibiza Mallorca Menorca

I. GONZÁLEZ. C. M. F.



Í38

Commercitim Epistulare A. Reixadi, Emm. Jové, C. M. F. S. P. D.

Pax et bonum, mi carisskne. . Quam primum in Alma Roma desideravimus Romani Pontificis Urbi et

Orbi ope radiophoniae Marconianae radiatam oratlonem, eam in PALAESTRA LATÍNA Cervariensi ad verbuní descriptam magno (nim gaudio legere potuimus: grates igitur vobis amplissimas. Equidem quo die praefata oratio habita fuit, impigre ad amicum radiophonium laetanter concurrimus tanti Pontificis vivae vocis audiendae cupidis-aimi; sed, heu! vix voti compotes fieri potuimus ob continuum concomitantem stre-pitum. Vocem quidem, eamque virilem, Beatíssimi Patris nostrl huc iUuc audivi-mus, aliquasque sententias clare percepimusj ast Integrum sensum capere omnino non potuimus. Certe in lingua vernácula totam Christianae reipublicae Moderatoris mentem dehinc caique datum ést sapere; cathollca autem, ut ita dicam, lingua, La' tina scilicet, qua Christi in terris Vicarius uti voluit, Latini sermonis studiosos juvat plus plusque delectat.

Oratulandus sane Christiani nominis Pater et Magister qui magistralem ac patemam vocem suam Urbi et Orbi audlendam praebuit, et quidem latine. Latine enim ad omnes gentes sese convertit Pius pp. XI, ut omnes gentes Latinam llnguam ne pertimescerent, immo vero eam colere arderent. Qua re plañe ostensum est quam cummendandus sermo Latinus quantique nobis ómnibus habendus sit classicus ejus usus.

Igitur ne cesses, mi Pater, tua ex Palaestrica Cathedra et nostras et exteras gentes caíhoUca hac liogua informare, ut optime facis, quo tándem aliquando térra tota, veluti unum ovile unum Pastorem una lingua adloquentem libentius audiat atque intellegat.

Parce mihi, quaeso, si longius quam par erat gratus et memor ad te scrip' serlm.

Septuagenarium fratrem salutare meo velis nomine. Bene valeat ipse sua in provecta aetate, sicut nos in nostra, Deo gratias.

Fac valeas et tu, et te tibí et Latinis litteris diu servabis. Etiam atque etiam vale et me tibi addictisslmum habeto.

Vid, IV Id. April. 1931.

Emmanueljové, C. M. F.

Dri. Antonio Reixadi Profeasori S. D.

Ad eas quas proxime dederas frustra responslonem speraverisi constitueram enim publlce in commentario nostro responderé. Nunc autem quam longe ab iUis temporibus adsumus! Saeculum paene pertransisse dixerim, cum omnia Inre publica sint adeo permutata. Sed nunc nostrae litterae magis Ciceronem sapere possunt. qui ea aetate scripserit qua nihll regno magis esset invisum. Sed jocari nolo.

Oaudeo mehercule prius ad te pervenisse per Palaestram adlocutioneiii Latinam a Pontífice irradiatam, quam aliunde; idque tibi placuisse, scire máxime celebro.

Septuagenarium tuum eumque tamen vegetum fratrem abs te salvere jussi, qui gratus salutem tibí reddere per me curat. Valet iUe et tu fac valeas, meque ad altare rasque nostras Domino atque Dominae commendare ne desistas.

Cervarlae, Nonis Majis.



139

V a r i a Electris fions motus

Anlmi quisquatn obstupefactione ad-ripltur, quando sibi primus aditus patet in tabernam centenis constantem adpa-ratibus, qui motu perpetuo impelluntur strepitu quodam obsurdescente. Corri-giae Innumerae ab uno alterae, alterae a pluribus axibus communibus proficls-centes aulam decussant, ita ut In omnes machinas, quas locus caplt, transfun-dant motum. In trepldatione hac, pecu-Hari potisslmum in textrinis fabricis, tibi ingredienti opifex et stationarius et bra-chiis decussatis fortassis obversabitur, qui ante 3 vel 4 textrinas id tantummo-do curat ut ipsae uniformiter agant. En quam sorte diversa hodiernae atque pris-tinae aetatis opifex! 70 aut 80 abhinc annis pariter cum textrinis incessanti motu operarius agitabatur, panuclia ipse conjlciens. Paulo post eo íuncta muñere est vaporária madiina ab Inmortali James Wat t feliciter inventa, cujus subsidio opificis sane molestiae maximopere relevantur. Ista per vaporatam aquam embolum, hic rursus vertlculum, qui vi-cissim arborem seu axem generalero in quem ceterl adparatus convergunt, con-movet. Hujuscemodi processus sumpti-bus haud parvis id máxime peragebat ut accensus in ahenl foco ignis semper re-maneret. Qua de caussa, ubi electris fuit inventa, conatus omnes ad opus sunt adhibiti ut in motum verteret, quem post prolixa ac repetita tentamina sunt adep-ti. Istius rei gratia fabricae majore velo-citate quam antea cientur, quodque ma-gis mirandum minimis dispendiis ac nullo paene labore. Nunc autem quodli-bet tum parvum cum magnum motorium in aulae ángulo oblivioni fere deditum, in actionem omnem machinationem du-

cit. Quo tamen pacto tam praestans in ventum sit perfectum, videamus. Labente 1819 anno, Oersted filum platini, cum incandesceret ex electricitate, oscilatio-nes acui magneticae (super quam positura erat) transferre, animadvertlt. Hoc fretus principio Ampére nobis paulo post demonstravit electromagnetismum, qui, uti verba sonant, in electridis actione super magnetem consistit quod est íun-damentum ax; motoriorum basis. Qui primus, istis innixus principiis, ut elec-tricitatem evolveret ad motum nancis-cendum operara navavit, Dal Negro appellatur. Anno autem 1839, Jakpbi, Petersburgensis fórmale inven tum ma-diinae electromotricis excogitavit quae lintri coaptata aliquas horas in flumlne> Newa motum impegit.

Exitus nondum satis faciens evaserat,, id quod procul dublo inventoris aniqíum ademit, cum post adhibitam 128 mag-norura elementorum pilam 3/4 equos vaporarios est durataxat adsecutus. His non obstantibus in varils electridis expo-; sitionibus diversa raotoriorum genera exhibita sunt et quidem opportuna, quae Froment, quae Fon'iaine. quáe praecipue Deprez recentibus ferme compar. Expo-sitionis 1881 occasione motoria pierfec-tiora quidem, magnitudine vero parva prodiere. Aliquot post annis ita completa sunt ut centena doUaria vel diutur-na tempestate trahenidi capacia fíant.

Nihilo quidem secius, examina jam capta ad applicandam ipsi t ransat lant i ' carum navium motui electricitatem, non probé evasere. Commissus tamen elucu-brationi est tam novissimus qui dicitur progressus.

Carolus CATA, C. M. F.

( C o m m u m i t e r r e c e p t u m est ) Q u o plua studl i l a b o r l s q u e In Latinas insumitur l itteras, e o m a j o r e m Inde eff ic lentlam apt iorem-q n e v e r b o r u m s t ruc toram a d n s u m patr i l s e r m o n l s t raduc i (Pius Papa XI. Epist. Apost., «Unigenitus DelFillus» mart.1922.)



140

CURSUS GYMNASTICUS (1)

CORYDON

Aspice, aratra jugo referunt suspensa juvencl, et sol crescentes decedens duplicat umbras. Me tamen urlt amor: quls enim modus adsit amori? A Corydon, Corydon, quae te dementla cepltl semiputata tlbl frondosa vitis in ulmo est. Quin tu aliquid saltem potlus, quorum indiget usus, vimlnibus moUique paras detexere junco? Invenies allum, si te ble fastidit, Alexlm.

Referre: volver.—Jnvencus: novillo.—/ugo: ablativo regido de sttspenstis. — Decedere: retirarse. — Urere: abrasar. — Quis: en f/rosa diríase qui.—Modus: medida.—Adspice, aratra jugo... este verso y el siguiente constituyen dos metáforas con que quiere expresar que todas las cosas con el ejercicio, después de algún tiempo, tienen su fin, pero el amor por el contrario parece que va siempre en aumento, como se declara en el verso siguiente me tamen urit amor. Antítesis bella. —Quis enim modus adsit amori?: epifonema, — A Coridon, Coridon: exclamación de hondo pesar; la repetición añade mucha fuerza. —Capere; apodera r se . -Quae dementia: qué locura. Parece que Coridon reconoce, aunque tarde, las locuras a que le ha conducido el amor y resuelve como remedio volver a sus habituales ocupaciones, según lo afirma en los versos siguientes.—Seíntputoíus; medio podado. —Qum; por qué no? Vimen: mimbre.—Parare: procurar, preparar.—Deíexere; tejer.—Potius: antes bien. —Quorum: podía haber dicho quibus indigeo: se ve con más frecuencia en geni' tivo. —Quinto aZíqmd: en estos dos versos se echa en cara a sí mismo el haber olvidado los propios deberes.—Fosítdíre; desdeñar. Alexis desprecia a Goridón. Acaba la égloga desechando a Alexis. Como dijimos en un principio, esta Égloga que se compone de 73 hexámetros, es imitación de un idilio de Teócrito, a quien sin embargo aventaja Virgilio en perfección,

M. LÓPEZ DE ZUBIRIA, C . M . F,<2)

(1) Cfr. n. 8, m. Majo, p. 119. —(2) In pag. 87 ante versus: iVecstim adeo... sequentes versiis cum com-mentariis erant ingerendit

Despectus tlbi sum, nec qul sim quaeris, Alexl, quam dives pecoris, nivei quam lactis abundans. MlUe meae Siculis errant in montibus aquae; lac mihi non aestate novum, non frigore defit. Canto, quae solitus, siquando armenta vocabant, Amphion Dircaeus in Actaeo Aracinthi.



141

EXERCITATIONES SCHOLARES Censor inas Palaes tr i t i s su i s

Romanus homo pressius etiam quam nos, Rotnanormn subo-les, comparationum gradus distinguebat et números et modos. Sic cum Ínter dúo tantum instituebatur comparatirt non superlativum sed comparativum gradum adhibebat, ut aequum est. Unde dicebat uter vestrum major natu est, non rnaximus nata; válidior ma-nuum, non validissima manuum.

Quoad numerutn etiam quam verius nobis loquebatur cum dicebat: adulatori aures praebet non aurem; damnatus fuit sen-tentiis judicum non sententia: stellarum cursus sempiterni, non sempiterniis: volatilibusavium cantibusque; non volatuavium et canta.

De modo quis non videt sensum optativum in sis felix potius quam in felix esto. Quidquam est in rerum natura, quamvis mefugit cum dico: ulcumque se res habet non habeat. Modus enim subjuncti-vus animi dubitationem profert.

Llbri Novl Testament i . Novum Testamentum legere nequeas quin In ad-miratlonem adducaris propter veritatis, novitatis, majestatis indolem quam exhi-bet Ule sublimis, perquam singularis at-que inimitabilis liber, qui ex se notum facit non esse ab hominibus inventum sed divino Spiritu afflatum. Sublimitas in speciebus, augusta in dictionibus simplicitas, novitas atque integritas doc-trinae, praescriptionum non ita multa-rum praestantia et atnplitudo, aequabl-litas mirabilis ad naturam faominumque necessitates, caritas ferventissima quam magna cum liberalitate semper in ómnibus fovet, ac denique, sensus aenigmati-cus vereque theologicus in ipso conten-tus.. . partes sunt haec omnia atqué opportunitates quae in nuUo ingenii hu-mani fetu possunt inveniri.

Aloisius HhRRERA, C. M. P .

De T b e s a u r o a b s c o n d i t o . Dives a^ricola se ad mortis horam accederé animadvertens filios ad lectum apud se vocavit atque: Hoc habete, inquit, meum omnem thesaurum in vlnea absconditum esse; quem quo loco posuerim nescio, ideoque si distribuere vultis, lUic vobis quaerendum est ñeque dubito quin eum inventuri sitis. Simul atque pater e vita migravit filii thesaurum exquisierunt. Vineam effoderunt ñeque uUam terrae

partem non subyertérunt; at trustra om-nino, non enim in optatum thesaurum offenderunt.

Serius unus fratrum: minime, inquit; pater nos non fefellit cum adseruit omnem thesaurum in vinea esse absconditum; l iquide enim, patet ex copiosa messe quam laboris caussa obtinuimus. Thesaurus, igitur, de quo npbis pater est locutus aboque dubio labor est.

Onesimus AGORRETA. C. M. P.

Attentio . Attentio est mentis in-tentio ad rem. Ut bene cogites, attendere necesse est. Securis non secat quin ad-jungatur arbóri; falx non metit quin culmo adhaereat. Interdum animo res occurrunt non intendenti, ut accidit, yide-re et non auscultaré. Sed notitia quáe sic mente concipitür semper inconstans, tennis est, semper imperfecta atque omin-no falsa. Sine attentione dissoluti su-mus, et mens nostra, ut ita dicam, alibi est ideoque quod animo ostenditur non videt. Maxim i est momenti consuetudo attendendi ad ea quibus studuéris quae-ve egeris adipiscenda, nam si recte ani-madvertas, quod nobis deest saepe, non est ingenium, vi cujus ea intellegamus quaé aspicimus, leglmus, audlmus, sed intentio animi ad ea de qiiibuS agitür..

S. VILLAR, C. M. P.



142

P e r o r b e m Certoncm P o e t l c a n í Hoeufftia-

•• Pauca nosse juvabit de poético certamine quod annuum Amstelodaml, ex legato Hoeufftiano, indlcitur.

Jacobus igitur Henricus Hoeafít in oppido Dordrecht auno MDCCLVI natus jam a prima aetate ad bonas Htteras in-genli acumen adeo intendit ut decimum quartum vlx agens annum, Hagae in sedera studiorum coaptandus adstantlum admiratione, Latlnam eamque luculen-tam habuerit orationem. Admodum a-dulescens peritus legum Lugduni Bata-vorum dictus Hagam revertit, ut rem-pubicam capesseret, et quattuor annos magnis functus honoribus, Bredam se receplt ubi litteris abdltus diem obiít ex-tremtun.

Opera quae vernácula Ungua con-scripsit praetermitentes, Latino sermone prodíta quaedam hic tantum memora ' bimus: Carminum epidosim, Pericula poética, Carmina juvenilia et Pamassum latino-belgicum.

Cum tanto igitur amore prosecutus fuisset poétarum studium, nihil mirum quod testamento apud Naarmen peracto pecuniam ad id poneret ut Regia Acade-miaNederlandlca aureum nummum quo ' tannis tribueret illi qui poético victor rediret certamine.

En Tobis, lectores humanissimi, origo certaminis pofitici Hoeufftiani, quod singulis annis in Batavia celebratur; nunquam desunt in ipso, qui lauro suum caput accingant atque nobis ostendant Latinam llnguam penitus non exsulasse ab illo áureo antiquitatis regno.

I n t e m a t l o n a l l s h o m i n u m Úngula p c r i t o n u n Convcntas . Genevae cele-brabltur Augusto percurrente mense anni 1931. Delegationi ordinationis scientifi-caeque praeparationi praeest Professor Genevensis Universitatis Ch. Bally; cu ' jus delegationis notaril muñere fungitur Professor Alb. Sediehaye. Directionis

Sedes: Rué de l'Université, 5, Genéve (in Helvetia).

J. M. GiRAL, C. M. F.

í t a l a s Ba lbo . Peracto feliciter aerio itinere ex Italis fínibus ad oras Brasi-lienses magno alivehum agmine per invictos adviatores quorum dux exstitit Italus Balbo, cives Romani Majorum suorum vestigiis insistentes Romana civitate vi-rum egregium donaverunt. Litterarium monumentum quo Balbo Romanus cives est renuntlatus composuit ille lltterarum Latinorum cultor eximius Rapháel San-tarelli cui publica omnia Romae recentia epigrammata commiti solent concriben-da. Uliusmodi igitur documentum lecto-ribus degustandum proponimus.

Franciscus Boncompagni Ludovisi Al-mae Urbis Gubernator Quattorviro ítalo Balbo aSriis copiis Praefecto salutem.

Veterem Nos Majorum nost'-orum mo-rem sedantes, qui existimarunt Palriae ornamento sibique laudi esse si Viros prae-claris meritis ornatos virtutibusque prae-síaníes sua Civitate donarent, deeo muñere, quod potissimum apud nos est, Tibi ultra ac sponte deferendo cogitavimus.

Tu autem optatissimi Ducis voluntati obsequens, necessariis ad tantum iter diu-turno studio comparatis, a'érias machinas, ítalo exlrucías ingenio easdemque—quod nemo adhuc usque temptaverat—frequenti agmine constituías, ab oris Ausoniae una cum delecta Sociorum manu ad Brasiliae litora feliciter perduxisti, celérrimo per adversam tempestatem cursu; id prae oculis ostendens, quantum paleat ítala Virlus Lic-toriis aucta Fascibus.

Quapropter Te, praeclarum Virum et ob eximias animt piríutes optime de Patria meritum, Romana Civitate donar! decrevl-mus atque illos inler Viros cooptari, qui honoris caussa Civitatem nosíram adepti sunt.

Quod his litteris consignavimus, ut ani-mi noslri erga Te benevolentissimi tes timo-nium exstent.



143

Romae, in Arce Capilolina, décimo Ka-lendas Mantas, anno Dotnini mUlesimo nongentésimo tricésimo primo, Principatus Viclorii Emmanuelis ¡¡I Regís tricésimo primo, Lictorii Nomiriis nono.

Bibl ioteca St. Paciá . Collecció catalana de clássics cristíans, pubücats sota V alt Patronatge de V Emm. Sr. Cardenal-Arquibisbe de Tarragona i del Exm. Sr. Bisbe de Barcelona.

Incoeptum illud' quemnam hábeat scopurn satis ex adnuntiatione perspl-cuuin evadit. Catalaunorum ut aliae in Europa excultissimae Gentes praeclario^ ra Christianorum Scriptorum , opera ad manus volunt habere. Votum hbc saepe numero patefactum nunc tándem exce-pit perficiendum Domus Editrix C. I. A. P. cui protinus studiosam obtuHt ope-raní optimus quisque terrae scriptor; Ejus autem patrociniüm susceperunt et • Emm. Purpuratus Pater Df. VitaHs Bar- -raquer et Exmus. Episcopus Dioecesa-nus Dr. Irurita qui etiam largam operi • benedictionem impertierunt. Reliquum . est igitur ut editores omnem Impendant c curam in volumhnibus pulcre et perfecte edendis, . quod et auctores expostulant • et emptores, cui quidem rei minime deerunt.

E. J.

BibUographia

Llobera 1» S. J. «Cato Major d e Sé -n c c t u t e e t Laeilu» de Amicitia» Introd. y notas, XLII, 201 Pag. Ed. Razón y Fe, Plaza de Sto. Domingo, 19, Madrid, 1926.

Opuscula haec cum ex sese utilissima tum máxime additis in introductione et Ciceronianis judiciis et annalibus et ad-junctorum notitiis, quae Rdus. Pater Llobera ex variis scriptoribus exerpsit. Ntatae illae ad 'calcem textus passim ad ' positae quae adeo conferunt ut Cicero-nis sensa prorsus interpreteris ex Jarava:

P. Isla, Valbuena, Cejador, Dübner* Ro-marino, ut habet auctor, desumptae sunt. Quas tamen plerasque remissus ad duas ejnsdem auctoris grammaticas ibi tantum, lector, cognoscere poterisj quod quam sit molestum nemo non videt. Operae tamen pretium est hunc sibi laborera suscipere qui non erit saepicule sine commodo. Ad extremum invenies etiam verborum atque circumlocutionum quarumdam Índices uniuscujusque opuv culi satis opportunos.

D e l m á s T. \ . D. «Coiiect ion p o u r l ' ense ignement d e s l a n g u e s vivantes.»

Laudibus nostris non eget uLa Coiiection Delmás pour l'enseignement des langues vivantes.» Apud- omnes institutionum sedes communi • plausu jamdiu est accepta et summe commen-datur continentibus editionibas, qnibus est honestata. Hujuscemodi conlectionis auctores ingenio atque Industria intuiti-vae methodi omnes rationes adplicarunt et sine labore obtinent ut alumni quasi per ludum idiomatis usum facile adqui-rant, exclusa íere omnino atque sapien-ter inutili atque indigesta regularum sar-cina. Praeceptoribus ómnibus máxime commendatum opus . utllissimum : volu-mus qui quam prius prospectus atque specimina explicatgria postulare debent. In alio hujus numeri loco indicem quat-ternionutn inseruimus laudatam conlec-tionem integrara coraplectentium.

Jos. S d u n i d , S. T i i eo log lae Doctor -SS. Eusebi i H i e r o n y m i et Aurel i i August in i Apls tu lae m u t u a e . ^ Bdidit prolegomenis et notis instru-xit Fasciculus XXIII *FloregiÍ Pa-tristici» tam veteris quam medü aevi auctores complectens.Bd.Bern-hardus Geyer et Johannes Zellíh-Ser.

ínter elegantissima «Florilegii Patris-tici» opuscula, emiiiet et curiositate et utilitate, nostra quidem s e n t e n t i a . fasciculus XXIII. Commercium) iJJjud



144

epistularum Augustinutn Ínter et Hie-ronymum exscerpsit Jos. Schmid, S. Theologlae Doctor ex editionibus criti-cis J. Hilberg et A. Goldbacher in CSEL (1), a quibus non temeré dissensit in bis quae ad orthographiam et interpunctlo-nem pertinent. Prolegotnenis. in quibus chronologíam satis complicatam epistu-larumet quaestiones ab Aug. et Hieron. dissertas breviter tractavit, bibliographi-am addidit selectatn ad emolumentutn illorum, qui diligentius studio harum quaestionum se daré desiderant. Typo-graphi plusjsatis peccaveruntin hoc opúsculo quam solent, quamque prodit ad-positutn primis pa^inis mendorum pit-taclum.

Mcnéndez Pidal R. «Orígenes de l Espaftol». Estado ür^ulstico de la Península ibérica hasta el siglo XI, 2 ed., tom. I. Madrid, calle de Quintana. M; 1929.

Remotissimi linguae Hispanae terml' ni hoc quidem conspicuo opere belle expllcantur ubi iUarum affatim rerum, quae in praehistorlca fere umbra hodie-dum obversabantuf, veniunt tándem in historiae sermonis domlnium. Quod ipse in prologo auctor advertit, eo praesens opus Intendit, ut serótinas linguae His-panae origines, quatenus scilicet ex do-'cumentis noscuntur, breviter exponat, quod insuper est quasi praelibatio «Historiae generalis idiomatis», studiosis linguae vemaculae ab erudito auctore lObferendae.

In quattuor partes opus dispescitur, .extensionis haud ita adaequatae. Prima diversas glossas et documenta linguae antiquiora praebet (pag. 1-49). Altera de

i^TSmmatica, hisce autem subdivissioni-bué, graphia, phonetica, morphologia et syütaxl, lexicología, abunde pertractat (pa^. 50-433). Tertia de Regionibus atque aetatibus hac quidem ratione: Hispania Mozatábica, Asturiae atque Leonis Reg-num. Regio Navarra-Aragonica, Comi-

(1) ' Corpus SertptorumBclnlutlcorumLBtüiorum.

tatum et Regnum Castellae; quaedam principia geographica chronologica, ae-tates linguae Hispanicae formationis (pag. 434-542). Quarta ut «Conclusiones» nonnulla adfert de «los Bables» et de do-cumentis praelitterariis, de natura litte-raria pristinarum in Paeninsula aetatum, de aetatum primitivarum charactere, de legibus phoneticis, de linguae mutabili-tate... (pag. 543-574). Accedunt denlque nonnullae additionum corfectionumque pagellae (pag. 575-585). Opus pulcre de-coratur nonnulHs toponimicis tabellis, iisque interdum polychromatis Fasti-gium hujus primi solidi voluminis erit alterum in modum Glossarii vocum in hac originum periodo usitatarum.

Arnaldl , F. «Cicerone» VIIM91 pág. Gius Laterza: Bari.-i929.

Tam multa de oratore Romano scrip-ta sunt ut quidquam novi conari teme-raríum videatur. Attamen F. Amaldi li-brum suum ea novitate honestavit ut quamvis nihil in eo novi fortssae reperias ejus paginas jucundissime et legendo percusras et gustando.

Ciceronem praebet virum in dicendi et cogitandi arte praestantlssimum cujus Índoles ómnibus in scriptis ejus depre-henditur. Admirationem quandam habet in vita forensi perpetua animi agitatio quae rem publicam in frequentibus ope-ribus ea dexteritate adumbrat et elegan-ter et numeróse ut principem litterarum Latinoram adpellari meruerit. Cicero est vir in arte praestantlssimus et ejus scrip-ta pulcherrima artis monumenta. Quod si ars perennitate gaudet, perennior erit Ciceronis apud gentes recordatio. Inde auctor arguit quanta utilltate et commo-do institutio Iliteraria per Ciceronem obtineri valeat.

Henrl Frei, La g r a m m a i r e d e s fau-t e s . Paris, Geuthner, 1929, 314 pag. 40 fr.

Lectoribus nostris hunc quidem li-brum obferimus, ubi lingüisticam noti-tiam atque philosophicam ab auctore



mire consociatam cernent. Quod facile ex inscriptíone ipse promes, id sibi auc-tor animo proposuit, ut ex ei adjunctis ad linguam spectantibus quae nomine «fautes, innovations, langage populaire, argot, cas insolites au litigieux, perple-xités» (p. 32) venire solent, certam Grammaticae methodum exstrueret, quaeque, etsi Gallicae in primis linguae adcommodata, cuilibet tamen sermoni conlustrando. mutatis quidem mutan-dis, inserviret.

Introductio, eaque ex intima linguae philosophia, ad Lingüisticam functiona-lem praemittitur, in qua (p, 17-39) et ad rem pertinentia nonnuUa ab auctore enu-cleantur, et operis, quod adgreditur, fines designantur. In quinqué deinde soli-dis capitibus, ubi eminent exempla. ea fere omnia linguae seu potius «stili» phaenomena origine atque ratione per-penduntur, quae auctor sub praecipuis «besoins» apte coacervavit.

Ratio autem impressionis non omni-no placet, forsan quia in disciplina ad-huc nova versemur. Speramus tamen fore ut in subsequentibus editionibus opus veri manualis Lingüisticae functio-nalis gerat vices, limitibus in tradenda disciplina strictius discretis. Quaedam vero adsunt doctrinae, quae, nostra quidem sententia, aliquis íorsitan insi-mulet, ut nonnuUa, quae de partibus sermonis adferuntur (p, 133), definitio praepositionis: «La préposition est un verbe transitif condensé» (p. 177), et vel eadem abyssus, quae Ínter functionalem et historicam lingüisticam statuitur (p. 25) His vero non obstantibus, in numero eorum id operis censemus adscriben-dum, quae facem studiosis praeferunt

ad summa pro linguae studio capes-senda.

E. JOVÉ, C M. F.

Kaiser , R. B ib l io theca Philoloft ica Claasica. Beiblat Zumjahresberiáit über die fortsdirite der Klassisdien Altertumswissenschsft. Band 55, x-240 S. OR.'Reisband, Leipzié-1929.

Volumen hoc indicem continet locu-pletissimum operum omnium quae a. 1928 de antiquis disciplinis prodiere.

Quantum vt ro referat hujusmodi Índices in promptu habere, norunt omnes quicumque de rebus classicis investiga-tionem profundiorem instituere voluntj impossibile est enim praesentem hucus-que horum studiorum statum absque his subsidiis cognoscere.

Nostros tamen lectores monemus in hoc opere nudum reperturos «sse aucto-rum atque operum indicem, ita ut de operibus ipsis judicium desideretur.

A c a d e m i a P o l o n a Litteraruin et S c i e n t i a m m . C o m m e n t a t i o n e s Vergi i ianae; 431 pag- Cracoviae, (Varsoviae) apud biblipolatn Ge-bethner et Wolff; 1930.

Decurrente a Vergilii nativitatis anno bis millesimo et ut «ne a concursu omnium cuitus humanitatisque Latinae participum» abesset florentissima Polo-norum natio, inlustris Academia Polona Litterarum et Scientiarum, nuper refer-tissimum librum edidit cui titulus «Commentationes Vergilianae» cujus conspec-tus libenter proponimus: «De amicitia et amore in Vergilii Bucolicis» (Ko-walsKi), «De portus Lybici descriptione

NUMMARIA (Banca) ARNÚS FUNDATA A. 1846

Omnia pertractantur quae propria sunt nummariae, bursae, collybi, valopum, faeneratitiae, gypopum

BARCELONA, Plaza de Cataluña, 23-Virgenes, 32 - Tel. 29, CERVERA



Vergilíana* (Schayder), «De Vergilii rebus bacáiüs» (Sinko), «De dinosi Vergiliana» Smereka, xQuaestiones a-piariae Vergilianae» Stenbach, «De studiís Verg. in Univer. Yagellonica príore s. XVI parte ñorentibus> (Ku-maniecki), «De Bernardo Süvestri Ver-giüi interprete» (Sklmlna), «De Vergilii poémate prophetico* (Poplawski).

Summa animi delectatione eruditis-simas operis pagellas percucurrimus, splendidutnque hoc tultus classici spe-cimen magno plausu prosecuti sumus gentis «apud quam Vergilii opera inde a saeculo XII diligenter lectitata multis ingeniis incitamento erant atque alimento».

Clement is Janicii poStae laureat í Carmina. Edidit, praefatione ins-truxit, adnotationibus inlustravit Ludovicua Cwiklinski - Typis Uni-versitatis Jagellonicae. Provisore J. Hlipowski. 1930.

Clemens Janicius (cujus nomen Po-lonum Janicki) unus fuit ex praecipuis poétis qui renascentium litterarum aeta-te in Polonia floruere. Die 17 Nov. anni 1516 in pago Januszkowo prope Snenam urbem na tus, Cracovlae vita functus est sub finem anni 1542. Virgilii, Ovidii aliorumque poétarum Romanorum carmina jam a prima institutione cognovit, tantoque poésis amore exarsit, ut Pata-vii, quo sese ad studia in Universltate complenda contulerat, lauream poeti-cam adipisceretur.

Ejus carmina, pluries separatim edita, nunc demum in unum volumen con-legit Ludovlcus Cwiklinski. In VIH libros dividuntur. I) Tristia. II) Variae elegiae. 111) Epigrammata. IV) Carmina ad Rempubllcam spectantia. V) Epitha-lamion. VI) Vitae regum Polonorum. VII) Vitae archiepiscopotum Gnesnen-sium. VIII) Carmina conlecta. His prae-cedit clarissimi editoris praefatlo docu-mentis Instructa de edltionis carmi-num janicianorum fontibus ac ratio-ne, de Janicii vita ejusque poési: coml-tantur adnotationes lilstoricae et criticae quae textum magno quidem opere Inlus-

trant, et in ^ i b u s editor miram erudi tionem ostendit; accedit appendix epis-tulas continens a Janicio et ad Janicium scriptas, documenta ex actis epicopatus et officialatus Cracoviensis, carmina in Janicii laudem conpcsita, ac denique ordine litterarum indicem mominum ac rerum.

Janicius in carminibus non nisi disti-chum metrum adhibetj ejus poésis ube-ribus sublimibusque sententiis, pulcris descriptionibus et comparationibus, Ovi-diana facilítate (cujus plures sententias ac versus transcribit), et vi veré poética commendatur. Ut praestantissimi elogo-rum poétae, artificiosa versuum structu-ra uniformitatem seu monotoniam devi-tat. Hoc tamen non satis placet quod poeta non semel propositum deserit ar-gumentum, et in alienis descriptionibus diutius inmoratur. Optandum quoque erat ut potius Deum, B. Virginem et Sanctos quam, suae aetatis more, paga-norum dlvinitates invocaret. Plura de índole Janicii poésis videbit lector in doctissimi praefatione editoris, cui ob egregii Poloni vatis carmina diserte in lucem edita, ex animo gratulamur.

H. MARTIJA, C . M . F .

H o c n u m e r o a n n u s s d i o -lar is p r i m a s PALAEÍ>TRAE LATINAE

expi ic i t fel iciter. Sálvete, lectores , a tque válete u s q u e ad m. o c t o b r e m .

INPRIMI POTEST.

N ico iaus García, C. M. F.

Sup . O""»-

NIHIL OBSTAT

Clemens R a m o s , C. M. F.

Censor

INPRINATUR

Valent inus , Episc .

TjpatrmpM» F. Campa Calmet» - Tarregaa



palaestra latina - culturaclasica.com · 1 u portus monstra, entgna viam. jdiva, aecus ouperum,...

Documents